Cza

sop

ism

o p

raco

wni

ków

Gru

py

FC

A w

Po

lsce

• R

ok

XX

II/2

• N

umer

133

• C

zerw

iec

2018

C Z A S O P I S M O P R A C O W N I K Ó W G R U P Y F C A • C Z E R W I E C 2 0 1 8

FCA 2018-2022

„SOLIDNYI ODWAŻNYPLAN”

KONTROLA NA ODLEGŁOSC WYMAGA INTELIGENTNEGO POŁACZENIA

Więcej informacji można uzyskać na stronie www.fiat.pl/mopar/moparconnect

my:Assistantmy:RemoteControlmy:Car

ięcej informacji można uzyskać na strW .fiat.pl/mopar/moparwwwonie ięcej informacji można uzyskać na str connect.fiat.pl/mopar/mopar

3FCA wokół Nas

Ze świata FCA 4

Strategia i plany FCA na lata 2018-2022 6

2-milionowy Fiat 500 w Zakładzie Tychy 14

Uruchomienie produkcji nowej rodziny silników w FCA Powertrain 18

Panda City Cross i Cross 4x4 20

Nagrody Grupy FCA za najlepsze prace naukowe 24

Marki FCA na Poznań Motor Show 2018 26

„Lekkie” zawieszenia Magneti Marelli 30

Tryumf Alfy Romeo w wyścigu Mille Miglia 33

26. Bieg Fiata 36

Ludzie: Patryk Mikiciuk 38

Danie specjalne: Malta pełna tajemnic 42

Książki 48

Poradnik: Sezon na kleszcze 49

Gadżety 50W N

UM

ER

ZE

1430

32FCA wokół NasCZERWIEC 2018

rok XXII/2 • numer 133

WydawcaFiat Chrysler Polska Sp. z o.o.

Odpowiedzialny za edycję w Grupie FCAClaudio D’Amico

Redaktor NaczelnyFilippo Gallino

Z-ca Redaktora NaczelnegoFrancesco Novo

Redakcja Satiz Poland Sp. z o.o.

Mirosława MalichJakub Wężyk

Studio graficzneIrena Nycz-ImielskaMaciej Feodorów

ReklamaGabriela Kolonkotel.: 33 8132761kolonko@satiz.pl

Opracowanie, łamanie i przygotowanie do druku

Satiz Poland

SATIZ POLAND Sp. z o.o.ul. Sempołowskiej 1943-300 Bielsko-Biała

www.satiz.ple-mail: redakcja@satiz.pl

DrukDimograf

Bielsko-Biała

Nakład11.600 egz.

Oddano do druku 15 czerwca 2018 r.

18 20

42

4 FCA wokół Nas

USASamochód godny polecenia Po umieszczeniu Alfy Romeo Giulii na liście „10 BestCars” roku 2018 redakcja słynnego amerykańskiegoczasopisma „Car and Driver” przyznała modelowirównież tytuł „Editor’s Choice”, który co roku nadawanyjest samochodom godnym polecenia bliskimi przyjaciołom. Nagroda świadczy również o rzeczywistejwartości danego pojazdu, jeśli chodzi o jegoprzeznaczenie w porównaniu z konkurentamiz segmentu oraz o przyjemność prowadzenia go.Przyznawana jest po zaopiniowaniu wszystkichsamochodów, którymi jeżdżono, które testowanoi oceniano w ciągu całego roku. A było ich ponad 700.

BRAZYLIA Alfa Romeo – czysta pasjaPowrót Alfy Romeo do Formuły 1 uczczono w Brazylii pełnym emocji wyścigiemna torze Interlagos. Wzięło w nim udział blisko 57 klasycznych modeli AlfyRomeo – od GTV po GTA, od Spidera po Giulię, a także modele 155, 164,156 i 147. Sportowe osiągnięcia marki uczciło w sumie ponad stu pasjonatówi osobistości w swych samochodach z charakterystycznym „trójkątem”. Wśród nich był między innymi były kierowca F1 Wilson Fittipaldi. Pojawił się teżChico Lameirăo, ważna osobistość w brazylijskim sporcie motorowymi zwycięzca wielu wyścigów w samochodach marki, a także Graziela Fernandes,pierwsza kobieta, która ścigała się samochodami Alfy Romeo.

USAMłodzi w świecie designuTrzech utalentowanych uczniów szkół średnich z Miamina Florydzie i Buffalo w stanie Nowy Jork, którzy uzyskalinajwiększą ilość punktów w konkursie Drive forDesign 2018, sponsorowanym przez Product Design OfficeFCA US – zostało zwycięzcami jego siódmej edycji. Młodzi ludzie mieli zaprojektować Jeepa Wranglera narok 2030. Nagrodą w konkursie była m.in. wycieczka dobiur projektowych FCA w Stanach Zjednoczonych orazmożliwość przepracowania jednego dnia u bokuzawodowych projektantów, a także letni dwutygodniowykurs designu samochodowego w Lawrence TechnologicalUniversity, który był partnerem konkursu.

ZE ŚWIATA FCA

5FCA wokół Nas

przygotowane przez redakcję

CHINY Tech Day w SzanghajuW FCA Jaiding Campus w Szanghaju odbył sięZF Tech Day. Ponad 150 pracowników FCAPurchasing, Engineering, Powertrain i GAC FCA wzięło udział w ośmiu seminariach i jazdachpróbnych zorganizowanych przez ZF, żebyzademonstrować najnowsze produktyi innowacyjne rozwiązania w zakresie przekładnii układów nadwozia oraz technologiebezpieczeństwa aktywnego i pasywnego pojazdu.

HISZPANIA Panda królową pustyni 350 Pand sprzed 2003 roku, z napędem na dwa lub na cztery koła, wzięło udziałw dziesiątej edycji Panda Raid na pustyni w Maroko, czyli w klasycznym rajdzie terenowym,zorganizowanym w celach dobroczynnych. Ekipy pochodzące z całej Europy wyruszyłyz Madrytu w kierunku portu w Motril i po krótkiej przeprawie promowej pokonały ponad trzytysiące kilometrów po bezdrożach i pustyniach, by dotrzeć do Marrakeszu. Każdy zespół miałdo dyspozycji jedynie kompas, roadbook przekazany przez organizatorów i mapę.

INDIERajd nie dla mężczyznTysiąc sześćset kobiet i ponad 450 pojazdów wzięłoudział w jednym z dwóch największych rajdówsamochodowych Time-Speed- Distance w Indiach.Time’s Woman Drive zarezerwowany jest wyłącznie dlakobiet. Jego trasa wiedzie od Mumbaju, poprzez Pune,Bengaluru i Hyderabad, a kończy się w Goa. Partneremwydarzenia był Jeep. W rajdzie udział wzięło około 20zespołów, złożonych z właścicielek pojazdów marki,wśród których znalazł się także zespół pracownic FCA.

6 FCA wokół Nas

W ten sposób Sergio Marchionne określił główne założenia planuGrupy, który przedstawił 1 czerwca w Balocco podczas Capital

Markets Day. Pomimo wydzielenia Magneti Marelli, przychody grupynetto wzrastać będą co roku o 7 procent, a w 2022 roku FCA

podwoi dzisiejszy skorygowany EBIT, który osiągnie poziom od13 do 16 miliardów euro. Ale jeszcze wcześniej, bo w czerwcu br.,

FCA wyzeruje długi. Marchionne ogłosił ten sukces w Balocco,poprzez założenie krawata, co widać na okładce. Szef FCA obiecałbowiem wcześniej, że zrobi to tylko wtedy, gdy uzyska zakładane

wyniki związane z pozbyciem się długów. FCA stanie sięproducentem, który „będzie najbardziej budził podziw na rynku”

FCA2018-2022 SOLIDNY IODW

Stefania Castano i Francesco Novo

7FCA wokół Nas

– jak mówił Marchionne. Koncern zainwestuje około 45 miliardóweuro w ciągu najbliższych lat (z czego 9 przeznaczone będzie narozwój gamy pojazdów elektrycznych). „Zakładamy, że do 2022roku utrzymamy albo nawet zwiększymy obecne wykorzystaniemożliwości produkcyjnych w Europie poprzez przynoszący zyskimiks produktów marek premium (wspólnym celem marek Maseratioraz Alfa Romeo jest osiągnięcie poziomu produkcji w wysokości500 tysięcy samochodów na koniec pięcioletniego planusprzedaży) oraz modele „green” marki Fiat (przede wszystkimrodzina 500)” – dodał szef Grupy FCA.Na kolejnych stronach szczegóły planu.

AŻNY PLAN

8 FCA wokół Nas

Mike Manley, szef marek Jeep i Ram, rozpoczął swoje wystą-pienie przedstawieniem planu rozwoju poszczególnych brandówi przypomnieniem, że od 2014 r. do dzisiaj Jeep zanotował nie-spotykany dotąd wzrost sprzedaży (prawie 1,9 mln pojazdów

sprzedanych w 2018 roku), która ma coraz bardziej globalny charakter: 1,1 mln w obszarzeNAFTA, 260 tysięcy w EMEA, 330 tysięcy w Chinach. W 2014 roku do regionu NAFTA trafiało 80% pro-dukcji, teraz to już tylko 60%. W kolejnych pięciu latach marka zakłada podniesienie swojej wartości.Jej wiodącą filozofią jest „autentyczność”, którą trzeba nadal wzmacniać. Sektor rynku, na którymdziała Jeep, staje się coraz ważniejszy na świecie. Dlatego Jeep wejdzie do trzech nowych segmentów,wprowadzając model mniejszy od Renegade’a, średniej wielkości pik-upa oraz jeden większymodel. Pojawi się także SUV wyposażony w trzy rzędy foteli. Ważna jest nie tylko gama pojazdów,ale też innowacje technologiczne: do 2021 roku wszystkie modele Jeepa będą oferowały co najmniejjedną wersję z napędem elektrycznym oraz osiągną Poziom 3 jazdy autonomicznej. Przewidujesię też wzrost wielkości produkcji zwłaszcza wśród modeli przeznaczonych na rynek chiński i indyjski –

dwóch ważnych dla marki obszarów ze względu na silnie rozwijającą się w tych krajachklasę średnią. O ile w 2009 roku jeden spośród 23 SUV-ów sprzedanych na świecie

był Jeepem, o tyle dzisiaj już co siedemnasty model tego typu nosił logo tej marki.Chcemy, by w 2022 r. już co dwunasty taki samochód pochodził z fabrykiJeepa, a potem już co piąty.

Marka pojawiła się na spotkaniu w Balocco, mając naswoim koncie 8 lat nieprzerwanego i silnegowzrostu, o czym świadczy 770 tysięcy sprzedanych

pojazdów na koniec 2018 roku. Ram działa w specy-ficznym segmencie pick-upów i samochodów dostaw-

czych, który w Stanach Zjednoczonych ma najwyższypoziom lojalności klientów. W pozostałych

częściach świata ta część rynku teżodnotowała wzrost: w 2018 rokusprzedanych zostanie 14 milionów furgonetek i pick-upów.W 2022 roku sprzedaż ta powinna wzrosnąć do 15,6 miliona.FCA ma w tym segmencie aż trzy marki: poza Ramem, którydziała przede wszystkim w obszarze NAFTA, jest jeszcze Fiati Fiat Professional. Dzięki takiemu zróżnicowaniu oferty markata może lepiej wykorzystać swoje możliwości, wzmacniającswoją pozycję poprzez odpowiednie synergie oraz obecnośćwe właściwym dla niej obszarze. Celem Ramu jest sprzedaniew 2022 roku co najmniej miliona pojazdów.

PIĘĆ LATNOWOŚCI

Tim Kuniskis, szef Maserati i Alfy Romeo, przedstawił perspektywy rozwoju dwóch naj-bardziej reprezentatywnych marek „made in Italy”. Maserati to jedna z najbardziejznanych marek na świecie. W 2012 roku sprzedała sześć tysięcy samochodów, w 2014trzydzieści tysięcy, a w 2017 aż 50 tysięcy, co oznacza wzrost o 700 procent. Markajest syntezą luksusu, rzemieślniczej pracy, włoskiego stylu, wartości historycznej oraz

wysokich osiągów. Klienci marki Maserati to osoby najmłodsze i najbogatsze w tym seg-mencie rynku: dlatego właśnie plan działania marki zakłada znaczący wzrost. Oznacza to,

że przed 2022 rokiem sieć składająca się obecnie z 500 salonów sprzedaży na całym świecie,rozrośnie się do 600, które oferować będą nową gamę produktów. Jednym z nich będzie Alfieri, esencjastu lat włoskiego stylu z aluminiowym podwoziem w wersjach coupé i cabrio, która przyspieszać będzieod 0 do 100 km w 2 sekundy. Do 2022 r. pojawi się też średniej wielkości SUV, oparty na nowej lekkiejplatformie oraz odświeżone wersje Quattroporte i Levante, zbudowane na modułowej platformie i z au-tonomicznym systemem jazdy na Poziomie 3. Maserati zrezygnuje z silników diesla i zastąpi jesilnikami hybrydowymi oraz hybrydowymi silnikami plug–in. Nowe modele będą sprzedawane także w wersjiMaserati Blue, która będzie wyróżniać najnowsze i najbardziej zaawansowane pokolenie pojazdówelektrycznych. W przygotowaniu jest także nowa rodzina hybrydowych zespołów napędowych oraz hyb-rydowe silniki plug-in, a także Maserati Blue skonstruowana przez Ferrari. W 2022 roku marka zakładaosiągnięcie poziomu 100 tysięcy sprzedanych pojazdów.

Od 2014 roku do dziś sprzedaż Alfy Romeo wzrosła o 160 procent, dzięki czemustała się ona po raz pierwszy w swojej długiej historii markąglobalną, sprzedając 170 tysięcy samochodów na ca-łym świecie. Kuniskis podkreślał, że sama nazwa

Alfy Romeo pojawia się w wyszukiwarkach interneto-wych 15 milionów razy w miesiącu. Idąc za głosem swojej

sportowej natury, Alfa Romeo wróciła w tym roku do wyścigówFormuły 1, zdobyła 160 nagród i wyróżnień międzynarodowych, zaś Stelvioi Giulia ustanowiły nowe rekordy na torze w Nürburgring. O marce zrobiło sięzatem głośno, zanotowała także skokowy wzrost dzięki wyzwaniom tech-nologicznym i przemysłowym, których efektem były narodziny nowej Alfy Giulii.Dzisiaj marka jest w przededniu kolejnej epokowej zmiany – wchodzi donowych segmentów rynku z produktami, które idealnie wyrażają walory marki.Poza tym zamierza podbić serca klientów w Chinach. W gamie pojawi sięsześć nowych modeli, które pozwolą Alfie Romeo przekroczyćw 2022 roku poziom 400 tysięcy sprzedanych sa-mochodów i zwiększyć tym samym pokrycie segmen-tów odniesienia z 46 do 71%. W ciągu tych pięciu latwśród przewidzianych premier na uwagę zasługujądwa modele, które nawiązują do legendarnych wcie-leń marki: 8C (nadwozie samonośne z włókna węg-lowego) oraz GTV o mocy 600 KM. Poza tymwszystkie inne samochody marki spod znaku wężaViscontich wyposażone zostaną w silniki nowejgeneracji: elektryczne, hybrydowe orazhybrydowe jednostki plug-in.

Na stronietytułowej:spotkaniew Balocco. Od lewej:

SergioMarchionne,Tim Kuniskis,Mike Manley,Harald Wester,Richard Palmer

i MarkChernoby,

a na stronie po lewej Mike

Manley

FCA wokół Nas 9

10 FCA wokół Nas

PRZYSZŁOŚĆ NALEŻY DO JAZDY AUTONOMICZNEJ

ISAMOCHODÓW ELEKTRYCZNYCHHarald Wester, FCA Chief Techno-logy Officer oraz Mark Chernoby,FCA Chief Technical ComplianceOfficer, mieli za zadanie przedstawićte aspekty planu rozwoju, które do-tyczyły jazdy autonomicznej orazaut elektrycznych.Jeśli idzie o pierwszy z nich, trzebaprzede wszystkim wyjaśnić, że po-ziomy autonomii od 1 do 5 od-noszą się do coraz szerszego za-kresu zadań, które od kierowcyprzejmuje sztuczna inteligencja. Naostatnim poziomie pojazd po-strzega środowisko, w którym sięznajduje i porusza się bez żadnegowsparcia lub interakcji z człowie-kiem. Dzisiaj auta klasy premiumoferują drugi poziom autonomii.Grupa FCA, jak wyjaśnia Wester,chciałaby osiągnąć Poziom 2+ i 3w latach 2019-22, a Poziom 4w 2023 roku. Oprócz tego, wspól-nie ze specjalistami z branży, nadalbędzie pracować nad tym, by zna-leźć się wśród pierwszych firm sa-mochodowych na świecie, oferu-jących tego typu rozwiązania na

Harald Westeri poniżejChryslerPacifica

z systememautonomicznejjazdy na torze

w Balocco

11FCA wokół Nas

rynku. Grupa chce być w centrumrozwoju jazdy autonomicznej, a jed-nocześnie pragnie uniknąć prze-sadnych kosztów eksperymentów.Dlatego też FCA postawiła nawspółpracę: jej partnerami zostaliWaymo, lider technologii, a takżeGrupa BMW i Aptiv. Pierwszeefekty już są widoczne: 62 tysiącenowych minivanów Chrysler Pa-cifica Hybrid dołączy od 2018roku do floty pojazdów autonomicz-nych Waymo. Poza tym dwie firmyogłosiły możliwość zastosowaniatechnologii Waymo poprzez zakuplicencji. Kolejnym ważnym przed-miotem dyskusji w Balocco byłatelekomunikacja, która jest klu-czowa dla jazdy autonomicznej, aletakże dla samych pasażerów, prag-nących lepiej zintegrować swój po-jazd ze światem, chcących zacho-wać bezpieczną jazdę i mieć moż-liwość korzystania z usług informa-tycznych w czasie rzeczywistym.FCA pracuje nad nowym standar-dowym rozwiązaniem, które bę-dzie miało zasięg globalny: mowao module telematycznym – łączą-cym samochód z Internetem i plat-formą service delivery FCA. Kliencibędą mieli zapewnione dzięki niemunowe usługi na ekranie dotykowym.Jeśli chodzi natomiast o kwestię na-pędu, największym wyzwaniem ko-lejnych lat będzie zmniejszenie

ciąg dalszy na str. 13

List Marchionne i ElkannaKoleżanki i Koledzy,to, co wyróżnia nas jako grupę, to nasza kultura: nasze zaangażowanie, wspólnepoczucie obowiązku i odpowiedzialności, nasza zdolność do postrzegania wszelkichnowych wyzwań jako okazji do kreowania lepszej przyszłości.Nauczyliśmy się nie spoczywać nigdy na laurach, być dumnymi z osiągniętych wynikówi dążyć nieustannie do rozwijania naszego biznesu.Takie podejście to kluczowy element naszej umiejętności realizacji wyznaczonych celów,jak również fundament naszego strategicznego planu na lata 2018 – 2022, któryzaprezentowaliśmy inwestorom w dniu dzisiejszym, tj. 1 czerwca.Plan ten jest solidny i ambitny, wyraźnie świadczy o naszym zaangażowaniu na rzeczFCA na całym świecie. To coś więcej niż tylko plan biznesowy. Jest on wyrazem zbiorowych ambicji pracownici pracowników FCA i ważnym elementem naszej przyszłości.Niezależnie od miejsca na świecie, w którym pracujesz, będziesz jednym z jegobohaterów, będziesz siłą napędową tej przyszłości. Jedno z najważniejszych wyzwań, któremu musimy stawić czoła w naszym planie,dotyczy przełomu technologicznego, jaki dokonuje się w całej naszej branży.Aby zapewnić sobie czołową pozycję wśród firm wprowadzających przełomowetechnologie, w dalszym ciągu będziemy współpracować z liderami w branżyzaawansowanych technologii oraz w przemyśle samochodowym, takimi jak Google,Aptiv i BMW, bowiem tego typu inicjatywy stanowią okazję do wykazania się swoimimożliwościami dla każdego z nas i do osiągania synergii oraz ekonomii skali,niezbędnych w rozwoju technologii jazdy autonomicznej.Przykładem tego jest wczorajsze dodatkowe umocnienie naszej partnerskiej współpracyz Waymo, w ramach projektu samochodu autonomicznego Google, poprzez ogłoszeniedostawy kolejnych 62 000 minivanów Pacifica Hybrid, a także jeszcze bliższawspółpraca w zakresie tego, co według nas będzie pierwszym na rynku znaczącymi w pełni niezależnym systemem jazdy, zarówno w przypadku flot, jak i klientówprywatnych.Inny przełomowy trend, do którego dążymy w naszym planie biznesowym, to stopieńzelektryfikowania samochodów.Będziemy nadal inwestować w szereg rozwiązań technicznych mających pozwolić namdotrzymywać kroku zmieniającym się wymaganiom regulacyjnym w każdym regionie,jednocześnie umacniając konkretne mocne strony naszych marek.Do 2022 roku w naszej ofercie znajdzie się ponad 30 modeli ze zelektryfikowanymirozwiązaniami, a proces ten obejmie również wszystkie Jeepy i modele premium.

12 FCA wokół Nas

Aula, w którejodbył się„Capital

Markets Day”. Po prawej,

Mark Chernoby,a poniżej,

Richard Palmer

zależności od ropy naftowej. Abystawić czoła temu problemowi, „niema jednego, magicznego rozwiąza-nia” – mówił Sergio Marchionne.Według CEO, „cały system – poli-tyczny, ekonomiczny i przemysłowy– musi pracować wspólnie i realis-tycznie nad tym, by znaleźć najlep-szą równowagę między konsumpcją,kosztami a efektywnością”. PlanFCA zakłada do 2021 roku stop-niowe wycofywanie silnikówdiesla we wszystkich samochodachosobowych sprzedawanych w Eu-ropie. Technologia ta będzie jeszczewykorzystywana w samochodachdostawczych. Jeśli chodzi o autaosobowe, grupa będzie stawiaćstopniowo na benzynę, metani etanol oraz kłaść nacisk na

Podwojone zyski w 2022 rokuRichard Palmer, Chief Financial Officer, przedstawił celefinansowe, jakie FCA zamierza osiągnąć w 2022 roku. Wśród nich warto zwrócić uwagę na skorygowany EBIT (wynik działalności), który zamiast 6,6 mld euro w 2017 roku ma w 2022 wynieść 13-16 mld pomimo wydzielenia z GrupyMagneti Marelli. Marża ma wynieść od 9 do 11 procent.Przychody netto będą co roku wzrastać o około siedem procent.W tym okresie zostanie zainwestowanych około 45 mld euro,z czego 30 procent będzie przeznaczone na odnowienieproduktów, a po 20 procent na nowe modele i rozwój silnikówelektrycznych. 15 procent zostanie wyasygnowane na silnikii tyle samo na infrastrukturę. Pod koniec 2022 roku Grupa będziedysponować w kasie kwotą około 20 miliardów.

13FCA wokół Nas

napęd elektryczny. FCA planujezainwestować 9 miliardów eurow stworzenie i uprzemysłowienienapędu elektrycznego w nowychproduktach. Do 2022 roku, jak pod-kreślił Chernoby, firma zapropo-nuje 12 elektrycznych układównapędowych w całej gamie narynku globalnym: począwszy odmild-hybrid (rozwiązania hybry-dowe, w których silnik elektrycznypełni jedynie funkcję wspomaga-jącą) oraz full-hybrid (tradycyjnysilnik hybrydowy elektryczny, w któ-rym ładowanie baterii elektrycznejnastępuje podczas hamowaniaw wyniku przekształcenia energii ki-netycznej w elektryczną), poprzezhybrydowe silniki plug-in (PHEV),gdzie baterię można również łado-wać z sieci elektrycznej, aż po auta„czysto” elektryczne (BEV).Ten miks technologiczny będzie sięzmieniał w zależności od rynku, jegosegmentów, dopłat dla użytkowni-ków oraz przepisów prawnychw poszczególnych obszarach. W su-mie FCA będzie miała trzydzieścimodeli wykorzystujących elek-tryczne zespoły napędowe. Pierw-sze auto elektryczne pojawi sięw 2020 roku i będzie to nowyFiat 500, lider w segmencie sa-mochodów miejskich w Europie –pojazd najbardziej nadający się dotego rozwiązania. Gamę uzupełniFiat 500 „Green”, nieco większawersja F500 Giardiniera, równieżw pełni elektryczna oraz hybry-dowe odmiany 500X i 500L.

Dążąc do jak najlepszej pozycji w spełnianiu wymagań rynku i zmieniających sięuregulowań, na nowo określamy też naszą strategię produktową dla marki Fiatw regionie EMEA i przed 2021 rokiem planujemy stopniowo wycofywać silniki Diesla zewszystkich samochodów osobowych, pozostawiając je jedynie w ofercie naszych lekkichpojazdów użytkowych.W dniu dzisiejszym nasz zespół zarządzający przedstawił również strategię dla mareko znaczącym potencjale dla dalszego rozwoju.W naszej wizji dla marki Jeep uwzględniliśmy dodatkowy rozwój globalny, któryprzewiduje jej wejście do trzech nowych segmentów pojazdów, a jednocześniepragniemy sprawić, by w przyszłości co piąty sprzedawany na świecie SUV był Jeepem. Jeśli chodzi o markę Ram, która i tak już szczyci się najwyższym wskaźnikiem lojalnościklientów w swojej grupie konkurencyjnej, zamierzamy zostać drugim największymgraczem w segmencie samochodów dostawczych w regionie NAFTA.Rozwiniemy nasze marki premium, Maserati i Alfę Romeo, wprowadzając nowe modele,opcje silnikowe i elementy wyposażenia. Maserati wprowadzi nową gamę Maserati Blue, w której oferowane będą samochodyzasilane wyłącznie elektrycznie, a w planach marki jest również debiut Alfieri, w pełnizelektryfikowanego samochodu osiągającego 100 km/h w zaledwie dwie sekundy,a także średniej wielkości SUV-a.Alfa Romeo będzie oferować rozwiązania elektryczne w każdym samochodzie marki,który pojawi się przed 2022 rokiem, prezentując cztery nowe modele, i dostosuje swojąofertę na rynku chińskim tak, aby obejmowała ona wersje modeli Giulia i Stelvio z długimrozstawem osi.W 2022 roku w sumie 80 procent naszej sprzedaży będzie pochodną produktów zupełnienowych lub odświeżonych. Aby napędzać taką strategię rozwoju, w trakcie całego pięcioletniego planu FCAzainwestuje około 45 mld €. Wyznaczyliśmy sobie ambitny cel podwojenia naszegoskorygowanego EBIT w okresie od 2017 do 2022 roku, do kwoty od 13 mld € do16 mld €, utrzymując marże na poziomie od 9 do 11 procent i dorównując najlepszymgraczom w branży. Plan, który zamierzamy wprowadzić w życie, poprowadzi naszą organizację kuprzyszłości i pozwoli nam dokonać kolejnej przemiany.Nie zmieni się jedynie to, co nas wyróżnia: kultura będąca fundamentem naszejorganizacji. To kultura ludzi, którzy z poświęceniem spełniają swoje obietnice i którzy sąprzekonani, że nigdy nie warto poprzestawać na przeciętności. W dalszym ciągu będą nas wyróżniać i scalać wartości, którymi kierowaliśmy siędotychczas, takie jak szczerość i uczciwość, przejrzystość i otwartość, odpowiedzialnośći poszanowanie dla naszych kolegów i dla społeczeństwa. Nie ma silniejszego spoiwa. Pragniemy podziękować każdemu z Was za Wasz osobisty wkład i za to, że stanowicienieodłączny element tego ekscytującego nowego etapu rozwoju, który właśnie się dlanas rozpoczyna.

1 czerwca 2018

Chairman Chief Executive Officer

ciąg dalszy ze str. 11

14 FCA wokół Nas

PRZEZ MOJE RĘCE PRZESZŁO2 MILIONY FIATÓW500

„Gdy pierwszy raz ujrzałem 500-kę,pomyślałem, że to fajny samochód, taka

perełka” – wspomina Roman Kapuściński,pracownik Zakładu Tychy.

Filippo Gallino, Mirosława Malich, zdj.: Ireneusz Kaźmierczak

2018 zostanie zapamiętanyjako rok jubileuszu stuleciaodzyskania przez Polskę

niepodległości. W ciągu tych 100lat wyprodukowano w naszym krajuwiele różnych modeli i wersji Fiatów. „Związek Fiata z Polską niema sobie równych. Firma byłaobecna na wszystkich etapach his-torii automobilizmu w naszymkraju” – mówiła Henryka Boch-niarz, członek Rady NadzorczejFCA Poland w trakcie ceremoniiwyprodukowania dwumilionowegoFiata 500, która miała miejsce 10maja w Tychach. „Fiat był tu jużw latach 20. i 30., kiedy niepo-

dległa od niedawna Polska starałasię z trudem uruchomić własnykrajowy przemysł – dodała. – I towłaśnie Fiat, model 508, był pierw-szym polskim samochodem pro-dukowanym seryjnie. W latach 60.i 70. koncern przekazał Polscerównież technologie i licencję,kiedy rząd PRL powierzył firmie Fiatrozwój masowej motoryzacji kraju.Później, na początku lat 90., spółkabrała czynny udział w odrodzeniupolskiej gospodarki poprzez inwe-stycje bezpośrednie, uruchamiającw Polsce produkcję modeli, któreodniosły spory sukces: Cinque-cento, Seicento, Panda, 500. Na-

leży o tym pamiętać i to dokumen-tować. Także to, że załoga pol-skich fabryk FCA wyproduko-wała do teraz około 11,6 mi-liona samochodów”.Jednym w wielu pracowników, któ-rzy wzięli udział w jubileuszowej ce-remonii, był Roman Kapuściński,zatrudniony w fabryce od ponadtrzydziestu lat na linii D, w obszarzefunkcjonowania samochodu. Przezjego stanowisko pracy przewinęłosię około 9 milionów samochodów:„Chapeau bas”, panie Romanie!„Pracuję w zakładzie od 1987 roku(z niewielką tylko przerwą), ciąglena tym samym odcinku. W kabinach

15FCA wokół Nas

10 maja 2018 r.z linii

montażowychzjeżdża

dwumilionowyFiat 500. Jestto model 500C

Collezioneprzeznaczony

na rynekwłoski,

w wersjidwukolorowej(biało-szarej),wyposażony

w silnikTwinAir Turboo mocy 85 KM

rolkowych sprawdzam funkcjono-wanie wszystkich głównych zespo-łów i systemów w gotowych samo-chodach. Początkowo pracowałemprzy Fiatach 126p, później przy Cin-quecento, Seicento i wreszcie przyFiatach 500. Nie pamiętam już, czyuczestniczyłem w uruchomieniupierwszych modeli 500-ki, ale wiem,że przeszło ich przez moje ręce na-prawdę bardzo dużo. Przez te latawiele się zmieniło, jest oszczęd-niej, szybciej, a przede wszystkimprecyzyjniej i lepiej jakościowo.Gdy pierwszy raz ujrzałem 500-kę,pomyślałem, że to fajny samochód,taka perełka, i że będzie się napewno dobrze sprzedawał. Tym bar-dziej że 500-ka świetnie się spra-

wuje. Odnotowujemy podczaskontroli funkcjonowania na-prawdę niewiele usterek. Cieszęsię więc, że świętujemy dziś kolejnyjubileusz tego modelu. Czuję satys-fakcję, że przez te lata wyproduko-wanie tak wielu samochodów byłotakże moim udziałem”. Również  Michał Kulig, obecnieteam lider Zespołu Technologicz-nego nr 14 na Montażu, pracowałprzy produkcji większości modeli,jakie produkowane były na liniachmontażowych fabryki w Tychach.„Nadzoruję pracę grupy na linii,gdzie montowane są drzwi do sa-mochodów, wycieraczki i kierow-nica. W zakładzie zatrudniony jestemod 23 lat, pracowałem od początkuprzy uruchomieniu 500-ki. Dlategodzisiaj, podczas wyprodukowania ju-bileuszowego egzemplarza, towa-rzyszy mi duma. Dla mnie 500-kajest symbolem piękna i kojarzy misię z bezpieczeństwem. Jeżdżąc poinnych krajach Europy, np. po Francjiczy Włoszech, spotykam na ulicachnaprawdę bardzo dużo „naszych”samochodów. I wtedy zawsze czujęosobistą satysfakcję”.Niewiele dalej udaje nam się spot-kać i porozmawiać przez chwilę

16 FCA wokół Nas

Udany rok małych Fiatów

Fiat 500 i Panda dominująna europejskim rynkusamochodów miejskich,gdzie w 2017 r. sprzedanoich 376 408 sztuk.Na trzecim miejscuuplasował się VolkswagenUP!, który znacznie odstajeod pierwszej dwójki.

Fiat 500 189.360 szt.Fiat Panda 187.048 szt.VW UP! 100.715 szt.

Od lewej:Giorgio

Napolitano,Antoni Greńi HenrykaBochniarz.Na stronie

obok, od góry:Roman

Kapuścińskii Michał Kulig

z jednym z pracowników o najdłuż-szym stażu, otoczonym gronemwspółpracowników, fotografów i gości. Antoni Greń, zatrudnionyw FSM-ie od 1974 roku, a od 2012dyrektor Zakładu Tychy, jest częściąhistorii tej fabryki od początku jejistnienia. Brał udział w uruchomie-niu produkcji Fiata 500 jako szefjakości w kluczowym momencie dlarozwoju w Tychach nowoczesnychmetod pracy i zarządzania produk-cją. Jak wyjaśnia: „Fiat 500 zostałwprowadzony do produkcjiw 2007 roku. W tym samym cza-sie uruchomiliśmy w fabryce nowysystem zarządzania bazujący nametodologii World Class Manu-facturing, który zmienił oblicze na-szego sposobu pracy i projektowa-nia procesów. Możemy powiedzieć,że Fiat 500 i WCM to bliźniaki do-rastające razem, które stały się nie-rozłączne: dzisiaj trudno jest wyob-razić sobie model 500 bez tak sku-

tecznego systemu, jakim jestWCM, a WCM-u bez pro-duktu o tak wysokiej ja-kości, jakim jest Fiat500. To było niesamo-

wite dziesięć lat. Każdy pracownikfabryki produkuje dziś średniook. 95 samochodów rocznie. Toświadczy o naszych metodachi możliwościach oraz o elastyczno-ści naszej fabryki. Korzystającz okazji, pragnę pogratulowaćwszystkim naszym pracownikom,również tym dzisiaj nieobecnym,a także pracownikom dostawców,którzy przyczyniają się do naszegosukcesu z jednakową determinacjąi jakością”.

17FCA wokół Nas

SAMOCHÓD REKORDÓWFiat 500, król europejskich miast występuje jużw ponad dwóch milionach egzemplarzy.„Jestem dzisiaj tutaj, aby podzielić się z wamiwynikami handlowymi tego modelu. A są toliczby, które świadczą o olbrzymim sukcesie,jaki został osiągnięty dzięki Waszej pracyi wysokim standardom jakości stosowanymw zakładzie w Tychach” – mówił 10 majapodczas ceremonii wyprodukowaniadwumilionowego egzemplarza Fiata 500Giorgio Napolitano, szef marki Fiat w regionieEMEA. „Model jest sprzedawany w ponad100 krajach świata – kontynuował Napolitano– i już piąty rok z rzędu jest w Europienumerem 1 w swoim segmencie. Ponadto,w jedenastym roku produkcji, w pierwszymkwartale 2018 roku, ustanowił rekordsprzedaży – blisko 60000 sprzedanychegzemplarzy. Oprócz sukcesu handlowego,Fiat 500 jest jednym z najbardziejnagradzanych aut na świecie, odwprowadzenia do produkcji zdobył bowiemponad 60 międzynarodowych nagród, między

innymi najbardziej prestiżowy tytuł Car of the Year 2008, EuroCarBody 2007,

Auto Europa 2008, World Car Design ofthe Year 2009, Złoty Compass 2011,

Najpiękniejsze Auto na Świeciei wiele niezliczonych tytułów

przyznanych przeznajważniejsze pismai portale branżowew Europie, ale też i naświecie. Jednymz sekretów jegonieustannego sukcesujest 30 serii specjalnychoferowanych w ciąguostatnich 11 lat”.

18 FCA wokół Nas

NA MIEJSCA, GOTOWI,START!

W Bielsku-Białej uruchomionoseryjną produkcję nowej rodziny

silników turbo benzyna.

19FCA wokół Nas

Nowa rodzina silników, o roboczej nazwie GlobalSmall Engine, której pierw-

szy egzemplarz został wyproduko-wany 15 maja br. w zakładzie FCAPowertrain Poland w Bielsku-Białej, nie jest jeszcze oferowanaw modelach marek FCA. Zostanąw nie wyposażone nowe wersje sa-mochodów, które wejdą na rynekw najbliższej przyszłości. Chodzio dwie jednostki napędowe turbobenzyna: pierwsza to silnik 3-cy-lindrowy 1.0 o mocy 120 KMi momencie obrotowym 190 Nm,

druga to 4-cylindrowy 1.3 o mocyod 150 do 180 KM i momencieobrotowym 270 Nm.Ta ogromna inwestycja w bielskizakład stanowi kolejny etap w roz-woju i unowocześnianiu rodziny jed-nostek napędowych oferowanychprzez firmę i jest odpowiedzią na proekologiczną politykę Unii Europejskiej. Silniki, wyposażonew system Multiair III i układ bezpo-średniego wtrysku, zapewniają wy-ższy komfort jazdy i są zgodne z eu-ropejskim standardem w zakresieemisji zanieczyszczeń Euro 6/D,

który będzie obowiązywałwszystkich producentów samo-chodów od września 2018 roku.Pierwszy samochód, który zostaniewyposażony w pochodzący z Biel-ska-Białej silnik to wprowadzony narynek w czerwcu Jeep RenegadeMY 2019. Zaawansowane tech-nologicznie jednostki napędowecharakteryzują się kompaktowymrozmiarem, optymalną sprawnościąi modułowym designem. To pozwolina łatwiejsze przystosowanie ichdo przyszłej ewolucji, także w za-kresie ich zelektryfikowania.

20 FCA wokół Nas

Po licznych sukcesach i 7,5 mln sprzedanychegzemplarzy ten mały Fiat, będący liderem

w swoim segmencie we Włoszechi w Europie, nie spoczywa na laurach.

Ostatnio wprowadzono jego dwie wersje,które urozmaicają gamę: jedna z nich topełen dynamiki i uroku miejski mini SUV,

a druga to ekskluzywna „terenówka”.Stefania Castano

PANDADLA KAŻDEGO

CITY CROSS ICROSS 4x4

F iat Panda, mały, ale„wielki”, samochód, któryzdobył serca ponad 7,5 mi-

liona klientów swoim charakterem,prostotą i funkcjonalnością, powstałw 1980 roku. To najlepiej sprze-dający się we Włoszech samochódmiejski i lider w Europie w segmen-cie A. Początkowo towarzyszył muslogan reklamowy „Less is more”,jak na mały, praktyczny i przystępnymiejski samochód przystało. Z bie-giem lat Panda wzbogaciła sięo nowe wersje i zmieniła styl, stającsię również ultrakompaktowym sa-mochodem 4x4, który w terenie ra-dzi sobie jak żaden inny. Ale sekretjej sukcesu polega na tym, iż modelszedł z duchem czasu, jednocześnienie zatracając swojego zawadiac-kiego ducha.

21FCA wokół Nas

Panda potrafi każdego zaskoczyćswoimi licznymi pomysłowymi roz-wiązaniami. To samochód, z którymmożesz osiągnąć naprawdę wiele,ponieważ z zewnątrz jest niewielki,a w środku dysponuje sporą prze-strzenią dzięki możliwości jej kon-figuracji w zależności od różnychpotrzeb transportowych. I jak naswój segment jest nadzwyczaj do-brze wyposażona. W jej ofercie sąbowiem dwa rodzaje napędu(4x2 i 4x4), cztery typy silników(benzyna, Diesel, LPG i metan),dwie różne skrzynie biegów(manualna i automatyczna) oraztrzy warianty wyglądu zew nę -trznego. Właśnie dlatego tak bar-dzo podoba się wielu z nas: wśródoferowanych Pand każdy znajdzieodpowiednią dla siebie.

W ciągu 37 lat swojej historii Fiat Panda odnotował na swoim koncie wiele rekordów, które sprawiły, że model ten zyskałjuż miano legendy. Był to pierwszy samochód miejski z napędem 4x4. Otrzymał ważne w świecie motoryzacji nagrody,jak „Car of the Year” w 2004 roku oraz przyznawany przez magazyn Top Gear tytuł „SUV of the Year” (w 2012 roku). Od wprowadzenia na rynek jego trzeciej generacji (2012) do listopada ubiegłego roku wyprodukowano milion sztuk tego modelu. Ale jego historia nadal trwa.

Istotne fakty związane z modelem Panda

Szczególną popularnością ciesząsię wersje Cross i City Cross,małe crossovery pełne osobowościi stylu, które pobudziły równieżsprzedaż reszty gamy. Przyjrzyjmysię im z bliska.

PANDA CROSS 4X435 lat temu Panda 4x4 była pierw-szym samochodem miejskimz napędem na cztery koła, którywprowadzono na rynek. Uważanabyła za solidny i wszechstronny sa-mochód, który stał się wręcz legen-darnym modelem dzięki swoim nie-wielkim rozmiarom i zdolności po-konania każdego typu terenu.Obecna Panda Cross 4x4 to nicinnego jak jej następca w pierwszejlinii. Zdobywa serca wyjątkowympołączeniem układu napędowego,typowego dla prawdziwych terenó-wek, ze zwinnością samochodumiejskiego i osiągami oraz wypo-sażeniem godnym SUV-a z seg-

mentu wyższego. A wszystko tomieści się na zaledwie 3,7 metrachdługości. Dla Fiata Panda Cross 4x4 nie matrudnego terenu. Świadczą o tymjego cechy charakterystyczne, którepozwalają mu być specjalistą odjazdy terenowej: napęd nacztery koła, wysoki prześwit,elektroniczna blokada dyferen-cjału, przełącznik Drive Mode Se-lector z 3 trybami (Auto, Off-Roadi Gravity Control pozwalający nabezpieczne pokonywanie nawetnajbardziej zdradliwych zjazdów).Z zewnątrz model wyróżniają sreb-rne zintegrowane płyty osłonowei czerwone uchwyty holownicze, re-lingi wzdłużne na dachu i srebrnelistwy boczne, aluminiowe, przy-ciemniane, matowe felgi 15-ca-lowe z oponami wielosezonowymi,chromowana końcówka rury wy-dechowej i LED-owe światła dojazdy dziennej. Bogate jest również

wyposażenie wewnętrzne PandyCross 4x4, z klimatyzacją automa-tyczną, systemem Uconnect z funk-cją Blue tooth, wstawkami ze skóryekologicznej i wyszukanymi tkani-nami. Pod jej „maską” może pra-cować benzynowy TwinAir 0.9o mocy 90 KM lub turbodiesel1.3 Multijet rozwijający moc95 koni mechanicznych.

PANDA CITY CROSS To propozycja dla osób poszuku-jących samochodu miejskiego, aleniezamierzających rezygnować zestylu typowego dla crossoverów.Panda City Cross stylem nawią-zuje do wersji Cross 4x4, ale mabardziej miejski i kolorowywygląd dzięki wstawkom w zde-rzakach oraz listwom bocznymw kolorze karoserii. Obudowy lu-sterek, relingi dachowe oraz klamkidrzwi w kolorze czarnym podkre-ślają kontrast z innymi elementami

22 FCA wokół Nas

Panda CityCross

(w kolorzeniebieskim)

w Mediolaniei Panda Cross4x4 (w kolorze

żółtym) naośnieżonej

drodzenieopodalośrodka

narciarskiegoMadonna

di Campigliowe Włoszech

23FCA wokół Nas

w kolorze nadwozia. Unikalne 15-calowe felgi dodatkowo upodab-niają ten samochód do crossove-rów. Również jego wnętrze cechujesię wysoką dbałością o szcze-góły. Od razu rzuca się w oczynowa szara deska rozdzielczaz czarnym zestawem wskaźników.Czerń i kolor szary zastosowanotakże na tkaninach siedzeń, którepo bokach wykończono czarnąskórą ekologiczną. A jeśli ktoś chcedodatkowo podkreślić nietypowystyl modelu, może zakupić pakietStyle Cross, który obejmuje de-tale zewnętrzne z efektem „ultrashine” i specyficzne wyposażeniewnętrza.Wersja City Cross jest nastawionabardziej na miasto, dlatego przewi-dziano w niej wyłącznie napęd naoś przednią. Do wyboru są dwasilniki: 1.2 benzynowy o mocy69 KM i turbodiesel 1.3 Multijetdysponujący mocą 95 koni.

Konkurs zorganizowany został już po raz 19.Łącznie od pierwszej jego edycji, która miałamiejsce w 1997 roku, Grupa FCA w Polsce

nagrodziła aż 344 laureatów, przeznaczając na tencel prawie 1,5 mln zł. Projekt realizowany jest w ra-mach współpracy naukowo-technicznej pomiędzy Cen-trum Badawczym Fiata (CRF), spółkami GrupyFCA (FCA Poland, FCA Powertrain Poland, Magneti

Marelli Poland, Teksid Iron Poland) oraz trzema pol-skimi uczelniami: Politechniką Warszawską, Poli-techniką Śląską w Gliwicach i Akademią Techniczno-Humanistyczną w Bielsku-Białej. W tym roku nagrody wręczono młodym naukowcomze wszystkich trzech uczelni. Specjalną nagrodę im.Giovanniego Agnelli, przyznawaną od 2014 rokuprzez Centrum Badawcze Fiata, otrzymał natomiast

24 FCA wokół Nas

NAGRODY DLA PIĘKNYCH UMYSŁÓW

23 marca w sali Senatu Politechniki Śląskiejtrzynastu doktorantom, inżynierom

i magistrom wręczono nagrody Grupy FiatChrysler Automobiles w konkursie

na najlepsze prace naukowe o tematycemotoryzacyjnej.

Jakub Wężyk, zdjęcia: archiwum FCA Group i ATH

dr Dariusz Gros z Politechniki Śląskiej – za pracę in-żynierską zatytułowaną „Optymalizacja i analiza nume-ryczna własności wytrzymałościowych korbowodu sil-nika spalinowego”. „To dla mnie duże wyróżnienie. Jes-tem wdzięczny wszystkim, którzy pomogli mi je zdobyć.Bez wiedzy, którą wyniosłem z uczelni, bez współpracyz Politechniką, nie udałoby mi się osiągnąć takich wy-ników” – mówi laureat. Tommaso Giunti, DyrektorBadań i Innowacji w Centro Ricerche Fiat, który wręczałtę nagrodę, podkreślił wagę, jaką koncern FCA przy-kłada do współpracy z naukowcami i uczelniami tech-nicznymi, dzięki której pozyskuje bezcenną dla rozwojufirmy i jej produktów własność intelektualną. Uczestni-cząca w uroczystości Henryka Bochniarz, członekRady Nadzorczej FCA Poland zwróciła natomiast uwagęna fakt, że dzięki temu konkursowi studenci i młodzinaukowcy otrzymują ważne informacje dotyczące za-gadnień, które obecnie interesują przemysł. „Z punktuwidzenia uczelni jest to istotna kwestia, bo dzięki niejzarówno wśród studentów, jak i doktorantów wzrastapoczucie, że robi się rzeczy potrzebne”. Podobnegozdania był prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk, pro-rektor ds. nauki i rozwoju na Politechnice Śląskiej, któryzaznaczył, że udział w konkursie o nagrodę Grupy FCAmoże mieć znaczący wpływ na dalszy rozwój kariery.„To inicjatywa, która zachęca studentów przede wszyst-kim do innowacyjnych badań, do współpracy ukierun-kowanej na ich potrzeby. Co ciekawe, prace ich auto-rstwa mają szansę na niemalże natychmiastowe wdro-żenie. Jest to zatem dobra motywacja oraz inspiracja.To także bardzo istotny element w karierze, ponieważtakimi wyróżnieniami należy się chwalić. Sam miałemniegdyś przyjemność odebrać tę nagrodę i wielokrotnieten fakt przywoływałem”. Ambasador Włoch w Polsce Alessando de Pedyspodkreślił z kolei, że „na takiej współpracy zyskują za-równo przedsiębiorcy, dla których zastosowanie roz-wiązań proponowanych w pracach młodych naukowcówmoże być korzystne i zyskowne, jak i dla uczelni, któremogą liczyć na wsparcie w pracach naukowych orazw procesie odkrywania młodych talentów – ludzi, którzyw ten sposób mogą rozpocząć udaną karierę”. Zauważyłprzy tym, że współpraca FCA z uczelniami jest jednymz przykładów dużego wkładu i zaangażowania inwes-torów zagranicznych w Polsce. Aż 57 proc. zyskówwszystkich włoskich firm z ich działalności na rynkupolskim jest bowiem inwestowanych w Polsce. AntoniGreń, dyrektor fabryki FCA w Tychach i członek zarząduFCA Poland zwrócił natomiast uwagę na zakłady grupyFCA, które są niesamowitym polem do popisu dla nau-kowców; gdzie ciągle się rodzą nowe tematy, nad któ-rymi trzeba pracować. „Bardzo dobrym tego przykładem

25FCA wokół Nas

Dariusz Gros.U góry Henryka

Bochniarzi Antoni Greń

podczaswręczanianagrody

okazał się miniony rok, w którym staż w fabryce FCAodbyło dziewięciu studentów. Ramię w ramię z naszymimłodymi inżynierami realizowali projekty i rozwiązywaliproblemy, czyli techniczną wiedzę, którą nabyli w mu-rach uczelni, mogli zastosować w praktyce” – mówiłAntoni Greń.

Dzięki współpracyz uczelniami koncernFCA pozyskuje bezcennądla rozwoju firmywłasność intelektualną

26 FCA wokół Nas

TŁOCZNO IGWARNO NA STOISKU FCA

Policzono wszystkich dokładnie. Między 5 a 8 kwietnia aż 151 437 osób

odwiedziło Poznań Motor Show 2018.To największe w Polsce i czwartew Europie targi motoryzacyjne.

Jak co roku uczestniczyła w nich Grupa FCA.

Anna Borsukiewicz, zdjęcia: Jerzy Kozierkiewicz

Reprezentujący Grupę FCA Poland Dorota Obłękowska, manager dospraw public relations oraz Rafał Grzanecki, dyrektor marketinguwielokrotnie pokonywali drogę między widownią a podium dlanagrodzonych, by odebrać statuetki i dyplomy dla autwyróżnionych w tegorocznym plebiscycie Best Cars,organizowanym przez redakcję „auto motor i sport”. Jego czytelnicy za najlepszy w kategorii samochodównajmniejszych uznali Abartha 595/695, a za nim Fiata 500 (wartododać, że wśród nominowanej dziesiątki aut znalazł się także FiatPanda). W kategorii samochodów kompaktowych dominowała AlfaRomeo Giulietta, nieopuszczająca plebiscytowego podium od edycji 2011. Jej młodsza i większa siostra, czyli Giulia zwyciężyław kategorii samochodów klasy średniej i to już po raz trzeciz rzędu. Na polskim rynku Giulia to numer jeden, również jeśli idzieo wyniki sprzedaży Alfy – na drogi wyjechało 437 egzemplarzy tegomodelu. Wśród dużych SUV-ów i aut terenowych drugie miejscew plebiscycie zajęła Alfa Romeo Stelvio, a wśród vanów za pojazdnajbardziej przystępny cenowo został uznany Fiat 500L.Szczególną nagrodą, bo za wizerunek marki, została uhonorowanaAlfa Romeo. Uroczystość, prowadzona przez Romana Skąpskiego, sekretarzaredakcji „auto motor i sport”, odbywała się w pawilonie Pod Iglicą.Ranga Best Cars, rozpisanego po raz pierwszy w Niemczechw 1976 roku, jest coraz większa, co widać w liczbie modelistartujących do miana najlepszych samochodów roku.W tegorocznej edycji było ich aż 385 (rok temu – 378).

Nagrody w plebiscycie Best Cars

27

Jej stoisko, zlokalizowane tradycyjnie w targowympawilonie 5, zorganizowały FCA Poland wrazz wielkopolskimi dealerami: Auto-Centrum,

Pol-Car oraz Voyager Group. Było ono bardzo okazałe,większe niż w poprzednich latach i atrakcyjnie urządzone.

PRZESTRONNIE I KOLOROWOEkspozycję podzielono na sektory odpowiadające po-szczególnym markom Grupy, zadbano też o kolory-styczny dobór prezentowanych samochodów. I takw sektorze Fiata królowały białe modele Tipo, w czę-ści Jeepa wyróżniały się czerwone Wrangler Rubi-con, Grand Cherokee i Compass, a Alfa Romeopokazała niebieskie Stelvio, Giulię i Giuliettę. W każ-dym z sektorów umieszczono też ekrany, na którychwyświetlano filmy prezentujące modele samochodów.Chyba największym zainteresowaniem cieszyła się „fil-mowa relacja” z toru Nürburgring, na którym pro-wadzone przez Fabia Francię Alfy w wersjach Quadri-foglio biły rekordy prędkości, uzyskując tytuły najszyb-szego seryjnego samochodu czterodrzwiowego (Giulia)i najszybszego seryjnego SUV-a (Stelvio).Oba takie auta można było obejrzeć w naturze na sto-isku Alfy Romeo. Stelvio pokazano nie tylko w wersjiQuadrifoglio, ale także Executive Q4 z napędem nawszystkie koła, zaprojektowanym z myślą o kontrolitrakcji w czasie rzeczywistym i poprawie bezpieczeń-stwa oraz efektywności jazdy. Giulia wystąpiła m.in.w topowej wersji Veloce Q4, a gamę prezentowanychaut uzupełniły najnowsze wersje modelu Giulietta.Nic więc dziwnego, że Alfy były oblegane przez targo-wych gości. Ale nie tylko one. W sektorze pod znakiemSkorpiona podziwiano sportowe samochody markiAbarth: srebrzystogranatowego 695 Rivale oraz 124Spider, do którego ustawiała się długa kolejka chęt-nych, by choć na chwilę zasiąść za kierownicą tego

FCA wokół Nas

pięknego auta. Duże zainteresowanie budził też… motocykl XSR 900 ze znakiem Abarth kosztujący, ba-gatelka, 56 500 zł. Ale jak twierdzą miłośnicy jedno-śladów, warto zapłacić taką sumę za egzemplarz z li-mitowanej edycji Yamahy, liczącej zaledwie 695 sztuk.Abarth już czwarty rok współpracuje z zespołem Mo-vistar Yamaha MotoGP. Producent aut z logo Skorpionajest partnerem zespołu biorącego udział w Motocyklo-wych Mistrzostwach Świata FIM MotoGP 2018.Sąsiednią ekspozycję marki Fiat zdominowały bijącerekordy rynkowej popularności modele Tipo, pokazanewe wszystkich trzech wersjach: 5-drzwiowej hatchbackS-Design, Station Wagon S-Design oraz Sedan Lounge.Obok prezentowały się szara Panda oraz pokazanaw niebieskich odcieniach nadwozi nowa rodzina„pięćsetek” Mirror, a więc 500 Mirror, 500L Mirrori 500X Mirror, odznaczająca się bogatym wyposażeniemz zakresu multimediów i łączności.

PREMIERY JEEPAPolskie premiery samochodów Grupy FCA miały miejscew sektorze marki Jeep, gdzie uroczyście odsłoniętonowe modele: Grand Cherokee Trackhawk orazWrangler czwartej już generacji. Rozlegający się pocałej wystawowej sali dźwięk silnika, towarzyszący pre-zentacji Jeepa Grand Cherokee Trackhawk, zobrazowałpotęgę tego najmocniejszego seryjnie produkowanegoSUV-a na świecie, odznaczającego się osiągami typo-wymi dla samochodów sportowych. Wyposażony w do-ładowany, 6.2-litrowy silnik V-8 ma moc aż707 KM, przyspiesza do „setki” w 3,5 s i pozwalaosiągnąć maksymalną prędkość 290 km/h. „To Jeep jest marką, która wymyśliła SUV-y, stworzyłaten segment na rynku motoryzacyjnym” – mówił pod-czas prezentacji Rafał Grzanecki, dyrektor marketinguFCA Poland. Przedstawiając wyniki sprzedaży podkreślił,że w Polsce od 18 lat stale ona rośnie. „To zasługaszerokiej gamy modelowej” – podkreślał dyr. Grzanecki,zwracając uwagę na drugie z premierowych aut, czyliJeepa Wrangler. Ten kultowy model o historii sięgającej70 lat, do słynnego „dziadka” Willysa i sprzedanychw liczbie ponad 5 mln samochodów, doczekał się jużczwartej swojej generacji. Auto zachowało swoje kan-ciaste kształty, charakterystyczną, siedmioszczelinowąosłonę chłodnicy, okrągłe reflektory (choć ze światłamiLED) i przede wszystkim wyjątkowe zdolności terenowe.Jednocześnie zyskało na elegancji we wnętrzu orazotrzymało więcej funkcji technologicznych, takich jakdwa zaawansowane systemy napędu 4x4 typu „full-time” aktywowane na żądanie Command-Trac i Rock-Trac wraz z elektronicznymi blokadami przedniej i tylnejosi Tru-Lock, mechanizmem różnicowym o ograniczo-

nym poślizgu Trac-Lok oraz elektronicznie rozłączanymprzednim stabilizatorem poprzecznym. Nowy Wranglerprezentowany był w Poznaniu w 3-drzwiowej wersjiRubicon (to najbardziej terenowa wersja wyposażenia),ale model ten dostępny jest także z dłuższym nadwo-ziem oraz w poziomach wyposażenia Sport i Sahara.Gamę prezentowanych na stoisku Jeepów dopełniałymodele Renegade i Compass, a dodatkową atrakcjądla oglądających była niebieska, stuningowana wersjaWranglera – prawdziwy „potwór” na ogromnych kołach,dzieło p. Kazimierza Skudlarskiego z Kęt.

28 FCA wokół Nas

Ekspozycjęsamochodów

Grupy FCApodzielono na sektory

odpowiadająceposzczególnym

markom

29FCA wokół Nas

Kluczowym pytaniem, jakie zadają sobie obecnieprojektanci i inżynierowie jest: jak obniżyćmasę samochodu, nie zmniejszając przy tym

jego bezpieczeństwa i opracowując produkt coraz bar-dziej zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju? Polatach badań jednym z możliwych rozwiązań okazałosię zastosowanie w niektórych komponentach, zamiast

stali i aluminium, materiałów kompozytowych. Spółka Magneti Marelli Suspension Systems w swo-ich laboratoriach w Turynie opracowała, zaprojektowałai wykonała ważny komponent układu zawieszenia, wy-korzystując włókna węglowe o zaskakujących wła-ściwościach. Pracując nad „tradycyjną” poprzecznicąprzednią, wykonaną ze stali i ważącą około 20 kg, in-

30 FCA wokół Nas

Poszukiwanie rozwiązań obniżających masęsamochodów powoduje wykorzystywaniecoraz bardziej innowacyjnych materiałów.

Poniżej komponenty, do opracowania którychużywa się materiałów włóknisto-żywicznych.

„LEKKIE” ZAWIESZENIA MAGNETI MARELLI

Nicola Grande, zdjęcia: Alessandro Lercara

31

czas całego cyklu eksploatacji komponentu – w przy-padku zastosowania kompozytów korzyści okazały sięjeszcze bardziej znaczące. Wpływ na to ma także rze-czywisty koszt aluminium, który wynika z pozyskiwanegosurowca i jego obróbki, co wiąże się z pokaźnym wy-korzystaniem energii elektrycznej i wody. Włókno węg-lowe natomiast, mimo że cechuje się wyższym od metalikosztem bazowym, zyskuje ze względu na oszczędnośćw emisjach branych pod uwagę przez cały okres eks-ploatacji pojazdu. Ponadto proces produkcyjny tłoczeniana ciepło ułatwia obróbkę tego komponentu. Mającwięc na uwadze zrównoważony rozwój, stosowanie ma-teriałów kompozytowych okazuje się korzystniejsze. A co w przypadku bezpieczeństwa? Również podtym względem specjaliści z Magneti Marelli dokonalidogłębnych analiz i przetestowali zachowanie włókienpod obciążeniem, a po testach okazało się, że wynikisą niemal identyczne jak w przypadku stali i alumi-nium. Warto dodać, że w porównaniu z materiałamistosowanymi w branży lotniczej, w której od lat stosujesię kompozyty długowłókniste w celu zmniejszania masysamolotów, sektor motoryzacyjny woli – ze względu naniższe koszty i krótszy czas produkcji – stosować włóknakrótsze, wykonywane zgodnie z procedurą „chopped”(siekanie, krojenie na drobno). Chodzi o zmniejszeniewymiarów tych włókien do zaledwie kilku centymetrów,zmieszanie ich w proporcji 50 procent z matrycą wi-nyloestrową, żywicą utwardzalną, która polimeryzujesię z włóknem węglowym podczas formowania, tworzącw ten sposób półprodukt gotowy do wykończenia. Natak precyzyjnym procesie skorzystają zarówno produ-cenci samochodów, jak i użytkownik końcowy. Ci pierwsibędą mogli zmniejszyć masę pojazdu, aby przestrzegaćmiędzynarodowych norm w zakresie zapobiegania za-nieczyszczeniom, a kierowcy będą mogli poruszać sięcoraz bardziej bezpiecznymi i przyjaznymi dla śro-dowiska autami, które zużywają niewiele paliwa.

FCA wokół Nas

Powyżejłączenie

zwrotnicyz poprzecznicą

z materiałukompozytowego,

a niżej jedenz etapów

projektowania

żynierom z Magneti Marelli udało się wyprodukowaćprototyp z materiałów kompozytowych, który ma takiesame właściwości, jeśli chodzi o sztywność konstrukcji,a który waży o 10 kilogramów mniej. To aż 50-pro-centowa oszczędność, która przełoży się na niższe zu-życie paliwa i niższe emisje. Aby osiągnąć takie rezultaty,wcześniej próbowano zastosować aluminium, którez punktu widzenia obróbki bliższe jest stali, ale osiąg-nięto wówczas wagę 15 kg. Był to dobry wynik. Jeślijednak weźmiemy pod uwagę optykę Life Cycle As-sessment – czyli ocenę wpływu na środowisko pod-

33

TRYUMF ALFY ROMEO W WYŚCIGU MILLE MIGLIA

FCA wokół Nas

Aż trzy samochody spod znaku Biscione stanęłyna podium. Udział w rajdzie wzięło 450 teamów

z całego świata. Trasa wiodła od Bresci doRzymu i z powrotem, z ostatnim odcinkiem na

torze wyścigowym Muzeum Historycznegow Arese, które przyciąga także wystawą

zatytułowaną „11 razy na podium”.Paola Ravizza

A lfa Romeo nie mogła lepiej wypaść w dzie-więćdziesiątą rocznicę pierwszego zwy-cięstwa marki w wyścigu Mille Miglia.

Trzy samochody spod znaku Biscione stanęły na naj-wyższym i najbardziej prestiżowym podium na świecie.Na pierwszym miejscu znalazła się Alfa Romeo 6C1500 GS Testa Fissa, prowadzona przez team Ten-conogy i Ruffini. Drugie miejsce przypadło w udzialemodelowi 6C 1500 Super Sport z 1928 roku i duetowiMoceri-Bonetti – wyprodukowany w zakładach Farinymodel wygrał w 1928 roku Mille Miglia, a za jego kie-rownicą siedział wtedy Giuseppe Campari i pilot GiulioRamponi. Trzecia uplasowała się Alfa Romeo 6C 1750SS Zagato, pilotowana prze zespół Vasco-Guerini.Tegoroczna edycja prestiżowego wyścigu, którego trasawiedzie od Bresci przez Rzym i z powrotem, jest przedewszystkim imprezą międzynarodowej śmietanki towa-rzyskiej. Bierze w niej udział 450 zespołów z całegoświata, wśród których nie brakuje wielu sław. Są onedumne z możliwości prowadzenia kultowych pojazdówna trasie długości 1743 kilometrów. To dowód praw-dziwej automobilowej miłości do starych aut, ale takżeprawdziwy sprawdzian wytrzymałościowy.Kolumna samochodów spotkała się z entuzjastycznymprzyjęciem na trasie. Podczas niej upamiętniono także90. rocznicę pierwszego z 11 zwycięstw Alfy Romeow wyścigu Mille Miglia (rekord, którego nigdy niepobito). Auta przejechały przez Plac Katedralnyw Mediolanie oraz tor wyścigowy MuzeumHistorycznego Alfy Romeo w Arese, gdzie ze-

społy, tuż przed ostatnim odcinkiem rajdu, wzięły udziałw kilku jazdach na czas.W wyścigu tym, który był rodzajem hołdu złożonegomarce Alfa Romeo i jej przeszłości dzięki obecnościGiulii i Stelvio wśród 30 samochodów udostęp-nionych przez organizatorów, wzięły udział wybitnepostaci ze świata showbiznesu i sportu, takie jak np.basista zespołu Coldplay, Guy Berryman w parzez Derekiem Hillem, synem mistrza F1 Phila za kie-rownicą Alfy 1900 Sport Spider z 1956 roku. Był teżpiosenkarz Piero Pelù razem z dyrygentką GiannąFrattą jadący Giuliettą Sprint z 1955 roku. Przyjechałtakże dawny kierowca Formuły 1 Giancarlo Fisi-chella. „Udział w wyścigu Mille Miglia – mówił – toniesamowite i całkowicie nowe dla mnie doświadcze-nie. Zmierzyłem się z zupełnie inną prędkością”. Trudnonie wspomnieć też o udziale największych gwiazdz branży motoryzacyjnej, dwóch kierowcach Formuły 1Alfy Romeo Sauber: Marcusie Ericssonie i Charle-sie Leclercu, którzy po raz pierwszy brali udział w le-gendarnym wyścigu. Przypadło im w udziale prowa-dzenie na torze wyścigowym w Arese modelu GranPremio Tipo B z 1932 roku oraz 750 Competizionez 1955 roku. Dla wszystkich uczestników i widzów, którzy znaleźlisię w Arese, było to prawdziwe święto, z możliwością

zwiedzania w Muzeum Historycznym wystawy czasowej poświęconej 11 zwycięstwom AlfyRomeo w zawodach Mille Miglia, zatytułowanej„11 razy na podium”.

34 FCA wokół Nas

Kierowcy AlfaRomeo Sauberna torze przed

„Museo Storico”w Arese.

Obok: Giulietta Sprint

piosenkarzaPiero Pelù.

Na stronie obok:Roberto Giolito,

szef FCAHeritage,

z DavidemGiudicim,

dyrektoremRuoteclassiche,w Alfie 6C 1750

Gran Sport,jednym

z czterechsamochodównależących doMuzeum Alfy

Romeo

FCA wokół Nas 35

W26. Edycji Biegu Fiatawzięło udział ponad1800 zawodników,

w tym 20 osób na wózkach i ponad200 uczestników biegu młodzieżo-wego (obejmującego dystans 3 km).Te liczby cieszą nas tym bardziej,że już trzeci rok z rzędu biegaczomdała się we znaki wysoka tempera-tura, która znacząco utrudniła po-konanie wyznaczonego dystansu.Niektórzy uczestnicy tuż po przekro-czeniu mety wymagali pomocy me-dycznej – tu na wysokości zadaniastanęli przedstawiciele bielskiegopogotowia ratunkowego, którzy oto-czyli ich swoją opieką, głównie za-

pewniając odpowiednie nawodnie-nie organizmu” – mówi Andrzej Fi-lipiak, dyrektor Biegu Fiata.

ZAWALCZYĆ O SIEBIEMagdalena Jans, pracowniczkaFCA Poland po raz pierwszy w tymroku wzięła udział w Biegu Fiatai od razu zajęła 3. miejsce w klasy-fikacji kobiet w FCA Poland. PaniMagdalena, nie kryjąc radości, przy-znała, że to osiągnięcie jest dla niejwyjątkowo ważne. „Niedawno wy-grałam walkę z chorobą nowotwo-rową. Wiosną zeszłego roku, wy-chodząc z tej choroby, postano-wiłam zawalczyć o lepsze życie

i zaczęłam interesować się biega-niem, które, jak się okazało, dajemi mnóstwo energii i entuzjazmu.Wynik tegorocznego biegu jest dlamnie ogromną niespodzianką. Taknaprawdę wzięłam w nim udział,żeby sprawdzić samą siebie – czyuda mi się przebiec cały dystans.W ogóle nie marzyłam o tym, żestanę na podium i odbiorę puchar.Bardzo ważny był także dla mniedoping osób stojących na trasiebiegu. Wspierali oni nie tylko tych,którzy biegli jako pierwsi, ale czekalitakże na tych ostatnich – dobrzejest podczas tak dużego wysiłkuusłyszeć tyle słów wsparcia”.

36 FCA wokół Nas

Wyjątkowo trudne warunki pogodowenie zniechęciły uczestników, którzy

tłumnie stawili się na starcie. Jakub Wężyk, zdjęcia: Ireneusz Kaźmierczak

BIEGW PROMIENIACH SŁOŃCA

„

PEŁNA KOLEKCJA MEDALI„W tym roku ukończyłem 26. BiegFiata, a to oznacza, że uczestni-czyłem we wszystkich jego edy-cjach. Ten fakt niezmiernie mniecieszy, zwłaszcza, że dziś naprawdęniełatwo było dobiec do mety. Wy-soka temperatura sprawiła, że więk-szość zawodników przebiegła całydystans w czasie gorszym o mniejwięcej 2 minuty niż w latach ubieg-łych. Moim zdaniem, żeby prawid-łowo przygotować się do biegu w taktrudnych warunkach pogodowych,trzeba przede wszystkim trenować,kiedy na zewnątrz jest podobna po-goda. Chodzi o to, żeby przyzwyczaićorganizm do takiej temperatury. Niebez znaczenia jest także odpowiednidobór obuwia. Żeby nie bolały nasłydki, konieczne jest zastosowaniebutów z amortyzacją – zwłaszczagdy bieg odbywa się po asfalcie –wówczas nasze mięśnie i stawy sąmocno obciążone” – mówi Zyg-munt Kasolik, pracownik FCA Po-wertrain Poland.

KATEGORIE SPÓŁEK FCA W tegorocznym biegu po raz kolejnyprzewidziano kategorię spółek FCA.Osoby, które osiągnęły w jej ramachnajlepsze czasy to: Tomasz No-wak (Magneti Marelli, M20),00:37:02, Marek Żaba (MagnetiMarelli, M30), 00:37:13, Jan Plo-skonka (Teksid, M20), 00:38:01.Wśród kobiet pierwsze miejsce za-jęły: Magdalena Kalemba (FCAServices) 00:43:19, Barbara Cie-ślik-Kapral (Magneti Marelli)00:49:09, Marta Sławińska (FCAServices), 00:51:35.

PRACOWNICY FCA POLANDWśród pracowników FCA Polandnajlepsze czasy odnotowali: MariuszKiljan z czasem 00:39:02, Sebas-tian Nieznaj (00:41:09) oraz RafałGrzanecki (00:43:08). A wśród pańnajszybciej do mety przybiegły: Bar-bara Nowak (00:56:21), Magda-

lena Bodecka (01:12:21) i Mag-dalena Jans (01:12:47).

MOŻESZ TO PRZEBIEC!O tym, jak prawidłowo przygotowaćsię do Biegu Fiata opowiada Ma-riusz Kiljan, który zajął pierwszemiejsce w klasyfikacji pracownikówFCA Poland. „Przede wszystkimtrzeba systematycznie biegać, stop-niowo zwiększając dystans orazprędkość. Im więcej wysiłku wło-żymy w treningi – tym lepiej. Oczy-wiście dobrze jest od samego po-czątku zadbać o odpowiedni strójdo biegania, zwłaszcza o obuwie,pamiętając przy tym, że nie musibyć ono od razu drogie i markowe.Na początek wystarczą lekkie buty.Z czasem, kiedy okaże się, ze bie-ganie sprawia nam przyjemnośći czynimy postępy, można pomyślećo bardziej specjalistycznych akce-soriach. Warto biegać przedewszystkim dla zdrowia oraz do-brego samopoczucia. Oczywiściekażdy kolejny puchar uzupełniającyprywatną kolekcję również zachęcado systematycznego biegania”.

PIERWSZE MIEJSCEWŚRÓD PAŃ W FCAPOLAND„W tym roku udało mi się odrobinępoprawić czas, choć nie ukrywam,że liczyłam od lepszy wynik. Biorącjednak po uwagę fakt, że tegorocznybieg odbył się w wyjątkowo trudnychwarunkach, cieszę się, że udało misię bezpiecznie dobiec do mety –mówi Barbara Nowak, która sta-nęła na najwyższym stopniu podium.– W Biegu Fiata uczestniczyłam poraz piąty, ale po raz pierwszy niestałam sama na podium – cieszęsię, że coraz więcej pań uczestniczytym biegu, osiągając dobre wyniki.Fakt, że pojawiła się silna konku-rencja bardzo mnie cieszy, ale jed-nocześnie mobilizuje do dal-szego wysiłku. Wiem, że w przy-szłości będę musiała się mocno po-

starać, żeby utrzymać swoją pozycję.Nie będzie to łatwe również dlatego,że na co dzień trudno jest znaleźćczas, by systematycznie trenować”.

RECEPTA NA UPAŁ„Wysoka temperatura oczywiścieutrudnia bieg, ale wcale nie musiprzekreślić szans na jego ukończeniez dobrym wynikiem. Żeby jednakbezpiecznie dotrzeć do mety, należypamiętać o kilku zasadach: przedewszystkim trzeba biec równo, za-łożonym tempem; nie szarpać i niedawać z siebie więcej niż jest sięprzygotowanym – to niepotrzebneryzyko, które może skończyć się źle;bardzo ważna jest także dbałośćo odpowiednie nawodnieniedzień przed startem – lepiej uni-kać zbyt dużej ilości jedzenia orazpicia tuż przed rozpoczęciem biegu.Przestrzeganie tych zasad z pewno-ścią pomoże każdemu dobrze prze-biec całą trasę biegu” – mówi Mag-dalena Kalemba, pracowniczkaFCA Services, która zajęła pierwszemiejsce wśród pań w klasyfikacjipracowników spółek FCA.

Wręczenienagród

pracownikomFCA Polandi spółek FCA

Anna Lubertowicz-Sztorc, zdjęcia: Giacomo Conti

PASJA,KTÓRA

Miłość do motoryzacji wyssałeśz mlekiem matki? Tak, to pasja, która pochłonęłamoje życie. Gdy jako dziecko wy-chodziłem na podwórko, stały tamstare samochody. Trudno mi jestpowiedzieć, jak wygląda życie bezmotoryzacji – ona zawsze mi to-warzyszyła.Twoi rodzice są założycielamiMuzeum Motoryzacji i Technikiw Otrębusach, ty masz tamspore zbiory… Muzeum starych samochodóww Otrębusach koło Warszawy odzawsze było w mojej rodzinie, choćteraz to nie jest w pełni prywatnainstytucja, podlega MinisterstwuKultury, ale założycielami muzeumbyli moi rodzice. To była ich idéefixe – stworzyć miejsce związanez historią motoryzacji. Chcieli, bymożna było oglądać wyjątkoweauta u nas w Polsce, a nie tylkow Berlinie czy Paryżu. Są tam autaz barwną historią. Ponad 300 eks-ponatów. Na przykład wymienięchociażby Adlera z 1932 roku. To samochód, który należał do bur-mistrza Zakopanego. Ten, chcąc goukryć przed zbliżającym się frontemw 1944 r., zamurował go. Nikto tym nie wiedział. Samochód zna-leźli moi rodzice w 1984 roku. Po-dobnych historii jest bardzo wiele. Nadal jeszcze szukasz motory-zacyjnych staroci? Tak, bo to jest silniejsze ode mnie.Dla mnie stary samochód, to takiprzedwojenny. Musi mieć drew-niane koła i jeździć 40 km na go-dzinę. Coraz trudniej o fajne zabyt-kowe auta z ciekawą historią. Przezsamochód można bowiem uczyćhistorii i opowiadać o niej. Ostatnimnaszym nabytkiem muzealnym jestRenault 8, które w 1967 roku byłowystawiane na targach w Poznaniu,podczas których kupowało sięwówczas auta. Zaraz po targachnabył je pan, którego córka miaławtedy 6 lat. I ona go potem użyt-

kowała przez całe swoje życie. Tojest dopiero historia. Czym ze swoich zbiorów mo-żesz się jeszcze pochwalić? Mam np. Lancię Themę z 1988roku, która ma przejechane ponadmilion kilometrów i ciągle jeździ.Wsiadam, przekręcam kluczyki jadę. Widać po niej upływ czasu,ale poza tym jest bez zarzutu. Lan-cia ta najpierw była pierwszymsłużbowym samochodem rządu,potem użytkował ją Lech Wałęsa,a resztę przejeździł kierowca LechaKaczyńskiego. W moim garażu sąjeszcze takie perełki, jak np. FordMustang, Maserati Merak, Por sche911, bolid Estonia 21 oraz Chev-rolet Camaro SS. Jakimi autami lubisz jeździć?Większość pieniędzy, które zara-biam, wydaję na samochody, a jeż-dżę takimi, które mają charakter –nie są to więc rozsądne wybory.Czy żona akceptuje to, żewszystkie pieniądze wydajeszna samochody i jeszcze je ko-chasz? Żona (Kaja Środka – red.) jest pro-jektantką, ma firmę, szyje fraki dlakobiet, jest kostiumologiem filmo-

wym, ma swoje pasje i doskonalerozumie mnie i moje fascynacje. Skończyłeś prawo, to presti-żowy zawód. I co? Tak, skończyłem prawo, ale fajnie,że udaje mi się realizować zawód,który od zawsze był moją pasją. Tojest bezcenne – wstajesz i każdydzień jest inny, ciekawy. Nie muszęchodzić do pracy w korpo – jakbymmusiał, może bym się tam odnalazł,ale jeżeli mogę robić to, co teraz,to super. Kiedy zaczynałeś robić w TVNturbo program „Legendy PRL-u” nie wróżono mu kariery,bo – jak twierdzono – za małojest przykładów. A przygotowaliśmy kilka sezonów,17 serii – to dużo. To jest właśnieciekawe i śmieszne, że w kraju,gdzie produkowaliśmy 4 samo-chody i nie byliśmy potęgą motory-zacyjną, udało się opowiedzieć ażtyle historii. Pokazywałem, jak sa-mochody wzbudzają emocje, opo-wiadałem historie ludzi związanychz motoryzacją. Wyśmiewano się kie-dyś z Poloneza i małego Fiata, boto był obciach jeździć takim autem,a dziś jest to super bajer. Cieszę

39FCA wokół Nas

Większośćpieniędzy,

którezarabiam,wydaję na

samochody,a jeżdżę

takimi, któremają charakter

– nie są towięc rozsądne

wybory

się, że udało mi się uratować kilkasamochodów od złomowania. Lu-dzie zaczynają kochać takie auta.Świadczą o tym choćby ceny „ma-luchów” na internetowych porta-lach. Jeszcze parę lat temu kupi-łabyś malucha za 1000 zł, dziś za10-15 tys. złotych. W TVN Turbo robiłeś także program „Gwiazdy czterechkółek”.To był program o samochodach fil-mowych, robiłem go z Rafałem Je-mielitą. Opowiadał np. o filmach,na których każdy z nas się wycho-wał i gdzie były słynne sceny po-ścigów samochodowych. Analizo-waliśmy w tym programie takiefilmy jak „Ronin”, „Znikającypunkt”, „Bullitt” czy „Blues Brot-

hers”. Jak dzisiaj to oglądamy, towydaje się nieco przaśne, ale naowe czasy to była rewolucja w krę-ceniu takich scen. Odezwał się ekspert filmowy.Podobno zajmujesz się tym pro-fesjonalnie?Robiłem i cały czas robię konsulta-cje filmowe, udało mi się brać udziałw takich produkcjach jak „Katyń”oraz „Karol, człowiek który zostałpapieżem”, ale także byłem np. naplanie „Pianisty” i wielu jeszczeświatowych produkcji. To mój konik,udało mi się wyspecjalizować w tejdziedzinie. Moja kobieta śmieje sięze mnie, że nie da się ze mną oglą-dać filmów, bo ja cały czas mamjakieś uwagi dotyczące samocho-dów, które „grają” w danym filmie.

Jakie największe filmowe, sa-mochodowe gwiazdy byś wy-mienił?Trudno powiedzieć, musiałbym wy-mieniać i wymieniać… W polskimkinie natomiast nie ma aż tak spek-takularnych scen pościgów, alemnie nasuwa się słynne „07 zgłośsię”. To był pierwszy produkt pla-cement w naszym filmie – kapitanBorewicz jeździł przedprodukcyjnymPolonezem. Pewnie dlatego dzisiajwspominając te modele mówimyo nich Borewicz. No i „Vabank”-były emocje, kino akcji i fanta-styczne samochody: Fiat 508 i Hud-son Essex. Teraz realizujesz program „Automaniak”. Dobrze się toogląda…Program trwa 30 minut, ale nagra-nie to czasem 5 dni w różnych za-kątkach świata, z różnymi przygo-dami. Żeby nakręcić jedno okrąże-nie toru, jeździmy po nim czasempół dnia, zużywamy kilka komple-tów opon. Z którymi stereotypami doty-czącymi samochodów wartowalczyć? Bardzo wiele osób pyta mnie, jakieauto kupić. Ja zawsze staram siętłumaczyć w ten sposób: nie po-wstał jeszcze samochód idealnyi całe szczęście, bo wszyscy jeździ-libyśmy takimi samymi autami. Je-żeli wchodzisz do wnętrza autai czujesz, że to jest to, to znaczy, żejest to samochód dla ciebie. Ste-reotypy, obiegowe opinie o autachw dobie globalizacji nie mają jużznaczenia. No właśnie jaka: włoska, nie-miecka czy japońska motory-zacja najbardziej cię fascynuje? Każda w jakiś sposób, ale włoskamotoryzacja ma swój charakter, zaktóry się ją kocha. Był kilka lat temutaki Fiat Multipla, z którego wszyscyżartowali. Ale to jest „jakieś” auto,praktyczne, wygodne dla 6 osób.Inne niż wszystkie. Z Alfą bywały

40 FCA wokół Nas

Wchodzisz downętrza auta

i czujesz, że to jest to,to znaczy,że jest tosamochóddla ciebie. Obiegowe

opinie o autachw dobie

globalizacjinie mają

znaczenia

różne historie, ale bez względu nawszystko ona ma w sobie tyleuroku… To tak, jak z kobietą, któranie musi świetnie gotować czy pra-sować, by ją kochać. Kocha się po-mimo… Poza tym włoskie auta ład-nie się starzeją. Każda marka w ja-kiś sposób zapisała się w historiimotoryzacji, ale Alfa Romeo szcze-gólnie. Np. Alfa 4C – auto bezkom-promisowe, twarde, głośne, ale tojest właśnie piękne w tym samo-chodzie. To od początku był projektniekomercyjny – gratulacje za od-wagę. Dzięki takim samochodommotoryzacja jest kolorowa. AlboJeep Wrangler – moja miłość dotego modelu jest wielka, uwielbiamte samochody, choć nie mam donich szczęścia. To nie jest łatwy sa-mochód, ale ma charakter. Masz jakieś marzenia, planymotoryzacyjne?Dzięki zawodowi, który uprawiam,udaje mi się wiele z nich realizować.Miałem okazję przejechać się Pa-gani, Ferrari, Bugatti i jeszcze wie-loma innymi supersamochodami. Ale– wbrew pozorom – największymprzeżyciem było dla mnie spotkaniez Alfami Romeo na torze testowymw Balocco we Włoszech. To były ob-chody stulecia Alfy Romeo i Włosipodstawili nam wszystkie najsłyn-niejsze Alfy w historii tej marki, rów-nież te najstarsze, które wygrywaływ latach 30. legendarne wyścigiMille Miglia. Mogłem je oglądać,ale Włosi pozwolili mi równieżnimi jeździć. Jechałem wtedy AlfąRomeo 6C, ale najbardziejkosmicznym przeżyciembyło wejście do Alfy TipoBP 3 cygaro – to taka300-konna, jednooso-bowa wyścigówka,z hamulcami nalinki. Czułem się jakpilot myśliwca z I wojnyświatowej. Tak, to było zde-cydowanie moje największe mo-toryzacyjne przeżycie.

Masz jakąś misję związanąz motoryzacją?Chciałbym nauczyć ludzi szacunkudo motoryzacji. Moją misją jest takżeto, by uświadamiać ludziom, abymieli odwagę wybierać to, co chcą.Codziennie bowiem korzystamy z sa-mochodu i musi nam się on podo-bać, musimy, podobnie jak w miesz-kaniu, dobrze się w nim czuć. Czyli design auta jest bardzoważny?Design jest bardzo ważny w każdymmodelu, ale o gustach się nie dys-kutuje, więc każdemu będzie podo-bało się coś innego. Ważne jednakjest, aby pamiętać, że każde autojest stworzone do czegoś. Jak ku-pujemy Fiata Pandę, to nie ocze-kujmy, że będzie jeździła jak 200-konna Alfa Romeo i będzie luksu-sowa jak Mercedes. Czasem słyszęnarzekania, że bez sensu dany kon-cern wyprodukował taki samochód,ale przecież motoryzacja nie jest rze-czą przypadkową, nad tym aby wpro-wadzić daną zmianę, zadbać o okre-ślony wygląd, pracują setki ludzi, trwato latami, jest sprawdzane, konsul-

towane, testowane.Nie ma przypadkóww motoryzacji.

41FCA wokół Nas

PersonaliaPatryk Mikiciuk – specjalista od pojazdówzabytkowych, ekspert filmowy i kolekcjonerpojazdów z minionych epok – swoje prywatnezbiory prezentuje w Muzeum Motoryzacjii Techniki w Otrębusach. Autor programówtelewizyjnych poświęconych motoryzacjizabytkowej. W programie „Automaniak”testuje współczesne auta. Doświadczeniedziennikarskie zdobywał w redakcjach„Panoramy” i „Teleranka”. Żonaty,ma czteroletniego syna.

42 FCA wokół Nas

Gdy w grudniu w panicznej ucieczce przed świątecznym szaleństwem

spontanicznie postanowiłam wybrać się na Maltę, wiedziałam o niej tylko tyle, żeleży na Morzu Śródziemnym, a jej stolicąjest Valletta. Okazało się, że był to jeden

z ciekawszych wyjazdów – będę tamwracać i odkrywać kolejne tajemnice wyspy.

MALTA PEŁNA TAJEMNIC

Anna Lubertowicz-Sztorc

43FCA wokół Nas

44 FCA wokół Nas

Malta bardzo wiele oferuje nie tylko turystomspragnionym ciepła, słońca i wakacyjnegowypoczynku, ale także podróżnikom cieka-

wym świata i ludzi. Nie warto rozwodzić się nad tym, comożna zobaczyć w tym kraju, bo na Malcie interesującejest wszystko: ludzie, zabytki, klimatyczne miasteczka,piękne krajobrazy, niespotykane widoki i klimat, którypozwala przez cały rok przyjemnie spędzać tu czas.

WYSPA, WYSPY, WYSEPKI…Malta  leży na Morzu Śródziemnym pomiędzy AfrykąPółnocną a Sycylią. Można się na nią dostać samolotem(lot z Polski trwa około 2,5 godziny) lub popłynąć pro-mem z Sycylii. W skład Archipelagu Maltańskiego wcho-dzą wyspy: Malta, Gozo, Comino, Cominotto oraz dwieniezamieszkałe: św. Pawła i Filfla. Ich łączna powierzch-nia wynosi 316 km2. Największa jest Malta o maksy-malnej długości 27 km. Druga co do wielkości wyspaGozo (14 km) zachwyca klifowym wybrzeżem i uroczymizatoczkami, a także przepięknymi oleandrami, królują-cymi pomiędzy wapiennymi skałami. Wokół Malty, na lazurowych wodach Morza Śródziem-nego rozciągają się niezwykłe, wystające z morza groty:Lazurowe Okno oraz Błękitna Grota (Blue Grotto), jednaz największych atrakcji wyspy. Dodatkową pokusą tejgrupy jaskiń wyrzeźbionych przez morze w skalistychbrzegach są kolory, którymi mienią się ich ściany,a także wypełniająca je woda. Comino, trzecia co dowielkości i najmniejsza z zamieszkanych wysp archi-

pelagu, leży w połowie drogi między Maltą a Gozo. Jejznakiem rozpoznawczym jest Błękitna Laguna z krys-talicznie czystą wodą i białym piaskiem – idealnemiejsce do pływania i nurkowania. Wyspa na stałe jestzamieszkana tylko przez jedną rodzinę, która prowadzitutejszy luksusowy hotel. W odległości 100 m od Co-mino leży najmniejsza, niezamieszkana wyspa Comi-notto. Kolejna bezludna Wyspa św. Pawła swoją nazwęzawdzięcza św. Pawłowi, który rozbił się u jej brzegu,wracając z Rzymu, dlatego wyspy te znajdują się natrasie pielgrzymek organizowanych na Maltę. Natomiastna bezludnej wyspie Filfla znajduje się rezerwat przyrody. Klimat Malty jest podzwrotnikowy i śródziemnomorski,co sprawia, że urlop można tu spędzać przez cały rok.W lecie jest słonecznie i bardzo gorąco, temperatury

sięgają 30 stopni, w sierpniu dochodzą nawetdo 40. Zimą jest chłodniej, ale słonecz-

nie: temperatura wynosi 15stopni, czasem pojawiająsię przelotne deszcze.Średnia roczna tempera-tura oscyluje w granicach

Po prawejMarsaxlokk z typowymi dla Malty

kolorowymiłódkami.U dołu

średniowiecznaMdina

19 stopni Celsjusza – to jedna z najwyższych średnichtemperatur w całej Europie.

TAJEMNICZE ZAKĄTKI Uwielbiam takie zakątki jak średniowieczna Mdina,czyli Ciche Miasto, będące dawną stolicą Malty. I rze-czywiście jest tu cicho, pod warunkiem że zwiedzamyje poza sezonem, najlepiej wieczorem, gdy wokół jestpusto – słychać wówczas tylko echo kroków i stukotkońskich kopyt, a ulice oświetlone żółtawym światłemlatarni wyglądają wręcz bajkowo i tajemniczo. Dopierowtedy naprawdę czujemy klimat tego średniowiecz-nego grodu. To unikalne miejsce zaskakuje i zadziwia, podobnegonie widziałam nigdzie podczas swoich licznych podróży.Budowle i kręte, wąskie uliczki w kolorze piaskowcaotoczone są murem. Wszystko w skali mikro. Na terentego miasta autami wjechać mogą tylko wybrani: nielicznimieszkańcy, samochody dostawcze, służby porządkowe,nowożeńcy lub kondukt pogrzebowy. Są tu kościołyi muzea, ale największe wrażenie robią jednak pustezaułki i ciasne uliczki miasteczka. Położenie Mdiny nawzgórzu sprawia, że z murów miasta podziwiać możnapanoramę wyspy wraz ze wszystkimi jej kolorami. Tuż obok Mdiny znajduje się miasto Rabat – zupełnieinne, ale również godne uwagi. Zwiedzić warto równieżmałe, klimatyczne miasteczka takie jak Marsaxlokk –stara rybacka wioska jak z kolorowych pocztówek.Pełna uroku jest także Mellieha, położona na północno-

zachodnim wybrzeżu Malty. Ze zlokalizowanego nawzgórzu miasteczka rozciąga się cudowny widok nazatokę o tej samej nazwie. To ważny ośrodek turystycznyz mnóstwem zabytków, a także pięknych plaż i możli-wością podziwiania mieniących się odcieniami zieleniwód zatoki. Podczas podróży po Malcie naszą uwagęna pewno zwrócą kolorowe, maltańskie łódki, tzw. luzzu– jeden z symboli tego kraju. Stoją we wszystkich por-tach i kuszą rejsami, a oczy Ozyrysa wymalowane nałodziach bacznie obserwują turystów.

45FCA wokół Nas

Błękitna Grota- część

malowniczegosystemu

korytarzy tużnad taflą wody

A W STOLICY…Valleta, stolica Malty założona została przez mistrzazakonu joannitów Jeana de la Valette. Przewodniki gorą -co zachęcają do odwiedzenia tego niezwykłego miasta,które powstało na pamiątkę odparcia ataku wojsk tu-reckich na tę wyspę. Jeżeli jesteśmy zainteresowanihistorią, lubimy muzea, pałace i kościoły, to jest tu cooglądać. Cudownie jest spacerować wąskimi, niezwyklestromymi ulicami Valletty, gdzie dominują kolorowe bal-kony, typowy element maltańskiej architektury. W mieście jest około 300 zabytków – trzeba więc wy-bierać według zainteresowania i potrzeb. Mnie zachwy-ciły Ogrody Barrakka i wycieczka promem do Sliemy.W Valletcie warto zajrzeć do Narodowego Muzeum Ar-cheologicznego, ciekawy jest także XVI-wieczny PałacWielkich Mistrzów – obecnie siedziba prezydenta wyspy– gdzie można zobaczyć między innymi imponującąkolekcję broni. Kolejny Pałac to Casa Rocca Piccola –własność prywatna udostępniana turystom, by mogliobejrzeć kolekcje dzieł sztuki i mebli pochodzących odXVI do XVIII wieku. W katedrze św. Jana, charaktery-stycznej budowli przypominającej twierdzę, podziwiaćmożna przepiękne barokowe wnętrza i słynne dziełoCaravaggia – „Ścięcie św. Jana”. Fani rekonstrukcyj-nych widowisk powinni koniecznie zobaczyć fortSt. Elmo, na terenie którego odbywa się parada gwardiiilustrująca sposób obrony wyspy przed wojskami tu-reckimi. Podczas pokazu odgrywane są sceny walki,ćwiczenia, sceny z życia fortu. Kto nie przepada za ta-kimi atrakcjami, może spacerować głównym deptakiemValletty – Republic Street, zaglądając do licznych ka-wiarenek i degustując miejscowe wino, różnorodne li-

kiery i tzw. fenek, czyli danie z królika, jeden z maltań-skich przysmaków.

TO MOŻE SIĘ PRZYDAĆMieszkańcy Malty są potomkami Arabów, Fenicjani Francuzów. Do 1964 roku kraj pozostawał pod pano-waniem Anglików – pozostałość po tej nacji to ruch le-wostronny i język angielski, który obok maltańskiegojest językiem urzędowym. Malta jest obecnie republiką,w której władzę wykonawczą sprawuje rząd i prezydent.Od 2004 roku jest też członkiem Unii Europejskiej. Wa-lutą obowiązującą jest euro. Co ważne, po wyspie bardzo łatwo podróżować – ku-rorty są ze sobą dobrze skomunikowane, ze stolicy wy-spy do pozostałych miast kursują autobusy. Bez pro-blemu można wypożyczyć również auto. Z jednegokońca wyspy na drugi dojedziemy w mniej niż 2 godziny(jeżeli nie jest to sezon i nie musimy godzinami staćw gigantycznych korkach). Pomiędzy wyspami można przemieszczać się równieżpromami – taka wycieczka to niezły pomysł na zwie-dzanie. Z Malty koniecznie trzeba zabrać jakąś pamiątkę– np. mogą to być wyroby z mosiądzu, żelaza, ceramiki,ale też biżuteria, wyroby z koronki czy dobre wino.

MALTAŃSKIE PRZYSMAKI Wyspiarska kuchnia Malty jest wielokulturowa, tak jakjej historia. Warto jednak poszukać i spróbować potrawtypowo maltańskich, pełnych warzyw, przypraw, owocówmorza i ryb. Poza tym wyspa słynie z produkcji najlep-szych na świecie migdałów, fig, oliwek, cytrusów, a takżewin oraz piw.

46 FCA wokół Nas

Wąskie uliczkiMdiny

i kolorowebalkony Valletty

Na szczególną uwagę zasługują zupy, takie jak brodu –bulion wołowy z selerem, rzepą i kabaczkiem, aljotta –zupa rybna czy też soppa – jarzynowa podawana z kozimserem. Na smakoszy czeka zapiekanka z makaronu,mięsa, sera, warzyw i jaj – timpana. Wegetarianom po-lecam warzywa, które często nadziewane są różnorakimifarszami. Amatorów mięsa zachwyci bragjoli, czyli zrazywołowe z nadzieniem czy potrawka z królika – fenek.Malta słynie z wyrobu bardzo dobrych win, takich jaknp. Marsovin i Delicata. Równie wyjątkowe są tamtejszelikiery, największym przysmakiem jest likier z opuncji.

JAK TO Z MALTĄ BYŁOHistoria Malty była burzliwa – sięga 5000 lat p.n.e.,kiedy przybyli tu pierwsi osadnicy z Sycylii. Wyspa byławe władaniu Fenicjan, potem przejęli ją Kartagińczycy,a w III wieku p.n.e. Rzymianie. Chrześcijaństwo pojawiłosię wraz z św. Pawłem Apostołem, który w I wieku n.e.rozbił się u brzegów Malty. W IX wieku rządy przejęliArabowie, by w XI wieku ustąpić Normanom. CesarzKarol V w 1530 roku przekazał wyspę joannitom nazy-wanym później kawalerami maltańskimi, którzy trzy-dzieści pięć lat później wraz z tutejszą ludnością sku-tecznie odparli atak turecki na wyspę. To niezwykłewydarzenie zostało uczczone wybudowaniem miastaValletta – późniejszej stolicy wyspy. W 1798 roku wyspęzdobyły wojska francuskie pod wodzą Napoleona Bo-naparte, ale musiały się wycofać w wyniku powstaniamieszkańców. Postanowieniem kongresu wiedeńskiegoz lat 1814-1815 Malta stała się kolonią brytyjską i po-zostawała po wpływem Brytyjczyków do 1964 roku,kiedy to uzyskała niepodległość. W 1974 roku zostałaproklamowana Republika Malty.

47FCA wokół Nas

Przechadzającsię uliczkamimaltańskich

miast wszędzienapotyka się

pięknierzeźbione

fasady.U dołu uroczemiasteczko

Melliehai zatoka o tejsamej nazwie

KRAJ RELIGIJNYCH LUDZIMieszkańcy Malty są bardzo religijni. Aż 98 procent tokatolicy, na każdym kroku można tu spotkać kościoły,kapliczki i figury świętych. Kościoły znajdują się w nie-malże każdej miejscowości, w większych miastach na-wet po kilka, poza tym wiele jest olbrzymich bazyliki katedr. Na domach często możemy zobaczyć symbolereligijne, zdjęcia Matki Boskiej czy Jezusa, na weran-dach pomniki i figurki. Tyle fakty. Rzeczywistość jest jednak inna – byłam na Malcie pod-czas świąt Bożego Narodzenia. Podczas moich wycie-czek po wyspie nic nie wskazywało na to, że to jakiśszczególny czas dla jej mieszkańców. Kościoły były za-mknięte na cztery spusty, sklepy, kawiarnie i restauracjeotwarte, gdzieniegdzie tylko w pełnym słońcu prężyłasię dumnie niewielka choinka. Na Maltę na pewno będę wracała. Mam tam jeszczewiele do zobaczenia i wiele tajemnic do odkrycia.

48 FCA wokół Nas

KSIĄŻKI

COŚ DLA ORLIKÓW

Podtytuł książki „Piłka w grze!”brzmi „Futbolowa książkaaktywnościowa”. Wśróddzisiejszych dzieciaków,a zwłaszcza wśród chłopców,mnóstwo jest fanów futbolu.Szkółki piłkarskie wyrastają jakgrzyby po deszczu, a jeśli pasjado sportu łączy sięz kreatywnością, „Piłka w grze”jest pozycją idealną. „Dwie

Siostry” niezmiennie zachwycają jakością designu. Książka towłaściwie zaawansowana kolorowanka, gdzie użytkowniksam projektuje stroje dla swojej drużyny, ubiera kibiców,planuje podania piłkarzy i treningi. W dowcipny i interesującysposób są przedstawione tzw. „cieszynki” najlepszychpiłkarzy na świecie, a także najbardziej znane stadiony nanaszym globie. Piłka w grze. Futbolowa książka aktywnościowaJoe Gamble Wydawnictwo Dwie SiostryWarszawa 2018

OBRAZKOWA BIBLIAZainteresowanie najmłodszych tematami biblijnymi jest łatwei trudne zarazem. Stary Testament jest o tyle interesujący, żezawiera pewną fabułę, która jest bardziej zrozumiała dla dzieci.Jednocześnie opowieści STsą często pełne okrucieństwa,co może co wrażliwszedzieciaki przerazić. Dlategoświetną propozycją jestkontakt z obrazkową Biblią,dzięki czemu przekaz staje sięczytelniejszy. Oprawagraficzna zapiera dechw piersiach, choć nie jestutrzymana w „dziecięcej”stylistyce. Każda ilustracja tomałe dzieło sztuki. Tę pozycjękoniecznie trzeba miećw swej biblioteczce. Biblia. Wielkie opowieści Starego TestamentuFrédéric Boyer, Serge BlochWydawnictwo Dwie SiostryWarszawa 2018

ŻYCIE NA ŚREDNIOWIECZNEJ WSIKsiążka jest polecana przez R.R. Martina – autora „Gry o tron”,który ponoć przy tworzeniu swego dzieła korzystał z inspiracjimałżeństwa Giesów. Poznamy więc mieszkańcówśredniowiecznej wsi – kim byli, jak sięubierali, co jedli i jak dbali o higienę.To świetny i na poły naukowy opisniełatwego przecież życia w czasach,w których panowały stosunkipańszczyźniane, czemu zresztą możnasię przyjrzeć z bliska za pośrednictwempowyższej książki. Cenne jest to, iżautorzy to uznani historycy, do tegoz zacięciem beletrystycznym, „Życie”jest napisane zwięzłym językiemi przystępnym stylem. Świetna, a dotego pożyteczna lektura na wakacje. Życie na średniowiecznej wsiJoseph i Frances GiesWydawnictwo ZnakKraków 2018

WSZYSTKO OPROGRAMOWANIUKsiążek o programowaniu dla dzieci jest multum, ta jednakjest wyjątkowa. Pięknie wydana, napisana prostym językiemi ilustrowana, jest zrozumiała i nawet malutkie dzieci będąw stanie pojąć jej treść. Można polatać własnym statkiem

kosmicznym, co tylko pozorniejest trudne, możnaprzeprowadzić atak robotówna planetę. Wszystkowyjaśnione „krok po kroku”i opatrzone odpowiednimiikonkami.„Kodowanie” jestprzeznaczone dla dzieciw wieku od 6-10 lat. Językiprogramowania to Scratchi Python.

Kodowanie dla dzieciMarc ScottWydawnictwo Nasza KsięgarniaWarszawa 2018

Joanna LasekPORADNIK

MIŁOŚĆ PO CHIŃSKUMalovic to znawca PaństwaŚrodka. Przemierzył ten ogromnykraj w poszukiwaniu miłości,a konkretnie, starał się odtworzyćróżne modele miłości panującew Chinach. Jest to największy naświecie rynek matrymonialny.Kobiety po ukończeniu 25 rokużycia gwałtownie tracą szansę naożenek, wpisując się jużw kategorię sheng nu – resztki,której nie chce żaden mężczyzna.Malovic rozmawiał z pannami nawydaniu, prostytutkami, gospodyniami domowymi,nastolatkami i starał się ustalić, czy w tej chłodnej biznesowejkalkulacji jest jeszcze czas na miłość… Miłość made in ChinaDorian MalovicWydawnictwo ZnakKraków 2018

NAUKA BUDOWANIA PAŃSTWAPominąwszy sympatiei antypatie polityczne, którebardziej dzielą niż łączą, „Włączdemokrację” to przedewszystkim doskonała książkaucząca dzieci, jak brać udziałw budowaniu demokratycznegokraju. Autor w przystępnysposób wyjaśnia, na czympolega polityka, co to jest ustrójpaństwowy, zachęca równieżmłodych czytelników doprzyszłego włączania się w aktywne budowanie państwa.Co jakiś czas zadaje pytania, na które odpowiada czytelnik,który sam wybiera odpowiedni ustrój państwowy. O tym, czywybór jest słuszny, młody czytelnik dowie się na końcu...Interaktywna forma sprawia, że temat, pozornie nudny, stajesię dla dziecka ciekawy i inspirujący. Włącz demokracjęRobert BiedrońWydawnictwo ZnakKraków 2018

SEZON NA KLESZCZAKLESZCZ NALEŻY DO GROMADYPAJĘCZAKÓW, DO KTÓREJ ZALICZAMYRÓWNIEŻ PAJĄKI I ROZTOCZA.Może występować w postaci larwy, nimfy (następne stadium rozwoju polarwie) lub w postaci dorosłego osobnika:• wszystkie stadia rozwoju mogą przenosić choroby – najbardziej popularne

to borelioza i odkleszczowe zapalenie mózgu,

• larwy i nimfy zazwyczaj żerują na wysokości do 100 cm,

• osobnik dorosły może przebywać na wysokości około 150 cm i wyżej,

• larwy i nimfy są bardzo małe (do 0,5 mm), łatwo je przeoczyć, nimfy niepowiększają się po wypiciu krwi, tak jak dorosłe osobniki, którepowiększają się nawet 200-krotnie.

W ślinie kleszcza znajduje się substancja znieczulająca, którasprawia, że mogą żerować na człowieku nawet 10-11 dni.

JAK SIĘ ZABEZPIECZYĆ?• używaj repelentów – preparatów odstraszających – przed użyciem

dokładnie przeczytaj ulotkę, zazwyczaj smarowanie czy pryskanie należypowtarzać co kilka godzin,

• idąc do lasu czy na łąkę, ubierz ubranie z długimi nogawkami i długimirękawami, włóż nogawki w skarpety,

• weź nakrycie głowy,

• po przyjściu z wycieczki najlepiej weź prysznic z dość mocnym ciśnieniemwody; kleszcz, który jeszcze się nie wbił, może zostać,

• obejrzyj się dokładnie, szczególnie miejsca zgięć – pachy, pachwiny, pod kolanami, przedramiona.

Możliwość zarażenia się groźną chorobą wzrasta wrazz długością odcinka czasu, kiedy kleszcz pozostawał wbity– uważa się, iż jest to okresponad 24-godziny, ale znane sąprzypadki zarażenia się pokrótszym czasie.

GADŻETYJoanna Lasek

OCHRONA ZWIERZĄT PRZED KLESZCZAMINie tylko ludzie muszą się chronić przed kleszczami.Pamiętajmy również o zabezpieczeniu dla naszychpupili – psów i kotów wychodzących na zewnątrz.Do najbardziej skutecznych należą obroże przeciwpchelnei przeciwkleszczowe firmy Bayer.Producent zapewniao 8 miesięcznejskuteczności obroży.Jest ona równieżbezwonnai wodoodporna.Najlepiej założyćobrożę już przedsezonemwystępowaniakleszczy.Zastosowano w niejsilny insektycyd –imidakloprid, który jestaktywny przez 8 miesięcy,a uwalniany jest stopniowo wrazz upływem czasu.

OCHRONA LUDZI PRZED KLESZCZAMI

W przypadku ludzi ochrona przedkleszczami nie jest niestety takaprosta, jak w przypadku zwierząt.Pozostają nam tzw. repelenty, czyliatomizery zawierające składnikiodstraszające kleszcze zapachem.

Są również specjalne,łagodniejsze wersje dla dzieci– są one między innymiw ofercie firmy Ziaja. Przyokazji działają odstraszającotakże na komary, meszki,pszczoły. Wersja dla dziecijest dopuszczona dlamaluchów powyżej 12miesiąca życia. Trzebapamiętać o cyklicznym, co 2-3 godziny, spryskiwaniuciała, aby preparat byłodpowiednio skuteczny.

JEŚLI ZNAJDZIESZ KLESZCZA, USUŃ GO JAK NAJPRĘDZEJ:• najlepiej zrób to w rękawiczkach,

• użyj specjalnej pęsety lub pęsety kosmetycznej,

• chwyć kleszcza jak najbliżej skóry, pilnując, aby nie ścisnąć mu„brzucha”,

• nie rób tego gołymi rękami,

• dokładnie zdezynfekuj miejsce ugryzienia,

• umyj ręce,

• pamiętaj, nigdy nie smaruj wbitego kleszcza masłem, oliwą, kremem itp.Grozi to jego ślinotokiem i wpuszczeniem groźnej choroby do naszegoorganizmu.

Kleszcza, najlepiej w całości i żywego, można oddać dobadania, aby sprawdzić, czy nie jest roznosicielem np. boreliozy.Włóż go do wilgotnego wacika i małego słoiczka. Można tozrobić maksymalnie do 48 godzin od wyjęcia kleszcza. Testwykonują w tej chwili wszystkie większe laboratoria. Ponadto:

• obserwuj dokładnie ciało – tzw. rumień może wystąpić w czasie odokoło 1 do 5 tygodni, ale trzeba pamiętać, iż występuje on w tylkow około 40% przypadków zakażenia się boreliozą,

• w przypadku wystąpienia rumienia natychmiast udaj się do lekarza, tenprzepisze odpowiedni antybiotyk,

• jeśli nie wystąpił rumień, a odczuwasz niepokój, udaj się do lekarzarodzinnego po poradę,

• rumień nie musi wystąpić w miejscu ugryzienia, może to być zupełnieinne miejsce,

• po mniej więcej 6 tygodniach od ugryzienia warto się przebadać, nawetjeśli nie wystąpił rumień – testy nie dają 100% pewności, ale nie maw tym momencie diagnostyki, która byłaby niezawodna.

Objawy boreliozy mają bardzo szerokie spectrum, dlatego często trudnoją dobrze zdiagnozować. Mogą to być między innymi: wspomnianyrumień i objawy grypopochodne na wczesnym etapie, bóle stawowe,zaburzenia pamięci, problemy psychiczne, zaburzenia czuciowe,zanikowe zapalenie skóry, przewlekłe zmęczenie, gorączka, zmianamasy ciała, zaburzenia snu, skurcze mięśni, nadwrażliwość na światło.Leczenie polega na podaniu antybiotyków.

KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU• istnieje szczepionka przeciwko KZM,

• pierwsze objawy to gorączka, wymioty, poczucie rozbicia, ogólneosłabienie,

• objawy późniejsze to zaburzenia świadomości, porażenie mięśni,

• na szczęście liczba zakażeń KZM jest stosunkowo niewielka.

produkcja maszyn rolniczych

ul. Metalowa 15, 99-300 KutnoTel. (24) 355 96 15, fax: (24) 355 96 35 Dyrektor Operacyjny: Dariusz Błaszczyk

al. Wyścigowa 6 (Catalina Bldg., VII piętro)02-681 Warszawa, tel. (22) 6074350Prezes Zarządu: Alfredo Altavilla

ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-BiałaTel. (33) 8132100, Fax (33) 8132036 Prezes Zarządu: Alfredo Leggero

ul. Ciężarowa 49, 43-430 SkoczówTel. (33) 8538200, Fax (33) 8532964Wiceprezes Zarządu: Marek Kanafek

ul. Gen. M. Zaruskiego 11, 41-200 SosnowiecTel. (32) 2960111, Fax (32) 2960333Prezes Zarządu: Adriano Fontana

ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-BiałaTel. (33) 8132199, Fax (33) 8132955Prezes Zarządu: Adriano Fontana

Plac pod Lipami 5, 40-476 KatowiceTel. (32) 6036107, Fax (32) 6036108

ul. Gen. M. Zaruskiego 11, 41-200 SosnowiecTel. (32) 3681200, Fax (32) 2930839Prezes Zarządu: Adriano Fontana

ul. Jedności 44, 41-200 SosnowiecTel. (32) 3681200, Fax (32) 2930839Prezes Zarządu: Adriano Fontana

ul. Węglowa 72, 43-346 Bielsko-BiałaTel. (33) 8132182, Fax (33) 8134108Wiceprezes Zarządu: Ettore Actis Goretta

ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-BiałaTel. (33) 8132549, Fax (33) 8126988Dyrektor Spółki: Rafał Staciwa

ul. Konwojowa 51, 43-346 Bielsko-BiałaTel. (33) 8135323, Fax (33) 8134113Wiceprezes Zarządu: Ettore Actis Goretta

ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-BiałaTel. (33) 8132485, Fax: (33) 813 5333Prezes Zarządu: Filippo Ricciarelli

ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-BiałaTel. (33) 8132452, Fax (33) 8132451Dyrektor Generalny: Davide Guerra

ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-BiałaTel. (33) 8132272Prezes Zarządu: Jan Maślorz

reprezentacja i koordynacja działalności Grupy FCA w Polsce

produkcja samochodów osobowych

produkcja odlewów żeliwnych dla przemysłu samochodowego

produkcja części samochodowych – oświetlenie i układy wydechowe

produkcja części samochodowych – zawieszenia

handel częściami zamiennymi

produkcja komponentów samochodowych z tworzyw sztucznych– deska rozdzielcza, zderzaki

produkcja komponentów samochodowych z tworzyw sztucznych– systemy zasilania paliwem, zbiorniki

administracja księgowa, personalna i płace

zakupy ma te ria łów pośrednich i bezpo śred nich do produkcji samochodów

usługi celne

ochrona osób, mienia i ochrona przeciwpożarowa oraz transport

produkcja silników do samochodów

zarządzanie i utrzymanie nieruchomości,usługi

ul. Otolińska 25, 09-407 PłockTel. (24) 2679600, Fax (24) 2679605Dyrektor Zakładu: Giacomo Stella

Al. Wyścigowa 6, 02-681 WarszawaTel. (22) 5784300, Fax (22) 5784318Dyrektor Generalny: Daniel Wolszczak

produkcja maszyn rolniczych

import i sprzedaż samochodów dostawczych i ciężarowych

stan na 31 maja 2018 r.

Spółki joint venture

Spółki koncernu CNH Industrial

Spółki Grupy Fiat Chrysler Automobiles

al. Wyścigowa 6, 02-681 WarszawaTel. (22) 6074990, Fax (22) 6074879Prezes Zarządu: Grażyna Portas usługi bankowe

al. Wyścigowa 6, 02-681 WarszawaTel. (22) 6074800, Fax (22) 6074982Prezes Zarządu: Lucyna Bogusz

leasing samochodów, usługi finansowei leasingowe

1. Fiat Chrysler Polska Sp. z o.o.

2. FCA Poland S.A.

3. Teksid Iron Poland Sp. z o.o.

4. Magneti Marelli Poland Sp. z o.o. 5. Magneti Marelli Suspension Systems Bielsko Sp. z o.o.

6. Magneti Marelli Aftermarket Sp. z o.o.

7. Plastic Components and Modules Poland S.A. 8. Plastic Components Fuel Systems Poland Sp. z o.o.

9. FCA Services Polska Sp. z o.o.

10. FCA Group Purchasing Poland Sp. z o.o.

11. Sadi Polska – Agencja Celna Sp. z o.o.

12. Sirio Polska Sp. z o.o.

13. FCA Powertrain Poland Sp. z o.o.

14. Gestin Polska Sp. z o.o.

1. FCA-Group Bank Polska S.A.

2. FCA Leasing Polska Sp. z o.o.

1. CNH Industrial Polska Sp. z o.o.

2. Iveco Poland Sp. z o.o.

3. CNH Industrial Kutno Polska Sp. z o.o.