Ewolucja naczelnychEwolucja naczelnych

EWOLUCJAEWOLUCJAproces biologiczny spowodowany proces biologiczny spowodowany

działaniem doboru naturalnego; działaniem doboru naturalnego; polegający na zmianach organizmu w polegający na zmianach organizmu w czasie, co prowadzi do wytworzenia czasie, co prowadzi do wytworzenia

nowego gatunkunowego gatunku

Systematyka człowiekaSystematyka człowieka

Nadkrólestwo: Jądrowe Nadkrólestwo: Jądrowe (Eucaryota)(Eucaryota)Królestwo: Zwierzęta (Królestwo: Zwierzęta (AnimaliaAnimalia))Podkrólestwo: Tkankowce (Podkrólestwo: Tkankowce (MetazoaMetazoa))Typ: Strunowce (Typ: Strunowce (Chordata)Chordata)Podtyp: KręgowcePodtyp: Kręgowce (Vertebrata) (Vertebrata)Gromada: SsakiGromada: Ssaki (Mammalia) (Mammalia)Podgromada: Ssaki właściwePodgromada: Ssaki właściwe (Theria) (Theria)Szczep: ŁożyskowceSzczep: Łożyskowce (Placentalia) (Placentalia)Rząd: Naczelne (Rząd: Naczelne (PrimatesPrimates))Podrząd: Antropoidy (Podrząd: Antropoidy (AnthropoideaAnthropoidea))Infrarząd: Człekoształtne (Infrarząd: Człekoształtne (HomininaHominina))Rodzina: Człowiekowate (Rodzina: Człowiekowate (HominidaeHominidae))Rodzaj: Człowiek (Rodzaj: Człowiek (HomoHomo))Gatunek: Człowiek rozumny Gatunek: Człowiek rozumny (Homo sapiens(Homo sapiens))

Przegląd przodkówPrzegląd przodków

Homo sapiens sapiensHomo sapiens sapiens

Szympans (Szympans (Pan troglodytes)Pan troglodytes)

Blisko spokrewniony z Blisko spokrewniony z człowiekiem (bliżej niż człowiekiem (bliżej niż

z jakimikolwiek z jakimikolwiek małpami!!), nasze małpami!!), nasze

geny są identyczne w geny są identyczne w ok. 98%.ok. 98%.

DriopitekDriopitek RamapitekRamapitek

Australopiteki Australopiteki Australopithecus afarensisAustralopithecus afarensis

Występował 3,7 – 1,3 mln Występował 3,7 – 1,3 mln lat temulat temuPojemność mózgu 500-Pojemność mózgu 500-600 cm600 cm33

Szeroka miednica, Szeroka miednica, wysklepiona stopa, wysklepiona stopa, paluch równoległy z paluch równoległy z pozostałymi palcami, pozostałymi palcami, przeciwstawny kciuk oraz przeciwstawny kciuk oraz in. cechy przemawiają za in. cechy przemawiają za dwunożnościądwunożnościąZnaleziska pochodzą gł. z Znaleziska pochodzą gł. z Etiopii, najbardziej znany Etiopii, najbardziej znany przedstawiciel to przedstawiciel to LucyLucy

AustralopitekiAustralopiteki - Lucy - Lucy

Żeński szkielet Żeński szkielet A.afarensisA.afarensis odkryty w odkryty w 1974r. w Etiopii. Miała ok. 1974r. w Etiopii. Miała ok. 1m wysokości i ważyła 30 1m wysokości i ważyła 30 kgkgW 2006r. w pobliżu W 2006r. w pobliżu miejsca, w którym miejsca, w którym znaleziono Lucy, odkryto znaleziono Lucy, odkryto również szkielet również szkielet młodocianego młodocianego A.afarensisA.afarensis, który , który nazwano Salemnazwano Salem

AustralopitekiAustralopiteki Australopithecus africanusAustralopithecus africanus

Występowały 3-2 mln lat Występowały 3-2 mln lat temu w Afryce pdtemu w Afryce pdWzrost 1,4 – 1,15m, Wzrost 1,4 – 1,15m, krępa budowa ciała, krępa budowa ciała, waga ok. 30 kg; samce waga ok. 30 kg; samce większe od samicwiększe od samicPojemność czaszki ok. Pojemność czaszki ok. 500cm500cm33

Dwunożne, ale sporo Dwunożne, ale sporo czasu spędzały w czasu spędzały w nadrzewnym trybie życianadrzewnym trybie życiaRoślinożerne, Roślinożerne, rozbudowane zęby rozbudowane zęby trzonowe, skrócone kłytrzonowe, skrócone kłyPierwsze znalezisko to Pierwsze znalezisko to dziecko z Taung (RPA)dziecko z Taung (RPA)

ParantropyParantropyAustralopiteki masywneAustralopiteki masywne

Ślepa linia rozwojowa Ślepa linia rozwojowa człowiekowatych człowiekowatych

HomoHomoHomo habilisHomo habilis (człowiek zręczny) (człowiek zręczny)

2,5 – 1,8 mln lat temu, w 2,5 – 1,8 mln lat temu, w AfryceAfryce1 -1,25m wzrostu, 45kg 1 -1,25m wzrostu, 45kg masymasyPojemność mózgoczaszki Pojemność mózgoczaszki 700cm700cm33

Wytwarzali narzędzia Wytwarzali narzędzia kamienne, nie nadające kamienne, nie nadające się do polowań, się do polowań, najprawdopodobniej najprawdopodobniej padlinożercypadlinożercyKultura olduwajskaKultura olduwajska

HomoHomoHomo erectusHomo erectus (człowiek (człowiek

wyprostowany), pitekantropwyprostowany), pitekantrop2,5 – 0,3 mln lat temu 2,5 – 0,3 mln lat temu – Afryka, Azja, – Afryka, Azja, EuropaEuropa

Pojemność Pojemność mózgoczaszki mózgoczaszki 1000cm1000cm33

Silny prognatyzm Silny prognatyzm (trzewioczaszka (trzewioczaszka wysunięta do przodu, wysunięta do przodu, brak bródki)brak bródki)

HomoHomoHomo erectusHomo erectus (człowiek wyprostowany), (człowiek wyprostowany),

pitekantroppitekantropUżywał ogniaUżywał ognia

Początek łowiectwaPoczątek łowiectwa

Kultura aszelskaKultura aszelska

Najprawdopodobniej Najprawdopodobniej żył w żył w społecznościach, w społecznościach, w których obowiązywała których obowiązywała monogamia oraz monogamia oraz zakaz kazirodztwa, zakaz kazirodztwa, podział pracypodział pracy

HomoHomoHomo neanderthalsisHomo neanderthalsis (człowiek rozumny (człowiek rozumny

z Neandertalu), neandertalczykz Neandertalu), neandertalczykWystępował ok.300-Występował ok.300-27tys. lat temu27tys. lat temu

Europa, Azja, AfrykaEuropa, Azja, Afryka

Kultura mustierska, Kultura mustierska, lewaluaskalewaluaska

Wytwarzał narzędzia Wytwarzał narzędzia drewniane i kamiennedrewniane i kamienne

Zbieractwo i łowiectwoZbieractwo i łowiectwo

Prawdopodobnie używał Prawdopodobnie używał mowymowy

NeandertalczykNeandertalczyknie posiadał bródki, nie posiadał bródki, puszka mózgowa 1200 -puszka mózgowa 1200 -1700cm1700cm33

proporcjonalnie krótsze ręce proporcjonalnie krótsze ręce i nogi i nogi krępe mocne ciało; krótsze i krępe mocne ciało; krótsze i masywniejsze, a także masywniejsze, a także wygięte kości długie wygięte kości długie kończyn dolnych, kończyn dolnych, rozwinięta muskulatura rozwinięta muskulatura klatki piersiowej, ramion i klatki piersiowej, ramion i barku,barku,Mężczyźni osiągali średnio Mężczyźni osiągali średnio ok. 165 cm, a kobiety ok. ok. 165 cm, a kobiety ok. 155 cm wzrostu, 155 cm wzrostu, kości twarzoczaszki kości twarzoczaszki wysunięte do przodu i wysunięte do przodu i większy noswiększy nos

HomoHomoHomo sapiens Homo sapiens (człowiek rozumny)(człowiek rozumny)

Jedyny obecnie żyjący Jedyny obecnie żyjący gatunek rodzaju Homogatunek rodzaju HomoPojemność mózgoczaszki Pojemność mózgoczaszki 2000cm2000cm33

Rozwój i zróżnicowanie Rozwój i zróżnicowanie mowymowyWytwory artystyczneWytwory artystyczneRozwój zachowań Rozwój zachowań społecznych i społecznych i kulturowychkulturowych

HomoHomoHomo sapiens Homo sapiens (człowiek rozumny)(człowiek rozumny)