Jest taka kraina na północy Polski, którą niektórzy nazywają Szwajcarią Kaszubską. Dlaczego właśnie tak? Bo pewne elementy naturalnego położenia przypominają odwiedzającym właśnie Szwajcarię. Piękna natura, niezliczone jeziora, mnóstwo różnorodnych gatunkowo lasów, sąsiedztwo morza, a nade wszystko gościnność rdzennych mieszkańców, czyli Kaszubów, powoduje, że raz odwiedzając te strony, zawsze będziesz chciał tu wrócić. Kaszuby ze stolicą w Gdańsku prezentują bogatą historię i folklor.

Legenda mówi, że Bóg tworząc świat zapomniał o Kaszubach. Ponieważ pozostało mu jednak wszystkiego po trochu, stworzył z tych resztek krainę bogatą we wszystko. Tak powstała kraina na Północy Polski bogata w krajobraz młodoglacjalny, z dużą ilością rzek, jezior, dolin i pagórków oraz lasów sosnowych i borów takich, jak Bory Tucholskie

Stolicą dzisiejszych Kaszub jest Gdańsk, choć podobnie jak Sopot i Gdynia nie jest umieszczany na językowej mapie kaszubszczyzny. W strukturze ludnościowej Trójmiasta Kaszubi rzeczywiście stanowią mniejszość. Z pozostałych 16 miast położonych na Kaszubach pięć można nazwać kaszubskimi, ponieważ ich mieszkańcy w zdecydowanej większości identyfikują się jako Kaszubi. Są to: Kartuzy, Żukowo, Puck, Władysławowo i Jastarnia. W czterech następnych: Kościerzynie, Rumi, Redzie i Wejherowie mieszka ponad 50% Kaszubów.

Flaga kaszubska

Herb Kaszub

Mityczne zwierzę przedstawiane najczęściej z ciałem lwa oraz z głową i skrzydłami orła. Przyjmuje się, iż godłem Kaszub jest właśnie czarny, ukoronowany gryf na złotym tle. Powinien on mieć ogon zawinięty między nogami w kształcie litery "S". Wiele kaszubskich miast ma w swym herbie Gryfa, m.in. Kartuzy, Żukowo, Brusy.

Dzień dobry Dobry wieczór Do widzenia Co słychać? Smacznego Dziękuję Proszę Przepraszam Jak masz na imię?

Dzéń dobri Dobri wieczór Do ùzdrzeniô Cëż tam czëc? Bòże przeżegnôj Dzãkùjã, Bóg zapłac Proszã Wëbaczë, Przeprôszóm Jakùż sã zwiész?

Mam na imię

Skąd jesteś? Jestem z … Nie masz racji To mi się bardzo

podoba Która godzina? Nauczyłeś się tego? Co oglądasz?

Jô sã zwiãï¿, Móm na mionoï¿

Skądkaż të jes? Jô jem z … Të ni môsz prôwdë To mie sã baro

widzy

Jaczi mómë czas? Zrozmiôł të to? Cëż të òbzérôsz?

Barwy Kaszub, to barwy tęczy. Odnajdujemy je w hafcie, malarstwie na szkle, strojach ludowych.

Jest to kolor chabrowy, jak piękne kaszubskie jeziora, niebieski, jak kaszubskie niebo, granatowy, jak niezmierzona głębia morza, żółty, jak zboża dojrzewające na polach i jak słońce, zielony, jak lasy pełne zwierza, czerwony, jak krew, którą każdy Kaszub gotów przelać w obronie swojej ziemi i jak maki we wiankach dziewcząt, i wreszcie brązowy lub czarny, jak ziemia na polu czekająca na zasiew.

Garncarstwo Malowidła na szkle Rzeźba Rogarstwo Plecionkarstwo

To jedno z najstarszych rzemiosł. Jest to rękodzielniczy wyrób ceramicznych naczyń i przedmiotów codziennego użytku.

Trzema najstarszymi ośrodkami ceramicznymi na Kaszubach są Kościerzyna, Chmielno i Kartuzy.

Przykładowe wazony kaszubskie

Malowidła na szkle to sztuka stara, sięgająca prawdopodobnie XVII wieku i zarazem współczesna. Pierwotnie naklejano na szkło obrazki świętych, przeważnie drzeworyty, które obramowywano kwiatowym ornamentem, kolorowym malowanym bezpośrednio na szkle.

Rzeźba na Kaszubach jest jedną z najżywiej rozwijających się dziedzin sztuki ludowej. Niegdyś głównym tematem była religia, dziś jest nią rybołówstwo, przyroda, życie świeckie. Rzeźby przedstawiają zazwyczaj ludzi przy racy, czyli rolników uprawiających ziemię, rybaków na morzu, czy leśniczych ścinających drzewo. jako materiał najczęściej stosuje się drzewo lipowe.

Rogarstwo jest sztuką trudną, podobnie jak bursztyniarstwo. Tabakiery i różki wyrabia się z rogów bydlęcych. z jednego rogu, niezbyt starego, wykonuje się dwie tabakiery,

a z ostrego zakończenia rożek.

Plecionkarstwo uprawia się na Kaszubach nieprzerwanie od średniowiecza. Były to proste wyroby z wikliny i korzeni do domowego użytku.

Dzisiaj, obok haftu, jest najpopularniejszą dziedziną sztuki ludowej uprawianej we wszystkich rejonach Kaszub.

Plecionki wykonuje się z wikliny i słomy, ale najpopularniejsze są wyroby z korzeni sosny, świerków i jałowca.

Najbardziej znanym zapisem muzycznym są Nuty Kaszubskie. Nie wiadomo, kto i kiedy napisał obrazkowe nuty kaszubskie, które są znane "od zawsze". W połowie XIX wieku etnografowie zanotowali je na Białorusi, ale ich przeznaczenie było inne, służyły wyłącznie zabawie. Na Kaszubach miały one znaczenie edukacyjne i wychowawcze. Gdy Prusacy zakazywali posługiwania się mową polską, one ją zastępowały w życiu publicznym. Melodia była znana, można ją było nucić, ale i słowa były znane, więc polska treść obrazkowych nut strzegła rodzimą mowę przed zapomnieniem.

Dzisiaj nuty kaszubskie służą zespołom folklorystycznym do rozbawiania widowni. Są oryginalnym przekazem ilustrującym również kulturę życia Kaszubów.

Najbardziej znane to:DzëkKoséderNaspik, busolaRëbacczi tuńcSzalony

Wiosna: Dyngus zielony

Lato: KupalnockaKwiat paprociŚcinanie kaniSianokosyŻniwa i dożynkiWieńce dożynkowe

Jesień ZaduszkiNoc św. Katarzyny i wigilia św. AndrzejaWykopki

Zima Przed WigiliąBoże NarodzenieKolędnicySylwesterKarnawał i zapusty

Bożemęki Chceme le so zażec Choroby i leki Darcie pierza Kaszubski gbur Swaty i wesela Pogrzeby Wypiek chleba

Na Kaszubach haft jest wszechobecny - haftują babcie, córki i wnuczki, a także mężczyźni. Haftuje się w każdej wiosce i niemal w każdym domu. W nafcie kaszubskim występuje siedem zasadniczych kolorów: trzy niebieskie - od jasnego błękitu do ciemnego szafiru, żółty, czerwony, zielony i czarny. Liczne jego motywy: dzwonki, niezapominajki, lilie, goździki, margerytki, róże, chabry, bratki, koniczynki zostały zaczerpnięte z rodzimej przyrody.

Inne przywędrowały z dalekich krajów i są to owoce granatu, palmety, tulipany, liść akantu, przekształcony też w liść dębu lub rodzimy oset. Żuczek i pszczółka trafiły ponoć na kaszubskie serwety z wierzeń ludu sięgających czasów pogańskich. W wielu kompozycjach elementem wiodącym jest "drzewo życia", którego gałęzie ,nie mają prawa się krzyżować, nakładać i przeplatać, bo życie człowieka powinno być proste i przejrzyste.

Kolebką kaszubskiego haftu jest Żukowo. Siostry norbertanki zapoczątkowały tę tradycje ok. 1209 roku. Zakonnice żukowskie zajmowały się dodatkowo haftem, przy klasztorze mniszki prowadziły szkołę dla panien z dworów szlacheckich, w których uczyły m.in. haftowania.

W przeciągu wieków na Kaszubach wykształciły się różne szkoły haftu kaszubskiego, takie jak:

Szkoła ŻukowskaSzkoła WdzydzkaSzkoła PuckaSzkoła WejherowskaSzkoła KlukowskaSzkoła TucholskaSzkoła BytowskaSzkoła Słupska

kontrabas akordeon burczybas diabelskie skrzypce klarnet bazuna bandonia

kontrabas

akordeon

burczybas diabelskie skrzypce

Klarnet bazuna

bandonia

Dziękujemy za uwagę