2 SI LN I K I 899 o ra z 903

2.1. CHARA KTER YSTY KA TEC HN ICZNA

UWAGI WSTĘPNE Satnothody Cinquecento 2 zespołem napędo­wym 900 do maja 1993 roku miały pojemność Skoio..., 903 cml, zaś od maja 1 993 roku (od nfU nadwozia 164231 ) mają pojemność skokową 899anJ. Zmniejszenie pojemności skokowej by­lo zabiegiem umożliwiającym zaliczenie samo­ChoduClnquece010 900 do niższej grupy podat­\owej i ubezpieczeniowej Zmnie!SlaJąc pojemność skokową zmieniono takie oznaczenie typu silnika (1 1 70A 1 .000 za­miast 170Al,OOO dla silnika zasilanego Qa1nlko­oc "" 1 170A1 .046 zamiast 1 70Al.046 dla 5IInił.a zasilanego jednopunktowym wtryskiem benzyny z katalizatorem spalin).

Podstawowe parametry

Typ ;$llnlka 170Al.000

s....."' ... (mm) 65 Skct:!ob (1TIIl) 68 "'*""* Ikokowł (em') 903 SIope\ &prthnie 9 �1Pffiania (MPI): - - 0,95 do 1.1 - - 0.7 Moc "'IbyfntIrw. - w IW mY obI//l'Nn 30 pr.ty 5500 - . lM PRY obł/nin 41 pny 5500 ---- '/II! hn JnV obtJmin 65 przy 3000 - " \Gm przy obi/min 6.7 PIlY 3000

Zmniejszenie pojemności skokowej odbyło się za pomocą skrócenia skoku tloka O 0.3 mm i polega­lo na zastosowaniu walu korbowego o mniej­szym o 0.15 mm promieniu wykorbienia. uzys­kanym 2: tego samego odlewu walu podczas obróbki mechanicznej. Pozostale elementy sil­ników o obu pojemnościach sko owych są iden­tycUle. Dlatego w dalszej części tego IOzdzialu zastosowano określenie "silniki 900" w odniesie­niu do silników obu pojemnoścI skokowych. Silniki 900 do polowv 1 995 foku były impor­towane i mogły być produkcji jugosłowiańskie, (o numerze mniejszym nii 8600000) lub wloskiej (o numerze większym nii 8600000). R6znice konstlukcyjne ITIlędzy silnikami jugoslowiański­mi i włoskimi, dotyczące zespolu Hok-ł<orbo· wód, podano w dalszej częśc i tego rozdziału. W połowie 1 995 roku produkcję silników włos­kich przeniesiono do Polski.

170Al 046 1170A 1 .000·' 1 1 70A1 046°'

65 65 65 68 67.7 67.7

903 899 ... 8 .• 9 ..8

0.95 do 1.1 0.95 do 1.1 0.95 do 1.1 0.7 0.7 0.7

29 przy 5500 :lO pny 5500 29 prr( 5500 39 przy 5500 41 przy 5500 39 przy 5500

65 PI':fY 3000 66 P!'ly 3000 65 przy 3000 6,7 przy 3000 6,7 przv 3000 5.1 prty 3000

• *,�4 od lnI!Ie l993 tOku (od numeru nadwotia 00164231).

101

Si/niki 899 cm' oraz 903 cm�

DANE OGOLNE Czterocylindrowy rzedowy silnik 899 cm3 e903 cm3) jest umieszczony w pozycji pionowej i ustawiony popl'lecznie z przodu. przed osią kół przed nlt:h. Kl;idłub silnika zeliwny, głowico od lewa na ze stopu aluminium. Napęd rozrządu pojedynczym walem umIeSzczonym w kadłubie napędzanym lańcuchem.

DANE SZCZEGOŁOWE

GŁOWICA Głowica wykonana ze stopu aluminium ma wa· nienkowe k.omory spalania. POjemność komory spalania: 22,5 cml'. Maksymalna nieplaskość dolnej powierzchni lą� czenia: 0,05 mm. Wysokość minimalna głowicy (po trezowanlu powierzchni przylegania do kadluba): 70.55 mm. Grubość maksymalna zeszlifowanej warstwy po� wierzchni przyleganta głOWICy: 0,3 mm. Srednica otworów gniazd prowadnic zawo� rów dolotowych J wylotowYCh : 1 2,950 do 1 2.977 mm

Gniazda zaworów leJiwne gniazda zaworów, zamontowane skur� czowo w głowicy. są niewymienne. Kąt przylgni gniazd zaworÓw (dolotowych i wy� lotowych) : 45� ± 5'. Szerokość przylgni gniazd zawor6w (do[oto� wych J wylotowych): okolo 2 mm.

Prowadnice zaworów Żeliwne prowadnice. jednakowe dla zaworów dolotowych i wylotowych, są wstawiane i za­montowane w głowicy na wcisk. Srednlca zewnętrzna: - nominalna: 1 3,010 do 1 3,030 mm, - wymiary naprawcze: +0,05, +0. 1 0: +0,25 mm. Srednica wewnętrzna (po wciśnięcIu i ewentual· nej obróbce): 7.022 do 7,040 mm. Wcisk w otworze gniazda glowicy: 0,033 do 0.080 mm. Luz momaźowy zaworu w prowadnicy- 0,022 do 0.058 mm.

Zawory Zawory ustawione w jednym rzędzie. skośnic do powierzchl1i przyleganie głowicy, są sterowane za pośrednictwem mechanicznych popychaczy, drązk6w popychaczy i dwustronnych dŹWigni zawierających urządzenia hydraulicznego kaso­wania luzu (tzW. popychacze hydrauliczne samo� czynnie kasujące luzy zaworów) wspÓłpracujące z trzonkami zaworów. Roboczy IUl zaworów jest regulowany samo� czynnie podczas pracy silnik.a. W przypadku wy�

102

miany popychaczy hydraulicznych lub wymon· towania głowicy, podczas montazu niezbędna­jest WSlępn�, jednorazowa regulacjo łuzu każ· dego zaworu za pomocą śruby i nakrętkI, re­względu na ograniczony zakres samoczynnej re· gulacji luzu zaworu (mały skok tłoczka popycha· cza hydraulicznego wbudowanego w dżwigrtię zaworu) .

Pa/lImelr

S.edniciI lalel'l:yka (mm)

Slednica monka (mm) Kąl orzvłonl Luz zawór p/owadtllca (mm) Grubćść rmnimalnę obrzeza t8· lerzyka (mm)

Sprężyny zaworów

Zawór ZaWÓI dolotowy wylol(lv.y 28.80 do 25.8frdo

29.10 26.10 6.982 do 7 000

45"30 :t 5' 0.022 do O.osa

0.6

Zastosowano po jednej sprężynie na zawór, jed· nakowej dla obu rodzai6w zaworów. Wysokość kontrolna: - pod obciązeniem 248 do 281 N: 36,5 mm. - pod obciąl:eni<:lm 532 do 587 N: 28.1 mm

Uszczelka głowicy Uszczelka głowicy jesl montowana na sucho. SpOSÓb montazu: napis "ALTO" powinien byt zWrócony do góry (w kierunku glowicy). Uwaga. Każdorazowo należy zastosować noWij uszczelkę glowlcy i wYjmować ją z opakowaOO bezpośrednio przed montazem (materia! U[y{81' dzający się na powietrzu).

KADŁUB Cylindry są wykonane bezpośrednio w matefWt zeliwnego kadluba, ktÓl'Y ma trzy 1��;:

i�;�;

:I��

::'11

Maksymalna nieplaskość 06,no, p czenia (z uszczelką głowicy): mm. Wysokość kadłuba: - nominalna: 182±O.05 mm, - minimalna: 1 8 1 .95 mm. $rednica gniazd łoiysk głównych: 54,507 dQ 54,520 mm. Szerokość gniazd ło.zysk głównych: lJ.l,"' '', 23.300 mm. Srednlce gniazd tulejek' walu rozrządu: - tylnego (Od strony kola Za"lactlow,�o);, 35,921 do 35,951 mm. - środkowego: 46.420 do 46.450 mm. - przedniego (od strony napędu rozrządu):

- grupa 6: 50.505 do 50,515 mm, - g'"pa C: 50.515 do 50.525 mm. - grupa o: 50,705 do 50.71 5 mm. - Owp. E: 50. 7 1 5 do 50.725 mm.

SredOlca gniazd popychaczy (mech"nic,,\<hl 1 4.01 0 do 1 4.028 mm.

S-ednee cylindrów nominalne: - !lI"P' A: 65.000 do 65.01 0 mm. - grupa B: 65.010 do 65.020 mm,

- grupa C: 65.020 do 65.030 mm. - grupa D: 65.030 do 65.040 mm. - grupa E: 65.040 do 65.050 mm. N5dwymiar naprawczY średnicy cylindra: DA mm.

Slofulwość i owahzacja cylindra: nie więcej niz 0.1105 _

UKlAD TlOKOWO·KORBOWY

Wał korbowy Zeliwny wal korbowy jest podpDrty w trzech bżyskach i ma cztery przeciwcięzary. Śtodnice czopów glównych nominalne: - grupa 1: 50.795 do 50.805 mm. - grupa 2: 50.785 do 50.795 mm.

Podwymiary naprawcze czopów glównych: �254 "Ol 0.508 mm. Szerokość czop6w głównych: 28.060 do 1ll.120mm. SmcInice czopów kaloowych: - norrrn.I .. : 39.985 do 40.005 mm. - pod,yymlary naprawcze: 0.254 Oraz M06 mm. �slC23łna odchyłki kształtu i polozenia '« przyoadku szlifowania czop6w korbowych rglównych:

oWeI"lUIcja i s10lkowość: 0,005 mm, - I'Iiewsp6łosiowoŚĆ czopów głównych: 0025 mm! - niewsp6losiowość czop6w korbowych:

0.125 mm.

bZClopÓW walu IN lozyskoch gł6wnych, Q,026 rIo O.061 mm. l....Iz�opów walu w lozyskach korbowych: Q,026 rio 0.074 mm. LII: osiowy walu korbowego: 0,060 do 0.260 mm.

Panewk.l loZysk głównych Grubość nominalna: -- $'up. 1: 1,832 do 1.838 mm. -grupa 2: 1.837 do 1 .843 mm. Padwvl'niary naprawcze: 0,254 oraz 0,508 mm.

Półpierscienie oporowe GRibośt nOfJlinalna: 2.310 do 2,360 mm łbdwymiar naprawczy: 0.127 mm.

loto zamachowe 261Wfte J<oło zamachowe jest zamocowane do Włlukcxbow8ł;Josześcicma śrubami. Ma wienioc l'ęba(y'lal'locowany skurczowo, współpracujący l tollus:z.,ikiem. Dq\uszczalne bicie wieńca: 0,5 mm. Ttlllf)et8!Ura podgrzania WIeńca podczas mon­lIilr: 8O"C.

Ch8raktsrystykll tochniczn-'

Tłoki Tłoki sa wykonane ze stopu aluminium. Kazdy tlok ma trzy pierścienie Nadwymior naprawczy ślednicy lłoka: 0,4 mm. Przesunięcie osi sworznia tłoka względem osi tloka (do tylu względem kierunku oblotu walu kOfbowego podczas pracy silnika); - silniki bez katalizatora: 0.5 mm, - silniki z katalizatorem: 2 mm. Sposób montazu: oś sworznia Iloka powinna być po przeciwnej suonie osi tlokłl nil cyfry wybite na łbie korbowodu i na jego pokrywie (lIterowe oznaczenie grupy selekCYjnej średnicy tloka na jego piaście powinno znaleźć się po przeciwnej stroniecyłr wybitych na łbie korbowodu i na jego pokl"'f\"\'ie \NZolędem osi sworzn ia tłoko),

Sjh,lk

WartoścI (mm) ° numen:e mnio/szym

nil 8600000

Oulllg!o� pomianr wzgj�$'n denka -

Odleglołć po",jalu względem dolnej luawędz. pl.SZClI 1 3,35 S,odruce nominalna 11010.0. - grupa A 64,971 do

64.989 - grup' C 64,991 da

86.009 - grupa E 65,01 l do

85,029 MaksYmłlna rÓŻnrCl rn.s mIt· dzy tlokaml 2.5 CI LUlilok cylinder 0,01 l do

0.039 Wysok.ość lov .. kOw pIerścienI - pIorścień ognIowy 1.790 do

1,810 - prt\fścień uszcze:mallłCY 2.030 do

2.050 - PI8fu:!oń 19arn!IJIłCY 3 967 do

3,987

Silmk o IltJmerze wiqk9lym

niż 8600000

40

-

64,940 do 64,9!50

64,960 do 64,970

64.s80 do 64,990

3.5 O 0,050 do

0,070

1.785 do 1 .805

2.015 do 2.035

3.957 do 3,977

Średnice nominalne otworów piast sworznia: - grupa 1 : 1 9.982 do 19.986 mm. - grup. 2: 1 9.986 do 1 9.990 mm. - grupa 3: 1 9,990 do 1 9.994 mm. Nadwymrar naprawczy średnicy: 0.4 mm.

Sworznie tłoków

Stalowe SWOIlnie tlok.Ów są nawęglane, har­towane i szlifowane, W piaslach tloków sa za· montowane obrotowo, zaś w główkach korbo­wodów są zaciśnięte. Srednice zewnętrzne nominalne: - orupa 1 : 1 9,970 do 1 9.974 mm. - grupa 2. 1 9.974 do 1 9.978 mm. - grupa 3. 1 9,978 do 1 9,982 mm. Nadwymiar naprawczy średnicy: 0,2 mm. luz sworznia w piłlstach tłoka: 0,008 do 0.01 6 mm. Wcisk sworznia w główce korbowodu: Q,01 O do 0,042 mm.

103

Silniki 899 cm' oraz 903 cmJ

Pierścienie tłok6w

War1QŚCI (mm) Słln'k o nul'lWrN mn.Ił,!Wvm nIt 8600000

Silnik o numene Wltkslvrn nil 8600000

Luz na r02ciędu lmienony VI ey!Jndrl&1 - plemlv'" ovn;O\o\'Y - pierścień uS"lczelnie.ący - pie,łci@If'l 7o,unioiący Lut pierścIeni w rowkach Ilclta

- plerkień ognIowy - Olelkleń uszczelniający - pierścień Z{l3fnlai�y

Kazdv tłok ma trzy pierścienie: górny (ogniowy). środkowy (uszczelniający) i dolny (zgarniający). Sposób montazu: oznaczenie "TOP" zwrócone do góry. rozstawienie rozcięc5 co 1 20". Nadwymiar naprawczy średnicy: 0.4 rnm. Wysokość pierścieni.

pierścień ogniowy: 1 .728 do 1 .740 mm. - pierścień uszczeln iający: 1 .978 do 1 .990 mm, - pierścień zgarniający: 3.925 do 3,937 mm.

Korbowody

Stalowe korbowody są kute i charakteryzują się prostym podziałem łba o/uz mają przakrój w kształcie "I". Średnica otworu glówki korbowodu: 1 9,940 do 1 9,960 mm. Srednica otworu Iba korbowodu: 43.657 do 43.673 mm. Sposób montażu: oznaczenie cyfrowe wybite na Ibie korbowodu i na pokrywie korbowodu (od· powiadające numerowi cyhndra) n<lleży usytuo­wać od strony układu dolotowego (po przeciw· nej stronie niż wal rozrządu) . Temperatura podgrzania glówki podczas mon­tażu sworznia tłoka: 240�C.

Panewki łożysk korbowych

G r ubość nominalno: 1 .807 do 1 .8 1 3 mm. Podwymiary naprawcze: 0.254 oraz 0.508 mm.

UKŁAD ROZRZĄDU Uk./ad rozrządu stanowią: zamontowany w kad· łubie wal rozrządu. popychacze mechaniczne, drązki popychaczy oraz dwustronne dźwignie zaworÓw zawierające urządzenia hydraulicznego kasowania luzu (tzw. popychacze hydrauliczne).

Srednice tulejek walu rozrządu

War,oścl (mm)

Srednlca wewnętrzna Srednica lęY\ln>;ln:no; - grupa 8 - gfUp� C - grupa O

,

1 04

Tulejka prtednia STrony napfdl.l lOlrządu)

38,025 do 38.050

60,485 do 50.500 50.495 do 50.510 50,685 do 50.700 50.695 do 50.71 0

0.20 do 0.35

0.20 do 0.35

0.045 do 0.077 0.025 do 0.057 0.020 do 0.052

0.20 do 0.35 o 25 do 0.<15

0.20 do O 45

0.050 do 0.082 0.040 do 0,012 0,030 do 0.062

Wal rozrządu Jęst napędzany dwurzędowym lań· cuchem rolkowym. którego samoczynny naciąg zapewn ia napinacz hydrauliczny.

Fazy rozrządu

Luz zaworÓw do kontroli faz

OZOiZZO-

bez katalizatora I z , ..

CJlW I ZZV.,! - odPOWiednoo otw .. 1:I8 I -"

Wał rozrządu

Wal rOZr"Lądu jest zamontowany w I,,(lłul)ie il'� , zyskowany w trzech tuleJkach. Srednice czopów lożysk: - tylnego (od strony koła 30.975 do 31 .000 mm. - środkowego: 43,348 do 43.373 mm. - przedniego (od strony napędu rOZlrządut, 37.975 do sS.ODO mm. Wznios krzywek: 7.425 mm. Luz czopów w tulejkach loży�k: - tylnego (od strony kola "nnacho",egoI 0,026 do 0,071 mm, - środkowego: 0,031 do 0,076 mm, - przedniego (od strony nRpędu 0,025 do 0.075 mm.

Tulejki walu rozrządu

Wykonane ze stali tulejki mają metalrlWllpovkJ, ślizgową i są zamontowane w kadJub;ę.

Tulojke .rod�owa

43,404 do 43.424

} 46.533 do 4 •. 671

T uleju tylna (od strony kolii

I

3 I .026 do 31�

} 36.030'" 36.1l6!

Wci* w kadlub,o: - lultjkitylneJ (od strony kola zamachowego): M79 do O,147 mm, - tultjki środkowej: 0,083 do 0.1 51 mm ltalu'ejlu pf2edniej (od strony napędu rozrządu)

'w \,drubie: 0.005 do 0.030 mm

Popychacze mechaniczne

1łIiwnepopychacze mechaniczne mają powierz­dJlierobocze nawęglane i hartowane. � zewnęuzna nominalna, 1 3.982 do 1tOOO mm. NIdY.)1I'Iiar naprawczy: 0.05 oraz 0.1 0 mm. Luz.popyehacuw kadlubie: 0,01 O do 0,046 mm

_nie zaworów 'SmIowe diwignic UlworÓw są odkute, ułozys­�e bezpośrednio (bez lulejek) i obracają się JII)ednej osi, -&ednica OIWOfU gniazda osi dźwigni: 1 5,01 0 do !�030 mm. �ica gniazda popychacza hydraulicznego: 11,002 do 11 .027 mm. 1.uzdźWignizClVJorÓW MOSI: 0,020 do 0,052 mm. łsdoica osi d1wigni; 14,978 do 1 4.990 mm. lebica otworu wspornika osi dźwigni' 1 5.010 do U.028 mm. bz osi dtwiooi we wsporniku: Q,020 do ł.05Omm. śeImica ltWnf,rzna popychacza hydrauliczne­to: 10�83 �o 10,994 mm. '- popychaaa hydraulicznego w dźwigni: o.ool do 0,034 mm.

UlIAD SMAROWANIA

_cwame pod ciśnien iem zapewnia zębata JIIIA'ł8 oleju napędzana od walu rozrządu po-

b...J",,�dnię zębatą. W układzie smarowania łISlosoWanoldtroleJu pełnego przepływu wyp--o--­lIŹOflY w zaw6r obeJściowy.

Pompa oleju Pon1:Ia'Jlału ollłZębieniu l.�wnętrznym ma wbu­_nr zawór przelewowy. 1uł międzyzębny promieniowy: 0.00 do Q.1� ",",. laz:rnędzy kolem zębatym a obudową: 0,050 do �1«1 mm. bt między plaszczvzno Clolową kól zębatych • �ą: 0,020 do 0.105 mm luzułożv$łcowania kola zębatego napędzanego: omO do 0.050 mm. lJQ:ułożyskowania kola zębatego napędzające· .. 0,013 do O.OSO mm. Wysokość spręiyny zaworu przelewowego: - ppd obclązeniem 23.5 do 24.5 N: 36 mm. - pod obciążeniem 42.8 do 45.4 N: 29 mm. Ció>i<nleoleju przy 1 OO'C: 0.294 do 0,392 MPo.

Charakterystyka techniczna

Czujn ik ciśnien ia o leju CzuJnIk. ten jest wkręcony w dolnej CZęŚCI kad· luba. z lewej Slrony filtra oleju. Ciśnienie rozwarcia styków' 0.02 do 0.05 M Pa.

Filtr ołeju

Wymienny filtr Z wkładem papierowym jesl przy­kręcony do kadłuba pod koleklorem wylolowym. Marka i typ: FIAT 7724167 A596. Częstość \vymiany' przy kazdej wymianie oleju.

Olej si lnikowy I lość: 3,75 dm'. Zalecany rodzaj. olej silnikowy wiclosezonowy wg API SG lub CCMC G4 o lepkości SAE 1 5W 40. C2ęStoŚĆ wymiany. co 1 5 000 km lub co rok.

UKŁAD CHŁODZENIA Chłodzenie cieczą odbywa się w wymuszonym obiegu zamknięlym pod cIśnienrem. W sklad układu wchodzą: chlodnica, zbiornik wyrówna­wczy. pompa cieczy chłOdzącej. termostat oraz wentylator sterowany lermowylącznlk.iem.

Chłodn ica Chłodnica z rdzeniem miedziHrlym (wcześniejsze wersje) lub aluminiowym (późniejsze wersje) znajduje się z prawej strony przed silnikiem. Zawiora przewód 2 zaworem odpowietrzania układu chłodzenia.

Zbiornik wyrównawczy Zbiornik wyrównawczy jest umieszczony we wnęce przedniego prawego kola Nadciśnienie olwarcia zaworu wylotowego kor­ka: 98 kPa.

Termostat 1 ermOSlat znaJoujeSięW ol:5m:rowle zamoc-OW3"=" nej na górnej ścianie głowicy. Temperatura poczqtku otwarcia: 85 do 89" C_ Temperatura pelnego otwarcia: 97 do 100"C_ Skok minimalny zaworu: 7.5 mm.

Czujnik wskaźnika temperatury cieczy chłodzącej Jesl 10 termistor wkręcony w glowicę nad alter· natorem. Marka: Mater. RezystanCj8 przy 25·C: 1 .8 do 2.2 k.O . Wentyl ator Wentylator jest napędLany silnikiem elektrycz­nym. zamocowany za chlodnicą i sterowany termowylącznikiem. Marka: GUle lub Pioniet. Prędkość obrotowa: 3000 obr/min. Prąd pobierany: 7.5 A-

105

Silniki 899 cm:J oraz 903 cm:J

Termowyłącznik wentyłatora Termo�łącznik lest zamocowany po lewej stro· nie chłodnicy. Temperatura zwarcia styków (włączenia wen· tylatora): 90 do 94 'C. Temperatura IOzwarcia styków (wyłączenia wen· tylatora): 85 do 89"'C.

Pompa cieczy chłodzącej Pompa cieczy chłodzącej jest zamocowana pod altełllatorem, w dOlnej części kadluba i napędla· na od walu korbowego paskiem klinowym. Luz montazowy wirnika pompy w obudowie: 0,8 do 1 , 2 mm.

Pasek klinowy Napędza on pompę cieczy cl1łodzącej f alternator. Marka i typ (silniki bez klimatyzacji) : FIAT 7644928 A 796. Naciąg (mierzony za pomocą przyrządu specjal­nego FIAT): 350 do 450 N.

Ciecz chłodząca I lość: 4.8 dm3. Rodzaj: mieszanina wody destylowanej J nieza· marzającego plynu (po 50%) stanowiąca zabez­piec7enie do -35"C. Częstość obsługi: v..rymiana co 60000 km lub co 2 lata.

UKŁAD ZASILANIA GAŹNIKOWY

Silniki 900 bez katalizatora spalin milją otwarty układ zasilania i są zasilane gainikiem jedno­przelotowym Weber 32 TLF 32/250.

Zbiornik paliwa Wykonany z blachy stalowej zbiornik paliwa jest zamontowany poprzecznie pod podlogą w tylnej CZęŚCI nadwozia. PojemnoŚĆ: 35 dm). Rodzaje paliwa: benzyna bezołowiowa LO 95 lub etylina LO 94.

Zawór wielofunkcyjny Zamontowany na zbiorniku zawór wielofunkcy!· n y odprowadza na zewnątrz opary paliwa. zapo· biega powstawaniu podciśnienia w zbiorniku oraz zabezpiecza przed wyciekiem paliwa w faZie dużego pI'zechylu samochodu lub po przewróce. niu się samochodu. Nadciśnienie otwarcia zaworu odprowadzania oparów paliwa: 5 do 7,5 kPa. Podciśnienie otwarcia zaworu przewietrzania zbiornika: O do 20 kPa.

Czujnik poziomu paliwa Umieszczony w zbiorniku paliwa rurowy czujnik poziomu paliwa jest wykonany z tworzywa sztu· cznego.

1 06

Marka: Siceb. Rezystancja styków ślizgowych: O do 0,5 n. Rez.ystancjll przy pełnym zbiorniku: O do 7 !l Rezystancja przy zbiorniku napelmonym do poło· wy: 1 08 do 1 28 n. Rezystancja pny pustym zbiorniku: 290 do 320 n. Ilość paliwa pozostała w chwili zaświecenia się lampki kontrolnej rezerwy: 5 do 7,5 dm3.

Pompa paliwa MechaniCZnłl przeponowo pompa paliwa jest napędzana od mimosrodu znajdującego się na przednim koncu walu rOlr1ądu (obok n6pędu rozrządu) przez popychacz i umieszczona z boko kadłuba. Pompa zawiera dodatkowy króciec słu· żący do odprowadzania nadmiaru paliwa z po. wrotem do zbiornika. Jest nierozbieralna. Wydatek przy 4000 obr/min: 45 dm)/h. Ciśnienie minimalne pny 4000 obr/min: 14,200 23,7 kPa. Grubość podkladek regulacyjnych (pod koln1&­r..::em pompy): 0.3; 0.7 lub 1 , 2 mm. Wystawanie minimalne popychacza ponad pła· szczyznę uszczelki: 1 do 1 ,5 mm.

Filtr paliwa N ierozbiaralny filtr paliwa jest umieszczony z przodu silnika I zamocowany pay pokrywie głowicy obok wskaźnika poziomu oleju. W ukl! dzie zasilania znajduje się między pOmpą paliwa a gażnikiem. Częstość wymiany: co 20000 km. Uwaga. Opaski mocowania przewodów p"ln...a­na króćcach filtru są jednorazowego użytku.

Filtr powietrza Filtr powietrza jest typu panelowego. SUGhy; z wymiennym wkładem papierowym. I tempet'8' turą zasysanego powietrza regulowaną termo­statem woskowym Połączonym z przepustnią sterującą przepływem powietrza, um;cszczoll4 w dolnej części obudowy filtru. Filtr jest Llnlesz' czony nad skrzynką przekładniową Marka i typ: FłAT lub PurflLJ.\( A 925. Temperatura doplywu powietrza: _ 'Zimnego; powyżej 28° ± 1 oC. - ciepłego: ponizej 23" ± PC. CzęStOŚĆ wymiany: co 1 0 000 km.

Gaźnik Jednoprzelotowy gafnik opadowy ma urząd� n ic rozruchowe sterowane ręcznie 1: mechanic:r· nym częściowym wyłączaniem za pomocą·si!ow· nlka podciśnieniowego (pull-down). zaw6, el&­ktromagnetyczny odcinający dopływ paliWa wyłączeniu silnika oraz mechanianą przyspieszenia z układem odcinającym nadmiaru petliwa przy nie nagrzanym silniku. Marka ; typ: Weber 32 TLF 32(250.

Paraml!r Wartość

. li mm 22 mm 2.8 mm 1.12 mm t.70

F15 mm 0,42 mm 1,60

mm 0,50 pompki pnyspieSICrrra mm 0,35

pomp'"

'00'

mm 0,35 mm 0.50

mm 0,40

mm 0,70

mm 2.40

mm 3.00

mm 1,70 mm 1 .60

mm 2.00

mm 1 00 mm

om' 8.0 do 12.0 mm 1.50 mm 27±O,25 mm 34,2±O,5 mm 1 6 ± O,5

mm 4,O±0.25

oblImin 800 do 900 " 0,5 do 1.5

bez ktllaHzatora spalin (zasilane gai­Weber 32 TLF 32/250) są wyposszone

bezStykowy układ zaplonowy z wyprzedzeniem statycznym

i I 25. nr 1 od slrony napę-

kIro.ielnY modul sterowania zapłonu 15���modu, stelowania zaplonu zawiera z zakodowaną w pamięci mapą

charakterystyk wyprzedzenia za­zależności od obciążenia silnika (częś-

Charakterystyka techniczna

50

�)() • c ł20 � �1O �

o 1000 2CXX) 3CXXl 4000 SOOO 6(XX) PrędkOK obrOtowo 511nlko IObrlmln 1

ChllfBktBrysrylo wypn.fldzenlll zlIplonu MlIgnBti MIlfIlIIi Diglple1f. 2S A - ObclQLerrle częściowe (podciśnienie w Io:oleli:lorte doloTowym do 150 mm Hg), B - obclązem. calkowl[e (POdclśmerll8 w kołekTon:e dolotowym powytej l50 mm Hg) Wykresy lIzyskano przy kącie WStę:pn�o wyptUdUll'll8 zapłonu 8 przed G M P

ciowe lub całkowite). prędkości obrotowej i po­lożenia walu korbowego sitnika oraz ogranicznik prędkości obrotowej silnika, Moduł sterowania zawiera również funkcję autodiagnostyki. Marka i typ: Magneti Marelli Oigiplex 25 M ED 447 A. Prędkość obrotowa wyłączenia zapłonu: 6000 obr Imin. Kąt wstępnego wyprzedzenia zapłonu (na biegu jałowym) : 8 ± 2" przed GMP.

Przełącznik podciśnieniowy

Przełącznik podciśnieniowy przekazuje do mo� dulu sterowania mformacje o podciśnieniu w ko­lektorze dolotowym. wedlug których następuje wybór jednej z dwóch charakterystyk wyprzedze­nia zapłonu zaprogramowanych w pamięci mo­dułu elektronicznego. Jest umieszczony w prze­dzialę silni\(<I z lewej strony, obok modulu elektro­nicznego sterowania i Połączony przewodem podciśnienia z kolektorem aolołowym, Podciśnienie zwarcia styku: 1 30 ± 1 O mm Hg. Podciśnienie rozwarcia styku: 1 00 ± 1 0 mm Hg.

Czujnik położen i a i prędkości obrotowej wału korbowego

Elektromagnetyczny czujnik polozenia i prędko­ści obrotowej walu korbowego jest umieszczony nad kołem pasowym o pięciu rozmieszczonych nieregularnie na obwodz.ie występach. Podczas obrotu kola pasowego wytwarza on impulsy, których częstotliwość i przebieg informują o prę­dkości obrotowej silnika i poloieniu lIoków względem G M ? Marka i typ: Magneti Marelli S E N 8 K.

1 07

Siln;ki 899 cm' oraz 903 cm'

Rezystancja uzwojenia: 578 do 782 n. Odstęp czola czujnika od występu koła pasowe­go (regulowany): 0.4 do 1.0 mm.

Cewki zapłonowe

Dwie cewki zapłonowe małogabarytowe o rdze­niu zamkniętym z dwoma wyjściami wysokiego napięcia kazda (dwubiegunowe) zasilają wyso­kim napięciem równocześnie po dwie świece zapłonowe (jedna iskra wykorzystana. druga stracona). Marka i typ: Magneti Marelli BAE 800 OK. Rezyslancja (w temperaturze 20CC): - uzwojenia pierwotnego: 0,495 do 0.605 n, - uzwojenia wtórnego: 6660 do 8140 n.

Gniazdo złącza diagnostycznego

Gniazdo złącza diagnostycznego. umieszczone w przedziale silnika obok elektronicznego modu­łu sterowania zapłonu. służy do podłączenia urządzenia diagnostycznego FIAT -Lancia Tester w ceł u diagnozowania układu zapłonowego.

Świece zapłonowe

Swiece zapłonowe mają gwint M14)( 1.25 I uszczelnienie plaskie. Marka i typ: Bosch WR7DC. Magneti MareUi F7LCR lub Champion RN9YC. Odstęp elektrod: 0.7 do O.B mm. CzęstośĆ wymiany: co 15000 km.

SYSTEM WTRYSKOWO·ZAPŁONOWY SILNIKÓW 900 Z KATALIZATOREM SPALIN

Silniki 900 z katalizatorem spalin w ukladzie wylotowym mają zamknięty układ zasilania (wy­posazony w układ pochlaniania par benzyny) z jednopunktowym wtryskiem benzyny sterowa� nym elektronicznie Weber Marelli lAW 06F $0. zintegrowanym z układem zapłonowym.

UKŁAD ZASILANIA PALIWEM Układ wtryskowy charakteryzuje się zastosowa­niem jednego wtryskiwacza, który jest zamon­towany w zespole wtryskowym umieszczonym zamiast gaźnika i pel ni jego rolę. Informacje dotyczące warunków pracy silnika. pochodzące l różnych czujników. są wykorzystywane przez elektroniczne urządzenie sterujące czasem trwa­nia wtrysku. a więc ilością paliwa doprowadza­nego do silnika,

Zbiornik paliwa Wykonany z blachy stalowej zbiornik paliwa jest zamontowany poprzecznie pod podlogą w tylnej części nadwozia. Wlew paliwa jest wyposażony w korek bez otworu odpowietrzania. Pojemność: 35 dm3. Rodzaj paliwa: wyłącznie benzyna bezolowiowa o LO co najmniej 95.

108

Zawór bezpieczeństwa i przewietrzania

Zawór ten utrzymuje w zbiorniku prawidłowe ciśnienie. OtwIera się zarówno przy nadmiernym wzroścIe ciśnienia par paliwa w zbiorniku, jak i przy występowaniu podciśnienia (w odwrot­nym kierunku) w ceJu umożliwienia przewiet­rzenia zbiornika paliwa. Jest on dwukolorowy bialo-czerwony. Sposób montażu: napis .. Tank" (strona biała) od strony zbiornika paliwa. Ciśnienie otwarcia zaworu: 7 do 9 kPa. Podciśnienie otwarcia zaWOrU: O do 2 kPa.

Zawór wielofunkcyjny

Zamontowany na zbiorniku zawór wielofu nkcyj­ny odprowadza pary paliwa do zbiornika po­chlaniacza l węglem aktywnym. zapobiega bez­pośredniemu wyciekowi paliwa z pelnego zbior­nika do zbiornika pochlaniacza z węglem aktyw­nym oraz uniemożliwia wyciek paliwa ze zbior­nika w razie przewrócenia się samochodu w cza· sie wypadku_ Ciśnienie otwarcia zaworu przewietrzania: 38 do 53 kPa. Podciśnienie otwarcia zaworu przewietrzania: O do 2 kPa.

Czujnik poziomu paliwa Umieszczony w zbiorniku paliwa rurowy czujnik. poziomu paliwa jest wykonany z tworzywa sztu­cznego. Dostęp do czujnika uzyskuje się po zdjęciu specjalnej plytki usytuowanej pod siedzi­skiem tylnego siedzenia. Marka: Siceb. Aezystancja styków ślizgowych: O do 0.5 n. Rezystancja prz.y pelnym zbiorniku: O do 7 n. Rezysrancja przy zbiorniku napełnionym do polo­wy: 108 do 128 n. Rezystancja przy pustym zbiorniku: 290 do 320 n. Ilość paliwa pozoslala w chwili zaświecenia się lampki kontrolnej rezerwy: 5 do 7.5 dm3.

Pompa paliwa Elektryczna pompa paliwa ma wirnik wykonany z tworzywa sztucznego odpornego na działanie paliw i króciec ssący wyposażony w filtr siatko­wy. Wewn(}trz pompy znajdują się dwa zawory: zawór nadciśnienia i zawÓr zwrotny. Pompa jest zanurzona w zbiorniku paliwa i sterowana przez elektroniczne urządzenie sterujące poprzez prze· kaźnik. Dostęp do pompy uzyskuje się podobnie jak w przypadku czujnika poziomu paliwa. Marka i typ: Weber Marelli PL 012. Ciśnienie tłoczenia: 190 kPa. Ciśnienie otwarcia zaworu nadciśnienia: 260 kPa. Wydatek minimalny przy ciśnieniu regulacji pod napięciem 12 V: 110 dm3/h. Rezystancja wewnętrzna: 1 O.

Filtr paliwa

Filtr paliwa ma obudowę aluminiową i wkład papierowy. Znajduje się pod podlogą nadwozia, w pobliżu zbiornika paliwa. na przewodzie zasila­nia paliwem zespolu wtryskowego. Marka i typ: Weber Marelli Fl Ol/l. Sposób montażu: strzałka n a obudowie filtra skierowana zgodnie z kierunkiem przeplywu pali­wa Częstość wymlony; co 30000 km.

Zawór zwrotny zabezpieczający

Zawór ten jest usytuowany pny zbiorniku paliwa i zamOnlowany na przewodzie odpływu paliwa do zbiornika. Dopuszcza on przepływ paliwa tylko w jednym kIerunku i jesl slOSOwany w celu niedopuszczenia do nadmiernego wypływu pali· wa w raue wypadku. podczas którego nastąpi uszkodzenia przewodu między silnikiem i zbior­nikiem paliwa. Sposób montażu: strzałka na obudowie zaworu skierowana zgodnie z kierunkiem przepływu pali· wa.

ZespÓł wtryskowy

Zespól wlryskowy jest zamontowany na kolek· lorze dololowym. Zawiera wiele urządzeń i pełni następujące funkcje: - wtrysk paliwa za pomocą wtryskiwacza. - określanie ilości doprowadzanego powietrza poprzez otwarcie przepustnicy. - regulacja Ciśnienia paliwa za pomocą regula· lora ciśnienia paliwa. - regulacja prędkości obrotowej biegu jałowego za pomocą regulatora biegu jałowego. - pomiar kątowego polożenia przepustnicy za pomocą czujnika polożenia przepustnicy. - pomiar temperatury zasysanego powietrza za pomocą czujnika temperatury zasysanego po· wietrza. Marka i typ; Weber Marelli 30 M M 4.

Regulator ciśnienia paliwa

Regulator ten utrzymuje stale ciśnienie paliwa dostarczanego do wtryskiwacza i jest regulato· rem o regulowanym nastawieniu. Ciśnienie paliwa regulowane: 1 1 0 ± 20 kPa.

Wtryskiwacz

Wtryskiwacz elektromagnetyczny jest sterowany przez elektroniczne urządzenie sterujące i rozpyla paliwo tworząc strugę w ksztalcie stożka ściętego o kącie 30 do 900• Marka i typ: Weber Marelli IWM 523. Napięcie zasilania: 6 do 1 6 V. Rezystancja wewnętrzna: 3 O. Maksymalna częst'Otliwość pracy: 200 Hz. Maksymalny przeciek: 0.03 cm3/min. Temperatvra pracy: -30 do + 1 1 oCle.

Charakterystyka techniczna

Zbiornik pochłaniacza z węglem aktywnym

Zbiornik ten zawiera filtr z węglem aklywnym. Znajduje się w przedziale silnika z lewej strony, przed skrzynką przekladniową. Jego rola polega na pochłanianiu i eliminowaniu będących źród­lem zanieczyszczenia środowiska węglowodo· rów zawartych w parach benzyny w taki sposób. aby mogły być p6zniej zassane przez silnik. Marka: Dayco_

Elektrozaw6r zbiornika pochłaniacza

Elektrozawó, ten jest zamocowany na wsporniku zbiornika filtra z węglem aktywnym i sterowany przez elekironiczne urządzenie sterujące. Elekifo­zawÓr jest zamknięty i otwiera się dopiero po osiągnięciu przez silnik odpowiedniej temperatu· ry w celu umożliwienia zassania przez silnik par paliwa nagromadzonych w zbiorniku z węglem aktywnym. Marka I typ; Magnell MarelH EC1 . Rezystancja wewnętrzna: 22 n

U KŁAD ZASILANIA POWIETRZEM

Filtr powietrza

Filtr powietrza Jest typu panelowego, suchy. z wymiennym wkładem papierowym, z tempera· turą zasysanego powietrza regulowaną lermo­statem woskowym polączonym z przepustnicą sterującą przeplywem powietrza. umieszczoną w dolnej części obudowy fillru. Filtr jest umiesz­czony nad skrzynką przekladniową. Marka i typ: FiAT lub Purflux A 925. Temperatura dopływu powietrza: - zimnego: powyiej 28� ± 1 "C, - cieplego: ponizej 230 ± 1 "C. Częstość wymiany: co 1 0 000 do 30000 km.

Obudowa przepustnicy

Obudowa przepustnicy jest wbudowana w ze­spÓl wtryskowy i zawiera przepustnicę, czujnik położenia przepustnicy oraz regulator biegu jalo­wego.

Regulator biegu jałowego

Regulator len zawiera silnik krokowy O dwóch uzwojeniach sterowanych przez elektroniczne urządzenie sterujące. Przesuw iglicy trwale połą· czonej z wirnikiem tego silnika i zakończonej stożkiem zmienia przekrój kanału obejściowego powietrza omijającego przepustnicę. Marka i typ: Magneti Marelli 812. Rezyslancja wewnętrzna: 60 n. Skok iglicy na jeden krok: 0.04 mm. Skok maksymalny iglicy (odpowiadający 200 krokom): 8 mm.

1 09

Silniki 899 cm3 oraz 903 cm'

U KŁAD ZAPŁONDWY

Jesl lo elektroniczny bezstykowy układ zapłono­wy mikroprocesorowy z wyprzedzeniem statycz­nym. zintegrowany z układem wtrysku paliwa. Zawiera dwie cewki zapłonowe z dwoma wyj­ściami wysokiego napięcia. sterowane przez ele­ktroniczne urządzenie sterujące wtryskiem i za­płonem i wywołujące wyładowania iskrowe od­powiednio na świecach cylindrów 1 -4 oraz 2-3. Wyprzedzenie zapłonu określa mapa zawa­rta w pamięci urządzenia sterującego. Kolejność zaplonu (cylinder nr 1 od strony napę­du rozrządu): 1-3-4-2.

Cewki zapłonowe

Dwie cewki zapłonowe są zamocowane na wsporniku przykręconym na lewej stronie po­krywy głowicy. Marka i typ: Magneti Marelli BAE 800 AK. Rezystancja w temperaturze 20vC: - uzwojenia pierwotnego: 0.5 do 0,6 0, - uzwojenia wtórnego: 6700 do 8 1 00 n.

Swiece zapłonowe

Swiece zapłonowe mają gWint M 1 4 x 1 ,25 I uszczelnienie płaskie. Marka i typ: Champion RN9YCC lub FIAT 9FYSSR. Odstęp elektrod: 0.85 do 0,95 mm. Częstość wymiany: co 30 000 km.

STEROWA N I E SILNIKA

Elektroniczne urządzenie sterujące

Urządzenie to jest zamocowane w przedziale silnika na wnęce lewego kola. Steruje ono rów­nocześnie pracą układów wtryskowego i zaplo­nowego na podstawie sygnałów doprowadzo­nych z poszczególnych czujników. Marka i typ: Weber Marelli łAW 06F SO.

Przekażniki zasilania urządzenia sterującego i urządzeń wykonawczych

Przekainiki te są umieszczone przed urządzeniem sterującym, pod pokrywą ochronną. Marka j typ: Zelmot 543. Rezystancja obwodu sterowania: 85 n. Napięcie minimalne zamknięcia obwodu stero­wania: 9.6 V. Napięcie maksymalne otwarcia obwodu stero­wania: 2.4 V. Prąd maksymalny obwodu mocy: 20 A. Maksymalny spadek napięcia między stykami obwodu mocy: 60 mY.

Wyłącznik bezwładnościowy

Wyłącznik ten znajduje się pod tablicą rozdzielczą w środkowej części. Odcina on obwód masy od pompy paliwa w przypadku zderzenia z prędkoś-

1 1 0

cią większą nii 25 km/h. Zadziałanie wyłącznika następuje po osiągnięciu opóźnienia 8g do 149 ( g - symbol przyspieszenia ziemskiego) , Obwód masy moze być ponownie połączony przez naciś­nięcie przycisku umieszczonego pod elastyczną osloną na górnej powierzchni wylącznika

Czujnik polożenia i prędkości obrotowej wału korbowego

Czujnik ten jest zamontowany na obudowie na­pędu rozrządu r jest ustawiony naprzeciw obwie· dnr zębatej kola pasowego walu korbowego. CZUjnik przesyła do urządzenia sterującego syg· nal napięcia. którego częstotliwość jest wprost proporcjonalna do prędkości obrotowej walu korbowego. Poloienie wału korbowego jest określane za pomocą szczeliny w obwiedni zęba· tej powstolej wskutek nieobecności dwóch zę­bów. Marka I typ: Magneti Marelli SEN 803, Rezystancja wewnętrzna: 580 do 780 n. Odstęp czoła czujnika od zębów obwiedni zęba­tej (n ieregulowany) : 0.4 do 1 ,0 mm.

Czujnik ciśnienia bezwzględnego

Czujnik ten jest zamocOwany w przedziale sHnika, przed urządzeniem steWlącym, I iest połączony przewodem z zespołem wtryskowym. Wysyła on do ur2ądzenia Stelującego sygnał napięcia wprost proporCJonalny do ciśnienia bezwzględ­nego panującego w kolektorze dolotowym. Marka I typ: Weber Marelli PRT 03/03. Napięcie sygnału w funkcji ciśnienia bezwzględ­nego: - przy 1 00 kPa: 4.75 V. - przy 75 kPa: 2.5 V. - przy 25 kPa: 0.25 V.

Sonda lambda

Czujnik ter' jest wkręcony w przednią rurę wylo· tową przed katalizatorem. Jest on wyposażony w wewnętrzne podgrzewame elektryczne. Wysy­la do urządzenia sterującego sygnał napięcia proporcjonalny do zawartości tlenu w spalinach. Sygnał sondy lambda jest wytwarzany vvówczas. gdy osiągnie ona temperaturę co najmniej 300"C. Marka i typ: Bosch 0258 003 222. Rezystancja obwodu ogrzewania: 2.5 do 4,5 O. NapięCie sygnału: - przy mieszance bogatej: 0.05 do 0.4 V. - przy mieszance ubogiej: 0.6 do 0,9 V.

Czujnik położenia przepustnicy

Czujnik ten jest zamocowany z boku zespołu wtryskowego, na końcu osi przepustnicy za po­mocą przegubu elastycznego. Zawiera specjalny potencjometr obrotowy o charakterystyce linio­wej i jest zasilany napięciem 5 V. Wysyła on do urządzenia sterującego sygnał napięcia wprost

proporcjonalny do kątowego polożenia przepus­tnicy. Marka i typ: Weber Marelli PF 2C. Rezystancja czujnika: - między stykami " 14" i .,16" złącza urzadzenla sterującego: 1340 Q, - między stykami " 1 6'" i ,,30" złącza urządzenia sterującego:

- w polożenlu biegu jałowego: 1400 n, - w polozeniu pelnego otwarcia przepust·

nicy: 2400 n. Nłlpięcie sygnału: - przy kątowym polożeniu przepustnicy O": O V, - przy kątowym polożeniu przepustnicy 1 05�: 5 V.

Czujnik temperatury cieczy chłodzącej Jesl to term.lstor o ujemnym współczynniku tem­peraturowym rezystancji, zamocowany na obu­dowie termostatu, Marka i typ: Weber Marelli WTS 05. Rozysta ncja: - przy -30"C: 30000 Q, - przy - 20'C: 1 7 000 Q, - przy O�C: 5100 n, - pow 20'C: 2400 Q, - POW 40"C: 1 1 00 Q, - przy 50"C: 550 Q, - przy 80�C: 340 Q, - przy 1 00°C: 200 n, - przy 1 20'C: 1 30 Q,

Czujnik temperatury zasysaneg o pow ietrza JeST to termistor o ujemnym współczynn iku tern· peraturowym rezystancji, zamocowany w górnej części zespolu wtryskowego. Marka i typ; Weber Marelli ATS 05. Rezystancja: - przy -20'C: 1 00 000 Q, - ",zy O'C: 8500 Q, - przy 20'C: 1900 n, - POW 40"C: 750 Q, - przy 60�C: 340 n, - POW BO'C: 1 70 n, - przy 1 00"C: 95 Q, - przy 1 20°C: 55 n.

Gniazdo złącza diagnostycznego Gniazdo złączu dieg llo:;tycznego zndjtlujtl :si� z lewej strony przedzialu silnika. przy urządzeniu sterującym. Umożliwia ono podlączenie urządze­nia diagnosTycznego FIAT -Lancia Tester w celu zbadania zawartości pamięci urządzenia sterują� cego, które zapamiętuje niesprawności dzialania czujników (z. wyjątkiem czujnika pOlożenia j prę· dkości obrotowej walu korbowego) albo w celu uruchomlenia poszczególnych elementów ukla· du sterowan ia silnika.

Charakterystyka techniczna

lampka kontrolna systemu wtryskowo­.z:aplonowego

lampka kontrolna systemu sterowania silnika znajduje się w zestawie wskaźników. W przypad· ku, gdy elektroniczne urządzenie sterujące wy­kryje niesprawność jakiegoś czujnika (z wyjąt­kiem czujnika połozenia i prędkości obrotowej wału korbowego) I zastąpi jego dzialanie danymi zastępczymi zaprogramowanymi w pamięci. na­stępuje zaświecenie się lampki kontrolnej syg· nalilującej nieprawidłowości w systomie stero­wania silnika. Lampka ta zgaśnie dopiero wów· czas, gdy dany element zacznie pracować prawi­dłowo lub gdy niesprawność była chwilowa (nietrwała), lecz w tym drugim przypadku infor· macja o wystąpieniu niesprawności nad<;ll pozo­stanie w pamięci urządzenia sterującego.

Parametry kontrolne Uwaga. WartoścI te nie podlegają ręcznej regu­lacji. Ką, wyprzedzenia za plonu (na biegu jałowym): 1 3� ± l <O 30' przed GMP. Prędkość obrotowa biegu jalowego: 800 do 900 obr/min. Zawartość CO na biegu jałowym: nie więcej niż 0,5%.

MOM ENTY ODKR ĘCANIA

5ruby mocowania OłowiCY: - 1 . etap; 20 N . m, - 2. etap 40 N · m. - 3. etap: dokręcić o 90°, -4. etap: dokręCIĆ o 90". Nakrętki mocowania wspornika osi dźwigni za· worów: 39 N . m. Śruby mocowania pokryw korbowodów: 41 N · m. Sruby mocowania pokryw lożysk głównych: 69 N m. Sruba mocowenia kola łańcuchowego walu roz­rządu: 49 N . m, Nakrętka mocowania koła pasowego wału kor� bowego: 98 N . m. Sruby mocowania kola zamachowego walu kor· bowego (po pokryciu gwintu emalią syntetycz� ną): 44 N ' m. Sruby mocowania pokrywy koła zamachowego: 1 0 N · m. Czujnik temperatury cieczy chłodzącej: 49 N . m. Sruby mocowania miski olejowej: 7.8 N · m. $wlece zapłonowe: 32 N . m. Nakrętka mocowania alternatora do kadłuba: 49 N ' m, $ruba mocowania krzywki pompy paliwa do wału rozrządu: 49 N . m. Nakrętki mocowania rury wylotowej do kolektora wylotowego: 1 8 N . m,

1 1 1

Silniki 899 cm) oraz 903 cm'

Nakrętka śruby obejmy zaciskowej rury wyloto· wej: 24 N · m. Sruba mocowania wspornika rury wylotowej do wspornika zespołu napędowego; 24 N . m. Sruby mocowania wspornika rury wylotowej do wspornika zderzaka zawieszenia zespoili napę· dowego: 24 N . m. Nakrętka mocowania lącznika elastycznego do kołnierza: 49 N . m. Sruba z podkładką StOlkową sta�ćI mocowania kołnierza do nadwozia: 24 N . m. Sruba mocowania łącznika elastycznego do nad· wozia: 24 N . m. Sruba z końcówką stozkową i podkładką stalą mocowania łącznika elastycznego do wspolnlka: 49 N - m. Sruba mocowania wspornika lącznika do skrzyn· ki przekładniowej- 24 N . m. Nakrętka śruby mocowania wspornika lącznika do obudowy mechanizmu różnicowego: 88 N - m_

1 1 2

Naktętka śruby mocowania lącznika do wsporo nlka; 49 N . m. Sruba z karkówką slozkową i podkładką elas· tyczną mocowania łącznika do nadwoZia. 24 N · m. Sruba mocowania wspornika do obudowy me­chanizmu różnicowego: 70 N . m. Sruba mocowania /ączmka: 50 N . m.

2.2. OBSŁUGA I NAP RAWA

UWAGI WSTĘPNE

• Wymontowanie glOW1Cy Olozna przeprowa· dZlć na silOlku zamontowanym w samochodzie. • Wymianę łańcucha napędu rozrządu mozna wykonać bez wymontowania silnIka. • Silnik wymontowuje Się razem ze skrzynką przekład mową. Caf y zespół napędowy wyjmuje się od spodu samochodu. przy czym pól osie napędowe powinny pozostać zamontowane w skrzynce przekładnIowej.

Przekrój podluiny silników 900

2.2.1 . Regulacje i sterowa nie si l n i ka

LUZZAWORÓW

Regulacja popychaczy hydraulicznych Uwaga. Czynność ta powinna być wykonywana Jedynie w razie wymiany popychaczy hydraulicz­nych lub w razie wymontowania głowicy. • Odłączyć akumulator. • Od/ączyć przewody wysokiego napięcia od śWiec zapłonowych. • Wykręcić śruby mocowania pokry""Y głowicy l zdjąć pokrywę głowicy. • Tlok cylindra. którego popychacze hydraulicz-

Regulacja luzu zaworów

ne mają być regulowane ustawić w GMP po punkcie zaplonu • Poluzować nakrętkę kontrującą śruby regula­cyjnej I poluzować śrubę regulacyjną jednego z popychaczy. • Dokręcać śrubę regulacyjną aż do uzyskania styku (skasowania luzu) między śrubą a drązkiem popychacza. • Po uzyskaniu slyku między śrub� a dr4zkiem popychacza dokręcić srubę regulacyjną dodat­kowo o jeden i 1 /4 obrotu (450�) w celu wyregu ­lowania wstępnego obclązenia popychacza hyd­raulicznego. • Dokręcić nakrętkę kontrującą. • W analogiczny sposób wyregulowilć popy-

Pr�8kr"i p(Jpn.6C�{Jy silników 900 1 1 3

Silniki 899 crrr oraz 903 cm3

- - - - - - - -

R9gulacja popychaczy hydraulicznych A - dokręcanie śruby regulacyjnej az do uzyskanIa styku między śrubą a drązklem popychacza, B � regulacja Ws!ęlJneyo obcłązenla popyChacza hydraulicznego

chacz hydrauliczny drugiego zaworu danego cy­lindra. • Powtórzyć podane czynności dla popychaczy hydraulicznych zaworów pozostałych cylindrów silnika.

• Założyć pokrywę głowicy j wkręcić śruby mo­cowania pokrywy. • Podłączyć przewody wysokiego napięcia tlo świec zapłonowych. • Podlączyć akumulator.

Wymontowanie i zamontowanie popychaczy hydraulicznych

Uwaga. Popychacze hydrauliczne nie podlegają naprawie I w razie konieczności wymienia się je w całości. Jako części zamienne dostarczane są popychacze hydrauliczne wypełnione olejem lub w stanie suchym. Popychacze bez oleju należy napełnić ołejem silnikowym od góry. Popychaczy hydraulicznych nie należy odwracać, aby nie spowodować ich zapowietrzenia. Prawidłowo 'lamontowane popychacze hydrauliczne powin· ny działać cicho po dziesięciu sekundach pracy,

' 1 4

Budowa popychacZll hydraulicznego 1 - tloczek. 2 - kulka zaworu zwrotnego, 3 - sp/ęi;yna Iloc.zka, 4 - kOlpak. 5 - tulejka plastykowa, 6 - kOlpu' popychacza, 7 � sprężyna zaworu zwrotnego. 8- pierścień, 9 - miseczl«t (płytka), l O - pierścień spr,zysty, 1 1 - dżwignia zaWOru, 12 - kanał zasilania olejem, 1 3 � �ruba regulaCYJna, 1 4 - nakrętka konttująa A - komora wySOkiego ciśnienia, B - komora niskiego crśnienia

Wymontowanie

• Odłączyć akumulator. • Odlączyć przewody wysokiego napięcia od świec zapłonowych. • Wykręcić śruby mocowania pokrywy głowicy i zdjąć pokrywę glowicy. • Tlok cylindra, którego popychacze hyd,aulicz· ne mają być regulowane ustawić w G M P po punkcie zapłonu. • Poluzować nakrętkę kontrującą śruby regula­cyjnej aż do pojawiema się luzu. • Z dźwigni zaworu wymontować pierŚCień sprężysty ustalenia popychacza hydraulicznego i miseczkę (pokrywę) . • Wypchnąć popychacz hydrauliczny z dżwigni zaworu. • Powtórzyć czynności dla pozostalych popy­chaczy hydraulicznych, które mają być wymie­nione.

Zamontowanie

• Tłok cylindra, którego popychacze hydraulicz­ne są wymieniane ustawić w GMP po punkcie zapłonu. • W gniazdo dźwigni zaworu wsunąć nowy popychacz hydrauliczny. Uwaga. Podczas wkładania do dżwigni zaworu popychacz hydrauliczny powinien pod własnym ciężarem swobodnie przesuwać się w jej gnieź­dzie. • Na popychacz hydrauliczny nalać od góry nowego oleju silnikowego tak, aby napełnić jego górną komorę· • W gniazdo dźwigni na popychacz za/ożyć miseczkę i pierścień sprężysty zabezpieczający. • Wyregulować popychacz hydrauliczny (patrz odpowiedni opis).

• W taki sam sposób wymienić pozostałe popy­chacze hydrauliczne, • Zalożyć pokrywę głowicy i wkręcić śruby mo­cowania pokrywy. • Podłączyć przewody wysokiego napięcia do świec zapłonowych. • Podlączyć akumulator.

Opis budowy i działanie popychaczy hydraulicznych

Opis budowy Popychacze hydraulrczne są umieszczone w diwlgniach zaworów i zasilane olejem sil­nikowym z kanałów zasilania znajdujących się w tych dżwigniach. Popychacz hydrauliczny za­wiera korpus zewnętrzny, w którym jest umiesz­czony tłoczek przytrzymywany w korpusie przez pierścień. Między tloczkiem i wglębieniem w kor­pusie popychacza znajduje się t:ć:lwór .:wrotny zawierający kulkę przytrzymywaną w gnieździe przez sprężynę. Kulkowy zawór zwrotny łączy komorę wysokiego ciśnienia (pod zaworem zwrotnym) z komorą niskiego ciśnienia (nad zaworem zwrotnym). W osi zaworu zwrotnego znajduje się druga spłężyna - sprężyna tłoczka, która naciska na [loczek i umożliwia usuwanie luzu w całym ukladzie: zawór-dźwignia zaworu-drążek popy­chacza-popychacz mechaniczny-krzywka wału rozrządu wówczas, gdy następuje faza styku grzbietu krzywki. Kołpak. przytrzymywany na korpusie popychacza przez tulejkę plastykową. umożliwia zachowanie właściwego styku między popychaczem hydraulicznym i trzonkiem zaworu, Popychacz hydrauliczny jesl przytrzymywany wdżwigni zaworu przez miseczkę (płytkę) usta­loną w dżwigni zaworu pierścieniem spręzystym. Miseczka la w dojnej ar..śc.i ma spec:;oJne wy-

a l b

4

Regulacja luzu zaworów

brania umożliwialące zasilanie olejem pOPycha­cza. Ponadto luz między miseczką i jej gniazdem umozliwia odpowietrzenie popychacza hydrauli­cznego. Zastosowanie takiej konstrukcji popychaczy sprawia. że niepotrzebna jest okresowa regulacja luzu zaWOrÓw. natomiast konieczna jest regulacja wstępna. ze względu na niewielki zakres samo­czynnej regulacji luzu zaworów. w przypadkach podanych poprzednio. Regulację tę wykonuje się za pośrednictwem typowej śruby regulacyjnej (po poluzowaniu nakrętki kontrującej), znajdują­cej się na drugim ramieniu dżwigni kazdego zaworu,

Opis dzialania

Przez kanal zasilający dźwigni zaworu olej z ukla­du smarowanIa przepływa do wnętrza popycha­cza hydraulicznego poprzez wybrania w misecz­t:e, dzięki czemu komora niskiego <.:iśnienia popy­chacza jest stale wypelniona olejem i zaSIla ko­morę wysokiego ciśnienia popychacza poprzez kulkowy zawór zwrotny, Z komory wysokiego ciśnienia olej moze się wydostawać tylko wsku­tek przecieków ze względu na występujący (ściś­le dobrany konstrukcyjnie) luz między tłoczkiem i korpusem popychcza, Jeśli w chwili zatrzymania silnika popychacz mechaniczny styka się z krzywką, następuje więk­szy przepływ oleju między komorami niskiego i wysokiego ciśnienia, zależny od sil nacisku dzialających na korpus popychacza I wywola· nych przez sprężynę zaworu oraz załeznie od wielkości wzniosu krzywki, zawsze jednak ogra­niczony wartością luzu istniejącego między tłocz­kiem i korpusem popychacza. W konsekwencji, podczas uruchamiania silnika popychacze hydrauliczne powinny natychmiast uzysKh�'at p/8W.i(JJOWY Juz, Następuje to wbw-

I I I I I I

5 BI�r:

I F,zy dzi,/an;a pOpYChRcZ8 hydraulicznego

7

8

1- chWIla UllfZYlNlnia silnika, b - chwila uruchamiania Silnika 1 - dźwignia UlWOlU. 2 - wybranie w misoczce. 3 - miseczka. 4 - tloclek, 5 - kOfpUS popychacza. 6 - kulk� zaworu lWrOtnego, 7 - spręzyoa zaworu zwrotnego, 8 - sprężyna tloczka 4-- komora wysokiogo ciŚnIOMI. B - komora niskiego ciśnienia

� ' 1 5

Silniki 899 cm' oraz 903 cm�

czas. gdy popychacz mechaniczny znajduje się na grzbiecie krzywki�spręzyna tłoczka odpycha do dołu korpus popychacza, wytwarzając w komo­rze wysokiego ciśnienia małe podciśnienie, które wywołuje otwarcie zaworu kulkowego (prze­zwyciężając opór sprężyny zaworu zwrotnego) i przepływ odpowiedniej ilości oleju do komory wysokiego ciśnienia, co zapewnia optymalne warunki działania. Właściwy luz zaworu jest uzyskiwany również w f Bzie zużycia mechanicznych części układu rozrządu_ Jeśli w czasie dłuższego postoju samochodu popychacz mechaniczny styka się z krzywką, to korpus popychacza, wskutek stopniowego wy· pływu oleju, zetknie się w korleU z tłoczkiem. Podczas późniejszego uruchamiania silnika do napełniania popychacza ołejem i zaniknięcia ha­łaśliwości pracy rozrządu jest konieczny odpo­wiedni czas, który nie powinien przekraczać kil­kudziesięciu sekund.

UKŁAD ZAPŁONOWY SllNIKOW 900 BEZ KATALIZATORA SPALIN

Zasada działania

Silniki 900 bez katalizatora spalin (zasilane gaź­nikowo) są wyposażone w elektroniczny bez­stykowy układ zapłonowy mikroprocesorowy

z wyprzedzeniem statycznym Magneti MarelH Digiplex 2S, zapewniający optymalne wyprze­dzenie zapłonu w różnych warunkach pracy sil­nika i nie wymagający skomplikowanej obsługi oraz regulacji. Uklad ten nie zawiera żadnych elementów sterowanych mechanicznie. Elektroniczny moduł sterowania zaplonu MEO 21 0 A zawiera mikroprocesor z zakodowanymi w pamięci dwiema charakterystykami kąta wy­przedzenia zaplonu dla częściowego i całkowite­go obciążenia silnika, według których jest usta­wiany rzeczywisty kąt wyprzedzenia zapłonu. W zależności od prędkości obrotowej i położenia walu korbowego, a także obciążenia silnika (pod­ciśnienia w przewodzie dolotowym), moduł elek· troniczny steruje natęzeniem prądu w obwodzie pierwotnym cewek zapłonowych oraz chwilą wyłączenia j włączenia prądu w tym obwodzie. a więc kątem wyprzedzenia zapłonu. Sterowanie kątem wyprzedzenia zaplonu w zależności od prędkości obrotowej odbywa się według pro­gramu zawierającego dwie krzywe wyprzedzenia zapłonu (dla obciążenia częściowego silnika I obciążenia całkowitego)_ Moduł elektroniczny zawiera również zakodowany ogranicznik pręd­kości obrotowej silnika (wyłączający zaplon przy prędkości 6000 obr/min) oraz funkcję diagnos· tyki. Przełącznik podciśnieniowy zawiera styki. które zwierają się lub rozwierają w zależności od war-

' 2 l 4 � 8 7 1 9 ' O " 5

SchfJmar układu zapłonowego Magneti Mare/li Digiplex 2S 1 - akumulaCor. 2 - wylącznik zapłonu. 3 - moduł elekCroniclnv s.cerowania zapłonu, 4 - ŚWięcę ZApłonowe, 5 - cewki zapłonowe, 6 - przełąCznik podciŚnienIOWY. 7 - CZUJnik położenia i prędkośc, obrotowej walu kOłbowego. 8 -Jeden t pifClu występów na kole pasowym walu korbowego

1 1 6

Układ zapłonowy silników bez katalizatora

2 1

RozmleuczBnis zespołów układu zspłonowego Magnet; Msr9111 Digip/eJt 2S w samochodzie 1 - moduł elektroniczny sterowanie zapłonu. 2 - przalącznik podclŚllleniowy, 3 - złącze diagnostyczne układu zapłonowego, 4 - ctuJnik położenia i prędkości obrotowej walu korbowego, 5 - koło pasowe walu korbowego. 6 - cewki zaplonowe

1 1 7

Silniki 899 cmJ oraz 903 cmJ

tości podciśnienia w kolektorze dolotowym sil­nika. Przekazuje do modułu sterowania informa­cje o podciśnieniu w kolektorze dololowym. według których następuje wybór jednej z dwóch charakterystyk wyprzedzenia zapłonu zaprogra­mowanych w pamięci modulu elektronicznego. Jest umieszczony w przedziale silnika z lewej strony, obok modulu elektronicznego sterowania i połączony przewodem podciśnienia z kolek­torem dolotowym. Elektromagnetyczny czujnik położenia i prędko­ści obrotowej walu korbowego jest umieszczony nad kolem pasowym o pięciu rozmieszczonych nieregularnie na obwodzie występach. Podczas obrotu kola pasowego wytwarza on impulsy. których częstotliwość i przebieg informuje o prę­dkości obrotowej silnika i polożeniu tłoków względem GMP. Wspornik czujnika ma dwa okrągle otwory do mocowania czujnika oraz dwa otwory eliptyczne do ustawiania i mocowania na pokrywie napędu rozrządu silnika_ Cewki zapłonowe małogabarytowe o rdzeniu zamkniętym z dwoma wyjściami wysokiego na­pięcia (dwubiegunowe) zasilają wysokim napię­ciem równocześnie po dwie świece zaplonowe_ Przeskok iskry występuje więc w dwóch cylind­rach (w jednym w końcu suwu sprężania - iskra wykorzystywana do wykonania pracy. zaś w dru­gim podczas suwu wydechu - iskra tracona).

@�. �" tIT1QN

11 • •

4 �

" �- 15154--- ,

-ł L!t:iJ 5 &>

Gniazdo złącza diagnostycznego. umieszczone w przedziale silnika obok elektronicznego modu­lu sterowania zapłonu, sluży do podłączenia urządzenia diagnostycznego FIAT-Lancia Tester w celu diagnozowania układu zapłonowego. Układ zapłonowy Oigipłex ma dwukierunkową linię diagnostyczną. która wykorzystana jako wejście (INPUT) umożliwia diagnostykę aktyW­ną, a wykorzystana jako wyjście (OUTPUT) umożliwia autodiagnostykę.

Obsługa i naprawa

Układ zapłonowy Oigiplex w zasadzie jest bezob­sługowy i nie wymaga okresowych regulacji poza sprawdzeniem stanu i odstępu elektrod świec zapłonowych oraz okresową wymianą świec za­płonowych.

Uwagi wstępne

• przy pracującym silniku nie można odłączać zacisków akumulatora. • Silnika nie można uruchamiać przy poluzowa­nych (zbyt slabo zamocowanych) zaciskach aku­mulatora lub poluzowanych złączach elementów ukladu zaplonowego. • Nie należy uruchamiać silnika za pomocą urzą­dzenia do szybkiego rozruchu. • Przed rozpoczęciem ładowania akumulatora w samochodzie oba zaciski przewodów instalacji

2 3 �. OH -- @ Cylinder 2

, -@ Cylil\dcr 3

2 3 II· @ -+ Cyh"de.

@ Cylinder 4

Schem8t połączeń elektrycznych ulclndu zoplonowego M8gnoti MłJfeIU Digiplex 25 1 - moduł elektfontczny sterowania zaplonu. 2 - cewkI zaplonowa, 3 - świeca zapłonowe. 4 -wyłącznik zaplonu, 5 - akumulalor. 6- zlącze masy. 7 - pne/ącznik podcIśnieniowy. S-czujnik polore0l8 I prędkości obrolowej walu korbowego. 9 - kolo pasowe walu korbowego Z występamI. 1 0 - złącze diagnoslyCZlle, 1 1 - złącze czterokrOlne Oznaczenia kolor6w pnewod6w - pala lozdz. 13.2.6

1 1 8

elektrycznej samochodu powinny być odłączone od akumulatora. • Przed naprawą samochodu za pomocą spawa­nia elektrycznego lub zgrzewania zacisk ujemny przewodu (masa) powinien być odlączony od akumulatora. • Przed wygrzewaniem samochodu w tempera­turze powyiej 80"C (suszenie po lakierowaniu) moduł elektroniczny zapłonu powinien być wy· monlowany z samochodu. • Podczas rozłączania i podłączania wtyku wie­lostYkowego złącza modułu elektronicznego za· płonu zaplon powinien być wyłączony (kluczyk wyłączmka zaplonu nie może być w polożeniu MAR). • Podczas pracy silnika nie należy zdejmować przewodów wysokiego napięcia ze świec za­pionowych.

Sprawdzenie modulu elektronicznego zapłonu

Sprawdzenie napiecia zasilania • Przy kluczyku wyłącznika za plon u w polożeniu STOP wcisnąć spręzysty zaczep blokujący przy wtyku zlącza modułu elektronicznego zaplonu i \\"(Ciągnąć wtyk ze złącza. I Podlączyć woltomierz między zacisk .. 6" wty­ku modulu a masę. I Wlączyć zaplon (kluczyk wyłącznika zaplonu w,oolozeniu MAR) i odczytać wskazanie wol­

tomierza, które powinno być równe napięciu akumulatora. • Jeżeli wskazane napięcie nie odpowiada na­pięciu akumulatora, należy odszukać przyczynę niesprawności w obwodzie zasilania i usunąć ją.

Sprawdzenie obwodu masy

I Podlączyć omomier! między zacisk .. 1 0" wty­ku modułu a masę. I Sprawdzić ciągłość obwodu masy modułu ele­ktmnicznego sterowania przy wyłączonym za­plonie (kluczyk wyłącznika zaplonu w położeniu STOP). I W faZIe wykrycia przerwy w obwodzie od­szukać przyczynę niesprawności i usunąć ją.

Sprawdzenie czujnika położenia ; prf/dlcośc; obrotowej walu korbowego

W przypadku utrudnionego uruchamiania lub niemozności uruchomienia silnika nałeży spraw· dzić czujnik polożenia i prędkości obrotowej walu korbowego.

Sprawdzenie czystości czujnik.a

Najczęstszą przyczyną niesprawności czujnika jesrzewnętrzne zabrudzenie. zaklócające prawid­Iowe działanie układu zaplonu. Zabrudzony ko· niec czujnika należy przemyć benzyną nieetylizo­waną·

Układ zapłonowy siłników bez katalizatora

Sprawdzenie szczeliny czujnika

• Sprawdzić za pomocą szczelinomierza odstęp między czołem czujnika a kazdym l pięciu wy­stępów kola pasowego walu korbowego. który powinien wynosić 0.4 do 1 .0 mm dla każdego z występów (w polozeniach. gdy oś każdego występu pokrywa się z osią czujnika). • W razie nieprawidlowej wartości szczeliny czujnika należy wyregulować ją zmieniając gru· bość podkładek pod czujnikiem po odkręceniu śrub mocujących czujnik do wspornika,

Sprawdzeme k.ątowego ustawienia czujnika

• Obracając kolo pasowe doprowadzić naprze­ciw siebie wycięcie na kole ze znakiem USl'aw­czym na pokrywie napędu rozrządu, Przy takim ustawieniu znaków tłok 1 . cylindra silnika znaj· duje się w polożeniu GMP. • Zachowując to polozenie walu korbowego wymontować czujnik polozenia ze wspornika i zamiast niego przykręcić specjalny przymiar kątowy (nr 1 895904000). • W polozeniu G M P walu korbowego należy sprawdzić. czy oś symetrii węższego występu kola pasowego pokrywa się z oznaczeniem 8(> na podziałce przymiaru kątowego. • Jeżeli kątowe ustawienie czujnika jest inne, naleŻy poluzować śruby mocujące wspornik

8

Spr8wdZlmie szcz81in'l czujnik. p% żenIli I pr(Jdkołc; obrotowej wlIJu korbowIlgo 1 - CZUJnik. 2 - " uby mocowania czujnika do wSpOmlka. 3 -śruby mocowania wSpClfnlka do pokrywy napędu rozrządu. 4 - SZCUłlinO(TlIerz. 5 - WV$lęp podwólny kOła pasowego. 6 -znak us\awczy na pokrywie napędu rozrządu. 7 - znak ustawcly (wycięcie) no kole pasowym. 8 - występy koła pasowego

1 1 9

Silniki 899 cm' oraz 903 cnr

Sprłlwdzani(J ustlłwien;1l kątowego czuinJkD 110/oi.enia i prlldk.oSci obrotowej walu k.orbowego 1 - znak ustaway (wyt:ięcie) na kole pasowym, 2 - znak UłlilwCZy n8 pokrywle napędu 'OlIZądu, 3 - występ podwÓjny kola pasowego, 4 - przymiar kątowy

czujnika do pokrywy napędu rozrządu i prze­stawić wspornik w odpowiednie polożenie. • Sprawdzić prawidłową wartość szczeliny czuj· nika (patrz poprzedni punkt) w nowym położeniu kątowym, a następnie dokręcić I zablokować śruby mocujące wspornik.

Sprawdzenie rezyscancji czujnika

• Wyjąć wtyk ze złącza wielostykowego modulu elektronicznego zapłonu i między zaciski , , 1 " i ,,2" w e wtyku podłączyć omomierz. W tem­peraturze 20°C wartość zmierzonej rezystancji powinna wynosić 578 do 782 n. Uwaga. Nalezy ostrożnie dotykać do sprężynu­jących styków złącza. aby podczas pomiaru nie rozgiąć styków złącza. • Jeżeli zmierzona wartoŚĆ jest inna. a połącze­nie elektryczne czujnika jest prawidłowe i styki złączy nie są skorodowane, należy wymienić czujnik polożenia i prędkości obrotowej walu korbowego, odkręcając dwie śruby mocujące czujnik do wspornika.

Sprawdzenie przełącznika podciśnieniowego SprawnoŚĆ przelącznika podciśnieniowego moż· na sprawdz.ić bez odłączania wtyku złącza wielo­stykowego od modulu elektronicznego zapłonu. • Zsunąć gumową osłonę wiązki przewodów dochodzących do złącza wielostykowego modu· lu elektronicznego zaplonu i podłączyć omomierz między końcówkę przewodu czarno·fioletowego (zacisk ,,4") a masę. • przy nie pracującym silniku mierzony obwód powinien być otwarty (rezystancja wskazywana przez omomierz powinna być nieskończenie wie· Ika).

1 20

• Po uruchomieniu silnika na biegu ja/owym obwód powinien być zamknięty (rezystancja wskazywana przez omomierz powinna być równa zeru) . • Po chwilowym wciśnięciu do oporu pedalu przyspieszenia i szybkim puszczeniu go mierzony obwód powinien najpierw otworzyć się (wskaza· na wartoŚć rezystancji nieskończenie wielka), a następnie zamknąć się (wartość odczytu po. winna powrócić do zera). • W razie uzyskania Innych wskazań omomierza należy sprawdzić sprawność polączenia elek­trycznego między zaciskiem • .4" zlącza wielo­stykowego 8 przełącznikiem pOdciśnieniowym. • Jeżeli połączenie ełektryczne jest sprawna. naleźy splawdzić sprawność przełącznika pod­ciśnieniowego. podłączając omomierz bezpośre· dnio do zacisków gniazda przełącznika (po roz­łączeniu jego złącza). • Wykonać pomiary rezystancji według proce­dury opisanej poprzednio (przy nie pracującym silniku, silniku pracującym na biegu jałowym oraz po gwałtownym wciśnięciu i puszczeniu pedału przyspieszenia) i ocenić sprawność przełącznika podciśnieniowego według podanych poprzed­nio kryteriów. • W razie stwierdzenia nieprawidlowego działa­nia prlelącznika podciśnieniowego należy go wymienić. • Po zakończeniu sprawdzenia należy nasunąć gumową osłonę wiązki przewodów dochodzą­cych do złącza wielostykowego modułu elektro­nicznego zaplonu.

Sprawdzenie cewki zapłonowej

Sprawdzenie rczyscancji /,Jzwojenia pierwotnego

• Bezpośrednio do końcówek niskiego napięcia cewki zapłonowej podłączyć omomierz. W tem-

Schemat połączelt do sprawdzania przełącznik" podcisnieniowego 1 - wtyk złącza w�Jostykowego modułu st8lowania zapłonu. 2 - przetąc.znik podciŚrueniowy. 3 - przewód podciśnienia. 4 - gńnik. 5 - omomierz

Schemat sprewdzenie CIIW/(/ zflp'onowej Rp-reZY:fllmcja UlWO/IU111I plerwolnego. Rw - rezyltallCja uzwOjenia Wl6rnego

peraturze 20°C wartość zmierzonej rezystancji uzwojenia pierwotnego (Rp) powinna wynosić 0.495 do 0,605 n, • W razie uzyskania innej wartości należy wy­mienić cewkę zapłonową.

Sprawdzenie rezyslancji uzwojenia wtórnego

• Podłączyć omomierz do obu wyjść wysokiego napięcia cewki zapłonowej. W temperaturze 20 C wartość zmierzonej rezystancji uzwojenia wtórnego (Rw) powinna wynosić 6660 do 8140 {l, • W razie uzyskania innej wartości należy wy­mienić cewkę zaplonową.

Sprawdzenie wyprzedzenin zaplonu

• Uruchomić silnik i nagrzać go (lo temperatury pracy (aż do włączenia się wentylatora układu chłodzenia) . • Podlączyć obrotomierz i sprawdzić prawidl 04 wość prędkości obrotowej biegu jałowego sl[4 nlka. • Podlączyć lampę stroboskopową z wbudowa4 nym wskaźnikiem kąta wyprzedzenia zaplonu i czujnikiem zaciskanym na przewodzie wysokie4 go napięcia. • Skierować pulsujące światlo lampy strobosko­powej na obracające się nacięcie na kole paso4 wym walu korbowego. • Obracając pokrętłem regulacji lampy slrobo­skopowei. doprowadzić do pokrywania się na­cięcia na kole pasowym wału korbowego ze znakiem ustawczym na pokrywie napędu roz4 rządu i odczytać na mierniku wartość kąta wy­przedzenia zapłonu. • Por6wnać zmierzone wartości z danymi zna­mionowymi (patrz "Charakterystyka technicz­na").

Uklad zaplonowy silników bez katslizatora

• Sprawdzić wartości kątów wyprzedzenia za­płonu przy innych prędkościach obrotowych (patrz "Charakterystyka techniczna" ). • W razie uzyskania wartości niezgodnych z za­wartymi w .. Charakterystyce technicznej" należy przede wszystkim sprawdZIĆ szczelność i drOz4 ność przewodu podciśnienia prowadzącego z kolektora dolotowego do przełącznika podciś­nien iowego. 8 następnie sprawdzić sprawnoŚĆ przełącznika i jego polączenia elektrycznego z modułem elektronicznym sterowania zaplonu. Ns koniec nalezy sprawdzić sprawność modułu elektronicznego. • Odłączyć obrotomierz i lampę stroboskopową od silnika.

Uwaga. Podczas uruchamiania silnika (przy prę­dkości obrotowej mniejszej niz 200 obr/min) kąt wstępnego wyprzedzenia zaplonu wynosi 6 do 1 0° przed GMP. Pelne diagnozowanie układu zapłonowego maż, na wykonać za pomocą urządzenia diagnostycz­nego FIAT-Lancia Tester, podłączonego do złą· cza diagnostycznego umieszczonego obok mo­dułu elektronicznego sterowania zapłonu.

UKŁAD ZASILANIA SILNIKOW 900 BEZ KATALIZATO RA SPALIN

POMPA PALIWA

W ukladzie zasilania silników 900 bez katalizatora spalin zastosowano przeponową pompę paliwa napędzaną mechanIcznie, umieszczoną z boku kadłuba w przedniej części silnika. Nadmiar pali­wa jest odprowadzany z pompy przewodem do zbiornika paliwa.

Sprawdzanie ciśnienia tłoczenia

• Sprawdzić. czy na złączach przewodów paliwa oraz na korpusie pompy nie występują ślady wyciekÓW pallwa. a także, czy przewody paliwa prowadz.ące do pompy lub od pompy do gaźnika nie są USzkodzone (zagięte lub pęknięte). • Podłączyć manometr (o zakresie pomIarowym O do 1 00 kPa) z trójni kiem jako odgałęzienie przewodu między pompą paliwa a gaźnikiem. • Uruchomić silnik i zwiększyć jego prędkość obrotową do 4000 obr/min. • CIśnienie wskazywane przez manometr nie powinno być niższe niż 1 4 kPa. • Jeśli ciśnienie jest niższe a pompa nie wykazuje objawów uszkodzenia. należy zastosować uszczelkę regulacyjną o mniejszej grubości i spra­wdzić wystawanie minimalne popychacza (1 do 1 .5 mm). W przypadku nieuzyskania minimał­nego wystawania o wartości 1 mm, mimo za-

1 21

Silniki 899 cmJ oraz 903 cm3

1 ---"

1 22

Zespól zbiornikIJ paliwa silnika 900 b(Jz katullzators SIJolin (bf/z u/tt.Jadu odprowadzenia par paliw,,) 1 - obudoWA czujnIka POZIOmu Płhws. 2 - pływak oSlowy ;o:e stykiem ruchomym. 3 - styk l!loktryClny plowsdlllCY, 4 - kr()ćce przewodOw paliwa, 5 - zbiornik pall ..... a. 6 - zaw6r wlulo'unCYJoy, 7 - wlew pahwa, 8 - przaw6d odpOWIetrzania zbIornika

6

Uklsd zlIsilania paliwem silnika 900 btlz /tt.atallzatOT8 splllin l - zbIornik paliwa, 2 - przflw6d doprowadzanIa paliwa do pompy. 3 - gaźmk. .:I - prnwócl doprowadzenia paliwa do gafnlka z fitllu paliwa, 5 - filtr paliwa. 6 - pnew6d odpływu paliwa od pompy do zbiornik •. 7 - pompa J)sUW!!

c c ( c

:')� Układ dolotowy powi"trza $lIniklf 900 b8Z katllfizlłtof. sp.lin 1 - lUu POWielt21ł, 2 - przewód dOPlQw/td�enlll chłodnego powIema, 3 - pnowćd doprowadzenia cIepłego powletrta, 4 _ przew6d doprowadzenia powietrza do glin.k.

Filtr POW;gtrz. silnikfł 900 1 - pokrywa. 2 - wkład fi\\Iui'tty. 3 - obudo-m, 4 - termostat, 5 - pnepustnlca

123

Silniki 899 cmJ oraz 903 cnr

stosowania najcienszej uszczelki (0,3 mm), nale· zy wymienić popychacz napędu pompy (o zbyt malej dlugości ze względu na zużycie) oraz sprawdzić skok popychacza. czyli różnicę między najmniejszym i największym wystawaniem popy·

GIlinik Weber 32 TLF 32/250

7

Z6JpóJ ntscJItJflicznsj pompy psliwa i jej lIspęd 1 _ pompa pallwa, 2 - nłlkrvtka mocowania pompy, 3 - uszczelka r9QulłlCVlllłl (o 91uboścl 0,3; 0.7 lub 1.2 mm). 4 - podklłldka Ilolłlcy/na. S - uszczelka, 6 _ popychacz napędu pompy. 7 -mimOŚlód walu rozrządu

chacza. W przypadku nieuzyskania skoku o war· rości 2.4 mm najeży wymienić zuzyty mimośród napędu pompy na przednim końcu walu raz· rządu. • Jeżeli sprawdzone części mają prawldJowy stan, a ciśnienie tloczenia nadal jest niższe niż 14 kPa. należy wymienić pompę paliwa. gdyz pompa jest nierozbieralna (glowica jest na stale połączona z korpusem) I nie naprawia się jej.

3 2

1 - silownik częściowego wyłączenia (uchylenia) przepuslnlcy rozruchowej. 2 - króciec podciśnienia S1erowania urządzeniem odcinającym lWlot nadmiafu paliwa pompki przyspłeszenla. 3 - króciec podci&nlema sterowania pnełęcznbaem podciśnieniowym ukladu lapłonowego, 4 - dtwignia urządlenia rovuchowBgo, 5 - przewód recyrkulacji paliwa. 6 - pn:cpustnica rOlruchowa. 7 - kanał wylotowy ukłAdu wzbogacaJ�o. 8 - pompkI! pny5P!e$lenla. 9 - zawm eJcklromagnetyczny. 1 0 - wkręt regulacji skladu mios:zanki. 1 1 - wkr�t regulacji uchylenia przepustnicy. 1 2 -tłoczkowy l.iIWÓf pneumaty(:lny odcinający zwrOf n<Kfmiaru paliwa pompki pf2YSpłenenle

1 24

GAl:NIK WEBER 32 TLF 32/250

W ukladzie zasi lania silników 900 bez katalizatora spalin zastosowano jednoprzelotowy gaźnik opadowy typu Weber 32 TLF 32/250, wyposozo­ny w urządzenie rozruchowe sterowane ręcznie z mechanicznym częściowym wyłączaniem za pomocą siłownika podciśnien iowego (pulł­·down). zawór elektromagnetyczny odcinający doplyw paliwa po wyłączeniu silnika oraz mecha­niczną pompkę przyspieszenia z układem od­cinającym zwrot nadmiaru paliwa przy nie na­grzanym silniku.

Działanie

Układ rozruchowy

Po \l\iączenlu urządzenia rozruchowego przez kierowcę przepustnica rOLluchowa przesiania gardziel, zamykając doprowadzenie powlelrltł i wytwarzając w gaźniku podciśnienIe niezbędne do wytworzenia mieszanki rozruchowej. Po roz· fuchu silnika pod wpływem podciśnienia wy­tworzonego w gaźniku przepustnica rozruchowa jest wyłączana częściowo samoczynnie za pomo­cą siłownika podciśnieniowego. aby lUbożyć mieszankę i umozliwić regularną pracę silnika.

Układ biegu jało wego i przejściowy

Wskutek podciśnienia wytwarzanego podczas pracy silnika na biegu jałowym pod zamkniętą przepustnicą, pałiwo dopływa do dyszy paliwa biegu lalowego. przeplywając przez dyszę głÓW­ną, studZienkę rurki emułsyjnej oraz kanał lączący i ulega zmieszaniu z powietrzem wpływającym przez dyszę. W postaci emulsji (mieszaniny pali·

2

Sch,m.t lik/lidII rozruchowego /lRinik. W.bllr :n 7LF l - prupuslnica, 2 prupustntca rozruchowa, 3 _ siłownik podcl'nteniowy, 4 - �rzywka, 5 - wkr,l t'VuhteJI przyspieszonego biegu Jatowego

Układ zasiłania silników bez kata/izlJtora

Schłłm"t ul<l"du bingu ia/owego ytri"ik" Wob", 3:/ TLF 1 - pn;epustnlC8, 2 - wkrf,ll ragUlllCJI składu mlas.zanki. 3- komora płvwakowa, 4 -dyna glówna palIWII, &-dvsza paliw" biegu jalowego, 6 - dysza powIetrza biegu Ja/owego. 7 otwór kllhbfoWlIllY, 8 - dyIIZ8 gł6wna powlell'"l!l, 9 - rur1<a emulsyjna, 1 0 - zaw6r "lektromagnetyC:ńy

wa z powietrzem) przepływa następnie kanalem, którego przekrój moze byc zmieniany za pomocą wkręta i wydostaje się otworem umieszczonym pod przepustnicą. W kanał u wylotu lego otworu jest wkręcony zawór elektromagnetyczny odci­naJący wypływ palIwa po wyłączeniu zapłonu (kluczyk wyłącznika w połozeniu STOP lub PARK). Po rusLeniu samochodem, w miarę uchylama przepustniCY, strefa podciśnienia przenosi się powyzej OSI przepustnicy tego przelotu I wywo· tuje wyplyw mieszanki (emulsji pahw� z powiet­rzem) otworkami umIeszczonymi nad przepust­nicą·

Układ główny

Przy częściowym uchyleniu przepustnicy podciś­nienIe oddZiałuje na układ główny gaźnika. Pali­wo z komory pływakowej wypływa przez dyszę glówną i doplywa do studzienki rurki emulSYJneJ. Dyszą główną powIetrza jest dostarczane powie­trze, tworzące wraz z paliwem mieszankę (emuł­sję), kt6ret przeplywa przez rUrkę emulSyjną I wy­dostaje się rozpylaczem do gardzieli wstępnej.

Układ wzbogacający

Układ wzbogacający jest mechaniczno-pneuma­tyczny przy całk.owltym obclązeniu silnika działa uk.ład pneumatyczny. natomiast przy częściowym obciążeniu silnika działa układ mechaniczny z ku· Ikowym zaworem wzbogacenia.

1 25

Silniki 899 cm3 oraz 903 cmJ

ó

5

3 2 Schemat ukJadu głównego gBźnikll WBIJer 32 TLF I przepustnica. 2 - komora pływakowa, 3-dvsza główna paliwa. 4 � studzienka. S - przepona, 6 - zaw6r kulkowy układu wzbogacającego. 7 - dysza ukladu wzbogacającego. 8 - dysza główna powlelrz:a. 9 - rurka emulsyjna

Pompka przyspieszenia Mechaniczna pompka przyspieszenia. typu prze· ponowego. w przypadku szybkiego wciśnięcia pedału przyspieszenia (szybkiego otwarcia prze­puslnicy) powoduje wtryśnięcie dodatkowej po­rcji pallwa do przelotu gażnika. umożliwiając nagle zwiększenie prędkości obrotowej silnika. Pompka przyspieszenia jest wyposażona w uklad przelewowy zamykany t/oczkowym zaworem

5 6

6 o Q

Schemat UkJ8du WZIJOglIClljlłcBgO gainiko Weber 32 nr 1 - przepustnICa. 2 - rurka emulSVJnil. 3 -zaw6r kulkowy układu wzbogaca/ilcogo, 4 - pnepona, 5 - sprężyna. 6 - dysza układu wlbogacającego, 7 - kanal wylotu. e - dysza powlelrtA układu wzbogacającego. 9 - dysza paliwa układu wzbogacającego, 1 0 - kanal pn:epływu

pneumatycznym odcinającym zwrot nadmiaru paliwa pompki przyspieszenia podczas pracy sil· nika, gdy temperatura cieczy chłodzącej wynOSI mniej niż 40°C. Podciśnienie sterujące zaworem t/oczkowym reguluje termoz8w6r umieszczony w obudowie termostatu. Układ odcinający zwrot nadminru paliwa pompki przyspieszenia umoż· liwia przyspieszanie samochodem mimo nie na· grzanego silnika.

Schemot pompki przyspieszenia % ukJad6m odcinai4.cym zwrot nlldmiaru po/iwlJ 1 - prz:epwtnlca. 2 - pompka przyspieszenra, 3 - Iloczkowy zawór pn8umatyc'i:IlV. 4 - IIOCl9k, 5 - kanal przelewowy. 6 - wlryskiw8a pompki pr2)'SPieszenia. 7 - komora pływakowa. 8 - pnew6d podciśnienia od 18fmozaworu do zeworu lłoczkowego, 9 - termozawÓf, 1 0 - obudowa termostalu, 1 1 - przewód podciśnienia do lermozaworu, 1 2 - przewód podciśnienia do pnelącznika podciśnieniowego ukladu zapłonowego

126

Demonta.Ż i montaż gaźnika

• Zwolnić zatrzaski pokrywy filtru powietrza, odkręcić od gaźnika nakrętkę mocującą chwyt powietrza do gaźnika na końcu przewodu do­prowadzenia powietrza i wyjąć z przedziału sil· nika (lub odchylić) przewód doprowadzenia po­wietrza wraz z pokrywą filtru powietrza . • Odłączyć od gaźnika: cięgno pedalu przyspie­szenia, cięgno urządzenia rozruchowego. prze-

1- 14

7 �

2

EI9menty gninfka Weber 32 TLF 32/250

@

Układ zasilania silników bez katalizatora

wód elektryczny zaworu elektromagnetycznego, dwa przewody podciśnienia przy podstawie gaź­nika, jeden przewód podciśnienia przy pompce przyspieszenia oraz przewód doprowadzenia pa· liwa do gaźnika. • Odkręcić nakrętki mocowania gaźnika do kole· ktora dolotowego i zdjąć je wraz z podkładkami. • Zdjąć gaźnik oraz uszczelkę umieszczoną pod gaźnikiem, Oczyścić gaźnik z zewnątrz.

13

�

5 O�l.

l -prZepustnica z osią. 2 -podstawa gaźnika. 3 - dźwignia CIęgna pedału przyspieS"l enia. 4 -w1cręt regulacji składu mieszanki, 5- wkręt regulacji uchył&nia przepustnicy, 6 -zaw6r elektromagnewczny. 7 -przewód podClŚnieoia. 8 - uszczelka podstawy, 9- dźwignia cięgna urządzenia rozruchowego. 1 0 - silownik podciśnieniowy. 1 1 - zawó, układu wlbogacaJącego, 12 -pompka przyspieszenia. 13 - tłoczkowy zawór pneumatyczny odcinający zwrot nadmiAru pahwa pompkI przyspIeszenia, 14 -korpus gainlk.ii. 1 5 - wtryskiwacz pompki przyspieszenia, 16 - pływak, 17 - dy&2a główna paliwa. 18 - zaw6r iglicowy. 19 -gardziel wstępna, 20 - przepustnico ro�ruchowa, 21 - filtr siatkowy paliwa, 22 - uszc:.:elka pokrywy, 23 - pokrywa komory pływakowej, 24 - rUlka emulsyjna, 25 - dysze biegu jałowego (pahwa I powietrza), 26 - dysza gł6wna powietrza

1 27

Silniki 899 cm' oraz 903 cm'

• Odkr�ić wkręty mocowania pokrywy komory pływakowej. odłączyć cięglo przepustnicy roz­ruchowej or8Z zdjąć pokrywę wraz z uszczelką i pływakiem. • Wylać paliwo z komory pływakowej i oczyścić dno komory pływakowej z zanieczyszczeń. • Odkręcić gwintowany korek z pokrywy komory pływakowoj I wyjąć filtr siatkowy. • Z pokrywy komory pływakowej wykręcić dysze biegu jałowego, dyszę główną powiel' la. rurkę emulsyjną oraz dyszę główną paliwa. • Z korpusu gaźnika wyjąć wtryskiwacz pompki przyspieszenia i sprawdzić stan jego uszczelki. • Zdemontowane elementy przemyć benzyną nieetylizowaną lub naftą. Sprawdzić powierzch­nie gwintów I stan OlworÓw. Sprawdzić drozność dysz. przedmuchując je spręzonym powietrzem (nie wolno uzywać drutu). Sprawdzić stan pły­waka. swobodę jego obrotu na osi oraz dZlalanie zaworu iglicowego. Uwaga. Nie należy dokonywać dalszego de­montażu gaźnika, gdyż dalej demontowane ele­menty wymagałyby prly montalu regulacji za pomocą specjalnych urządzeń kontrolnych. • Dokonać montażu gaźnika w koleJnOŚCI od­wrotneJ do demontazu. zwracając uwagę na prawidłowe ustawienie wylotu wtryskiwacza po­mpki przyspieszenia (struga wytryskującego pali­wa nIe mOle uderzać o gardziel WStępną ani o rozpylacz gażnika)_ Podczas montażu zaleca się każdorazową wymianę uszczelki komory pływa­kowej oraz uszczelki ga!nika. Jezeli wymieniano pływak lub zawÓr iglicowy, to przed zamon­towaniem pokrywy komory pływakowej nalezy sprawdZIĆ pOZiom paliwa (patrz dalszy opis).

Regulacja poziomu paliwa ( ustawienia pływaka)

• Zdemontować pokrywę komory pływakowej gażnika (patrz poprzedni opis). • Sprawdzić swobodę obrotu pływaka na osi. stan plywaka (ślady uszkodzeń lub ocierania o ścianki komory pływakowej są niedopuszczal­na) oraz dzialanie I prawidłowość dokr�eni8 zaworu iglicowego. • Ustawić pokrywę komory plywakowej wraz z uszczelką w pozycji pionowej tak. aby języczek pływaka lekko dotykał do kulki z8woru iglicowe­go, lecz nie powodowal jej wciśnięcia. • W tej pozycji zmierzyć odleglość między płyt­szą częścią dolnej krawędzi pływaka a płaszczyz­ną pokrywy wraz z uszczelką. W przypadku. gdy waność ta róz:ni się od 27 ± 0.25 mm. nalezy odpowiednio delikatnie szczypcami przygiąć lub odgiąć języczek pływaka, zwracając uwagę, aby zachowal on prostopadłe polożenie względem zaworu iglicowego. Uwaga. Nie wolno zmieniać ustawieOla pływa­ka przez wyginanie ramienia pływaka,

1 28

��.2 3

,

1---1--5

1 Z1!O)5mm

Spr6wdZ6ni(J poziomu P6IiW(J w komorze pływlJkowe; III pomocą ustIJw;t/nie plywlIklJ 1 - pokrywa komory pływlIkowej. 2 - ranllł plywllka. 3 - " zYCl.ek pływaka (do regulllcJ' pOIOtBnla pływaka), 4 - pływak. 5 - uszczelka pok.ywy

• W tej samej pozycji pokrywy mOlna sprawdzić Jeszcze skok pływaka, czyli odleglość między pływakiem w polazeniu maksymalnego odchyle­nia od plaszczyzny pokrywy wraz z uszczelką_ Prawidłowa waTlość skoku pływaka wynosi 34.2±O.5 mm.

Regulacja urządzenia rozruchowego

Regulacja uchylenia przepustnicy

Regulacji dokonuje się na gaźniku wymontowa· nym z samochodu. • Wymontować gaźnik z samochodu (patrz od· powiedni opis) oraz ustawić go podstawą do g6'\1. • Pociągnąć za dźwignię urządzenia rozrucho· wego az do całkowitego zamknięcia przepustnicy rozruchowej. Jednocześnie powinno nastąpić częściowe otwarcie (UChylenie) przepustnicyga­źnika. • SprawdZIĆ (np. za pomocą cienkiego wienla) wartość uchylenia przepustnicy gaźnika, które powinno wynosić 1 ,1 mm. • W przypadku uzyskania innej wartości nalezy wyregulować wartość uchylenia przepustnicy gaźnika za pomocą wkręta regulacyjnego po poluzowaniu nakrętki zabezpieczającej

Układ zasilania silników bez katalizatora

a b

o

lM��- 3 2

Schemat regulllc;; uchylelIiII przepustnicy po calkowitym zamkni,ciu Pr26pUScn;cy rozruchowej l - pr2ekrOi pfzez g8fnllo; w p0ł074!niU pracy. b - w.dok po ObfÓCOnlU g3fnik8 1 - przepustnica, 2 - n8ktętka ubezpieczalllc8, 3 - wkręt regul8cjl uchyleni/! przepustnlcv, 4 - dtwlgnl8 urządzenill rOlfuchowego, 5 - przepustnica rozruchowa V - U mm

Regulacja cZfl�ciow9go uchylenio przepustnicy rozruchowej przez siłownik Regulacn dokonuje się na gaźniku zamontowa­nym w samochodzie. • Zdemontować przewód doprowadzenia po· wietrza do gainika, • Włączyć całkowicie urządzenie rozruchowe i uruchomić zimny siłnik albo wcisnąć do oporu cięglo przepony siłownika częściowego wyłącza­nia przepustnic rozruchowych bez uruchamiania silnika.

4

3

2

• $prłlwdzić (np. za pomocą wiertła 4 mm wsu­niętego od strony wtryskiwacza pompki przy­spieszenla) wartość częściowego uchylenia przepustnicy rozruchowej, kt6re powinno wyno­sić 4 ±O,25 mm .

• W przypadku uzyskania innej wartości należy wyregulować wartość częściowego uchylonia przepustnicy rozruchowej za pomocą wkręta re­gulacyjnego, znajdującego się na zewnątrz siło­wnika podciśnieniowego,

Schemlłt ffJIIUl8Cjl cz,Jciowego uchylenia przlJpu$tn;cy rOZfuchowfłj przez $i1ownik a - przekrój, b - widok I -Drlepustnlca. 2 - kanał podciśnienia. 3 -d:fwlgnia urządzenia rtlvuchowego. 4 - wkręt regul8cjl siłownika, S - siłownik podciłnieoiowy, 6 pnopullniCIJ rozruchowe X- 4±O.25mm

1 29

Silniki 899 cmJ oraz 903 crrr

Uwaga. Wykręcanie wkręta regulacyjnego silo+ wnika zwiększa wartość częściowego uchylenia przepustnicy rozruchowej.

Regulacja biegu jałowego

Warunki wstępne • Silnik powinien być w dobrym sIanie technicz­nym (prawidłowe ciśnienie sprężania w cylind­rach, szczelne układy dolotowy i wylolowy, filtr powietrza zamontowany na silniku z czystym wkładem, sprawny układ rozrządu oraz sprawny układ zapłonowy). • Silnik powinien zostać nagrzany do tempera· tury normalnej pracy (aż do uzyskania włączenia się wentylatora chłodnicy) przy prędkości obro­towej ok. 2000 obr/min i wyłączony. Przed regu+ lacją powinny być wyłączone: urządzenie roz· ruchowe gaźnika oraz wszystkie odbiorniki po· bierające duzo energii elektrycznej. • Do rozgrzanego i wyłączonego silnika pod­łączyć analizator spalin oraz obrotomierz. Wyjąć zaślepkę wkręta regulacji składu mieszanki.

Regulacja biegu ja/owego • Uruchomić silnik i obracając wkręt regulacji uchylenia przepustnicy uzyskać prędkość obro· tową silnika 800 do 900 obr/min. • Sprawdzić. czy zawartość CO w spalinach wynosi 0,5 do 1 .5%. W razie potrzeby skorygo-

Regulaci" biegu i"'owego galniklł WlJbtu 32 TlF 32/250 1 � wkręt regulacji UChylenia przepustnicy. 2 - �vłt,ęt regulacji składu mIeszanki

1 30

wać zawartość CO za pomocą wkręta regulacji składu mieszanki (wykręcając wkręt wzbogaca się mieszankę biegu jalowego). • Sprawdzić prędkość obrotową biegu jałowego silnika i w razie potrzeby skorygować ją. • Po zakończeniu regulacji zamontować nową zaślepkę uniemożliwiającą dostęp do wkręta re· gulacji składu mieszanki.

Uwaga. Regulacja biegu jałowego bez analiza­tora spalin i obrotomierza nie zapewnia wymaga­nej dokładności i może być wykonywana tylko w sytuacjach awaryjnych. wyłącznie za pomocą wkręta regulacji uchylenia przepustnicy. Bez ni8+ zbędnych przyrządów nie wolno dokonywać re· gulacji składu mieszanki. ze względu na niebez­pieczeństwo przekroczenia dopuszczalnych za­wartości toksycznych składników spalin.

SYSTEM WTRYSKOWO-ZAPŁONOWY SllNIKOW 900 Z KATALIZATOR E M SPALIN

Silniki 900 z katalizatorem spalin w układzie wylotowym mają zamknięty układ zasilania (wy· posażony w układ pochłaniania par benzyny) z jednopunktowym wtryskiem benzyny sterowa­nym elektronicznie Weber Marelli lAW 06F 50, zintegrowany z układem zapłonowym.

BUDOWA I DZIAŁAN I E

Zasilanie elektryczne

Zasilanie różnych urządzeń wykonawczych sys· temu następuje poprzez 20-amperowy bezpiecz· nik i dołączony za nim przekaźnik. Elementy te są usytuowane obok siebie w przedziale silnika. Urządzenie sterujące ma zasilanie stale (nleza­bezpiecz-one przez bezpiecznik). Prąd zasiłania przepływa przez cewkę przekaźnika zasilania urządzenia sterującego i dopływa do styku ,,4" elektronicznego urządzenia sterującego. Taki spOSÓb zasilania pozwala zachować programy zapisane w pamięci urządzenia sterującego. W chwili włączenia zapłonu napięcie akumulato· ra poprzez cewkę przekaźnika zasilania urządzeń wykonawczych jest doprowadzane do styku ,,23" elektronicznego urządzenia sterującego. Wówczas elektroniczne urządzenie sterujące łą· czy z masą styk .,4", co zamyka obwód mocy przekainika zasilania urządzenia sterującego i za­pewnia zasilanie styku .. 35'· elektronicznego urządzenia sterującego poprzez 5-amperowy bezpiecznik dołączony przed obwodem mocy przekaźnika zasilania urządzenia sterującego i usytuowany przy nim w przedziale silnika. Jeśli po upływie około 1 ,5 sekundy nie nastąpi żadna prÓba uruchomienia silnika, ełektroniczne urządzenie sterujące odcina połączenie z masą

System wtryskowo-zapłonowy silników z katalizatorem

Schemat sterowania systemu wtryskowo-zapłonowogo Weber MersIli lAW 1 _ zbIornIk paliwa, 2 - elektryczna pompa p"liwa, 3 - fIltr paliwa. 4 - regulator cisnJema paliwa, 5 - wtryskIwacz, 6-przepustnlca. 7-czujnlk położenIa prLepustnlcy. S-$(lnda lambda, 9-regulator biegujafowego. 10- czujnik tomperatury Clecly cl1lodząCłłJ. 1 1 czujnik temperatury zallyslmego powIetrza 1 2 - elektroniczne urządzenie steruJąca. 1 3 - czujnik CIŚnienl3 belwzględnego. 1 4 - złącze diagnOStyczne. 15 - przekatnik zasilania urządzeń wykonawczych. 16 - pnekatnlk lollllama urządzenia S-ICflJJqCegO, 1 7 - kolo pasowe wału korbowego. 1 8 - czujnik p% zenia i prędkOŚCi obrotowej walu KOlbowęgo, 19 - cewk..!l zapłonowa cyllndr6w 2-3, 20 -cewka zapłonowa cy!lnd!ÓW 1-4, 21 - lampka kontrolna systemu Wlryskowo·zaplonowago. 22 -elekl(ozawó, zbiornika 2 węglem aktyWnym, 23 - wyłącznik zapłonu. 24 - zblortllk z węglam aktywnym. 25 - katalizator pmrOlnego dzialania

styku .. 23". przerywając w ten sposób zasilanie �ewki przekaźnika zasiJania urządzeń wykonaw­czych i odcinając elektryczne zO:Isilanie urządzeń wykonawczyCh. Zasilanie to będzie przywrócone tylko wówczas, gdy elektroniczne urządzenie sterujące otrzyma sygnał pochodzący z czujnika polożenia i prędkości obrotowej wału korbowego o obracaniu się walu korbowego silnika. Wylącznik bezwładnościowy (usytuowany w środku, pod tablicą rozdzielczą) odcina od pompy paliwa obwód masy w razie zderzenia z prędkością większą niż 25 km/h. Jest on wyre­gulowany tak, aby zadziałać po osiągnięciu opó­inienia od 8g do 1 4g (g - symbol przyspieszenia ziemskiego). Obwód masy może być ponownie połączony przez naciśnięcie przycisku umiesz­czonego pod elastyczną osloną wylącznika.

Zasilanie paliwem

Zanurzona w zbiorniku paliwa elektryczna pompa zasysa i t!oczy paliwo poprzez filtr siatkowy do zespołu wtryskowego tak, aby zasilić wtryski­wacz i regulator ciśnienia. którego rola polega na

,.

utrzymywaniu stalej wartości ciśnienia. około 0,1 1 MPa, odpowiedniej dla wtryskiwacza. Nadmiar paliwa wraca do zbiornika paliwa prze­wodem odplywu. na kt6rym jest zamontowany zawór zwrotny zabezpieczający. Korek zbiornika paliwa jest całkowicie hermety­czny. a utrzymywanie właściwego ciśnienia we­wnątrz zbiornika odbywa się za pośrednictwem wielofunkcyjnego zaworu zamocowClnego na zbiorniku paliwa i dolączonego przez specjalny przewód do zbiornika zawierającego filtr z węg­lem aktywnym. Zbiornik ten pochlania pary pali­wa (a więc zanieczyszczające środowisko węg­lowodory) w celu póżniejszego wprowadzenia ich do kolektora dolotowego silnika poprzez elektrozaw6r sterowany przez elektroniczne urzą­dzenie sterujące. Elektrozawór ten dopuszcza przepływ odfiltrowanych par tylko w pewnych warunkach pracy siłnika (temperatula, obciąże­nie itd.). Specjalny zawór bezpieczeństwa, :za­montowany na przewodzie dolączonym do króć­ca wlewu. nie dopuszcza do nadmiernego wzros­tu ciśnienia wewnątrz zbiornika paliwa (na przy­kład podczas dlugiego postoju samochodu).

1 31

Silnik} 899 cm' oraz 903 cm'

21�� 3 '}-j+-r-f-!!;'I 4, :t " 9 10 13 �J 1 . .

'If.;:; . BlIIIIIIIIIHE: =�' ----.:' �� " .

" . • •

, . @ g �p 5, ' 1 N ,

+ • -

4 . ' . " · : , " , ',I "

�. "";-; • 1<";: " " " " , '

• • ,

:: �l:-" P. lI ,

.. . • • • • " , .

ffi l" 23

1 I

Schfłmfłt fłlektrycz"y systfłmu wtryskowo-zap/onawego Weber MarellI JA W 1 _ akumulator. 2 - roztus:tnlk, 3 - alternator, 4 - elektroniczne urządzeHle sterujące, 5 - cewki zapłonowa, 6 -prrekalnlk zasilania urz�dzeń

. ,

.... 'Ykonawavch, 7 - bezpre<:znlk zasilania urządzeń wykonawczych. a - Cluln.k POłozenia I prV!dkości obrotowej walu kOl'bowego, 9 - elektrozaw6t zbiornika 1: wcglem aktywnym. 10 - wtrySk.wacz. 1 1 - sonda lambde, 1 2 - eluln.k CIśnienia betwzględnego, 13 _ przekairuk zasilaHla urządzeHla st8rujllcego. 14 - rogulator biegu jalowego, 15 - czujnik potolen;a przopustnicy, 1 6 - C%ulnlk tempeUllury cieczy chłodząceł, 1 7 - czujnik. temperatury Zitliysanego powiet(Z,3. 1 8 - elcł:VVczna IlOmpa paliwa, 1 9 - wV1llcznlk bezwladnOŚCiowy, 20 - oozpie<:znik zasitanla urządzenia sterującego, 21 - WVląCZHlk zaplonu, 22 - lampka komtoina systemu wt,yskowo·zaplonowego. 23 - złącze dIagnostyczno

, 32

7

lSl i .

I f-.

•

12 [@ �

•

•

•

� 20 � � � i ffi � 17 16 15 14 •

0..r� 19 18

U�ytuow8ni8 wyllfcznllt.s bezwładnościowego w $łJmochodzie z lt.atali2aforem

System wtryskowo-zapłonowy silników z katalizatorem

2-0

O>

1

EI9m8nty wtryskowego układu zasiIlmiII paliwIIm sIlnik. 900 z kllltsllzatOTlłm 1- zbiomik paliwa, 2 -czujnik poziomu paliwa, 3 -krócIec wlewu paliwo. 4 -kOlek wlowu paliwa. S-zawór bezpieczeństwa I przewietn:ania. 6 - zawór wielolunkcyjny. 7 - elekttyczna pompa paliw/!, 8

-płytka mocowania, 9 - uszczelka, 10 - filu

paliwa. 1 1 - zespól wtryskowy, 1 2- zbiornik z węglem aktywnym, 1 3 -eleklrozawór zbiornika l węglem aktywnym, 14-zawÓf zwrotny zabezpieczający

Zasilanie powietrzem

Zasysane przez silnik powietrze jest oczyszczane przez filtr z wymiennym wkladem papierowym. Obudowa filtra powietrza jest połączona z ze­społem wtryskowym przewodem powietrza.

Sterowanie silnika

Czujnłki

Wyróżnia się dwa rodzaje czujników: aktywne i pasywne, Sposób ich działania zależy od budo­wy, Czujniki aktywne dzialają samodzielnie. tzn. aby dzialać i wytwarzać odpowiedni sygnal. nie wymagają zewnętrznego zasilania elektrycznego. W przeciwieństwie do nich czujniki pasywne. aby wytwarzać odpowiedni sygnał, muszą być ze­wnętrznie zasilane elektrycznie. W większości przypadków sygnały czujników są wykorzysty­wane w sposób bezpośredni. Elektroniczne urządzenie sterujące otrzymuje na­stępujące informacje:

napięcia akumulatora - mierzone poprzez źródlo zasilania urządzenia sterującego; -zawaność tlenu w spalinach - znajdująca się na przedniej rurze układu wylotowego sonda lambda wytwarza nepięcie o wartości zmieniają­cej się w zależności od zawartości tlenu w spali­nach (zawartość ta jest bezpośrednio związana ze składem mieszanki); urządzenie sterujące dosto4 sowuje więc skład mieszanki na podstawie na­pięcia wysyłanego przez sondę; - prędkość obrotowa i położenie wału korbowe­go - specjalny czujnik indukcyjny. znajdujący się naprzeciw wieńca zębatego umieszczonego na obwodzie koła pasowego walu korbowego. wytwarza napięcie sinusoidalne. proporcjonalne do prędkości obrotowej silnika. Szczelina wień­ca, powstała wskutek braku dwóch zębów na obwodzie koła pasowego walu korbowego po­woduje. że przy przejściu przed czołem czujnika wytwarza się na jego końcówkach zerowy sygnał napięcia. Szczelina ta jest tak usytuowana, aby sygnal pojawiał się wówczas. gdy tłoki 1 . i 4.

1 33

Silniki 899 cm' oraz 903 crrr

cylindra znajdują SIę w GMP. W ten sposób jest określane położenie walu korbowego; - temperatura cieczy chłodzącej - temperatura ta jesl przetwarzana za pośrednictwem termistora o ujemnym współczynniku temperawrowym. którego rezystancja wewnętrzna maleie propor­cjonalnie do wzrostu temperatury cieczy chło­dzącej; - temperatura zasysanego powietrza - tem­peratura ta jest przetwarzana za pośrednictwem termistora o ujemnym wspólczynniku temperatu -rowym, którego rezystancja wewnętrzna maleje proporcjonalnie do wzrostu temperatury zasysa­nego przez silnik powietrza; - ciśnienie zasysanego powietrza - specjalny czujnik piezoelektryczny informuje urządzenie sterujące o wartości ciśnienia. które panuje w ko­lektorze dolotowym (jest zasilany napięciem 5 V i wytwarza napięcie zmieniające się w załei­ności od ciśnienia); - kątowe położenie przepustnicy - specjalny czujnik informuje urządzenie sterujące o poloże­niu kąwwym przepustnicy (jest zasilany napię­ciem 5 V i wytwarza napięcie zmIeniające się w funkcji kątowego polożenia przepustnicy); - włączanie i wyłączanie klimatyzacji - włącze­nie klimatyzacji jest sterowane przez elektronicz-

1 34

Elementy układu zasillmia powietrzem si/nika 900 z katslizatorenl 1 - wkłAd flltla powietrza. 2 -obudow;) fillla powielrta, 3 - pokrywa tihm powietrza, 4 - przewód zaSySania podgrzal"lego powlelrza, 5 - przewó<l zasysania chłodnego powietrza. 6 - pn:ew6d doplowadzenia powietlll do zespołu wtryskowego. 7 - pokrywa zespołu W{fyskowtlgo. 8 - tesp61 W(1)'s!cowy, 9 - uszczelka. 1 0 - podkladka IZOlacji l8fmlcznei. 1 1 - podSIewa zespołu vvtryskowego. 1 2 - pOkrywa glowlcy

ne urządzenie sterujące, które (w zalezności od warunków pracy silnika) dopuszcza lub nie do· puszcza do zasilania sprzęgła elektromagnetycz­nego sprężarki oraz (w celu zapobieżenia spad­kowi prędkości obrotowej) zwiększa prędkość obrowwą biegu jałowego silnika przed włącze­niem klimatyzacji.

Urządzenie wykonawcze

PrzeKainik zasilania urządzeń wyko.'1awczych

Elektroniczne urządzenie sterujące powoduje za­mkn ięcie obwodu mocy tego przekaźnika wów­czas, gdy otrzymuje sygnał wytworzony przez czujnik polozenia i prędkości obrotowej walu korbowego (przy obrocie walu korbowego sil· nika).

Wtryskiw8cz

Ciśnienie zasilania paliwem jest regulowane przez regulator ciśnienia paliwa w taki sposób. aby zachować jego stalą wartość. Jedynym para ­metrem wplywającym na ilość wtryśniętego pali­wa jest więc czas otwarcia wtryskiwacza, Elektro­niczne urządzenie sterujące określa ilość zasysa­nego przez silnik powietrza (ciśnienie w kolek­torze i polozenie przepustnicy) i długością czasu

System wtryskowo-zaplonowy silników z katalizatorem

UsytuQw."le tHement6w syst9mu wtryskowo.zep/onowego w snmocho(/z'. I - ełelmonlczne u�ellle storUJące. 2 - lJI'Zeka.ŻflI� Ulsilanlll wtądzen1e !lflruJącego, 3 - bezplocznlk zasIlania urz.ądz.enia NlU�ł90, .4 - przokalnik zasl/enia urządzeń wykonawczych. 5 - be2plErCUllk Z8sJlanl/� urządzeń wykonawczych. 6 zląo:e diłgnos1V�ne. 7 - zb«:Irnlk l węgłem aktywnym, 8 - .łek,uozawór zbrofnllu! , woglem aktywnym, 9 - sonda lambda, 10 czujnik polozMla I prędkości Obrolowo] walu korbowego, 1 1 - log\llOIOI Ciśnieni!, pallwi), l 2 - czuJnik temperalury myNl\lIQO POWI8tm1. 1 3 - regulator biegu ja/owego, 1 4 - czuJnik POIozenlłl przepuslnlcy. 1 5 - wtryskiwacz. 1 6 - c.zujrllk temperatury CI6CZY chlod.zącej, 1 7 - cewki zaplono\\'&. 18 - CZUJnIk CI�nlenl8 Ov.\Vlględnl!lgo

135

Silniki 899 cmJ oraz 903 cmJ

trwania impulsu wysyłanego do wtryskiwacza sleruje Ilością wtryskiwanego połiwa tok. aby utrzymać w przybłiżeniu skład stechiometryczny mieszanki paliwa z powietrzem. Wtryskiwacz zasila cztery cylindry: jest włączany dwa razy na obrót walu korbowego silnika wę­dług impulsów wysylanych do elektronicznego urządzenia sterującego przez czujnik polozenia i prędkości obrotowej wolu korbowego.

Regulalor biegu iDlowego W lego sklad wchodzi silnik krokowy. który działa na zawór igl icowy. regulując przekrój przelotu kanalu obejściowego powietrza omijającego przepustnicę. Zmiana tego przekroju powoduje zmianę wydatku powietrza, co pozwala na utrzy­manie stalej prędkoścI obrotowej biegu Jałowe­go. niezaleznie od obciążenia silnika.

Cewki zapłonowe

Optymalne wartości kąta wyprzedzenia za plonu dla kazdych warunków pracy silnika są zapamię­tane w pamięci elektronicznego urządzenia steru­jącego. Urządzenie tO steruje prądem uzwojenia pierwotnego każdej z dwóch cewek według wyprzedzenia zaplonu określonego dla chwilo­wych warunków pracy silnika. Elektroniczne urządzenie sterujące ma dwie koń­cówki Odpowiedniego sterowania kazdej z dwóch cewek zapłonowych. Cewki te zasilają świece zapłonowe odpowiednio: cylindrów 1 -4 oraz cylindrów 2-3. Gdy urządzenie sterujące przerywa lasilanie uzwojenia pierwotnego jednej z cewek. wówczas w uzwojeniu wtórnym tej cewki jest indukowany prąd wysokiego napięCia Kazdy z końców uzwojenia wtórnego Jest polą­czony ze świecą zapłonową odpowiedniego cy­lindra, tzn. że iskra powstaje jednocześnie na świecach cylindrów. których tłoki w tej samej chwili zbliżają się do GMP. Iskra powstająca w suwie wyłotu jednego z dwóch cylindrów jest tracona

Elektrozawór zbiornIka z węglem aktywnym

Elektroniczne urządzenie sterujące włącza elek­trozawór umieszczony na przewodzie łączącym zbiornik z węglem aktywnym I zespól wtryskowy. Elektrozaw6r ten. gdy jest otwarty. pozwala na zassanie przez silnik par benzyny zawartych w zbiorniku z węglem aktywnym (pary te po­chodzą ze zbiornika paliwa). Aby nie zakłócać pracy silnika. elektrozaw6r otwiera się tylko w pe­wnych warunkach pracy silnika (prędkość obro­towa. temperatura itd.)

Przekainik zasilania sprężarki klimatyzacii

Jeśli samochód jest wyposazony w klimatyzację, to elektroniczne urządzenie sterujące steruje przekaznikiem włączania sprężarki kl imatyzacji.

, 36

Urządzenie to sprawdza (poprzez różne czujniki). czy moc pobierana przez sprężarkę nie zaklóci pracy silnika i w takich przypadkach nie dopusz· cza do jej włączenia. Podczas pracy na biegu jalowym. jeśli spręzarka klimatyzacji jest załącza· na. elektroniczne urządzenie sterujące (przed do­puszczeniem do zasilania spręzarki) wstępnie zwiększa prędkość obrotową za pośrednictwem regulatora biegu Jałowego.

Samodiagnoslyka

Elektroniczne urządzenie sterujące nadzoruje ze· wnętrzne urządzenia układu (czujniki I pośrednio przewody). Informacje o wystąpieniU niespraw· ności są przez 010 zapamiętywane. Odczyt zawar· tOŚCI pamięci diagnostycznej jest możliwy tylko za pomocą specjalnego urządzenia producenta (FIAT-Lancia Tester) .

Lampka kontrolne systemu wtrysk.owo· -zap/onowego

Lampka la znajduje się w zestawie wskaźOlków. a jej zaświecenie sygnalizuje. ze w układach wtryskowym lub zapłonowym elek.troniczne urządzenie sterujące wykryło niesprawność.

SPRAWDZANIE. NAPRAWA I REGULACJA

W razie uszkodzenia jednego z urządzeń wcho· dzących w sklad systemu wlryskowo·zaplono­wego jesl konieczna jego wymiana. Na ogól czynność taka nie jest trudna. gdyż sposób wy. montowania tych urządzeń jest względme prosty.

Sprawdzenie i regulacja szczeliny powietrznej oraz wymiana czujnika położenia i prędkości obrotowej wału korbowego silnika

Sprawdzenie I regulacla szczeliny powietrznej

• Obrócić kolo pasowe walu korbowego tak, aby ustawić ząb dokladnie w osi czujnika. • Za pomocą szczelinomierza zmierzyć wartość szczeliny powietrznej między czołem czujnika i zębem kola pasowego. Wykonać pomiar szcze!i-

Pomi/u wielkości szczeliny powletrznof cZ/Jinikll p% żenili ; pr,dkolcl obrotowllj w.lu korbowego

System wtryskowo-zaplonowy silników z katalizatorem

ny powietrznej dla 3 różnych zębów rozmiesz­czonych na obwodzie co okola 1 20°. • Wartość średnią z wyników trzech pomiarów porównać z wartością wlaściwą. Jeśli wartość średnia nie jest prawidłowa, należy wymienić czujnik.

Wymiana czujnika

• Odłączyć od czujnika złącze elektryczne. • Odkręcić dwie śruby mocujące czujnik do wspornika, a następnie wyjąć czujnik. • Upewnić się, czy powierzchnia styku między czujnikiem i jego wspornikiem jest idealnie ClyS­IB. • Umieścić nowy czujnik na właściwym miejscu, a następnie wkręcić śruby mocujące. • Podłączyć złącze elektryczne czujnika.

Wymiana filtra paliwa

• Aby ułatwić operację, na/ezy unieść samochód do góry za pomocą pOdnośnika warsztatowego. • Odkręcić śrubę mocowania filtra do jarzma podtrzymującego. • Zdjąć obejmy mocowania filtra do prlewodów. Uwaga. Trzeba być przygotowanym na wystą­pleme wycieku paliwa, które należy zebrać do odpowiedniego naczynia. • Wyjąć fillr paliwa. • Zakładając nowy filtr paliwa nalezy przestrze­gać właściwego sposobu montaw (kierunek strzalki na obudowie hltra powinien odpowiadać kierunkowi przeplywu paliwa w przewodzie). • Wkręcić śrubę mocowania filtra do jarzma podtrzymującego. • Zamontować obejmy mocowania. • Podczas pracy silnika sprawdzić. ay w sąsie­dztwie połączeń fllHa nie występują wycieki.

Wymiana elektrycznej pompy paliwa

• UnIeść siedzisko tylnego siedzenia i wymon­tować specjalną plytkę umieszczoną na podlo­dze.

UsytuowBnill filtra paliwa w somochodzie l silnikIem 900 zasilllnym wtryskiem benzyny

Jdontyflkllcja poJ'tczon no IIlektrycznej pampill Pll/iw8 1 - zlllcze el$ktryc:mego zalilania pompy. 2 - pri:ewód Iloczenla paliwa do filtru I zespotu wtryskowego. 3 - przewód odpływu paliwa do zbiornika

• Odlączyć elektryczne zlącze czujnika pozIomu paliwa, a następnie wymontować koln ierz "szyb­kiego" mocowania przewodów paliwa. • Oznaczyć p% zenia kątowe czujnika poziomu paliwa względem podłogi. • Wymontować czujnik za pomocą klucza hako­wego. • Wykręcić śruby mocowania płytki mocującej pompę na zbiorniku. • Wyjąć płytkę wraz z elektryczną pompą paliwa. • W cełu zamontowania pompy należy wykonać czynności w odwrotnej kolejności w stosunku do wymontowania, przestrzegając następujących wskazówek: -wymienić uszczelkę zespołu pompa - czujnik; - upewnić się. czy "szybkie" złącza pnewodów paliwa są właściwie zalożone i zablokowane: - przy pracującym silniku sprawdzić. czy w są· siedztwie polączeń pompy nie występują wycieki p(lliwa.

Diagnostyka systemu wtryskowo-zapłonowego

Procedura diagnostyczna, jak również opisane poniżej sposoby sprawdzenia. dotyczą tylko sa­mochodów, którym jest poświęcone niniejsze opracowanie (patrz tablica identyfikacyjna). We­dlug posiadanych informacji są one zgodne z ich specyfikacjami oryginalnymi. Przedstawione poniżej parametry elektryczne ełementów wchodzącYCh w skład systemu wtry­skowo-zapłonowego są wynikiem pomiarów vvykonanych za pomocą multimetru Metrix MX 63. Przyrząd ten jest klasycznym multimerem cyfrowym. który ma funkcje specyficzne dla za­stosowań samochodowych (obrotomierz, po­miar czasu wtrysku. sonda lambda itd.) Aby prawidłowo przeprowadzić diagnostykę, należy

1 37

Silniki 899 cmJ oraz 903 cnr

koniecznie dysponować przyrządem o parame­trach co najmniej równorzędnych.

Wykonanie procedury diagnostycznej

• Przed rozpoczęciem procedury diagnostycznej absolumie konieczne jest sprawdzenie spełnienia warunków wstępnych podanych poniżej oraz uwzględnienie następujących zaleceń:

� parametry elektryczne podane bez tolerancji są wynikiem pomiarów wykonanych w samocho­dzie. Ich interpretacja powinna więc uwzględniać rozrzuty produkcyjne;

� wykonanie procedury wymaga wcześniejsze­go poznania działania systemu wtryskowo-za­płonowego; � procedura diagnostyczna powinna zawsze rozpoczynać się od analizy objawów niespraw­ności;

� zamieszczona tablica kolejności sprawdzania umoz!iwia ustalenie kolejności sprawdzania po­szczególnych elementów na podstawie stwier­dzonych objawów.

Warunki wstępne

• Obwód rozruchu powinien być sprawny (aku­mulator. przewody i rozrusznik). • Właściwe paliwo powinno być w wystarczają­cej ilości.

• Filtr palIwa powinien być czysty i właściwie zamontowany. • Przewody recyrkulacji par paliwa powinny być szczelne i drożne. • Układ zasilania powietrzem powinien być sprawny � szczelność przewodów. szczelność innych elementów (uszczelki kolektora. zespoi u wtryskowego itd.), wkład filtru powietrza powi­nien być czysty i właściwie zamontowany, termo­statyczny zawór obudowy filtra powietrza powi­nien działać. • Linka pedalu przyspieszenia powinna być sprawna (powrót do położenia biegu jałowego i maksymalne otwieranie przepustnicy). • Przewody recyrkulacji par oleju powinny być sprawne (szczelność, dysze zamontowane i o właściwej średnicy). • Obwód pneumatyczny wspomagania ukladu hamulcowego powinien być szczelny. a zawór zwrotny sprawny. • Silnik pod względem mechanicznym powinien być w dobrym stanie technicznym (ciśnienie sprężania itd.). • Zgodne z zaleceniami świece zapłonowe po­winny być sprawne. • Bezpiecznik główny systemu wtryskowo-za­płonowego powinien być sprawny.

Tablica kolejności sprawdzania elementów n�-' podstawie stwierdzonych objawów niesprawności

Silnika nie mowa uruchomić lub silnik trlJdno uruchomić Silnik po uruchomieniu natychmiast gaśnie

Nieprawidlowy bieg Jałowy (niestabilność, toksyczność spalin) SIlnik ile pracuJa prry przyspieszanIU (szarpnręcla itp.)

Brak ",ocy lub spalanie SlUkowc Nadmierne wzycie paliwo

Wypadanie zapłonów

1 1 1 1 1 2 1 Sprawdzente spelnlenla warunk6w WStępnych

2 2 7 Spr .. wvdzen ie zasll<lnl.1 elektrycznego

3 7 3 5 2 Sp"lwdzent8 układu zapłOnowllgo

4 4 5 6 2 1 3 Sprawdzenie Z<lsilonla paliwem

6 6 Czujnik temperawty cieczy chłodzącej

8 CZUJntk tempeliltury zasysanego pOWiel/za

5 5 3 3 5 6 Czu)f1lk cl�!1Ienja bezwzględnego

7 Wyłą�njk bezw1óldnośclcwy

2 4 Czujnik polożenia przepustnicy

3 2 Regulator bl8gu jalowego

6 5 4 4 Wtrysklwal:z

6 • , 3 Sonda lambda

9 7 ElektrOl3w6r zbiornika z węglem aktywnym

8 7 5 CZUJnik połczenla I prędkości obrotowej wału kOrbowego

1 38

System wtryskowo-zapłonowy silników z katalizatorem

Uwaga. Jeśłł podana w tablicy procedura spra­wdzenia nie wykaze żadnej nieprawidłowości. a objawy będą nadał występować. należy wyko­nać wszystkie sprawdzenia opisane poniżej i do­piero w ostatniej kolejności wymienić elektro­niczne urządzenie sterujące.

tdltntyfikacja styk6w złącza wieJostykowlIgo .'.ktron;cznego uTZlłdzlln;1I sterującego

Sprawdzenia

Sprawdzeni6 zasiłania elektrycznego systemu wtryskowo-zapłonowego

NI Warunek ,prawdl.nia sprawdzenia

III Zapłon

f----1 12

1/3

1/4

1/5

1(6

f------1 1 /7

1(6

1/9

1/10

1/11

1/12

wyląclony

Zapłon wlltCzony

POImaI mifdzy słvkaml WllrlOśt wlakt'ł\l8

.. 30" wyl�cznlka zapłonu Napięcie

1-'-' C""= .. ::.... ________ --j akumulatora

.. 30" Prlekainlka urządzenia Ilerul�o I masa

.. 86" przelailllka urządl.QIlI8 lIelulllcego I ma.sa

"lO" pnekaźllLka urządzeń wy­

konawczych i mase

.. 4" uf2<ldzen,a shliUjącegO i miI­sa (złącze Wle!ostykowe urzą­dzema sIeIulącego odlączone)

NaPIęCie w prl'vb/lze­niu r6wne n�piłClu akumulatora

P/llwdopodobne 1r6<110 u5Zkodzenla

Wiązka przewodów

Bezpiecznik 5 A lub wiązka przewodów

Bezpiecznik 20 A lub wiąZka przewodów

Przekafnlk urZądzenia st8fującego lub wlljzka przewod6w mi�zy u�.nlem sterującym I j)rZska.f­nlluem urz.-dzenla steruJljCego

,,1 5/501" wyłącznika zaplonu Napięcie akumulato· WyI�nlk zaplonu i masa la

.. 86" przekainlka urzljdzeń wy­konawczych i maili

Wylączlllk zaplonu lub Wiązka pnewodów

.. 23" urządz8f11n 910ruJącego Nllpięt:!fI w Pl"l'(bllze· P,.,ękatnik uflljdleń wykonaw-i masa niu równe napIęciu czych lub wiljzka przewodów

akumulatora

,,35" ulll(dzenia steluillcego Napięcie akumulato· I masa ra

.. 35" i .. 1 7" urządzema sterują­_0

.. 87" przekafnłka urzqdz.eń wy­konawczych I mass

.. 4" ulz<1dzenia slerującego j ma­sa (zlęcze wlełostykowe uną­dzenie słerującego odłączone)

Naplę-<:Ia akumuJ.uo­ra przez 1.5 sekundy po włączeniu zaplo­nu

NapięcIe w pnyblifa­niu równe na�iu akumul.aIOla

Przelcalnik urządzenia SllruIQcego lub WiąZka przewodów mlO'(izy urządzeniem sleluJącym I przekaź­nikiem urządzenia StflfUI'łcego

PoI/lC1.em8 z masą ulządzenle ste­IUJącegO

Przekafnlk urządlań wykonaw' czych lub Wiązka przewodÓW mię' dry u,z�ni.m SletujljCym I prze· �nlluem unądzeń wykOflłlw­"",h

Wiązka przewodów międ:ty uną­dzeniem słelullłcym i pIlekażni· kiem urządzan .. steru)ącego

Sprawdzenie to polega na ocenie prawidłowości zasilania elektrycznego systemu wtryskowo·za-

płonowego i powinno być wykonane przy pod­łączonych wszystkich złączach układu.

1 39

Silniki 899 cm:J oraz 903 cm'

Identyfiktłcjs końc6wek z/ączy prztłksłników A - pneka.fnlk zasilania ul�z8ń wykonawczych, B - przeklltnik zasilania urządzenia st8fUjącegO

Sprawdzenie czujników. urządzeń wykonawczych i wiązek

N, Sprawdzany element Pomiar między stykami Wartość właściwa sprawdzenia

2/1 Pleorwomc UI.WOjenle ce· I ·· urząd1.8nia stęrująoogo 0,5 do 0,6 fi wki zaplonoweł ("" , ,,81" pł'Zeka.fnlka urządzeń 1 .4) wykonawczych

2/2 Pierwotne uzwojenie ce· .. 1 g" urządlania sterującego .,łd zapłonowej (oył . I .. 87" pnekBŻnlka urządzeń 2.3) wykonawczvch

2/3 ElektrozaWÓl' zbiornika .. 22" urządzema sterującego 22 0 z węglem aktywnym , .. 87" pr,teka1:nika urz�zeń

wykonawaych

2/4 Wtryskiwacz ,,18" urządzenia sterującego 3 0 , .. 87" pn:ekatnfk.ll urządzeń wykonawczych

2/5 Regul.nor biegu JSlowe. .. 3" i .. 2 1 " urządzenia starulące· 50 O go go

,,2" i .. 20" uf"Ządzenia sterulące· go

2/5 Czujnik połozania pn •. •• 14" I .. 16" urządzenia sterują· 13400 pustnicy ' .. o (czujnik ciśnienia bo,·

względnego odlączony)

,,16" I ,,30" urządzenia steluJą· Na biegu Jalowym ' .. o (I'211Jnik d'itniltnia 000. R ;" 1 400 n względnego odłączony) Prty palnym ob·

clązenlu R .;: 2400 n

2(1 C:zujnik temperatury cie, .. 13" ł ,,16" urządzenia sterują· Pauz wartości w c:zy chlodzlłCej ,ego lozdzlale 2,l

2/8 Czujnik temperatury za· ,,31" J ,,16" urządzenia sterują· sysanego powietrza ' .. o

2/" Czujnik połozenia i pręd· ,,28" I , , 1 ' " unądzenl3 81arują- 580 do 780 n kości obrotowej wału 0000 korbowego

PrawdoPOdobne ;fr6dfo uszkodzenia

Wl;pka przewodów lub cewka

WIązIul przewodów lub elektro' zawór

WiąZka przewodÓw lub wtrys· kiwacz

Wiązka przewodÓw lub regule· 10'

Wiązka przewodÓw

Czujnik

Wiązka ptzewod6w lub czujnIk

Wiązka Pf'lewod6w

Sprawdzenie to poJega na ocenie stanu urządzeń zewnętrznych w stosunku do urządzenia sterują­cego i powjnno być wykonywane na stykach

złącza wiełostykowego urządzenia sterującego: złącze to powinno być odłączone od elektronicz· nego urządzenia sterującego.

140

System wtryskowo-zapłonowy silnik6w z katalizatorem

Sprewdzenie zasilania elektrycznego czujników pasywnych lub sygnałów wytwarzanych przez czujniki aktywna

N. SPfswdzany element Pomiar między stykami WartoŚĆ wlaściwa Prawdopodobne sptawdzenia :h6dlo uszkodzenia

Sprawdzenie zasilania eleklrycznego

3/1 Eleł:!rozawó' zbiornika z Wę9- ,,22" i ,,17" Napięcie akumulatora 2 razy na Urządzenie steru-lem sktywnym �k. prze, 1 5 sek. po louu<;hu J.",

silnika

3/2 Czujnik poloienia przepustnicy .. 14" i ,,16" 6 V (czujnik połozenia odłączony)

313 Czujnik ciśnIenia bezwzglodne- .. 1 4" 1 ,,1 6" 5 V Czujnik go .. 1 4 " ł ,,32" Palrz wartoŚ(:i w rozdziele 2.1

314 Czujnik !emr>�ł1atury Cieczy ,,13" i .. 1 6" ' V Uaądzenle Sleru-chłodzącej (czujnik odlączony) jące

31' Czujnik temperatury zasysane- ,.31 " i .. 16"

go powietrza (czurnlk odląClO-ny)

Sprawdzenie wytwarzanego sygnalu

316 Sonda lambda ,,12" 1 ,,29"

317 Czujnik poloxenia i prędkości ,,28" ł , , 1 1 " obloloweJ walu korbowego

Sprawdzenie to polega na ocenie elektrycznego zasilania lub sygnałów czujników; powinno być wYkonywane na stykach złącza wielostykowego urządzenia sterującego. a złącze to powinno być

Sprawdzeni6 ukladu zasilania paliwem

N. Wykonywane Warunek sprawdzenia tprawdzenia sprawdzenie

'" ZUllanie elel:try. Złącze pompy odłączone. " czne pompy plon włączony

412 Ciśnienia zasila- Przewody paliwa w dobrym nia stanie. POdłączyć manometr (O

do 0,6 MPa) � przewodZie dopływu paliwa "' zespole wtryskowym. Zbocznikować styki ,,30" I ,,87" (,,87" central-"y) na zląezu przekafnika urzą-dzań wvkonowczych (zlącze odlączone)

4/3 Sprawdięf1ie Taki sam W8run�k. jak dla �pr .. _ utrz:ymy....,anle 01- wdle"ia nr 4/2 śnienia

Sprawdzenie to i>OS2Clególnych

polega na ocenię sprawności elementów wchodzących

Oscylacje mięcl:ty O i 0.8 V po Wiązka pru'wo 2 minutach d7,latania d6w lub sonda

Napięcie zmienne ok. 2 V pl%y Czujntk prędkOŚCI obrotowej IOlfuchu

podłączone do urządzenia sterującego. Ze wzglę­dów praktycznych zaleca sję wykorzystywanie przy tego typu sprawdza niu płytki :zaciskowej wlączonej szeregowo między elektroniczne urzą­dzenie sterujące i jego złącze wielostykowe.

Wart ośt zmierzona Uwagi

Napręcle akumulatora Zasilenie dobre przez 1,5 s po włączeniu zaplonu

Napi(/Cl� zelowe Wiązka przewodów lub bezpie-cznik 20 A uwodzone

P = Q Patrz spr:awdzonio nr 1

p < P regulacji Scisnąć przewód odpływu; le-zeli ciŚnienie wzrośnie. wvmle-nić reg ulator; jeśll ciśnienie po-zostanie stale. sprawdzić SZela-Iność wtrysJdwacza. a następnie wykonać próbo z nową pom�

P > P regulacji Wymienić regulator ciśnienia

Nie m .. zmłCząc"\jIQ .po_ OQbrtl ulrzymy ..... onitl ciśnieni.,

d'o clśnienril '"" o,. l O min

Poważny .!Ipadek ciśnIe- SprawdzIĆ w:.r:rokowO szczel-ni" ność wtryskiwacza. a następnie

wykonać próbę z nową pompą (lIIw6r przelewowy uszkoclzo-oy)

w skład układu zasilania paliwem.

1 41

Silniki 899 cm' oraz 903 cm'

Sprawdzanie sygnalu nopif/Cilł wytwarzanłlgo przez czuinik ciśnieniIJ bezwzgllJdnłlgo A - dla CliOl&nt.a bezwzględnego okolo 40 kPa. 8 dUJ eI�nleOla bezwzgltdnego okolo 100 kPa

Sprawdzenie ukladu zapłonowego

Sprawdzenie występowani,., wyładowań iskrowych

Sprawdzenie to powinno być bezwzględnie wy­konywane w taki sposób. aby zamknięcie ob­wodu wtórnego następowało zawsze pOprzez masę. W przeciwnym wypadku występuje nie­bezpieczeństwo szybkiego uszkodzenia cewki zapłonowej. Należy również przestrzegać bardzo istotnego zalecenia: nie wolno nadmiernie prze-

1 42

Identyfikacia prze wodów dO(lfclonych do zespołu wtryskowego 1 - przewód dopłyv..·u palrwa. 2 - przewód odpływu pahwa do zbIornIka 3 - przewód dopływu clOczy chlodzpj do podgrzewanIa zespołu 4 - przewód odplywu Cieczy chlodz<tC'I. 5 - pn:1!W0d CIŚnle!'lIa CZUln,ka clśOIenla bezwzględnego. 6 - przewód zasysanlB pa, paliwa ze zbiornika z węglem aktyWnym

dluiać włączenia rozrusznika, aby nie uszkodzit nie spaloną mieszanką katalizatora. • Jeśli wyładowania iskrowe są slabe lub nie występują. należy sprawdzić: - śWIece zapłonowe. - obwód wysokiego napięcia, - cewkę zapłonową (patrz opis zamieszczony poniżej). • Układ zaplonowy znajdUje się w dobrym sta­nie, jeśli wszystkie sprawdzenIa nIe wykazą lego niesprawności.

Sprawdzenie cewek zapłonowych

• Za pomocą omomierza zmierzyć rezystancję uzwojenia pien. .... otnego między końcówkami do­datnią i ujemną (oznaczonymi znakami H +" i .. -H) kazdej cewki. • Zmierzoną wartoŚć porównać 7 wartością wy­maganą i jeśli nie jest wlaściwa. wymienić od­powiednią cewkę zapłonową.

Elementy ukllJdu zlJpłonowego silnilctJ 900 z kIJt,,(iZBtorem l - cewki zapłonowe. 2 - wiązka przewod6w wysokiego nepltl(:la. 3 - śWIeca zaplonowa

• Za pomocą omomierza zmierzyć rezystancję miedzy dworna wyjściami wysokiego napięcia każdej cewki zapłonowej. • Jeśłi zmierzona wartość różni się od wartości wymaganej, należy wymienić odpowiednią cew­kę zapłonową·

2.2.2. N aprawy nie wymagające wymontowa nia si lnika

UKŁAD ROZRZĄDU

Wymontowanie i zamontowanie łańcucha napędu rozrządu

Uwaga. Podczas wymiany lańcucha napędu rozrządu należy wymienić oba kola zębate roz­rządu.

Wymontowanie • Ustawić samochód na stanowisku napraw­czym. • Wymontować dolną oslonę chlodnicy. • Zdjąć prawe przednie kolo i wymontować oslonę wnęki kola z tworzywa sztucznego. • Zdjąć pasek klinowy napędu alternatora (patrz odpowiedni opis w rozdz. 1 3). • W silnikach ga1nikowych (bez katalizatora) odkręcić dwie nakrętki mocujące pompę paliwa. odsunąć pompę od kadłuba (bez zdejmowania przewodów paliwa) oraz wyjąć podkladkę izo­lacyjną i popychacz napędu pompy. • Zdemontować oslonę kola zamachowego. od­kręcając cztery śruby. • Unieruchomić kolo zamachowe (zalecany przyrząd specjalny nr 1 867029000 przykręcany do obudowy sprzęgła) i odkręcić (kluczem ocz-

\ \\ 186702900

Prryrz4d specill/ny nr 1867029000 do un/eruchllmianill leollJ zamachowego złlmontowlJny do sllniks

Układ rozrządu

kowym) nakrętkę mocującą kolo pasowe do walu korbowego. • Wymontować ze wspornika czujnik polożenia i prędkości obrotowej walu korbowego silnika. Uwaga. Nie wolno odkręcać śrub mocujących wspornik czujnika ze względu na prawidłowe ustawienie czujnika. • Wymontować miskę olejową i zdjąć jej uszcze· Ikę. • Odkręcić śruby mocujące pokrywę napędu rozrządu i zdjąć pokrywę oraz jej uszczelkę, po uprzednim podstawieniu naczynia na ściekający olej. • Odblokować kolo zamachowe i obrócić wał korbowy (kluczem plaskim za czop walu) do położenia. w kt6rym znak wykonany na kole zębatym walu korbowego pokryje się ze znakiem na kole zębatym walu rozrządu. • Zablokować kolo zamachowe. • Poluzować napinacz lańcucha, przesuwając wkrętakiem klin plastykowy w kierunku sprężyny. • W razie konieczności wymiany napinacza (np. z powodu nadmiernego zużycia ślizgacza), zdjąć pierścień osadczy z osi napinacza i zsunąć napi· nacz łańcucha z osi. • Odkręcić śrubę mocowania dużego kola zęba­tego i mimośrodu napędu pompy paliwa (w silnikach gaźnikowych) do walu rozrządu. • Zdjąć jednocześnie oba kola zębate wraz z lań­cuchem napędu rozrządu (całą przekładnię lań­cuchową)· • W silnikach gaźnikowych sprawdzić stan mi­mośrodu napędu pompy paliwa i w razie zużycia wymienić go.

Zamontowanie • Za/ozyć jednocześnie oba kola zębate wraz z łańcuchem napędu rozrządu na odpowiadające im wały. • Sprawdzić pokrywanie się znaków na kolach zębatych lańcuchowych. Znaki wykonane na kole zębatym walu korbowego i kole zębatym walu rozrządu powinny być polożone' najb/iżej siebie i wyznaczać prostą przechodzącą przez osie obu kól zębatych. • W silnikach ga1nikowych za/ożyć mimośród napędu pompy na wal rozrządu w taki sposób. aby kolek wszedł w otwór. • Wkręcić śrubę mocowania kola zębatego walu rozrządu i mimośrodu (w silnikach gaźnikowych) i dokręcić ją momentem 49 N . rn. • W razie wymiany napinacza zalozyć nowy napinacz lańcucha na oś. ściskając całkowicie sprężynę, oraz zalozyć pierścień osadczy napina· ela lańcucha. a następnie odblokować sprężynę napinacza. • Wymienić pierścień uszczelniający (Simmer­ring) w pOkrywie napędu rozrządu i posmarować olejem silnikowym jego krawędź uszczelniającą.

1 43

Silniki 899 cm' oraz 903 cm'

PrtJwidlowtl U$rSWi8nie znak6w na kolach Isllcuchowych napf/du rozrządu

• Zamontować pokrywę napędu rozrządu wraz z nową uszczelką do kadluba silnika, przykręcając dziesięć śrub mocujących (śruby M6 momentem 8 N . m. a śruby M 1 0 momentem 40 N · m).

Elementy układu rozrządu 1 -łańcuch. 2 - napinacz lańcucha. 3 -kolo zębale walu korbowego. 4 - kolo zębate wału rozrządu. 5 - Sruba kola zębatego walu rozrządu. 6 - krzywka

• Zamontować do kadłuba miskę olejową wraz z nową uszczelką, dokręcając śruby mocujące momentem 7.8 N . m. • Zamontować czujnik polożenia I prędkości obrotowej wału korbowego. • Zamontować kolo pasowe wału korbowego. dokręcając nakrętkę momentem 98 N . m. • Odblokować koło zamachowe i zamontować oslonę kola zamachowego. przykręcaną czterema śrubami. • W silnikach gaźnikowych zamontować popy· chacz napędu pompy paliwa. podkładkę izolacyj· ną oraz pompę paliwa do kadłuba silnika. • Zalożyć pasek klinowy napędu alternatora (patrz odpowiedni opis w rozdz. 1 3). • Zamontować osłonę wnęki prawego kola z tworzywa sztucznego i zalozyć prawe przednie kolo. • Zamontować dolną osłonę chłodnicy.

GŁOWICA

Wymontowanie i zamontowanie głowicy

Uwaga. Glowicę mozns wymomowywać tylko przy zimnym silniku .

Wymontowanie

• Odłączyć akumulator. • Opr6znić uklad chlodzenia (patrz odpowiedni opis).

napędu mechanicznej pompy paliwa. 7 - wał

G[i[J[�t1i::::t]::::1�6: rozrządu. 8 - tulejkI wału rozrządu. 9 - popych&CZ 12 mechanicmy. 10 - drązek popychacza, , 1 - śruba 23 24 13

/ ® re.gulacyjna. 1 2 - nakrętka kontrująca, 1 3 - dtwlgma fi \ \ \t;!ł-zaworu. 14 - miseczka (płytka). 15 - popychacz � JJiJ'"' hydrauliczny. 16 - zawór. 1 7 - prowadnica zaworu. � e . 1 8 - uszczelniacz zaworu. 19 - spręiyna zawalu. 14 _e) i , "@ 20-miska g6rna. 2t - kliny (półsloiki).22-mlska

15 --1"1 il . dolna, 23 - os dtwigni zaworowo 24 - spręźyna li;Jd fj ustawienia diwlgnl zaworów. 25 - wspornik osi 18 .1 \ 2&ff> dźwigni uwor6w .

I 11 20

L "--'j1 7 .

10

144

4

( @

8--1

ZaspDl głOwicy 1 - gJOWIClI. 2 - uszczelka gIO'l'JICV. 3 ŚIUba głowIcy. 4 _ p!lIcrywa ołowicy, 5 uuclolka poł.rywy glowlcy. 6 -iruba pokrywy glowlcy

• Odkręcić nakrętkę mocuiącą chwyt powietrza do gaźnika (łub zespołu wtryskowego) i zdjąć l gainika (lub zespołu wtryskowego) przewód doprowadzenia powietrza z filtru wraz z chwytem powietrza. • Odłączyć od gaźnika (lub zespoi u wtryskowe­go) i od pokrywy glowicy przewody odpowiet­rzania skrzyni korbowej. • Zwolnić zatrzaski pokrywy fihru powietrza i zdjqć pokrywę! filtru powielrza z proltlwodami powietrza. • W Silnikach gainikowych odlączyć od gaźnika cięgna pedału przyspieszenia i urządzenia roz­ruchowego oraz paewóci elektryczny złącza za­woru elektromagnetycznego. a następnie zdjąć przewód doprowadzenia paliwa do gaźnika. • W silnikach 'l wtryskiem benzyny odłączyć od lespolu wtryskowego cięgno pedału przyspie­szenia, założyć na przewody paliwa zasilania zespolu wtryskowego spn;zyste zaciski oun� od­łączyć od zespołu wtryskowego przewody pałi­wa, podciśnienia. cieczy chłodzącej I złącza prze­wodó'N elektrycznych. • W silnikach gaźnikowych odłączyć od termo­statu przewody podciśnienia, zaznaczając ich prawidłowe polozenie. • Odlączyć przewód elektryczny od czujnika temperatury cieczy chłodzące, zamontowanego w glowicy silnika.

Układ rozrządu ; g/ow;ea

• Odkręcić dwie sluby mocowania gaźnika (lub zespołu wtryskowego) do kolektora dolotowego i zdjąć 2 głowicy gaźnik (lub zespół wtryskowy) wraL. l. podkładką. • Zdjąć z obudowy termos talU przewody układu chłodzenia. • Odłączyć od podstawy gaźnika (lub zespolu wtryskowego) przewód podCiśnienia urządzenia wspomagającego hamulców. • Odłączyć przewody niskiego napięcia od ce­wek zaplonowych. • Wymontowoć przewód dopływu ciepłego po· wietrza do filtru powietrza od chwytu przy kolek­torze wylotowym. • Odłączyć od głowiCY wspornik mocowania rurki wskafnika poziomu oleJU. • Zdjąć przewody wysokiego napIęcia ze świec zapłonowych. • Odkręclć osiem śrub mocowania pokrywy gło� wicy I zdjąć pokrywę głowicy wra1 Z cewkami zapłonowymi. przewodami wysokiego napięcia i podstawą gaźnika (lub zespołu wtryskowego). • Od dolu odkręCIĆ trzy nokrQtki mocowania przedniej rury wylotowej do kolektora wylotowe­go j przesunąć do dołu przednią rurę wylotową. W razie trudności z odsunięciem tej IWy odkręcić mocowanie wspornika rury do obudowy sprzęgła i poluzować obejmę zaCiskową przednIej rury wyłotoweJ. • Poluzować ne przemian nakrętki mocowania WSPOfOlk6w OSI dźwigni zaworów do głowicy az do uzyska Ola zamknięCia wszystkIch zaworów i zdemontować zespól diwignl zaworów. • Wyjąć z gniazd w głOWICY d,ązki POpychaczy i ułozyć ,e w Odpowiedniej kolejnOŚCI. • Odkręcić stopniowo śruby głowicy w kolejno­ści odwrotnej do kolejności dokręcania,

• Zdjąć glowicę j uszczełkę z kadłuba.

Z8montow8n;e

Sruby i podkładki śrub mocowania g/owicy.zanu· rzyć w oleju silnikowym. wyjąć i pozostawić aż obciekną okola 30 mlnuf. • Nową uszczelkę wyjąć z opakowania tuż przed montażem. gdyż Jesl pokryta su bstancją powo· dującą rozpoczęcie utwardzania jej materia lu po zetknięciu się z powietrzem. • N a idoalnie ocz:ySZCZOOl� (speCjalnym chemi­cznym środkiem czyszczącym) poWIerzchnię ka· d/uba założyć uszczelkę głowicy napisem "AL· TO" ("góra" ) skierowanym w Stronę glowlcy. • Założyć głowicę z dokładnie oczyszczoną po· wierzchnią styku (tym samym środkiem chemicz­nym co powierzchnia kadłuba) na uszczelkę i kadłub. • Wkręcić palcami śruby mocowania glowicy w odpowiednie otwory.

1 45

Silniki 899 cm' oraz 903 crrr

• Dokręcić śruby głowicy w czterech etapach. w kazdym z nich zachowując odpowiednią kolej­ność dokręcania (patrz rys.) : - 1 . etap - wszystkie Śruby dokręcić momen­tem 20 N'm, - 2. etap - wszystkie śruby dokręcić momen­tem 40 N'm, - 3. etap - wszystkie śruby dokręcić o kąt 90 . - 4. etap - wszystkie śruby dokręcić ponownie o kąt 90"'. Uwaga, Podany sposób dokręcania wywołuje w śrubach naprężenia do granicy plastyczności i dlatego śruby muszą być wymienione po cztero­krotnym użyciu (po czwartym demontażu glowi· cy). • Włozyć w otwory głowicy drążki popychaczy sprawdzając. czy prawidłowo weszły w popycha­cze, • Założyć na śruby dwustronne głowicy zespól dźwigni zaworów i stopniowo dokręcać nakrętki aż do całkowitego otwarcia niektórych zaworów. na końcu dokręcić nakrętki momentem 39 N - m. • Wyregulować popychacze hydrauliczne (patrz odpowiedni opis).

1 46

ZsmolltowsllltJ głowicy Nalezv przesln;egllć sposobu n'IQnfazu uszczelki głowlcV znak .. ALTO" powinien być sklefoweny do g6",

Ko/einosł dokręcania Arub głowicy

• Zamontować pozostałe elementy w kolejności odwrotnej do wymontowania (patrz poprzedni opis) i na końcu napełnić oraz odpowietrzyć układ chłodzenia silnika (patrz odpOWiedni opis).

Naprawa głowicy

Uwaga. Operację łę wykonuje się na głowicy wymontowanej. Podczas rozkładania głowicy należy oznaczyć wszystkie części oraz odpowiedni ich dobó( para· m!. Umozllwia to późniejszy montaż' Podczas składania glowicy nalezy oczyścić I po­smarować właściwym olejem silnikowym WfilyS' tkie stykające się części.

• Wymontować kolektor wylotowy i świece za· pionowe.

• Wymontować zawory za pomocą specjalnego przyrządu do ściskania sprężyn zaworów.

• Sprawdzić stan zaworów. ich luz w prowad· nicach oraz stan gniazd zaworów. W razie konie· czności przeszlifować przylgnie gniazd 2a pomo· cą frezów kątowych typu "Neway",

Glowica i wymontowanie z8spolu napędowego

• Sprawdzić wysokość sprężyn zaworów pod obclązeniem. • Sprawdzić stan dźwigni zaworów I calego zespolu dźwigni zaworów. • Za pomocą chemicznego środka czyszczącego oczyścić powierzchnię styku glowicy z uszczelką tak. aby uzyskać Idealną czystość. Do czyszczenia glowlcy nie należy uzywać ostrych narzcdzi. gdyż moglyby uszkodzić powierzchnię styku glowicy z uszczelką • SprawdzIć plaskość głOWICy. • Sprawdzić. czy kanaly smarowania w głowicy. w zespole dźwigni zaworów i w dźwigniach zawotów są idealnie czyste. • Zamontować zawory w glowicy. • Zamontować kolektor wylotowy wraz z nową uszczelką do glowlcy. • Oczysclć gwintowane gniazda świec zaplono­wych w głOWICy. • Wkręcić (ręką) świece zapłonowe I dokręcIć je momentem 32 N m

2

'.

2.2.3. Wymontowa nie zespołu na pędowego

Uwaga. Zespól napędowy wyjmuje SIę (wraz l półosiami) od spodu samochodu. Do wymontowama i wmontowania zespołu na­pędowego zaleca się użycie podnośnika obslu gowo-naprawczego oraz wciągnika. • Ustawić samochód na podnośniku obsługo wo-naprawczym. • Odlączyć akumulator (przewód masy). • Opróżnić układ chlodzenla (patrz odpowiedni OpIS). • Wymontować pokrywę przedzialu silnika po odłączenIu przewodu spryskiwacza szyby przed­niej od dyszy • Wymontować kompletny filtr powielrza wraz z przewodamI doprowa<lzenia i odprowadzenia powietrza • Odłączyć CIęgna sterowania gaźnikiem (lub zespołem wtryskowym) • W silnikach z wtryskiem benzyny założyć na przewody paliwa zasilania zespołu \-vtryskowego sprężyste zaciski.

Wsporniki zlIwi.szeni. zespołu nop,dowego t -wspornik zawieszenia. 2 - elęmenl rruualowo·gumowy. 3 - podkładka. 4 - wspornik. mocowany do nltdwolJa

1 47

Silniki 899 cm' oraz 903 cmJ

Uchwyty do podnosz.enia z.espołu napędowego A - uchwY1 n3 obudowie sprzegta. B - uchwyt na głowIcy sUnlka

• Odłączyć wszystkie przewody i połączenia ele· kHyczne od gainika (lub zespolu wtryskowego). • Odłączyć przewody niskiego napięcia od ce� wek zapłonowych. przewody elektryczne od ał� tematora, czujnika polożenia i prędkości obro­towej wału korbowego oraz od czujnika tem­peratury cieczy chłodzącej. • Odłączyć przewody od obudowy termostatu. • Odłączyć przewody elektryczne od rozrusznika i alternatora. • Odlączyc przewody od pompy cieczy chlodzą· cej. • Rozłączyć złącze linki napędu prędkościomie­rza (przy zbIorniku plynu hamulcowego). • Odłączyć przewód podciśnienia urządzenIa wspomagającego hamulców. • Odłączyć koniec linki sprzęgla od dźwigni sterowania sprzęgła i zdjąć pancerz linki ze wspo­rnika na skrzynce przekładniowej. • Odłączyć od dźwigni przy skrzynce przekład­niowej cięgna sterowania. wyiąć ze wspornika na skrzynce przekładniowej spinki mocowania pan­cerzy oraz wymontować ze wspornika osłony wraz z cięgnami sterowania skrzynką przekład­nrową· • Odłączyć od nadwozia przewód masy silnika (pOd zbiornikiem wyrównawczym układu chło­dzenia). • Zdemontować od dołu osI onę chlodnicy(jed­na śruba M6 i dwa wkręty M4). • Zdjąć koła przednie. • Zdemontować osłonę z tworzywa sztucznego we wnęce przedniego prawego kola. • Odłączyć przewód elektryqny od czujnika ciś­nienia oleju. • W silnikach gaźnikowych odłączyć od pompy paliwa przewody doprowadzenia i odprowadze­nia paliwa. • Odkręcić trzy nakrętki mocowania przedniej

148

Usytuowanie wsporników zespołu nSPłldow8{JO 1 - wSPQlruk górny prawy. 2 - wspornik gÓlny lewy. 3 - wspornik dolny

rury wylotowej do kołek tora wylotowego, polu­zować obejmę zaciskową przedniej rury wyłoto· wej przy rurze tIumika środkowego i wyjąć przed­nią rurę wylotową. • Odkręcić nakrętki czopów piast obu kół przed­nich. • Odkręcić i wyjąć po dwie śruby mocujące zwrotnice kół przednich do kolumn zawieszenia oraz odłączyć zwrotnice od amortyzatOrÓw. • Wysunąć obie półosie z piast kół, Odchylając z obu stron zwrotnice. • Końce półosi podwiesić do zespołu napędo� wego za pomocą drutu w taki spOSÓb, aby pÓłosie

Wymontowanie i zamontowanie zespołu napędowego

nie wysunęły się z obudowy mechanizmu róż­nicowego. • Podwiesić zespól napędowy za specjalne ucha do wciągnika. • Podciągnąć do góry zespól napędowy w celu odciążenia zawieszenia. • Odkręcić od dołu śruby mocowania wspor­ników zawieszenia zespołu napędowego do nad­wozia i OpUŚCIĆ zespól napędowy w dół. • Podnieść samochód oraz wyjąć zespół napę­dowy. • Odkręcić od silnika i skrzynki przedkładniowej wsporniki zawieszenia zespołu napędowego. • Odkręcić od skrzynki przedkładniowej wspor­nik mocowania cięgien sterowania skrzynką przekładniową· • Wymontować dolną osłonę sprzęgła. • Odkręcić śruby mocowania skrzynki przekład­niowej do silnika i odsunąć skrzynkę od silnika.

2.2.4. Zamontowanie zespołu napędowego

Zamontowanie zespołu napędowego odbywa się w odwrotnej kolejności w stosunku do wymon· towania przy uwzględnieniu następujących zale­ceń:

3

- śruby mocowania wsporników zawieszenia zespołu napędowego przed wkręceniem należy powlec specjalną substancją zapobiegającą od­kręceniu; - nalezy przestrzegać wlaściwych momentów dokręcania połączeń; - wszystkie śruby dokręcane o określony kąl należy wymienić; - po zamontowaniu należy wyregulować skok pedalu sprzęgla; - sprawdzić poziom oleju w skrzynce przekład­niowej i w silniku, w razie potrzeby odpowiednio uzupełnić ilość oleju; - napełnić i odpowietrzyć uklad chlodzenia sil­nika (patrz odpowiedni opis); - sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować ustawienie kół przednich (palrz odpowiedni opis w rozdz. 1 0); - po uruchomieniu silnika sprawdzić. czy nie występują wycieki.

2.2.5. Rozkładanie si ln ika

• Wymontować sprzęglo (patrz opis podany w rozdziale 4). • Umyć silnik z zewnątrz i zamontować na stoja­ku montażowym (albo umieścić na stole warsz­tatowym i podeprzeć).

Elementy demontowane podcz8s rozkłeden;a si/nika gstnikowego 1 - pasak klinowy napędu al18matora I pompy cJeCzy chlod�cej. 2 - koło paso ..... e pompy cieczy chlodz�. 3 - czujnik poIozonia I prQdkołcl Oblotowej walu kQfbowego. 4 - koło pasowe walu korbowego, 6 -pokrywa napędu rozrządu. 6 - WSpołnik zawieszenia. 7 - pompa paliwl. 8 - 11111 oleju. 9 - rurka wsk8łnika poziomu Oleju, 10 - tirlr paliwa. 1 1 - pokrywa głowicy. 1 2 - gainik. 1 3 - cewki zapłonowe, 1 4 - pnewody wySOkiego napięcia. 1 5 - kolo zamachowe. 16 - alternator. 1 7 - pompa cieczy chłodzącej

149

Silniki 899 cmJ oraz 903 cm'

• Opróżnić uklad smarowania. odkręcając korek spustu oleju w misce olejowej. • W silniku gaźnikowym wymontować: - pompę paliwa wraz z podkładką izolacyjną i popychaczem. - fi lir paliwa. - gaźnik. • W silniku z wtryskiem benzyny i katalizatorem wymontować zespól wtryskowy. • Wymontować wspornik wskaźnika poziomu oleju. • Wymontować pasek klinowy napędu pompy cieczy chlodzącej. • Wymontować pompę cieczy chlodzącej i zdfąć jej uszczelkę. • Wymontować obudowę termostatu i zdjąć jej uszcz.elkę· • Wymontować liltr oleju. • Wymontować czujnik ciśnienia oleju. • Wymontować pokrywę głowicy wraz z cew­kami zapłonowymi oraz zdjąć jej uszczelkę (patrz odpowiedni opis). • Wymontować zespól diwlgni zaworów oraz wyjąć drązkl popychaczy oznaczając kolejność ich montazu. • Wymontować kolektor wylotowy i zdjąć jego uszczelkę· • Wymontować rozrusznik i alternator. • Wymontować głowicę i zdjąć uszczelkę głowi­cy. • Wymontować miskę olelową I zdjąć jej uszcze­lkę· • Wymontować koło pasowe wału korbowego po zablokowaniu kola zamachowego. • Wymontować pokrywę napędu rozrządu i zdjąć Jej uszczelkę. • Wymontować napinacz lańcucha napędu raz· rządu. • WykręcIć śrubę mocowania kola zębatego łań­cuchowego walu roznądu I mimośrodu napędu pompy paliwa (w silnikach gaźnikowych). Zdjąć jednocześnie oba kola zębate wraz z łańcuchem napędu rozrządu (całą przekladnię zębatą). • Wymontować kolo zamachowe. • Wymontować tylną pokrywę z pierścieniem uszczelniającym wal korbowy i zdjąć jej uszczel· kę· • Wykręcić z kadluba śrubę mocowania przed­niej tulejki walu rozrządu (od strony napędu rozrządu). • Wyjąć ostrożnie wal rozrządu wraz z przednią tulejką, zwracając uwagę aby nie uszkodzić srod­kowej tulejki wału rozrządu. • Wyjąć popychacze mechaniczne z gniazd w kadłubie. oznaczając kolejność ich montażu. • Wymontować pompę oleju i wałek jej napędu. • Obrócić wal korbowy tak, aby dwa wykor· bienia znalazły się na górze. • Odkręcić nakrętki śrub mocowania pokryw korbowodów.

1 50

Wyjmowanie popychaczy mechonlcznych

Wyjmowanie sworznia tłoka lIa prasie

• Zdjąć pokrywy korbowodów wraz z pólpane­wkamL oznaczając odpowiednio sposób i kolej· ność ich montażu. • Wyjąć od góry si/Olka zespoły tlok-korbowód. sprawdzając ich oznaczenia. i odpowiednio je ulozyć. • OdkręcIĆ śruby i WYJąć pokrywy łożysk glów· nych wraz z pól panewkami. sprawdzając przy tym. czy pokrywy mają od strony walu rozrządu naniesione numery. • Podnieść wal korbowy z podpór, zwracając uwagę na pól pierścIenie oporowe walu korbo­wego. • Wyjąć p6/panewki główne z gniazd w kadłubie i skompletować le z odpowiednimi pÓłpanew· karni pokryw lożysk glównych. • Umyć rozmontowane części silnika. • Oddzielić tłoki od korbowodów. wyciskając na prasie sworznie tłoków. Nalezy przy tym ozna· czyć dobór tłoków ze sworzniami i korbowodami. • Zdjąć pierścienie tlokowe i odpowiednio Je oznaczyć.

2.2.6. Naprawa i składanie si ln ika

Uwaga. Podczas składania sitnika należy oczyś· cić i powlec zalecanym olejem silnikowym wszy· stkie stykające się części.

• Sprawdzić stan cylindrów. Sprawdzić. czy nie występują zarysowania gladzi oraz zmierzyć .owalizację i stożkowość cylindrów. W razie nad­miernego zużycia cylindrów należy przetoczyć wszystkie cylindry. przehonować i zastosować nadwymIarowe tloki. przestrzegając odpowied­nich wymiarów naprawczych. Uwaga. Pomiaru stozkowości cylindra dokonu­Je się we wnętrzu cylindra, prostopadle do jego osi. na trzech różnych wysokoścIach. Pomiaru owalizacjl cylindra dokonuje się we wnętrzu cylindra za pomocą dwóch prostopadłych po· miarów na jednej wysokości. t Sprawdzić stan tlJlejek walu rozrządu. W razie owalizacJi lub zarysowań powierzchni tulejek należy je wymienić. Tulejki środkową i tylną po wciśnięciu w kadłub należy rozwiercić z zacho­waniem odpowiednich wymiarów (specjalny trzpień nr 1 890326 z wymiennymi frezami). Na­lomiasl tulejka przednia ma otwór wewnętrzny wykonany na gotowo. Uwaga. Tulejka przednia (od strony napędu rozrządu) ma wybitą na średnicy zewnętrznej glUpę selekCYJną. która powinna Odpowiadać grupie wybitej na kadłubie. Podczas montazu nalezy lak usytuować tulejki, aby otwór dopływu olejU z układu smarowania znalazl się naprzeciw odpowiedniego przewodu w kadłubie t Sprawdzić stan gniazd popychaczy mechani­cznych. W razie stwierdzenia owalizacji lub śJa­dów zatarcia należy je rozwierCIĆ i zastosować popychacze nadwymiarowe. t SprawdZIĆ płaskość górnej powierzchni kad­łuba. W razie konieczności nalezy frezować górną płaszczyznę kadłuba. zachowując minimalną wy· sokość kadłuba. t Sprawdzić stan czopów głównych i korbo­wych walu korbowego. W tazie konieczności szlifowania nalazy przestrzegać odpowiednich wymiarów naprawczych, a po obróbce dokładnie oczyścić wszystkie kanały smarowania wewnątrz walu korbowego. t Sprawdzić stan panewek łożysk głównych i korbowych. W razie wykrycia zarysowań łub śladów zat8rcia na ich powierzchni panewki nalezy wymienić. t Za pomocą pręcikÓW pomiarowych Plastigage sprawdzić luz montażowy czopów głównych walu korbowego. • Sprawdzić luz osiowy walu korbowego. t SpraWdzić masę każdego doka. a następnie wyznaczyć maksymalną różnicę ich masy. Jeśli maksymalna różnica jest zbyt duża, należy usu­nąć nadmiar materialu z najcięiszego tloka (tlo­ków) w nedlewach na piastach sworznia. • Sprawdzić luz montażowy tloków w cylind­rach. t Sprawdzić luz sworzni w piastach odpowied­nich tłoków. Przy prawidłowym pasowaniu swo­rzeń powinien dać się wsunąć w piasty tłoka pod

Rozkładanie, naprawo i skladanie silnika

Sprilwdumie luzu osiowego wlJlu korbowIlgo

SprlJwdzlJfliłJ P;łJrściłJni tlok6w A sptawtlzamo lUlU w rowku tloka. B � s.praw(17�n,p 1\.17\.1 na I07!Cł-:C'U (w cy1indne)

naciskiem kciuka i nie może wysuwać się z piast tłoka pod własnym ciężarem przy pionowym ustawienru osi sworznia. • Sprawdzić wysokość pierścieni tłoka. łuz na rozcięciach pierścieni oraz luz montażowy pierś­cieni w rowkach tloków. • Sprawdzić masę każdego korbowodu. a na­stępnie wyznaczyć maksymalną różnicę masy korbowodów siłnika. Jeśli maksymalna róż.nica jest zbyt duża, należy usunąć nadmiar materiału z. najcięższego korbowodu (korbowodów) ze zgrubień materiału na główce i pod łbem kor­bowodu (na pokrywie). • Sprawdzić równoległość osi otworów lba i główki każdego korbowodu. mierząc ją w odleg­lości 1 25 mm od ttzona korbowodu. W razie konieczności wyprostować lub wymienić odpo­wiedni korbowód.

1 51

Silniki 899 cml oraz 903 cm'

...

Zfłsp61 kadluba , - kadłub. 2 - poklywe na�lI rozrządu. 3 - USlC2elka pokrywy na�du /Ol/lądu. 4 - przedni ple/kleń uszc:zelniaiącr (od wony napędu lOlnądu). 5 - plvtka zamykaj/łca. 6 - uszczelka płytkI zo/llnykeJącoJ. 7 - pokrywa tylna. 8 - u$Ęzelka poklywy tylnej. 9 - tylny pierŚCIeń Us;(CZ81niający (od slrony kola zamachowego)

• Sprawdzić stan tulejk.i główki korbowodu. Je­śli jest wybita lub nadmiernie zowalizowana, należy ją wymienić. a po wciśnięciu w gl6wkę rozwiercić średnicę wewnętrzną główki rozwier­takiem do wymiaru sworznia. • Umieścić tłoki na korbowodach, z podgrzany­mi wcześniej główkami do 240�C. zachowując odpowiednią orientację korbowodów względem tłoków oraz zamontować sworznie w tłokach i korbowodach. Uwaga, Montaż sworznia tłoka w główce kor­bowodu jest prawidłowy. jeśli sila osiowa nie­zbędna do prlesunięcia sworznia jest większa niż 3924 N. Prawidłowa orientacja korbowodu względem tłoka będzie zachowana, jeśli literowe oznaczenie grupy selekcyjnej na piaście tłoka będzie po przeciwnej stronie cyfr wybitych na Ibie kor­bowodu i na jego pokrywie względern osi sworz­nia tłoka. • Zamontować na tfok pierścienie, przestrzega­jąc właściwego sposobu montażu (napis "TOP" powinien być zwrócony do góry) i rozstawiając rozcięcia pierścieni na kClżdym Haku co 1 20".

Ozn"C%fIflI. numeru cylindra mI korbowodzie

1 52

6

• Umieścić pól panewki glówne i wal korbowy oraz półpierścienie oporowe '/ol kadlubie. • Włożyć kolejno do kadłuba pokrywy lozysk głównych z pól panewkami i lekko ostukać je gumowym młotkiem. $ruby pokryw łożysk głów· nych dokręcić odpowiednim momentem i obró­cić kilkakrotnie walem korbowym. • Umieścić zespoły tlok-korbow6d w cylind­rach, przestrzegając właściwego sposobu i koleJ' ności montażu oraz ściSkając pierścieOle odpo­wiednią opaską.

SpriJwdzanie siły niezbędnej do przesunlęcilJ sworznia tłoka za pomocą przyru�.(łu FIA T

Wkledanie zespołu tlok-korbowód do cylindrlJ

Uwaga. Podczas składania silnika należy prze­strzegać doboru tloków do odpowiednich cylin­dów. tzn. przestrzegać zgodności oznaczeń grup selekcyjnych. Oznaczenia cylindrów (l iterowe) są wybite na dolnej płaszczyźnie kadłuba (na powierzchni styku z uszczelką miski olejowej), natomiast oznaczenia tloków ( Ilterowe)znajdują się na dolnej powierzchni jednej z piast. • Umieścić pólpanewki korbowe w łbach kor­bowodów i pokrywach korbowodów_ Spraw­dzić. czy cyfry wybite na bocznej powierzchni korbowodów znaJdują się po przeciwnej stronie wału rozrządu_ • Za pomocą pręcików pomiarowych Plastigage sprawdzić luz montażowy czopów korbowych wału korbowego po zalożeniu korbowodów oraz ich pokryw i dokręceniu śrub odpowiednim mo­mentem.

4J?J

Naprawa i składanie silnika

Oznaczflnia grup $tI/flkcyjnych $rednlc cylindr6w nlJ klIdlubie

• Po sprawdzeniu luzu powtórnie zmontować korbowody j dokręcić ich śruby. • Umieścić w gniazdach kadłuba popychacze mechaniczne. • Wsunąć do kadłuba (od strony napędu roz­rządu) wal rozrządu. • Do kadluba wlozvc przednią tulejkę walu roz­rządu. lJstawle w osi gwintowany otwór tulejki z gwintowanym otworem śruby ustalającej tulej­kę w kadłubie i wkręcić śrubę mocowania tulejki. • ZamOnIować pokrywę tylną wraz z nowym pierścieniem uszczelniającym walu korbowego i nową \Iszczelką . • Zamontować walek napędu pompy oleju oraz pompę oleju. • Obrócić wal korbowy do polozenia doków , _ i 4. cylindra w G M P oraz zamontować kolo zamachowe, zachowując jego prawidłowe usta-

Ukłsd tlokowo*korbowy 1 - wal korbOwy. 2 - kolo %anlachow&. 3 - tuloJka środkowanIa wałka sp,zfgłow&go, 4 - panewkł lolYSk głównych walu korbowego. 5 - półpierścienie oporowe wolu korbowego, 6 - korbowód, 7 - pan9W� łOZYS)., korbowych. 8 - 1I0k, 9 - sworzell tloka. 10 - piel'ścleń ogniowy. 1 1 - plBI'ścień uszClo1n1eillcy. 1 2 - pierścień zgarniający

2 �,,/

' 53

Silniki 899 cm3 oraz 903 cm'

Wklncillflie wolu rozrządu do kRd/uba

WkrlJclłnie �ruby mocowAnia przedniej tulejki walu rozr�lIdu

wienie (nawiercenie kola zamachowego znaj· dujące się na największej średnicy powinno znaj­dować się w najwyiszym punkcie na kole. od­powiadającym G M P ) , Pokryć śruby kola zama· chowego emalią syntetyczną i dokręcić śruby odpowiednim momentem. • Włożyć wpust w czop walu korbowego. • Założyć łańcuch napędu rozrządu na oba kola zębate ustawione w taki sposób. aby znaki usta­wcze na obu kolach łańcuchowych znalazly się najbliżej siebie. na jednej prostej łączącej osie kół. Małe kolo łańcuchowe osadzić na czopie walu korbowego i obrócić wal rozrządu do polożenia. w którym będzie możliwe wsunięcie dużego kola łańcuchowego na czop wału rozrządu. Spraw­dzić prawidłowość ustawienia walu korbowego i wcisnąć całkowicie oba kola na czopy walów.

1 54

• W silnikach gaźnikowych włoźyć mimośród napędu pompy paliwa na wal rozrządu w taki sposób. aby kołek wszedł w otwór.

• Zamocować kolo zębate walu rozrządu (i mi· mośród napędu pompy paliwa w silnikach gaź­nikowych) wkręcając śrubę mocowania i do­kręcając ją odpowiednim momentem. • Zamontować napinacz lańcucha napędu roz­rządu. • Posmarować olejem krawędź uszczeln iającą przedniego pierścienia uszczelniającego waf kor· bowy olaz zamontować pokrywę napędu raz· rządu wraz z nową jej uszczelką. • Zamontować miskę olejową wraz z nową uszczelką· • Na przedni czop wału korbowego wlozyć klin i zalozyć kolo pasowe oraz podkladkę śruby. a następnie wkręcić śrubę mocowania kola paso­wego. dokręcając ją odpowiednim momentem po zablokowaniu kola zamachowego. • Umieścić na kadłubie nową uszczelkę glowicy napisem .. ALTO" do góry (od strony głowicy). • Zamontować głowicę (patrz odpowiedni opis).

• Zamontować rozrusznik i alternator. • Zamontować kolektor wylotowy wraz z nową uszczelką· • Umieścić w kadlubie drązki popychaczy. prze­strzegając znaków wykonanych podczas rozkla· dania silnika orilZ zamontować zespól dżwigni zaworów. • Wyregulować popychacze hydrauliczne (patrz odpowiedni opis). • Zamontować pokrywę glowicy wraz z nową uszczelką· • Zamontować czujnik ciśnienia oleju i nowy filtr Oleju. • Zamontować obudowę termostatu wraz z no· wą uszczelką. • Zamontować pompę cieczy chłodzącej wraz z nową uszczelką. • Założyć pasek klinowy napędu pompy cieczy chłodzącej i alternatora oraz wyregulować jego naciąg· • Zamontować wspornik wskaźnika poziomu oleju. • W silniku z wtryskiem benzyny i katalizatorem zamontować zespół wtryskowy .

• W silniku gaźnikowym zamontować: - popychacz pompy paliwa, podkladkę izola· cyjną oraz mechaniczną pompę paliwa. - filtr paliwa. - gaźnik. • Zamontować sprzęglo (palrz odpowiedni opis). • Napełnić silnik olejem do prawidłowego po­ziomu.

I �ln/7 .... I (j ...... 10 /5 I � �- 8 ............ fii I 9 ...... 6 I ......

I ...... @ ' I ........ ,c��"----III .......

2.2.7. U kład smarowa nia

Sprawdzenie ciśnienia oleju

• Wymontować czujnik ciśnienia oleju. • Zamiasl czujnika podłączyć manometr o za· kresie pomiarowym do 1 MPa, • UfUchomić silnik i doprowadzić go do tem­peratury normalnej pracy (wlączenie wentylatora chłodnicy), • Odczytać wartość ciśnienia oleju i porównać z wartościami właściwymi,

Wymontowanie. sprawdzenie i zamontowanie pompy oleju

Wymontowanie • Spuścić olej z silnika. • Wymontować miskę olejową· • Wymontować pompę oleju.

Sprawdzenie i zamontowanie • Oczyścić filtr siatkowy, • Sprawdzić wartości luz6w kól zębatych,

�-14

Układ smarowania

Uklad sm8rowRni" 1 - pompa ole)u. 2 uszczelka pompy oleJU 3 - walek napędu. 4 - tulejka, 5 -wskainlk poziomu oleJU, 6 - rurka (p'o ...... adnlca) wskatnlka poziomu oleju. 7 -fil:, oleJU, 8 - zfączka g\ ... inlo ..... ana. 9 - czujnik ciśnienia o[elu, 1 0 - kOłek wlewu oleju. 1 1 - uxzczelka korlr.a wtewu. 1 2 - ml$ka oleJowa. 1 3 uszczelka miskI olejOWi/J. 14 - k� $puslu oJeJu z sUmka

Usytl/owltnia czujnika ci4n;fln;a olfl;u

• Zamontować pompę oleju, • Zamontować miskę olejową.

SprBwdz"ni" pompy 018;U

• Wlać do silnika olej. A - pomi.n luzu mIędzy kolem zębawm I obudową pompy. B - pomiar luzu osiowego k6ł 20balvch

1 55

Sifniki 899 cm3 oraz 903 cm'

2.2.8. U kład chłodzenia

Wymontowanie. naprawa ł zamontowanie pompy cieczy chłodzącej

Wymontowanie • Spuścić ciecz z układu chłodzenia silnika (patn: odpowiedni opis). • Wymontować pasek klinowy napędu pompy cieczy chłodzącej i alternatora (patrz opis w rozdz. 1 3). • Poluzować opaski zaciskowe i odłączyć prze· wody gumowe dołączone do pompy cieczy chło­dzącej. • Wymontować pompę cieczy chłodzącej.

Naprawo i zamontowanie

• Wymontować pokrywę pompy cieczy chlo­dząceJ. • Wykręcić z obudowy pompy śrubę ustalającą l podkładką.

Ściąganie walka wirnika pompy l#i9C�Y chłodzl(cej Z4 pomocą �CiągBCZIf

I I 6/� I

4 • 7/ I

I 5 10

"lM

Uklad chlodzen;1I

I , • ** •• .* .*

.- .. -••

/• E .* •••

...................... � • F /..,��"7--21

• .-0

1 - chłodnica, 2 - zespól wentyhłtOls. 3 - Iermowyłączmk wentyl"tora, 4 - u&2czelnienie, 5 - prlewody, 6 - złączka. 7 - odpowielanik, 8 - zbiornik wyr6wnswr::zy. 9 � koreło: zbiornika 'N)'r6wnawczego, 1 0 - wspornik zbiornika wyr6wnawczltgo. 1 1 - obudowa termostatu, 12 - CZUjnik temperatury cieczy chlodzqcęj (stetowanle silnika), 1 3 - CZUjnik wskaźnIka temper81ury cieczy chłodzącej (zestaw wskażnik6w). 14 - pompa cieczy chłodzącej A - z tenTlolt81U, B - do pompy cieczy chłodzącej, C - z podgrzewacza zespołu wtryskowego, O - l naghewnlcy, E - do pompy cieczy chlodz/jcej, F - do podgn:ewaaa "l&SpoIu wtryskowego, G - do nagn:ewnicy

1 56

Wr�'fC.nie łruby uSfRleiącoj lozysko w"lka 'Nimib pompy cieczy chlod�4cej

Sci4ganie na prasie kola pBsowego z wB/kll wilnib pompy cieczy chlodzlłcei

• Za pomocą ściągacza (przyrząd", 1 840026000) zdjąć z walka wirnik pompy cieczy chłodzącej. ł Za pomocą pobijaka z brązu wybić z obudowy pompy walek wirnika wraz z kalem pasowym. łożyskami i innymi elementami umieszczonymi na wałku wirnika pompy. ł W razIe konieczności wymiany lozysk za po­mocą prasy zdjąć z wałka wirnika kolo pasowe, a następn� łozyska. ł Sprawdzić stan poszczególnych części. W razie stWierdzenia uszkodzeń wymienrć odpowiednie części. ł Wcisnąć na prasio lozyska (w razie wymiany) oraz koło pasowe na wałek wirnika. ł UmIeścić w obudowie pompy walek wirnika wyposazony w łożyska.

Układ chlodzen;a

• Wkręcić w obudowę śrubę ustalającą lozysko przy wirniku. • Wcisnąć wirnik na wałek pompy uwazaJąc, aby zadna część nIe zetknęła się z wirnikiem, gdyz mogloby to utrudnić swobodny obr6t wirnika w połozemu końcowym . • SprawdzIć szczelinomierzem (przez Otwór w obudowie) , czy luz między lopatkami wirnika i pokrywą pompy ma prawidiową wartość. • Zamontowoc pokrywę pompy cieczy chłodzą­cej wraz z nową uszczelką. • Zamontować pompę cieczychlodzącej do kad· łuba. • Dołączyć przewody gumowe do pompy cieczy ch łodzącej i zamocować opaski zacIskowe prze· wadów. • Zamontować pasek kłinowy napędu pompy I altornatora (palrz odpowiedni OpiS w rozdz. 1 3). • Nape/n1ć cieczą i odpowietrzyć uklad chłodze· nia si lnika (patrz opis zamieszczony poniżej)

Opróżnianie. napełnianie i odpowietrzanie układu chłodzenia

Opróżnianie

• Dżwignlę sterowania ogrzewaniem we wnęt­rzu nadwozia samochodu ustawić w polozeniu temperatury maksymalnej. • UmIeścić pod silnikiem naczynie na spusz­czaną ciecz chłodzącą. • Zdjąć korek ze zbiorn Ika wyrównawczego. • Odłączyć dolny przewód C1ecZy chlodzącej od chłodnicy po poluzowaniu obejmy zaciskowej i całkowIcie spuścić ciecz chlodzącą do naczynia

Nape/nianie i odpowietrzanie

• Sterowanie ogrzewaniem we wnętrzu nadwo­zia samochodu ustawić w polozeniu temperatury maksymalnej. • Dołączyć dolny przewód do chłodmcy i zamo· cować opaskę zaciskową przewodu. • Odkręcić całkowicie zawór odpowietfzania ukladu chłodzenia (odpowietrznik) .

Usytuowanie odpOWIetrznika ukladu chlodZllnlR

1 57

SI/niki 899 emJ oraz 903 en';

UsytuQwsnif1 czujnika wslca:ł.nika temperatury cieczy ch'odząCBj (A) oraz termowylącznlktl wentylatora (B)

2 s:::5 .CJ s:::5. CJ \ �\ _ . __ . _.--.l

5

... ... ......

11 ..... ,

1 58

• Wolno wlewać ciecz chłodzącą do zbiornika wyrównawczego, aż pozIom cieczy w zbiorniku wyrównawczym ustali się na granicy wylania się i aż ciecz będzie wyciekała przez odpowietrznik. • Dokręcić odpowietrznik. • Uruchomić silnik. i doprowadzić do lemperatu­ry normalnej pracy (włączenie wentylatora chło­dnicy) • Ponownie otworzyć odpowietrznik. aby umoż­liwić usunięcie z ukladu pozostalego powietrza. Gdy pojawi się ciągły wypływ cieczy chłodzącel bez pęcherzyków powietrza, wówczas nalezy zamknąć odpowielrznik_ • Odczekać, az silnik oSlygnie i 'IV razie koniecz­ności uzupeh" ć poziom cIeczy Chłodzącej w zbiorniku wyr6wnawczym. • Założyć kotek na zbiornik wyrównawczy_

Uk.lad wylotowy A - bel ket8l1z8lOf8. 9 - z katahZł!lorem 1 - kolekTor wylotOwy, 2 - uszczelka kolekl0l8 wylOtowego. 3 _ przedni<l fura wylotowa :z keltlliUlorem. 4 - uszczelka pnedniej rUfy wylotowej. 5 � sonda lambda. 6 - środkowa fUrii wylotowa, 7 - tylna rura wylotowa, 8-01/ona termiczna, 9- wieszaki elastyczne. 10-obejm.l mocowania. 1 1 - przednia rura wylotOwi! MZ kalahuI0t8 (slln/kl gałn/kowe)