projekt konserwatorsko-budowlanyi architektoniczno-przestrzenny

Muzeum Gross-Rosen

Rogoźnicawojewództwo dolnośląskie

Wieś Rogoźnica(niemieckie Gross Rosen) leży w gminie Strzegom,w województwie dolnośląskim. Rogoźnica leży 60 km od Wrocławia, 12 km od Strzegomia, przy trasie Strzegom Legnica (droga krajowa nr 374). Tereny poobozowe Muzeum Gross-Rosen położone są 3 km od trasy nr 374, pomiędzy Rogoźnicą a Kostrzą.

Lokalizacja projektu

ROK 1940

W maju przedsiębiorstwo SS DEStza kwotę 500 tys. marek wykupujeod Margarety Hay kamieniołomyw Rogoźnicy (Granitwerk Gross-Rosen) k. Strzegomia (Striegau). 2 sierpnia tego roku do Gross-Rosen dociera pierwszy transport 100 więźniów z KL Sachsenhausen. Rozpoczyna się budowa obozu. Pierwszym Lagerführerem w AL Gross-Rosen zostajeAnton Thumann.

Krótka historia KL Gross-Rosen

ROK 1941

1 maja 1941 r. następujewyłączenie Gross-Rosen spod administracji KL Sachsenhauseni podniesienie go do rangi samodzielnego obozu koncentracyjnego II kategorii. Pierwszym komendantemKL Gross-Rosen zostajeArthur Rödl(1.05.1941 - 15.09.1942),po nim Wilhelm Gideon(15.09.1942 - 10.11.1943)i Johannes Hassebroek(10.11.1943 - 9.05.1945).

Krótka historia KL Gross-Rosen

ROK 1944

Jesienią rozpoczyna się budowa tzw. części oświęcimskiej obozu w celuprzejęcia więźniówm.in. z ewakuowanegojuż KL Auschwitz-Birkenau.

ROK 1945

13 lutego na teren obozuwkraczają żołnierzeArmii Sowieckiej.

Krótka historia KL Gross-Rosen

Zakupiony przez SS w roku 1940 kamieniołom Gross-Rosen stanowiłdo 1945 roku miejsce katorżniczej pracy i męczeńskiej śmierci tysięcy więźniów KL Gross-Rosen. Był praprzyczyną utworzenia hitlerowskiego obozu koncentracyjnego i przez cały czas jego istnienia źródłem finansowego zysku dla SS. Więźniowie obozu, pochodzący prawie z całej Europy, wynajmowani byli odpłatnie przez SS do pracy w 209 firmach niemieckich, pracujących głównie na rzecz przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy. Przez KL Gross-Rosen oraz jego ponad 100 podobozów przeszło ok. 120 000 więźniów. Zginęło 40 000.

Krótka historia KL Gross-Rosen

Wśród ofiar KL Gross-Rosen i jego podobozów znajdziemy: Polaków, Żydów, obywateli Związku Sowieckiego, Anglików, Austriaków, Belgów, Bułgarów, Chińczyków, Chorwatów, Czechów, Duńczyków, Francuzów, Greków, Hiszpanów, Holendrów, Luksemburczyków, Niemców, Rumunów, Serbów, Szwajcarów, Węgrów i Włochów…

Krótka historia KL Gross-Rosen

PODOBOZY – BYŁO ICH PONAD 100

W okresie powojennym przedsiębiorstwo państwowe prowadziło wydobycie granituw historycznym kamieniołomie do roku 1968. Wówczas wskutek licznych protestów środowiska byłych więźniów KL Gross-Rosen, zaprzestano eksploatacji i przesunięto jąw kierunku obozu. Ostatecznie problemrozwiązano w roku 1996. Definitywniezaprzestano prac wydobywczychw polu eksploatacyjnym Rogoźnica I.W roku 2003 dyrekcja Muzeum podpisałaporozumienie o współpracy z FundacjąKamieniołomy Gross-Rosen z Warszawy(jej członkami są m.in. byli więźniowieKL Gross-Rosen). Głównym celem tegoporozumienia było włączenie terenuhistorycznego i współczesnego kamieniołomuw obszar statutowej działalności MuzeumGross-Rosen. 4 września 2004 roku prywatnywłaściciel (Borowskie Kopalnie Granitu) przekazałnotarialnym aktem darowizny historyczny i współczesny kamieniołom Muzeum Gross-Rosen.

Gross-Rosen po wojnie

Państwowe Muzeum Gross-Rosen utworzone zostało dopierow roku 1983. Przez 38 powojennych lat, z powodu braku należytego nadzoru, historyczne obiekty budowlane ulegały postępującejdewastacji i destrukcji. Powołanie muzeum powstrzymało procesdewastacji, nie ograniczyło jednak w istotny sposób niszczącegowpływu czynników atmosferycznych (głównie wody i lodu) na pozostałejeszcze, nieliczne budowlane obiekty kubaturowe i stanowiące ogromnąwiększość - destrukty budowlane infrastruktury poobozowej.

Muzeum Gross-Rosen

Dzień w dzień obserwujemy destrukcyjny wpływ wody i lodu w niekonserwowanych sukcesywnieobiektach budowlanych.

Muzeum Gross-Rosen

Kolejnym problemem jest korozja prętówzbrojeniowych w betonie.Głównie narażone są stropy i słupy ogrodzeniowe.

MuzeumGross-RosenMuzeumGross-Rosen

Stropy parterów w dawnych budynkach obecnie pełnią funkcję dachów.Brak im spadu i odpływu wody.

Muzeum Gross-Rosen

łaźnia Blaupunkt barak francuski

Korozja dotyka obiekty metalowe, częstonajstraszniejsze fragmenty rzeczywistości obozowej…

Muzeum Gross-Rosen

Przez kolejne 20 lat aż do roku 2003 nie prowadzono sukcesywnejwycinki krzewów i drzew samosiejek. W roku 2003opracowany został plan strategiczny muzeum, w którym zagadnienia walki z inwazją zielenii oczyszczenia ok. 50 proc. całego terenumuzeum umieszczonona pierwszym miejscu.

Muzeum Gross-Rosen

„Kamienne Piekło” to nazwa projektu konserwatorsko-budowlanegoi architektoniczno-przestrzennego, który zamierza zrealizować na swoim terenie Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy. W sensie prawnym jak i merytorycznym projekt ten ma swoje, stosowne umocowania ustawowe. Składa się z dwóch realizowanych równolegle czasowo przedsięwzięć:

1/ wykonania prac rewaloryzacyjnych w zakresie konserwacji historycznych poobozowych obiektów budowlanych znajdujących się na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen w Rogoźnicy.

2/ realizacji rzeźbiarsko-architektonicznego projektu zagospodarowania przestrzeni muzealnej autorstwa NIZIO International Design na terenie kamieniołomu Gross-Rosen stanowiącego integralną część muzeum.

Widok ogólny kamieniołomu Gross-Rosenwg projektu NIZIO International Design