dwutygodnik MONITORi ubezpieczeń prawa...

1 czerwca 2014 nr 11(251) dwutygodnik

www.mp.infor.pl

prawa pracyi ubezpieczeńMONITOR

Z PRZYKŁADAMI • ZUS • PRAWO PRACY • PŁACE

INDEKS 369691cena 24,90 zł (w tym 5% VAT)I S S N 17 31 - 9 9 6 X

dodatek: ● Temat na życzenie: Urlopy wypoczynkowe – 20 najtrudniejszych problemów z praktyki

spis treści:

I. O TYM MUSISZ WIEDZIEĆ!

1. Pracownicy zatrudnieni w handlu nie mogą pracować w niedzielę 8 czerwca 2014 r. . . . . 4 2. Kiedy powstanie obowiązek oskładkowania prezentów z okazji Dnia Dziecka zakupionych

z zfśs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 3. Od 1 czerwca 2014 r. wzrosły wpłaty na PFRON i wynagrodzenia młodocianych . . . . . . . 8 4. Znana jest kwota graniczna podatku za 2014 r. należnego z działalności gospodarczej

prowadzonej przez rolnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 O to pytają Kadrowi

Jakiego zaświadczenia należy wymagać od pracownika niepełnosprawnego . . . . . . . . . . 12 Czy umowa o pracę dla pozoru jest tytułem do ubezpieczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Co ma robić pracownik w czasie przestoju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

II. AKTUALNOŚCI

Porady na trudne czasy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Do czasu pracy pracownika nie wliczamy całego okresu podróży służbowej . . . . . . . . . . . 13 Zleceniodawca może zobowiązać zleceniobiorcę do przestrzegania zakazu konkurencji . . 13 Pracodawca przejmujący zakład pracy może kontynuować ulgę w opłacaniu składek

na FP i FGŚP za przejętych pracowników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Ustalając podstawę wymiaru zasiłku pracodawca nie powinien uwzględniać składników

wynagrodzenia, których już nie wypłaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1. Zmiany prawa – weszły w życie 28.04–27.05.2014 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 1.1. Termin wznowienia wypłaty żołnierzom zawodowym zaległych świadczeń emerytalnych

niezgodny z konstytucją . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

9 7 7 1 7 3 1 9 9 6 1 4 6 22

ciąg dalszy spisu treści na następnej stronie >

2014M

ONITO

Rprawapracyiubezpieczeń

nr11

◗ W 2014 r. w MONITORZE prawa pracy i ubezpieczeń m.in.:

◗ Zmiany w ustalaniu norm czasu pracy pracowników niepełnosprawnych

◗ Nowe zasady stosowania certyfikatów rezydencji, niezawierających okresu ważności

◗ Zmiany w opodatkowaniu odszkodowań wynikających z przepisów wewnątrzzakładowych

◗ Jakie będą nowe zasady oskładkowania umów zlecenia

◗ Rewolucyjne zmiany w zakresie dokumentowania niezdolności do pracy – e-zwolnienia

Informacje i zamówienia: Biuro Obsługi Klienta: tel. 801 626 666, (22) 761 30 30, e-mail: [email protected]

POLECAMY!

1.2. Funkcjonariusza zwolnionego ze służby nie można pozbawić ekwiwalentu za urlop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1.3. Wyższe świadczenie pielęgnacyjne na niepełnosprawne dzieci. . . . . . . . . . . . . . . . . 15 1.4. Nowe zasady wnioskowania o nadanie funkcjonalności podmiotu publicznego

ePUAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 1.5. Zmiany w terminologii odnoszącej się do wzoru dokumentu elektronicznego . . . . . . 16 1.6 Nowe zasiłki dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . 16 1.7. Organizacja i funkcjonowanie centrów powiadamiania ratunkowego na nowych

warunkach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 1.8. Nowe zasady aktywizacji bezrobotnych i urzędów pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 2. Oczekują na wejście w życie od 30.06.2014 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2.1. Dłuższy termin na zwrot dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem

pracowników niepełnosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2.2. Zmiana terminu refundacji przez PFRON kosztów szkolenia pracowników

niepełnosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 3. W Sejmie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 3.1. Druga ustawa deregulacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 4. Najnowsze orzecznictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 4.1. Emerytury od 67. roku życia dla kobiet i mężczyzn zgodne z konstytucją . . . . . . . . . 20

III. TEMAT NUMERU

1. Do końca lipca 2014 r. trzeba wybrać – ZUS czy OFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Jak jest dzielona składka emerytalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Kto musiał przystąpić do OFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Wybór między ZUS a OFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Decyzja do końca lipca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Konsekwencje spóźnienia lub popełnienia błędu we wniosku o przekazanie składek

do OFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Jak złożyć oświadczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Elektroniczne przesłanie oświadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Decyzję będzie można zmienić . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Odpowiedzi na pytania Czytelników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

IV. JAK SPORZĄDZIĆ DOKUMENT

1. Wypełnianie formularzy potwierdzających właściwe ustawodawstwo dla pracownika

delegowanego za granicę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

V. PRAWO PRACY

1. Podróż służbowa a czas pracy – 7 odpowiedzi na trudne pytania . . . . . . . . . . . . . . . . 45 2. Czy dzień rozpoczęcia pracy może być inny niż dzień zawarcia umowy o pracę . . . . . 50 3. Jak potraktować dwa odrębne wnioski o udzielenie dodatkowego urlopu

macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego złożone w ciągu 14 dni po porodzie . . . . . . . 52

VI. WYNAGRODZENIA

1. Przyznawanie i ustalanie odszkodowania za niepodejmowanie przez zleceniobiorcę

działalności konkurencyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 2. Na jakiej podstawie pracodawca może zrefundować koszty wyjazdów działaczy

związkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

VII. UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE

1. Prawo do zwrotu nadpłaconych składek ZUS może ulec przedawnieniu . . . . . . . . . . . 64 2. Czy przy przejęciu zakładu pracy nowy pracodawca może zachować ulgę

w opłacaniu składek na FP i FGŚP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

VIII. ZASIŁKI

1. Ustalenie podstawy wymiaru zasiłku, gdy za miniony okres nie przysługuje premia . . . 71 2. Czy osoba, która obroniła tytuł naukowy, ma prawo do zasiłku chorobowego

bez okresu wyczekiwania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

IX. EMERYTURY I RENTY

1. Czy pracodawca musi informować ZUS o każdorazowej podwyżce wynagrodzenia

uzyskanego przez emeryta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

W 2014 r. w MONITORZE prawa pracy i ubezpieczeń – dodatki specjalnie na życzenie Czytelników

m.in.:

◗ Ustawa o zwolnieniach grupowych 2014 z komentarzem

◗ Urlopy wypoczynkowe w pytaniach i odpowiedziach

◗ Ustawa zasiłkowa 2014 z komentarzem

◗ Obowiązki pracodawcy na przełomie roku

◗ Nowe zasady dofinansowania wynagrodzeń pracowników z budżetu państwa

Informacje i zamówienia: Biuro Obsługi Klienta: tel. 801 626 666, (22) 761 30 30, e-mail: [email protected]

POLECAMY!

MONITOR PPiU nr 11(251) 1 czerwca 2014 r.

I. O TYM MUSISZ WIEDZIEĆ!4


>> dni wolne od pracy, praca w niedziele i święta

1. Pracownicy zatrudnieni w handlu nie mogą pracować w niedzielę 8 czerwca 2014 r.

W tym roku pierwszy dzień Zielonych Świątek przypada w niedzielę 8 czerwca. Zatem pracownicy zatrudnieni w placówkach handlowych, które funkcjonują w niedzielę, powinni mieć w tym roku ten dzień wolny od pracy.

Pracownicy zatrudnieni w placówkach handlowych nie mogą wykonywać pracy w święta (art. 1519a § 1 Kodeksu pracy). Dotyczy to tylko świąt, które zostały uznane przez przepisy prawa pracy za dni wolne od pracy. Praca w handlu jest zabroniona również w święta, które przypadają w niedzielę, tak jak w przypadku pierwszego dnia Zielonych Świątek (art. 1519a § 2 Kodeksu pracy). Święto to zawsze przypada w niedzielę. Święta, które zostały uznane za dni wolne od pracy, zostały wskazane w art. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wol-nych od pracy.

Pracy w święta w placówkach handlowych nie mogą wykonywać tylko pracownicy. Oznacza to, że w dni świąteczne placówki handlowe mogą być czynne, jeżeli pracę będzie w nich wykonywał np. właściciel sklepu czy osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne. W placówce handlowej w święta nie mogą natomiast pracować pracownicy tymczasowi. Są oni bowiem zatrudnieni na podstawie stosunku pracy. W przypadku zatrudnienia na podsta-wie umów cywilnoprawnych należy uważać, aby takie umowy nie spełniały warunków właś-ciwych dla umowy o pracę.

Praca spełnia warunki odpowiednie dla umowy o pracę, jeżeli jest wykonywana: ■ pod kierownictwem pracodawcy, ■ w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, ■ osobiście, ■ za wynagrodzeniem.

PRZYKŁAD Pracodawca zatrudnia w sklepie spożywczym osobę na umowę zlecenia. W umowie tej określono, że zleceniobiorca będzie wyładowywał towar i wykładał go na półkach w sklepie. Umowa zlecenia zawiera również zapis, że jeśli zleceniobiorca nie będzie mógł wykonywać pracy osobiście, może go zastąpić inna osoba wskazana przez zle-ceniobiorcę i zaakceptowana przez zleceniodawcę. Ponadto z umowy wynika, że zlece-niobiorca nie musi wykonywać pracy w stałych godzinach. W przypadku wyładowania i wyłożenia całego towaru może zakończyć pracę. Za wykonaną pracę przysługuje mu miesięcznie 1000 zł płacone gotówką i 500 zł w towarze. Takie warunki umowy wskazu-ją, że w przedstawionej sytuacji faktycznie mamy do czynienia z umową zlecenia, a nie z umową o pracę. Zleceniobiorca będzie mógł zatem pracować w sklepie również w dni świąteczne.

I. O TYM MUSISZ WIEDZIEĆ! 5

www.inforfk.pl MONITOR PPiU nr 11(251)www.inforfk.pl MONITOR PPiU nr 11(251)

Wykaz świąt wolnych od pracy w 2014 r.

Święta wolne od pracy Termin w 2014 r.

Nowy Rok 1 stycznia (środa)

Święto Trzech Króli 6 stycznia (poniedziałek)

Pierwszy dzień Wielkiej Nocy 20 kwietnia (niedziela)

Drugi dzień Wielkiej Nocy 21 kwietnia (poniedziałek)

Święto państwowe 1 maja (czwartek)

Święto narodowe Trzeciego Maja 3 maja (sobota)

Pierwszy dzień Zielonych Świątek 8 czerwca (niedziela)

Dzień Bożego Ciała 19 czerwca (czwartek)

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny 15 sierpnia (piątek)

Wszystkich Świętych 1 listopada (sobota)

Narodowe Święto Niepodległości 11 listopada (wtorek)

Pierwszy dzień Bożego Narodzenia 25 grudnia (czwartek)

Drugi dzień Bożego Narodzenia 26 grudnia (piątek)

Przepisy Prawa pracy nie zawierają definicji pojęcia „placówka handlowa”. Zdaniem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (pismo nr DPR-079–578/JS/MF/07), przy wykładni pojęcia „placówka handlowa” należy się posiłkować Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) oraz wyjaśnieniami występującymi w słownikach języka polskiego. Zatem za placówkę han-dlową należy uznać każdą placówkę, której główną działalnością jest handel. Dotyczy to zarówno działalności handlowej hurtowej, jak i detalicznej. Placówką handlową będą więc wszystkie sklepy, hurtownie, domy wysyłkowe, stragany, stoiska itp. Natomiast, zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy, za placówki handlowe nie uznaje się m.in. stacji benzynowych, aptek, cukierni, kwiaciarni.

Ze względu na to, że święto Zielonych Świątek zawsze przypada w niedzielę, nie obniża wymiaru czasu pracy. Tylko święta, które występują w innym dniu niż niedziela lub dzień wol-ny od pracy z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, obniżają wymiar czasu pracy o 8 godzin (art. 130 Kodeksu pracy). Oznacza to, że w przypadku gdy pracownik pracuje od poniedziałku do piątku, nominalny czas pracy w czerwcu br. wynosi 160 godzin, a świętem, które obniża wymiar czasu pracy, jest jedynie Boże Ciało (19 czerwca).

1c4c671c-de25-40a6-a922-45ecc912704c

PODSTAWA PRAWNA: ● art. 130, art. 1519–1519a ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm.

Dz.U. z 2014 r., poz. 208

● art. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy – Dz.U. Nr 4, poz. 28; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 224, poz. 1459

Marek Skałkowski – prawnik, ekspert w zakresie prawa pracy, redaktor naczelny MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, były pracownik działu porad prawnych Państwowej Inspekcji Pracy



>> zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, podstawa wymiaru składki, obowiązki pracodawcy, ZUS

2. Kiedy powstanie obowiązek oskładkowania prezentów z okazji Dnia Dziecka zakupionych z zfśs

PROBLEM Z okazji Dnia Dziecka sfinansowaliśmy prezenty dla dzieci na-szych pracowników z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, nie sto-sując kryterium dochodowego. Każde dziecko otrzymało prezent o wartości 100 zł. Czy w tej sytuacji powinniśmy doliczyć wartość prezentu do podstawy oskładkowania pracowników-rodziców?

RADA Tak. Wartość prezentów powinni Państwo doliczyć do pozostałych przychodów pracowników ze stosunku pracy i oskładkować. Świadczenia zo-stały bowiem przyznane bez zastosowania kryteriów socjalnych. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE Przyznanie ulgowych świadczeń oraz wysokość dopłat z zakładowego fun-duszu świadczeń socjalnych są uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z tego funduszu (art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs). Dlatego samo wydanie/sfinansowanie poszczególnych świadczeń ze środków funduszu nie wystarczy do zastosowania zwolnienia z obowiązku składkowego, ponieważ nie zostały łącznie spełnione wszystkie warunki.

Wymóg obowiązywania tzw. kryterium socjalnego oznacza, że nie można przyznać wszyst-kim pracownikom świadczeń w jednakowej wysokości, według zasady „każdemu po równo”. Jest bowiem mało prawdopodobne, aby dwie uprawnione osoby pozostawały w jednako-wej sytuacji życiowej, materialnej i rodzinnej uzasadniającej taką samą pomoc socjalną. Sąd Najwyższy w wyroku z 20 sierpnia 2001 r. (I PKN 579/00, OSNP 2003/14/331) stwierdził, że:

(…) pracodawca, administrujący środkami zakładowego funduszu świadczeń so-cjalnych, nie może ich wydatkować niezgodnie z regulaminem zakładowej działal-ności socjalnej, którego postanowienia nie mogą być sprzeczne z zasadą przyzna-

wania świadczeń według kryterium socjalnego, to jest uzależniającego przyznawanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu (…).

Potwierdził to SN w wyroku z 16 września 2009 r. (I UK 121/09), zgodnie z którym przyzna-wanie ulgowych świadczeń i wysokość dopłat z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych powinno być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby korzystającej z fun-duszu i nawet zapisy zawarte w regulaminie świadczeń socjalnych nie mogą zmienić tej zasady.

PRZYKŁADW firmie Wenus sp. z o.o. dzieci pracowników otrzymały na Dzień Dziecka prezenty zakupione z zfśs o jednakowej wartości. Pracodawca uznał, że zastosował kryterium


www.inforfk.pl MONITOR PPiU nr 11(251)

socjalne, ponieważ liczbę prezentów uzależnił od liczby dzieci w rodzinie (1 prezent dla 1 dziecka). ZUS zakwestionował takie zastosowanie kryterium socjalnego, uznając je za nieprawidłowe, gdyż każde dziecko otrzymało prezent o tej samej wartości, a przy ich przyznaniu pracodawca nie zbadał sytuacji materialnej, rodzinnej i życiowej pracow-ników. W związku z tym wartość prezentu będzie stanowiła dla pracownika (rodzica dziecka) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz pod-stawę do opodatkowania.

W wydawanych decyzjach ZUS wyjaśnia płatnikom, że żadne (wybrane) formy dzia-łalności socjalnej nie mogą być wyłączone spod rygoru badania indywidualnej sytuacji rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do opieki socjalnej. Ustawowy wymóg stoso-wania kryterium socjalnego należy bezpośrednio wiązać z treścią zwolnienia zawarte-go w § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego (decyzja ZUS z 4 kwietnia 2014 r., DI/100000/43/128/2014). Nie tylko ZUS potwierdza konieczność rozdzielania świadczeń z zfśs pod kątem zwolnienia składkowego według sytuacji socjalnej pracownika i jego ro-dziny (w zróżnicowanej wysokości), ale również sądy. Przykładem może być wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 5 listopada 2013 r. (III AUa 1063/13), w którym sąd wska-zał że:

(…) prawidłowa interpretacja art. 8 ust. 1 ustawy nie zezwala na przyznanie przez pracodawcę świadczeń z zfśs pracownikom, z pominięciem indywidualnej analizy ich sytuacji pod kątem wskazanego w tym przepisie kryterium socjalnego. Takie

przyzwolenie byłoby bowiem traktowane – jak trafnie wskazuje doktryna – jako przyznanie dodatków do wynagrodzenia. (…)

PRZYKŁADRegulamin prowadzonego przez spółkę POLMAR zfśs przewiduje przekazywanie pa-czek na Dzień Dziecka pracownikom posiadającym dwoje dzieci i więcej. Na każde dzie-cko przypada jedna paczka. Ponadto pracownicy, których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 800 zł, dostają dodatkowo bilety do parku linowego o wartości od 50 do 100 zł. Tak sformułowane warunki otrzymania świadczeń z zfśs są wystarczające do objęcia ich zwolnieniem ze składek.

Firmom nie jest łatwo różnicować dzieci pracowników i przygotowywać im prezenty świą-teczne czy okolicznościowe bardziej lub mniej wartościowe, aby spełnić warunki ustawy o zfśs i korzystać ze zwolnienia składkowego. Jednak fundusz ma swoje specjalne przezna-czenie i powinien służyć wspieraniu rodzin wielodzietnych znajdujących się w szczególnej sytuacji czy mniej zamożnych, a nie np. finansowaniu wszystkim pracownikom nagród czy prezentów.

c6436a68-5209-4395-a6f4-4482afe39d2e

PODSTAWA PRAWNA: ● art. 8 ust. 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych – j.t. Dz.U. z 2012 r.,

poz. 592; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1645



● § 1, § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegó-łowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – Dz.U. Nr 161, poz. 1106; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 127, poz. 860

Izabela Nowacka – ekonomistka, od wielu lat zajmuje się tematyką wynagrodzeń i roz-liczaniem płac, autorka licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, prowadzi portal kadrowo-płacowy

>> deklaracja PFRON, pracownik młodociany, świadczenia emerytalne

3. Od 1 czerwca 2014 r. wzrosły wpłaty na PFRON i wynagrodzenia młodocianych

Od 1 czerwca 2014 r. zmieniły się: wysokość wynagrodzenia dla pracow-ników młodocianych, kwota przychodu powodującego zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytów i rencistów oraz podstawa, od której są dokonywane wpłaty na PFRON. Zmiana wynika z obowiązującej od 1 czerwca 2014 r. nowej kwoty bazowej, którą stanowi przeciętne wyna-grodzenie w I kwartale br., tj. 3895,31 zł.

Zmiana kwoty bazowej od 1 czerwca 2014 r. powoduje, że wyższe będą wskaźniki zależne od jej wysokości, m.in. wynagrodzenie pracowników młodocianych, kwota przychodu powo-dującego zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytów i rencistów oraz podstawa, od której dokonywane są wpłaty na PFRON.

Wynagrodzenie młodocianych Wynagrodzenie pracowników młodocianych w okresie od 1 czerwca do 31 sierpnia 2014 r.

będzie wyższe odpowiednio o 2,88 zł (dla pracownika w I roku nauki), o 3,60 zł (dla pracow-nika w II roku nauki) i o 4,32 zł (dla pracownika w III roku nauki).

Wynagrodzenie pracowników młodocianych

Pracownik młodocianyWysokość wynagrodzenia w okresieod 1 czerwca do

31 sierpnia 2014 r.od 1 marca do 31 maja 2014 r.

w I roku nauki – nie mniej niż 4% przeciętnego wynagrodzenia 155,81 zł 152,93 zł w II roku nauki – nie mniej niż 5% przeciętnego wynagrodzenia 194,77 zł 191,17 zł w III roku nauki – nie mniej niż 6% przeciętnego wynagrodzenia 233,72 zł 229,40 zł

Wpłaty na PFRON W omawianym okresie pracodawcy zobowiązani do wpłat na PFRON dokonają ich w wyższej

wysokości w porównaniu do wpłat dokonywanych za okres od marca do maja 2014 r. Podstawa do dokonywania wpłat jest bowiem wyższa o 71,99 zł. Wpłaty na PFRON dokonuje się w wysokości



ustalonej według wzoru: 40,65% przeciętnego wynagrodzenia x liczba pracowników odpowia-dająca różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych.

Wysokość wpłat na PFRON

Okres Kwota bazowa

od czerwca do sierpnia 2014 r. 3895,31 zł

od marca do maja 2014 r. 3823,32 zł

Dla pracodawców, którzy zamierzają ubiegać się o dofinansowanie z tytułu zatrudnienia osób bezrobotnych lub niepełnosprawnych, wyższe przeciętne wynagrodzenie oznacza wyż-szą kwotę refundacji z tego tytułu, jeżeli umowa ze starostą zostanie zawarta w okresie od 1 czerwca do 31 sierpnia 2014 r.

Zawieszenie i zmniejszenie świadczeń emerytalno-rentowych Emerytów i rencistów obowiązują progi zarobków, po przekroczeniu których świadczenie

będzie zawieszone lub zmniejszone. Wynoszą one 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ogłoszonego przez Prezesa GUS. Progi te zmie-niają się raz na kwartał i od 1 czerwca 2014 r. wynoszą 2726,80 zł (70% przeciętnego wyna-grodzenia) oraz 5063,90 zł (130% przeciętnego wynagrodzenia).

Zawieszanie i zmniejszanie świadczeń emerytów i rencistów

Okres obowiązywania

Kwoty przychodu odpowiadające

70% przeciętnego wynagrodzenia 130% przeciętnego wynagrodzenia

od 1 czerwca 2014 r. 2726,80 zł 5063,90 zł

od 1 marca 2014 r. 2676,40 zł 4970,40 zł

od 1 grudnia 2013 r. 2556,20 zł 4747,30 zł

od 1 września 2013 r. 2528,80 zł 4696,30 zł

od 1 czerwca 2013 r. 2618,10 zł 4862,10 zł

W przypadku gdy osiągany przez świadczeniobiorcę przychód przekroczy 70% przeciętnego wy-nagrodzenia, ale nie będzie wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia, świadczenie będzie podle-gało zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.

Maksymalnie świadczenie można pomniejszyć o: ■ 557,91 zł – emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, ■ 418,46 zł – renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ■ 474,25 zł – renta rodzinna dla jednej osoby.

Natomiast konsekwencją osiągnięcia zarobków wyższych niż 130% przeciętnego wyna-grodzenia jest zawieszenie prawa do emerytury lub renty.



12fecc92-87a5-44bf-9951-c83bf78d6c1b

PODSTAWA PRAWNA: ● art. 20 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

– j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 1440; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 567

● § 19 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 232

● art. 2 ust. 1 pkt 28 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 674; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 598

● komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 12 maja 2014 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2014 r. – M.P. z 2014 r., poz. 326

Bożena Goliszewska-Chojdak – ekonomistka, specjalista z zakresu kadr i płac, redaktor MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, praktyk z kil-kunastoletnim doświadczeniem w dziale personalnym

>> rolnik, działalność gospodarcza, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS)

4. Znana jest kwota graniczna podatku za 2014 r. należnego z działalności gospodarczej prowadzonej przez rolnika

Co roku osoby podlegające ubezpieczeniu rolniczemu, które prowadzą działalność gospodarczą lub przy niej współpracują, mają obowiązek składania w KRUS zaświadczeń z urzędu skarbowego lub oświadczeń o wysokości podatku dochodowego od przychodów z tej działalności. Jeżeli kwota podatku przekroczy górną granicę (za 2014 r. – 3166 zł), to rolnik-przedsiębiorca traci prawo do podlegania ubezpieczeniom w sy-stemie rolniczym i musi ubezpieczyć się w ZUS.

Rolnicy prowadzący działalność gospodarczą mają obowiązek złożyć w KRUS oświadcze-nie lub zaświadczenie uzyskane z urzędu skarbowego o kwocie należnego podatku za rok ubie-gły do 31 maja br. W związku z tym powstały wątpliwości, do kiedy złożyć takie oświadczenie lub zaświadczenie w 2014 r., ponieważ w tym roku 31 maja przypada w sobotę. W tej sytuacji bezpieczniej będzie zachować termin 31 maja, chociaż niewykluczone, że KRUS będzie przyj-mował takie dokumenty do 2 czerwca br. Jeżeli termin nie zostanie zachowany lub zostanie przekroczony limit kwoty granicznej podatku za ubiegły rok (w 2013 r. – 3092 zł), ubezpie-czenie rolnicze ustaje od 1 czerwca 2014 r. Rolnik musi się wówczas zgłosić do ZUS w celu objęcia go ubezpieczeniami społecznymi z tytułu prowadzonej działalności.

Rolnik-przedsiębiorca może kontynuować ubezpieczenie w KRUS, jeśli spełni łącznie na-stępujące warunki (art. 5a ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników): ■ złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu ubezpieczenia rolników w terminie 14 dni

od dnia podjęcia działalności lub współpracy,



■ nadal prowadzi lub pracuje w gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym produkcji rolnej, ■ nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym, ■ nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń

społecznych, ■ należny podatek dochodowy za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej

działalności gospodarczej nie przekroczył kwoty granicznej (za 2014 r. – 3166 zł).

Pozarolniczą działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecz-nym rolników jest działalność prowadzona na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez oso-by fizyczne na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej z wyłączeniem: ■ wspólników spółek prawa handlowego oraz ■ osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu

w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, z której przychody są przychodami z działalności gospo-darczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

PRZYKŁADWiktor W. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i jednocześnie prowadzi go-spodarstwo rolne. Ubezpieczeniom społecznym podlega w KRUS. Od 1 lipca br. rolnik zamierza przekształcić formę prowadzonej działalności w spółkę jawną, której będzie wspólnikiem. W tej sytuacji Wiktor W. nie będzie spełniał warunków do objęcia go w dal-szym ciągu ubezpieczeniami w KRUS. Od 1 lipca 2014 r. rolnik-przedsiębiorca będzie podlegać obowiązkowi ubezpieczeń społecznych w ZUS.

Jeżeli rolnik prowadzący działalność gospodarczą nie złoży w terminie omawianego oświadczenia/zaświadczenia z przyczyn od niego niezależnych (okoliczności losowe), to może wnioskować w KRUS o przywrócenie terminu złożenia takiego oświadczenia/zaświad-czenia. Jednak udowodnienie losowych okoliczności spoczywa na rolniku.

PODSTAWA PRAWNA: ● art. 5a ust. 1, ust. 3, ust. 4, ust. 6–7, ust. 10, art. 36 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym

rolników – j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 1403; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1650

● obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 18 kwietnia 2013 r. w sprawie rocznej kwoty granicznej – M.P. z 2013 r., poz. 353

● obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 14 kwietnia 2014 r. w sprawie rocznej kwoty granicznej – M.P. z 2014 r., poz. 320

● art. 165 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 101; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 567

Agata Pinzuł – specjalista z zakresu ubezpieczeń społecznych, redaktor MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, praktyk z kilkunastoletnim doświadczeniem w dziale personalnym, były wieloletni pracownik ZUS


O to pytają Kadrowi

Precyzyjna wyszukiwarka Codziennie aktualizowanabaza wiedzy

Codzienny kontakt z Ekspertami Najlepsze narzędzia w pracy każdego Kadrowego

WWW.INFORLEX.PL

Co ma robić pracownik w czasie przestojuCzy w czasie przestoju pracownik ma obowiązek powiada-miać pracodawcę, gdzie się aktualnie znajduje i jak się z nim skontaktować?TAK. Pracownik ma obowiązek informować pracodawcę, że pozostaje w stałej i ciągłej gotowości do natychmiastowego podjęcia i świadczenia pracy na jego rzecz. Oznacza to, że zatrudniony powinien systematycznie informować swego przełożonego o tym, gdzie przebywa i jak można się z nim skontaktować na wypadek, gdyby trzeba go było wezwać do pracy. Sposoby przekazywania takich informacji są dowolne – może się to odby-wać np. za pomocą poczty elektronicznej.

Czy umowa o pracę dla pozoru jest tytułem do ubezpieczeńJakie konsekwencje poniesie pracownik, który zawrze umo-wę o pracę dla pozoru, to znaczy nie będzie świadczyć pracy, a umowę podpisał jedynie po to, by podlegać ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym?Zakład Ubezpieczeń Społecznych, uznając pozorność zatrudnienia, wy-łączy takiego pracownika z ubezpieczeń społecznych i z ubezpieczenia zdrowotnego. Ubezpieczeniom tym będzie podlegał tylko ten pracownik, który faktycznie wykonuje pracę w ramach stosunku pracy, czyli świadczy pracę określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem i za wynagrodzeniem, które odpowiada ilości i jakości świadczonej pracy.

Beata Skrobisz-Kaczmarekradca prawny

Jakiego zaświadczenia należy wymagać od pracownika niepełnosprawnegoZatrudniamy w naszej irmie pracownika niepełnospraw-nego. Pracuje on w wymiarze czasu pracy przewidzianym dla niepełnosprawnych. Wystąpił jednak z wnioskiem o skrócenie czasu pracy do 7 godzin na dobę. Jaki dokument powinien w związku z tym przedstawić w dziale kadr?Niepełnosprawny pracownik domagający się skrócenia czasu pracy powinien przedstawić zaświadczenie wydane przez lekarza przepro-wadzającego badania pro ilaktyczne, z którego wynika potrzeba skró-cenia norm czasu pracy. Jeśli w irmie nie ma takiego lekarza, stosowne zaświadczenie może być wystawione także przez lekarza sprawujące-go opiekę nad osobą niepełnosprawną.

Joanna Skrobiszspecjalista

ds. prawa pracy i ubezpieczeń

Ewa Preisspecjalista

ds. prawa pracy i ubezpieczeń

II. AKTUALNOŚCI 13


Porady na trudne czasy ✔ Do czasu pracy pracownika nie wliczamy całego okresu podróży

służbowejDo czasu pracy zalicza się tylko czas podróży służbowej, który pokrywa się z godzina-mi pracy danego pracownika oraz czas wykonywania zadań służbowych poza tymi go-dzinami. Jeżeli zatem pracownik podróżuje poza swoimi godzinami pracy i nie wykonuje w tym czasie pracy, to za ten czas nie przysługuje mu wynagrodzenie. Okresu tego nie wliczamy mu bowiem do czasu pracy – zob. „Podróż służbowa a czas pracy – 7 odpo-wiedzi na trudne pytania”, str. 45

✔ Zleceniodawca może zobowiązać zleceniobiorcę do przestrzegania zakazu konkurencji Nie ma przeszkód, aby zleceniodawca zabezpieczył się przed wykorzystaniem przez zle-ceniobiorcę czy kontrahenta informacji zdobytych przez te osoby w czasie zatrudnienia, zawierając z nimi umowę o zakazie konkurencji. Taki zakaz może obejmować zarówno okres trwania współpracy, jak i obowiązywać po jej zakończeniu. Z tego tytułu zlecenio-dawca, co do zasady, powinien przewidzieć ekwiwalent należny zleceniobiorcy za okres po ustaniu zatrudnienia – zob. „Przyznawanie i ustalanie odszkodowania za niepodej-mowanie przez zleceniobiorcę działalności konkurencyjnej”, str. 55

✔ Pracodawca przejmujący zakład pracy może kontynuować ulgę w opłacaniu składek na FP i FGŚP za przejętych pracownikówW przypadku przejęcia pracowników w trybie art. 231 § 1 Kodeksu pracy pracodawca przejmujący zakład pracy ma prawo do kontynuowania 36-miesięcznego okresu zwolnie-nia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP za przejętych pracowników, którzy powrócili do pracy po urlopie macierzyńskim, dodatkowym urlopie macierzyń-skim, urlopie rodzicielskim lub wychowawczym, jeśli poprzedni pracodawca korzystał z takiego zwolnienia – zob. „Czy nowy pracodawca może zachować ulgę w opłacaniu składek na FP i FGŚP przy przejęciu zakładu pracy”, str. 69

✔ Ustalając podstawę wymiaru zasiłku pracodawca nie powinien uwzględniać składników wynagrodzenia, których już nie wypłacaPracodawca wprowadzając składnik wynagrodzenia może z góry określić okres, na jaki ten składnik przyznaje. W takiej sytuacji powinien pamiętać, że jeśli zgodnie z umo-wą o pracę lub regulaminem wynagradzania składniki wynagrodzenia przysługują tyl-ko do określonego terminu, powinny być uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego (ale też zasiłków macierzyńskich i opiekuńczego) tylko do tego terminu – zob. „Ustalanie podstawy wymiaru zasiłku, gdy za miniony okres nie przysługuje premia”, str. 71

II. AKTUALNOŚCI14


1. Zmiany prawa – weszły w życie 28.04–27.05.2014 r.Na podstawie aktów prawnych opublikowanych do 14 maja 2014 r.

28 kwietnia 2014 r.

1.1. Termin wznowienia wypłaty żołnierzom zawodowym zaległych świadczeń emerytalnych niezgodny z konstytucją

Trybunał Konstytucyjny na posiedzeniu 8 kwietnia 2014 r. orzekł, że niezgodne z konstytucją są przepisy ustawy z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin w zakresie, w jakim wypłata świadczeń pieniężnych jest wznawiana od mie-siąca, w którym ustała przyczyna powodująca wstrzymanie ich wypłaty, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu, w warunkach, gdy nie mogły być one doręczone z przyczyn niezależnych od woj-skowego organu emerytalnego. Trybunał stwierdził, że zaskarżony przepis tak samo traktuje sytuacje, w których nie można było doręczyć świadczenia z powodu zaniedbania lub nie-staranności samego świadczeniobiorcy, oraz sytuacje, w których świadczeniobiorca nie jest odpowiedzialny za to, że nie można mu było doręczyć świadczenia (np. w razie jego nagłej hospitalizacji). W każdej z tych sytuacji świadczeniobiorca nie może uzyskać zaległych świad-czeń. Tymczasem ustawodawca powinien oceniać te sytuacje odmiennie. Obecna regulacja prowadzi więc do arbitralnego ograniczenia praw do świadczeń. Odnosi się ona bowiem nie tylko do trybu wznawiania wypłaty emerytury, lecz także innych świadczeń pieniężnych przy-sługujących w ramach wojskowego systemu zabezpieczenia społecznego. Powyższy przepis utraci moc obowiązującą we wskazanym zakresie 1 stycznia 2015 r.Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 kwietnia 2014 r. sygn. akt K 21/13 – Dz.U. z 28 kwietnia 2014 r., poz. 542

28 kwietnia 2014 r.

1.2. Funkcjonariusza zwolnionego ze służby nie można pozbawić ekwiwalentu za urlop

Trybunał Konstytucyjny na posiedzeniu 15 kwietnia 2014 r. stwierdził, że funkcjonariusz ABW, który został zwolniony ze służby z powodu dwukrotnego niestawienia się bez usprawiedliwienia przed komisją lekarską, do której został skierowany w celu określenia jego stanu zdrowia, ma prawo do ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nie-wykorzystany w roku zwolnienia ze służby oraz za urlopy zaległe. Tym samym TK orzekł o niezgodności z konstytucją art. 128 ust. 1 pkt 2 ustawy z 24 maja 2002 r. o Agencji Bez-pieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie art. 5 pkt 2 ustawy z 27 września 2013 r. o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim pomija prawo do ekwiwalentu pieniężnego w wyżej wymienionej sytuacji. Trybunał stwierdził, że wyłączenie prawa do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy nie łączy się w żaden sposób z podstawą zwol-nienia funkcjonariusza ABW ze służby. O ile można sobie wyobrazić, że ustawodawca po-zbawia funkcjonariusza niektórych świadczeń pieniężnych w związku z jego zwolnieniem ze służby z przyczyn, które ocenia negatywnie (niewątpliwie w takich kategoriach można rozpatrywać niesubordynację funkcjonariusza, jaką jest dwukrotne nieusprawiedliwione

II. AKTUALNOŚCI 15


niestawienie się przed komisją lekarską), o tyle prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy ma inne cele i uzasadnienie. Jest to jedno z upraw-nień, które wyznacza status pracownika (funkcjonariusza) w demokratycznym państwie prawnym, a także zabezpiecza humanitarne i bezpieczne warunki pracy jednostki. Nie można się go zrzec i na tej samej zasadzie nie może być uzależnione od przyczyny zwol-nienia funkcjonariusza ze służby.Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 kwietnia 2014 r. sygn. akt SK 48/13 – Dz.U. z 28 kwietnia 2014 r., poz. 544

1 maja 2014 r.

1.3. Wyższe świadczenie pielęgnacyjne na niepełnosprawne dzieciRodzice lub opiekunowie, którzy nie podejmują pracy bądź z niej rezygnują, aby opiekować się stale swoimi niepełnosprawnymi dziećmi, mają prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 800 zł. Chodzi o rodziców i opiekunów osób, u których niepełnosprawność wystąpiła do 18. roku życia lub w przypadku uczących się albo studiujących do 25. roku ży-cia. W 2015 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego będzie wynosiła 1200 zł, a w 2016 r. 1300 zł. Od 2017 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie waloryzowane w tempie wzrostu mi-nimalnego wynagrodzenia za pracę. Decyzje o wysokości świadczeń pielęgnacyjnych będą zmieniane z urzędu, co usprawni proces ich waloryzowania.Ustawa z 24 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych – Dz.U. z 30 kwietnia 2014 r., poz. 559

Szczegółowo o zmianach pisaliśmy w MPPiU nr 10/2014 w artykule „Zmiany w świadcze-niach pielęgnacyjnych i zasiłku opiekuńczym od 1 maja 2014 r.”

11 maja 2014 r.

1.4. Nowe zasady wnioskowania o nadanie funkcjonalności podmiotu publicznego ePUAP

Określono, że podmiot publiczny występuje do ministra właściwego do spraw informatyza-cji z wnioskiem o nadanie funkcjonalności podmiotu publicznego na ePUAP. Tym samym zrezygnowano ze znajdującego się w dotychczas obowiązującym rozporządzeniu wymogu zamieszczenia we wniosku informacji o posiadaniu uprawnień do potwierdzania profilu za-ufanego, gdyż informacje te pozostają w dyspozycji ww. ministra. Pojęcie „organ” zostało zastąpione terminem „podmiot publiczny”. Doprecyzowano także zakres informacji doty-czących podmiotu publicznego (oznaczenie podmiotu publicznego, imię i nazwisko osoby upoważnionej do reprezentacji podmiotu publicznego wraz z podaniem funkcji lub stano-wiska, dane administratora podmiotu). Funkcjonalność podmiotu publicznego na ePUAP będzie nadawana podmiotom niebędącym podmiotami publicznymi, jeśli realizują zadania publiczne, na podstawie porozumienia zawartego między ww. ministrem a podmiotem udostępniającym usługę, określającym zakres i warunki udostępnienia usługi. Natomiast podmiotom, które pełnią funkcję punktu potwierdzającego profil zaufany ePUAP, funkcjo-nalność będzie nadawana na podstawie zgody ww. ministra wyłącznie w celu potwierdzania profilu ePUAP. Przy czym określono, że nadanie funkcjonalności podmiotu publicznego na ePUAP oraz wydanie certyfikatu dla systemu teleinformatycznego stanowi czynność materialno-techniczną. Wnioski o nadanie funkcjonalności podmiotu publicznego ePUAP

II. AKTUALNOŚCI16


złożone do ministra przed dniem wejścia w życie rozporządzenia rozpoznaje się na zasa-dach dotychczasowych. Zmiany w rozporządzeniu wynikają ze zmian wprowadzonych do ustawy z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2013 r., poz. 235; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 183).Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z 6 maja 2014 r. w sprawie zakresu i warunków korzystania z elektronicznej platformy usług administracji publicznej – Dz.U. z 8 maja 2014 r., poz. 584

11 maja 2014 r.

1.5. Zmiany w terminologii odnoszącej się do wzoru dokumentu elektronicznego

Wprowadzono niezbędne zmiany dostosowujące terminologię odnoszącą się do wzoru doku-mentu elektronicznego, która została ujednolicona w ustawie o informatyzacji działalności pod-miotów realizujących zadania publiczne. Ponadto uchylono przepisy powielające uregulowania wprowadzone do tej ustawy. Określono, że dane elektroniczne powiązane z dokumentem elek-tronicznym doręczonym podmiotowi publicznemu w sposób zapewniający rozpoznawalność późniejszych zmian dokonanych w tych danych oraz potwierdzone i niepotwierdzone poświad-czenia doręczeń organ administracji publicznej przechowuje przez co najmniej taki okres, przez jaki jest obowiązany przechowywać pisma, których dotyczą te poświadczenia. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 8 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sporządzania pism w formie dokumentów elektronicznych, doręczania do-kumentów elektronicznych oraz udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicznych – Dz.U. z 9 maja 2014 r., poz. 590

15 maja 2014 r.

1.6 Nowe zasiłki dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych

Opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych otrzymają nowy rodzaj świadczenia – za-siłek dla opiekunów. Otrzymają go zarówno wstecz – za okres od 1 lipca 2013 r. do dnia poprzedzającego wejście w życie ustawy (wraz z odsetkami ustawowymi) – jak i od wejścia w życie ustawy, pod warunkiem że zgodnie z kryteriami obowiązującymi na koniec 2012 r. byli uprawnieni do otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego. Zasiłek będzie wypłacany w wysokości 520 zł miesięcznie bez względu na dochód w rodzinie. Zasiłki będą przyzna-wane na wniosek, który trzeba złożyć w ciągu 4 miesięcy od wejścia w życie ustawy. Osoby uprawnione do złożenia wniosku zostaną o tym poinformowane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w terminie 14 dni od wejścia w życie ustawy. Zgodnie z ustawą, kwo-ty zasiłków dla opiekunów będą podlegały weryfikacji podobnie jak świadczenia rodzinne oraz zasiłek rodzinny i tzw. becikowe. Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego zostało również przyznane osobom, które do końca 2012 r. pobierały świadczenie pielęgnacyjne, a następnie nie zostały objęte uprawnieniem do otrzymywania specjalnego zasiłku opie-kuńczego ze względu na to, że z końcem 2012 r. wygasły czasowe orzeczenia o niepełno-sprawności.Ustawa z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów – Dz.U. z 30 kwietnia 2014 r., poz. 567

II. AKTUALNOŚCI 17


20 maja 2014 r.

1.7. Organizacja i funkcjonowanie centrów powiadamiania ratunkowego na nowych warunkach

Określono, że w skład centrum powiadamiania ratunkowego wchodzą stanowiska: kierownika centrum, zastępcy kierownika centrum, operatorów numerów alarmowych, obsługi administra-cyjnej i technicznej oraz psychologa. Kierownikiem centrum oraz jego zastępcą może być oso-ba posiadająca doświadczenie zawodowe w zakresie powiadamiania ratunkowego, zarządzania kryzysowego, bezpieczeństwa i porządku publicznego, ochrony przeciwpożarowej lub ratow-nictwa medycznego. Kierownik centrum organizuje pracę centrum, a w szczególności opra-cowuje zasady funkcjonowania centrum, plan postępowania w sytuacji wystąpienia zakłóceń w realizacji zadań przez centrum, zasady organizacji pracy operatorów numerów alarmowych i innego personelu centrum, plan zwiększenia obsad osobowych, a także wykaz podmiotów ratowniczych oraz innych podmiotów, do których zadań należy ochrona życia, zdrowia, bez-pieczeństwa i porządku publicznego, mienia lub środowiska funkcjonujących na terenie działa-nia centrum. Zastępca kierownika centrum powiadamiania ratunkowego zastępuje kierownika podczas jego nieobecności. Obsługa administracyjna wykonuje zadania wykraczające poza za-kres obowiązków operatorów numerów alarmowych, kierowników centrów lub ich zastępców, np. zajmuje się udostępnianiem sądowi, prokuraturze lub Policji danych zarejestrowanych w sy-stemie teleinformatycznym. Obsługa techniczna wykonuje zadania związane z utrzymaniem infrastruktury teleinformatycznej i telekomunikacyjnej w centrum. Do zadań psychologa należy wspieranie operatorów numerów alarmowych w sytuacjach stresowych. Decyzję o utworzeniu oddziału centrum podejmuje wojewoda uwzględniając liczbę obsługiwa-nych zgłoszeń alarmowych i specyfikę regionu (w tym ukształtowanie terenu oraz ryzyko wy-stąpienia na danym obszarze katastrof naturalnych lub awarii technicznych). Elementami, które wojewoda może brać pod uwagę przy tworzeniu oddziału centrum, są gęstość zaludnienia na danym terytorium oraz potrzeby ludności. Warunkiem niezbędnym do utworzenia oddziału cen-trum jest zapewnienie odpowiednich uwarunkowań lokalowych i technicznych funkcjonowania systemu powiadamiania ratunkowego na obszarze województwa, w tym przede wszystkim do-stępność do sieci teleinformatycznej na potrzeby obsługi numerów alarmowych.Opracowywany przez kierownika centrum wykaz ma być udostępniany pozostałym centrom powiadamiania ratunkowego, a także funkcjonującym na terenie działania centrum: Komendan-towi Wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej i Komendantowi Wojewódzkiemu (Stołecz-nemu) Policji. Od 1 stycznia 2015 r. kierownik centrum będzie zobowiązany przekazywać ten wykaz także dysponentom zespołów ratownictwa medycznego bezpośrednio obsługującym zgłoszenia alarmowe. Do tego czasu, ze względu na znaczne rozproszenie systemu państwo-wego ratownictwa medycznego i znaczną liczbę dyspozytorów medycznych działających na obszarze właściwości centrum, wykaz ten będzie przekazywany kierownikowi komórki organi-zacyjnej urzędu wojewódzkiego właściwej w sprawach ratownictwa medycznego.Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z 28 kwietnia 2014 r. w sprawie organiza-cji i funkcjonowania centrów powiadamiania ratunkowego – Dz.U. z 5 maja 2014 r., poz. 574

27 maja 2014 r.

1.8. Nowe zasady aktywizacji bezrobotnych i urzędów pracyUrzędy pracy będą ustalać profile pomocy dostosowane do potrzeb i możliwości konkretnego bezrobotnego. Pierwszy profil dotyczy bezrobotnych aktywnych, dla których podstawowym

II. AKTUALNOŚCI18


wsparciem będą oferty pracy i doradztwo zawodowe, takie jak np. szkolenia czy pożyczki na działalność gospodarczą. Drugi profil pomocy obejmuje osoby bezrobotne wymagające wspar-cia – będą one mogły korzystać ze wszystkich możliwości wsparcia oferowanych przez urzę-dy pracy, np. ze staży. Trzeci profil pomocy dotyczy bezrobotnych oddalonych od rynku pracy, np. wykluczonych społecznie, którzy będą obsługiwani przez podmioty pośredniczące, w tym agencje zatrudnienia lub organizacje pozarządowe. Pracownicy urzędów pracy będą mogli otrzymywać premie uzależnione od efektów ich działania w zakresie aktywizacji zawodowej bez-robotnych. Zmienione zostały zasady ustalania wysokości środków Funduszu Pracy na finanso-wanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej w województwie. Będą one uzależnione od efektywności działań aktywizacyjnych. Środki FP będą kierowane na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łago-dzenie skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej w województwie z uwzględnieniem efektów działań aktywizacyjnych urzędów pracy (uzależnienie środków na wynagrodzenia pracowników od efektów pracy). Ich wysokość będzie przyznawana w zależności od standardów działania urzędów pracy. Zwiększona została rola partnerów społecznych w procesie zarządzania środka-mi Funduszu Pracy (rady rynku pracy) oraz rola samorządu województwa w polityce rynku pracy, profilowaniu pomocy udzielanej bezrobotnym, ułatwieniom w kwestiach związanych z podnosze-niem kwalifikacji zawodowych oraz reformie sieci EURES. Przyjęto też rozwiązania mające przy-czynić się do tworzenia miejsc pracy i ponownego zatrudnienia powracających na rynek pracy po przerwie związanej z wychowywaniem dziecka, młodych pracowników oraz bezrobotnych po-wyżej 50. roku życia. Wprowadzono m.in. mechanizm mający ułatwić zdobycie stażu zawodowe-go bezrobotnym podejmującym pierwszą pracę poprzez refundację pracodawcy składek na ich ubezpieczenia społeczne. Są to m.in. granty na telepracę, świadczenia aktywizacyjne, trójstronne umowy szkoleniowe, bony stażowe i szkoleniowe. Zmiany mają przyczynić się do wzrostu za-trudnienia przez lepsze dostosowanie ofert urzędów pracy do potrzeb bezrobotnych i ściślejszą współpracę urzędów z pracodawcami, gminami oraz agencjami zatrudnienia.Ustawa z 14 marca 2014 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. z 12 maja 2014 r., poz. 598

Więcej na ten temat pisaliśmy w MPPiU nr 9/2014 w artykule „Nowe rodzaje pomocy dla pracodawców zatrudniających bezrobotnych”

2. Oczekują na wejście w życie od 30.06.2014 r.

Na podstawie aktów prawnych opublikowanych do 14 maja 2014 r.

30 czerwca 2014 r.

2.1. Dłuższy termin na zwrot dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych

Przedłużony o 6 miesięcy został termin udzielania pomocy publicznej pracodawcom wykonu-jącym działalność gospodarczą w zakresie zwrotu przez PFRON dodatkowych kosztów zwią-zanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych. Rozporządzenie obowiązuje do 31 grudnia 2014 r. (dotychczas obowiązywało do 30 czerwca 2014 r.). Zmiana terminu obowiązy-wania rozporządzenia wynika z wydłużenia do 31 grudnia 2014 r. w przepisach unijnych okresu dostosowawczego, w którym pozostają w mocy programy pomocowe ustanowione na podsta-

II. AKTUALNOŚCI 19


wie rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z 6 sierpnia 2008 r. (Dz.Urz. WE L 214 z 9.08.2008 r., str. 3 ze zm.), uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 kwietnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych – Dz.U. z 6 maja 2014 r., poz. 576

Komu przysługuje refundacja, napiszemy w następnym numerze MPPiU

30 czerwca 2014 r.

2.2. Zmiana terminu refundacji przez PFRON kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych

Termin udzielania pomocy publicznej pracodawcom wykonującym działalność gospodarczą w zakresie refundacji przez PFRON kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych zo-stał przedłużony o 6 miesięcy. Rozporządzenie obowiązuje do 31 grudnia 2014 r. (dotychczas obowiązywało do 30 czerwca 2014 r.). Zmiana terminu obowiązywania rozporządzenia wynika z wydłużenia do 31 grudnia 2014 r. w przepisach unijnych okresu dostosowawczego, w któ-rym pozostają w mocy programy pomocowe ustanowione na podstawie rozporządzenia Ko-misji (WE) nr 800/2008 z 6 sierpnia 2008 r. (Dz.Urz. WE L 214 z 9.08.2008 r., str. 3 ze zm.), uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 kwietnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i trybu dokonywania refundacji kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych – Dz.U. z 6 maja 2014 r., poz. 577

Więcej na ten temat napiszemy w następnym numerze MPPiU

3. W SejmiePrace nad ustawami na 67. posiedzeniu Sejmu w dniach 7–9.05.2014 r.

3.1. Druga ustawa deregulacyjnaZmniejszono lub zlikwidowano ograniczenia w dostępie do 82 technicznych i 9 finansowych zawodów. Deregulacja zawodów związanych z rachunkowością oraz profesji architekta i in-żyniera ma korzystnie wpłynąć na konkurencyjność i innowacyjność gospodarki oraz pod-wyższyć poziom zatrudnienia w tych sektorach. Ustawa z 9 maja 2014 r. o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regu-lowanych – status dokumentu nr 2150, ustawa przekazana do podpisu prezydenta

Oprac. Anna Seroczyńska

A

C INFORorganizerze

www.infororganizer.pl

II. AKTUALNOŚCI20


4. Najnowsze orzecznictwo4.1. Emerytury od 67. roku życia dla kobiet i mężczyzn zgodne

z konstytucją

Przepisy o podwyższeniu wieku uprawniającego do emerytury od 67. roku życia oraz przepisy wprowadzające zrównanie wieku emerytalnego dla ko-biet i mężczyzn są zgodne z konstytucją. Niezgodne zaś z ustawą zasadniczą są przepisy różnicujące prawo do emerytury częściowej z uwagi na kryterium płci (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 maja 2014 r., sygn. akt K 43/12).Trybunał Konstytucyjny badał zgodność z konstytucją przepisów ustawy z 11 maja 2012 r.

o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz nie-których innych ustaw (Dz.U. z 2012 r., poz. 637; dalej ustawa nowelizacyjna o emeryturach). Wśród wielu zarzutów dotyczących niezgodności z konstytucją najistotniejsze dotyczyły podwyższenia wieku uprawniającego do emerytury do 67. roku życia oraz przepisów zrów-nujących wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn.

Zdaniem wnioskodawców, przepisy naruszają konstytucyjną zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, zasadę sprawiedliwości społecznej oraz zasa-dę ochrony praw nabytych.

Uzasadnienie wniosków do Trybunału KonstytucyjnegoPrzed wprowadzeniem zmian do powszechnego systemu emerytalnego wiek uprawnia-

jący do emerytury był zróżnicowany według kryterium płci i wynosił 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn. Ustawodawca z uwagi na wiele czynników – w tym przede wszystkim społecz-nych i biologicznych – przez dziesięciolecia statuował więc uprzywilejowaną pozycję kobiet (tzw. uprzywilejowanie wyrównawcze kobiet).

W 2012 r. została przyjęta ustawa nowelizacyjna o emeryturach, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. Od dnia wejścia w życie tej ustawy następuje stopniowe podwyższanie wieku uprawniające-go do emerytury powszechnej, aż do osiągnięcia wieku 67 lat dla mężczyzn (co nastąpi w 2020 r.) i kobiet (co będzie miało miejsce w 2040 r.). Podwyższenie wieku emerytalnego odbywa się w taki sposób, że z każdym kolejnym kwartałem roku wiek uprawniający do emerytury jest podwyższa-ny o 1 miesiąc dla kolejnych grup ubezpieczonych wyodrębnionych z uwagi na datę urodzenia.

Ustawa nowelizacyjna o emeryturach wprowadziła również instytucję emerytury częścio-wej, mającej charakter tymczasowy (do czasu nabycia uprawnień do emerytury docelowej) i fakultatywny (ubezpieczony zdecyduje, czy chce z niej korzystać). Prawo do emerytury częś-ciowej można nabyć przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Ustawodawca jednak, opierając się na kryterium płci, zdecydował, że kobiety nabędą prawo do emerytu-ry częściowej w wieku 62 lat – jeśli będą posiadały 35-letni okres składkowy i nieskładkowy. Mężczyznom zaś prawo do nabycia tej emerytury zapewniono po osiągnięciu przez nich wieku 65 lat i legitymowaniu się 40-letnim stażem ubezpieczeniowym. Wysokość emerytury częściowej wynosi 50% kwoty emerytury docelowej, a ustalone w ten sposób świadczenie

II. AKTUALNOŚCI 21


nie jest podwyższane do kwoty najniższej emerytury. Zdaniem wnioskodawców, świadczenie w takiej wysokości nie spełnia funkcji emerytalnej, nie zastąpi bowiem dochodu otrzymywa-nego w trakcie zatrudnienia i nie gwarantuje zaspokojenia podstawowych potrzeb.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego Trybunał Konstytucyjny orzekł, że podwyższenie wieku emerytalnego do 67. roku życia nie

narusza zasad konstytucyjnych. Trybunał stwierdził, że skoro państwo jest zobowiązane do utworzenia systemu emerytalnego i jednocześnie odpowiada za wydolność tego sys temu, to ustawodawca mógł (i powinien) podjąć „działania naprawcze”, które zabezpieczą wypła-tę świadczeń. Zdaniem TK, ustawodawca nie może dopuścić do sytuacji, by któraś grupa pokoleniowa była obciążona uczestnictwem w systemie emerytalnym ponad funkcjonują-ce normy albo by zagrożone było uzyskanie przez jakąś generację świadczeń ze środków publicznych. Doprowadziłoby to bowiem do naruszenia zasady sprawiedliwości społecznej.

Jak podkreślał TK w ustnym uzasadnieniu wyroku, spośród wielu metod czy sposobów zapewnienia wypłacalności systemu emerytalnego ustawodawca wybrał podwyższenie wie-ku emerytalnego – ale była to droga dopuszczalna. Zatem ustalenie wieku emerytalnego na poziomie 67 lat nie narusza konstytucji. Niekonstytucyjne byłoby ustalenie wieku emerytalne-go jako warunku nabycia prawa do emerytury na takim poziomie, że uzyskanie świadczenia byłoby nieosiągalne (a więc gdy ubezpieczony, przyczyniający się do gromadzenia środków w funduszu, nie mógłby skorzystać ze świadczeń).

Zdaniem TK, podwyższenie wieku emerytalnego nie narusza również Konwencji MOP. Ustawodawca opierając się na prognozach i danych statystycznych mógł przyjąć, że po 65. roku życia „w typowych sytuacjach” zostaje zachowana zdolność do pracy.

W ocenie TK, przepisy dotyczące podwyższenia wieku emerytalnego nie godzą w zasadę ochrony praw nabytych oraz w zasadę równości. Trybunał Konstytucyjny podkreślał, że zmia-ny w systemie emerytalnym objęły tych, którzy byli w trakcie nabywania prawa do emerytu-ry, a nie tych, którzy już je nabyli. Zdaniem TK, rozłożenie w czasie (w odniesieniu do kobiet na niemal 30 lat) procesu dochodzenia do docelowego wieku emerytalnego jest łagodnym sposobem wprowadzania zmian do systemu emerytalnego.

W odniesieniu do zarzutów dotyczących emerytury częściowej, TK opowiedział się wpraw-dzie za celowością funkcjonowania tej instytucji (podkreślając jej osłonowe znaczenie w syste-mie emerytalnym), to jednak, zdaniem TK, utrzymanie zróżnicowania wieku nabywania prawa do emerytury częściowej z uwagi na kryterium płci narusza konstytucyjną zasadę równości.

Wnioski Podwyższenie wieku emerytalnego do 67 lat i zrównanie wieku uprawniającego do emery-

tury dla kobiet i mężczyzn nie narusza konstytucji. Oznacza to, że rozpoczęty w 2013 r. pro-ces podwyższania wieku emerytalnego będzie kontynuowany. Wyrok TK obliguje natomiast ustawodawcę do zmiany przepisów dotyczących emerytur częściowych.

Aneta Olędzka – doktor nauk prawnych, praktyk z kilkunastoletnim doświadczeniem z zakresu ubezpieczeń, prawa cywilnego oraz prawa pracy

MONITOR PPiU nr 11(251) 1 czerwca 2014 r.MONITOR PPiU nr 11(251) 1 czerwca 2014 r.

III. TEMAT NUMERU22

>> emerytura, otwarty fundusz emerytalny, ZUS, składka

1. Do końca lipca 2014 r. trzeba wybrać – ZUS czy OFE

Osoby, które zapisały się do OFE, do końca lipca br. muszą podjąć decyzję, czy pozostaną w OFE, czy przeniosą się do ZUS. Jeśli zdecydują się na pierwszą opcję, część ich składki emerytalnej nadal będzie przekazywana do wybranego funduszu. Jeśli wybiorą ZUS, cała składka pozostanie w tej instytucji.

Od 1 lutego 2014 r. obowiązuje ustawa reformująca polski system emerytalny. Jedną z naj-ważniejszych zmian, które wprowadziła, jest dobrowolność oszczędzania w OFE.

Jak jest dzielona składka emerytalnaSkładka na ubezpieczenia emerytalne wynosi 19,52% podstawy jej wymiaru (przychodu

uzyskiwanego np. w ramach stosunku pracy). W przypadku ubezpieczonych, którzy nie przy-stąpili do OFE (urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. lub urodzonych w latach 1949–1968, któ-rzy nie wybrali OFE), cała składka emerytalna jest przekazywana do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (w ZUS) i ewidencjonowana na indywidualnym koncie ubezpieczonego.

Natomiast dla wszystkich członków OFE składka emerytalna jest dzielona. Większa jej część (12,22% podstawy wymiaru) trafia na konto ubezpieczonego w ZUS. Do końca kwietnia 2011 r. pozostała część składki emerytalnej (7,3% podstawy wymiaru) była przekazywana do OFE wybranego przez ubezpieczonego lub przydzielonego w drodze losowania. Od 1 maja 2011 r., w związku z nowelizacją przepisów, składka wynosząca 7,3% podstawy wymiaru pod-lega dalszemu podziałowi. ZUS przekazuje do OFE tylko jej określoną część (od 1 lutego br. – 2,92% podstawy wymiaru), a pozostała część, która wcześniej trafiała do OFE (od 1 lutego br. – 4,38% podstawy wymiaru) jest ewidencjonowana na utworzonym w tym celu subkoncie ubezpieczonego w ZUS.

Kto musiał przystąpić do OFEDotychczasowe przepisy dotyczące przynależności do

OFE nie pozostawiały zbyt dużej swobody osobom aktyw-nym zawodowo. Przewidywały, że tylko urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. mogli wybrać, czy chcą oszczędzać na emeryturę w ZUS, czy ich składki będą dzielone na ZUS i OFE. Osoby te, z wyjątkiem już pobierających emeryturę, mogły przystąpić na swój wniosek do wybranego OFE w terminie do 31 grudnia 1999 r. Jeśli w 1999 r. nie pozostawały w ubezpiecze-niach, miały możliwość przystąpienia do OFE w ciągu 6 miesięcy od powstania obowiązku ubez-pieczenia emerytalnego, pod warunkiem że w dniu powstania tego obowiązku nie ukończyły 50 lat.

Takiego wyboru nie mieli urodzeni po 31 grudnia 1968 r. podejmujący pracę zarobkową. Musieli oni przystąpić do OFE w ciągu 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczeń społecz-nych. W przeciwnym razie ZUS najpierw wzywał ich do zawarcia takiej umowy w określonym terminie, a jeśli było to nieskuteczne – wyznaczał OFE w drodze losowania.

Skorzystaj z kalkulatora składek ZUS dostępnego w zakładce „Kalkulatory” na www.inforfk.pl


III. TEMAT NUMERU 23


Wybór między ZUS a OFE

Nowelizująca ustawę emerytalną ustawa z 6 grudnia 2013 r. całkowicie zmieniła dotych-czasowe zasady dotyczące obowiązku przystąpienia do OFE. Od 1 lutego 2014 r. osoby roz-poczynające aktywność zawodową mają możliwość dobrowolnego zawarcia umowy z OFE (w okresie 4 miesięcy od podjęcia działal-ności powodującej obowiązek ubezpieczeń społecznych). Dobrowolnością członkostwa w OFE zostały objęte również osoby, któ-re przystąpiły do funduszu przed wejściem w życie ustawy z 6 grudnia 2013 r. Co do za-sady, ZUS będzie za nie odprowadzał część składki do OFE tylko za okres do końca czerw-ca 2014 r.

Każdy ubezpieczony będący członkiem OFE może obecnie zdecydować, czy za lipiec 2014 r. oraz kolejne miesiące jego składka nadal ma być przekazywana do OFE, czy w ca-łości pozostanie w ZUS. Taki wybór przysługuje każdemu, kto dotychczas zawarł umowę z funduszem, a więc zarówno urodzonym w latach 1949–1968, jak i po 1968 r. Nie ma też zna-czenia, kiedy umowa została zawarta (np. w 1999 r., kilka lat temu czy w poprzednim roku). Ponadto wybór między ZUS a OFE mają osoby, które podpisały umowę z funduszem już po wejściu w życie nowych przepisów (po 31 stycznia 2014 r.), a przed 1 sierpnia 2014 r.

Decyzja do końca lipcaNa wybór między ZUS a OFE ustawodaw-

ca przewidział 4 miesiące. Każdy, kto chce, aby część jego składki emerytalnej nadal była odprowadzana do OFE, w okresie od 1 kwietnia do 31 lipca 2014 r. musi złożyć w ZUS oświadczenie o dalszym przekazywaniu tej składki do OFE. Jeśli nie skorzysta z tej możliwości – część jego składki, która obecnie podlega przekazaniu do funduszu, począwszy od opłaconej za lipiec 2014 r. będzie ewiden-cjonowana na subkoncie w ZUS.

Wybór między ZUS i OFE dotyczy wyłącznie bieżą-cej składki emerytalnej, tzn. tej, która będzie odpro-wadzana od przychodu wypłaconego w lipcu 2014 r. i we wszystkich kolejnych miesiącach. Osoby ubezpieczone nie decydują więc o skład-kach, które trafiły do OFE wcześniej lub trafią w najbliższym czasie (za okres do końca czerwca 2014 r.). Jednak środki zaewidencjonowane dotychczas na rachunku w OFE i tak docelowo zostaną przekazane do ZUS, najpóźniej przed przejściem na emeryturę. Będą tam przenoszone stopniowo, od czasu, gdy osobie ubezpieczonej będzie brakowało do ukończenia powszechnego wieku emerytalnego mniej niż 10 lat.

Dokonując wyboru (ZUS czy OFE) należy też pamiętać, że decyzja dotyczy stosunkowo niewielkiej części składki emerytalnej (2,92%). Jej większa część (16,6%) i tak pozostanie

UWAGA!Osoby rozpoczynające pracę mogą przystąpić do OFE w ciągu 4 miesięcy.

UWAGA!Ubezpieczony, który chce, aby część jego składki emerytalnej była przekazywana do OFE, musi złożyć w ZUS oświadczenie do 31 lipca 2014 r.

Skorzystaj z kalkulatora emerytalnego dostępnego w zakładce „Kalkulatory” na www.inforfk.pl


III. TEMAT NUMERU24

w ZUS, niezależnie od tego, jaką decyzję podejmie osoba ubezpieczona do końca lipca 2014 r.

PRZYKŁADMaria G, urodzona w 1965 r., w 1999 r. zdecydowała się zawrzeć umowę z OFE. Cały czas pozostaje w zatrudnieniu. W związku z tym ZUS odprowadza za nią co miesiąc do OFE część składki emerytalnej. Jeśli ubezpieczona chce, aby tak było również po 30 czerwca 2014 r., najpóźniej do końca lipca br. musi złożyć oświadczenie o dalszym przekazywaniu składki do OFE. W przeciwnym razie pełna składka za lipiec 2014 r. i za kolejne miesiące pozostanie w ZUS.

PRZYKŁADMariusz J. w marcu 2011 r. rozpoczął aktywność zawodową, podejmując zatrudnie-nie w ramach stosunku pracy. W wymaganym terminie zawarł umowę z OFE. W związ-ku z tym jego składka emerytalna jest dzielona między ZUS i OFE. Aby za okres po 30 czerwca 2014 r. nadal było to możliwe, do końca lipca br. ubezpieczony musi złożyć w ZUS oświadczenie o dalszym przekazywaniu składki do OFE.

PRZYKŁADMarek K. w czerwcu 2013 r. ukończył studia wyższe. 1 marca 2014 r. rozpoczął pierw-szą pracę. Dwa tygodnie później zawarł umowę członkowską z OFE. W związku z tym w kolejnych miesiącach ZUS przekazuje część jego składki emerytalnej na rachunek w OFE. Tak będzie jednak tylko za okres do 30 czerwca 2014 r. Jeśli ubezpieczony chce, aby część jego składki za lipiec 2014 r. i kolejne miesiące nadal była przekazywana do funduszu, do końca lipca br. musi złożyć w ZUS takie samo oświadczenie, jak inni członkowie OFE.

Konsekwencje spóźnienia lub popełnienia błędu we wniosku o przekazanie składek do OFE Termin na złożenie oświadczenia o dalszym przekazywaniu składki do OFE nie może zo-

stać przywrócony np. w przypadku braku możliwości złożenia oświadczenia z powodu pobytu w szpitalu czy dłuższego wyjazdu za granicę.

Osoba, która nie złoży oświadczenia w wy-maganym terminie (bez względu na to, z ja-kiego powodu nie dopełniła tej czynności), na ponowną możliwość złożenia takiego oświad-czenia będzie musiała poczekać do najbliż-szego „okienka transferowego”, które zosta-

nie otwarte w okresie od 1 kwietnia do 31 lipca 2016 r.Przepisy ustawy z 6 grudnia 2013 r. nie regulują, czy i w jaki sposób można poprawić błąd

popełniony w złożonym oświadczeniu o dalszym przekazywaniu składki do OFE. Należy jednak uznać, że najlepszym rozwiązaniem jest złożenie ponownego oświadczenia wraz

UWAGA!W okresie od 1 kwietnia do 31 lipca 2016 r. będzie można ponownie zdecydować, czy część składki emerytalnej ma pozostać w ZUS, czy w OFE.



z odpowiednim pismem wyjaśniającym zaistniałą sytuację. Można również zgłosić się do placówki ZUS, w której zostało zgłoszone pierwotne oświadczenie, i w obecności pracow-nika ZUS dokonać odpowiedniej korekty. Gdy błędy lub braki w oświadczeniu wykryje ZUS, zapewne wezwie osobę ubezpieczoną w celu ich poprawienia lub uzupełnienia dokumentu albo jego ponownego złożenia.

Jak złożyć oświadczenieOświadczenie o dalszym przekazywaniu składki do OFE można złożyć na kilka sposo-

bów, tj.: ■ w formie papierowej (bezpośrednio w każdej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS)

lub pocztą (przesyłając do dowolnej jednostki terenowej ZUS), ■ w formie elektronicznej na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) – pod adresem inter-

netowym pue.zus.pl, ■ w urzędomacie w wybranych placówkach ZUS.

Oświadczenie o dalszym przekazywaniu składki do OFE składane w formie papierowej musi być zgodne ze wzorem określonym w rozporządzeniu Rady Ministrów. Formularze oświadczeń zostały udostępnione w: ■ placówkach ZUS oraz ■ na stronach internetowych ZUS, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa

Finansów oraz Komisji Nadzoru Finansowego.

Należy więc albo udać się po formularz do jednej z placówek ZUS, albo pobrać go ze strony internetowej jednej z wymienionych instytucji, wydrukować, a następnie wypełnić.

Pisemne oświadczenie o dalszym przekazywaniu składki do OFE można złożyć nie tyl-ko osobiście w ZUS, ale również za pośrednictwem poczty. W tym drugim przypadku liczy się data nadania oświadczenia w placówce pocztowej. Osoba ubezpieczona musi to zrobić najpóźniej 31 lipca br. Oświadczenie można skierować do dowolnej placówki ZUS. Może to być zatem również inna pla-cówka niż ta, która jest właściwa ze względu miejsce zamieszkania osoby ubezpieczonej.

Przy podpisywaniu oświadczenia o dalszym przekazywaniu składki do OFE należy jednocześnie potwierdzić zapoznanie się z informacją na temat powszechnego syste-mu emerytalnego przygotowaną przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej w porozumie-niu z Ministrem Finansów. W dokumencie tym znajdują się m.in. podstawowe informacje dotyczące: ■ podziału składki emerytalnej, ■ reformy emerytalnej wprowadzonej ustawą z 6 grudnia 2013 r., ■ polityki inwestycyjnej OFE oraz opłat pobieranych przez te fundusze od odprowadzanych

składek,

UWAGA!Wniosek o pozostanie w OFE można złożyć w dowol-nym oddziale ZUS.


III. TEMAT NUMERU26

■ zasad wyboru między dalszym przekazywaniem składki do OFE a przekazywaniem cało-ści składki do ZUS, ■ podstawowych zasad wyliczenia emerytury z FUS.

Składając oświadczenie o dalszym przekazywaniu składki do OFE osoba ubezpieczona potwierdza również, że zapoznała się z informacją o OFE, do której przygotowania został zobowiązany każdy z funduszy. W informacji tej fundusz zamieszcza m.in.: ■ dane identyfikacyjne/kontaktowe, ■ opis polityki inwestycyjnej i celu inwestycyjnego funduszu, ■ wyniki działalności lokacyjnej funduszu za ostatnie 3 lata, za ostatnie 5 lat oraz za ostat-

nie 10 lat, ■ wysokość opłat pobieranych od przekazywanej składki oraz wysokość kosztów zarzą-

dzania funduszem, ■ opis ryzyka inwestycyjnego związanego z członkostwem w funduszu.

W oświadczeniu o dalszym przekazywaniu części składki do OFE ubezpieczony może za-deklarować, czy chce, aby część składki nadal trafiała do funduszu, do którego był dotych-czas zapisany, czy składka ma być przekazywana do innego funduszu (wówczas wpisuje jego nazwę). W razie wyboru drugiego wariantu ZUS nie przeniesie jednak automatycznie takiej osoby do innego OFE, ale jedynie poinformuje ten fundusz o złożonej deklaracji. Jeśli zatem złoży ona oświadczenie o zmianie OFE, ale nie podpisze umowy z nowym funduszem, od lip-ca 2014 r. jej składka emerytalna nadal będzie przekazywana do dotychczasowego funduszu.

Jak złożyć oświadczenie o przekazywaniu składki do OFE w formie papierowej – instrukcja

Krok 1Należy udać się do najbliższej placówki ZUS lub wejść na stronę internetową ZUS

– www.zus.pl, a następnie kliknąć na hasło „Zmiany w OFE”. Jeśli oświadczenie będzie wysyłane w formie papierowej, trzeba zaznaczyć jedną z dwóch opcji: ■ „Oświadczenie – tylko do wydruku” (gdy zamierzamy wypełnić ten dokument ręcznie)

lub ■ „Oświadczenie – do wypełnienia i wydruku” (gdy chcemy wypełnić oświadczenie ko-

rzystając z komputera).

Krok 2Trzeba zapoznać się z pouczeniem zawartym we wstępnej części formularza.

Krok 3Należy wypełnić poszczególne bloki formularza. Można to zrobić elektronicznie (jeśli

formularz został pobrany ze strony internetowej ZUS) lub ręcznie, gdy został wydruko-wany lub wzięty z placówki ZUS. ■ W bloku I („Dane identyfikacyjne członka otwartego funduszu emerytalnego”) trzeba wpi-

sać w kolejnych polach nazwisko, pierwsze imię, drugie imię (jeśli widnieje ono w dowodzie



osobistym lub paszporcie), datę urodzenia oraz numer PESEL. Jeśli nie nadano tego identyfikatora, należy wpisać serię i numer dowodu osobistego lub paszportu, zaznacza-jąc jednocześnie w odpowiednim polu rodzaj dokumentu, którego dane są wskazywane. ■ W bloku II formularza – „Dane adresowe” trzeba wpisać swój adres zamieszkania, przy

czym adres ten nie musi być zgodny z adresem zameldowania wskazanym w doku-mencie tożsamości. Jeśli adres do korespondencji jest inny niż adres zamieszkania, w bloku II należy wpisać ten pierwszy adres. ■ W poszczególnych polach bloku II trzeba podać kod pocztowy wraz ze wskazaniem

miejscowości, gminy/dzielnicy, miejscowość zamieszkania (lub adres do korespon-dencji), a następnie ulicę oraz numer domu i lokalu. Jeśli osoba składająca oświad-czenie mieszka lub adres korespondencyjny ma poza granicami Polski, musi podać również nazwę i symbol państwa oraz zagraniczny kod pocztowy. ■ W bloku II trzeba podać swój numer telefonu oraz adres poczty elektronicznej. Nie

jest to obowiązkowe, ale może pomóc ZUS w szybszym skontaktowaniu się, gdyby w oświadczeniu zostały popełnione błędy lub wystąpiły braki.Dalsza część dokumentu to wyrażenie oświadczenia woli o dalszym przekazywaniu

składki do OFE. Jeśli osoba składająca oświadczenie chce, aby składka nadal była odpro-wadzana do funduszu, którego jest członkiem, nie musi tutaj nic wpisywać. Tekst oświad-czenia jest bowiem naniesiony na druku formularza. Jeśli natomiast chce, aby składka eme-rytalna była odprowadzana do innego funduszu emerytalnego niż ten, z którym dotychczas podpisała umowę – musi wpisać w polach znajdujących się poniżej tekstu oświadczenia na-zwę wybranego OFE (jednego z następujących: AEGON OFE, Allianz Polska OFE, Amplico OFE, Aviva OFE Aviva BZ WBK, AXA OFE, Generali OFE, ING OFE, Nordea OFE, Pekao OFE, PKO BP Bankowy OFE, OFE Pocztylion, OFE PZU „Złota Jesień”, OFE WARTA).

Na koniec należy przeczytać oświadczenie o zapoznaniu się z informacją o systemie emerytalnym oraz z informacją o OFE.

Krok 6Jeśli oświadczenie zostało wypełnione w komputerze (korzystając z opcji

„Oświadczenie – do wypełnienia i wydruku”), należy je wydrukować.

Krok 7Oświadczenie trzeba koniecznie podpisać. Bez podpisu dokument jest nieważny i nie

zostanie uznany przez ZUS jako oświadczenie woli o dalszym przekazywaniu składki do OFE.

Krok 8Oświadczenie można złożyć w ZUS osobiście. Po złożeniu dokumentu należy uzy-

skać potwierdzenie wpływu dokumentu. Oświadczenie można też nadać na poczcie listem poleconym, najlepiej z potwier-

dzeniem odbioru. Na kopercie trzeba wpisać dokładny adres oddziału lub inspektoratu ZUS, do którego jest kierowane oświadczenie. Nie musi to być placówka właściwa ze względu na własne miejsce zamieszkania lub zameldowania, ale istotne jest, aby został wskazany prawidłowy jej adres.


III. TEMAT NUMERU28

Wzór oświadczenia o dalszym przekazywaniu składki do OFE



Jan Kowalski


III. TEMAT NUMERU30

Elektroniczne przesłanie oświadczenia

W celu złożenia oświadczenia o dalszym przekazywaniu składki do OFE można również skorzy-stać z usług portalu internetowego pue.zus.pl. Osoby, które nie mają na tym portalu założonego pro-filu i nie zamierzają go zakładać, mogą wejść na stronę tego portalu bez logowania, odnaleźć formu-larz oświadczenia, wypełnić go, a następnie wydrukować i dostarczyć do ZUS w formie papierowej.

Znacznie większe możliwości mają osoby, które założyły lub założą na portalu pue.zus.pl. tzw. profil zaufany. Oświadczenie o dalszym odprowadzaniu składki emerytalnej do OFE mogą one złożyć w formie odpowiednio uwierzytelnionego elektronicznego dokumentu.

Osoby, które nie mają założonego tzw. profilu zaufanego na portalu pue.zus.pl, aby złożyć oświadczenie w formie dokumentu elektronicznego, najpierw muszą zarejestrować się na tym portalu. Podczas rejestracji otrzymują login i wybierają hasło do własnego profilu PUE. Dla bezpieczeństwa danych, do których dzięki temu profilowi uzyskuje się dostęp, muszą jesz-cze potwierdzić swoją tożsamość w dowolnej placówce ZUS. Nie muszą tego robić jedynie osoby posiadające profil zaufany ePUAP lub certyfikat kwalifikowany, które mogą dokonać potwierdzenia tożsamości już podczas rejestracji na portalu pue.zus.pl.

Aby wysyłać do ZUS i odbierać z ZUS wnioski, pisma i inne dokumenty (w tym również oświadczenie o dalszym przekazywaniu składki do OFE), trzeba mieć możliwość składa-nia podpisu elektronicznego. W tym celu można skorzystać z bezpłatnego profilu zaufane-go ePUAP. Wystarczy złożyć wniosek o taki profil na epuap.gov.pl i potwierdzić tożsamość w jednostce ZUS przy okazji uwierzytelniania profilu PUE.

Poniżej przedstawiamy, jak „krok po kroku” złożyć za pośrednictwem portalu pue.zus.pl. oświadczenie o dalszym przekazywaniu składki do otwartego funduszu emerytalnego.

Krok 1Należy zalogować się do portalu pue.zus.pl. Można to zrobić na trzy sposoby, tj. za pomocą: ■ loginu i hasła (rys. 1), ■ certyfikatu (posiadacze bezpiecznego podpisu elektronicznego powiązanego z profilem

utworzonym na portalu pue.zus.pl), ■ platformy ePUAP (jeśli wcześniej został utworzony i zaufany profil na ePUAP).

Trzykrotne błędne podanie hasła spowoduje zablokowanie profilu. W takim przypadku sa-modzielnie mogą go odblokować tylko dysponenci bezpiecznego podpisu elektronicznego. Osoby nieposiadające takich uprawnień będą musiały udać się do najbliższej placówki ZUS w celu odblokowania profilu i ustalenia nowego hasła.

Rysunek 1



Krok 2Po zalogowaniu na profilu należy znaleźć formularz oświadczenia o przekazywaniu skład-

ki do OFE. Do formularza można dotrzeć na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest odnalezienie formularza z poziomu menu bocznego, a następnie

kliknięcie w ikonę „Usługi – Katalog usług Elektronicznych”. Rozwinie się wtedy lista usług PUE. Następnie trzeba skorzystać z filtra wpisując wyraz „OFE”. Po kliknięciu przycisku „Filtruj” pojawi się m.in. „Oświadczenie członka OFE o przekazywaniu składki do OFE”. Oświadczenie to należy zaznaczyć i kliknąć przycisk „Przejdź do usługi”. W ten sposób na-stąpi przekierowanie do formularza (rys. 2).

Rysunek 2

Do formularza oświadczenia można też dotrzeć z poziomu „Dokumentów roboczych” na profilu ubezpieczonego (zakładka „Ubezpieczony” na górze po prawej stronie). Znajdując się w tej zakładce, w menu bocznym należy kliknąć ikonę „Dokumenty i wiadomości – Korespondencja z ZUS”, a następnie ikonę „Dokumenty robocze”. Następnie należy wy-brać przycisk „Utwórz nowy” (rys. 3).

Gdy rozwinie się już lista dostępnych dokumentów, w sekcji „Lista dostępnych dokumen-tów, należy odznaczyć „Ubezpieczenia”. Wtedy „Oświadczenie członka OFE o przekazywaniu składki do OFE” pojawi się na liście jako pierwsze. Trzeba je zaznaczyć, a następnie kliknąć przycisk „Utwórz dokument”. W ten sposób nastąpi przekierowanie do formularza (rys. 4).


III. TEMAT NUMERU32

Rysunek 4

Rysunek 3



W przypadku braku uprawnień do złoże-nia oświadczenia o przekazywaniu składki do OFE, w tym miejscu pojawią się komunikaty o błędzie:

1) jeśli nie jesteśmy członkiem OFE i – tym sa-mym – nie możemy złożyć oświadczenia, po-jawi się jeden z dwóch komunikatów:

2) jeśli złożyliśmy już w ZUS oświadczenie o przekazywaniu składki do OFE (za pomo-cą portalu PUE lub inną drogą) i dotychczas go nie anulowaliśmy, pojawi się komunikat:

W sytuacji gdy nie pojawi się żaden z wymie-nionych komunikatów – oznacza to, że mamy uprawnienia do złożenia oświadczenia o przeka-zywaniu składki do OFE. Należy wówczas przy-stąpić do wypełnienia formularza.

Krok 3Należy wypełnić formularz oświadczenia członka OFE o przekazywaniu składki do OFE.

Nie trzeba wypełniać danych identyfikacyjnych w bloku I formularza, które zostaną wypeł-nione automatycznie po otwarciu formularza, na podstawie danych zapisanych na koncie w ZUS. Trzeba natomiast wypełnić pozostałe dane (adresowe oraz dotyczące wyboru kon-kretnego funduszu emerytalnego).

Krok 4Należy sprawdzić, czy formularz został wypełniony poprawnie i ewentualne poprawić błę-

dy. W tym celu należy nacisnąć przycisk „Sprawdź”.

Krok 5Trzeba zatwierdzić treść formularza. W tym celu należy kliknąć przycisk „Zapisz”, a na-

stępnie przycisk „Zamknij” (rys. 5).

Krok 6Należy wysłać formularz drogą elektroniczną do ZUS. Po pojawieniu się odpowiedniego

okienka komunikatu, należy wybrać przycisk „Wyślij do ZUS”.

Krok 7Trzeba podpisać elektronicznie składany dokument. Po pojawieniu się komunikatu

„Autoryzacja usługi biznesowej” należy wybrać sposób podpisania dokumentu i podpisać


III. TEMAT NUMERU34

oświadczenie (rys. 6). Aby wysłać elektronicznie oświadczenie członka OFE o przekazywa-niu składki do OFE, nie trzeba posiadać profilu zaufanego ePUAP ani certyfikatu kwalifiko-wanego – można go podpisać swoim profilem zaufanym PUE.

Decyzję będzie można zmienićOd kwietnia do lipca 2016 r. każdy, kto obecnie musi dokonać wyboru między ZUS a OFE,

będzie mógł zmienić swoją decyzję. Później tzw. okienko transferowe będzie otwierane raz na cztery lata, zawsze od 1 kwietnia do 31 lipca danego roku.

Rysunek 5

Rysunek 6



Osoby, które przystąpiły do OFE, a do 31 lipca br. nie złożą oświadczenia o dalszym prze-kazywaniu składki do OFE, zmianę swojej decyzji będą mogły wyrazić w prosty sposób. Wystarczy, że w okresie od kwietnia do lipca 2016 r. (lub później co 4 lata w tym samym okre-sie) złożą oświadczenie o tej samej treści i w takim samym trybie, jaki obowiązuje obecnie.

Członkowie OFE, którzy z

dwutygodnik MONITORi ubezpieczeń prawa...

Documents

Transcript of dwutygodnik MONITORi ubezpieczeń prawa...