UCHWAŁA NR XL /336/ 2002RADY MIEJSKIEJ W IWONICZU ZDROJU

z dnia 8 października 2002 r.

W sprawie uchwalenia STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓWZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWONICZ ZDRÓJ

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie Gminnym

(jednolity tekst Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591; z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62 poz. 558; Nr 113 poz. 984) oraz art. 6 ust. 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139, zm. Nr 41,

poz. 412, Nr 111, poz. 1279; z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 109, poz. 1157, Nr 120, poz. 1268; z 2001 r. Nr 5, poz. 42, Nr 14, poz. 124, Nr 100 poz. 1085, Nr 115 poz. 1229, Nr 154

poz. 1804; z 2002r. Nr 25, poz. 253, Nr 113 poz. 984).

RADA MIEJSKA W IWONICZU ZDROJU

Uchwala co następuje:

§ 1

Uchwala się Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Iwonicz Zdrój zwane dalej „Studium”.

§ 2

1. Załącznikami do niniejszej Uchwały są:

1) rysunek studium w skali l : 10.000 - Załącznik Nr l

2) tekst-ustalenia studium - „ Polityka Przestrzenna - Kierunki Zagospodarowania Przestrzennego” - Załącznik Nr 2

2. Rysunek i tekst Studium obowiązują w zakresie ustaleń w nich zawartych.

§ 3

Wykonanie Uchwały powierza się Zarządowi Gminy Iwonicz Zdrój.

§ 4

Uchwala wchodzi w życic z dniem podjęcia.

ZARZĄD GMINY IWONICZ ZDRÓJPODKARPACKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO

W RZESZOWIE ODDZIAŁ ZAMIEJSCOWY W KROŚNIE

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓWZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

GMINY IWONICZ ZDRÓJ

POLITYKA PRZESTRZENNAKIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

USTALENIA STUDIUM

STUDIUM ZOSTAŁO UCHWALONEUCHWAŁĄ Nr XL/336 /2002

RADY MIEJSKIEJ W IWONICZU ZDROJUdnia 8 października 2002r

2

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIAPRZESTRZENNEGO GMINY IWONICZ ZDRÓJ opracowano w Podkarpackim Biurze

Planowania Przestrzennego w Rzeszowie, ODDZIALE ZAMIEJSCOWYM W KROŚNIE.

AUTORZY STUDIUM:Główny projektant: mgr inż. arch. Mieczysław Krukierek

uprawnienia urbanistyczne nr 235/88

Zespół autorski: mgr Urszula Dudzińska

- demografia, rynek pracy, infrastruktura społeczna

mgr inż. Lucyna Zymyn- kształtowanie i ochrona środowiska naturalnego

mgr inż. Wiesław Centka- rolnicza przestrzeń produkcyjna i lasy

mgr inż. Józef Stefan — komunikacja

mgr inż. Lidia Bogucka - infrastruktura techniczna

mgr inż. Wiesław Bocianowski - infrastruktura techniczna

OPRACOWANIE GRAFICZNE: Maria Głowacka

Kierownik Oddziału PBPP w Krośnie - mgr Ryszard Pytlowany

Dyrektor PBPP w Rzeszowie - mgr inż. arch. Adam Kardyś

2

SPIS TREŚCI

I.WSTĘPl. Analiza materiałów służących opracowaniu studium.2. Dane ogólne o gminie. Ludność. Zasoby mieszkaniowe.

II. CELE ROZWOJU GMINY2.1. Główny cel rozwoju przestrzennego gminy Iwonicz Zdrój.2.2. Cele strategiczne gminy: podstawowe społeczno-gospodarcze, kulturowe i inne.

III. OKREŚLENIE UWARUNKOWAŃ ROZWOJU GMINY3.1. Uwarunkowania wynikające z polityki przestrzennej państwa na obszarzeWojewództwa Podkarpackiego.3.2. Wytyczne dla polityki przestrzennej wynikające ze strategicznego PLANUROZWOJU GMINY IWONICZ ZDRÓJ.3.3. Uwarunkowania wynikające z cech i stanu środowiska oraz stanu zagospodarowaniagminy.3.4. Zestawienie uwarunkowań rozwoju gminy Iwonicz Zdrój.

IV. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO4.1. Strefy i obszary polityki przestrzennej.4.2. Ustalenia szczegółowe.4.3. Obszar zabudowy zagrodowej i jednorodzinnej z dopuszczeniem przebudowy i uzupełnień.4.4. Określenie polityki dla funkcji uzdrowiskowej.4.5. Obszar zabudowy usługowej o charakterze publicznym.4.6. Obszar rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

V. POLITYKA I KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA ROLNICZEJPRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ5.1. Rolnictwo. Stan istniejący i polityka rozwoju5.2. Polityka gospodarki gruntami.5.3. Leśnictwo i zmiany w gospodarce leśnej.

VI. POLITYKA I KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI6.1. Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy w sferze komunikacyjnej.6.2. Polityka kształtowania systemu komunikacyjnego.6.3. Zasady polityki parkingowej.6.4. Zasady ograniczania przed hałasem i skażeniami drogowymi.

VII. POLITYKA I KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ7.1. Zaopatrzenie w wodę.7.2. Gospodarka ściekowa.7.3. Gospodarka odpadami.7.4. Telekomunikacja.7.5. System dostaw energii elektrycznej.7.6. Zaopatrzenie w gaz.7.7. Cmentarze7.8. Niekonwencjonalne źródła energii

3

VIII. POLITYKA KSZTAŁTOWANIA I KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKAPRZYRODNICZEGO.8.1. Działalność samorządu na rzecz środowiska.8.2. Obszary objęte lub wskazane do objęcia ochroną na podstawie przepisówszczególnych - pomniki przyrody.8.3. Gminny system ekologiczny.8.4. Obszary Chronionego Krajobrazu.8.5. Zagrożenia wartości przyrodniczych i krajobrazowych.8.6. Wody podziemne.8.7. Obszary rolne z dopuszczeniem zalesień.8.8. Obszary występowania kopalin.8.9. Tereny osuwiskowe.8.lO. Zagrożenia powodziowe.8.11. Zagrożenia komunikacyjne, zasady ograniczania przed hałasem i skażeniamidrogowymi.8.12. Zagrożenia powodowane przez lokalizowanie inwestycji mogących pogorszyć stanśrodowiska.

IX. POLITYKA OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGOI KRAJOBRAZU GMINY9.1. Postulaty konserwatorskie. Polityka przestrzenna w poszczególnych strefachkonserwatorskich.9.2. Zabytki architektury.9.3. Zabytkowe założenia zieleni.9.4. Stanowiska archeologiczne.

X. POLITYKA KSZTAŁTOWANIA OCHRONY WALORÓWKRAJOBRAZOWYCH10.1. Przyroda nieożywiona.10.2. Obiekty architektury i infrastruktury technicznej.10.3. Walory widokowe przyrody ożywionej.10.4. Atrakcyjność krajobrazowa.10.5. Ochrona krajobrazu.10.6. Udostępnienie turystyczne.

XI. REALIZACJA POLITYKI PRZESTRZENNEJ11.1. Instrumenty realizacji polityki przestrzennej.11.2. Tereny objęte obowiązkiem sporządzania mpzp.11.3. Inwestycje służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych.11.4. Inwestycje służące lokalnym celom publicznym11.5. Wnioski ze studium gminy Iwonicz Zdrój do planów zagospodarowania gminsąsiednich i Planu Województwa Podkarpackiego.11.6. Wykaz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego opracowanych i obowiązujących na podstawie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z roku 1994.

4

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓWZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

GMINY IWONICZ ZDRÓJ

POLITYKA PRZESTRZENNAKIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

l. WSTĘP

1. „Studium” określa funkcjonalno-przestrzenny rozwój gminy i wskazuje kierunkizagospodarowania w odniesieniu do obszaru gminy.

2. Kierunki polityki przestrzennej gminy zawarte w „Studium”, są podstawą działalnościmerytorycznej, tak w odniesieniu do sporządzania planów miejscowych jak teżdecyzji administracyjnych na obszarach nie objętych planami.

3. Ustalenia „Studium” wyrażone są w formie tekstowej pt. „Polityka Przestrzenna -Kierunki Zagospodarowania Przestrzennego" i graficznej na mapie topograficznej wskali l: 10.000 pod takim samym w/w tytułem.

4. Polityka przestrzenna i kierunki zagospodarowania przestrzennego stanowią jeden zpodstawowych instrumentów realizacji STRATEGII ROZWOJU GMINY IWONICZZDRÓJ.

Diagnoza poprzedziła opracowanie fazy polityki i kierunków zagospodarowania i objęła analizę oraz ocenę stanu gminy uwzględniającą wszystkie podstawowe aspekty jej funkcjonowania: położenie i powiązania z terenami otaczającymi, środowisko przyrodnicze, Środowisko kulturowe, stosunki ludnościowe, funkcje mieszkaniowo-usługowe, funkcje gospodarcze, komunikację, gospodarkę komunalną i infrastrukturę techniczną oraz ruch budowlany.Prace prowadzone w fazie diagnozy miały na celu:

- zebranie podstawowych danych i informacji o gminie przedstawionych w formie opisowej i graficznej, które były podstawą określenia w dalszych fazach prac uwarunkowań rozwoju gminy, a także ustalenia kierunków gospodarki przestrzennej,

- określenie jakie występują w gminie problemy wymagające rozwiązania, które stały się podstawą do formułowania celów rozwoju gminy.

l. ANALIZA MATERIAŁÓW SŁUŻĄCY CH OPRACOWANIU STUDIUM

W pracy nad studium zgromadzono i przeanalizowano:- dotychczasowe opracowania planistyczne dotyczące terenu gminy,- opracowania planistyczne dotyczące terenów sąsiednich: gmin

Miejsce Piastowe, Rymanów i Dukla,- informacje wynikające ze studium Województwa Podkarpackiego,

a dotyczące ponadlokalnych zadań publicznych,

5

- materiały dotyczące stanu środowiska przyrodniczego ikulturowego, stanu zagospodarowania, warunków życiamieszkańców, demografii i inne zawarte w różnego rodzajuopracowaniach i publikacjach,

- wnioski i postulaty zainteresowanych instytucji oraz mieszkańcówzgłoszone po podaniu do publicznej wiadomości przez ZarządGminy o przystąpieniu do sporządzania studium, oraz zamierzeniazawarte w „strategii rozwoju gminy”.

2. DANE OGÓLNE O GMINIE I ZDROJU IWONICZ

1) Powierzchnia gminy - 45.5 km 2 tj. 4550 ha z tego pow. Miasta /Zdroju/ - 600 ha2) Ilość miejscowości - 43) Ludność gminy /stan - 30.06.2000 r./ - 10975 osób

z tego: - 5371 mężczyzn i 5604 kobietludność związana z rolnictwem - 7850 tj. 72 %ludność utrzymująca się głównie lubwyłącznie z pracy poza rolnictwem - 2146

4) w 1999r. w Iwoniczu Zdroju mieszkało - 21.6%w Iwoniczu /wsi/ - 37.5%w Lubatówce - 10.0%w Lubatowej - 30.9% ogółu ludności gminy

5) Powierzchnia użytkowa terenu: - powierzchnia użytków rolnych w gminie - 2767 ha tj. 60.8 % - powierzchnia gruntów ornych - 2068 ha tj. 45.5 % - powierzchnia łąk i pastwisk - 677 ha tj. 14.9 % - powierzchnia lasów i gruntów leśnych - 1050 ha tj. 23.0 %

6) Położenie gminy i miasta /zdroju/Gmina położona jest w obrębie Karpat Zachodnich, w obrębie mezoregionu Beskidów

i Pogórza, w południowej części województwa Podkarpackiego. Leżące na północ od

Beskidu Niskiego Doły Jasielsko - Sanockie obejmują północną część gminy. Północna część gminy, to wieś Iwonicz. Przecinają droga Nr 28. Na południe od wsi Iwonicz leży Uzdrowisko Iwonicz Zdrój, a zachodnią część gminy stanowią wioski Lubatówka i Lubatowa.

7) Funkcje gminy i miasta Iwonicz Zdrój- Dla gminy - funkcją podstawową jest funkcja uzdrowiskowa,

turystyczna i zanikająca rolnicza.- Dla miasta - funkcją podstaw ową jest funkcja uzdrowiskowa

i obsługa ludności.- Dla Uzdrowiska - funkcją podstawową jest lecznictwo

uzdrowiskowe oraz rekreacja.Funkcje towarzyszące podstawowej to: mieszkalnictwo, ochrona środowiska, rozwójdziałalności gospodarczej.

8) Rolnictwo, struktura władaniaPrzez obszar gminy Iwonicz Zdrój przebiega granica dwóch mezoregionów wyznaczonych w podziale kraju (wg Kondrackiego) na jednostki fizyczno -geograficzne: Beskidu Niskiego i Dołów Jasielsko - Sanockich, zdecydowanie

6

różniące się ukształtowaniem terenu, jakością i przydatnością gleb. Teren gminyposiada rzeźbę urozmaiconą od płaskorówninnej w Iwoniczu wsi przez doliny potoków obniżone do poziomu 320 m npm. oraz wzgórza, grzbiety i szczyty górskie,których wysokość sięga na krańcach południowych 649 m npm. Użytki rolne naobszarze Beskidu sięgają 400-500 m npm. Znaczne wzniesienie terenu nad poziommorza i urozmaicona rzeźba skutkują istotnym zróżnicowaniem czynników klimatumiejscowego i różnorodnością typów gleb terenów rolnych. Należy tu zaznaczyć, żetereny o znacznych spadkach i na zboczach północnych pozostają przeważnie podzalesieniem.

W gminie jest 820 gospodarstw prowadzących działalność rolnicząz tego wielkości l - 2 ha - 540 szt.

2 - 5 ha - 313 szt. 5 -10 ha - 21 szt. 10-20 ha - 2 szt. 20-50 ha - 0 szt.

ponad 50 ha - 0 szt.

Użytkowników gospodarstw rolnych, dla których wyłącznym bądź głównym źródłemutrzymania jest praca w gospodarstwie rolnym jest w gminie tylko 283 osoby- liczba osób pełnozatrudnionych w rolnictwie na 100 ha użytków rolnych jest - 41.

9. Gospodarka leśna.Jak już wcześniej wspomniano - 23 % ogólnej powierzchni gminy stanowią gruntyleśne Nadleśnictwa Dukla.Wydzielenie na obszarze gminy dwóch krain geograficznych jest także związane zeznacznym zróżnicowaniem lesistości poszczególnych wsi. Przy średniej lesistości25% dla gminy, w obrębie Beskidu Niskiego występuje wysoka lesistość,charakterystyczna dla obszarów górskich.Ograniczone możliwości działalności rolniczej w terenach górskich, z drugiej stronystanowią predyspozycję dla rozwoju leśnictwa. Podstawowe typy siedliskowetutejszych lasów to: las górski, las wyżynny mieszany. Na podstawie danych z lasówpaństwowych lasy posiadają następującą strukturę gatunkową: 34% jodły, 31% buki,20% sosny a więc zbliżoną do naturalnej. Jodła i buk to najcenniejsze gatunkitutejszych lasów, decydujące o naturalnym charakterze krajobrazu. Natomiast sosnawprowadzona była sztucznie, głównie na Pogórzu nie może być uznana za gatunekodpowiedni, gdyż nie wykorzystuje w pełni możliwości siedliska, wykazującnadmierną gałęzistość. Walory przyrodnicze lasów górskich sprawiły, że znaczne areały posiadają przyporządkowane funkcje pozaprodukcyjne.

10. Sytuacja gospodarcza gminy i miasta.

Ludności w wieku produkcyjnym było w gminie, wg stanu z 1999 r. 6302 osób a w roku 2000 – 6118 osób.Przewiduje się, że ludność w wieku produkcyjnym do roku 2010 wzrośnie do liczby 6675, a później będzie maleć w roku 2015 do 6587 i w roku 2020 do liczby 6366.Liczba pracujących w sektorze przedsiębiorstw na terenie gminy na koniec 1997 roku wynosiła 1525 osób, w tym mężczyzn - 530 i kobiet - 995

7

Na terenach wiejskich zatrudnionych było 436 osób. a w Iwoniczu Zdroju – 1089 osób.

Najwięcej w gminie było zatrudnionych:- w ochronie zdrowia - 652- w edukacji - 352- w działalności produkcyjnej - 106

Największy spadek zatrudnienia wystąpił w Iwoniczu Zdroju.

Demografia

Strukturę demograficzną ludności gminy Iwonicz Zdrój przedstawia poniższe zestawienie:

Stan ludności z czerwca 2000 roku:- w Iwoniczu Zdroju - 2371 osób- w Iwoniczu - 4116- w Lubatówce - 1097- w Lubatowej - 3391golem w gminie - 10975 osób

II. CELE ROZWOJU

2.1 GŁÓWNY CEL ROZWOJU PRZESTRZENNEGO GMINY IWONICZ ZDRÓJWykorzystanie szans gminy Iwonicz Zdrój wynikających z jej zasobów i położenia dla:

rozwoju funkcji uzdrowiskowej poprzez modernizację i rozbudowę bazy oraz poprawę standardów lecznictwa uzdrowiskowego

systematycznej i trwałej poprawy standardów życia mieszkańców w sferze mieszkania, pracy i wypoczynku,

wzrostu atrakcyjności gminy dla rozwoju i zapewnienia opieki zdrowotnej w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego, rehabilitacji i w zakresie lecznictwa otwartego,

wzrostu atrakcyjności gminy dla rozwoju usług handlowych, rzemieślniczych i zabezpieczenia terenów pod budownictwo mieszkaniowe,

zapewnienia rozbudowy bazy turystycznej i wypoczynkowej w oparciu o atrakcyjne istniejące w gminie zabytki oraz atrakcyjne kompleksy leśne.

Podstawą wszelkich działań związanych z użytkowaniem przestrzeni gminy ma być przestrzeganie zasad ekorozwoju.

2.2 CELE STRATEGICZNE GMINYGłówny cel rozwoju wymaga realizacji celów strategicznych wyodrębnionych w sferach:

społecznej, ekonomicznej, kulturowej, przyrodniczej,

8

przestrzennej, komunikacyjnej.

a) w sferze społecznej: zapewnienie dogodnych warunków dla realizacji potrzeb i aspiracji mieszkańców, zapewnienie obsługi mieszkańców w zakresie usług publicznych na

poziomie akceptowanych standardów jakościowych i ilościowych, pełne wyposażenie zabudowy w infrastrukturę techniczną, maksymalnie możliwe wyeliminowanie tranzytowej komunikacji

drogowej przez teren uzdrowiska, uatrakcyjnienie przestrzeni publicznych służących zaspokojeniu

potrzeb w dziedzinie wypoczynku, rekreacji i usług,b) w sferze ekonomicznej:

rozwój bazy lecznictwa uzdrowiskowego zamkniętego i otwartego, rozwój usług z zakresu turystyki i kultury, rozwój rynku pracy,

c) w sferze kulturowej: zachowanie i wyeksponowanie wartościowych zasobów

dziedzictwa kulturowego i krajobrazu Uzdrowiska Iwonicz Zdrój,oraz poszczególnych miejscowości gminy,

kształtowanie harmonijnego krajobrazu kulturowego zespołu sanatoriów uzdrowiskowych w Iwoniczu Zdroju oraz nowych terenów mieszkaniowych w wioskach gminy,

d) w sferze przyrodniczej: zachowanie istniejących wartości środowiska przyrodniczego, objęcie rzeczywistą ochroną drzew pomnikowych, ochrona przed uciążliwością wynikającą z rozwoju gospodarczego,

z rozwoju komunikacji,e) w sferze przestrzennej:

harmonijny rozwój struktury przestrzenno-funkcjonalnej gminy, rewitalizacja starej zabudowy, ochrona terenów otwartych,

f) w sferze komunikacyjnej: zapewnienie dobrego poziomu dostępności komunikacyjnej

wszystkim mieszkańcom gminy z centrum usługowym oraz z miejscowościami sąsiednimi, w tym z Uzdrowiskiem Rymanów,

zapewnienie dobrego poziomu dostępności komunikacyjnej wszystkim przyjezdnym korzystającym z Uzdrowiska Iwonicz Zdrój z domów pensjonatowych w Iwoniczu Zdroju, i w innych miejscach wypoczynku agroturystycznego,

poprawę efektywności ekonomicznej stosowanych metod przewozu osób i towarów,

ograniczenie hałasu, emisji spalin i konsumpcji energii, uzupełnienie układu gminnej komunikacji drogowej, zapewnienie budowy „obwodnicy” wsi Iwonicz, zapewnienie dostatecznej ilości odcinków dróg zbiorczych przy

drodze nr 28 oraz sprawnego połączenia drogami powiatowymi i gminnymi Uzdrowiska Rymanów z Uzdrowiskiem Iwonicz.

9

III. OKREŚLENIE UWARUNKOWAŃ ROZWOJU GMINY

3.1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ PAŃSTWA NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO.

Podstawowym materiałem zawierającym informacje o kierunkach polityki przestrzennej na obszarze Województwa Podkarpackiego są wytyczne z materiałów do planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Podkarpackiego przesiane przez Zarząd Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie.W/w materiały dotyczą elementów i form zagospodarowania przestrzennego o charakterze ponadlokalnym określonym w skali regionalnej. W tych materiałach gminie przypisano funkcje uzdrowiskowo-turystyczną oraz zanikającą funkcję rolniczą. Północna część gminy, położona wzdłuż drogi krajowej nr 28, wchodzi w zasięg południowego pasma aktywności społeczno - gospodarczej województwa i korytarza rozwoju osadnictwa. Plan przewiduje dalszy rozwój funkcji uzdrowiskowej i turystycznej, zanik gospodarki rolnej, rozwój funkcji pozarolniczych w związku z planowaną na granicy gminy realizacją drogi ekspresowej S-19. Miasto Iwonicz Zdrój ma stanowić ośrodek ponadlokalny o wyspecjalizowanej funkcji uzdrowiskowej oraz obsługi turystyki i wypoczynku. Prawie cała gmina leży na OBSZARZE CHRONIONEGO KRAJOBRAZU BESKIDU NISKIEGO.

Przez gminę przechodzą ważne linie: droga Krajowa nr 28 Zator — Przemyśl - granica państwa, linia elektroenergetyczna 400kV Iskrzynia - granica państwa -

Słowacja /Lemesany/, linie światłowodowe telefonii, wodociąg magistralny Sieniawa - Krosno z odgałęzieniami do

Iwonicza Zdroju.

W wielu miejscowościach gminy występują obiekty zabytkowe o dużej wartości historycznej, wiążącej się z licznymi szlakami kulturowymi, historycznymi.

3.2. WYTYCZNE DLA POLITYKI PRZESTRZENNEJ WYNIKAJĄCE ZE STRATEGICZNEGO PLANU ROZWOJU GMINY IWONICZ ZDRÓJ

Charakter gminy i jej atuty określa wyraźnie misja gminy, którą ujęto słowami:„GMINA IWONICZ ZDRÓJ TO UNIKALNE WALORY PRZYRODNICZEPOŁĄCZONE Z 400-LETNIĄ TRADYCJĄ LECZNICTWA UZDROWISKOWEGO,PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ MIESZKAŃCÓW I UMIEJĘTNE GOSPODAROWANIEBOGACTWAMI TEJ ZIEMI SŁUŻĄ ROZWOJOWI GMINY, TWORZENIUNAJLEPSZYCH WARUNKÓW KURACJI I WYPOCZYNKU ORAZ PRZEKAZANIUNASTĘPNYM POKOLENIOM ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO W JAKNAJLEPSZYM STANIE”.Misje gminy określono w perspektywie do roku 2014. Plan Strategiczny Gminy uchwalonoUchwałą Nr XIV/138/99 Rady Miejskiej w Iwoniczu Zdroju z dnia 30 grudnia 1999r.

10

Wobec braku programów zadań rządowych służących realizacji celów publicznych wykorzystano informację Wojewody oraz zestawienie przewidywanych inwestycji służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych opracowane w oparciu o obowiązujące miejscowe plany ogólne zagospodarowania przestrzennego gminy Iwonicz Zdrój i miasta Iwonicz Zdrój.

3.3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z CECH I STANU ŚRODOWISKA ORAZ STANU ZAGOSPODAROWANIA GMINY

W opracowaniu uwzględnione zostały uwarunkowania wynikające z: położenia gminy, walorów środowiska przyrodniczego i obowiązujących oraz projektowanych form ochrony.Uwzględniono korzyści wynikające z istnienia 400-letniego Uzdrowiska Iwonicz Zdrój z występowania źródeł wód mineralnych w Iwoniczu Zdroju, w Lubatówce, z występowania złóż ropy naftowej i gazu, istniejących przekształceń środowiska kulturowego oraz krajobrazu, istniejącej sytuacji demograficznej, istniejącego stanu gospodarki i występujących trendów w zakresie rozwoju gospodarczego, stanu wyposażenia w infrastrukturę techniczną, problemów komunikacyjnych.

3.4. ZESTAWIENIE UWARUNKOWAŃ ROZWOJU GMINY IWONICZ ZDRÓJ

SZANSĘ I CZYNNIKI SPRZYJAJĄCEROZWOJOWI GMINY

ZAGROŻENIA I CZYNNIKIOGRANICZAJĄCE ROZWÓJ GMINY

ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

Wysokie walory krajobrazowewynikające z ukształtowania terenu

Walory klimatyczne i przyrodniczeterenu uzdrowiska z możliwością jegorozbudowy

Walory turystyczne i krajobrazowe Uznana renoma uzdrowiska Funkcjonujące obiekty sportowe: basen, wyciąg narciarski, korty tenisowe, skocznie narciarskie, Istniejąca baza noclegowa i

gastronomiczna Wysoka atrakcyjność terenu dla

rekreacji i niedzielnego wypoczynku Dobry stan środowiska naturalnego,

małe zanieczyszczenie gleb Średnia jakość gleb Dostatecznie dużo terenów o

korzystnych warunkach klimatycznych i gruntowych pod budownictwo mieszkaniowe i przemysłowe

Szlaki turystyczne przebiegające przez gminę

występowanie terenów zagrożonychpowodziami

występowanie terenów osuwiskowych zła jakość wód powierzchniowych konieczność ochrony korytarzy

ekologicznych zanieczyszczenia rzeki Lubatówki

i cieków Iwonka i innych niepełne wykorzystanie obiektów ze

względu na sezonowość przebieg głównej drogi przez centrum wsi

Iwonicz mała ilość pól namiotowych i campingów niewystarczające środki w budżecie

gminyna rozwój uzdrowiska

mała oferta kulturalno-rozrywkowa dlaturystów

niewystarczająca ilość miejsc do parkowania

niezagospodarowana otulina leśna konkurencyjność blisko położonych

Bieszczadów i Rymanowa Zdroju ograniczone możliwości finansowe

Duże zapotrzebowanie na czynny społeczeństwa

11

wypoczynek Bliskość przejścia granicznego ze

Słowacją Bliskość dużych ośrodków miejskich Wzrost zainteresowania agroturystyką

brak obejścia drogowego UzdrowiskaIwonicz i połączenia drogowego z Uzdrowiskiem Rymanów

ŚRODOWISKO KULTUROWE

dobrze zachowane zabytki kulturymaterialnej, stanowiska archeologiczne

możliwość wykorzystania obiektówzabytkowych dla rozwoju usług

korzystne położenie obiektówzabytkowych przy szlakachkomunikacyjnych

mała wartość techniczna i użytkowaobiektów zabytkowych

konieczność zachowania historycznejkubatury i terenów parkowych przy brakuśrodków na ich utrzymanie

CZYNNIKI SPOŁECZNE

duże zasoby siły roboczej ludzi młodych i wykształconych

korzystna struktura wiekowa mieszkańców

dodatni przyrost naturalny i dodatnie saldo migracji

dobry dostęp do szkół średnich rozwinięty system pomocy społecznej

Nieatrakcyjny i mały rynek pracy Brak możliwości zatrudnienia Niski poziom dochodów ludności Zły stan dotyczący ochrony zdrowia

GOSPODARKA

pozytywne podejście do rozwoju gospodarczego gminy

możliwość produkcji zdrowej żywności korzystna struktura społeczeństwa,

duży % osób w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym

korzystne położenie przy szlakach drogowych

możliwość wyznaczenia nowych terenów dla działalności gospodarczej

występowanie naturalnych surowców: gazu ziemnego, ropy naftowej

rozwinięta sieć handlowo-usługowa

ograniczone możliwości zbytu płodów rolnych

niekorzystna struktura gospodarstw rolnych

brak zakładów przemysłowych na terenie gminy

brak bazy hotelowej i rekreacyjno- sportowej o podwyższonym standardzie

małe zainteresowanie ludności i ograniczenie przydatności gospodarstw dla agroturystyki

niewielkie zasoby gruntów komunalnych i Skarbu Państwa

brak atrakcyjnych ofert terenowych dla inwestorów

MIESZKALNICTWO I OBSŁUGA LUDNOŚCI

duże zasoby mieszkaniowe wbudownictwie jednorodzinnym

brak tanich i gminnych terenów uzbrojonych pod budownictwo mieszkaniowe

brak miejsc postojowych przy usługach komercyjnych

nadmierne wymieszanie zabudowy zagrodowej i jednorodzinnej

12

brak zaplecza sportowego szkół (sale i boiska)

brak bazy rekreacyjno sportowej oraz turystycznej

KOMUNIKACJA DROGOWA

rezerwy terenu pod rozbudowę układudrogowego

wysoki stopień degradacji technicznejinfrastruktury komunikacyjnej

mały stopień unowocześnieniakomunikacji i obsługi towarowej

zła jakość i stan dróg gminnych

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

przygotowanie dokumentacyjne w zakresie kanalizacji sanitarnej dlajeszcze nie skanalizowanej częścigminy

dobrze rozwinięta sieć energetyczna z rezerwą mocy

możliwość nieograniczonych dostawgazu

rozwinięty system wywozu odpadówkomunalnych na składowisko czasowew m. Krosno, Dukla

zaawansowane prace nad ustaleniemlokalizacji rejonowego zakładuutylizacji odpadów komunalnych

postępujący rozwój infrastruktury -wodociągi, kanalizacja, telefonizacja i reelektryfikacja

budowa elektrowni wiatrowych

mała świadomość ekologiczna społeczeństwa i ubóstwo ekonomiczne wpływające na zaśmiecanie terenu i tworzenie coraz to nowych dzikich wysypisk śmieci

brak sieci kanalizacji sanitarnej dla części gminy

rozproszona zabudowa po trudnym zróżnicowanym wysokościowe terenie

brak nawyku segregacji śmieci i zbiórki odpadów użytkowych

duży deficyt w dostawie dobrej wody, brak ciągłości dostawy wody

zły stan techniczny części budynków

IV. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

W ramach formułowania polityki rozwoju przestrzennego z uwzględnieniem ogólnej strategiirozwoju gminy, określono:

kierunki zagospodarowania przestrzennego w wydzielonych obszarach, kierunki rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego, obszary chronione i zasady ochrony, kierunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej, obszary objęte obowiązkiem sporządzania miejscowych planów zagospodarowania

przestrzennego i obszary dla których takie plany będą niezbędne, ze względu na istniejące uwarunkowania.

4.l. STREFY FUNKCJONALNE I OBSZARY POLITYKI PRZESTRZENNEJ

W strukturze funkcjonalno-przestrzennej gminy oznaczyć można 2 rodzaje stref.

13

Jeden rodzaj wynika z położenia geograficznego i pokrywa się z obrębami krainfizjograficzno-geograficznych

a) strefa północna gminy to pogranicze równin śródgórskich i tarasów akumulacyjnychKotliny Jasielsko - Krośnieńskiej, które odznacza się przydatnością rolniczą orazPogórza Bukowskiego z urozmaiconą rzeźbą zerodowanych wzgórz i dolin, która jestobszarem najbardziej rozwiniętym gospodarczo i zainwestowanym, i jest strefąrozwoju osadnictwa

b) strefa południowa, to Beskid Niski, strefa o krajobrazie typowo górskim z wysokąlesistością, strefa mało korzystna dla rolnictwa.

Uwzględniając stan istniejący STUDIUM określa wizję docelowego zagospodarowania gminy jako strukturę współdziałających stref funkcjonalnych. Drugi rodzaj stref określono na podstawie zespołu cech gospodarczych, kulturowych i infrastrukturalnych użytkowaniaterenu. Wzajemne oddziaływanie stanowi o ladzie i harmonii w zagospodarowaniuprzestrzennym gminy.W drugim rodzaju stref wydzielić można:

a) strefę rolniczej przestrzeni produkcyjnej, we wsi Iwonicz,b) strefę uzdrowiskową Iwonicza Zdroju.c) strefę turystyki i ochrony zasobów kulturowych,d) strefę gospodarki leśnej.

Można wyróżnić jeszcze inne strefy np.: strefę potencjalnej możliwości uprawiania sportów zimowych, strefę możliwości lokalizacji elektrowni wiatrowych itp.

Wśród tych stref występują wyraźnie odznaczające się strefy osadnictwa z perspektywąrozwoju budownictwa agroturystycznego, mieszkaniowego i usługowego.Wymienione strefy z uwagi na często zacierające się granice trudne do uściślenia nie oznacza się na rysunku STUDIUM.

4.2. USTALENIA SZCZEGÓŁOWE

Głównymi ustaleniami polityki rozwoju gospodarczego gminy jest dalszy rozwój lecznictwauzdrowiskowego, dążenie do poprawy warunków życia mieszkańców gminy, przyjednoczesnym zapewnieniu ochrony walorów środowiska naturalnego i kulturowego. Celemjest taka organizacja przestrzeni, która eliminować będzie konflikty między ochroną środowiska, a rozwojem gospodarczym gminy i równoważyć będzie interesy publiczne i prywatne. Dążyć się będzie do zapewnienia właściwych proporcji pomiędzy przestrzenią zurbanizowaną, a przestrzenią otwartą, pomiędzy ilością i stanem dróg i potrzebami komunikacyjnymi mieszkańców gminy.Rozwój gminy musi uwzględniać konieczność ograniczenia zasięgu terenów zurbanizowanych z dopuszczeniem prac wiertniczych (badawczych).Zapewnienie rozwoju przewiduje się też w nadrobieniu zaległości w sieciach infrastruktury technicznej, a powiększenie terenów zabudowy musi iść w parze z budową sieci infrastruktury technicznej.STUDIUM dopuszcza prowadzenie prac geologiczno-wiertniczych na terenie gminymających na celu poszukiwanie i rozpoznawanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego orazwód mineralnych na podstawie posiadanych koncesji, przy zachowaniu obowiązujących przepisów szczególnych.

14

4.3. STREFA OSADNICTWA; ZABUDOWY ZAGRODOWEJ I JEDNORODZINNEJ ZDOPUSZCZENIEM PRZEBUDOWY I UZUPEŁNIEŃ

W obszarze tym odbywać się będzie realizacja w zakresie: rozwoju mieszkalnictwa w warunkach nie kolidujących z wymogami

ochrony środowiska i walorów kulturowych, skupianie zabudowy w zwarte organizmy osiedli, rozwoju usług publicznych i komercyjnych dla mieszkańców obszaru,

a głównie usług handlowych, gastronomii, rzemiosła, obsługi turystyki i innych,

rozwoju działalności gospodarczych, w tym produkcyjnych nie wykazujących szkodliwości dla środowiska i zdrowia ludzi,

rozwoju zabudowy mieszkaniowej z ukierunkowaniemrekreacyjno-wypoczynkowym typu gospodarstw agroturystycznych.

Rozwój budownictwa planuje się jako kontynuacje istniejących zespołów budownictwajednorodzinnego i budownictwa wiejskiego, ukształtowanych historycznie. Dla wyżejwymienionego obszaru zaleca się:

utrzymanie kompozycyjnej spójności zabudowy z wsią, utrwalanie, jeżeli jest to jeszcze możliwe, historycznych układów

wsi i miejscowości, ograniczanie rozpraszania zabudowy poprzez dogęszczanie

istniejących osad, co sprzyjać będzie uzyskiwaniu większejharmonii krajobrazu,

stwarzanie warunków do właściwej ochrony środowiska przezbudowę sieci kanalizacji sanitarnej podłączonej do oczyszczalniścieków, punktów gromadzenia śmieci, ograniczanie napowietrznejsiatki infrastruktury technicznej w postaci sieci energetycznej,telekomunikacyjnej i wszelkiego rodzaju masztów i reklam,

uzupełnianie funkcji mieszkaniowej, zabudową usługowąkomercyjną lub lokalizowanie pojedynczych obiektów usługowychprzy zachowaniu warunków, że lokalizacja nie może szkodzićśrodowisku i sąsiedniej zabudowie mieszkaniowej,

zaleca się kontynuację w zabudowie wiejskiej historycznieukształtowanych lokalizacji budynków, zasad kompozycji orazform architektonicznych,

zaleca się dla całej gminy zabudowę o niskiej intensywności, preferowanie dla budownictwa zagrodowego w tym z programem

agroturystycznym minimalnej powierzchni działki 0,25 ha, a dlabudownictwa jednorodzinnego wolnostojącego 0,15 ha, wielkośćdziałek dla innych form budownictwa zgodnie z zapotrzebowaniemterenu,

zaleca się następujące zasady wysokości budynków mieszkalnych,usługowych i mieszkalno-usługowych stosownie do widokowejekspozycji terenu:

a) w dolinach i dolinnych partiach stoków oraz przy głównych drogach nie więcej niż dwie kondygnacje użytkowe plus poddasze użytkowe, na stokach i terenach przyleśnych wysokość budynków nie powinna przekraczać dwóch kondygnacji

15

użytkowych,b) na terenach eksponowanych widokowo wysokość budynków

nie powinna przekraczać jednej kondygnacji użytkowej pluspoddasze użytkowe,

c) wysokość budynków gospodarczych, nic powinna przekraczać jednej kondygnacji nadziemnej,

wykluczać obiekty agresywne krajobrazowo (duże gabarytowo,wysokie kominy) oraz inne obiekty szpecące krajobraz, izolować jezielenią,

remonty, przebudowy obiektów kubaturowych prowadzićuwzględniając powyższe zalecenia dotyczące kształtowaniazabudowy,

ograniczyć tylko do uzasadnionych przypadków lokalizacjęinwestycji mogących pogorszyć stan środowiska (za wyjątkieminwestycji o charakterze strategicznym dla rozwoju gminy),

wykluczyć zabudowę w bezpośrednim sąsiedztwie rzek i potoków,oraz na terenach uznanych za zalewowe,

ograniczać zabudowę:a) na gruntach o wysokich bonitacjach gleb,b) w korytarzach ekologicznych rzek i potoków,

promować zasadę kompleksowej realizacji zabudowy z pełnym uzbrojeniem w infrastrukturę techniczną i komunikację,

stawiać przed inwestorami obiektów usługowych wymogów zapewnienia lokalizacji odpowiedniej ilości miejsc postojowych dla samochodów, w zależności od programu inwestycji, urządzanie zieleni, wzbogacenie formami malej architektury,

odsuwać działki budowlane od brzegów wód powierzchniowych na odległość umożliwiającą wybudowanie zabezpieczeń przed powodzią,

W zakresie infrastruktury technicznej zaleca się:

adaptację istniejących ciągów komunikacji, urządzeń i ciągów infrastruktury technicznej z dopuszczeniem remontów i budowy nowych (z zaleceniem prowadzenia infrastruktury jako podziemnej),

nie odprowadzanie do gruntu i wód powierzchniowych ścieków nie oczyszczonych za wyjątkiem ilości dopuszczonych odrębnymi przepisami, do czasu realizacji kanalizacji sanitarnych wsi, zaleca się stosowanie rozwiązań indywidualnych w formie przydomowych oczyszczalni lub zbiorników bezodpływowych wykonanych zgodnie z obowiązującymi przepisami traktując te ostatnie jako tymczasowe,

zaopatrzenie w wodę: z wodociągów lokalnych lub zbiorczych, zorganizowany system usuwania śmieci odpadów (pojemniki,

kontenery i worki na śmieci) segregacja śmieci i wywóz na zorganizowane wysypisko śmieci zgodnie z zasadami przyjętymi na terenie gminy,

w zakresie ogrzewania: ekologiczne nośniki energii, prowadzić działania powodujące likwidowanie dzikich wysypisk

śmieci.

Potrzebę przekształceń i rehabilitacji zabudowy i lokalnego układu komunikacyjnego ustalą

16

plany miejscowe.Potrzeba rehabilitacji i przekształceń może być niezbędna w różnych miejscowościach i terenach. Miejsca te w miarę uzyskiwania środków na opracowanie planów miejscowych,winny być przedmiotem dalszych opracowań.

4.4 OKREŚLENIE POLITYKI DLA FUNKCJI UZDROWISKOWEJ

Iwonicz Zdrój jest uznanym od 400 lal uzdrowiskiem, które swe powstanie zawdzięczawodom mineralnym, opisanym przez Oczkę i lekarza przemyskiego Jana Sechkini, w roku1630 w dziele „Cenzura o wodzie iwonickiej”.O Iwonickich wodach pisali: dr Wawrzyniec Braun - lekarz nadworny Króla JanaSobieskiego, dr Conradi - lekarz królowej Marysienki.Nowy etap w dziejach uzdrowiska rozpoczął się po analizie wód dokonanej przez farmaceutęIwowskiego Teodora Torosiewicza.Karol Załuski z żoną Amelią z Ogińskich oraz bratem Józefem w 1837r. przystąpili doodbudowy uzdrowiska upadłego w XVIII wieku. W XIX wieku uzdrowisko rozsławił prof. drJózef Dietl i inni znani ludzie.Największym bogactwem ziemi iwonickiej są wody mineralne i borowina. Wody stosowanew leczeniu różnych schorzeń to wody: kwasowęglowe, chlorkowodorowęglanowo-sodowe,fluorkowe, bromkowe, jodkowe, borowe, żelaziste.Wody mineralne w obrębie Karpat występują we wnętrzu struktur fałdowych, które często dzięki głębokiemu rozcięciu podłoża pojawiają się na powierzchni w postaci źródeł. Wodymineralne towarzyszą zwykle złożom ropy naftowej, są to głównie solanki o wskaźnikuchlorkowo - bromkowym w granicach 238 - 413 i występują w prawic wszystkichpoziomach stratygraficznych fliszu w dość znacznych ilościach. W obrębie wód mineralnychzostała wyodrębniona grupa wód leczniczych, tzn. takich, które ze względu na skład chemiczny i własności fizyczne mają właściwości lecznicze. Wody te występują w piaskowcach ciężkowickich, które charakteryzują się dość dobrymi, jak na warunki fliszowe, właściwościami kolektorskimi. Obserwuje się połączenie różnych poziomów wodonośnych przez stare odwierty ponaftowe, co powoduje stopniową demineralizację w ujęciach uzdrowiskowych. Obecnie w okolicy Iwonicza Zdroju występuje 11 ujęć wody leczniczej, za które to uznano wody typu Cl - HC03 - Na - J - Br i słabo zmineralizowane fluorkowe, borowe. Niektóre ujęcia dostarczają wodę z CO2 (szczawy). Woda uzyskuje w otworach temperaturę 20 - 24°C. Mineralizacja wód w tym rejonie wynosi od 0,9 do 18 g/dm3, zanotowano także największe wydajności solanki dochodzące do 15 m3/godz.Wody lecznicze i mineralne stanowią duże bogactwo gminy Iwonicz Zdrój, w oparciu o które powstało tu lecznictwo sanatoryjne. W 1968 roku decyzją Ministra Zdrowia i OpiekiSpołecznej z dnia 9 maja został utworzony Obszar Górniczy Iwonicz Zdrój dla złoża wódleczniczych.Złoże Iwonicz Zdrój - w obrębie II i III piaskowca ciężkowickiego udokumentowano w kat.B i C wody lecznicze do zabiegów leczniczych oraz produkcji rynkowej. Udokumentowano 11 ujęć wód leczniczych, których łączne zasoby eksploatacyjne wynoszą 41,09 m3/h. Złoże jest eksploatowane. Wydobycie prowadzone jest dla celów leczniczych (zabiegi lecznicze) oraz produkcji soli leczniczej i kosmetyczne - kąpielowej.Eksploatacja złoża powinna być prowadzona zgodnie z obowiązującymi przepisami

17

z zachowaniem zasad ochrony środowiska, a gospodarowanie na terenie obszaru górniczegoustanowionego dla złoża wód mineralnych powinno być prowadzone w sposób maksymalniechroniący jakość i zasoby wody.Dla prowadzenia właściwej polityki ochrony złóż wody mineralnej i wód gospodarczych sąustalone strefy ochrony bezpośredniej i strefy ochrony pośredniej odwiertów i źródeł. Strefyschrony pośredniej mają za zadanie ochronę złóż przed infiltracją innych wód skażonych np.ciekami sanitarnymi.Uzdrowisko Iwonicz Zdrój położone jest w malowniczej kotlinie Potoku Iwonickiego, nawysokości ponad 400 m n.p.m. w południowej części województwa podkarpackiego.Występują tu liczne źródła wód mineralnych, a czyste powietrze nasycone jodem, bromem,ozonem i solą stwarza klimat górski z elementami morskiego. Wilgotność usuwają wiejące z Przełęczy Dukielskiej wiatry południowe i zachodnie, umiarkowane wzniesienia powodująmniejsze ciśnienie atmosferyczne sprzyjające natężeniu promieniowania słonecznego i czystości powietrza. Obecność naftanów tzn. składników ropy naftowej oraz ostre powietrzepowodują, że Iwonicz Zdrój, leżący na obszarze największego promieniowania i najmniejszego zachmurzenia w Polsce, jest miejscem działającym uspokajająco,orzeźwiająco i wzmacniająco. Wody mineralne (chlorkowe - wodorowe, węglanowe -sodowo -jodkowo - bromkowe z zawartością wolnego dwutlenku węgla są wykorzystywane w leczeniu schorzeń: neurologicznych, reumatologicznych, ortopedycznych, przewodu pokarmowego, laryngologicznych, ginekologicznych, a także do produkcji leczniczej soliiwonickiej, kąpielowej soli „Elin”.Podstawowym elementem obowiązującym i regulującym działalność na obszarze uzdrowiskajego stref ochrony uzdrowiskowej jest Statut Uzdrowiska, który zawiera wykaz spraw wymagających opinii lub decyzji Naczelnego Lekarza Uzdrowiska oraz uzgodnień z Ministrem Zdrowia.W 1973 roku dla Iwonicza Zdroju Uchwalą Nr XXII/78/73 WRN w Rzeszowie z dnia 19czerwca został ustalony statut uzdrowiska, w którym m.in. określono granice obszarów ochrony uzdrowiskowej (zostały one naniesione na planszę zgodnie opisem przebiegu graniczawartym w Statucie Uzdrowiska) w celu ochrony warunków naturalnych niezbędnych doprowadzenia i rozwijania lecznictwa uzdrowiskowego oraz w celu kształtowania innychczynników środowiskowych dla uzdrowiska. Określono także rodzaje zastrzeżonychczynności dla poszczególnych obszarów, sprawy wymagające uzgodnień z właściwym Ministrem czy Naczelnym Lekarzem Uzdrowiska.Studium ustala obowiązek uwzględniania w zagospodarowaniu terenów osadnictwa oraz.lecznictwa uzdrowiskowego ograniczeń wynikających z położenia w strefach ochrony uzdrowiskowej, zawartych w statucie uzdrowiska.Uzdrowisko Iwonicz dysponuje obecnie tj. w roku 2002:

- 522 miejscami w sanatoriach i szpitalach uzdrowiskowych,- 984 miejscami w sanatoriach branżowych i prywatnychrazem: 1506 miejsc- 233 miejscami w domach wczasowych, wypoczynkowych i szkoleniowych- 172 miejscami w hotelach- 257 miejscami w pensjonatach i pokojach gościnnychrazem: 662 miejsca

Studium utrzymuje nie zrealizowane do tej pory założenia rozwoju Uzdrowiska Iwonicz przyjęte w ubiegłych latach, a uwidocznione w obowiązującym do tej pory MiejscowymPlanie Ogólnym i Planie Szczegółowym Zagospodarowania Przestrzennego obejmującym między innymi ścisłą strefę ochrony uzdrowiskowej „A”, które zsiadały wzrost liczbykuracjuszy oraz liczby ludności stałej do ich obsługi i dodatkowo do obsługi tzw. pasantów.

18

Wyżej wymienione plany zakładały wzrost, liczby:- kuracjuszy do 4500- pasantów do 500-700- ludności stałej do 5000 mieszkańców- plan zakładał 3000 łóżek sanatoryjnych

Liczby te winny być urealnione, szczególnie liczba ludności stałej, winna byćproporcjonalnie do potrzeb wynikających z wielkości zatrudnienia w lecznictwie uzdrowiskowym i usługach.

OBSZAR /STREFA/ „A”

Obszar ten jest zarezerwowany jedynie dla urządzeń i obiektów lecznictwa uzdrowiskowego.Głównym celem ochrony obszaru uzdrowiskowego jest takie kształtowanie urbanistyczne,aby warunki naturalne uzdrowiska nie uległy zniszczeniu, ograniczeniu lub zniekształceniu.Obszar „A” ochrony uzdrowiskowej stanowi funkcjonalne przedłużenie najbliższego otoczenia zakładów i urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego. W obszarze tym intensywnośćzabudowy winna być niska z co najmniej 60% - 70% powierzchni terenu biologicznieczynnego tj. niezabudowanego i nieutwardzonego. W bilansie wykonanym dla tego terenunależy docelowo przeznaczyć co najmniej 500 m2 terenów zieleni na jednego Kuracjusza /obojętnie, czy dla dziecka, czy dla osoby starszej/.W studium oprócz terenów zajętych pod szpitale uzdrowiskowe i sanatoria wyznacza się /utrzymuje/ tereny pod potencjalne lokalizacje nowych sanatoriów, które są wyznaczone w obecnie obowiązującym MPO Iwonicza Zdroju. Jednak procent zajęcia terenu pod zabudowę kubaturową i tereny utwardzone należy bilansować wg przepisów szczególnych.Ze względu na znaczenie dla lecznictwa uzdrowiskowego:

a) zmiana profilu lecznictwa zakładu lecznictwa uzdrowiskowegob) zmiany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennegoc) wydania decyzji o warunkach i zabudowie nowych obiektów i budynków w obszarze

należy uzgadniać z Ministerstwem Zdrowia.Rezerwy terenowe uwzględniają możliwość rozbudowy bazy uzdrowiskowej, w północnejczęści obszaru ochrony uzdrowiska „A”.W celu ochrony warunków geologicznych i zapobieżenia zanieczyszczeniom wódleczniczych należy wszelkiego rodzaju inwestycje związane z robotami ziemnymi wykonywać pod nadzorem Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego. W obszarze „A” nieprzewiduje się budowy nowej zabudowy mieszkaniowej.

OBSZAR /STREFA/„B”

Obszar „B” ochrony uzdrowiskowej jest otuliną dla obszaru „A” stanowiąc jednocześnieteren zabudowy usługowej, pensjonatowej i mieszkaniowej. Obszar „B” jest miejscem bazynoclegowej pracowników uzdrowiska. W obszarze „B” ochrony uzdrowiskowej dla zabudowy pensjonatowej należy projektować co najmniej 50 - 60 % powierzchni terenu jakobiologicznie czynny, tj. niezabudowany i nieutwardzony. Dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - co najmniej 60 - 70% powierzchni jako biologicznie czynne, tj.niezabudowane i nieutwardzone. Dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej -co najmniej50 - 60% powierzchni terenu jako biologicznie czynne, tj. niezabudowane i nieutwardzone.Dla zabudowy usługowej - co najmniej 40 - 55 % powierzchni terenu jako biologicznie

19

czynne, tj. niezabudowane i nieutwardzone.

W obszarach „A” i „B” ochrony uzdrowiskowej obowiązują następujące:

NAKAZY:- realizacji inwestycji i aranżacji całego terenu w sposób harmonijny z otoczeniem, nie

naruszający walorów widokowych oraz przyrodniczych,- pełnej infrastruktury inżynieryjnej,- uregulowania stanu formalno-prawnego w zakresie gospodarki odpadami zgodnie

z przepisami szczególnymi,- spełnienia norm odnośnie hałasu emitowanego na obszary podlegające ochronie

akustycznej,

ZAKAZY:- zakaz wycinki drzew i krzewów, a także naruszania innych elementów powodujących trwałe zmiany w środowisku naturalnym,- zakaz takiego prowadzenia inwestycji i zagospodarowania całego terenu jednostki, które będzie związane z naruszeniem rozległych powierzchni gleby i przemieszczeniem dużych mas ziemnych,- zakaz lokalizacji inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi albo mogących pogorszyć stan środowiska - dla strefy „A”.

Działalność w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego w Iwoniczu Zdroju prowadzą: przedsiębiorstwo „Uzdrowisko Iwonicz” S.A. oraz sanatoria branżowe: „Górnik”,„Budowlani”, „Wisła-Iwopol”, „Piast”, „Ziemowit” i „KRUS” i inne.„Uzdrowisko Iwonicz” dysponuje stosunkowo nowoczesnym Zakładem przyrodoleczniczym gdzie można wykonać dziennie ponad 1150 zabiegów.Ponadto szpital uzdrowiskowy „Excelsior” posiada własny zakład przyrodoleczniczy.Uzdrowisko dysponuje również szeroką bazą diagnostyczną:Poradnie: internistyczna, ortopedyczna, reumatologiczna, neurologiczna, laryngologiczna,okulistyczna, chorób naczyń, stomatologiczna.Pracownie: ultrasonografu, gastrofiberoskopii. RTG, densytometrii rentgenowskiej i ultradźwiękowej, laboratorium analityczne.W uzdrowisku organizuje się pobyty: lecznicze profilaktyczne oraz wczasy wypoczynkowe.Leczone są tu profile schorzeń:W sanatoriach uzdrowiskowych:

- schorzenie ortopedyczne, neurologiczne, reumatyczne, laryngologiczne, układu pokarmowego i ginekologiczne,

W szpitalu uzdrowiskowym- schorzenie neurologiczne, ortopedyczne i reumatologiczne

Stosuje się następujące zabiegi:- kąpiele: mineralne, kwasowęglowe wirowe,- masaże: klasyczne, podwodny, podwodny-automatyczny, pneumatyczny,- natryski: płaszczowe i bicze szkockie,- inhalacje: indywidualne i zbiorowe,- kinezyterapię: gimnastykę indywidualną i grupową na sali i basenie,- elektryczne: diadynamik, jonoforezę, ultradźwięki,- światłolecznictwo: laseroterapię, lampy kwarcowe i sollux,

20

- termiczne: okłady parafinowe i krioterapię,- kurację pilną przy pomocy naturalnych wód mineralnych

Sanatoria branżowe mają podobne ale znacznie zawężone profile lecznicze, gdyż, dysponująkażde z nich znacznie uboższą bazą leczniczą.W 1998r. w „Uzdrowisku Iwonicz” S.A. z lecznictwa zamkniętego i otwartego skorzystało16 614 kuracjuszy, a w sanatoriach branżowych 5 570 kuracjuszy.

Polityka przestrzenna i kierunki zagospodarowania przestrzennego „Studium” dążą do spełnienia warunków stawianych w „Statucie Uzdrowiska” polegające na wyeliminowaniu w maksymalnym stopniu ruchu samochodowego w strefie „A”, wyeliminowaniu ze strefy„A” miejsc parkingowych, usług nie związanych z lecznictwem uzdrowiskowym oraz ograniczenie inwestycji kubaturowych kosztem zieleni.Studium utrzymuje potrzebę wyeliminowania ze strefy „A” prowadzenia działalności mającejnegatywny wpływ na lecznicze właściwości klimatu, walory fizjograficzne uzdrowiska lub jego założenia urbanistyczne.Studium ustala potrzebę pod urządzenie Parku Leśnego wokół Uzdrowiska w oddziałach nr 178-184 na terenie Lasów Państwowych Nadleśnictwa Dukla o łącznej powierzchni 235.86ha.W celu wyeliminowania ze strefy „A” obiektów i usług nie związanych z lecznictwem uzdrowiskowym określono potrzebę przeniesienia ich na teren strefy „C”.Studium przewiduje się urządzenie na terenie wsi Lubatówka, w sąsiedztwie warzelni soli„Iwonickiej” na terenie 4 ha kompleksu „Aquaparku” opartego na hipotermalnych wodachleczniczych /24°C/ z ujęć „Lubatówka-12” i „Lubatówka-14”.

4.5. OBSZAR ZABUDOWY USŁUGOWEJ O CHARAKTERZE PUBLICZNYMobejmujący tereny strefy „B” i „C” Uzdrowiska Iwonicz

W tym obszarze zaleca się:- lokalizować usługi publiczne w pierwszej kolejności na działkach

będących własnością gminy,- preferować lokalizację usług na działkach położonych wśród

największych skupisk zabudowy, pierwszeństwo lokalizacji dla obiektów o wysokim standardzie obsługi i atrakcyjności oferowanych usług,

- tworzyć gminny zasób gruntów nadających się pod lokalizację inwestycji usługowych,

- wykorzystywać istniejące zasoby kubaturowe dla nowych funkcji, w tym dla funkcji turystyki, wypoczynku,

- szczególną dbałość o wysoką estetykę, atrakcyjność i funkcjonalność zabudowy (preferowanie budynków usługowych do dwóch kondygnacji nadziemnych + poddasze użytkowe, preferuje się na terenie całej gminy zabudowę niską, o dachach spadzistych 35% - 45%, kolorach neutralnych, z elementami wykończenia w drewnie, o wysokich walorach estetycznych),

- zabudowę o niskiej intensywności, gdzie udział terenów otwartych, nie zabudowanych wyniesie co najmniej 60% powierzchni działki,

- pełne uzbrojenie terenu, lokalizację parkingu w zależności od programu inwestycji,

- dla usług turystycznych, rozwiązania tzw. turystyki łagodnej

21

w oparciu o małe hotele, pensjonaty, zajazdy, motele, gospodarstwa agroturystyczne z pełnym wyposażeniem w infrastrukturę,

- wprowadzenie elementów zieleni, malej architektury, - lokalizować mieszkalnictwo tylko dla obsługi funkcji wiodącej,

przy czym funkcja mieszkaniowa powinna nic przekraczać 30% pow. funkcji podstawowej.

Zalecenia w zakresie infrastruktury technicznej jak wyżej.

4.6. OBSZAR ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ

Mając na uwadze perspektywę wdrażania kierunków zrównoważonego rozwoju dla obszarurolniczo-produkcyjnego zaleca się prowadzenie następującej polityki:

• utrzymywać i intensyfikować wielokierunkową produkcję polową, hodowlaną iogrodniczą z maksymalnym i ekonomicznie uzasadnionym zaangażowaniempodstawowych czynników produkcji (ziemia, praca, kapitał) w perspektywieograniczony wymaganiami dotyczącymi środowiska przyrodniczego w kierunku tzw.produkcji zintegrowanej,

• wyłączyć teren od zabudowy, z dopuszczeniem tylko małych budynków gospodarczychdla potrzeb przechowywania sprzętu i nawozów,

• zaleca się podwyższanie standardu działalności rolniczej i przechodzenie na produkcję ekologicznie czystej żywności,

• zwiększać obszar gospodarstw, poza granice 15 ha (która jest granicą opłacalności gospodarstw rolnych tzw. zintegrowanych i ekologicznych),

• dopuszczać lokalizację zabudowy zagrodowej tylko dla dużych powierzchniowo gospodarstw i tylko wtedy gdy zabudowa w terenach osadnictwa utrudniała by dojazd doupraw.

W związku z powyższym w studium ustalono, a na rysunku studium wydzielono z obszarurolniczej przestrzeni produkcyjnej obszary na których nic powinno się lokalizować obiektówkubaturowych mimo tego, że służyły by dla celów produkcji rolniczej.Lokalizacja niezbędnych budynków służących gospodarstwu rolnemu winna być zapewniona w terenach przeznaczonych pod zabudowę zagrodową.Wydzielony obszar oznaczono na rysunku „Kierunki Zagospodarowania” zgodnie z legendą.Pozostałe obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej pozostawia się jako otwarte z ograniczonym prawem zainwestowania.Na terenie gminy Iwonicz Zdrój brak jest gruntów torfowych i murszowych podlegającychszczególnej ochronie. Dla celów lecznictwa borowinę dowozi się z poza terenu gminyIwonicz Zdrój.

22

V. POLITYKA W OBSZARACH ROLNICZEJ PRZETRZENI PRODUKCYJNEJ I OBSZARACH LEŚNYCH

l. ROLNICTWO. STAN ISTNIEJĄCY I POLITYKA ROZWOJU

1/ Uwarunkowaniu przyrodnicze i klimatyczne.

Występowanie warunków górskich na terenie gminy Iwonicz Zdrój skutkuje licznymiutrudnieniami dla ludzkiego bytowania a zwłaszcza dla działalności rolniczej. W strefie górskiej Karpat przyjmuje się, że ze wzrostem wysokości o l00 m n.p.m. podstawowe czynniki klimatyczne zmieniają się następująco:

- średnia roczna temperatura powietrza zmniejsza się o 0.5 °C,- średnia ilość opadów wzrasta o 100 mm,- długość okresu wegetacyjnego zmniejsza się o 5 dni.

Zasięg oddziaływań nie ogranicza się jedynie do obszaru górskiego (charakteryzowanegodeniwelacją ponad 100 m na odległości l km) ale daje się odczuć również na terenie Pogórza ochłodzeniem, uwilgotnieniem, wiatrami fenowymi oraz inwersją termiczną w dolinachrzecznych.

Na podstawie danych stacji klimatycznych: Barwinek i Iwonicz, można ustalić, iż podstawowe czynniki klimatyczne osiągają na terenie gminy Iwonicz Zdrój następującewielkości:

- średnia roczna temperatura powietrza 6 - 7°C (zróżnicowanie 14%), ze wzrostem od krańców południowych do krańców północnych;

- średnia ilość opadów 800 - 900 mm (zróżnicowanie 11%), ze spadkiem wartościwskaźnika w kierunku północnym;

- długość okresu wegetacyjnego 200 - 210 dni (różnicowanie 5%), wzrost od południowych do północnych krańców gminy.

Niekorzystny jest tu rozkład opadów w ciągu roku, bowiem na okres czerwiec - sierpieńprzypada prawie 40% ilości rocznej oraz występowanie silnych wiatrów fenowych w okresie od jesieni do wiosny. W górskich warunkach bytowania ludzi i zwierząt należy uwzględniaćistotne straty energii cieplnej. W agrotechnice należy uwzględniać ograniczone możliwościplanowania cennych roślin (w tym zbóż) i zagrożenie nieodwracalnymi skutkami erozji wodnej, natomiast stosunkowo korzystne są warunki uprawy łąk i pastwisk.

2/ Waloryzacja i użytkowanie terenów rolnych.

Użytki rolne gminy cechuje stosunkowo wysoka różnorodność gleb pod względem ich geologicznego pochodzenia i przebiegu procesów glebotwórczych. Przede wszystkim należy rozróżnić gleby obszarów górzystych i obszarów podgórskich. Wzgórzową część obiektupokrywają zwietrzeliny skał trzeciorzędowych (fliszu karpackiego), z których wykształciły się miąższości gleby o składzie mechanicznym glin i iłów. Część płaskorówninną wraz zdolinami rzecznymi pokrywają utwory czwartorzędowe starych i współczesnych tarasów akumulacyjnych z wtrąceniami utworów deluwialnych. Gleby tu mają charakter pyłów iiłów o przydatności uzależnionej od przepuszczalności wody w podłożu. W trakcie procesów glebotwórczych tj. osadzania próchnicy na poszczególnych poziomach, na przewyższających obszarach wytworzyły się gleby brunatne - pod lasami liściastymi i pseudobielicowe - na obszarach otwartych - trawiastych i ornych. Są to gleby dość głębokie, często zmodyfikowane zakwaszeniem lub wyługowaniem, zasobem mineralnych składników odżywczych. Wg klasyfikacji bonitacyjnej w zależności od wysokości położenia zalicza się e do IV lub V

23

klas. W strukturze użytków rolnych w gminie wg klasyfikacji bonitacyjnej znajduje się:- l % gleb klasy II- 16% gleb klas III- 51% gleb klas IV- 32% gleb klas V - VI

Najczęściej spotykane gleby klas IV są średnio przydatne dla rolnictwa. Uprawa orna tych gleb, umożliwiająca odpowiedni poziom plonowania wymaga regularnego wapnowania orazwysokiego nawożenia organicznego i mineralnego. Klasy V-VI występują na wzniesieniach ipochyłościach oraz przy nadmiernym uwilgotnieniu.

3/ Uwarunkowania ekonomiczne

Na obszarze gminy Iwonicz Zdrój w czasach historycznych ukształtował się systemintensywnego użytkowania ziemi rolniczej. Wskazuje na to nadmierne wylesienie, bowiemnawet w niektórych rejonach górskich lesistość jest stosunkowo niska, a rolne użytkowanie gruntów odbywa się powyżej wysokości 500 m n.p.m. przy utrudnionej i nieefektywnej uprawie ornej. Miały tu miejsce, typowe na Pogórzu zjawiska antropopresji związane zprzeludnieniem wsi skutkujące silnym rozdrobnieniem ziemi i gospodarstw, nadmiernymwylesieniem ze szkodami od erozji wodnej przy ornym użytkowaniem zboczy o dużych spadkach. W ostatnim okresie tendencje te uległy zatrzymaniu a nawet odwróceniu. Przedewszystkim zaniechano uprawy ornej na terenach niekorzystnych. Odnotowany ostatnio wskaźnik odłogów i ugorów na gruntach ornych osiągnął 23 %. Obecnie odnotowanastruktura użytkowania ziemi rolniczej to:- 75% gruntów ornych,- 24 % użytków zielonych,

Przedstawione informacje, oparte na danych spisu rolnego, w sposób istotny odbiegają od danych ewidencji gruntów. Analiza danych wykazuje, że struktura użytkowania ziemi nie jest dostosowywana do naturalnych ograniczeń i nic odpowiada strukturze typowej dla użytkowania ziem górskich. W strukturze zasiewów dominuje pszenica i ziemniaki z udziałem wyższym od średnich krajowych. Wskazuje to na wykorzystanie najlepszych glebwłasne potrzeby żywnościowe ludności. Ukształtowana historycznie struktura gospodarstw rolnych jest bardzo niekorzystna. Przy średniej wielkości gospodarstwa 3,0 ha, ponad 97% gospodarstw nie przekracza wielkością 5 ha. Zgodnie z tradycyjnym ukierunkowaniem działalności rolniczej do niedawna utrzymywało się wysokie zainteresowanie chowem bydła, co było oparte na możliwościach uzyskania tanich i dobrych jakościowo pasz.Warunki sprzyjające do uprawy roślin znalazły odzwierciedlenie w przeprowadzonych melioracjach odwadniających ok. 700 ha i poprzez zwiększanie udziału trwałych użytkówzielonych, wykorzystywanych głównie w technologii zbioru siana. Zanikające w górskiej części gminy tradycje pasterskie powodują utratę możliwości dalszego utrzymania wużytkowaniu rolniczym najwyżej położonych terenów, przy najbardziej efektywnymkierunku rolniczej działalności w górach. Praktyczna znajomość wśród rolników szerokiego zakresu technologii upraw i chowu zwierząt stanowi możliwość przetrwania wielugospodarstw i efektywnego ukierunkowania produkcji rolnej. Metody te oparte na wykorzystaniu miejscowych zasobów przy niskim zużyciu środków chemicznych zapewniajączystość środowiska. Dotychczasowe zaangażowanie znacznej liczby ludności rolniczej do prac w leśnictwie w związku z użytkowaniem lasów o areale ponad 145 ha umożliwiaistnienie wielu gospodarstw.Istniejący stan rolnictwa w gminie jest wynikiem regresu i petryfikacji działających w długimokresie czasu. Historyczny proces dzielenia ziemi i gospodarstw z zachowanymi do dziś tendencjami sianowi podstawową barierę rozwoju rolnictwa i zagrożenie degradacją

24

przestrzeni gminy. Obecnie dokonywane podziały ziemi mają na celu wyodrębnienie działek budowlanych i działek rolnych służących uprawie roślin na własne potrzeby żywnościowe. Procesy rozwojowe w gospodarce, powodujące relatywne tanienie żywności,przemieszczanie ludności w poszukiwaniu pracy i dochodów poza rolnictwem zagrażają utratą zainteresowania uprawą ziemi, powodując wzrost powierzchni odłogów oraz zanikznajomości miejscowych uwarunkowań, tradycyjnych specjalności oraz umiejętności uprawyroślin i chowu zwierząt. Dla ugruntowania się negatywnych tendencji znaczny wpływ mogą ponadto wywierać:

- nastawienie na poszukiwanie dochodów poza rolnictwem z racji nadmiernego rozdrobnienia ziemi,

- niekorzystne, górskie warunki przyrodnicze,- utrudniony dostęp do pól z racji złej jakości dróg dojazdowych przy skomplikowanym

sianie władania ziemią,- ekspansja roślinności lasotwórczej na nieużytkowane rolniczo odłogi i ugory; - zanik

wielu tradycyjnych specjalizacji w uprawie roślin i chowie zwierząt,- ograniczenie prac w leśnictwie z racji ekologizacji gospodarowania w lasach

ochronnych i ograniczeń w użytkowaniu gospodarczym.

Analiza ekonomiczna w niniejszym opracowaniu dotyczy kierunków, rozmiarów i efektywności działalności rolniczej w produkcji towarowej na sprzedaż. W tej działalności analizowane są relacje pomiędzy trzema czynnikami ekonomicznymi tj. ziemią, pracą i kapitałem. Przyjęcie w ostatnim czasie prawnych zasad zrównoważonego rozwoju ogranicza potencjalną intensywność produkcji rolnej na danym terenie stosownie do wymagań norm ekologicznych. Perspektywiczne możliwości korzystania z zasobów środowiska, z ryzykiem szkodliwego oddziaływania wymaga ponoszenia nakładów rekompensujących utrzymanieistniejących zasobów. Szczególnie nieodzownym jest stałe wapnowanie uprawianych gleb. Dlatego jako istotny należy uznać niski poziom zaangażowania przemysłowych środków produkcji a zwłaszcza środków chemicznych.W ujęciu historycznym zmniejszające się zasoby urodzajnej ziemi rolniczej występowały w relacji ze zwiększającymi się nakładami pracy, co doprowadziło do nadmiernego rozdrobnienia gospodarstw i szachownicy pól. Na obszarze gminy zjawisko to pogłębia się wkierunku niekorzystnym z racji wysokości położenia terenu i średniej urodzajności ziemi. W przeszłości w bardziej korzystnych warunkach już areał 2 ha użytków rolnych wgospodarstwie zapewniał produkcję żywności w ilościach pokrywających potrzeby rodzin. W rejonach zagęszczającego się zasiedlenia, gdzie istnieje nacisk na wydzielanie działek budowlanych tendencje do dalszych podziałów ziemi utrzymują się nadal. Rozdrobnione rozłogi pól utrudniają efektywne zastępowanie pracy kapitałem (tj. mechanizacją rolnictwa).Znaczne areały użytków rolnych znajdujące się na zboczach o spadkach 12° i więcej wymagają specjalistycznych technologii uprawy z koniecznością zaprzestania użytkowania ornego. Pewne zwiększenie areałów gospodarstw, ze spadkiem ich ilości jest obserwowane w południowej części gminy, gdzie niższa jest jakość gleb i surowsze warunki klimatyczne.Przy czym z reguły łączy się z istotnym i trwałym spadkiem intensywności produkcji rolnej w całym rejonie górskim.Nadmierne rozdrobnienie ziemi i gospodarstw pociąga za sobą występowanie wysokiej podaży siły roboczej. Wyliczona na podstawie ostatniego spisu rolnego ilość pełnozatrudnionych w rolnictwie wynosi w gminie Iwonicz l 130 osób. W przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych daje to wskaźnik 41 osób, który znajduje się na poziomie dla woj. podkarpackiego, ale jest trzykrotnie wyższy od średniej krajowej. Wykorzystanie takichzasobów pracy głównie w uprawie trwałych użytków zielonych i chowie bydła, jest nieracjonalne, gdyż te technologie przy dzisiejszych rozwiązaniach technicznych są mało

25

pracochłonne. Do niedawna zasoby pracy były wykorzystywane w produkcji rolnej przyuprawie ziemniaków i lnu oraz tradycyjnym chowie trzody chlewnej. Na przyszłość tedziedziny produkcji nie mają możliwości utrzymania i rozwoju z racji wspomnianegonadmiernego rozdrobnienia ziemi.Wielkości kapitałów angażowanych w działalność rolniczą nie została dotychczas oszacowana. Uniemożliwia to analizę relacji pomiędzy czynnikami produkcji rolnej.Do pobieżnych analiz przyjmuje się poziom mechanizacji, co z kolei umożliwia ocenęintensywności produkcji rolnej. W gminie Iwonicz zaewidencjonowano 248 ciągników napodstawie czego wyliczono wskaźnik 11,1 ha użytków rolnych na l ciągnik, co odpowiada średnim wielkościom dla woj. podkarpackiego i kraju. Przy liczbie 820 gospodarstwprowadzących działalność rolniczą okazuje się, że ciągniki posiada mniej niż co trzeciegospodarstwo. Przy zaniżonej średniej wielkości gospodarstwa w gminie w stosunku do średniej krajowej wyposażenie to należy uznać za wysokie. Problemem pozostaje możliwość wykorzystania sprzętu rolniczego w tej wielkości gospodarstwach. Należy zaznaczyć, iżwiększość ciągników zostało zakupionych przed ok. 10 laty, często za środki zarobione poza rolnictwem, z celem uwolnienia rezerw pracy do wykorzystania poza rolnictwem. Dlategoobecne wyposażenie rolnictwa sprzęt techniczny, w stosunku do wielkości produkcji, należyuznać za nadmierne nie zapewniające odpowiedniego wykorzystania sprzętu. Natomiast wsprzyjających okolicznościach ten czynnik może stanowić oparcie dla pożądanych przemian restrukturyzacyjnych dotyczących koncentracji ziemi.

4/ Uwarunkowania społeczne.

W trakcie ostatniego spisu rolnego ogólna liczba ludności rolniczej (z racji posiadania ziemirolniczej) wyniosła 7 850 osób, w tym 5 837 dorosłych osób. Wskaźnik liczby ludności na 100 ha użytków rolnych wynoszący 211 osób dorosłych jest wyższy od średniej dla woj. podkarpackiego i ponad sześciokrotnie wyższy od średniej krajowej. Jest to cecha charakterystyczna dla regionu Małopolski (z wyłączeniem wsi, które poniosły istotne straty w wyniku wojny). Jest uniwersalną regułą uzyskiwanie niższych dochodów z pracy w rolnictwie w porównaniu do pracy poza rolnictwem. W gminie Iwonicz Zdrój liczba osóbutrzymujących się głównie z pracy w rolnictwie obejmuje 283 osoby a 2 143 osoby z pośród ludności rolniczej utrzymują się z pracy poza rolnictwem. Stąd wyliczony iloraz - wskaźnikwynosi 0,13. Porównując analogicznie dane wyliczono wskaźniki dla gmin: Rymanów - 0,48,Jasło - 0,62, Komańcza - 0,74, Krempna - 0,91. Na ICJ podstawie można stwierdzić dalekoposuniętą marginalizację rolnictwa wśród funkcji społeczno-gospodarczychidentyfikowanych w gminie.Uzyskanie ważnej informacji o charakterystyce gospodarstw rolnych i zawodowej działalności rolniczej umożliwiają dane o liczbie gospodarstw rolnych, w którychprzynajmniej połowa dochodów gospodarstwa domowego pochodzi z działalności rolniczej.W omawianej gminie jest to liczba 34 gospodarstwa co stanowi 4,4 % liczby gospodarstwprowadzących działalność rolniczą. Porównanie cyt. wskaźnika do średnich krajowych i wojewódzkich daje ocenę, wskazującą na małe znaczenie działalności rolniczej dla uzyskiwania dochodów.Utrwalone wieloletnie tendencje dla poszukiwania dochodów poza rolnictwem przyczyniają się do rozwoju funkcji pozarolniczych zwłaszcza funkcji mieszkaniowej ludności nie zainteresowanej rolnictwem, przede wszystkim w północnej części gminy i przy trasachkomunikacyjnych. Kierunek ten uwidacznia się w dalszych podziałach gospodarstw i wydzielaniu działek budowlanych pod nierolniczą zabudowę. W południowej części gminy,gdzie znaczenie funkcji rolniczej odgrywało do niedawna niepomiernie wysoką role, pojawiają się niekorzystne trendy w intensywności produkcji rolnej, związane z brakiemsystemowego podejścia do rolniczej działalności w terenach górskich. Również istotną

26

sprawą jest ograniczenie zatrudnienia w leśnictwie skutkiem przyporządkowania lasomfunkcji ochronnych.Na obszarze gminy można wyodrębnić dwa obszary zróżnicowane w charakterze iintensywności działalności rolniczej. Granice przedmiotowych obszarów pokrywają się z granicami mezoregionów gór i pogórza. W zakresie występującego zróżnicowania należy ująć szereg uwarunkowań przyrodniczych, ekonomicznych i historyczno-społecznych, z których najistotniejsze to:

- typowe dla warunków górskich ograniczenia możliwości działalności rolniczej zniekorzystnymi relacjami czynników ekonomicznych, zwłaszcza w ornymużytkowaniu ziemi,

- tradycyjne ukierunkowanie działalności w górskim obszarze gminy na wypasowychów bydła i sezonowe prace w leśnictwie,

- intensywne, orne użytkowanie ziemi w rejonie pogórza z urozmaiceniemgatunkowym uprawy roślin i chowu zwierząt,

- nasilone angażowanie się ludności do zajęć pozarolniczych zwłaszcza obrębiepogórza przyczyną zmniejszania się intensywności uprawy, skutkującej wzrostempoziomu odłogów i ugorów,

- tendencje do dalszego dzielenia ziemi i gospodarstw związane z dążeniami doosiedlania się w obrębie pogórza ludności nie angażującej się z działalnością rolnicza.

5/ Przesłanki decydujące o możliwości rozwoju rolnictwa.

Na podstawie analizy uwarunkowań należy zauważyć następujące przesłanki umożliwiającerozwój i restrukturyzację gospodarstw rolnych:

- wysoko rozwinięta technologia uprawy użytków zielonych i chowu bydła przy niskich kosztach produkcji,

- rozwój wymienionych technologii zgodnie z reżimami dot. ochrony środowiska zapewnia rozwój specjalizacji w produkcji zdrowej żywności,

- dobre wyposażenie w sprzęt techniczny przesłanką do koncentracji ziemi w gospodarstwach,

- wysokie kwalifikacje agrotechniczne rolników umożliwiają rozszerzenie asortymentu upraw dostosowanych do potrzeb uzdrowiska,

- umiejętność pracy w leśnictwie i przetwórstwie drewna szansą na przetrwaniegospodarstw w warunkach górskich,

- walory krajobrazowe szansą rozwoju agroturystyki stanowiącej dodatkowe źródłodochodów,

- potrzeba zagospodarowania najsłabszych, odłogujących gleb rolniczych, szansąrozwoju agroleśnictwa z zaangażowanie ludności rolniczej.

Zagrożenia i ograniczenia w rolniczym zagospodarowaniu przestrzeni. Zagrożenia i ograniczenia rozwoju funkcji rolniczej, wynikające z przedstawionych uwarunkowań to głównie:

- górskie warunki klimatyczne, niesprzyjające uprawie cennych gatunków roślin i raszwierząt;

- znaczna przewaga gleb średniej jakości wymagających systematycznego wapnowaniai wysokiego nawożenia w stosunku do uzyskiwanych plonów;

- nadmierne rozdrobnienie ziemi i gospodarstw ograniczeniem towarowości idochodowości produkcji rolnej oraz główną przesłanką do zwiększenia powierzchniodłogów;

- priorytet funkcji ochronnych w leśnictwie związany z uzdrowiskiem wraz z jego

27

otuliną, co jest ograniczeniem dodatkowego zatrudnienia rolników w pracach leśnych i przetwórstwie drewna;

- brak zorganizowanego powiązania z miejscowym rynkiem zbytu produktów rolnych;- znaczne odległości od rynków bezpośredniego zbytu produktów roślinnych

ograniczeniem intensywności produkcji rolnej;- wysoki poziom bezrobocia utrudnieniem dla powiększania rozdrobnionych

gospodarstw

5.2. POLITYKA GOSPODARKI GRUNTAMI

Celem polityki gospodarki gruntami jest otworzenie korzystnych warunków dla inwestorówna terenie gminy oraz zapewnienie wpływów do budżetu gminy:Realizacja ukierunkowanej polityki polegać będzie na :

• pozyskiwaniu gruntów na cele inwestycji publicznych, pozyskiwaniu gruntów dozasobów mienia komunalnego na zgarniany i rekompensaty w terenach mieszkaniowych i uzdrowiskowych,

• wypracowaniu programu ulg i zwolnień od podatków w obszarach zabudowy związanej z rozwojem i polityką gminy,

• realizacji inwestycji gwarantującej utworzenie nowych miejsc pracy.

Celem uniknięcia zagrożeń i wykorzystania silnych stron samorząd lokalny winien realizować następujące zadania w zakresie polityki przestrzennej w obrębie rolniczejprzestrzeni produkcyjnej:

1/ Należy chronić przed przeznaczeniem na cele nierolnicze zasoby gruntów klas II, III, grunty organiczne i wyposażone w urządzenia melioracyjne uniemożliwiając rozszerzenie na te obszary potencjalnych terenów budowlanych.

2/ Plany miejscowe przestrzennego zagospodarowania wychodzące naprzeciw potrzebom kilku osób fizycznych oraz prowadzące do koncentracji ziemi rolniczej w powiększanych gospodarstwach należy wykonywać na koszt budżetu gminy.

3/ W ramach polityki ekologicznej gminy należy wyznaczyć teren z potencjalnymi możliwościami zwiększenia lesistości i po analizie zawyżanej w niektórych wsiach lesistości podjąć decyzję o nieprzekraczalnych granicach lasów i tworzeniu użytków ekologicznych.

4/ Program rozwoju rolnictwa w gminie winien uwzględniać wymienione w niniejszym opracowaniu uwarunkowania przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne.

5/ Wzmocnienie najsłabszych ogniw; to jest tworzenie warunków do koncentracji ziemi w gospodarstwach i zwiększania powierzchni działek,

6/ Utrzymanie istniejących specjalizacji; na uprawę trwałych użytków zielonych i chówbydła,

7/ Zwrócenie większej uwagi na gospodarkę w lasach niepaństwowych celem zainicjowania rozwoju agroleśnictwa,

8/ Wprowadzenie zasad rolnictwa ekologicznego z uwzględnieniem odpowiedniej wielkości gospodarstwa ca 15 ha użytków rolnych w tym kierunku działalności,

9/ Ułatwianie zaprzestania działalności rolniczej nie mającej szans rozwoju na perspektywę przez wskazanie zastępczych możliwości.

28

Szans postępu w rozwoju społeczno-gospodarczym należy upatrywać w aktywnej polityceregionalnej, której priorytety na obszarze gminy Iwonicz Zdrój dotyczą głównie politykirolnej i ekologicznej.Do wykorzystania w aktach prawa miejscowego, jakimi są plany miejscowe przestrzennegogospodarowania, proponuje się następujące zalecenia i wytyczne:

l/ Wykazane kompleksy gleb najbardziej przydatnych dla rolnictwa oraz gruntyzmeliorowane w sposób szczególny należy chronić przed przeznaczeniem podzabudowę, zalesienia i lokalizacją urządzeń infrastruktury.

2/ Powołując się na ustawowe zasady współżycia społecznego należy przyjąćograniczenie możliwości realizacji budownictwa kubaturowego przez rolników pozawyznaczonymi terenami budowlanymi tylko dla posiadaczy ponad 15 ha użytkówrolnych dla umożliwienia perspektywicznego ukierunkowania na produkcję żywnościczystej ekologicznie.

3/ Perspektywiczny model organizacji rolnictwa zgodnie z wymaganiami ekologiinależy doprecyzować w trakcie konstrukcji planu ochrony walorów uzdrowiskowych,

4/ Przy ustalaniu potrzeb i priorytetów w zakresie miejscowego planowaniaprzestrzennego należy uwzględnić ustalenia niniejszego opracowania z uwzględnieniem proponowanych stref rozwoju.

5/ Przyjmując za priorytet konieczność koncentracji ziemi, ze zmniejszeniem liczbygospodarstw i ludności rolniczej, należy usilnie dążyć do zatrzymania na obszarzegminy jak największej liczby mieszkańców.

6/ W ramach wniosków i opinii instancji samorządowych do planów urządzeniowo -rolnych należałoby traktować priorytetowo scalenia gruntów na terenachpredysponowanych do zalesienia.

5.3. LEŚNICTWO l ZMIANY W GOSPODARCE LEŚNEJ

Lasy i grunty leśne zajmują 24,8 % powierzchni ogólnej gminy tj. 1050 ha /dane ze spisurolnego/. Uprawa lasu skupia się na wykorzystaniu możliwości naturalnych siedlisk. Lasyspełniają różne funkcje przyrodniczo-społeczne jak np. ochrona gleb przed erozją, ochronaźródeł i zbiorników wodnych, ochrona rodzimej przyrody oraz funkcje zdrowotno- rekreacyjne.Prognozuje się, że wraz z rozwojem intensywności produkcji rolnej, mało urodzajne grunty staną się coraz mniej przydatne dla rolnictwa i z konieczności będą zalesiane.Rozstrzygnięcia przestrzenne odnośnie zalesień nie pociągają za sobą koniecznościoddziaływań budżetowych i formalno-prawnych ze strony samorządu gminy.Proponuje się większe niż do lej pory wykorzystanie terenów śródleśnych i przedpola lasów na cele rekreacyjne i wypoczynkowo-sportowe.Na terenie gminy funkcjonują małe rzemieślnicze zakłady produkcyjno-usługowe i usługoweprzetwórcze drewna.Przewiduje się wzrost liczby małych zakładów produkcyjno-usługowych działających w ramach gospodarstw rolnych oraz zakładów samodzielnych specjalistycznych.Całość gruntów zarządzanych przez Nadleśnictwo Dukla jest położona w obszarze Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego.Na terenach gruntów zarządzanych przez Nadleśnictwo Dukla znajdują się terenykopalnictwa naftowego oraz tereny rekreacyjne związane z istnieniem uzdrowiska.

29

STUDIUM OKREŚLA POTRZEBĘ PRZEKSZTAŁCEŃ W GOSPODARCE LEŚNEJulegającą na:

l/ Urządzeniu na terenach Lasów Państwowych Nadleśnictwa Dukla - Parku Leśnego na powierzchni – 235.86 ha,

2/ Zagospodarowanie Parku Leśnego w dostosowaniu do potrzeb uzdrowiska przez zmianę eksploatacji lasu, urządzenie ścieżek rowerowych i pieszych itp.

3/ Utrzymaniu uzdrowiskowe — klimatycznego, wodochronnego i glebochronnegocharakteru lasu ochronnego,

STUDIUM OKREŚLA MOŻLIWOŚĆ ZNACZNEGO PRZYROSTU POWIERZCHNI LASU na terenach osób fizycznych w wyniku zalesień terenów odłogowanych i gleb opowiadających przepisom szczególnym o dolesieniach.

VI. POLITYKA I KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI

6.1. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY W SFERZEKOMUNIKACJI

Wiadomo ogólnie, że atrakcyjność terenów jest zależna od dostępności komunikacyjnej.Wyższa jest atrakcyjność terenów dostępnych komunikacyjnie i odwrotnie mniejszaatrakcyjność terenów wymagających ponoszenia kosztów ich udostępnienia. Gmina Iwoniczmimo, że ma stosunkowo dobre niezbędne powiązania komunikacyjne, wymaga uzupełnieniao dodatkowe powiązania zewnętrzne zwłaszcza dla uzdrowiska Iwonicz i południowychterenów gminy.Kierunki rozwoju komunikacji drogowej określone zostały z uwzględnieniem:

- powiązań zewnętrznych i wewnętrznych,- rozmieszczenia terenów osadniczych,- rozmieszczenia i potrzeb obsługi rolnictwa,- potrzeb turystyki, rekreacji i lecznictwa uzdrowiskowego,- rozmieszczenia terenów objętych działalnością gospodarczą.

W zakresie komunikacji drogowej przewiduje się:- zachowanie rezerw terenowych pod modernizację dróg krajowych i

wojewódzkich z uwzględnieniem odcinków nowych tras i obejść miejscowości gęsto zabudowanych,

- modernizację najważniejszych ciągów komunikacyjnych wynikających z potrzeb powiatu i gminy dla zapewnienia odpowiedniego poziomu usług transportowych,

- budowę nowych powiązań drogami lokalnymi Iwonicza Zdroju z Rymanowem Zdrojem i Iwonicza Zdroju z wsią Lubatówka, a przez Lubatową z Duklą.

Z analizy istniejącego i prognozowanego ruchu pojazdów samochodowych na głównychdrogach gminy Iwonicz Zdrój wynika, że największy ruch pojazdów jest i będzie na odcinku:

30

- drogi krajowej nr 28 Zator - Wadowice - Przemysł,- na odcinku Miejsce Piastowe – Rymanów w roku 2015 - 9.720 p/d

Na terenie miasta i gminy podstawowy układ sieci komunikacyjnej sianowi droga krajowamiędzyregionalna Nr 28 klasy GP relacji: Zator - Wadowice - Nowy Sącz - Jasło - Krosno -Sanok - Przemyśl wraz z systemem transportowym lokalnym dróg powiatowych klasy „Z”przedstawiony w niżej podanym zestawieniu.

WYKAZ DRÓG KRAJOWYCH, POWIATOWYCH I GMINNYCHNA TERENIE MIASTA I GMINY IWONICZ ZDRÓJ

wg stanu na 31.12.2000 r.

tabela nr 1

Lp. Nrdrogi

Nazwa drogiklasa

Długość drogiw km

Rodzaj nawierzchniUlepsz.(twarde)

Nie ulep.

GMINADrogi krajowe – klasa GP 1. 28 Zator-Wadowice-Nowy Sącz-Jasło-Krosno-

Sanok-Przemyśl4,343 4,343 -

Razem: 4,343 4,343 -Drogi powiatowe – klasa Z5. 19366 Krosno-Rogi-Iwonicz wieś 1,020 1,020 -6. 19370 Równe-Lubalowa 0,485 0,485 -7. 19371 Rogi-l u balowa 8,521 8,521 -8. 19372 Iwonicz wieś-Iwonicz Zdrój 3,457 3,457 -9. 19373 Dukla-Lubatowa 2,109 0,560 1,549

/w tym 0,699 gruntowa/

Razem: 15,592 14,081 1,509Drogi gminne - klasa L, D

Miasto Iwonicz Zdrój1. - Aleja Partyzantów 1,000 1,000 -2. - ul. Ks. Jana Rąba 1,040 1,040 -3. - ul. Ogrodowa - część 0,200 0,200 -4. - ul. Piwowarskiego 0,800 0,800 -5. - ul. Teodora Torosiewicza 0,340 0,340 -6. - ul. Braci Józefa i Władysława Kazurów - część 0,100 0,100 -7. - Aleja Leśna 0,780 0,780 -

Sołectwo Iwonicz1. - Obwodnica Kmiecie - Zagrodniki 2,500 2,500 -2. - Obwodnica Zadwór 1,800 1,800 -

Sołectwo Lubatowa- Droga Turkówka 3,000 3,000 -- Droga Góra - część 0,400 0,400 -

Razem: 11,960 11,960 -

31

W kompetencji Samorządu Miasta i Gminy Iwonicz Zdrój znajduje się:11 dróg gminnych. Łączna długość dróg gminnych będących w kompetencji miasta i gminy Iwonicz Zdrój wynosi: 11,960 km.

Przedstawione dane pokazują, że miasto i gmina posiada 11 dróg gminnych, które uzupełniają szkielet układu komunikacyjnym gminy opartego na drogach powiatowych. W odniesieniu do dróg powiatowych można stwierdzić, że są w wysokim stopniu zdegradowane. Występują jeszcze odcinki dróg powiatowych o nawierzchni nieutwardzonej.

Reasumując istotnymi problemami w zakresie drogownictwa miasta i gminy są:

- wysoki stopień degradacji technicznej infrastruktury komunikacyjnej.- istniejący ruch drogowy.- przewóz ładunków niebezpiecznych po drodze krajowej.- poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego.- modernizacja dróg powiatowych i gminnych.- zagrożenia dla ruchu pieszych.- zwiększona wypadkowość na drogach.- ograniczenia środków finansowych niezbędnych do realizacji inwestycji

komunikacyjnych.

Przeprowadzone analizy w Studium sieci komunikacyjnej miasta i gminy wskazują jednoznacznie, że najistotniejszym problemem jest ruch tranzytowy na drodze krajowejmiędzyregionalnej nr 28.Ruch ten w obecnej chwili przechodzi przez miejscowość Iwonicz /wieś/ stwarzając określone zagrożenia komunikacyjne /hałas, emisja spalin, wibracje, duża ilość wypadków,przewóz ładunków niebezpiecznych/. Studium rezerwuje korytarz komunikacyjny dlazlokalizowania obejścia zabudowy wsi Iwonicz.Istniejąca droga krajowa jest projektowana do modernizacji /docelowo dwie jezdnie z pasem rozdziału/. Natomiast pozostałe drogi stanowiące szkielet układu komunikacyjnego miasta i gminy Iwonicz Zdrój wymagają podniesienia standardu technicznego.Na terenie gminy brak jest linii kolejowej.Najbliższa stacja kolejowa /osobowo-towarowa/ znajduje się na terenie gminy MiejscePiastowe w miejscowości Targowiska lub Wróbliku Szlacheckim gmina Rymanów.Linia ta relacji: Stróże - Zagórz, umożliwia bezpośrednie połączenie z miejscowościami:Jasło, Tarnowiec, Krosno, Sanok, Zagórz .Tren miasta i gminy obsługuje przewoźnik - Państwowa Komunikacja Samochodowa.Obsługuje ona teren gminy od drogi krajowej nr 28 w kierunku południowym i północnym.Przystanki PKS są w większości nie urządzone. Studium ustala potrzebę budowy zadaszonych przystanków dla komunikacji autobusowej oraz zorganizowanie dowozu kuracjuszy do sanatoriów pojazdami nie stwarzającymi uciążliwości.Na terenie miasta i gminy Iwonicz Zdrój stacja benzynowa znajduje się przy drodze krajowej nr 28 od strony wschodniej Iwonicza wsi oraz w mieście Iwonicz Zdrój.Stacje benzynowe pokrywają zapotrzebowanie miasta i gminy na tego rodzaju usługi.

32

6.2. POLITYKA KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU KOMUNIKACYJNEGO

W celu zrealizowania założonej polityki komunikacyjnej władze gminy będą:

• Współpracować z administracją rządową na szczeblu krajowym i wojewódzkim byprzyśpieszyć realizację budowy obejścia Iwonicza.

• Współpracować z administracją rządową powiatu by osiągnąć pozytywne rezultatyinwestycyjne dla miasta i gminy.

• Współpracować z administracją powiatową w zakresie poprawy stanu drógpowiatowych.

• Pozyskiwać oraz zwiększać środki finansowe z budżetu gminy na zabezpieczenieniezbędnych realizacji komunikacyjnych, by zahamować wysoki stopień degradacjitechnicznej dróg.

• Wszelkimi możliwymi sposobami będą czynione zabiegi powiększania obecnie niewystarczającej ilości miejsc parkingowych, szczególnie w strefie „B” uzdrowiska.

Specyficzna sytuacja geograficzna gminy i powiązania z układem komunikacyjnym drogi krajowej STUDIUM proponuje korekty układu dróg powiatowych i gminnych.

W celu poprawy parametrów dróg przypomina się Rozporządzenie Ministra Transportu iGospodarki Morskiej a dnia 2.03.1999 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.

Przyjęte parametry dróg przedstawiają się następująco:

• drogi krajoweKlasa drogi GPPrzekrój poprzeczny (liczba jezdni x liczba pasów ruchu) - 12,2 x 2Najmniejsza szerokość w liniach rozgraniczających drogi o przekroju jednojezdniowym - 25 m.

dwujezdniowym - 35 m.

• drogi powiatoweKlasa drogi ZPrzekrój poprzeczny (liczba jezdni x liczba pasów ruchu ) - l x 2Najmniejsza szerokość w liniach rozgraniczających drogi o przekroju jednojezdniowym - 20 m.

• drogi gminneKlasa drogi LPrzekrój poprzeczny (liczba jezdni x liczba pasów ruchu ) - l x 2Najmniejsza szerokość w liniach rozgraniczających drogio przekroju jednojezdniowym - 15 m.

Klasa drogi DPrzekrój poprzeczny (liczba jezdni x liczba pasów ruchu ) - l x 2Najmniejsza szerokość w liniach rozgraniczających drogio przekroju jednojezdniowym 10 -15 m.

33

Szerokość w liniach rozgraniczających drogi powinna być zwiększona jeżeli zawiera onaelementu uzbrojenia podziemnego (gaz, woda, kanalizacja, telekomunikacja, elektroenergetyka) lub inne urządzenia.

Drugim bardzo istotnym czynnikiem ze względu na poprawność rozwiązań komunikacyjnych, bezpieczeństwa ruchu jest zasada dostępności jezdni. Wiąże się to zodpowiednimi odstępami między skrzyżowaniami, liczbą włączeń i wyłączeń, parkowaniem.Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowaniepodaje w tym zakresie szczegółowe rozwiązania.

Natomiast zaleca się aby najmniejsze odległości drogi publicznej od budynków zpomieszczeniami na pobyt ludzi w nawiązaniu do zarządzenia nr 5/95 GeneralnegoDyrektora Dróg Publicznych z dnia 31 marca 1995 r. wynosiły:

WPD - 2

KLASATECHNICZNA

DROGI

KATEGORIADROGI

OBIEKTY PRZEZNACZONE NA POBYT LUDZI:

Mieszkaniowe i budynkiużyteczności publicznej

Budynki szpitalne,sanatoriów

i wymagająceszczególnej ochrony

jednokondygnacyjne wielokondygnacyjne

III / GP /Krajowa

o znaczeniuponad

regionalnym

50 m 70 m 200 m

IV, V / G, Z / Wojewódzka, powiatowa 30 m 40 m 130 m

V / L, D / Gminna 15m 20 m 80 m

6.3. ZASADY POLITYKI PARKINGOWEJ

Na terenie całej gminy w odniesieniu do zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zakłada się parkowanie w garażach i na terenie posesji.Natomiast na obszarze gminy w terenach wyznaczonych pod różnego rodzaju funkcje, przy zagospodarowaniu działki należy zapewnić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy odpowiednią ilość miejsc postojowych wraz z drogami dojazdowymi.

Po analizie zapotrzebowania miejsc parkingowych zachodzi konieczność określeniazasad organizacji parkingów.

Ze względu na duże zróżnicowanie wysokościowe terenu konieczne jest wyznaczeniewiększej liczby niedużych parkingów lub zespołów garaży ze względu na koszty, możliwościpozyskania terenu i estetykę.

W obszarze strefy „A” dla potrzeb uzdrowiskowych należy parkingi i garażeprojektować jako parkingi podziemne. Natomiast jako priorytetowe zadanie gminy należyzrealizować budowę 2-ch większych parkingów, w obszarze „B”, zapewniając do nich dojazdy z dróg ustalonych w Studium.

34

Poszukiwanie i pozyskiwanie miejsc na nowe parkingi należy wykonać wmiejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.Według doświadczeń krajów wysoko zmotoryzowanych akceptowane długości dojśćpieszych w miastach małych i średnich są następujące:

• dla parkujących w związku z pracą do 300m.• dla parkujących w innych celach do 200 m.

oraz w zależności od czasu postoju:

• parkujący l godz. do 300m.• parkujący 2-3 godz. do 450m.• parkujący do 8 godz. do 800m.

6.4. ZASADY OGRANICZANIA PRZED HAŁASEM I SKAŻENIAMI DROGOWYMI

W trakcie eksploatacji układu komunikacyjnego możliwe jest stosowanie różnorodnychprzedsięwzięć, mogących ograniczyć wpływ hałasu jak i zanieczyszczeń drogowych na otoczenie drogi.Należą do nich:

• modernizacja dróg- korekta drogi w planie i profilu,- poprawa stanu nawierzchni,- zwiększenie przepustowości,

• usprawnienia organizacyjne w ruchu- wprowadzenie pierwszeństwa ruchu na kierunkach najbardziej

obciążonych ruchem,- eliminowanie pojazdów ciężkich,- ograniczenie prędkości,- zakaz ruchu w pewnych porach doby,

• zastosowanie ekranowania przed hałasem- ekrany akustyczne,- zieleń izolacyjna,- lokalizacja obiektów mało wrażliwych na hałas,

• lokalizowanie obiektów wrażliwych na zanieczyszczenia powietrza poza pasem uciążliwości drogi

- szkoły, szpitale, budynki mieszkalne,• stosowanie w obiektach budowlanych znajdujących się w pasie uciążliwości drogi

specjalnych izolacji redukujących hałas- przegrody tłumiące hałas,- okna o podwyższonej izolacji akustycznej,

• w pasie uciążliwości drogi stosowanie upraw roślin mało wrażliwych na zanieczyszczenia, o ile inny sposób zagospodarowania tej strefy jest niemożliwy.

Są to główne elementy, których zastosowanie może poprawić ujemny wpływ uciążliwościdrogi na jej otoczenie.Na terenie miasta i gminy w celu poprawy tego stanu rzeczy należy podjąć następujące zadania:

35

• budowa obwodnicy wsi Iwonicz i dróg obwodowych Zdroju,• modernizacja dróg publicznych,• wprowadzenie zieleni izolacyjnej /winna mieścić się w istniejących pasach

drogowych/,• zbadanie poziomu hałasu w najbardziej newralgicznych punktach tras

komunikacyjnych i ewentualne wprowadzenie ekranowania przed hałasem.

VII. POLITYKA I KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURYTECHNICZNEJ

7.l. ZAOPATRZENIE W WODĘ

Miasto i gmina Iwonicz Zdrój posiadają zaopatrzenie w wodę z wodociągów na bazie ujęć wody:- ujęcie „Pod Skocznią” o wydajności 3 dm3/s (500 m3/d)- ujęcie „Turkówka” o wydajności 2 dm3/s (800 m3/d)Ponadto dla potrzeb gminy wykorzystywane jest ujęcie wody w Sieniawie, które jest w administracji Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Krośnie.Zakład Gospodarki Komunalnej w Iwoniczu Zdroju posiada pozwolenie wodno-prawne na pobór wody na potoku Iwonickim.Ponadto na terenie Iwonicza Zdroju funkcjonują ujęcia zakładowe na potrzeby „Uzdrowiska Iwonicz” S.A. -„Excelsior” i „Lubatówka” o wydajności 220 m3/d.Woda pobierana z ujęć „Pod Skocznią” i „Turkówka” jest kierowana na stację uzdatnianiawody która jest zlokalizowana przy ujęciu „Turkówka”. Po uzdatnieniu woda kierowana jest do zbiornika wody czystej i stamtąd rurociągiem _ 200 mm do sieci wodociągowej w Iwoniczu Zdroju i częściowo w Iwoniczu wsi.Woda z ujęcia w Sieniawie przesyłana jest przez przepompownię w Klimkówce rurociągiem _ 150 mm do stacji uzdatniania wody w Iwoniczu Zdroju.Ujęcia wody na potoku Iwonickim wybudowane zostały w lalach 60-tych.

Woda ujmowana na ujęciach komunalnych jest jakościowo dobra zarówno pod względemfizykochemicznym jak też bakteriologicznym.

Na terenie miasta Iwonicz Zdrój ok. 80% ludności korzysta z wody z wodociągu. Naterenie wsi Iwonicz ilość ta obliczana jest na 88%.Szacuje się że 50% ludności gminy Iwonicz Zdrój zaopatrywana jest w wodę z wodociągu zbiorczego, z ujęcia w Sieniawie.Na terenie Iwonicza Zdroju istnieje sieć wodociągowa o długości 14 700 mb. Wykonana onaona jest z rur żeliwnych, stalowych i PCV. Średnice sieci wahają się od 50-150 mm.Sieć wodociągowa na terenie wsi Iwonicz rozsyła wodę do odbiorców poprzez siećpierścieniową zsynchronizowaną a pochodzącą zarówno z ujęć będących własnością gminyjak i też z ujęcia w Sieniawie gdzie zakup wody przez gminę Iwonicz wynosi 231 558 m 3/r.Długość wodociągu wiejskiego wynosi 52 870 mb. Średnica sieci waha się od 20-150 mm.Sieć wodociągu wiejskiego wykonana jest z rur PCV i rur stalowych ocynkowanych.

36

Ludność miejscowości Lubatowa i Lubatówka zaopatruje się w wodę ze studniindywidualnych kopanych. Miejscowości te nie posiadają wodociągów. Szacuje się że na terenie gminy funkcjonuje 1745 studni o łącznej wydajności ok. 3000 m3/d.

Ujęcia komunalne wody na terenie gminy Iwonicz Zdrój nie posiadają ustalonych stref ochronnych.Głównym zagrożeniem dla stanu czystości wód stanowią zanieczyszczenia pochodzące z gospodarstw rolnych, domowych. Są to ścieki socjalno-bytowe, niewłaściwie gromadzony obornik oraz składowiska śmieci. Zagrożenia zanieczyszczeniem pochodzą również od tras komunikacyjnych. Inne potencjalne źródło zanieczyszczeń wód to środki chemicznestosowana w rolnictwie które poprzez spływy powierzchniowe dostają się do wód.Mając powyższe na uwadze zasadnym byłoby utworzenie stref ochronnych dla ujęć wody na terenie gminy.

W ramach awaryjnego zasilania w wodę miasta Iwonicz Zdrój wykonano prowizorycznywodociąg którym doprowadzana jest woda z Ujęcia w Sieniawie. Jest to rurociąg o średnicy150 mm i długości 7,2 km. Do zakończenia tego zbadania pozostało wykonanie prac związanych z dociepleniem zbiorników oraz wykonaniem komory zasuw i komory ulgi.Zakończenie tej inwestycji pozwoli na przyłączenie do sieci wodociągowej miasta Iwonicz Zdrój, miejscowości Lubatowa i Lubatówka oraz całej wsi Iwonicz. Będzie to docelowe zaopatrzenie w wodę całego obszaru gminy, współpracujące z dotychczas funkcjonującymi ujęciami.

Roczne zużycie wody dla celów komunalnych w mieście w 1998 r. wyniosło 227 660 m3 wtym gospodarstwa domowe zużyły 41 833m3 a dla celów przemysłowych zużyto 185 827 m3. Na terenie wiejskim gminy sprzedano 76 560m3 wody; w tym dla gospodarstw domowych 44 842 m3 a dla pozostałych odbiorców 31 718 m3.

W miejscowościach które nie korzystają z wody, z wodociągu grupowego z Sieniawy oraz z wodociągów i ujęć lokalnych ludność zaopatruje się z indywidualnych studni kopanych.Zaopatrzenie pozostałej ludności gminy w wodę z wodociągu grupowego i wodociągów lokalnych trudne jest do określenia w czasie i dla jakich obszarów może nastąpić ze względu na trudności budżetowe gminy. Woda z indywidualnych studni przydomowych przeznaczonado picia powinna być objęta kontrolnymi badaniami jej jakości.

7.2. GOSPODARKA ŚCIEKOWA

Gmina Iwonicz Zdrój posiada częściowo rozwiązany problem gospodarki ściekowej. Na terenie miasta znajduje się jedna oczyszczalnia ścieków mechaniczno-biologiczna o przepustowości 2400 m3/d.Pozwolenie wodno-prawne zezwala na odprowadzanie do odbiornika oczyszczonych ściekóww ilości 2370 m3/d do potoku Iwonickiego.Oczyszczalnia przyjmuje ścieki z terenu Iwonicza Zdroju z kanalizacji pracującej w systemiemieszanym tj. z centrum miasta i obiektów sanatoryjnych w systemie kanalizacjiogólnospławnej a z osiedla wschodniego odprowadzane są w systemie kanalizacji rozdzielczej.

W skład mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków wchodzą:- krata- piaskownik dwukomorowy

37

- osadnik wstępny Imhoffa- złoże biologiczneoraz zespół urządzeń pomiarowych i dozujących. Osad nadmierny składowany jest na poletkach osadowych.Redukcja zanieczyszczeń na oczyszczalni następuje w zakresie ok. 80%. Jest to stopień niedostateczny z uwagi na warunki pozwolenia wodno-prawnego.Na terenie miejscowości Iwonicz znajduje się oczyszczalnia ścieków typu bioblok WS-400, o przepustowości 45 m3/d, która przyjmuje ścieki z kompleksu budynków Zespołu Szkół Rolniczych i pięciu budynków wielorodzinnych Spółdzielni Mieszkaniowej „Zadwór”.W skład oczyszczalni ścieków WS-400 wchodzą następujące urządzenia:- komora ścieków surowych- komora napowietrzania- komora recyrkulacji osadu- komora stabilizacji osaduOsad nadmierny kierowany jest na poletka osadowe.Sprawność oczyszczania urządzeń na tej oczyszczalni jest również niska i wynosi ok. 80%.Ponadto na terenie miejscowości Iwonicz funkcjonują małe oczyszczalnie ścieków związane z określonymi obiektami i tak przy Domu Pomocy Społecznej „Caritas” jest oczyszczalnia typu KOS-3 o przepustowości 50m3/d. Taka sama oczyszczalnia jest przy Domu Ludowym w Iwoniczu.Długość sieci kanalizacyjnej w Iwoniczu Zdroju wynosi ok. 7,8 km a na terenie wsi Iwonicz ok. l km.Do sieci kanalizacyjnej podłączonych jest ok. 70% (tj. 1656 osób) mieszkańców miasta /uzdrowiska/ i ok. 3% (tj. 123 osób) mieszkańców miejscowości Iwonicz.Dotychczas funkcjonujące wyżej wymienione urządzenia oczyszczania ścieków sanitarnych i systemy ich odprowadzania obsługiwały około 16% mieszkańców gminy. Z powyższych względów, celem całkowitego rozwiązania problemu ściekowego Gmina wspólnie z sąsiednią Gminą Miejsce Piastowe postanowiły zrezygnować z budowy lokalnych oczyszczalni ścieków w wioskach i przejść na system wykorzystujący możliwości oczyszczalni istniejącej w mieście Krośnie. Opracowano dokumentację i rozpoczęto realizację docelowego rozwiązywania problemu ścieków sanitarnych dla całej gminy w oparciu o kolektor sanitarny odprowadzający ścieki do Krosna, na oczyszczalnię.Ścieki z terenu gminy Iwonicz odprowadzane będą kolektorami wzdłuż doliny rzeki Lubatówka i doliny potoku Iwonka na teren gminy Miejsce Piastowe. W chwili obecnej oddany jest do użytku kolektor poprowadzony wzdłuż rz. Lubatówka i skanalizowana jest wieś Lubatówka, a realizowane jest przedłużenie kolektora i sieć odprowadzająca ścieki z miejscowości Lubatowa.Drugi główny kolektor planowany doliną rz. Iwonka zbierze ścieki sanitarne ze wsi Iwonicz oraz z Iwonicza Zdroju. Projekty są opracowane. Po wykonaniu tego zamierzenia zaprzestanie się eksploatować dotychczasową oczyszczalnię zlokalizowaną przy granicy Iwonicza Zdroju i Iwonicza.Realizowane są projekty objęcia systemem kanalizacji sanitarnej pozostałe do tej pory nie skanalizowane osiedla na terenie Iwonicza Zdroju.Kanalizacja obszaru gminy Iwonicz Zdrój to przede wszystkim poza ochroną środowiska naturalnego ochrona zlewni i terenów które są źródłem zaopatrzenia w wodę gmin leżących poniżej i a przede wszystkim ujęcia wody dla miasta Rzeszowa.Poprzez rezygnację z budowy małych lokalnych oczyszczalni szczególnie ponad ujęciami wody znika potencjalne zagrożenie sytuacjami awaryjnymi takimi jak zrzut do rzeki ścieków nie oczyszczonych. Koszt budowy nawet kilku dodatkowych kilometrów kolektora kanalizacyjnego jest znacznie niższy niż koszt budowy małej lokalnej oczyszczalni ścieków.

38

Dodatkową korzyścią, przyjętego systemu, jest to że oczyszczalnia w Krośnie otrzyma ścieki o bardziej wyrównanym składzie fizyko-chemicznym i natężeniu dopływu co sprzyja efektywności oczyszczania . Ponadto koszty jednostkowe nakładów inwestycyjnych oraz eksploatacji maleją wraz ze wzrostem przepustowości oczyszczalni.Studium Gminy i prognoza jej skanalizowania zakłada skanalizowanie obszaru całej gminy.Nie objęte kanalizacją mogą pozostać pojedyncze gospodarstwa znacznie oddalone od skupionej zabudowy.Dla obszarów gdzie ze względów technicznych lub ekonomicznych nie jest możliwe doprowadzenie kanalizacji sanitarnej przewiduje się lokalne systemy oczyszczania ścieków takie jak oczyszczalnie przydomowe i kanalizacja bezodpływowa. Preferuje się wspólne oczyszczalnie przydomowe o przepustowości do 5m3/d zdolne do skutecznego oczyszczania ścieków od 4-40 mieszkańców.Inwestycja ta jeżeli jest związana z gospodarstwem rolnym nie potrzebuje pozwolenia na budowę jedynie zgłoszenia odpowiednim służbom.Rozwiązania także wymaga problem osadów nadmiernych powstających w procesie technologicznym oczyszczania ścieków. Koniecznym będzie odwożenie osadów na składowisko osadów przy krośnieńskiej oczyszczalni, po procesie odwadniania.Kanalizacja deszczowa jest wykonana w części Iwonicza Zdroju. Wody odprowadzone są do rzeki Iwonki. Ścieki z wód opadowych, zwłaszcza z większych parkingów i rowów przydrożnych muszą być oczyszczone przed wprowadzeniem do cieków wodnych zgodnie z przepisami szczególnymi.

7.3. GOSPODARKA ODPADAMI

Miasto i gmina Iwonicz Zdrój gospodarkę odpadami komunalnymi i przemysłowymiprowadzi w sposób uregulowany.Zasady utrzymania czystości, porządku na terenie gminy Iwonicz Zdrój reguluje uchwałaRady Miejskiej w Iwoniczu Zdroju.Gospodarka odpadami jest prowadzona zgodnie z zasadami zapobiegania powstawaniuodpadów i minimalizacji ich ilości.Gmina Iwonicz nie posiada własnego wysypiska odpadów. Odpady z terenu miasta i gminywywożone są na wysypisko odpadów w Krośnie i Dukli. Stan ten przyjmuje się jakodocelowy.Ocenia się stopień wypełnienia wysypiska na 40% zakładanej pojemności, a przewidywanezapełnienie planuje się na 2010r. a w przypadku zagęszczenia odpadów do 2020r.Odpady stałe z gospodarstw domowych oraz budynków komunalnych w ilości około9000m3/rok w sposób zorganizowany są odbierane w kolorowych workach foliowych iwywożone na wysypisko śmieci w Krośnie i Dukli. Część odpadów stałych zbierana jest dokontenerów, pojemników ale większość do foliowych worków i wywożona w miarę potrzeb- średnio 2-4 razy w miesiącu. Wywozem nieczystości stałych zajmuje się zakładGospodarki Komunalnej w Iwoniczu Zdroju.Łączna ilość odpadów odebranych z terenu gminy wynosi w ciągu roku 11 l00m3 w tym odmieszkańców stałych gminy 5 000 m3.Wskaźnik nagromadzenia odpadów na terenie gminy Iwonicz /przez mieszkańców którzy sąobjęci zbiorowym odbiorem odpadów/ wynosi ok. 0.45 m3/mk/rok (w 2000r). Są to ilościodpadów wywiezionych a nie wytworzonych. W latach poprzednich wskaźnik ten wynosiłodpowiednio w 1998 r. - 0.45 m3/mk/rok

w 1999 r. - 0.48 m3/mk/rok.

39

Zarząd gminy organizuje utrzymanie czystości w miejscach publicznych, organizuje akcjederatyzacji. Uchwała Rady Miejskiej Nr XXXII/222/97 wprowadziła regulamin utrzymaniaczystości i porządku na terenie gminy.Za utrzymanie czystości i porządku na terenie nieruchomości odpowiadają właściciele,użytkownicy i administratorzy.Do podstawowych obowiązków ich należy utrzymanie czystości i porządku przez:

- wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące do gromadzenia odpadówkomunalnych oraz utrzymywania tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym i porządkowym oraz przyłączenie do istniejącej kanalizacji sanitarnej,

- gromadzenie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych,- usuwania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych,- oczyszczania ze śniegu i lodu oraz usuwania błota i innych zanieczyszczeń z

chodników położonych wzdłuż nieruchomości.Właściciele nieruchomości ponoszą koszty usuwania odpadów.Właściciel nieruchomości obowiązany jest do zawarcia umowy na świadczenie usługusuwania odpadów. Pomimo ustalonych rygorów usuwania odpadów na terenie gminypojawia się problem dzikich wysypisk śmieci.Potencjalne dzikie wysypiska śmieci zlokalizowane są przy bocznych drogach, naobrzeżach zadrzewionych terenów oraz na skarpach i w obrębie dolin potoków i rzek.Główną ich masę stanowią odpady komunalne. Najczęściej są one małe i likwidacja ich niebędzie wymagać dużych nakładów finansowych. Wysypiska te wymagają pilnej likwidacji wprzeciwnym razie będą miejscem dalszego gromadzenia odpadów a ich kubatura będzie zroku na rok narastać.

Istnienie dzikich wysypisk śmieci jest zaszłością z wielu ubiegłych lat gdy jedynym sposobem pozbycia się odpadów było wysypywanie ich przy drogach lub w dolinach potoków .Wprowadzenie zbiórki odpadów poprawiło sytuację ale jej nie rozwiązało, chociaż jak twierdzą służby gminne nie stwierdzono powstawania nowych nieformalnych wysypisk śmieci.Istnienie dzikich wysypisk śmieci stanowi zagrożenie dla środowiska naturalnego /pożarowe, sanitarne/ obniża walory krajobrazowe i przyrodnicze przyległych terenów a co najważniejsze stanowi ono potencjalne miejsce gromadzenia odpadów pdw. takich które ze względu na swe gabaryty nie mogą być gromadzone w kontenerach. Tylko likwidacja dzikich składowisk daje gwarancje, że obok nich nic będą składowane śmieci.Gmina winna dążyć do kompleksowego rozwiązania problemu gospodarki odpadami.Gmina powinna wyznaczyć teren gdzie byłaby możliwość składowania złomu. Złom należy do tego typu odpadów, które przez dziesiątki lat mogą zanieczyszczać środowisko naturalne, jednocześnie jego gromadzenie i sukcesywne zagospodarowanie nie stwarza dużych problemów. Na terenie gminy Iwonicz Zdrój problem ten rozwiązany jest doraźnie poprzez akcje prowadzone na terenie gminy polegające na okresowej zbiórce złomu.Problem zagospodarowania odpadów drzewnych /trocin/ na terenie gminy nie występuje w dużym stopniu ponieważ nie ma tutaj dużej ilości wytwarzających tego typu odpady.Wytwórcy odpadów drzewnych zużywają je do celów grzewczych.

W gminie planuje się wprowadzanie wstępnej selekcji odpadów polegającej na oddzieleniu od ogólnej ilości odpadów stłuczki szklanej a w następnej kolejności prowadzona będzie zbiórka puszek po napojach. Odpady segregowane z ogólnej masy odpadów będą odbierane.Wskaźnik nagromadzenia odpadów dla terenów wiejskich wynosi od 0,1 m3/M/r na wsiach„otwartych” do 0,6 m3/M/r we wsiach zurbanizowanych.Zwiększa się liczba mieszkańców objętych zorganizowanym wywozem odpadów.

40

Wyrasta świadomość ekologiczna oraz sprzyjający system opłat.

Sieć zbiorników na odpady należy tak rozstawić aby każdy mieszkaniec miał do nich dostęp.

Dla terenów wiejskich o zabudowie rozproszonej często trudno dostępnej komunikacyjnie najkorzystniejsze systemy gromadzenia to :- WPGO wiejskie punkty gromadzenia odpadów - kontener obsługujący mieszkańców w

promieniu l - l,5 km.- gromadzenie odpadów w workach foliowych i wystawianie ich w określonym miejscu i

czasie na skraju drogi. Jest to system przyjazny dla autonomicznego wykorzystania biomasy na kompost, popiołu do utwardzania dróg.

Należy pamiętać, że w kosztach gospodarki odpadami największy udział zajmuje transport 65 % - 80 %.

Po roku 2002 w krajach UE będzie zakaz przyjmowania na składowiska surowych odpadów zmieszanych. Składowiska mają przyjmować tylko odpady nieaktywne lub pozostałości z przerobu w innych technologiach /kompostowanie, spalanie/.Gmina Iwonicz Zdrój podjęła działania wspólnie z sąsiednimi jednostkami samorządowymi zmierzające do kompleksowego i pełnego rozwiązania gospodarki odpadami . Ustalono, że składu odpadów lub zakładu utylizacji odpadów na terenie gminy nie będzie. Ustalono, że odpady będą usuwane i wywożone do zakładu który powstanie na terenie m. Krosna lub innej gminy np. Dukla lub Zarszyn. Gwarancję odbioru odpadów zapewnią odpowiednie umowy międzygminne.

7.4 TELEKOMUNIKACJA

Abonenci miasta i gminy Iwonicz Zdrój obsługiwani są przez centrale automatyczną, któraznajduje się na terenie miasta Iwonicz Zdrój.Na terenie gminy jest sieć telekomunikacyjna z centralą automatyczną w Iwoniczu Zdroju opojemności 2000 NN, do której podłączonych jest obecnie 1914 abonentów.Operatorem na terenie gminy jest Telekomunikacja Polska S.A.

Lp. Miejscowość liczba ludności ilość abonentów gęstość telefoniczna

1. miasto Iwonicz Zdrój 2366 817 34,52 Iwonicz 4099 555 13,53. Lubatowa 3385 368 10,94. Lubatówka 1100 174 15,8

ogółem 10950 1914 17,4

Gęstość telefoniczna na terenie gminy na 100 mieszkańców wynosi 17,4 (według materiałów z gminy) a według informacji statystycznych wskaźnik ten wynosi 14,0.Na terenie powiatu krośnieńskiego wskaźnik ten wynosi odpowiednio 16,1 łącznic z terenem miast tego powiatu.Wśród gmin wiejskich powiatu, gmina Iwonicz Zdrój posiada wskaźnik gęstości telefonicznej na średnim poziomie według danych statystycznych.

Dla terenu województwa Podkarpackiego wskaźnik ten wynosi dla terenów wiejskich 13,8

41

a dla terenów miast 29,5 (łącznie dla terenu województwa 20,2).Dla terenu całej Polski wskaźnik gęstości telefonicznej wynosi ogólnie 26,07 dla terenów wiejskich 14,93 a dla terenów miast wskaźnik ten to 32,9.Dane podane są według stanu aktualnego na koniec 1999 r. Na terenie gminy nie są prowadzone prace z zakresu telefonizacji.Gmina Iwonicz Zdrój znajduje się w zasięgu telefonii komórkowej. Przewiduje się duży rozwój telefonii komórkowej w gminie. Zasięg zapewniają istniejące w sąsiednich gminach przekaźniki i stacje bazowe.

7.5 SYSTEM DOSTAW ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Gmina Iwonicz Zdrój posiada stosunkowo dobre wyposażenie w sieć średnich i niskich napięć o wymaganym standardzie. Na terenie gminy pracują urządzenia elektroenergetyczne o napięciu 30 kV, 15 kV i 0,4 kV tj. linie napowietrzne i kablowe oraz stacje transformatorowe 30/15 kV, 30/0,4 kV oraz 15 kV/0,4 kV.Gminę w zakresie dostaw energii elektrycznej obsługuje Rejon Energetyczny Krosno - Rzeszowskiego Zakładu Energetycznego S.A.Zasilanie gminy odbywa się liniami elektroenergetycznymi średniego napięcia 15 kV i 30 kVpoprzez 42 stacje transformatorowe ŚN/nn o łącznej mocy zainstalowanej ponad 7 MW, co wpełni pokrywa istniejące ogólne zapotrzebowanie oraz zapewnia niezbędną rezerwę. Przestrzenny rozkład źródeł mocy /stacji/ wymagać jednak będzie w miarę wzrostu zapotrzebowania istniejących odbiorców i pojawiania się nowych, rozbudowy i modernizacji.Obecnie w Iwoniczu Zdroju zlokalizowanych jest 15 stacji, Iwoniczu 15, Lubatowej 8, Lubatówce 4. Na terenie gminy przebiega około 13,5 km linii elektroenergetycznych średniego napięcia /częściowo skablowanych/ oraz ponad 90 km linii niskich napięć /bez przyłączy/.Przez teren gminy przebiega Lima elektroenergetyczna najwyższych napięć 400 kV relacji Iskrzynia - Lemesany /Słowacja/.Plany rozwoju sieci do roku 2015 przewidują realizację na terenie gminy następujących inwestycji:- budowę linii l00 kV relacji Krosno Iskrzynia - Iwonicz /do roku 2002/,- rozbudowę istniejącej stacji 30/15 kV Iwonicz w celu wprowadzenia napięcia 110 kV

wymienioną wyżej linią, co poprawi warunki zasilania istniejących i nowych odbiorców /do roku 2002/.

- budowę linii 110 kV Iwonicz - Dukla - Jaśliska /lata 2006-2015/,Trasy w/w planowanych linii uwzględniono na załączniku rysunkowym. W miarę rozwoju budownictwa mieszkaniowego i usługowego oraz działalności gospodarczej należy liczyć się z potrzebą rozbudowy sieci średniego i niskiego napięcia, tj. linii elektroenergetycznych i kablowych SN i stacji transformatorowych SN/0,4 kV.Po roku 2002 planuje się realizację domknięć sieciowych linii 15 kV niezbędnych dopoprawy elastyczności ruchowej sieci - w konsekwencji zwiększenia pewności zasilaniaodbiorców.

7.6 ZAOPATRZENIE W GAZ. ROPOCIĄGI

Prawie cała gmina jest zgazyfikowana i posiada dobre warunki zasilania w gaz. Do siecigazowych przyłączonych jest 95% budynków (2565 odbiorców gazu ziemnego z czego 714w mieście i 1851 we wsiach).Pełne zabezpieczenie dostaw gazu pozwoliło na całkowite wyeliminowanie węgla z

42

energetyki cieplnej i przejścia na opalanie gazem co znacznie poprawiło czystość powietrza, zwłaszcza w Uzdrowisku.Na teren gminy gaz doprowadzany jest gazociągiem wysokoprężnym DN 150 PN l,6MPa i przez stacje redukcyjno - pomiarowe I stopnia Iwonicz WOPR i Iwonicz Insbach i II stopnia dostarczany jest odbiorcom.Studium nie przewiduje potrzeb budowy nowych gazociągów wysokiego ciśnienia do zasilania terenu gminy.

ROPOCIĄGIPrzez teren gminy z kopalni Równe przez Lubatówkę, cały teren górniczy kopalni Iwonicz Zdrój przeprowadzony jest ropociąg eksploatacyjny 80 do zbiorników we Wróbliku Szlacheckim obok stacji PKP /długość ropociągu - 10,5 km/ Ropociąg służy do transporturopy z odwiertów, która następnie wywożona jest cysternami PKP.

7.7 CMENTARZE

Na terenie gminy istnieją cztery czynne cmentarze.Wśród cmentarzy zabytkowych 2 są wpisane do rejestru.Gmina w przypadku zapotrzebowania na nowe miejsca do pochówku opracowuje miejscoweplany rozbudowy cmentarzy.Studium utrzymuje wcześniej wyznaczone rezerwy pod rozbudowę cmentarzy.

7.8 NIEKONWENCJONALNE ŹRÓDŁA ENERGII

W północno wschodniej części wsi Iwonicz od strony wsi Klimkówka, w okresie późnej jesieni do wczesnej wiosny występują silne wiatry fenowe.Podczas stabilnej pogody wyżowej powstają wiatry ściśle lokalne.Wyżej wymienione właściwości klimatu gminy są podstawą do określenia możliwościlokalizacji na terenie gminy niekonwencjonalnych, ekologicznych źródeł energii.Z uwagi na ochronę krajobrazu w obszarze Chronionego Krajobrazu Beskidu NiskiegoStudium określiło obszar dopuszczalnej możliwości lokalizacji elektrowni wiatrowych naobszarze wzgórz opisanych na wstępie.W miejscowości Lubatówka występują wody termalne o temperaturze około 24°C. Wody te,wykorzystywane obecnie w procesie warzenia „Soli Iwonickiej”, mogą być podstawą innegogospodarczego wykorzystania.W oparciu o występowanie w/w wód określono w studium możliwość budowy Aquaparku naterenie obok warzelni soli w Lubatówce.

VIII. POLITYKA KSZTAŁTOWANIA I KIERUNKI OCHRONY

43

ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

8.1. DZIAŁALNOŚĆ SAMORZĄDU NA RZECZ ŚRODOWISKA

Ochrona zasobów środowiska przyrodniczego jest warunkiem poprawy życia mieszkańcówgminy oraz warunkiem trwałego utrzymania i wzrostu jakości życia na zadawalającympoziomie.Działania samorządu na rzecz utrzymania dobrego stanu środowiska są nieodłączną częściądążeń do poprawy jakości życia mieszkańców, a umożliwienie racjonalnego korzystania z zasobów środowiska będzie tego potwierdzeniem i będzie procentować w utrzymaniupopularności Uzdrowiska Iwonicz Realizacja tych zamierzeń polegać będzie na:

- ochronie szczególnie ważnych obiektów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych dla turystyki, wypoczynku i lecznictwa uzdrowiskowego,

- prowadzenie racjonalnej gospodarki lasami, wodami i terenami otwartymi,- kształtowaniu struktury funkcjonalno-przestrzennej do systemów przyjaznych i

ekologicznych,- traktowaniu ochrony środowiska jako nierozłącznej części wszystkich procesów

rozwojowych,- rozwijaniu funkcji zgodnych z predyspozycjami środowiska.

W celu wyeliminowania zjawisk degradujących środowisko naturalne ustala sięnastępujące czynności:

- wpłynąć poprzez szkolenia i zachęty dla gospodarstw produkujących zdrową żywność do ograniczania stosowania nawozów sztucznych oraz stosowania w sposób nie uzasadniony środków ochrony roślin,

- zlikwidować wysypiska śmieci z koryt rzek, z lasów i innych elementów krajobrazu,

- ograniczyć niekontrolowany pobór żwiru, piasku kopanego i innych surowców mineralnych,

- doprowadzić do całkowitego wyeliminowania kotłowni węglowych,- dopilnować stosowania zakazu wypalania traw i ściernisk,- doprowadzić do skanalizowania wszystkich wsi,- rozwiązać do ostatecznej skuteczności problem wywożenia i utylizacji odpadów i

śmieci,- dopilnować by ścieki sanitarne z szamb nie były rozsączane w terenie,- w miarę możliwości czynione będą starania o wyeliminowanie tzw. „tandety

budowlanej” przez dostosowywanie zabudowy do miejscowych warunków, otoczenia zielenią, uzbrojenie terenu w komplet infrastruktury technicznej, a równocześnie ograniczenie rozproszenia zabudowy po rozłogu pól i wyeliminowania przypadkowości lokalizacji uwarunkowanej prawem posiadania gruntu.

8.2. OBSZARY OBJĘTE LUB WSKAZANE DO OBJĘCIA OCHRONĄ NA PODSTAWIE

44

PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH. POMNIKI PRZYRODY

Przepisy ustalone w celu ochrony środowiska, przyrody, krajobrazu oraz dóbr kultury mająpierwszeństwo przed innymi przepisami. Na terenie gminy Iwonicz Zdrój nie ma parkównarodowych. Więcej niż połowa gminy objęta jest ustaleniami obowiązującego OBSZARUCHRONIONEGO KRAJOBRAZU BIESKIDU NISKIEGO.

Uzdrowisko Iwonicz Zdrój posiada następujące obszary ochronne:- obszar ochrony uzdrowiskowej Statut Uzdrowiska zatwierdzony uchwałą

Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie Nr XXII/78/73 z dnia 19czerwca 1973 r. na podstawie art. 4 ust. l ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. ouzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym /Dz. U. Nr 23, poz. 150/

- obszar górniczy „Iwonicz” utworzony dla wód leczniczych decyzją MinistraZdrowia i Opieki Społecznej z dnia 09.05.1968 r. na podstawie art. 23 ust. 7dekretu z dnia 6 maja 1953 r. - Prawo górnicze /Dz. U. Nr 4, poz. 12/ wraz zRozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie obszarówgórniczych /Dz. U. Nr 11 poz. 75/

- teren górniczy zatwierdzony decyzją Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej,Naczelnego Inspektoratu Lecznictwa Uzdrowiskowego 12.08.1983 Nr UG-135/83 na podstawie Zarządzenia Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego zdnia 3 maja 1978 r. w sprawie zasad sporządzania i trybu zatwierdzania orazzmian programu ochrony terenów górniczych /M.P. Nr 17, poz. 60/ orazRozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 czerwca 1978 r. w sprawieszczegółowych zasad ochrony terenów górniczych /Dz. U. Nr 15, poz. 64/,stanowiących akty wykonawcze do Dekretu z dnia 6 maja 1953r - Prawogórnicze art. 60 ust. 4 /Dz. U. Nr 4 poz. 127/

Wymienione obszary ochronne posiadają różnorakie znaczenia. I tak:- obszar ochrony uzdrowiskowej ustalono w celu ochrony naturalnych

czynników niezbędnych dla prowadzenia i rozwijania lecznictwauzdrowiskowego oraz kształtowania innych czynników środowiskowych,

- obszar górniczy określa przestrzeń niezbędną ze względu na wymogi technikigórniczej i bezpieczeństwo eksploatacji jak również ze względu naprawidłową gospodarkę złożem wody leczniczej i właściwą lokalizacjęurządzeń zakładu górniczegoPrzy ustalaniu zasięgu obszaru górniczego uwzględniono również zasadyprawidłowej ochrony powierzchni i środowiska naturalnego oraz rekultywacji,a także uzasadnione interesy społeczne i gospodarcze użytkowników terenówobjętych obszarem górniczym,

- teren górniczy utworzono w celu:a) zapobiegania powstawaniu szkód w środowisku, obiektach i

urządzeniach położonych w obrębie tego terenu poprzez stosowanieprofilaktyki,

b) naprawiania szkód górniczych,c) rekultywacji terenów górniczych.

W obszarach tych poza wytycznymi do działalności Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego wzakresie metod eksploatacji, ochrony wód przed zanieczyszczeniem, ochrony powierzchni, rekultywacji terenów itp. Obowiązują również ograniczenia w zakresie zagospodarowaniaprzestrzennego, budownictwa, użytkowania gruntów.

45

Obszar Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego został powołany Rozporządzeniem Nr 10Wojewody Krośnieńskiego z dnia 2 lipca 1998 roku /Dziennik Urzędowy WojewództwaKrośnieńskiego Nr 17/ dla zachowania wysokich walorów krajobrazowych obszarów orazcelem zapewnienia względnej równowagi ekologicznej systemów przyrodniczych.Granica Obszaru Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego na terenie gminy Iwonicz Zdrójprzebiega drogą relacji Sanok - Krosno od miejscowości Klimkówka do tzw. Krzyżówkiczyli drogi do Zdroju, następnie drogą relacji Iwonicz - Rogi, następnie drogą Rogi -Lubatówka na południe do Równego.

SPECJALIŚCI Z ZAKRESU OCHRONY PRZYRODY WSKAZUJĄ NA OBJĘCIEOCHRONĄ DRZEW POMNIKOWYCH wyszczególnionych niżej:

Dąb - rosnący w miejscowości Lubatowa, stanowiący własność Skarbu Państwa,wymiary drzewa: obwód pnia - 370 cm, wysokość 22 m, wiek około 400 lat,

Źródło pod nazwą „Bełkotka” znajdujące się w miejscowości Iwonicz Zdrój, stanowiącewłasność OZLP,

Dąb szypułkowy rosnący w miejscowości Iwonicz Zdrój, stanowiący własność SkarbuPaństwa, wymiary drzewa: obwód pnia 330 cm, wysokość 20 m, wiek około 250 lat

11 jodeł rosnących w miejscowości Iwonicz Zdrój, stanowiących własność SkarbuPaństwa - OZLP, wymiary drzew: obwody pni 212 - 277 cm, wysokość: 28 - 38 m, wiekokoło 130-l 60 lat,

dąb szypułkowy - rosnący w miejscowości Iwonicz Wieś, stanowiący własność SkarbuPaństwa, wymiary drzewa: obwód pnia - 630 cm, wysokość - 26 m, wiek około 300 lat,

lipy - rosnącej w miejscowości Lubatówka, stanowiącej własność Skarbu Państwa,wymiary drzewa: obwód (trzypniowa): 385 cm, 330 cm, 225 cm, wysokość 24 m, wiek250 lat (podczas inwentaryzacji stwierdzono, że lipa straciła l pień),

klon jawor - rosnący w miejscowości Iwonicz Wieś obok Szkoły Podstawowej,stanowiący własność Skarbu Państwa, wymiary drzewa: obwód 265 cm, wysokość 18 m, wiek 120 lat,

miłorząb dwuklapowy - rosnący w miejscowości Iwonicz Zdrój przy ul. WincentegoPola, stanowiący własność Skarbu Państwa, wymiary drzewa: obwód pnia - 150 cm,wysokość 18 m, wiek około l00 lat,

W stosunku do drzew pomnikowych wprowadzono następujące zakazy i ograniczenia: Wycinania, niszczenia lub uszkadzania drzew, Pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania kory, drzewa, liści oraz nasion, Wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów, nieczystości oraz innego

zanieczyszczania ich najbliższego otoczenia, Umieszczania na drzewach tablic, znaków, ogłoszeń i napisów za wyjątkiem tych, które

związane są z ich ochroną, Dokonywania w obrębie systemu korzeniowego robót ziemnych oraz innych robót

związanych z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego lub urządzeń technicznych w sposób szkodzący,

Wznoszenia budowli w zasięgu korzeni i korony, Niszczenia gleby lub zmiany sposobu jej użytkowania, Ustawiania obiektów nietrwale związanych z gruntem i składowania przedmiotów w

obrębie pionowego rzutu korony, Palenia ognisk w odległości mniejszej niż 30 m od pnia, Ruchu pojazdów w obrębie systemu korzeniowego, poza miejscami do tego

46

przeznaczonymi, Nacinania drzew, rycie napisów i innych znaków, Wchodzenia na drzewa, Podkopywania drzew, Niszczenia tablic urzędowych.

W stosunku do źródełka „Bełkotka” wprowadzono następujące zakazy i ograniczenia: Zasypywania źródła, Zanieczyszczania wody i terenu w pobliżu źródła, Wchodzenia na teren źródła poza ogrodzenie.

8.3. GMINNY SYSTEM EKOLOGICZNY

Studium ustala, że wszędzie tam gdzie jest to jeszcze możliwe należy zrezygnowaćcałkowicie z zabudowy korytarzy ekologicznych wzdłuż dolin rzecznych.Wzdłuż rzek, na obszarach terasy zalewowej, oraz wzdłuż cieków należy utrzymywaćzdolności retencyjne miejsc podmokłych, często starorzeczy wzdłuż cieków wodnych.Zagrożeniem dla ciągłości systemu ekologicznego może być budowa wałówprzeciwpowodziowych. Nowe obwałowania należy zakładać z uwzględnieniem szerokopojętej ochrony naturalnych korytarzy i naturalnych polderów powstających w czasiewylewów.

Gminny system ekologiczny tworzony jest przez:

• lasy i obrzeża lasów (stanowiące lokalne węzły ekologiczne),• ekstensywnie użytkowane łąki, pastwiska oraz miedze pomiędzy gruntami ornymi,• Korytarze ekologiczne wzdłuż dolin rzek: Lubatówka, Iwonka i ich dopływy, i inne

tworzone przez zarośla łęgowe, gradowe, brzegi porośnięte nieleśnymi zbiorowiskamiroślinnymi,

• śródpolne drzewa, grupy drzew i zarośla,• tereny zieleni urządzonej jak parki wiejskie, cmentarze,• ogródki przydomowe i sady na granicy z polami, łąkami, pastwiskami lub lasami,• zadrzewienia przydrożne.

Ciągłość korytarzy ekologicznych wzdłuż dolin rzek i innych cieków wodnych przerywanajest przez ekspansję terenów budowlanych. Gmina, jako jedno z ważnych zadań, stawia sobieza cel nie zabudowywanie terenów, które pozostawione zostaną wolne, dla spływu wódpowodziowych.Określenie granic korytarzy ekologicznych powinno nastąpić przy opracowywaniumiejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na podstawie opracowańfozjograficznych i operatów hydrologicznych opracowanych pod kątem zasięgu wylewówpowodziowych istniejących w gminie małych ale kapryśnych rzek i cieków.

W korytarzach ekologicznych ustala się:

47

- ograniczać do minimum wyznaczania nowych terenów budowlanych,- w pasie 15-20 m od cieków wodnych nie lokalizować nowej zabudowy, nawet

wtedy gdy nie jest to teren zalewowy,- zabudowę w wyznaczonych już terenach, kształtować tak, aby nie pogarszać

warunków lokalnego klimatu oraz nie lamować istniejących ciągów migracji zwierząt,

- likwidować dzikie wysypiska śmieci, - budowę kanalizacji prowadzić w sposób zachowujący w maksymalnym stopniu

istniejący stan zieleni wysokiej i istniejące środowisko,- dążyć do zachowania istniejącej zieleni lęgowej,- nie obniżać poziomu wód gruntowych,- dopuszczać lokalizację urządzeń rekreacyjnych ale bez obiektów kubaturowych,- dopuścić regulację rzek i potoków oraz budowę zbiorników wodnych

Przebieg szlaków kulturowych zasygnalizowany został w opracowaniach do studiumwojewództwa Podkarpackiego. Jako priorytetowe zadania gminy w dziele ochrony dóbrkultury należy uznać konieczność bezwzględnego przestrzegania zaleceń i ustaleńkonserwatorskich, a mianowicie:

• Wojewódzki Konserwator Zabytków ustala, że ochronie podlega najbliższe otoczeniezabytków oraz oś widokowa na dalszy obiekt,

• Wszelkie działania remontowo-budowlane prowadzone na terenie obiektówzabytkowych powinny być każdorazowo uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,

• Wszelkie prace ziemne (melioracyjne, gazyfikacyjne, telekomunikacyjne itp.) naobszarze stanowisk archeologicznych mogą być prowadzone jedynie po wcześniejszych uzgodnieniach ich zasięgu i zapewnieniu nadzoru archeologicznego. Teren gminy nie został jeszcze całkowicie rozpoznany pod względem archeologicznym.

8.4. OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU

Teren gminy w części leży w Obszarze Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego i podlegajego rygorom.

Osadnictwo, działalność rolnicza prowadzą do zaśmiecenia środowiska i do zanieczyszczeniawód powierzchniowych i podziemnych ściekami, rozkładającymi się śmieciami, nieumiejętnie stosowanymi bądź przechowywanymi środkami ochrony roślin oraz nawozami.Proces zwiększania zrzutów zanieczyszczeń zbiega się w czasie z procesem zmniejszaniaprzepływów prowadząc do znacznego pogorszenia jakości wód (wody niesione przez rzekęLubatówkę na odcinku ujściowym do rzeki Wisłok nie odpowiadały normom - stan w roku1998- pod względem sanitarnym oraz pod względem fizykochemicznym, a wody PotokuIwonickiego nie są objęte żadnymi badaniami).Dzikie wysypiska śmieci lokalizowane są najczęściej w korytach rzek, potoków lub w lasachi stanowią element znacznie obniżający wartości estetyczne krajobrazu, a wody podziemne ipowierzchniowe są zanieczyszczane odciekami pochodzącymi z rozkładających się śmieci.

W dolinach poważnym zagrożeniem czystości wód są ścieki komunalne, nieumiejętnie stosowane nawozy sztuczne.

48

Oprócz skażeń powietrza, wód i gleb do zagrożeń należy zaliczyć działalność rekreacyjną. Nie należy jej przypisywać pierwszego miejsca wśród czynników zagrażających obszarom chronionym na podstawie przepisów o ochronie przyrody, niemniej jednak pewne formy rekreacji są dość uciążliwe, a obiekty związane z zagospodarowaniem rekreacyjnym przyczyniają się do zanieczyszczenia i zatrucia środowiska.Do podstawowych zagrożeń dla strefy lecznictwa uzdrowiskowego należy zaliczyć :a/ konflikty przestrzenne i funkcjonalne pomiędzy lecznictwem uzdrowiskowym - strefą A i

B ochrony uzdrowiska i obszarem górniczym ustanowionym dla złóż wód mineralnych, aobszarem i terenem górniczym ustanowionym dla złóż ropy naftowej i gazu,

b/ skażenie powietrza, wód i gleby (zagrożenia te wiążą się na ogół z osadnictwemzlokalizowanym w granicach strefy C ochrony uzdrowiskowej, terenów cennychprzyrodniczo, krajobrazowe albo w ich sąsiedztwie. Większość takich obiektów, pozamiejscowością Iwonicz Zdrój, pozbawiona jest sprawnych urządzeń do oczyszczania spalin i jest źródłem lokalnych zanieczyszczeń. To zagrożenie jest systematycznie zmniejszane przez budowę kotłowni gazowych.

Poważne zagrożenie, w strefie „A” stwarza komunikacja. Transport kołowy na drogachprzechodzących przez miasto i gminę Iwonicz Zdrój jest źródłem poważnych skażeńzwłaszcza metalami ciężkimi w strefach przyległych do dróg. Zagrożenia wywołanenadmiernym ruchem samochodowym to zagrożenie flory i fauny oraz tzw. erozjaturystyczna, a także zaśmiecenie terenów leśnych - park zdrojowy. Źródłem tego typuzagrożeń jest duży ruch turystyczny (np. wyjazdy weekendowe czy rekreacyjne). Studiumzakłada lepsze udostępnienie atrakcyjnych terenów gminy, poza obszarem UzdrowiskaIwonicz po to by choć częściowo odciążyć uzdrowisko /centrum/ od napływu „weekendowiczów”.

8.5. ZAGROŻENIA WARTOŚCI PRZYRODNICZYCH I KRAJOBRAZOWYCH

Atrakcyjność terenu budowana przez walory przyrodniczo-krajobrazowe, dostępnośćkomunikacyjną, bliskie sąsiedztwo miast sprawia, że zasoby przyrodnicze są narażone naantropopresje, zanieczyszczenia wód, stepowienie, zanikanie mozaiki krajobrazowejspowodowanej nieopłacalnością tradycyjnej formy rolnictwa, eksploatacja złóż, degradacjakrajobrazu poprzez napowietrzne linie energetyczne i telefoniczne, zabudowaniedostosowana do tradycji regionu, zakłócenie osi widokowych, zabudowa przedpoliwidokowych, lokalne zagrożenia powodowane przez komunikację, małe nakłady na ochronęi poprawę stanu zabytków.

Do podstawowych zagrożeń należy jednak zaliczyć skażenie powietrza, wód i gleby wiążącesię z osadnictwem pozbawionym sprawnych urządzeń utylizacji odpadów i ścieków.

8.6. WODY PODZIEMNE

Obszar gminy Iwonicz Zdrój położony jest w obrębie górsko - wyżynnej prowincjihydrogeologicznej /wg A.S. Kleczkowskiego/ w której wydzielono szereg mniejszychjednostek - Iwonicza Zdroju znajduje się w obrębie zewnętrznej części MasywuKarpackiego, a dokładniej w obrębie Pogórza.

Wody wgłębne tu występujące to głównie wody zbiornika czwartorzędowego /dolinnego/oraz trzeciorzędowego /szczelinowe i szczelinowo - porowe/.

49

Oba te poziomy często pozostają w związku hydraulicznym. Dolina rzeki Wisłok tworzy zbiornik wód podziemnych zaliczony do głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce, jako ten, który w przyszłości stanie się jedynym źródłem zaopatrzenia w wodę pitną wysokiejjakości dla tego regionu.W związku z powyższym, w obrębie doliny rzeki Wisłoka wydzielono :

- obszar wymagający najwyższej ochrony /ONO/- obszar wysokiej ochrony /OWO/ obejmujący północną część

gminy Iwonicz ZdrójIstnienie w obrębie gminy obszaru o najwyższej i wysokiej ochronie /ONO i OWO/wymagać będzie ukierunkowanego gospodarowania na ich powierzchni.Potencjalnymi źródłami zanieczyszczenia wód tego zbiornika mogą być niekontrolowanezrzuty wód komunalnych, powierzchniowy spływ lub infiltracja wód skażonych bituminami/np. w kopalni ropy naftowej/ lub innymi związkami chemicznymi ze składowisk odpadówlub magazynowanych substancji chemicznych np. nawozów sztucznych.

8.7. OBSZARY ROLNE Z DOPUSZCZENIEM ZALESIEŃ

Tereny rolne, położone w bezpośrednim sąsiedztwie lasów, częściowo już zalesione (sukcesja naturalna) i proponowane do zalesienia w celu uregulowania granicy rolno – leśnej oraz doliny rzek i potoków stanowiące ciągi ekologiczne - zaliczone zostały do terenów o średniowysokim reżimie ochrony.Do zalesień proponuje się grunty odłogowane lub już zalesione na wskutek zaprzestania ich wykorzystania pod uprawy oraz grunty klas V i VI.Oprócz terenów proponowanych do zalesienia przedstawionych na rysunku studium uznaje się za wskazane zalesienie gruntów słabszych oraz położonych w miejscach fizjograficznie niekorzystnych dla potrzeb rolnictwa i potrzeb osadnictwa zgodnie z ostatnio uchwalonymi przepisami szczególnymi. Z uwagi na specyficzne ukształtowanie terenu, należy zapewnić właściwy spływ powietrzna dolinami wzdłuż cieków wodnych.

8.8. OBSZARY WYSTĘPOWANIA ZŁÓŻ ROPY NAFTOWEJ, GAZU, INNYCHKOPALIN ORAZ KRUSZYWA NATURALNE

W obrębie gminy Iwonicz Zdrój znajdują się 2 udokumentowane i eksploatowane złoża ropynaftowej i towarzyszącego jej gazu ziemnego.Eksploatację prowadzi Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA, Oddział Sanocki,Zakład Górnictwa Nafty i Gazu w Sanoku.

l/ Złoże " Iwonicz - Północ " - udokumentowane złoże na granicy z gminą RymanówJest to złoże ropy naftowej i towarzyszącego jej gazu ziemnego. Udokumentowana tu zostałaropa naftowa ciężka parafinowa i bezparafinowa oraz gaz ziemnyTeren ten objęty jest obszarem górniczym „Iwonicz Wieś” utworzonym zarządzeniem nr DG/MG / 1151 / 63 b. Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 11.07.1963 r.Teren górniczy pokrywa się z granicami obszaru górniczego. Powierzchnia obszaru górniczego 1551166 m2 Koncesja Nr 59 / 92 z dnia 10.12 .1992 r. wydana przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa została zmieniona decyzją

M. O. Śr. Z. N i L BKK / MN /320 / 97 z dnia 28 luty 1997 r. Powierzchnia obszaru koncesjiwynosi 1551166 m2 .

50

Złoże położone jest w obrębie Obszaru Chronionego Krajobrazu.Odpadami poeksploatacyjnymi są wody złożowe które po oddzieleniu ropy i oczyszczeniu włapaczach odprowadzane są do potoku Iwonickiego.

2/ Złoże Iwonicz Zdrój - jest to złoże położone na granicy gmin Iwonicz i Rymanów.Udokumentowane są dwa horyzonty ropne oraz gaz ziemny. Występuje tu ropa naftowaparafinowa i bezparafinowa oraz gaz ziemny. Teren ten objęty jest obszarem górniczym"Iwonicz Zdrój l" o powierzchni 1682256 m2 .Teren górniczy pokrywa się z granicami obszaru górniczego. Obszar koncesji to 1682256 m2

na podstawie decyzji Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa GK / wkl MN l 3783197. Koncesja posiada ważność do końca 2017r. Eksploatację złożarozpoczęto około 1880r. Przy eksploatacji tego złoża nie występują odpady poeksploatacyjne.

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA "GEONAFTA" - Ośrodek RegionalnyPołudnie w Jaśle poinformował gminę Iwonicz Zdrój o możliwości prowadzenia pracgeologiczno wiertniczych na terenie gminy mających na celu poszukiwanie i rozpoznawaniezłóż ropy naftowej i gazu ziemnego na podstawie posiadanych koncesji udzielonych przezMinistra Środowiska z zachowaniem obowiązujących przepisów.

Prace te zakwalifikowano do ponadlokalnych celów publicznych i winny byćuwzględnione w przyszłych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

Perspektywy zagospodarowania złóż kopalinPodstawowym bogactwem gminy są wody mineralne i lecznicze w oparciu o które powstało lecznictwo uzdrowiskowe. Charakter uzdrowiskowy Iwonicza Zdroju i okolic ukierunkowuje rozwój gminy, dla której rekreacja ze szczególnym uwzględnieniem lecznictwa sanatoryjnego jest funkcją wiodącą . Wykorzystanie występujących tu wód mineralnych oraz walorów przyrodniczych i krajobrazowych stwarza możliwość kompleksowego i harmonijnego rozwoju gminy.

8.9. TERENY OSUWISKOWE

Tereny osuwiskowe w gminie występują na małej powierzchni i przeważnie w terenach upraw rolnych i leśnych.Nieliczne soczewki terenów predysponowanych do ruchów osuwiskowych mają być zbadane i określone w sposób precyzyjny w dalszych fazach planowania przestrzennego np. przy MPZP.

8.10. ZAGROŻENIE POWODZIOWE

Gmina nie posiada opracowanego zasięgu wód powodziowych. Koniecznym jest opracowanieoperatu dla strefy zalewanej wodą stuletnią – Q l % dla rzeki Lubatówki i Iwonki orazwszystkich ważniejszych cieków wodnych. Ze względu na krótki czas formowania się falipowodziowej na rzekach, krótki czas trwania i gwałtowność wezbrań wody oraz brakobwałowań przyjmuje się zagospodarowanie terenów zagrożonych w taki sposób, by straty wprzypadku powodzi były możliwie jak najmniejsze.

Zagospodarowania terenów zagrożonych zalaniem przez wielką wodę o prawdopodo-bieństwie wystąpienia Q = l %. Oznacza to takie zagospodarowanie terenów zagrożonych, by

51

straty w przypadku powodzi byty możliwie najmniejsze.Polityka zagospodarowania terenów zagrożonych polegać będzie na:

- nie poszerzaniu terenów przeznaczonych do zainwestowania w planach zagospodarowania przestrzennego,

- nie zwiększaniu intensywności zabudowy w obrębie już wyznaczonych terenów do zainwestowania,

- wykorzystaniu terenów zalewowych na cele lokalizacji terenów zieleni i urządzeń rekreacyjnych oraz innych obiektów, których zalanie nie spowoduje znacznych strat materialnych /np. parkingi/,

- pozostawienie części terenu pod rolnicze wykorzystanie bez możliwości lokalizacji nowych obiektów kubaturowych,

- kształtowaniu zieleni wysokiej na terenach zagrożonych w sposób nie utrudniający przepływu wód powodziowych np. w pasma równoległe do osi doliny,

- kształtowaniu układu komunikacyjnego w sposób umożliwiający szybką ewakuację ludności z terenów zagrożonych.

DO CHWILI OBECNEJ, W SPOSÓB DECYZYJNY NIE ZOSTAŁY OKREŚLONEOBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI.

Jak wynika z przepisów szczególnych /prawo wodne/ wprowadzanie zmian wfunkcjonowaniu obszarów zalewowych, wymaga każdorazowego uzgodnienia zamierzeń zodpowiednimi służbami gospodarki wodnej i ochrony środowiska, lub uzyskania na etapieprocedury lokalizacyjnej pozwolenia wodno prawnego. Obiekty oraz roboty zmieniającestosunki wodne wymagają ocen oddziaływania na środowisko.

8.11. ZAGROŻENIA KOMUNIKACYJNE, ZASADY OGRANICZANIA PRZEDHAŁASEM I SKAŻENIAMI DROGOWYMI.

W trakcie eksploatacji układu komunikacyjnego możliwe jest stosowanie różnorodnychprzedsięwzięć, mogących ograniczyć wpływ hałasu, wibracji i zanieczyszczeń drogowych (tj. tlenku węgla, tlenków azotu, związków ołowiu i kadmu, tlenków siarki, węglowodorów,cząstek smoły, sadzy, pyłu i kurzu) na otoczenie drogi.

Należą do nich:• modernizacja dróg

o korekta drogi w planie i profilu, - poprawa stanu nawierzchni,o zwiększenie przepustowości.

• usprawnienia organizacyjne ruchuo wprowadzenie pierwszeństwa ruchu na kierunkach najbardziej obciążonych

ruchem,o eliminowanie pojazdów ciężkich, - ograniczenie prędkości,o zakaz ruchu w pewnych porach doby.

• zastosowanie ekranowania przed hałasem - ekrany akustyczne,

52

o zieleń izolacyjna,o lokalizacja obiektów mało wrażliwych na hałas

• lokalizowanie obiektów wrażliwych na zanieczyszczenia powietrza poza pasemuciążliwości o drogio szkoły, budynki mieszkalne.

• stosowanie w obiektach budowlanych znajdujących się w pasie uciążliwości drogi specjalnych izolacji redukujących hałaso przegrody tłumiące hałas,o okna o podwyższonej izolacji akustycznej.

• pasie uciążliwości drogi stosowanie upraw roślin mało wrażliwych na zanieczyszczenia (części jadalne zabezpieczone są przed skażeniami), o ile inny sposób zagospodarowania tej strefy jest nie możliwy.

Są to główne elementy, których zastosowanie może poprawić ujemny wpływ uciążliwościdrogi na jej otoczenie.

Na terenie gminy w celu poprawy tego stanu rzeczy należy podjąć następujące zadania:• modernizacja dróg publicznych wszystkich kategorii,• wprowadzenie zieleni izolacyjnej (winna mieścić się w istniejących pasach drogowych),• zbadanie poziomu hałasu w najbardziej newralgicznych punktach tras komunikacyjnych.

8.12. ZAGROŻENIA POWODOWANE PRZEZ LOKALIZOWANIE INWESTYCJIMOGĄCYCH POGORSZYĆ STAN ŚRODOWISKA

Wykaz inwestycji zawiera Rozporządzenie MOS, ZN i L z dnia 14 lipca 1998r.Dla inwestycji tych sporządza się oceny oddziaływania na środowisko na etapie uzgadniania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.Oceny te zgodnie z rozporządzeniem powinny zawierać m. in. oszacowanie oddziaływań, opis i analizę skuteczności proponowanych sposobów zminimalizowania ujemnego wpływu na środowisko.Zarząd Gminy, Rada Miejska w wypadkach uzasadnionych, jednostkowych może zgodzić sięna takie lokalizacje, (jeżeli jest to zgodne z prawem), a inwestycje te mają znaczenie strategiczne dla rozwoju gminy.Na terenie gminy zabrania się lokalizować inwestycji szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi. /ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska/.

IX. POLITYKA OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I KRAJOBRAZU GMINY

W Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy politykę ochrony dziedzictwa kulturowego oparto na wcześniejszym rozpoznaniu i określeniu obszarów, które mogą stanowić przedmiot ochrony konserwatorskiej, sprawowanej w oparciuo wytyczne konserwatorskie. Opracowanie poprzedziło rozpoznanie terenowe, archiwalne,

53

kartograficzne i bibliograficzne. Przemiany obszaru kształtuje w głównej mierze przyrastająca w szybkim tempie zabudowa mieszkaniowa i wymiana starej zabudowy na nową.Przekształcenia te wymusiły zjawiska nie zawsze korzystne dla zachowania historycznego krajobrazu.Wartościowe i zróżnicowane zasoby dziedzictwa kulturowego i krajobrazu gminy stanowią o tożsamości kulturowej gminy.W celu ochrony dziedzictwa kulturowego i krajobrazu Uzdrowiska Iwonicz i wsi, nadania odpowiedniej rangi w strukturze całego obszaru gminy, zwiększenia stopnia ich ekspozycji wyodrębnia się następujące strefy o zróżnicowanych kierunkach działań i zasadach zagospodarowania:

* Strefa „A” ścisłej ochrony dziedzictwa kulturowego - obejmująca centralny plac Iwonicza Zdroju i jego najbliższe otoczenie tj. zabytkowe centrum miasta orazzałożenie parkowo - pałacowe w Iwoniczu Wsi,

* Strefa „B” ochrony krajobrazu - obejmująca część miasta Iwonicz Zdrój odsiedziby Urzędu Gminy (na północy) do serpentyn prowadzących do sanatoriumExcelsior (na południu), a także tereny sąsiadujące z założeniem parkowo -pałacowym w Iwoniczu Wsi,

* Strefa „K” ochrony krajobrazu wjazdu do centrum uzdrowiska - obejmującatereny leżące wzdłuż ulic Słonecznej i Zdrojowej,

* Strefa ,,KO” ochrony krajobrazu otwartego - obejmująca tereny leśne oraz terenywolne od zabudowy,

* strefa ochrony archeologicznej - obejmująca stanowiska archeologiczne (pozastrefą ochrony dziedzictwa kulturowego).

Zrównoważeniu działań ochronnych z potrzebami racjonalnej gospodarki powinna służyćzróżnicowana skala rygorów ochronnych przypisanych do poszczególnych stref, którepostuluje niniejsze studium.

9.1. POSTULATY KONSERWATORSKIE. POLITYKA PRZESTRZENNA W POSZCZEGÓLNYCH STREFACH KONSERWATORSKICH

a) W STREFIE ŚCISŁEJ OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO - „A”

Działalność konserwatorska w strefie „A” winna zmierzać do możliwie najpełniejszejrewaloryzacji historycznego układu przestrzennego i polegać na zachowaniu zasadniczychproporcji wysokościowych, kształtujących sylwetę zespołu zabudowy uzdrowiskowej wZdroju i dworskiego we wsi Iwonicz, na ewentualnej rekonstrukcji fragmentów historycznejarchitektury, ważnych dominant sylwety, restauracji i rekonstrukcji parku, na konserwacjizachowanych elementów zabytkowych układu terenu zieleni, zbiorników wodnych, na usunięciu elementów zniekształcających historyczne założenia, na dostosowaniuwspółczesnych funkcji do wartości zabytkowych zespołu, eliminacji uciążliwych funkcjiskładowych, na dążeniu do przeprowadzania kompleksowych badań archeologicznych, którepowinny wyprzedzać wszelką działalność budowlaną.

54

Ustala się przyjęcie następujących kierunków działań w strefie „A”:

o ochronę istniejących historycznych układów przestrzennego przed przekształceniami,o ochronę obiektów i zespołów zabytkowych prawnie chronionych jak i nie objętych

ochroną prawną, a także ich otoczenia przed zmianami mogącymi spowodować degradację ich wartości historycznych, architektonicznych czy estetycznych,

o dopuszczenie do modernizacji pod względem użytkowym i technicznym istniejącej zabudowy pod warunkiem uwzględnienia zasadniczych cech formy architektonicznej zabudowy historycznej,

o atrakcyjne urządzanie przestrzeni publicznych w drodze ich porządkowania i odnowy sposobu zagospodarowania,

o wykluczenie rozwoju działalności gospodarczej wymagających przekształceń istniejącego układu przestrzennego,

o porządkowanie istniejącej zieleni, zwłaszcza porastającej skarpy i obrzeża tych terenów,

o uwzględnianie przy ustalaniu przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenów w toku planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego bądź podejmowania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku planu, szczegółowych wskazań konserwatorskich obejmujących:

* ochronę kształtu działek,* ochronę przed przekształceniem przebiegu ulic oraz kształtu Placu Dietla czy terenów

zieleni - wskazana jest pielęgnacja oraz eliminacja egzemplarzy drzew chorych oraz mało wartościowych,

* zachowanie obiektów i zespołów zabytkowych będących w zainteresowaniukonserwatorskim oraz ich formy architektonicznej przed przekształceniami prowadzącymi do obniżenia wartości historycznych, architektonicznych, estetycznych ale uwzględniających np. potrzeby uzdrowiskowej,

* uwzględnianie w kształtowaniu nowej zabudowy w otoczeniu zabytkowych zespołów czy obiektów cech i form architektonicznych charakterystycznych dla zabudowy historycznej,

o zachowanie istniejących zespołów zieleni towarzyszącej placom, ulicom, zabudowie.

b) W STREFIE „B” - OCHRONY KRAJOBRAZU

Strefa obejmuje otulinę strefy „A” w Uzdrowisku Iwonicz i strefę „A” we wsi Iwonicz.Mimo, że obszar o powyższych cechach nie reprezentuje tak wysokich walorówprzestrzennych i architektonicznych jak strefa „A” winien pozostawać pod ochronąkonserwatorską z uwagi na konieczność zabezpieczenia przed zniszczeniem zabytkowychelementów dawnego układu przestrzennego, które przemieszane z elementami współczesnegozainwestowania, jakkolwiek nie dominują w obrazie przestrzennym miejscowości, posiadająjednak wartości kulturowe. Działalność konserwatorska w strefie „B” winna zmierzać doochrony historycznego układu przestrzennego w zakresie rozplanowania, skali i bryłzabudowy i polega na:

- restauracji i modernizacji technicznej obiektów o wartościach kulturowych zdostosowaniem współczesnej funkcji do wartości zabytkowych obiektów,

- na dostosowaniu nowej zabudowy do historycznej kompozycji urbanistycznej przy założeniu harmonijnego współistnienia elementów kompozycji współczesnej,

- na usunięciu lub odpowiedniej przebudowie obiektów dysharmonizujących, zwłaszcza

55

uniemożliwiających ekspozycję zespołu strefy „A”,- na ewentualnym zaznaczeniu śladów nieistniejących fragmentów historycznej

kompozycji przestrzennej.

Ustala się przyjęcie następujących kierunków działań w strefie „B”:o zachowanie i ochrona przed niekontrolowanym przekształceniem zasadniczej

dyspozycji przestrzennej najstarszej części uzdrowiska oraz zespołu parkowo - pałacowego,

o zachowanie obiektów ujętych w wykazie zabytków (pozostających w zainteresowaniu konserwatora),

o dopuszczenie do modernizacji obiektów zabytkowych pod warunkiem, że nie spowoduje się obniżenia wartości historycznych, architektonicznych, estetycznych obiektów i ich otoczenia,

o dopuszczenie do lokalizowania nowej zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie zabytkowej zabudowy pod warunkiem, że kształtowanie formy architektonicznej nastąpi w nawiązaniu do historycznej zabudowy i że nie spowoduje to obniżenia wartości kulturowych obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków bądź pozostających w zainteresowaniu konserwatora (ujętych w wykazie zabytków),

o niedopuszczenie do powstawania elementów przesłaniających i konkurujących z dominantami historycznymi,

o ograniczanie gabarytu pionowego nowej i przebudowywanej zabudowy nie odbiegającej od przeważającego gabarytu pionowego istniejącej zabudowy znajdującej się w sąsiedztwie nowo budowanego lub przebudowywanego obiektu,

o ochrona przed degradacją terenów: parku zdrojowego, parku w Iwoniczu Wsi, dbałość o kondycję zdrowotną zieleni, także tej porastającej małe place, skwery czy rosnącej wzdłuż dróg,

o urządzenie terenów zieleni ogólnodostępnej na zachód od Placu Dietla, a na południe od sanatoriów Piast i Rzepicha, przy czym należy dążyć do uczytelnienia kompozycji przestrzennej zieleni,

o utrzymanie punktów i ciągów widokowych,o utrzymanie w odpowiednim stanie użytkowym i technicznym małej architektury.

c) W STREFIE OCHRONY KRAJOBRAZU WJAZDU DO CENTRUMUZDROWISKA -STREFA „K”

Ustala się przyjęcie następujących kierunków działań w strefie „K”:o zachowanie obiektów ujętych w wykazie zabytków,o dopuszczenie do modernizacji obiektów zabytkowych pod warunkiem, że nie

spowoduje się obniżenia wartości historycznych, architektonicznych, estetycznych obiektów i ich otoczenia,

o wykluczenie działań powodujących degradację obiektów zabytkowych oraz tych ujętych w wykazie zabytków,

o dopuszczenie do lokalizowania nowej zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie zabytkowej zabudowy pod warunkiem, że kształtowanie formy architektonicznej nastąpi w nawiązaniu do historycznej zabudowy i że nie spowoduje to obniżenia wartości kulturowych obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków bądź pozostających w zainteresowaniu konserwatora (ujętych w wykazie zabytków),

o niedopuszczenie do powstawania elementów przesłaniających i konkurujących

56

z dominantami historycznymi,

o ograniczanie gabarytu pionowego nowej i przebudowywanej zabudowy nie odbiegającej od przeważającego gabarytu pionowego istniejącej zabudowy znajdującej się w sąsiedztwie nowo budowanego lub przebudowywanego obiektu,

o zachowanie istniejących zespołów zadrzewień.

d) W STREFIE OCHRONY l KSZTAŁTOWANIA KRAJOBRAZU OTWARTEGO -STREFIE „KO"

Proponuje się przyjęcie następujących kierunków działań:o zachowanie terenów otwartych o wysokich walorach krajobrazowych poprzez

przeciwdziałanie rozproszeniu zabudowy,o zachowanie istniejących zadrzewień i terenów leśnych, przebiegu koryt cieków,o kształtowanie nowej zabudowy w nawiązaniu do lokalnej tradycji, szczególnie

w zakresie gabarytów pionowych, kształtu dachów, kolorów, strukturze materiałów neutralnych itp.,

c) W STREFIE OCHRONY ARCHEOLOGICZNEJ

Proponuje się przyjęcie następujących kierunków działań:o wykluczenie przekształcania bądź takiego użytkowania stanowisk archeologicznych

wpisanych do rejestru zabytków oraz uznanych za cenne, które mogłyby spowodowaćdegradację ich wartości naukowej i kulturowej,

o podejmowanie działań zmierzających do zmiany dotychczasowego zagospodarowania w obszarze stanowisk archeologicznych wymaga uzgodnienia z właściwym organemds. ochrony zabytków archeologicznych.

OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU

Celem ochrony dziedzictwa kulturowego i kształtowania krajobrazu miejscowościwchodzących w skład gminy Iwonicz Zdrój jest:

o zachowanie wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego i krajobrazu decydujących o tożsamości kulturowej poszczególnych miejscowości,

o kształtowanie atrakcyjnego oblicza poszczególnych miejscowości, zwłaszcza przestrzeni publicznych Iwonicza Zdroju, harmonijnego krajobrazu obszarów potencjalnego rozwoju zabudowy z równoczesnym uwzględnieniem potrzeby poprawy jakości życia mieszkańców oraz tworzenia warunków do aktywizacji Gminy,

o ochrona i kształtowanie krajobrazu otwartego, zwłaszcza Iwonicza Zdroju, przy równoczesnym uwzględnieniu potrzeby rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego, turystyki, rekreacji, sportu - zwłaszcza sportów zimowych.

Realizacja celów ochrony dziedzictwa kulturowego powinna polegać na:utrzymaniu historycznej struktury przestrzennej centrum Iwonicza Zdroju i zwiększeniu stopnia jej czytelności poprzez:

* zachowanie przestrzennego stopnia zróżnicowania zespołu zabudowy centrumIwonicza Zdroju wraz z konfiguracją terenu oraz terenami zieleni leśnej i innej

57

towarzyszącej zespołowi,

* zachowanie zasadniczych cech rozplanowania zabudowy przy Alei Słonecznejw Iwoniczu Zdroju oraz drogi dojazdowej do Uzdrowiska,

* rewitalizacji zespołu zabudowy terenów śródmieścia obejmującego centrum IwoniczaZdroju z zachowaniem jego wartości kulturowych i zwiększenia wartościużytkowych, atrakcyjności oraz wzbogaceniem tradycyjnej uzdrowiskowej i rekreacyjnej funkcji tej części uzdrowiska,

o podnoszeniu atrakcyjności przestrzeni publicznych poprzez porządkowanie i modernizację ważnych reprezentacyjnych przestrzeni publicznych oraz tworzącej je zabudowy.

o stworzeniu preferencji finansowych i organizacyjnych dla rewaloryzacji szczególniecennych obiektów położonych w obrębie przestrzeni publicznych,

o koordynacji działań poszczególnych inwestorów w oparciu o plan miejscowy uwzględniający elementy programu modernizacji reprezentacyjnych przestrzeni publicznych, (w przypadku, gdy będzie opracowywany plan dla terenu strefy śródmieścia)

o współdziałaniu w podejmowaniu działań ochronnych dotyczących obiektów i zespołów zabytkowych prawnie chronionych i będących w zainteresowaniu konserwatorskim, a w szczególności pozyskiwaniu i stwarzaniu zachęt dla zainteresowanych zagospodarowaniem i odnową obiektów zabytkowych,

o promowaniu walorów zasobów dziedzictwa kulturowego, zwłaszcza Iwonicza Zdroju i Iwonicza Wsi, poprzez różne formy działalności informacyjnej,

o przeciwdziałaniu dewastacji krajobrazu elementami nowo projektowanej infrastruktury technicznej poprzez zmianę szczególnie wyeksponowanych krąjobrazowo lokalizacji lub maskowanie zielenią,

o przeciwdziałaniu tendencjom do rozpraszania zabudowy,o promowaniu wykorzystania i przystosowania obiektów o wartościach kulturowych na

cele usługowe (Iwonicz Zdrój), gospodarstw agroturystycznych – pozostałe miejscowości Gminy,

o prowadzeniu gospodarki przestrzennej ze szczególnym uwzględnieniem ochronywartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego i krajobrazu przed utratą oraz niepożądanymi przekształceniami w wyodrębnionych terenach tj. strefach ochronykonserwatorskiej (plansza: Zasoby, zagrożenia, ochrona i kształtowanie środowiskaprzyrodniczego i kulturowego, rolnicza przestrzeń produkcyjna i lasy),

9.2. ZABYTKI ARCHITEKTURY

Gmina Iwonicz Zdrój nie ma opracowanego Studium wartości kulturowych. Niniejszeopracowanie oparte jest głównie na materiałach przekazanych przez Wojewódzki OddziałSłużby Ochrony Zabytków Województwa Podkarpackiego, Delegaturę w Krośnie. Materiałyte to: aktualny wykaz stanowisk archeologicznych z wytycznymi i zaleceniami konserwatorskimi, od wielu lat nie weryfikowany wykaz zabytków architektury bez

58

wytycznych i zaleceń konserwatorskich. Poza tym zostały nadesłane wykazy parkówzabytkowych oraz cmentarzy także bez wytycznych i zaleceń konserwatorskich.

Najważniejszymi obiektami zabytkowymi Gminy są obiekty wpisane do rejestru zabytków.Najwięcej takich obiektów znajduje się w Iwoniczu Zdroju i Iwoniczu, co świadczy o bogatejprzeszłości tych miejscowości. Wykaz zabytków architektonicznych i archeologicznychprzekazany przez Wojewódzki Oddział Służby Ochrony Zabytków WojewództwaPodkarpackiego Delegaturę w Krośnie podaje się niżej.

Iwonicz Zdrój

o dom drewniany przy ul. Zdrojowej 4 z początku XX wieku: A - 730/73,o drewniana altana nad Źródłem z 1838 roku: A - 730/73, usytuowana przy placu Karola

i Józefa Załuskich, wzniesiona w kształcie glorietty z ustawionymi na kamiennych postumentach ośmioma kolumnami, dźwigającymi doryckie belkowanie i kopulasty dach,

o murowane źródło Józefa z lat 1875 - 1899: A - 730/73, murowany kiosk, ustawiony w miejscu dawnego kiosku drewnianego z podcieniem wspartym na czterech kolumnach,

o kamienny zegar słoneczny, Plac Dietla, z 1837 roku: A - 730/73, umieszczony na zachód od placu Dietla, ustawiony na kamiennym postumencie, upamiętnia rok wskrzeszenia zakładu zdrojowego,

o drewniany Dom Zdrojowy z 1846 roku, Plac Dietla: A - 730/73, o rzucie poziomym w kształcie litery F z nieznacznymi ryzalitami w fasadzie. W bryle swojej przypomina pałac z XVIII wieku. We wnętrzu mieściła się piękna sala balowa, a dzisiaj kino,

o murowane źródełko Bełkotka z lat 1856 - 1860: A - 730/73, pomnik przyrody i historii uzdrowiska, źródło znajdujące się w czworobocznym ocembrowaniu, z którego ulatnia się gaz ziemny wywołując bełkot wody. Uważana w minionych wiekach za najcenniejsze źródło lecznicze,

o drewniany kościół z 1894 roku: A - 730/73, wybudowana wg planów Fovorgera. Fasada świątyni zbliżona jest do projektów kościoła wiejskiego. Wnętrze w charakterystycznym przekroju pionowym naśladuje bazylikę starochrześcijańską,

o Łazienki borowinowe (mur/drew) z 1850 roku: A -730/73, przebudowane w 1922 roku,

o drewniany pensjonat Bazar z 1864 roku: A - 730/73, zbudowany na rzucie poziomym zbliżonym do litery H z czworoboczną wieżą zegarową przy narożniku południowo - zachodnim. Usytuowany został w miejscu budynku z 1838 roku o tej samej nazwie.

o drewniany pensjonat Belweder z II połowy XIX wieku: A - 730/73, niegdyś letnia rezydencja Załuskich, wzniesiony w stylu eklektycznym z charakterystyczną werandą pośrodku fasady frontowej.

o drewniany pensjonat Krakowiak z 1860 roku: A - 730/73, wzniesiony w stylu szwajcarskim z piękną, niegdyś trójprzęsłową, werandą,

o murowany pensjonat Pod Jodłą z 1870 roku: A - 730/73, wybudowany w miejscu starego drewnianego budynku o tej samej nazwie. Jego elewacja ulegała trzykrotnym zmianom,

o drewniany pensjonat Ustronie (1875 - 1899): A - 730/73, pierwszy w uzdrowisku obiekt wzniesiony w stylu modnej wówczas (w uzdrowiskach) secesji szwajcarskiej z pięknymi balkonikami wokół budynku i charakterystyczną wieżyczką w południowo –

59

wschodniej części fasady,o kamienna figura św. Michała z 1856 roku: A - 730/73, ustawiony przy dawnej alejce

do Belwederu, dziś przed zakładem przyrodoleczniczym, o Łazienki mineralne (1870 - 1875): A - 730/73: rozbudowane wg projektu Feliksa

Książarskiego na starej parterowej części budynku z 1839 roku,o drewniany pensjonat Zofiówka, A - 730/73: wzniesiona w 1908 roku o architekturze

szwajcarskiej,o murowany dom „Trzy Lilie” przy Alei Słonecznej (1925- l926): A – 312/94,o drewniany Stary Pałac na Placu Dietla z 1837 roku: A – 730/73: wybudowany w stylu

późnoklasycystycznym wg projektu Amelii Załuskiej. Budowlę uformowano w układzie palladiańskim z wyniosłym, czterokolumnowym portykiem w fasadzie frontowej,

o drewniany pensjonat Biały Orzeł z 1890 roku: A - 730/73, wzniesiony w stylu secesji szwajcarskiej z pięknymi balkonikami w fasadzie głównej,

o drewniany dwór Zacisze z 1850 roku: A - 730/73, o architekturze dworskiej, z charakterystycznym podcieniem w fasadzie głównej.

Iwonicz

o dom drewniany przy ul. Kmiecie 68 z końca XIX i początku XX wieku: A - 40/84,o pałac murowany z początków XIX wieku: A - 121/89, ciekawy przykład architektury

secesyjnej, stanowiący dawniej rezydencję Załuskich, eklektyczny z elementami klasycystycznymi, piętrowy, częściowo podpiwniczony,

o kościół drewniany (1464 i 1895): A - 140/89, pierwotnie gotycki, w XVII wieku przebudowany zgodnie z ówczesną modą w stylu baroku podkarpackiego. We wnętrzu bogaty wystrój barokowy, polichromia z 1885 roku wykonana przez malarzy Bogdańskich z Jaślisk i rzeźby dłuta Józefa Aszklara z Haczowa z lat 1885 - 1895.

o murowany z kamienia most na potoku Iwonka z 1782 roku: A - 158/89, przy drodze do Rogów, na nim herb Ossolińskiego, ówczesnego właściciela Iwonicza, w późniejszych czasach, podczas remontów częściowo przekształcony,

o oranżeria z końca XIX i początku XX wieku: A - 121/89, konstrukcja oranżerii żelbetowa z ramami żelaznymi i drewnianymi, przeszklonymi,

o spichlerz - zbór ariański z II polowy XVII wieku: A - 121/89, ufundowany przez ówczesnego właściciela Iwonicza - Zbigniewa Sienieńskiego. Stanowi ciekawy obiekt ariańskiej świątyni obronnej tzw. murowaniec. Na południowej fasadzie zegar słoneczny z wpisaną wokół tarczy w języku łacińskim „Odą do słońca”,

o stary dwór murowany z II połowy XVIII wieku: A 121/89, usytuowany naprzeciw zespołu pałacowego, wchodzi w skład pozostałości folwarku, w stylu klasycystycznym, przebudowany w 2 połowie XIX wieku, częściowo przekształcony w latach trzydziestych XX wieku,

o drewniany dom przy ul. Zagrodniki 30 z końca XIX i początków XX wieku: A - 37/84 - nie ma już tego obiektu,

o drewniany dom przy ul. Zagrodniki 33 z końca XIX i początków XX wieku: A - 38/84,

o drewniany dom przy ul. Zagrodniki 34 z końca XIX i początków XX wieku: A - 39/84,

Lubatowa

o murowany kościół parafialny z 1912 roku: A - 184/89,

60

Na terenie gminy Iwonicz Zdrój znajduje się 32 obiekty wpisane do rejestru zabytków, są to:3 kościoły, 2 pałace, l spichlerz, l most, l oranżeria, 2 dwory, 2 źródła, l zegar słoneczny, 9 pensjonatów, 7 domów, l altana, l figura, l park (z obiektami).Kapliczki i krzyże przydrożne znajdują się w każdej zamieszkałej miejscowości. Świadczy too bogatej historii, przeszłości i kulturze mieszkających tu ludzi.Nie ma możliwości i konieczności odtwarzania dawnych układów przestrzennych oraz obiektów architektonicznych. Niewielkie są szansę zachowania wszystkich starych budynkówujętych w wykazie zabytków. Niszczeją i znikają nieliczne pozostałe z powojennej pożogi budynki charakterystyczne dla krajobrazu pogórza. Właściwie jedyną drogą do ich zachowania wydaje się wykorzystanie do celów rekreacyjnych przy dopuszczonej modernizacji i unowocześnieniu wnętrz. Istnieją pozytywne, lecz nieliczne przykłady modernizacji starych budynków. Proponuje się aby w noworealizowanych budynkach nawiązywać do tradycji istniejącego budownictwa co powinno odbywać się poprzez np. stosowanie detali nawiązujących do miejscowej architektury pogórzańskiej.

9.3. ZABYTKOWE ZAŁOŻENIA ZIELENI

Iwonicz - w dolinie potoku Iwonka zachowały się częściowo ogrody rozplanowanepierwotnie w stylu geometrycznym. W pierwszej połowie XIX wieku przebudowano jew stylu krajobrazowym i znacznie powiększono. W XX w na przedpolu historycznegozwalczenia rozplanowano duże sady owocowe oraz ośrodek gospodarczy. Na starej granicyogrodu pozostała jeszcze kulisa dębowa. Ogrody rozplanowane są na rzucie wydłużonegoprostokąta z nieregularną granicą na osi biegu potoku Iwonka. Składają się z trzech tarasów oniewielkim zróżnicowaniu poziomu w lewobrzeżnej części potoku. Taras dolny położony jestna przedpolu platformy ziemnej, na której wzniesiony został pałac. Właściwe ogrody naśrodkowym tarasie zamknięte są frontem starego dworu - oficyny i pałacu. Przy potokuusytuowany jest parter wodny wraz z dużym stawem i wyspą, a za potokiem Iwonkamodrzewiowy kościół z 1464 roku. W obrębie parteru wodnego, pomiędzy kościołem adworem, są wysokie groble stanowiące pozostałości dawniejszych fortyfikacji ziemnych(także późniejsze fosy i wały częściowo otaczające pałac). Górne ogrody położone sącałkowicie w zakolu potoku. Pierwotnie były to warzywniki. Dziś teren ten podzielony jest naodrębne działki. Wybudowano na nim dwa pawilony mieszkalne. Dominują one dziś nadoranżerią. Oranżeria wzniesiona jest na planie rotundy, posiada konstrukcję drewnianą izaliczyć ją można do jednych z cenniejszych i oryginalnych budowli z XIX wieku. Ponadto wdawnym stylu odnowiony jest zbór ariański, a najgorzej prezentuje się oficyna. Pozostałościfos i wałów dochodzą do wspomnianych budowli, a także biegną wzdłuż osi bocznejwspółczesnego ogrodu. Są tu dwie bramy ogrodowe, boczne i główna od strony potoku.Dolny taras na dawnych fortyfikacjach ziemnych przecina wzdłuż osi głównej groblaparadna. Przetrwały aleje lipowe, fragmenty rzędowych nasadzeń w pobliżu oficyny, fosy ipełnowodnych kanałów. W starodrzewie, zwłaszcza na groblach tj. dawnych wałachobronnych i na osi kanałów wodnych, a także przed elewacją frontową pałacu, przy głównychdrogach dojazdowych, przeważa lipa szerokolistna i drobnolistna. W niewielkich skupieniachlub pojedynczo największe rozmiary osiąga dąb szypułkowy. Rośnie tu też bluszcz pospolity(na dawnych wałach). W pobliżu zboru ariańskiego i nad głównym kanałem wodnym rośniekilka buków pospolitych. W narożu bastionu wewnętrznego (przy bocznym skrzydlepałacu) rośnie dereń jadalny. Derenie występują ponadto za dawnym warzywnikiem nadpotokiem Iwonka. Przy głównej drodze dojazdowej rośnie kilka topoli wielkolistnych, przypałacu zaś okaz topoli Simona. Liczne są klony polne i jawory, graby pospolite osiągają do280 cm obwodu. Rośnie tu sporo drzew o wymiarach pomnikowych: buki pospolite, dęby

61

szypułkowe, jesiony wyniosłe, lipy drobnolistne, lipy szerokolistne, klony jawory, klonyzwyczajne, modrzew europejski, topola Simoni.

Iwonicz Zdrój

W otoczeniu dziewiętnastowiecznego drewnianego pałacu i domów uzdrowiskowychznajduje się niewielki park. Park, podobnie jak uzdrowisko, z uwagi na naturalny układdoliny, nosi wyraźnie znamiona parku o układzie złożonym mieszanym.W całym układzie przestrzennym uzdrowiska dominują: kaskadowe koryto potoku otoczonekamienną cembrowiną oraz przebieg w dolinie jednej głównej drogi, która cały jednoosiowyukład jeszcze bardziej podkreśla. Park zajmuje stosunkowo wąską dolinę potoku, a uzdrowisko rozciąga się na dwóch przeciwległych stokach i tonie w lesie bukowo -Jodłowym. Lasy otaczają całą dolinę. W obrębie powierzchni leśnych, rzeźba terenu jestwyraźnie urozmaicona, pocięta licznymi jarami i wąwozami. Liczne są także niewielkie progiskalne i odkrywki geologiczne. Na zboczach, na otwartym terenie rozciąga się nowa,chaotyczna zabudowa, pochodząca z drugiej połowy XX wieku. Niestety ani założenie układuprzestrzennego, ani typ architektury nie jest związany ze starym uzdrowiskiem. W Iwoniczutrudno jest odróżnić granice pomiędzy parkiem a lasem. Wiele roślin jest pochodzenialeśnego. W najbliższym otoczeniu starego uzdrowiska notuje się wzbogaconą dendroflorę o nowe, niekiedy obcego pochodzenia gatunki roślin. Najczęściej występuje świerk kłujący,jodła kalifornijska, cis pospolity w kilku odmianach. Dobrze wykształcone są formypiramidalne. Stosunkowo młode są daglezje, jest kilka dębów czerwonych, liczne są przedewszystkim żywotniki zachodnie, młode nasadzenia żywotnika wschodniego. Rośnie tu kilkaigliczni, jesion pensylwański, jesion wyniosły (forma zwisła), buk czerwony, topolawielkolistna. Niewątpliwie najciekawsze są dwa blisko siebie rosnące miłorzębydwuklapowe. Najliczniejsze są świerki kłujące, a z krzewów jaśminowce, tawuły, dereńkanadyjski, jałowiec chiński, jałowiec sabina i wirginijski. Z gatunków rodzimychinteresujące są modrzewie, jodła pospolita, kilka skupień sosny pospolitej, buk pospolity,bluszcz pospolity.

9.4. STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE

Z informacji uzyskanych od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wynika, że gminaIwonicz Zdrój jest praktycznie rozpoznana pod względem archeologicznym (wykaz stanowiskarcheologicznych znajduje się w załączeniu).

Nadesłane wytyczne i zalecenia konserwatorskie są następujące: wszelkie zmiany sposobu użytkowania terenów, na których znajdują się stanowiska

archeologiczne winny być uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, prace ziemne i budowlane na obszarze stanowisk mogą być prowadzone wyłącznie po

uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, uzgodnienie takie może byćuzależnione od przeprowadzenia wcześniejszych archeologicznych badań ratowniczych bądź zobowiązania się inwestora do zapewnienia nadzorów archeologicznych nad prowadzonymi pracami,

w wypadku planowania na terenie gminy dużych inwestycji związanych z pracamiziemnymi, bez względu na to, czy na ich terenie bądź w ich sąsiedztwie znajdują sięzewidencjonowane stanowiska archeologiczne, czy też nie, powinny być uzgodnionez Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,

roboty ziemne związane z tzw. inwestycjami liniowymi (wykopy pod instalacje,

62

gazowe teletechniczne, kanalizacyjne itp.), bez względu na to czy prowadzone są w obrębie stanowisk archeologicznych lub w ich sąsiedztwie, czy też nie, powinny być prowadzone pod nadzorem archeologicznym.

63

Krosno, dnia25.01.2001Wykaz stanowisk archeologicznych

z terenu gminy Iwonicz Zdrój

Miejscowośćnr stan. wmiejsco-

wości

nr obszaru AZP i nr stan. na

obszarze

ocena wartości poznawczej stanowiska nr stan.

na mapiemała duża

Iwonicz 4 112-74/117 x 93

Iwonicz 5 112-74/118 x 94

Iwonicz 6 112-74/119 x 95

Iwonicz1 7 112-74/120 x 96

Iwonicz 8 112-74/121 x 97

Iwonicz 9 112-74/107 x 83

Iwonicz 10 112-74/108 x 85

Iwonicz 11 112-74/109 x 84

Iwonicz 12 112-74/110 x 86

Iwonicz 13 112-74/111 x 87

Iwonicz 14 112-74/112 x 88

Iwonicz 15 112-74/113 x 89

Iwonicz 16 112-74/114 x 90

Iwonicz 17 112-74/115 x 91

Iwonicz 18 112-74/116 x 92

Iwonicz 19 112-74/106 x 82

Iwonicz 20 112-74/105 x 81

Iwonicz 21 112-74/104 x 80

Iwonicz 22 112-74/103 x 79

Iwonicz 23 112-74/102 x 78

Iwonicz 24 112-74/101 x 77

Iwonicz 25 112-74/100 x 76

Iwonicz 26 112-74/99 x 75

Iwonicz 27 112-74/98 x 74

Iwonicz 28 112-74/97 x 73

Iwonicz 29 112-74/96 x 72

Iwonicz 30 112-74/95 x 71

Iwonicz 31 112-74/94 x 70

Iwonicz 32 112-74/93 x 69

Iwonicz 33 112-74/92 x 68

Iwonicz 34 112-74/91 x 67

Iwonicz 35 112-74/90 x 98

Iwonicz 36 112-74/89 x 66

Iwonicz 37 112-74/88 x 64

64

Iwonicz 38 112-74/87 x 65Iwonicz 39 112-74/86 x 63Iwonicz2 40 112-74/85 x 62Iwonicz 41 112-74/84 x 61Iwonicz 42 112-74/83 x 60Iwonicz 43 112-74/82 x 59Iwonicz 44 112-74/81 x 58Iwonicz3 45 112-74/80 x 57Iwonicz 46 112-74/79 x 56Iwonicz 47 112-74/78 x 55Iwonicz4 48 112-74/77 x 54Iwonicz 49 113-74/42 x 45Iwonicz 50 113-74/43 x 46Iwonicz 51 113-74/44 x 47Iwonicz 52 113-74/45 x 48Iwonicz 53 113-74/46 x 49Iwonicz 54 113-74/47 x 50Iwonicz 55 113-74/48 x 51Iwonicz 56 113-74/49 x 52Iwonicz 57 113-74/50 x 53Iwonicz Zdrój 1 113-74/40 x 43Iwonicz Zdrój 2 113-74/41 x 44Lubatowa 1 113-74/33 x 22Lubatowa 2 113-74/34 x 23Lubatowa 3 113-74/35 x 24Lubatowa 4 113-74/36 x 25Lubatowa 5 113-7.4/37 x 26Lubatowa 6 113-74/38 x 27Lubatowa 7 113-74/39 x 28Lubatowa 8 114-74/4 x 1Lubatowa 9 114-74/5 x 2Lubatowa 10 114-74/6 x 3Lubatowa 11 114-74/7 x 4Lubatowa 12 114-74/8 x 5Lubatowa 13 114-74/9 x 6Lubatowa 14 114-74/10 x 7Lubatowa 15 114-74/11 x 8Lubatowa 16 114-74/12 x 9Lubatowa 17 114-74/13 x 10Lubatowa 18 114-74/14 x 11Lubatowa 19 114-74/15 x 12Lubatowa 20 114-74/16 x 13

Lubatowa 21 114-74/17 x 14Lubatowa 22 114-74/18 x 15

65

Lubatowa 23 114-74/19 x 16Lubatowa 24 114-74/20 x 17Lubatowa 25 114-74/21 x 18Lubatowa 26 114-74/22 x 19Lubatowa 27 114-74/23 x

x20

Lubatowa 28 114-74/24 x 21Lubatówka 2 113-74/9 x 29Lubatówka 3 113-74/10 x 30Lubatówka 4 113-74/11 x 31Lubatówka 5 113-74/12 x 32Lubatówka 6 113-74/13 x 33Lubatówka 7 113-74/14 x 34Lubatówka 8 113-74/15 x 35Lubatówka 9 113-74/16 x 36Lubatówka 10 113-74/17 x 37Lubatówka 11 113-74/18 x 38Lubatówka 12 113-74/19 x 39Lubatówka 13 113-74/20 x 40Lubatówka 14 113-74/21 x 41Lubatówka 15 113-74/22 x 42

Stanowiska archeologiczne podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów usta-wy z dnia 15 lutego 1962 roku o ochronie dóbr kultury (tj. Dz. U. nr 98 z r. 1999, poz. 1150).W myśl art. 3 wymienionej ustawy ich ochrona polega między innymi na zabezpieczeniuprzed zniszczeniem, dewastacją oraz na zapewnieniu im warunków trwałego zachowania.W związku z tym istnieje szereg ograniczeń w sposobie użytkowania działek, na którychzlokalizowane są stanowiska archeologiczne. W praktyce jako najmniej szkodliwe i niszczące zaleca się użytkowanie rolnicze. Bardzo ważne jest by w jak najmniejszym stopniu przeznaczać pod inwestycje budowlane tereny ze zlokalizowanymi stanowiskami archeologicznymi. Dotyczy to zwłaszcza stanowisk o dużej wartości poznawczej. W ogóle wyłączeniu z planów zabudowy powinny podlegać stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków. Zgodnie z artykułem 21 ustawy o ochronie dóbr kultury wszystkie prace ziemne o charakterze wykopów planowane w obrębie stanowisk archeologicznychmuszą być uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

Wykaz stanowisk sporządzono w celu wykorzystania w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Iwonicz Zdrój.

1 Stanowisko wpisane do rejestru zabytków pod numerem A-a 68/912 Stanowisko wpisane do rejestru zabytków pod numerem A-a 52/913 Stanowisko wpisane do rejestru zabytków pod numerem A-a 62/914 Stanowisko wpisane do rejestru zabytków pod numerem A-a 53/91

66

X. POLITYKA KSZTAŁTOWANIA OCHRONY WALORÓWKRAJOBRAZOWYCH

O walorach widokowych gminy Iwonicz Zdrój decydują głównie: zróżnicowana rzeźba terenu, mozaikowata struktura krajobrazu, w tym zróżnicowanie fitosocjologiczne zbiorowisk leśnych, zasoby kultury materialnej unikalne w skali europejskiej.Fizjonomia gminy jest charakterystyczna dla krajobrazu kulturowego, głównie rolno - osadniczego z Krajobrazem Małego Miasta i Uzdrowiska.Elementy degradujące krajobraz, mają charakter lokalny (głównie napowietrzne linie energetyczne, brak harmonii w zabudowie mieszkaniowej, przesłanianie nowo wznoszonymi obiektami ciekawych linii widokowych - zabudowa przedpól widokowych.

10.1 PRZYRODA NIEOŻYWIONA

Charakterystycznym dominującym elementem gminy jest pas Dołów Jasielsko - Sanockichoraz wzgórzy Beskidu Niskiego, doliny rzeki Lubatówka i cieku Iwonka.

10.2 OBIEKTY ARCHITEKTURY I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

Na obszarze gminy można wyróżnić kilka wnętrz widokowych, które mają swoje dominantywidokowe. Są to obiekty sakralne - kościoły oraz dwory.Zabytkowe układy dworskie zostały oszpecone nową zabudową, dlatego należy dążyć doosłony szpecącej zabudowy zespołem zieleni wysokiej.

10.3 WALORY WIDOKOWE PRZYRODY OŻYWIONEJ

Istotnym elementem krajobrazotwórczym podnoszącym walory widokowe gminy są lasy -wiosną mieniące się odcieniami zieleni, a różnobarwne jesienią. Jest to efekt zróżnicowanegoskładu gatunkowego. Wędrówka szlakami dostarcza wrażeń estetycznych związanych zobserwacją kwitnącego wiosną runa leśnego i pozwala doznawać emocji związanych zobserwacją rzadko spotykanych przedstawicieli fauny w tym widoku szybujących ptakówdrapieżnych.

10.4 ATRAKCYJNOŚĆ KRAJOBRAZOWA

W skali wojewódzkiej i powiatu atrakcyjność krajobrazu gminy dzięki zabudowaniom uzdrowiska i wielu otwartym przestrzeniom widocznym np. z drogi krajowej Nr 28 i zasobom kulturowym jest wysoka.Mozaikę tworzą lasy porastające niewielkie wzgórza, nie zalesione kulminacje, grunty orne, łąki i pastwiska, wtopione w krajobraz zabudowania i przydrożne kapliczki zlokalizowane przy drodze.Krajobrazowo gmina Iwonicz Zdrój połączona jest z innymi gminami, szczególnie z gminą Rymanów i Dukla. Z drogi krajowej Nr 28 widoczne są wtopione w krajobraz zabudowania wsi.Jak z powyższego wynika ważna jest ochrona krajobrazu w porozumieniu z sąsiednimigminami.

67

Zgodnie z tendencjami ogólnoeuropejskimi za najbardziej atrakcyjne miejsce zamieszkania uważa się takie, które związane jest z istnieniem terenów wypoczynkowych (zasięg 10 – 15 min.)Najatrakcyjniejsze to tereny położone przy kompleksach leśnych, rozległych łąkach lub polanach, w miejscach o urozmaicone) topografii, na stokach wzgórz (szczególnie o ekspozycji południowo - zachodniej), terasy wysokiej dolin rzecznych lub rozległym widokiem na otwarty krajobraz.Gmina Iwonicz Zdrój posiada wiele pięknych krajobrazowo terenów, dlatego musi dbać by turystyka w różnych formach stała się powszechnym czynnikiem rozwoju lokalnego.Usługi turystyczne jeżeli mają przynosić dochód, powinny być oferowane na odpowiednim poziomie jakościowym - wymaga to dużych nakładów finansowych, inwestycji bez gwarancjirentowności. Świadczenie usług niskiej jakości nie jest i nie będzie wystarczającym impulsemrozwoju dla gminy.Korzystnych zmian można oczekiwać wraz ze wzrostem aktywności sektora prywatnego w tworzeniu miejsc noclegowych o podwyższonym standardzie. Turystyka może być funkcją uzupełniającą inne działania, funkcją dającą dodatkowy dochód np. rolnikom.Wydaje się, że właściwym kierunkiem może być rozwijanie agroturystyki, wczasów rodzinnych oraz wypoczynku związanego z uprawianiem np. jazdy konnej i sportów rekreacyjnych, sportów wodnych.Należy również zwracać uwagę na estetykę małej architektury, ład i porządek w obejściach oraz wprowadzanie elementów zieleni towarzyszącej, izolacyjnej i maskującej na działkach.Należy dążyć do przebudowy istniejącej architektury szpecącej krajobraz, na zasadach identycznych jak dla nowych obiektów budowlanych (w ramach remontów i przebudowy). Preferuje się na terenie całej gminy zabudowę niską, o dachach spadzistych (35-45°), kolorach naturalnych, z elementami wykończenia w drewnie, o wysokich walorach estetycznych. Zaleca się na terenach chronionych podłączenia energetyczne, telekomunikacyjne oraz inne sieciowe z unikaniem rozwiązań naziemnych i napowietrznych. Przewiduje się organizację punktów widokowych w celu wyeksponowania najpiękniejszych widoków i panoram.Inne zalecenia dla utrzymania i poprawy stanu krajobrazu uzdrowiska, miasta i osad wiejskichna terenie gminy:

• ograniczanie rozpraszania zabudowy poprzez rozwój budownictwa na zasadzieuzupełnienia, dogęszczania już istniejącej zabudowy lub w jej sąsiedztwie tworząckompleksy. Zachowując jednak niską intensywność zabudowy,

• preferowanie zabudowy nawiązującej do regionalnego stylu i krajobrazu,• utrzymanie i przywracanie regionalno - historycznej struktury jednostek osadniczych,

w miejscach gdzie jest to jeszcze możliwe.

10.5 OCHRONA KRAJOBRAZU

a) zachowanie przedpoli widokowych w szczególności przy głównych trasachkomunikacyjnych oraz zachowanie stref widokowych od kościołów, parków odbyłych dworów oraz przy cmentarzach zabytkowych.

b) zachowanie krajobrazu kulturowego - w strefach widokowych należy:

68

• utrzymać regionalną skalę i strukturę jednostek osadniczych zabudowę o charakterzehoryzontalnym - w przypadku gminy Iwonicz będą to budynki na rzucie prostokąta,dachy spadziste (35-45°), budynki parterowe, drewniane - często o ciemnymkolorycie, murowane winny być w pastelowych naturalnych kolorach,

• unikać przypadkowych i konkurencyjnych dominant krajobrazowych — warunkiemzachowania krajobrazu kulturowego poza obszarami osiedleńczymi i lasami jestwłaściwa gospodarka rolna zgodna z miejscową tradycją użytkowania gruntów — m.in.mozaikowość upraw na stokach.

c) dbanie o zachowanie walorów widokowych przez właściwe wkomponowanieobiektów infrastruktury technicznej w krajobraz,

d) dbałość o obiekty zabytkowego budownictwa mieszkaniowego - istotny element atrakcyjności turystycznej wart wykorzystania do celów agroturystyki. Obiekty te mają szansę zachować się jeżeli znajdą użytkowników - w ostatnim okresie nasila się moda na zakup starych drewnianych domów w okolicy.

e) wzbogaceniu walorów widokowych służyć mają zadrzewienia śródpolne, obsadzanie miedz na słonecznych stokach krzewami kserotermicznymi, wzbogacanie strefy ekotonowej pomiędzy lasem a terenami rolnymi.

f) stosowanie zasłon widokowych z zieleni przy obiektach degradujących (tam, gdzie to możliwe usuwanie elementów degradujących) lub maskującej kolorystyki elewacji,

g) kształtowanie i uświadamianie ekonomicznej wartości krajobrazu. Duże znaczenie w kształtowaniu krajobrazu ma społeczność gminna (m.in. wybór konkretnych form i detali architektonicznych, akceptacja ograniczeń wynikających ze stref ochrony widokowej, ochrony krajobrazu kulturowego itp.),

h) jedynie dla obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru konieczne jest wprowadzenie ścisłej strefy ochrony krajobrazu kulturowego zamykającej się w granicach własności. W obrębie tej strefy wszelkie zamierzenia inwestycyjne winny być uzgadniane z konserwatorem zabytków. Rejestr musi być w najbliższym czasie zweryfikowany,

i) proponowane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego mające na celu zachowanie lub wprowadzenie ładu przestrzennego i ochronę krajobrazu kulturowego szczególnie dla centrum Uzdrowiska Iwonicz,

j) kompleksowa ochrona zabytków powiązana z bazą turystyczną i udostępnieniem dla turystyki.

10.6 UDOSTĘPNIENIE TURYSTYCZNE

Gmina posiada potencjalne duże możliwości aby rozwijać się jako ośrodek turystyczny oregionalnym znaczeniu, brak jest jednak odpowiedniej bazy i oferty turystycznej. Podziwianiezabytków i przyrody to dzisiaj zbyt mało by stać się atrakcyjnym ośrodkiem turystyki.Konieczne jest powiązanie oferty krajobrazowej ze sferą szeroko rozumianych usługturystycznych, (baza noclegowa, gastronomiczna, wypożyczalnie sprzętu, możliwośćrekreacji biernej i czynnej). Stąd konieczność zagospodarowania punktów widokowych np. wIwoniczy Zdroju na górze Winiarskiej z widokiem na okolice.Udostępnieniu turystycznemu służyć będą promowane szlaki rowerowe ciekawe ze względówwidokowych ale także i poznawczych. Są w krajobrazie gminy ślady przeszłości i zgodnegowspółistnienia ludzi różnych wyznań i narodowości. Szlaki rowerowe zaczynają się na rynkuw Rymanowie.

• szlak czerwony - „Rowerowy Szlak Między Zdrojami” - dł. trasy – 24 km• szlak niebieski - „Rowerowy Szlak Etnograficzny” - dł. trasy – 3l km

69

Oprócz szlaków rowerowych w gminie istnieje kilka szlaków turystycznych pieszych.W perspektywie udostępnienie turystyczne gminy będzie wzrastać. Nadmierny ruchturystyczny nie jest jednak wskazany ze względu na zagrożenie flory i fauny oraz tzw. erozjęturystyczną, a także zaśmiecenie /szczególnie przez obozy wędrowne/.

XI. REALIZACJA POLITYKI PRZESTRZENNEJ

11.1. INSTRUMENTY REAEIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Realizacja polityki przestrzennej odbywać się będzie poprzez opracowanie planów miejscowych, wydawanie indywidualnych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenów tam gdzie nie ma obowiązku sporządzania planu. Dla obszarów, gdzie były pilne potrzeby zaspokajania potrzeb mieszkaniowych i usługowych mieszkańców gminy wykonane zostały plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego woparciu o ustawę o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994r. Są to tereny mieszkaniowe wsi Lubatówka, Lubatowa i Iwonicz.Wykaz tych planów znajduje się na końcu niniejszego tekstu.Realizacja polityki przestrzennej odbywać się będzie również poprzez opracowania studialne, koncepcyjne i programowe rozwijające propozycje zawarte w niniejszym studium, a także poprzez działania Samorządu gminy na rzecz aktywizacji gospodarczej, promocji, polityki gospodarowania mieniem komunalnym itp. Podstawowym instrumentem realizacji będą jednak plany miejscowe.Działaniem podstawowym na rzecz właściwej polityki przestrzennej będą działania samorządu gminnego w obronie ładu i porządku w zagospodarowaniu przestrzennym, wyhamowanie rozpraszania zabudowy poprzez przygotowanie do zainwestowania terenów w pobliżu centrów miejscowości, ograniczenia zabudowy w terenach cennych pod względem walorów przyrodniczych, ochrony ludności przed zasiedlaniem terenów narażonych na szkodliwe oddziaływanie na środowisko i zdrowie ludzi np. przez zagrożenia komunikacyjne.

11.2 TERENY OBJĘTE OBOWIĄZKIEM SPORZĄDZANIA MIEJSCOWYCH PLANÓWZAGOSPODAROWANIA PRZSTRZENNEGO

Z ustaw szczególnych wynika obowiązek sporządzenia następujących planów miejscowych:a) dla terenów górniczych nafty i gazu:

- Miejscowy Plan Terenów Górniczych „Iwonicz Zdrój – Klimkówka”- Miejscowy Plan Terenów Górniczych „Iwonicz – Północ”- Miejscowy Plan Terenów Górniczych Wód Mineralnych „Iwonicz”

b) dla terenów zabudowy mieszkaniowej, usługowej i uzdrowiskowej dla których dotychczas brak jest zgody na zdajecie gruntów na cele nierolnicze i nieleśne.

Kolejność opracowywania w/w planów ustalona będzie przez Radę Miejską IwoniczaZdroju.

Oprócz terenów objętych obowiązkiem sporządzania MPZP na podstawie ustaw szczególnychdo opracowania planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego ze względu naistniejące uwarunkowania wytypowane zostały tereny pod:

70

• Miejscowy Plan terenu objętego strefą ochrony uzdrowiska „A”. W granicach obszarutego planu wchodziły by tereny objęte ścisłą strefą ochrony konserwatorskiej IwoniczaZdroju.

• Miejscowy Plan terenu rekreacyjnego i sportowego w Iwoniczu Zdroju /w tym terenyskoczni narciarskiej/,

• Miejscowy Plan terenu drogi dojazdowej, parkingu i terenów mieszkaniowych dlazaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej,

• Miejscowy Plan obejścia drogowego północnego w ciągu drogi nr 28, w Iwoniczu wsi• Miejscowy Plan terenu elektrowni wiatrowych w Iwoniczu,• Miejscowy Plan terenu usług w Iwoniczu przy drodze do Rogów.

Ponadto miejscowymi planami winny być objęte wybrane fragmenty obszarów osiedleńczychgminy np. obszarów rewitalizacji zabudowy mieszkaniowej.Na etapie podejmowania przez Radę Miejską uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planuwinno być przeprowadzone badanie możliwości uzyskania w planie prawidłowych rozwiązańw zakresie powiązania komunikacji lokalnej z układem zewnętrznym oraz powiązańlokalnych układów uzbrojenia technicznego z systemem infrastruktury technicznej gminnej isystemu uzbrojenia technicznego zewnętrznego.

11.3 INWESTYCJE SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓWPUBLICZNYCH.

Do inwestycji ponadlokalnych planowanych na terenie gminy zaliczyć należy:• budowę obejścia drogowego m. Iwonicz w ciągu drogi Krajowej Nr 28• budowę linii elektroenergetycznej 110kV Iskrzynia-Iwonicz i Iwonicz–Dukla-Jaśliska.

l 1.4 INWESTYCJE SŁUŻĄCE REALIZACJI LOKALNYM CELOM PUBLICZNYM

Do inwestycji lokalnych koniecznych gminie zaliczono:- pełne zakończenie budowy systemu kanalizacji sanitarnej w tym przepompownie

ścieków,- sukcesywną rozbudowę układu dróg gminnych i dojazdowych wewnętrznych,- uzbrojenie terenu pod ewentualne budownictwo drobnego przemysłu i rzemiosła

produkcyjnego,- budowa nowych stacji transformatorowych,- budowa chodników przy drogach gminnych i powiatowych,

11.5 WNIOSKI ZE STUDIUM GMINY IWONICZ ZDRÓJ DO PLANÓWZAGOSPODAROWANIA GMIN SĄSIEDNICH I PLANU WOJEWÓDZTWAPODKARPACKIEGO

Z pogłębionych studiom nad rozwojem komunikacji drogowej gminy Iwonicz Zdrójprzeprowadzonych w oparciu o analizę stanu istniejącego i prognozowanego ruchu pojazdów

71

powstały propozycje korygujące tzw. północne obejścia wsi Iwonicz, w ciągu drogi Nr 28 na odcinku od miejscowości Miejsce Piastowe do stacji paliw w Iwoniczu.Nowym elementem planu zagospodarowania województwa będzie też konieczność wprowadzenia do planu połączenia linią elektroenergetyczną 110kV GPZ-tu 110kV w Iwoniczu z projektowanym GPZ-tem w Dukli i Jaśliskach.W/w inwestycje drogowe i elektroenergetyczne są wnioskami ze studium gminy do Planu Zagospodarowania Województwa Podkarpackiego.W trakcie opracowywania studium gminy wskazano potrzebę ustalenia miejsca pod budowę zakładów utylizacji odpadów komunalnych. Wnioskiem do Planu Województwa jest wniosek o ustalenie miejsca lokalizacji takiego zakładu dla zespołu gmin z powiatu krośnieńskiego, sanockiego i brzozowskiego np. na terenie gminy Zarszyn.Jako alternatywę przyjęto budowę zakładu utylizacji odpadów na terenie Krosna.

11.6 WYKAZ MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIAPRZESTRZENNEGO OPRACOWANYCH I OBOWIĄZUJĄCYCH NA PODSTAWIEUSTAWY O ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM Z ROKU 1994.MPZP ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Województw: Krośnieńskiego i Podkarpackiego

Lp. MPZP Uchwała Dz. Urzędowy

1 Iwonicz teren budownictwa mieszkaniowego,usługowego i inne

Nr XXXV/238/9716.07.1997

Nr 18 poz. 13503.09.1997

2 Lubatowa – l teren budownictwa mieszkaniowego,usługowego i inne

Nr XXXV/239/9716.07.1997

Nr 18 poz. 13603.09.1997

3 Lubatówka – l teren budownictwa mieszkaniowego,usługowego i inne

Nr XXXV/240/9716.07.1997

Nr 18 poz. 13703.09.1997

4 Iwonicz 110kV trasa linii elektroenergetycznej110kV Iskrzynia - Iwonicz

Nr XXXV/241/9716.07.1997

Nr 18 poz. 13803.09.1997

5 Iwonicz-Lubarówka-Lubatowa400kV

trasa linii elektroenergetycznej400kV Iwonicz, Lubatówka,Lubatowa

Nr XXVII/182/9630.09.1996

Nr 49 poz. 21604.11.1996

72