Ewolucja stawonogów ( ) Arthropoda
8
Muzeum Geologiczne AGH Kraków: styczeń – kwiecień 2011 r. Arboretum i Zakład Fizjografii Bolestraszyce: maj – wrzesień 2011 r. Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie: październik 2011 r. – marzec 2012 r. Miejsca i terminy wystaw: Ewolucja stawonogów ( ) Arthropoda cz. 1 – początek ewolucji Drotops megalomanicus fot. Andrzej Palaczyk
Transcript of Ewolucja stawonogów ( ) Arthropoda
Organizatorzy:
przy współpracy:
oraz:
Instytucje finansujące:
Muzeum PrzyrodniczeInstytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN
w Krakowie
Wydziału II Nauk Biologicznych PANw Warszawie
Ośrodek Kultury Leśnejw Gołuchowie
Muzeum Geologiczne Wydziału Geologii,Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH
w Krakowie
Komitetu Zoologii PANw Warszawie
Arboretum i Zakładu Fizjografiiw Bolestraszycach
Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PANw Krakowie
Wydział II Nauk Biologicznych PANw Warszawie
Arboretum i Zakład Fizjografiiw Bolestraszycach
Ośrodek Kultury Leśnejw Gołuchowie
Muzeum Geologiczne AGH Kraków:styczeń – kwiecień 2011 r.
Arboretum i Zakład Fizjografii Bolestraszyce:maj – wrzesień 2011 r.
Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie:październik 2011 r. – marzec 2012 r.
Miejsca i terminy wystaw:
Ewolucja stawonogów
( )Arthropodacz. 1 – początek ewolucji
Drotops megalomanicus fot. Andrzej Palaczyk
Dziesięcionogi ( )Decapoda są jednym z najbardziej zróż-nicowanych rzędów skorupiaków. Nazwa „dziesięcionogi”pochodzi od pięciu par odnóży krocznych, czasem przy-stosowanych do pływania. Z przodu tułowia znajdują sięjeszcze trzy pary odnóży, tzw. szczękonóża, których zada-niem jest chwytanie pokarmu.Dzielą się na długoodwłokowe (raki, krewetki, homary),krótkoodwłokowe (kraby właściwe) i miękkoodwłokowe(pustelniki).Pierwsze dziesięcionogi znane są od późnego dewonu. Byłyone już wtedy bardzo ewolucyjnie zaawansowane. Żyływ płytkich środowiskach przybrzeżnych, należały do długo-odwłokowych ( ), przypominały homary. Prawdo-podobnie – kraby pustelniki wyodrębniły sięw triasie. Najpóźniej, bo na wczesną jurę przypada po-wstanie krabów właściwych ( ).
MacruraAnomura
Brachyura
Kraby są najliczniejszą (ok. 6780 gatunków) grupą dzie-sięcionogów, u której pierwsza para odnóży krocznychprzekształciła się w szczypce. Wielkość ich ciała jest bardzozróżnicowana, o rozpiętości odnóży od kilku milimetrówdo prawie 4 m. Są wszystkożerne. Do krabów zalicza sięokoło 70 rodzin, co stanowi połowę liczby rodzin wszyst-kich dziesięcionogów.Większość gatunków krabów żyje w ciepłych morzach,nieliczne zasiedliły wody słodkie i zimne morza, natomiastw tropikach wiele gatunków żyje w wilgotnych środo-wiskach lądowych, wracając do morza tylko na okresrozrodu.
Muzeum Przyrodnicze ISiEZ PAN Kraków
Bolestraszyce
Gołuchów
tel. 12 422 59 59
www.wystawyprzyrodnicze.pl
tel./fax 16 671 64 25
e-mail: [email protected]
tel. 62 761 50 45, 62 761 50 46
e-mail:
e-mail:
Kontakt:
Dardanus megistosfot. Andrzej Palaczyk
Birgus latrofot. Andrzej Palaczyk
Carpilius convexusfot. Andrzej Palaczyk
Stomatopodafot. Andrzej Palaczyk
Chasmocarcinuscylindricusfot. Andrzej Palaczyk
Kambryjska eksplozja życia
Koniec prekambru (ok. 542 mln lat temu) zaznaczył sięogromnym wymieraniem fauny ediakarskiej, z której jedy-nie nieliczne gatunki przetrwały wzrost tlenu w atmosferzeZiemi.Początek kambru, nowej ery w historii Ziemi wyznaczająprymitywne gąbki Archeocjaty, które stały się budow-niczymi pierwszych raf. Wzrost tlenu do 20% spowodo-wał, że około 20 mln lat po wielkim wymieraniu pre-kambryjskim nastąpiła prawdziwa eksplozja nowego życia.Pojawiają się wówczas wszystkie znane typy współ-czesnych zwierząt. Ówczesna, gwałtowna radiacja dałarównocześnie szereg zwierząt o nieprawdopodobnym wy-glądzie, których skamieniałości często nie potrafimy za-liczyć do żadnego znanego typu zwierząt. Nie wytrzymałyone jednak konkurencji i wymarły bezpotomnie.
Anomalocaris canadensis – największy kambryjski dra-pieżnik osiągający do 2 m długości. Jego przynależnośćsystematyczna przysporzyła badaczom wielu problemów.Obecnie uważa się go za prymitywnego stawonoga. Ze sta-nowisk z Kanady, Chin i Polski opisano 4 gatunki z wczes-nego kambru.
Stawonogi ( )Arthropoda są najliczniejszym typem zwierzątna świecie. Dotychczas opisano ok. 1 500 000 gatunkówlecz ich liczbę ocenia się na 10–15 000 000 gatunków.
Trylobity są najstarszymi przedstawicielami typowych sta-wonogów ( ). Pojawiły się w dolnym kambrzei w bardzo krótkim czasie stały się dominującym elemen-tem kambryjskich wód. Okres ich największej świetnościprzypadał właśnie na kambr i ordowik, spotykane są jednakw skałach datowanych na całą erę paleozoiczną.Były pierwszymi zwierzętami z dobrze wykształconymioczami. Osiągały wielkość od 1 mm do 70 cm. Pochodzącaz łaciny nazwa znaczy „trójpłatowce” i odnosi siędo podziału ich ciała w kierunku poprzecznym na trzyczęści: środkową (aksis) i dwa płaty boczne (pleury). Ichciało po stronie grzbietowej było pokryte grubym pan-cerzem.Większość gatunków pełzała po dnie płytkich mórz. Formyryjące w dnie i unoszące się swobodnie były rzadkie. Try-lobity stanowiły podstawowy składnik pokarmu wielupaleozoicznych drapieżników.
Arthropoda
Trilobites
Odontochilespiriferafot. Andrzej Palaczyk
Psychopygeelegans
fot. Andrzej Palaczyk
Cyphaspis sp.fot. Andrzej Palaczyk
Opabinia regalis
Opabinia AnomalocarisKerygmachela
– niewielki drapieżnik osiągający ok. 7 cmdługości, posiadał segmentowane ciało otoczone zew-nętrznymi skrzelami oraz charakterystyczną głowę z pię-cioma oczami i aparatem gębowym z długą, zaopatrzonąw haki „trąbą” służącą do chwytania ofiar. Odciski tegozwierzęcia znaleziono w kambryjskich skałach w Burgessw Kanadzie.Uważa się, że jest spokrewniony zi wraz z reprezentują najstarszą gałąź ewo-lucyjną stawonogów.
Actaeus
Alalcomenaeus
Canadaspis
Habelia
Leanchoilia
Marellasplendens
Odaraia
Sanctacaris
Yohoia tenuis
Sidneyia
Anomalocarisryc. Ł. Juszkiewicz
Opabiniaryc. Ł. Juszkiewicz
Rys. D. Filimonow
Baltoeurypterustetragonophthalmus
Pasternakevia podolica
Można je znaleźć we wszystkich możliwych do życiaśrodowiskach począwszy od największych głębin morskichpoprzez gorące źródła, pustynie aż po najwyższe szczytygórskie. Większość gatunków żyje wolno, ale znane sąliczne gatunki prowadzące osiadły tryb życia lub żyjącewewnątrz tkanek roślinnych i zwierzęcych jako pasożyty.Sama nazwa pochodzi od członowanych odnóży połączo-nych ruchomym stawem. Ciało stawonogów okrytezewnętrznym, chitynowym szkieletem, który często jestwzmocniony mineralnymi lub białkowymi dodatkami.Często gruby szkielet jest prawdziwym pancerzem z licz-nymi kolczastymi lub guzkowatymi wyrostkami chro-niącymi miękkie ciało. Wzrost osobniczy następuje tylkow krótkich okresach kiedy pancerz jest zrzucany (wylinka).Rozwój jest złożony i zawsze występuje stadium larwalne(przeobrażenie niezupełne), natomiast w wielu grupachstawonogów występuje dodatkowe stadium poczwarki(przeobrażenie zupełne).Ze względu na masowość występowania mają ogromnywpływ na środowisko przyrodnicze. Mogą odgrywaćbardzo pozytywną rolę jako np. zapylacze roślin, organizmywspomagające rozkład materii lub atakujące szkodnikiupraw. Jednak gatunki prowadzące pasożytniczy tryb życialub roznoszące szkodliwe grzyby, bakterie czy wirusy groź-nych chorób są często uciążliwymi sąsiadami człowieka.
jest
Kambryjska eksplozja życia
Koniec prekambru (ok. 542 mln lat temu) zaznaczył sięogromnym wymieraniem fauny ediakarskiej, z której jedy-nie nieliczne gatunki przetrwały wzrost tlenu w atmosferzeZiemi.Początek kambru, nowej ery w historii Ziemi wyznaczająprymitywne gąbki Archeocjaty, które stały się budow-niczymi pierwszych raf. Wzrost tlenu do 20% spowodo-wał, że około 20 mln lat po wielkim wymieraniu pre-kambryjskim nastąpiła prawdziwa eksplozja nowego życia.Pojawiają się wówczas wszystkie znane typy współ-czesnych zwierząt. Ówczesna, gwałtowna radiacja dałarównocześnie szereg zwierząt o nieprawdopodobnym wy-glądzie, których skamieniałości często nie potrafimy za-liczyć do żadnego znanego typu zwierząt. Nie wytrzymałyone jednak konkurencji i wymarły bezpotomnie.
Anomalocaris canadensis – największy kambryjski dra-pieżnik osiągający do 2 m długości. Jego przynależnośćsystematyczna przysporzyła badaczom wielu problemów.Obecnie uważa się go za prymitywnego stawonoga. Ze sta-nowisk z Kanady, Chin i Polski opisano 4 gatunki z wczes-nego kambru.
Stawonogi ( )Arthropoda są najliczniejszym typem zwierzątna świecie. Dotychczas opisano ok. 1 500 000 gatunkówlecz ich liczbę ocenia się na 10–15 000 000 gatunków.
Trylobity są najstarszymi przedstawicielami typowych sta-wonogów ( ). Pojawiły się w dolnym kambrzei w bardzo krótkim czasie stały się dominującym elemen-tem kambryjskich wód. Okres ich największej świetnościprzypadał właśnie na kambr i ordowik, spotykane są jednakw skałach datowanych na całą erę paleozoiczną.Były pierwszymi zwierzętami z dobrze wykształconymioczami. Osiągały wielkość od 1 mm do 70 cm. Pochodzącaz łaciny nazwa znaczy „trójpłatowce” i odnosi siędo podziału ich ciała w kierunku poprzecznym na trzyczęści: środkową (aksis) i dwa płaty boczne (pleury). Ichciało po stronie grzbietowej było pokryte grubym pan-cerzem.Większość gatunków pełzała po dnie płytkich mórz. Formyryjące w dnie i unoszące się swobodnie były rzadkie. Try-lobity stanowiły podstawowy składnik pokarmu wielupaleozoicznych drapieżników.
Arthropoda
Trilobites
Odontochilespiriferafot. Andrzej Palaczyk
Psychopygeelegans
fot. Andrzej Palaczyk
Cyphaspis sp.fot. Andrzej Palaczyk
Opabinia regalis
Opabinia AnomalocarisKerygmachela
– niewielki drapieżnik osiągający ok. 7 cmdługości, posiadał segmentowane ciało otoczone zew-nętrznymi skrzelami oraz charakterystyczną głowę z pię-cioma oczami i aparatem gębowym z długą, zaopatrzonąw haki „trąbą” służącą do chwytania ofiar. Odciski tegozwierzęcia znaleziono w kambryjskich skałach w Burgessw Kanadzie.Uważa się, że jest spokrewniony zi wraz z reprezentują najstarszą gałąź ewo-lucyjną stawonogów.
Actaeus
Alalcomenaeus
Canadaspis
Habelia
Leanchoilia
Marellasplendens
Odaraia
Sanctacaris
Yohoia tenuis
Sidneyia
Anomalocarisryc. Ł. Juszkiewicz
Opabiniaryc. Ł. Juszkiewicz
Rys. D. Filimonow
Baltoeurypterustetragonophthalmus
Pasternakevia podolica
Można je znaleźć we wszystkich możliwych do życiaśrodowiskach począwszy od największych głębin morskichpoprzez gorące źródła, pustynie aż po najwyższe szczytygórskie. Większość gatunków żyje wolno, ale znane sąliczne gatunki prowadzące osiadły tryb życia lub żyjącewewnątrz tkanek roślinnych i zwierzęcych jako pasożyty.Sama nazwa pochodzi od członowanych odnóży połączo-nych ruchomym stawem. Ciało stawonogów okrytezewnętrznym, chitynowym szkieletem, który często jestwzmocniony mineralnymi lub białkowymi dodatkami.Często gruby szkielet jest prawdziwym pancerzem z licz-nymi kolczastymi lub guzkowatymi wyrostkami chro-niącymi miękkie ciało. Wzrost osobniczy następuje tylkow krótkich okresach kiedy pancerz jest zrzucany (wylinka).Rozwój jest złożony i zawsze występuje stadium larwalne(przeobrażenie niezupełne), natomiast w wielu grupachstawonogów występuje dodatkowe stadium poczwarki(przeobrażenie zupełne).Ze względu na masowość występowania mają ogromnywpływ na środowisko przyrodnicze. Mogą odgrywaćbardzo pozytywną rolę jako np. zapylacze roślin, organizmywspomagające rozkład materii lub atakujące szkodnikiupraw. Jednak gatunki prowadzące pasożytniczy tryb życialub roznoszące szkodliwe grzyby, bakterie czy wirusy groź-nych chorób są często uciążliwymi sąsiadami człowieka.
jest
Kambryjska eksplozja życia
Koniec prekambru (ok. 542 mln lat temu) zaznaczył sięogromnym wymieraniem fauny ediakarskiej, z której jedy-nie nieliczne gatunki przetrwały wzrost tlenu w atmosferzeZiemi.Początek kambru, nowej ery w historii Ziemi wyznaczająprymitywne gąbki Archeocjaty, które stały się budow-niczymi pierwszych raf. Wzrost tlenu do 20% spowodo-wał, że około 20 mln lat po wielkim wymieraniu pre-kambryjskim nastąpiła prawdziwa eksplozja nowego życia.Pojawiają się wówczas wszystkie znane typy współ-czesnych zwierząt. Ówczesna, gwałtowna radiacja dałarównocześnie szereg zwierząt o nieprawdopodobnym wy-glądzie, których skamieniałości często nie potrafimy za-liczyć do żadnego znanego typu zwierząt. Nie wytrzymałyone jednak konkurencji i wymarły bezpotomnie.
Anomalocaris canadensis – największy kambryjski dra-pieżnik osiągający do 2 m długości. Jego przynależnośćsystematyczna przysporzyła badaczom wielu problemów.Obecnie uważa się go za prymitywnego stawonoga. Ze sta-nowisk z Kanady, Chin i Polski opisano 4 gatunki z wczes-nego kambru.
Stawonogi ( )Arthropoda są najliczniejszym typem zwierzątna świecie. Dotychczas opisano ok. 1 500 000 gatunkówlecz ich liczbę ocenia się na 10–15 000 000 gatunków.
Trylobity są najstarszymi przedstawicielami typowych sta-wonogów ( ). Pojawiły się w dolnym kambrzei w bardzo krótkim czasie stały się dominującym elemen-tem kambryjskich wód. Okres ich największej świetnościprzypadał właśnie na kambr i ordowik, spotykane są jednakw skałach datowanych na całą erę paleozoiczną.Były pierwszymi zwierzętami z dobrze wykształconymioczami. Osiągały wielkość od 1 mm do 70 cm. Pochodzącaz łaciny nazwa znaczy „trójpłatowce” i odnosi siędo podziału ich ciała w kierunku poprzecznym na trzyczęści: środkową (aksis) i dwa płaty boczne (pleury). Ichciało po stronie grzbietowej było pokryte grubym pan-cerzem.Większość gatunków pełzała po dnie płytkich mórz. Formyryjące w dnie i unoszące się swobodnie były rzadkie. Try-lobity stanowiły podstawowy składnik pokarmu wielupaleozoicznych drapieżników.
Arthropoda
Trilobites
Odontochilespiriferafot. Andrzej Palaczyk
Psychopygeelegans
fot. Andrzej Palaczyk
Cyphaspis sp.fot. Andrzej Palaczyk
Opabinia regalis
Opabinia AnomalocarisKerygmachela
– niewielki drapieżnik osiągający ok. 7 cmdługości, posiadał segmentowane ciało otoczone zew-nętrznymi skrzelami oraz charakterystyczną głowę z pię-cioma oczami i aparatem gębowym z długą, zaopatrzonąw haki „trąbą” służącą do chwytania ofiar. Odciski tegozwierzęcia znaleziono w kambryjskich skałach w Burgessw Kanadzie.Uważa się, że jest spokrewniony zi wraz z reprezentują najstarszą gałąź ewo-lucyjną stawonogów.
Actaeus
Alalcomenaeus
Canadaspis
Habelia
Leanchoilia
Marellasplendens
Odaraia
Sanctacaris
Yohoia tenuis
Sidneyia
Anomalocarisryc. Ł. Juszkiewicz
Opabiniaryc. Ł. Juszkiewicz
Rys. D. Filimonow
Baltoeurypterustetragonophthalmus
Pasternakevia podolica
Można je znaleźć we wszystkich możliwych do życiaśrodowiskach począwszy od największych głębin morskichpoprzez gorące źródła, pustynie aż po najwyższe szczytygórskie. Większość gatunków żyje wolno, ale znane sąliczne gatunki prowadzące osiadły tryb życia lub żyjącewewnątrz tkanek roślinnych i zwierzęcych jako pasożyty.Sama nazwa pochodzi od członowanych odnóży połączo-nych ruchomym stawem. Ciało stawonogów okrytezewnętrznym, chitynowym szkieletem, który często jestwzmocniony mineralnymi lub białkowymi dodatkami.Często gruby szkielet jest prawdziwym pancerzem z licz-nymi kolczastymi lub guzkowatymi wyrostkami chro-niącymi miękkie ciało. Wzrost osobniczy następuje tylkow krótkich okresach kiedy pancerz jest zrzucany (wylinka).Rozwój jest złożony i zawsze występuje stadium larwalne(przeobrażenie niezupełne), natomiast w wielu grupachstawonogów występuje dodatkowe stadium poczwarki(przeobrażenie zupełne).Ze względu na masowość występowania mają ogromnywpływ na środowisko przyrodnicze. Mogą odgrywaćbardzo pozytywną rolę jako np. zapylacze roślin, organizmywspomagające rozkład materii lub atakujące szkodnikiupraw. Jednak gatunki prowadzące pasożytniczy tryb życialub roznoszące szkodliwe grzyby, bakterie czy wirusy groź-nych chorób są często uciążliwymi sąsiadami człowieka.
jest
Kambryjska eksplozja życia
Koniec prekambru (ok. 542 mln lat temu) zaznaczył sięogromnym wymieraniem fauny ediakarskiej, z której jedy-nie nieliczne gatunki przetrwały wzrost tlenu w atmosferzeZiemi.Początek kambru, nowej ery w historii Ziemi wyznaczająprymitywne gąbki Archeocjaty, które stały się budow-niczymi pierwszych raf. Wzrost tlenu do 20% spowodo-wał, że około 20 mln lat po wielkim wymieraniu pre-kambryjskim nastąpiła prawdziwa eksplozja nowego życia.Pojawiają się wówczas wszystkie znane typy współ-czesnych zwierząt. Ówczesna, gwałtowna radiacja dałarównocześnie szereg zwierząt o nieprawdopodobnym wy-glądzie, których skamieniałości często nie potrafimy za-liczyć do żadnego znanego typu zwierząt. Nie wytrzymałyone jednak konkurencji i wymarły bezpotomnie.
Anomalocaris canadensis – największy kambryjski dra-pieżnik osiągający do 2 m długości. Jego przynależnośćsystematyczna przysporzyła badaczom wielu problemów.Obecnie uważa się go za prymitywnego stawonoga. Ze sta-nowisk z Kanady, Chin i Polski opisano 4 gatunki z wczes-nego kambru.
Stawonogi ( )Arthropoda są najliczniejszym typem zwierzątna świecie. Dotychczas opisano ok. 1 500 000 gatunkówlecz ich liczbę ocenia się na 10–15 000 000 gatunków.
Trylobity są najstarszymi przedstawicielami typowych sta-wonogów ( ). Pojawiły się w dolnym kambrzei w bardzo krótkim czasie stały się dominującym elemen-tem kambryjskich wód. Okres ich największej świetnościprzypadał właśnie na kambr i ordowik, spotykane są jednakw skałach datowanych na całą erę paleozoiczną.Były pierwszymi zwierzętami z dobrze wykształconymioczami. Osiągały wielkość od 1 mm do 70 cm. Pochodzącaz łaciny nazwa znaczy „trójpłatowce” i odnosi siędo podziału ich ciała w kierunku poprzecznym na trzyczęści: środkową (aksis) i dwa płaty boczne (pleury). Ichciało po stronie grzbietowej było pokryte grubym pan-cerzem.Większość gatunków pełzała po dnie płytkich mórz. Formyryjące w dnie i unoszące się swobodnie były rzadkie. Try-lobity stanowiły podstawowy składnik pokarmu wielupaleozoicznych drapieżników.
Arthropoda
Trilobites
Odontochilespiriferafot. Andrzej Palaczyk
Psychopygeelegans
fot. Andrzej Palaczyk
Cyphaspis sp.fot. Andrzej Palaczyk
Opabinia regalis
Opabinia AnomalocarisKerygmachela
– niewielki drapieżnik osiągający ok. 7 cmdługości, posiadał segmentowane ciało otoczone zew-nętrznymi skrzelami oraz charakterystyczną głowę z pię-cioma oczami i aparatem gębowym z długą, zaopatrzonąw haki „trąbą” służącą do chwytania ofiar. Odciski tegozwierzęcia znaleziono w kambryjskich skałach w Burgessw Kanadzie.Uważa się, że jest spokrewniony zi wraz z reprezentują najstarszą gałąź ewo-lucyjną stawonogów.
Actaeus
Alalcomenaeus
Canadaspis
Habelia
Leanchoilia
Marellasplendens
Odaraia
Sanctacaris
Yohoia tenuis
Sidneyia
Anomalocarisryc. Ł. Juszkiewicz
Opabiniaryc. Ł. Juszkiewicz
Rys. D. Filimonow
Baltoeurypterustetragonophthalmus
Pasternakevia podolica
Można je znaleźć we wszystkich możliwych do życiaśrodowiskach począwszy od największych głębin morskichpoprzez gorące źródła, pustynie aż po najwyższe szczytygórskie. Większość gatunków żyje wolno, ale znane sąliczne gatunki prowadzące osiadły tryb życia lub żyjącewewnątrz tkanek roślinnych i zwierzęcych jako pasożyty.Sama nazwa pochodzi od członowanych odnóży połączo-nych ruchomym stawem. Ciało stawonogów okrytezewnętrznym, chitynowym szkieletem, który często jestwzmocniony mineralnymi lub białkowymi dodatkami.Często gruby szkielet jest prawdziwym pancerzem z licz-nymi kolczastymi lub guzkowatymi wyrostkami chro-niącymi miękkie ciało. Wzrost osobniczy następuje tylkow krótkich okresach kiedy pancerz jest zrzucany (wylinka).Rozwój jest złożony i zawsze występuje stadium larwalne(przeobrażenie niezupełne), natomiast w wielu grupachstawonogów występuje dodatkowe stadium poczwarki(przeobrażenie zupełne).Ze względu na masowość występowania mają ogromnywpływ na środowisko przyrodnicze. Mogą odgrywaćbardzo pozytywną rolę jako np. zapylacze roślin, organizmywspomagające rozkład materii lub atakujące szkodnikiupraw. Jednak gatunki prowadzące pasożytniczy tryb życialub roznoszące szkodliwe grzyby, bakterie czy wirusy groź-nych chorób są często uciążliwymi sąsiadami człowieka.
jest
Organizatorzy:
przy współpracy:
oraz:
Instytucje finansujące:
Muzeum PrzyrodniczeInstytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN
w Krakowie
Wydziału II Nauk Biologicznych PANw Warszawie
Ośrodek Kultury Leśnejw Gołuchowie
Muzeum Geologiczne Wydziału Geologii,Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH
w Krakowie
Komitetu Zoologii PANw Warszawie
Arboretum i Zakładu Fizjografiiw Bolestraszycach
Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PANw Krakowie
Wydział II Nauk Biologicznych PANw Warszawie
Arboretum i Zakład Fizjografiiw Bolestraszycach
Ośrodek Kultury Leśnejw Gołuchowie
Muzeum Geologiczne AGH Kraków:styczeń – kwiecień 2011 r.
Arboretum i Zakład Fizjografii Bolestraszyce:maj – wrzesień 2011 r.
Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie:październik 2011 r. – marzec 2012 r.
Miejsca i terminy wystaw:
Ewolucja stawonogów
( )Arthropodacz. 1 – początek ewolucji
Drotops megalomanicus fot. Andrzej Palaczyk
Dziesięcionogi ( )Decapoda są jednym z najbardziej zróż-nicowanych rzędów skorupiaków. Nazwa „dziesięcionogi”pochodzi od pięciu par odnóży krocznych, czasem przy-stosowanych do pływania. Z przodu tułowia znajdują sięjeszcze trzy pary odnóży, tzw. szczękonóża, których zada-niem jest chwytanie pokarmu.Dzielą się na długoodwłokowe (raki, krewetki, homary),krótkoodwłokowe (kraby właściwe) i miękkoodwłokowe(pustelniki).Pierwsze dziesięcionogi znane są od późnego dewonu. Byłyone już wtedy bardzo ewolucyjnie zaawansowane. Żyływ płytkich środowiskach przybrzeżnych, należały do długo-odwłokowych ( ), przypominały homary. Prawdo-podobnie – kraby pustelniki wyodrębniły sięw triasie. Najpóźniej, bo na wczesną jurę przypada po-wstanie krabów właściwych ( ).
MacruraAnomura
Brachyura
Kraby są najliczniejszą (ok. 6780 gatunków) grupą dzie-sięcionogów, u której pierwsza para odnóży krocznychprzekształciła się w szczypce. Wielkość ich ciała jest bardzozróżnicowana, o rozpiętości odnóży od kilku milimetrówdo prawie 4 m. Są wszystkożerne. Do krabów zalicza sięokoło 70 rodzin, co stanowi połowę liczby rodzin wszyst-kich dziesięcionogów.Większość gatunków krabów żyje w ciepłych morzach,nieliczne zasiedliły wody słodkie i zimne morza, natomiastw tropikach wiele gatunków żyje w wilgotnych środo-wiskach lądowych, wracając do morza tylko na okresrozrodu.
Muzeum Przyrodnicze ISiEZ PAN Kraków
Bolestraszyce
Gołuchów
tel. 12 422 59 59
www.wystawyprzyrodnicze.pl
tel./fax 16 671 64 25
e-mail: [email protected]
tel. 62 761 50 45, 62 761 50 46
e-mail:
e-mail:
Kontakt:
Dardanus megistosfot. Andrzej Palaczyk
Birgus latrofot. Andrzej Palaczyk
Carpilius convexusfot. Andrzej Palaczyk
Stomatopodafot. Andrzej Palaczyk
Chasmocarcinuscylindricusfot. Andrzej Palaczyk
Organizatorzy:
przy współpracy:
oraz:
Instytucje finansujące:
Muzeum PrzyrodniczeInstytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN
w Krakowie
Wydziału II Nauk Biologicznych PANw Warszawie
Ośrodek Kultury Leśnejw Gołuchowie
Muzeum Geologiczne Wydziału Geologii,Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH
w Krakowie
Komitetu Zoologii PANw Warszawie
Arboretum i Zakładu Fizjografiiw Bolestraszycach
Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PANw Krakowie
Wydział II Nauk Biologicznych PANw Warszawie
Arboretum i Zakład Fizjografiiw Bolestraszycach
Ośrodek Kultury Leśnejw Gołuchowie
Muzeum Geologiczne AGH Kraków:styczeń – kwiecień 2011 r.
Arboretum i Zakład Fizjografii Bolestraszyce:maj – wrzesień 2011 r.
Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie:październik 2011 r. – marzec 2012 r.
Miejsca i terminy wystaw:
Ewolucja stawonogów
( )Arthropodacz. 1 – początek ewolucji
Drotops megalomanicus fot. Andrzej Palaczyk
Dziesięcionogi ( )Decapoda są jednym z najbardziej zróż-nicowanych rzędów skorupiaków. Nazwa „dziesięcionogi”pochodzi od pięciu par odnóży krocznych, czasem przy-stosowanych do pływania. Z przodu tułowia znajdują sięjeszcze trzy pary odnóży, tzw. szczękonóża, których zada-niem jest chwytanie pokarmu.Dzielą się na długoodwłokowe (raki, krewetki, homary),krótkoodwłokowe (kraby właściwe) i miękkoodwłokowe(pustelniki).Pierwsze dziesięcionogi znane są od późnego dewonu. Byłyone już wtedy bardzo ewolucyjnie zaawansowane. Żyływ płytkich środowiskach przybrzeżnych, należały do długo-odwłokowych ( ), przypominały homary. Prawdo-podobnie – kraby pustelniki wyodrębniły sięw triasie. Najpóźniej, bo na wczesną jurę przypada po-wstanie krabów właściwych ( ).
MacruraAnomura
Brachyura
Kraby są najliczniejszą (ok. 6780 gatunków) grupą dzie-sięcionogów, u której pierwsza para odnóży krocznychprzekształciła się w szczypce. Wielkość ich ciała jest bardzozróżnicowana, o rozpiętości odnóży od kilku milimetrówdo prawie 4 m. Są wszystkożerne. Do krabów zalicza sięokoło 70 rodzin, co stanowi połowę liczby rodzin wszyst-kich dziesięcionogów.Większość gatunków krabów żyje w ciepłych morzach,nieliczne zasiedliły wody słodkie i zimne morza, natomiastw tropikach wiele gatunków żyje w wilgotnych środo-wiskach lądowych, wracając do morza tylko na okresrozrodu.
Muzeum Przyrodnicze ISiEZ PAN Kraków
Bolestraszyce
Gołuchów
tel. 12 422 59 59
www.wystawyprzyrodnicze.pl
tel./fax 16 671 64 25
e-mail: [email protected]
tel. 62 761 50 45, 62 761 50 46
e-mail:
e-mail:
Kontakt:
Dardanus megistosfot. Andrzej Palaczyk
Birgus latrofot. Andrzej Palaczyk
Carpilius convexusfot. Andrzej Palaczyk
Stomatopodafot. Andrzej Palaczyk
Chasmocarcinuscylindricusfot. Andrzej Palaczyk
Organizatorzy:
przy współpracy:
oraz:
Instytucje finansujące:
Muzeum PrzyrodniczeInstytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN
w Krakowie
Wydziału II Nauk Biologicznych PANw Warszawie
Ośrodek Kultury Leśnejw Gołuchowie
Muzeum Geologiczne Wydziału Geologii,Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH
w Krakowie
Komitetu Zoologii PANw Warszawie
Arboretum i Zakładu Fizjografiiw Bolestraszycach
Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PANw Krakowie
Wydział II Nauk Biologicznych PANw Warszawie
Arboretum i Zakład Fizjografiiw Bolestraszycach
Ośrodek Kultury Leśnejw Gołuchowie
Muzeum Geologiczne AGH Kraków:styczeń – kwiecień 2011 r.
Arboretum i Zakład Fizjografii Bolestraszyce:maj – wrzesień 2011 r.
Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie:październik 2011 r. – marzec 2012 r.
Miejsca i terminy wystaw:
Ewolucja stawonogów
( )Arthropodacz. 1 – początek ewolucji
Drotops megalomanicus fot. Andrzej Palaczyk
Dziesięcionogi ( )Decapoda są jednym z najbardziej zróż-nicowanych rzędów skorupiaków. Nazwa „dziesięcionogi”pochodzi od pięciu par odnóży krocznych, czasem przy-stosowanych do pływania. Z przodu tułowia znajdują sięjeszcze trzy pary odnóży, tzw. szczękonóża, których zada-niem jest chwytanie pokarmu.Dzielą się na długoodwłokowe (raki, krewetki, homary),krótkoodwłokowe (kraby właściwe) i miękkoodwłokowe(pustelniki).Pierwsze dziesięcionogi znane są od późnego dewonu. Byłyone już wtedy bardzo ewolucyjnie zaawansowane. Żyływ płytkich środowiskach przybrzeżnych, należały do długo-odwłokowych ( ), przypominały homary. Prawdo-podobnie – kraby pustelniki wyodrębniły sięw triasie. Najpóźniej, bo na wczesną jurę przypada po-wstanie krabów właściwych ( ).
MacruraAnomura
Brachyura
Kraby są najliczniejszą (ok. 6780 gatunków) grupą dzie-sięcionogów, u której pierwsza para odnóży krocznychprzekształciła się w szczypce. Wielkość ich ciała jest bardzozróżnicowana, o rozpiętości odnóży od kilku milimetrówdo prawie 4 m. Są wszystkożerne. Do krabów zalicza sięokoło 70 rodzin, co stanowi połowę liczby rodzin wszyst-kich dziesięcionogów.Większość gatunków krabów żyje w ciepłych morzach,nieliczne zasiedliły wody słodkie i zimne morza, natomiastw tropikach wiele gatunków żyje w wilgotnych środo-wiskach lądowych, wracając do morza tylko na okresrozrodu.
Muzeum Przyrodnicze ISiEZ PAN Kraków
Bolestraszyce
Gołuchów
tel. 12 422 59 59
www.wystawyprzyrodnicze.pl
tel./fax 16 671 64 25
e-mail: [email protected]
tel. 62 761 50 45, 62 761 50 46
e-mail:
e-mail:
Kontakt:
Dardanus megistosfot. Andrzej Palaczyk
Birgus latrofot. Andrzej Palaczyk
Carpilius convexusfot. Andrzej Palaczyk
Stomatopodafot. Andrzej Palaczyk
Chasmocarcinuscylindricusfot. Andrzej Palaczyk
