Ergonomia i BHP

2

1.Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna.

2.Biomechanika pracy.

3.Ochrona pracy w Polsce.

4.Wypadki przy pracy i choroby zawodowe.

5.Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe

w środowisku pracy.

4

Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna

1. Połowa XIX w. – Wojciech Jastrzębowski „Rys Ergonomji,

czyli nauki o pracy”,

2. II wojna światowa – maszyny wojenne,

3. Po II wojnie światowej rozwiązania ergonomiczne

przeniesiono do życia cywilnego.

Dlaczego?

gdyż ergonomia

stała się dobrym

i szanowanym

pomysłem.


5


6


7

Historia rozwoju ergonomii:

1949 r. – utworzenie Naukowego Towarzystwa

Ergonomicznego w Wielkiej Brytanii,

1962 r. – powstanie Międzynarodowego Stowarzyszenia

Towarzystw Ergonomicznych,

1977 r. – powstanie Polskiego Towarzystwa

Ergonomicznego.


8

Ergonomia jest to interdyscyplinarna nauka stosowana,

zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi,

maszyn, urządzeń, technologii, organizacji i materialnego

środowiska pracy oraz przedmiotów codziennego użytku

do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych

i społecznych człowieka.


9

Współczesne nurty działalności ergonomicznej :


10

Co to znaczy, że coś jest ergonomiczne ?

• jest dostosowane do człowieka

• brak negatywnych skutków

• podoba się

11

Cztery podstawowe cechy ergonomii jako nauki :

1. nauka stosowana

(w odróżnieniu od nauk teoretycznych) dlatego, że

tematyka badań wynika z zapotrzebowania praktycznego,

2. humanocentryzm - dobro człowieka musi być

traktowane priorytetowo w stosunku do kryteriów

technicznych lub ekonomicznych.

(technikę należy dostosować do człowieka, a człowieka

do techniki – jedynie w ograniczonym zakresie).


12

3. zainteresowania ergonomii dotyczą określonego

systemu działania, złożonego z podsystemu

ludzkiego i podsystemu technicznego,

4. efektywne współdziałanie człowieka i środków

technicznych.


13


Nauki współtworzące ergonomię :

Korzyści uzyskiwane dzięki wysokiej jakości ergonomicznej urządzeń

technicznych:

lepsza i wydajniejsza praca,

zmniejszenie liczby braków i błędów popełnianych w pracy,

zwiększenie bezpieczeństwa pracy i eliminacja chorób zawodowych,

lepsze wykorzystanie czasu pracy,

zwiększenie satysfakcji z pracy,

pozytywne odczucia w kontaktach z urządzeniami technicznymi.


14

Straty spowodowane niską jakością ergonomiczną urządzeń technicznych:

straty ekonomiczne bezpośrednie, których wielkość możliwa jest dooszacowania (np.: mała wydajność i produkcja braków spowodowanaprzemęczeniem, nadmiernym hałasem, złym oświetleniem, wysokątemperaturą, skutki wypadków przy pracy, choroby zawodowe,zwolnienia lekarskie)

straty ekonomiczne pośrednie, których wielkości nie można w prostysposób oszacować (np. utrata zdrowia, duża płynność kadr, niszczeniemateriałów, narzędzi i maszyn wskutek niedbalstwa i nielubienia swojejpracy)

straty moralne, nie poddające się ekonomicznej wycenie (np.cierpienie, złe samopoczucie spowodowane przemęczeniem, niski etospracy, brak poczucia podmiotowości, wzrost bierności i apatii, zanikpotrzeby wartości wyższych).


15


16

ergonomia

ergonomia

warunków pracy

ergonomia

wyrobu

Podstawowe sfery ergonomii :


17


18


19

Ergonomia koncepcyjna jest towprowadzenie zasad ergonomiijuż w trakcie formułowaniazałożeń i projektowaniasystemów.

Ergonomia korekcyjna zajmujesię korektą warunków pracy nadrodze modernizacji istniejącychjuż maszyn i urządzeń, a takżewprowadzaniem elementówzabezpieczających ludzi przedniekorzystnymi wpływamiśrodowiska pracy.

Dwa podstawowe nurty działań ergonomicznych :


20


21

System CZŁOWIEK – OBIEKT TECHNICZNY (OT) jako przedmiot badań i aplikacji ergonomii:


22

W miarę wzrostu stopnia "samodzielności" OT człowiek oddaje podsystemowi

technicznemu coraz więcej zadań, polegających na:

wydatkowaniu energii,

wykonywaniu powtarzalnych ruchów roboczych,

wykonywaniu powtarzalnych operacji kontrolnych i regulujących.

Stanowisko pracy jako elementarny system funkcjonalny (np. produkcyjny) składa się

zawsze z dwóch rodzajów elementów: ludzkiego i technicznego.

Aby mogły one ze sobą współpracować w sposób optymalny, każdy z nich powinien

wypełniać te zadania i funkcje, w których ma przewagę nad "partnerem".

Optymalny rozdział zadań pomiędzy człowieka i urządzenia techniczne – ważny temat badań ergonomicznych.


23

Człowiek przewyższa maszynę w następujących dziedzinach:

myślenie indukcyjne (wyciąganie wniosków i formułowanie uogólnień na

podstawie dokonanych obserwacji – wymaga dowodu formalnego lub

eksperymentu),

zdolność do działania w sytuacjach nieoczekiwanych i mało

prawdopodobnych (działanie intuicyjne),

wykrywanie i poprawianie błędów,

wykrywanie słabych sygnałów (wzrokowych i słuchowych),

wykrywanie sygnałów przypadkowych, pojawiających się na tle szumu,

zmiany w zakresie wykonywanych funkcji w wyniku uczenia się.


24

Maszyna przewyższa człowieka w dziedzinach:

szybkość działania,

wielkość dysponowanej siły, mocy i ich stabilność,

niezmienność wykonywania stereotypowych czynności i zadań,

zdolność do wykonywania wielu operacji równocześnie,

odporność na warunki środowiska zewnętrznego,

przechowywanie informacji w postaci skróconej i kasowanie informacji.


25


26

Ergonomia jako element sztuki inżynierskiej

Ergonomia dla projektanta i konstruktora:

W tradycyjnych metodach projektowania technicznego nie ma miejsca na

wiedzę o człowieku, o jego psychice, anatomii i fizjologii pracy.

Celem projektowania jest stworzenie nie tylko sprawnie działającej

maszyny, lecz przede wszystkim – sprawnie działającego systemu

złożonego z ludzi i obiektów technicznych, przy czym dobro ludzi w

systemie musi być traktowane priorytetowo.


27

Ergonomia dla inżyniera kierującego procesem produkcyjnym:

kontakt człowieka z maszyną, narzędziem, przyrządem, materiałem

obrabianym,

wpływ na człowieka czynników środowiska pracy: drgań mech., hałasu,

temperatury, wilgotności i ruchu powietrza, promieniowania cieplnego,

oświetlenia, zanieczyszczeń powietrza,

wpływ na człowieka określonych rozwiązań organizatorskich: wymaganego

tempa pracy, stresu psychicznego, monotonii, wysiłku fizycznego, czasu pracy

itp.


28

Ergonomia dla inżyniera służby utrzymania ruchu :

Eksploatacja jest to faza istnienia wyrobu, w której kontaktuje się z nim

największa liczba ludzi, i kontakt ten często trwa najdłużej.

Dla obiektów technicznych w fazie eksploatacji można wyróżnić dwa stany:

stan użytkowania – praca operacyjna,

stan obsługiwania – praca serwisowa (np. naprawy, regulacja, smarowanie).

Rozróżnienie to ma wpływ na dobór kryteriów oceny ergonomicznej. Często

zdarza się, że kryteria ergonomiczne dotyczące działalności operatorskiej są

sprzeczne z kryteriami ergonomicznymi dotyczącymi działalności serwisowej.


29

Ergonomia dla inżyniera - organizatora pracy :

podmiotem w procesie pracy jest człowiek, a nie wyniki produkcji, stan

maszyn czy zużycie surowców.

Człowiek jest najcenniejszym elementem systemu pracy. O wynikach pracy

w ostatecznym rozrachunku zawsze decyduje człowiek.

Nowoczesne podejście do procesu organizacji pracy - przystosowanie pracy do

człowieka.

ograniczenie uciążliwości przy pracach powtarzalnych i monotonnych

(współczesna automatyzacja prac) – określone działania, zwane prostymi

technikami organizatorskimi

(bardziej radykalne działania noszą nazwę humanizacji pracy).


30

Proste techniki organizatorskie :

Rozszerzanie pracy (job enlargement), czyli przydzielanie pracownikowi nowych,

bardziej złożonych zadań, poszerzanie zakresu czynności wykonywanych na

stanowisku pracy (dodanie operacji), umożliwienie wykonywania całego wyrobu

lub znacznej jego części.

Wzbogacanie pracy (job enrichment), czyli scalanie czynności o różnym stopniu

trudności w ramach jednego zadania, zwiększanie stopnia swobody i

podejmowania decyzji w zakresie wykonywanych przez pracownika czynności,

umożliwienie mu samodzielnego planowania i organizowania pracy.

Wymienność pracy (job rotation), czyli zmiana rodzaju pracy i rodzaju czynności.

Rotacja prac polega na zamianie jednego wykonawcy na innego przy danej pracy.

Wymienność stanowisk pracy (job switching), czyli zmiana miejsca pracy w ciągu

dnia, tygodnia i dłuższych okresów.


31

ERGOCAD - Systemy oprogramowaniasłużącego do komputerowo wspomaganej oceny ergonomicznej stanowisk pracy.

32


33


Ocena ergonomiczna procesu i stanowiska pracy:

1. Zaprojektowanie zadania roboczego i dostosowanego do niego

stanowiska pracy.

W zależności od rodzaju pracy (praca statyczna, praca dynamiczna,

praca mieszana), przystępujemy do dalszych etapów oceny.

2. Analiza statyczna obciążeń układu mięśniowo-szkieletowego,

3. Analiza dynamiczna (jeśli wymagana) - bezpośrednio lub po wstępnej

analizie statycznej.

34


35


Kierunki dalszego rozwoju systemów ErgoCAD w projektowaniu stanowisk pracy :

1. Włączenie procedur optymalizacyjnych,

2. Nowa technika tzw. wirtualnej rzeczywistości (VR - Virtual

Reality)

Obiekty trójwymiarowe są prezentowane obserwatorowi przez komputer na dwóch ekranach, osobno

dla lewego i prawego oka. Ekrany umieszcza się w urządzeniu zakładanym na głowę obserwatora.

Urządzenie to wyposażone jest także w głośniki, co umożliwia odbieranie dźwięków generowanych

przez komputer. Specjalne rękawice, reagujące na dotyk lub siłę, także sprzężone z komputerem,

symulują kontakt fizyczny obserwatora z otoczeniem. Obserwator może znajdować się w kabinie

symulującej ruch obiektu (np. drgania, pochylenia), zmiany temperatury i innych parametrów.

36


Wymiary ciała ludzkiego jako czynnik determinujący strukturę przestrzenną obiektu technicznego :

37

Właściwe ukształtowanie struktury przestrzennej

obiektu technicznego według kryteriów antropometrycznych

stanowi jedno z podstawowych zagadnień ergonomii.


Na potrzeby ergonomii dane antropometryczne

populacji określane są przez wymiary centyli

(percentyli) - skrajnych 5. i 95. oraz środkowego - 50.

Wymiary centyli skrajnych stanowią miary

ograniczające i obejmują 90% populacji.

Centyl populacji – wartość cechy antropometrycznej p, dla której p % populacji

ma mniejszą wartość tej cechy, natomiast pozostała część populacji wartość

większą niż p.

38


Cechy antropometryczne człowieka można podzielić

na dwie grupy :

somatyczne - określające wysokości, szerokości,

długości, głębokości i obwody ciała,

funkcjonalne - np. zakresy kątowe

oraz dystanse ruchów rąk i nóg.

39


Do precyzyjnego wyznaczania przestrzennych stref pracy stosuje

się kryteria zasięgów rąk, definiowane jako:

zasięg normalny,

zasięg maksymalny,

zasięg wymuszony.

40


Sytuacje, które powodują zasięgi

wymuszone zasługują na szczegółową

analizę, gdyż w pewnych okolicznościach

(wielkość kąta pochylenia, czas

utrzymywania pozycji, użycie siły)

powodować mogą znaczące obciążenie

statyczne lub dynamiczne pracownika.

Tego rodzaju sytuacje należy eliminować

jako wyjątkowo niekorzystne.

41


Lokalizacja elementów w strefach zasięgowych:

lokalizacja w strefie zasięgu normalnego i dobrej widoczności –

elementy ważne, często używane,

lokalizacja w granicach zasięgu maksymalnego oraz widoczności w granicach

łatwego ruchu głowy - elementy mniej ważne, rzadziej używane,

lokalizacja w strefach dalszych, wymagających niewielkiego przekroczenia

granicy zasięgu maksymalnego, ruchu tułowia, względnie przemieszczania się -

elementy nie mające istotnego znaczenia w podstawowym procesie użytkowania

lub sterowania.

42


Wysokość pola pracy zależy od :

pozycji ciała przy pracy w pozycji stojącej ustalana jest

w odniesieniu do wysokości łokciowej,

w pozycji siedzącej - ustalana

w odniesieniu do wysokości kolanowej.

charakteru pracy dokładność,

siła,

rozmiar obiektu.

43


44


Miary człowieka wyznaczają parametry bezpieczeństwa

w przestrzeni pracy.

Parametry te określają np. wymiary otworów

umożliwiających dostęp całego ciała i jego części do stref

maszyn, minimalne odstępy zapobiegające zgnieceniu,

wymagania przestrzenne dotyczące osłon oraz wejść i dojść.

45

Odległości bezpieczeństwa


46



47

Populacja dorosłej ludności w wieku

produkcyjnym jest znacznie

zróżnicowana pod względem

wymiarów antropometrycznych.

Różnice wymiarowe w populacji

podlegają rozkładowi naturalnemu,

którego obrazem graficznym jest tzw.

krzywa Gaussa.


48


49

Biomechanika - mechanika układów żywych,

jest to interdyscyplinarna nauka stosowana

badająca przyczyny i skutki działania sił

zewnętrznych i wewnętrznych na układy biologiczne

(np. człowieka, zwierzę, roślinę, itp.)

Biomechanika pracy

50

Główne działy biomechaniki obejmują :

Biomechanikę ogólną

Biomechanikę medyczną

Biomechanikę sportu

Biomechanikę inżynierską

Biomechanikę pracy

Przedmiotem biomechaniki pracy jest rozpatrywanie przyczyn

i skutków obciążeń układu mięśniowo – szkieletowego

człowieka, wynikających z pracy fizycznej.

Biomechanika pracy

51

Biomechanika pracy

52

Biomechanika pracy

53

Biomechanika pracy

54

Doświadczalne

(miernictwo sił, przemieszczeń,

elektromiografia)

Teoretyczne

(modelowanie matematyczne

I symulacja komputerowa)

Modele fizyczne

o parametrach skupionych

(wieloczłonowe)

Modele fizyczne

o parametrach rozłożonych

(MES)

Podstawowe metody badawcze w biomechanice pracy

Model wieloczłonowy :

W modelu wieloczłonowym układ ruchu człowieka (lub jego

część, np. jedną kończynę) rozpatruje się jako układ

wieloczłonowy, czyli biomechanizm zbudowany z członów

sztywnych połączonych przegubami (stawy) i napędzanych

siłami rozwijanymi przez mięśnie (lub zespoły mięśni).

Biomechanika pracy

55

Biomechanika pracy

56

Model MES :

Zasada - dokładne odwzorowanie geometrii ciała lub fragmentu ciała człowieka (np. tułowia, segmentu

ruchowego kręgosłupa) za pomocą bardzo dużej liczby elementów.

Są to tzw. elementy skończone, którym można przypisać - w zależności od potrzeby, czyli od celu

rozwiązywanego zadania - określone właściwości geometryczne, materiałowe i inne.

Opis matematyczny modeli MES jest bardzo złożony. Ma on postać bardzo rozbudowanych układów

równań (w biomechanice: od kilkuset do kilkunastu tysięcy - zależnie od wielkości modelowanego

fragmentu ciała), których wygenerowanie i rozwiązanie możliwe jest jedynie za pomocą specjalnych

metod komputerowych.

Modele takie umożliwiają nie tylko wyznaczenie sił wewnętrznych, lecz także - co bardzo ważne w

biomechanice pracy - określenie rozkładów naprężeń i odkształceń w układzie mięśniowo-

szkieletowym człowieka.

Biomechanika pracy

57

Zalety metody MES:

łatwość modelowania przestrzennej budowy układu mięśniowo-

szkieletowego człowieka lub jego elementów,

łatwość wprowadzania zmian parametrów geometrycznych i

materiałowych modelu,

możliwość badania statyki, dynamiki i stabilności układu mięśniowo-

szkieletowego,

możliwość stosowania w modelu różnych kryteriów optymalizacyjnych.

Biomechanika pracy

58

Biomechanika pracy

59

Biomechanika pracy

60

Biomechanika pracy

61

OCHRONA PRACY – system środków

prawnych, ekonomicznych,

organizacyjnych i technicznych

służących zapewnieniu pracownikom

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w

procesie pracy.

Źródło: W. Szubert: Ochrona pracy. Studium społeczno – prawne. Warszawa 1966

62

Ochrona pracy w Polsce

63


Ochrona pracy

bezpieczeństwo ochrona zdrowia

64


Bezpieczeństwo definiuje się jako

brak nieakceptowalnego ryzyka szkód

OCHRONA ZDROWIA PRACOWNIKA – gwarancje zawarte

w normach prawnych ustalające takie warunki pracy, aby

zgodnie z definicją WHO* zapewnić pracownikowi stan

dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i

socjalnego.

*WHO – World Health Organization (Światowa Organizacja Zdrowia)

65


Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) :

Ogół norm prawnych oraz środków badawczych, organizacyjnych i

technicznych mających na celu stworzenie pracownikowi takich

warunków pracy, aby mógł on wykonywać pracę w sposób

produktywny, bez narażania go na nieuzasadnione ryzyko wypadku

lub choroby zawodowej oraz nadmierne obciążenie fizyczne i

psychiczne.

66


Najważniejsze organizacje międzynarodowe

ustanawiające normy z zakresu prawa z dziedziny

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników :

1. Międzynarodowa Organizacja Pracy

2. Rada Europy

3. Unia Europejska

67


Ad. 1. MOP została powołana w 1919 r., a od 1946 r. stała się

organizacją wyspecjalizowaną Narodów Zjednoczonych.

Polska jest członkiem MOP od chwili jej powstania.

Najważniejszą z punktu widzenia bezpieczeństwa pracy i

ochrony zdrowia pracowników w miejscu pracy jest

konwencja nr 155 MOP z 1981 r.

68


Konwencja nr 155 MOP zawiera kompleksowe rozwiązania w dziedzinie

bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników w miejscu pracy.

Zapisy zawarte w konwencji można podzielić na 4 części:

zasady polityki krajowej w dziedzinie bezpieczeństwa pracy i ochrony

zdrowia,

zadania państwa w tym zakresie,

zadania pracodawców na szczeblu przedsiębiorstwa,

obowiązki i uprawnienia pracowników.

69


Ad. 2. Rada Europy jest organizacją międzynarodową powstałą w 1949 r.,

której celem jest działanie w kierunku jedności europejskiej przez

inicjatywy na rzecz praw człowieka i demokracji.

Polska została członkiem RE w 1991 r.

Podstawowe znaczenie dla prawa pracy, a więc dla bezpieczeństwa pracy

i ochrony zdrowia ma ustanowiona w 1961 r. Europejska Karta

Społeczna.

70


EUROPEJSKA KARTA SPOŁECZNA ratyfikowana przez Polskę w czerwcu 1997 r.

Artykuł 3 EKS: Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

W celu zapewnienia skutecznego wykonywania prawa do bezpiecznych i

higienicznych warunków pracy, Umawiające się Strony zobowiązują się:

1. wydać przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny;

2. zapewnić środki kontroli stosowania tych przepisów;

3. konsultować się, gdy zachodzi potrzeba, z organizacjami pracodawców i

pracowników w sprawach środków zmierzających do poprawy

bezpieczeństwa i higieny pracy.

71


Ad. 3. Unia Europejska jest organem o zasięgu międzynarodowym

obejmującym Europę i działającym na podstawie Traktatów

powołujących trzy Wspólnoty oraz Unię Europejską.

Z punktu widzenia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników

najistotniejszy jest Traktat Rzymski powołujący Wspólnotę

Europejską.

Wspólnota Europejska ustanowiła w dziedzinie bezpieczeństwa i

ochrony zdrowia pracowników szereg dyrektyw, spośród których

najważniejsza jest dyrektywa 89/391/EWG.

72


Dyrektywa Rady 89/391/EWG z 12 czerwca 1989 r.

o wprowadzeniu środków w celu zwiększania bezpieczeństwa

i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy

Dyrektywa 89/391/EWG reguluje zadania stron uczestniczących w

tworzeniu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w zakładzie

pracy.

Realizacja zadań zawartych w dyrektywie ma gwarantować stymulację

działań nie tylko w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

pracowników, lecz także dla jego poprawy.


73


Niezbędne środki, jakie pracodawca powinien

podjąć w celu zapewnienia bezpieczeństwa i

ochrony zdrowia pracowników:

Zapobieganie ryzyku zawodowemu

Informowanie

Szkolenie

Zapewnienie odpowiednich środków i organizacji

74

Przy stosowaniu w/w środków pracodawca powinien

wdrażać wymienione w art. 6 ust. 2 dyrektywy zasady,

zwane ogólnymi zasadami zapobiegania:

Unikanie ryzyka,

Ocena ryzyka, którego nie można uniknąć,

Zapobieganie ryzyku u źródła,

Dostosowanie pracy do pojedynczego człowieka,

Stosowanie nowych rozwiązań technicznych,

Właściwe instruowanie pracowników.


75

Z uwagi na swoją konstrukcję, dyrektywa 89/391/EWG wydaje się być uniwersalna i

„ponadczasowa”.

Zawiera ona wskazówki dla pracodawcy, jak prawidłowo i kompleksowo zarządzać

bezpieczeństwem w środowisku pracy.

W odróżnieniu od dotychczasowego podejścia, skupiającego uwagę na ograniczanie

wypadków przy pracy i chorób zawodowych, główny akcent położony został na

likwidację prawdopodobieństwa zaistnienia zagrożenia dla zdrowia i życia.

Porównując wymagania zawarte w tej dyrektywie ze znowelizowanym działem 10 KP

należy stwierdzić, że przepisy prawa polskiego zostały w bardzo dużym stopniu

zbliżone do wymagań dyrektywy.


76


System ochrony pracy

w Polsce

System prawny –

wskazuje na normy prawne

dotyczące bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia

System organizacyjny –

obrazuje system organizacji

ochrony pracy

na różnych szczeblach instytucji

uczestniczących w tworzeniu

i kontrolowaniu BHP w Polsce77


System prawny ochrony pracy w Polsce

78

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz.U. nr 78, poz. 483)

Art. 24

Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej.

Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy.

Art. 66

1. Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków

pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy

określa ustawa.

Art. 68

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.


79

Zasady BHP –

pozaprawne (nie określone w prawie) reguły

bezpiecznego postępowania, wymagane

przy wykonywaniu określonej pracy,

wynikające z doświadczenia oraz przesłanek

naukowych i technicznych.


80

System organizacyjny ochrony pracy w Polsce


81

Kodeks pracy to podstawowy oraz najważniejszy akt prawny regulujący relacje pomiędzy pracodawcami, a pracownikami.

Kodeks pracy reguluje m.in..:

czas pracy,

kwestie urlopów wypoczynkowych,

zagadnienia dot. zapewnienia bhp,

obowiązki i prawa pracownika i pracodawcy,

odpowiedzialność prawną wynikającą z tytułu umowy o pracę.


82

Kodeks pracy


83

Kodeks pracyUstawa z dnia 26 czerwca 1974

(tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.)

DZIAŁ PIERWSZYRozdział II

Podstawowe zasady prawa pracy

Art. 15. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

DZIAŁ CZWARTYRozdział I

Obowiązki pracodawcy

Art. 94. Pracodawca jest obowiązany w szczególności […]:4) zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kodeks pracy – obowiązki pracodawcy

Kodeks pracyDZIAŁ DZIESIĄTY

Bezpieczeństwo i higiena pracy

Rozdział I. Podstawowe obowiązki pracodawcy

Art. 207. § 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higienypracy w zakładzie pracy.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzezzapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednimwykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jestobowiązany:

1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunkipracy,2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasadbezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tymzakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń.


84




Rozdział I. Podstawowe obowiązki pracodawcy

Art. 207. § 2. (cd.)

3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bhp oraz dostosowywać środkipodejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życiapracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy,4) zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy ichorobom zawodowym […],5)uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiącychdziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanychdziałań profilaktycznych,6) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanychprzez organy nadzoru nad warunkami pracy,7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.


85




Rozdział II. Prawa i obowiązki pracownika

Art. 210. § 1. W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa ihigieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życiapracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takimniebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się odwykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

§ 2. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, októrym mowa w § 1, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia,zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

§ 3. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejscazagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2, pracownik zachowujeprawo do wynagrodzenia.


86

Kodeks pracy – prawa pracownika




Art. 210. (cd.)

§ 4. Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego,

powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności

psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia

bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.

§ 5. Przepisy § 1, 2 i 4 nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem

pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.


87

Kodeks pracy – prawa pracownika




Art. 211. Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jestpodstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jestobowiązany:1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu iinstruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminomsprawdzającym,2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa ihigieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówekprzełożonych,3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład wmiejscu pracy,4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środkówochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ichprzeznaczeniem,5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconymbadaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich […].


88

Kodeks pracy – obowiązki pracownika



Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne

Art. 215. § 1. Maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być tak konstruowane ibudowane, aby:

1) zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególnościzabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancjichemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem,szkodliwymi wstrząsami, działaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym iniebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy,

2) uwzględniały zasady ergonomii.

Art. 217. Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inneurządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących ocenyzgodności określonych w odrębnych przepisach.

Kodeks pracy – maszyny i inne urządzenia techn.

89




Rozdział VI. Profilaktyczna ochrona zdrowia

Art. 226. Pracodawca […]:2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywanąpracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Art. 229.§ 1. Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:

1) osoby przyjmowane do pracy,2) pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicyprzenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dlazdrowia lub warunki uciążliwe.

§ 2. Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadkuniezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą,pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustaleniazdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. 90

Kodeks pracy – profilaktyczna ochrona zdrowia




Rozdział VIII. Szkolenie

Art. 237. § 1. Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nieposiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a takżedostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresiebezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy orazprowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. […]

§ 3. Szkolenia, o których mowa w § 2, odbywają się w czasie pracy i na kosztpracodawcy.

91

Kodeks pracy – szkolenia


Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie:

nagłe

powodujące uraz

wywołane przyczyną zewnętrzną

mające związek z pracą

92

Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

Kryterium nagłości przesądza o tym, czy dane zdarzenie zakwalifikuje się jako

wypadek przy pracy czy też jako chorobę zawodową.

Zdarzenie nagłe zachodzi wtedy gdy nie trwa dłużej

niż wynosi czas jednej zmiany roboczej.

Ocena nagłości zdarzenia dokonywana jest zawsze z uwzględnieniem wszystkich okoliczności wypadku.

93


kryterium 1: nagłość zdarzenia

Uraz jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka

wskutek działania czynnika zewnętrznego

(np. chemicznego, mechanicznego, termicznego, elektrycznego,

promieniowania jonizującego, pola elektrycznego lub magnetycznego).

94


kryterium 2: uraz

Dane zdarzenie może być tylko wtedy uznane za wypadek przy pracy,

jeżeli nastąpiło na skutek działania czynników zewnętrznych.

Mogą to być:

urazy spowodowane działaniem elementów ruchomych, ostrych, wystających, urządzeń i narzędzi działanie energii elektrycznej działania substancji chemicznej urazy spowodowane potknięciem i upadkiem.

W/w to jedne z wielu możliwych przyczyn zewnętrznych, dlatego też każdy wypadek

rozpatrywany jest indywidualnie.

95


kryterium 3: przyczyna zewnętrzna

Związek z pracą zachodzi wówczas, gdy przyczyną wypadku jest pełnienie przez

pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy bądź związanych z nim.

Do tej grupy należą wypadki jakim może ulec pracownik w następujących sytuacjach:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub

poleceń przełożonych,

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz

pracodawcy, nawet bez polecenia,

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą

pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

96


kryterium 4: związek z pracą

Poszkodowani w wypadkach przy pracy w Polscena 100 000 zatrudnionych w latach 1985 - 2008

97


98


Poszkodowani w wypadkach przy pracy w Polscena 1 000 zatrudnionych w poszczególnych województwach

1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż wykonywanie

pracy, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika,

które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,

2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,

3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy

organizacje związkowe.

99


wypadek traktowany na równi

z wypadkiem przy pracy

Natychmiast po wystąpieniu wypadku pracodawca powinien:

zapewnić udzielenie poszkodowanemu pierwszej pomocy,

zabezpieczyć miejsce wypadku,

ustalić okoliczności i przyczyny wypadku,

sporządzić dokumentację powypadkową,

zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom,

prowadzić rejestr wypadków przy pracy.

100


Pracodawca zawiadamia inspektora pracy i prokuratora

o każdym wypadku ciężkim, śmiertelnym i zbiorowym.

zasiłek chorobowy – dla pracownika, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy

pracy,

świadczenia rehabilitacyjne – dla pracownika, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal

niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności pracy,

zasiłek wyrównawczy – dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek długiego lub

trwałego uszczerbku na zdrowiu,

jednorazowe odszkodowanie – dla pracownika, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na

zdrowiu,

jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny zmarłego pracownika,

renta z tytułu niezdolności do pracy – dla pracownika, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku,

renta szkoleniowa – dla pracownika, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania

zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem

przy pracy,

renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy,

dodatek do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej,

dodatek pielęgnacyjny.101

Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy


W okresie od 1 kwietnia 2010 r. do 31 marca 2011 r.

kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy

lub choroby zawodowej wynoszą:

621 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

10 860 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz

niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego

55 853 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek

lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty

102


Kwoty jednorazowych odszkodowań

Gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez

poszkodowanego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane

przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,

Gdy poszkodowany, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem substancji

odurzających lub psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do

spowodowania wypadku.

103


Kiedy nie przysługują świadczenia z tytułu wypadku przy pracy?

104


Wypadek, któremu ulega osoba nie będącaw myśl obowiązujących uregulowań

prawnych pracownikiem , nie jest wypadkiem przy pracy .

PRACOWNIK – osoba zatrudniona na podstawie

umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę

(art. 2 k.p.)

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe

zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło

w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia, jeżeli

droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

105


wypadek w drodze do pracy i z pracy

Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy,

mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona

i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą

najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi

z domu do pracy również drogę do miejsca:

1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł

ubezpieczenia rentowego

2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo

społecznych,

3) zwykłego spożywania posiłków,

4) odbywania nauki lub studiów.

106


Podział wypadków przy pracy :

▪ ciężkie

▪ śmiertelne

▪ zbiorowe

▪ pozostałe (lekkie)

107


wypadek ciężki – jest to zdarzenie, które powoduje

ciężkie, nieodwracalne uszkodzenie ciała (takie jak: utrata wzroku, słuchu,

mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia,

naruszające podstawowe funkcje organizmu), lub

nieuleczalną lub zagrażającą życiu chorobę, lub

trwałą chorobę psychiczną, lub

całkowitą lub częściową niezdolność do pracy w zawodzie, lub

trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

108


wypadek śmiertelny – zdarzenie, które

spowodowało śmierć pracownika w okresie

do 6 miesięcy od dnia wypadku.

109


wypadek zbiorowy – wypadek,

któremu w wyniku tego samego zdarzenia

uległy co najmniej dwie osoby.

110


111


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Ilość wypadków śmiertelnych przy pracy w Polsce

na 100 000 zatrudnionych w latach 1985 - 2008

112


Ilość wypadków ciężkich przy pracy w Polsce

na 100 000 zatrudnionych w latach 1985 - 2008

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Powstanie wypadku jest wynikiem działania czynnika:

technicznego

organizacyjnego

ludzkiego

lub ich kombinacji.

113


modelowanie wypadków przy pracy

114



115



Badanie wypadków jest działaniem mającym na celu zidentyfikowanie

przyczyn i okoliczności wypadków.

Do najczęściej wykorzystywanych technik badania wypadków należą:

metoda TOL

analiza odchyleń

analiza drzewa błędów

analiza przepływu energii

metoda MORT116


Metody badania wypadków przy pracy

Za chorobę zawodową uważa się chorobę:

1. określoną w wykazie chorób zawodowych,

2. spowodowaną działaniem czynników szkodliwych

dla zdrowia występujących w środowisku pracy.


117


118


119

Szkodliwości zawodowe, które wywołują choroby zawodowe, można najogólniej podzielić na 4 podstawowe grupy:

czynniki chemiczne czynniki fizyczne czynniki biologiczne uciążliwości związane ze sposobem wykonywania pracy.

Choroby zawodowe stanowią odrębną i trudną dziedzinę wiedzy medycznej, a

zagrożenie tymi chorobami wiąże się nie tylko z odpowiedzialnością za ochronę zdrowia pracujących, lecz także z poważnymi skutkami ekonomicznymi obciążającymi państwo i całe społeczeństwo.


120

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Ilość chorób zawodowych w Polsce w latach 1980-2007

na ok. 10 000 000 zatrudnionych ok. 0,12 %

ok. 0,03%

Choroby zawodowe w Polsce w roku 2007 wg województw(liczba chorób na 100 000 zatrudnionych)


121

122

25%

21%

21%

8%

5%

4%

3%

3%

3%2%2%

Przewlekłe choroby narządu głosu

Pylice płuc

Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich

następstwa Ubytek słuchu

Przewlekłe choroby obwodowego układu

nerwowego Choroby skóry

Nowotwory złośliwe

Przewlekłe choroby układu ruchu

Zespół wibracyjny

Astma oskrzelowa

Alergiczny nieżyt nosa

Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich

następstwa Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane

pyłem azbestuPrzewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli

Choroby wywołane działaniem promieniowania

jonizującegoChoroby układu wzrokowego

Choroby zawodowe w Polsce w roku 2007


123


Choroby zawodowe w Polsce w roku 2007

48%

27%

17%

8%Pylice płuc

Choroby zakaźne lub

pasożytnicze

Obustronny trwały ubytek

słuchu

Przewlekłe choroby

narządu głosu

62%

26%

12%

Przewlekłe choroby

narządu głosu

Choroby zakaźne lub

pasożytnicze

Przewlekłe choroby

obwodowego układu

nerwowego

mężczyźni

kobiety

124

Choroby zawodowe w Polsce w 2007 r. wg działów gospodarki narodowej

(liczba chorób na 100 000 zatrudnionych)


0 50 100 150 200 250 300 350

Administracja publiczna i obrona narodowa

Pośrednictwo finansowe

Handel i naprawy

Obsługa nieruchomości i firm

Transport, gospodarka magazynowa i łączność

Wytwarzanie i zaopatrywanie w media

Hotele i restauracje

Budownictwo

Działalność usługowa komunalna

Przetwórstwo przemysłowe

Ochrona zdrowia i pomoc społeczna

Edukacja

Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo

Górnictwo

Klasyfikacja czynników:

chemiczne fizyczne biologiczne psychofizjologiczne społeczne

Oddziaływanie na człowieka:

pozytywne negatywne

125

Czynniki niebezpieczne, szkodliwe

i uciążliwe w środowisku pracy

Czynniki negatywne:

Czynnik niebezpieczny – czynnik, którego oddziaływanie może

prowadzić do urazu lub natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia

człowieka,

Czynnik szkodliwy – czynnik, którego oddziaływanie może prowadzić do

stopniowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka,

Czynnik uciążliwy – czynnik, którego oddziaływanie może utrudniać

pracę lub obniżać zdolność jej wykonywania, nie powodując jednak

trwałego pogorszenia stanu zdrowia człowieka.

126



Kiedy powstaje zagrożenie urazami ?

127



I. Czynniki mechaniczne

zagrożenia mechaniczne - wszelkie oddziaływania na

człowieka czynników fizycznych, które mogą być przyczyną

urazów powodowanych mechanicznym działaniem części

maszyn, narzędzi, przedmiotów obrabianych lub

wyrzucanych materiałów stałych albo płynnych.

128




Klasyfikacja czynników mechanicznych :

przemieszczające się maszyny oraz transportowane przedmioty,

ruchome elementy,

ostre, wystające elementy, chropowate elementy,

spadające elementy,

płyny pod ciśnieniem,

śliskie, nierówne powierzchnie,

ograniczone przestrzenie (dojścia, przejścia, dostępy),

położenie stanowiska pracy w odniesieniu do podłoża (praca na wysokości),

inne, np. powierzchnie gorące lub zimne, żrące substancje, żywe zwierzęta.129




Podstawowe zagrożenia mechaniczne:

zgniecenie

cięcie lub obcięcie

wplątanie

wciągnięcie lub pochwycenie

uderzenie

przekłucie lub przebicie

starcie lub obtarcie

wytrysk cieczy pod ciśnieniem130




131







132

II. Energia elektryczna



133

Działanie prądu elektrycznego na organizm ludzki:

Działanie bezpośrednie

(wskutek przepływu prądu elektrycznego przez ciało

ludzkie) poprzez oddziaływanie na układ nerwowy

oraz w wyniku elektrolizy krwi i płynów fizjologicznych

może objawiać się:

•odczuwaniem przepływu prądu, uczuciem bólu,

•kurczami mięśni dłoni uniemożliwiającymi uwolnienie

się rażonego,

•zatrzymaniem oddechu, zaburzeniami krążenia krwi,

•zaburzeniami wzroku, słuchu i zmysłu równowagi,

•utratą przytomności,

•migotaniem komór sercowych - bardzo groźnym dla

życia człowieka,

•oparzeniami skóry i wewnętrznych części ciała.

Działanie pośrednie

(bez przepływu prądu przez ciało człowieka):

•oparzenia ciała wskutek pożarów

wywołanych zwarciem elektrycznym,

•oparzenia ciała łukiem elektrycznym,

•uszkodzenia wzroku wskutek dużej

jaskrawości łuku elektrycznego,

•uszkodzenia mechaniczne ciała w wyniku

upadku z wysokości.



134


Prąd w mA Prąd przemienny 50-60 Hz Prąd w mA Prąd stały

1-1,5 Początek odczuwania przepływu prądu 5-8 Początek odczuwania przepływu prądu. Uczucie ciepła

3-6 Powstają skurcze mięśni i odczucie bólu

10-15 Silne skurcze mięśni. Ręce z trudem można oderwać od przewodu. Silne bóle w palcach, ramionach i plecach

15-25 Bardzo silny skurcz. Samodzielne oderwanie się jest niemożliwe. Bardzo silne bóle. Utrudniony oddech

większy niż 30

Bardzo silne skurcze. Utrata przytomności i migotanie komór sercowych

20-25 Powstają skurcze. Znaczne odczuwanie ciepła



135




136




137


Klasy ochronności urządzeń elektrycznych

Uwalnianie osoby rażonej spod działania prądu elektrycznego NN (do 1000 V)



138

• przez wyłączenie napięcia zasilającego,

• przez odciągnięcie porażonego od urządzeń będących pod napięciem,

• przez odizolowanie porażonego, uniemożliwiające przepływ prądu przez jego ciało.


Hałas - wszelkie niepożądane, uciążliwe

lub szkodliwe dźwięki oddziałujące na narząd słuchu

i inne zmysły oraz części organizmu człowieka.



139

III. Hałas

Hałas nie musi być nadmiernie

głośny, aby spowodować problemy

w miejscu pracy. Może bowiem

wchodzić w interakcję z innymi

zagrożeniami na stanowiskach

pracy, zwiększając tym samym

stopień ryzyka.

Szczególnie szkodliwy wpływ hałasu na narząd słuchu powodują następujące

jego cechy i okoliczności narażenia:

poziom dźwięku przekraczający 85 dB; bodźce słabsze nie uszkadzają narządu

słuchu nawet przy długotrwałym nieprzerwanym działaniu,

ciągła ekspozycja na hałas jest bardziej szkodliwa niż przerywana; nawet

krótkotrwałe przerwy umożliwiają bowiem procesy regeneracyjne słuchu,

hałas impulsowy jest szczególnie szkodliwy; mechanizmy obronne narządu

słuchu zapobiegające wnikaniu energii akustycznej do ucha nie zadziałają

odpowiednio szybko.



140

III. Hałas

Skutki wpływu hałasu na organ słuchu dzieli się na:

uszkodzenia struktur anatomicznych narządu słuchu (perforacje, ubytki błony

bębenkowej), będące zwykle wynikiem jednorazowych i krótkotrwałych

ekspozycji na hałas o szczytowych poziomach ciśnienia akustycznego powyżej

130 ÷ 140 dB,

upośledzenie sprawności słuchu w postaci podwyższenia progu słyszenia, w

wyniku długotrwałego narażenia na hałas, o równoważnym poziomie dźwięku

przekraczającym 85 dB. Podwyższenie progu może być odwracalne (tzw.

czasowe przesunięcie progu) lub trwałe (trwały ubytek słuchu).



141

III. Hałas



142

III. Hałas



143

III. Hałas

Pyły są to zbiory cząstek ciał stałych, sedymentujących pod wpływem sił

ciężkości, które mogą przez pewien czas pozostawać w stanie

zawieszonym w gazowej fazie rozpraszającej.



144

IV. Pyły



145

IV. Pyły



146

IV. Pyły

Substancja toksyczna jest to substancja powodująca szkodliwe efekty w organizmach żywych.

Dawka – ilość substancji chemicznej podana, pobrana lub wchłonięta do organizmu określoną drogą.



147

V. Substancje chemiczne



148


Substancja chemiczna wchłonięta do organizmu jedną z możliwych dróg

dostaje się do krwi, skąd może być transportowana do tkanek, w których

ulega przemianie i wywiera działanie na określony układ receptorów.



149


KONIEC

Ergonomia i BHP

Documents

Transcript of Ergonomia i BHP