FRYDERYK CHOPIN

Życie i twórczość Fryderyka Chopina

Fryderyk Chopin (ur. 22 lutego lub 1 marca 1810r. w Żelazowej Woli, zm. 17 października 1849 w Paryżu) – polski kompozytor i pianista.Przedstawiciel muzyki okresu romantyzmu, nazywany poetą fortepianu.

Galeria

Życiorys• Chopin urodził się (wedle legendy przy grze jego ojca, Mikołaja, na skrzypcach)

w jednej z dworskich oficyn hrabiego Fryderyka Skarbka, w której mieszkała rodzina Mikołaja i Justyny. Na chrzcie nadano mu imiona Fryderyk Franciszek (na cześć ojca chrzestnego i zapewne dziadka – François). Wg metryki z kościoła w Brochowie jako chrzestni wpisani widnieją Franciszek Grebecki ze wsi Ciepliny wraz z panną Anną Skarbkówną, hrabianką z Żelazowej Woli. Sami Chopinowie jako chrzestnego zwyczajowo traktowali młodego hrabiego Fryderyka Skarbka oraz jego rok młodszą siostrę Annę Emilię. Około połowy 1810 Mikołaj i Justyna wraz z dziećmi przenieśli się do Warszawy do pałacu Saskiego, w którym mieściło się Liceum Warszawskie, gdzie Mikołaj miał uczyć języka francuskiego. Przeprowadzka wynikała prawdopodobnie ze pogarszającej się sytuacji finansowej Skarbków. Hrabia prowadził hulaszczy tryb życia i popadał w długi, a po rozwodzie z Ludwiką (1807) uciekł z Księstwa Warszawskiego w poznańskie. Również dorastające dzieci Skarbków nie wymagały już opieki guwernera. Prawdopodobnie Mikołaj myślał o przeprowadzce do stolicy jeszcze przed urodzeniem się syna. Po wyjeździe na stałe do Warszawy Chopinowie utrzymywali bliskie kontakty z rodziną Skarbków, Fryderyk jeździł tam na wakacje, a młody Fryderyk Skarbek wydał pierwsze polonezy Chopina.

• Na przełomie czwartego i piątego roku życia Chopin rozpoczął naukę gry na fortepianie, początkowo od swej matki. W 1816 zaczął brać lekcje u Wojciecha Żywnego.

Rok 2010, rokiem Chopinowskim

• Rozpoczęły się oficjalne obchody dwusetnej rocznicy narodzin największego polskiego kompozytora Fryderyka Franciszka Chopina. Jego wkład w rozwój światowej muzyki romantyzmu jest nieoceniony, inspirował Roberta Schumanna i Franciszka Liszta, stanowi natchnienie dla rzeszy polskich muzyków. Jego dzieła są ponadczasowe. Znaczenie utworów Chopina, wykracza poza wymiar artystyczny. Stał się legendą, jego twórczość jest bliska sercom wielu pokoleń

• Jak powiedział Ignacy Jan Paderewski w setną rocznicę narodzin Fryderyka Chopina: „Zabraniano nam Słowackiego, Krasickiego, Mickiewicza. Nie zabroniono nam Chopina. A jednak w Chopinie tkwi wszystko, czego nam wzbraniano: barwne kontusze, pasy złotem lite, posępne czamarki, krakowskie rogatywki, szlacheckich brzęk szabel, naszych kos chłopskich połyski, jęk piersi zranionej, bunt spętanego ducha, krzyże cmentarne, przydrożne wiejskie kościółki, modlitwy serc stroskanych, niewoli ból, wolności żal, tyranów przekleństwo i zwycięstwa radosna pieśń (...).”

Konkursy związane z rokiem Chopinowskim

• Muzyka Chopina w interpretacji Tharaud pozbawiona jest emfazy, nachalnej emocjonalności, teatralnych westchnień i taniego sentymentalizmu. Ale zarazem zawiera ekspresję, nostalgię i uczuciowość. Program płyty uzupełniony jest utworami Frederica Mompou, które stanowią naturalne uzupełnienie dla chopinowskich Preludiów.

Muzeum Fryderyka Chopina

W zasobach muzeum znajduje się 86 listów Chopina pisanych do rodziny (m.in. 4 młodzieńcze, tzw. „Kuriery Szafarskie”), przyjaciół, znajomych, uczniów, m.in. do Juliana Fontany, Wojciecha Grzymały, Adolfa Gutmana, Camille’a Pleyela, George i Maurice’a Sand, a także do wydawców, francuskiego i angielskiego. Notatki, życzenia, dedykacje na kartach tytułowych wydań utworów muzycznych i książek, inwokacje na kartach książek, podpisy, a także rysunki i zeszyt do kaligrafii z okresu nauki w Liceum Warszawskim dopełniają zasobów autografów Chopinowskich.

• Autografy ze zbiorów muzeum, łącznie z rękopisami chopinowskimi zgromadzonymi w Bibliotece Narodowej, zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. W Muzeum zobaczyć można m.in. ostatni fortepian Fryderyka Chopina, przedmioty codziennego użytku, np. ołówek, notatniki, spodek do filiżanki, spinki do gorsu, złoty zegarek, a także obiekty szczególnego rodzaju – kosmyk włosów kompozytora.

Fryderyk Chopin – nuty, listFryderyk Chopin – nuty, list

Gatunki muzyki - polonez

Wczesne polonezy, nawiązujące do popularnych wówczas w Warszawie utworów Ogińskiego, wydane zostały dopiero po śmierci kompozytora (9 utworów dziecięcych i młodzieńczych. W latach dojrzałych Chopin opublikował siedem polonezów, które są już zupełnie inne: bardzo dramatyczne i rozbudowane.

• Polonezy cis-moll i es-moll op. 26, skomponowane wkrótce po klęsce powstania listopadowego, oddają tragiczną atmosferę, w jakiej powstawały. Polonez A-dur op. 40 z racji uroczystego charakteru nazwano „wojskowym”; stosunkowo często opracowywano go na orkiestrę, gdyż jest to jeden z nielicznych utworów Chopina poddających się transkrypcji. Nastrój nieomal triumfalny stwarza najpopularniejszy, wirtuozowski Polonez As-dur op. 53. Od stylizowanego tańca najbardziej oddala się Polonez-Fantazja As-dur op. 61. Niektóre tematy w Polonezie-Fantazji w ogóle nie mają związku z tanecznym rytmem.

Mazurki i nokturny

• Chopin skomponował 57 mazurków, w nieznany wcześniej sposób nawiązując w nich do muzyki ludowej z Mazowsza.

• Pierwowzorem Chopinowskiej stylizacji były trzy rodzaje tańców: zamaszysty mazur, szybki, wirujący oberek i powolny, melancholijny kujawiak. Tę ostatnią, „dworkową” wersję, kompozytor lubił najbardziej. Zazwyczaj przekształcał ją w taki sposób, że stawała się liryczną, bardzo osobistą, refleksyjną miniaturą odległą od jakichkolwiek związków z popularną „piosnką”.

Chopin napisał 19 nokturnów. Są to liryczne, melodyjne miniatury. Najwcześniejsze są jeszcze dość sentymentalne, późniejsze są wyrazowo coraz bardziej urozmaicone. Na ich melodię szczególnie wpłynęło bel canto, gdyż Chopin był wielbicielem włoskiej opery, zwłaszcza Belliniego. Kantylenę oplata w nich kunsztowna ornamentacja.

Scherza, ballady i etiudy

Chopin napisał w późniejszych latach 4

Scherza. Wbrew tytułowi, są one raczej poważne, a nawet dramatyczne. Najpoważniejsze jest Scherzo h- moll op. 20, napisane podobno w okresie powstania listopadowego, z cytatem kolędy Lulajże, Jezuniu w części środkowej.

• Mówi się, że 4 ballady Chopina (g- moll op. 23, F- dur op. 38, As-dur op. 47 (jedyna z „optymistycznym” zakończeniem) i f- moll op. 52 powstały pod wrażeniem lektury ballad Adama Mickiewicza, lecz nie znaleziono na to dowodów. Ewentualne pokrewieństwo z poezją

• Co najwyżej zdradza narracyjny rodzaj dramaturgii. Dwa tematy przekształcane są na wzór perypetii w opowieściach poetyckich, po czym efektowna koda przynosi „rozwiązanie”, odległe jednak od jakiejkolwiek apoteozy

• Ukończone zostały dwa cykle etiud: op. 10 i op. 25. Zgodnie z nazwą (fr. étude = studium, ćwiczenie) są one utworami pedagogicznymi i mają służyć doskonaleniu techniki pianistycznej. Ale po raz pierwszy w historii tego gatunku nie są to "nudne ćwiczenia", którymi zamęczano pokolenia początkujących pianistów. Każda etiuda Chopinowska jest arcydziełem jak najbardziej znana wśród nich Etiuda c-moll zamykająca opus 10, zwana „rewolucyjną”.

• Chopin zmarł 17 października 1849 roku, w otoczeniu najbliższych osób (Delfina Potocka, Wojciech Grzymała), z którymi był związany przez większość swego życia w Paryżu. Ostatnie dni stały się tematem legendarnym w sztuce - opisał je Norwid w słynnym "Fortepianie Szopena", ostatnie chwile namalował także Teofil Kwiatkowski. Śmierć Chopina opisuje bardzo dokładnie ksiądz Aleksander Jełowicki. Wedle niego umarł on na chwilę po udzieleniu ostatniego namaszczenia. Ostatnimi słowami miały być: "Jestem już u źródła szczęścia". Relacja Jełowickiego opisana w liście do Ksawery Grocholskiej jest jednak uważana za mało prawdziwą. Nabożeństwo żałobne zostało dokonane w kościele Św. Magdaleny. Został pochowany na cmentarzu Pere Lachaise w Paryżu, na jego prośbę, na pogrzebie wykonano Requiem d-moll Mozarta, a także jego Marsz Żałobny. Jego serce zostało sprowadzone do kościoła św. Krzyża w Warszawie. Robert Schumann powiedział po śmierci Chopina: "Dusza muzyki przeleciała nad światem".