Dr n. med. Małgorzata Bednarek Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi
description
Transcript of Dr n. med. Małgorzata Bednarek Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi
Dr n. med. Małgorzata BednarekKlinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi
Wybrane choroby wysypkowe
Odra - morbilli· Czynnik etiologiczny – Morbillivirus
– Rodzina – Paramyksoviridae· Droga zakażenia - kropelkowa· Okres wylęgania – 9-11 dni· Zakaźność – okres nieżytowy i 3 dni po
wystąpieniu wysypki
Odra na świecie
Odra – obraz kliniczny
Okres nieżytowy (2- 4 dni): ostry metaliczny kaszel, nieżyt nosa, zapalenie spojówek, światłowstręt, gorączka, złe samopoczucie, plamki Koplika (2 dni przed wysypką , znikają w ciągu 3dni okresu wysypkowego)
Odra - obraz kliniczny
Okres wysypkowy (3-5 dni)· Wysyka grubo-plamisto-grudkowa· Nie swędząca· Ma charakter zstępujący· Pozostawia po sobie skórę lamparcią i
drobnootrębiaste łuszczenie naskórka Inne objawy: zapalenie gardła, zapalenie węzłów
chłonnych szyjnych, wymioty, biegunka
Odra - okres wysypkowy
Odra – okres wysypkowy
Odra – łuszczenie drobnootrębiaste
Następstwa odry - wczesne
1. Zapalenie płuc – pierwotne, wtórne2. Zapalenia ucha środkowego3. Podgłośniowe zapalenie krtani z suchym,
szczekającym kaszlem 4. Zapalenie mózgu, zapalenie opon m-rdz,
poprzeczne zapalenie rdzenia
Następstwa odry - późne
· Powolne stwardniające zapalenie istoty białej mózgu - SSPE
· Stwardnienie rozsiane
Odra - profilaktyka
Profilaktyka czynna Dwukrotne szczepienie
– W 2 roku życia MMR
– W 10 roku życia MMR
Profilaktyka bierna– Hyperimmunizowan
a, poliwalentna immunoglobulina podana do 72 godz od kontaktu z osobą chorującą
Liczba zachorowań na odrę przed i po wprowadzeniu szczepień
Różyczka - Rubeolla
· Czynnik etiologiczny – Togavirus– Rodzina – Togaviridae
· Droga zakażenia - kropelkowa· Okres wylęgania – 14-21 dni· Zakaźność– 7dni przed wysypką i 4 dni okresu
wysypkowego
Różyczka – obraz kliniczny· Przebieg często bezobjawowy ( 25-50%)· Łagodny przebieg : okres nieżytowy nie zawsze
występuje, wysypka plamisto grudkowa nie swędząca, pojawiająca się na całym ciele
· Wysypka utrzymuje się 12 godz-5 dni· Ustępuje bez pozostawienia śladów· Charakterystyczne powiększenie węzłów
chłonnych potylicznych, karkowych, zausznych
Różyczka - okres wysypkowy
Różyczka - wysypka
Powikłania różyczki
· Przemijające zapalenie stawów (0,5-15% przypadków różyczki)
· Małopłytkowa skaza krwotoczna (1/3000 przypadków)
· Zapalenie mózgu (1/6000 przypadków)· Zakażenie wewnątrzmaciczne
Patogeneza różyczki wrodzonej
· Zahamowanie podziałów komórkowychw komórkach zakażonych
· Produkcja czynnika hamującego podziały mitotyczne innych zakażonych komórek
· Indukcja apoptozy· W soczewkach, ślimaku i mózgu - zapalenie
naczyń prowadzące do niedokrwieniai wtórnych uszkodzeń
Zespół różyczki wrodzonej (ZRW):
· Zespół różyczki wrodzonej występuje w 1/1000 urodzeń i stanowi 5-10% wszystkich wad wrodzonych.
· Wady wrodzone to: zaćma, mikroftalmia, jaskra, niedorozwój tęczówki, zmętnienie rogówki, wady serca, zahamowanie rozwoju umysłowego, głuchota, hepato splenomegalia, zmiany radiologiczne w kościach długich, plamica małopłytkowa
· Śmiertelność w ZRW - ponad 15%
Różyczka wrodzona
Ryzyko wystąpienia różyczki wrodzonej
· Zakażenie wewnątrzmaciczne
Tydzieńciąży
Ryzykoembrionopatii
1-6 56%7-9 25%
10-12 15%13-21 10-15%
powyżej 22 spadek do 0
· Przebycie różyczki na kilka tygodni przed zapłodnieniem może mieć wpływ na powstanie wad u płodu, a nawet utratę ciąży
Różyczka - profilaktyka
· Profilaktyka czynnaSzczepienia w 2 roku
życia MMRSzczepienie w 10
roku życia MMR
· Profilaktyka bierna Dotyczy kobiet ciężarnych i
osób z zaburzeniami immunologicznymi – podawanie hyperimmunizowanej poliwalentnej immunoglobuliny do 72 godz po kontakcie z osoba chorą
Zachorowania na różyczkę przed i po wprowadzeniu szczepień
Varicella-zoster:jeden wirus - dwie choroby
· Wirus varicella-zoster-Rodzina Herpesviridae
Ospa wietrzna Półpasiec
Wirusy herpes chorobotwórcze dla człowieka
alfa beta gamma
HSV1 CMV EBV
HSV2 HHV6 HHV8
VZV HHV7
Genotypy VZV
· Europa: genotypy B i C· Azja Wschodnia: genotyp J· Afryka i Azja: genotyp A· Cały świat: krążenie genotypów wraz z
podróżnikami
Sengupta N i wsp ESPID 2008
Epidemiologia ospy wietrznej· przebieg powikłany – ok. 1% dzieci · śmiertelność
– 2/100 000 zachorowań u dzieci – 50/100 000 zachorowań u dorosłych
· półpasiec – zapadalność – dzieci < 10 r.ż. – 74/100 000– dorośli 35-44 lat – 300/100 000– dorośli > 75 r.ż. – 1200/100 000
• zapadalność w Polsce 424,7/100 000 do 234,9/100 000w latach 1997-2002
• liczba hospitalizacji w 2004 r. > 1000
Sytuacja ospy wietrznej w Polsce
2007 2008 2009 2010
Liczba zachorowań
160 174 129 515 140 115 183 323
Zapadalność /100 tys
420,2/ 340,2 367,24 480,49
Hospitalizacje 1112 800 969
Ospa wietrzna Varicella
1. Drogi zakażenia– Inhalacja zakażonej wydzieliny na drodze
kropelkowej– Bezpośredni kontakt z osobą chorą– Zakażenie przezłożyskowe
2. Okres wylęgania – 14-21 dni3. Zakaźność – 1-2 dni przed wysypką, do
przyschnięcia pęcherzyków w strupki
Według Grose, 1981
Infection of the conjunctivaand/or mucosa of the upper respiratory tract
Viral replication in regional lymph nodes
Primary viraemia
Viral replication in liver,spleen and other organs
Secondary viraemia
Infection of the skin and appearance of the vesicularrash
Day 0
Day 4–6
Day 14
Incubationperiod
Patogeneza ospy wietrznej
Ospa wietrzna - objawy kliniczne· Wzrost temperatury ciała bez uchwytnej
przyczyny· Wysypka skórna - swędząca, umiejscowiona
dośrodkowo, zajmująca skórę owłosioną i błony śluzowe, dośrodkowe części ciała, polimorfizm zmian (grudka, pęcherzyk, krostka, strupek, blizenka)
· Po odpadnięciu strupków i wyrównaniu blizenki nie pozostaja trwałe ślady
Pęcherzyk w ospie wietrznej
Polimorfizm zmian w ospie wietrznej
Ospa wietrzna - wysypka
Powikłania ospy wietrznej· Powikłania ogólnoustrojowe
– Powikłania neurologiczne· zapalenie mózgu pod postacią zapalenia móżdżku· porażenie nn. Czaszkowych, zapalenie opon m-rdz· zespół Guillain-Barre· poprzeczne zapalenie rdzenia
– Inne powikłania ogólnoustrojowe· posocznica· zapalenie płuc (pierwotne i wtórne)· zapalenie ucha środkowego i zatok obocznych nosa· Zapalenie tkanki łącznej podskórnej· małopłytkowość
· Powikłania miejscowe– zapalenie spojówek i rogówki z następową ślepotą– ropnie, czyraki, szpecące, trwałe blizny na skórze
· Zgon w następstwie choroby
Ospa wietrzna – nadkażenia bakteryjne
OSPA WRODZONAzakażenie VZV w I i II trymestrze ciąży
· zakażenie płodu– ryzyko urodzenia martwego dziecka– poronienie– poród przedwczesny– urodzenie dziecka o niskiej masie ciała– urodzenie dziecka z zespołem wrodzonej
ospy płodu
Zespół ospy wrodzonej· Trwałe blizny skórne· Zaburzenia wykształcenia
kończyn· Zaburzenia w obrębie oczu· Zaburzenia w OUN
Ospa noworodkowa
· Zakażenie matki wcześniej niż 6 dni przed porodem– wytworzenie
ochronnych przeciwciał w klasie IgG chroniących płód
· Zakażenie matki od 5 dni przed porodem do 2dni po porodzie– ospa noworodkowa
Ospa wietrzna - profilaktyka
· Profilaktyka czynna Szczepionka przeciwko
ospie wietrznej ( w Polsce zarejestrowana - Varilrix)
· Profilaktyka biernaHyperimmnunizowana
immunoglobulina monowalentna – Varitect podana do 72 godz po kontakcie z osobą chorującą
Ospa wietrzna - leczenie
· Leczenie objawoweLeki p/ciw gorączkoweLeki p/ciw histaminowe
· Leczenie przyczynowe· ( w grupach
zwiększonego ryzyka)Leki przeciwwirusowe –
acyklowirHyperimmunizowana
immunoglobulina
Wirus VZVprzejście w formę latentną i reaktywacja
Adaptacja:Hope-Simpson, 1965
Korzeń tylny
Słup tylny
Rdzeń kręgowy
Włókna ruchoweKorzeń przedni
Słup przedni
Zwój czuciowy Włókna
czuciowe
Skóra
Pęcherzykipółpaśca
Włókna mieszane Skóra
Pęcherzyki półpaśca
Skóra
Włókna czuciowe
Włókna czuciowe
Półpasiec
Półpasiec oczny
Zakażenie HSV
· HSV-1 (HHV-1) – Herpes labialis-opryszczka wargowa
· HSV-2(HHV-2) – Herpes genitalis- opryszczka narządów płciowych
Postacie kliniczne zakażenia pierwotnego· opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł· wyprysk opryszczkowy · Opryszczkowe zakażenie błon śluzowych i skóry zewnętrznych
narządów płciowych · Opryszczka noworodków · Opryszczkowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych · opryszczkowe zapalenie spojówek i rogówki
Płonica - scarlatina
· Czynnik etiologiczny – paciorkowiec β-hemolizujący grupy A
· Droga zakażenia - kropelkowa· Okres wylęgania – 1-5 dni· Zakaźność – 3 dni po wystąpieniu wysypki do
24 godz po rozpoczęciu antybiotykoterapii
Płonica – obraz kliniczny· Nagły początek z bólami brzucha, wymiotami· Wzrost temperatury ciała · Na skórze wysypka drobno-plamisto-grudkowa,
nie swędzaca, zajmuje całe ciało pacjenta z wyjątkiem trójkąta nosowo-brudkowego, zlewająca się, pozostawia po sobie gruboplatowe łuszczenie naskórka
· Dodatni objaw Pastii i inne objawy naczyniowe· W jamie ustnej - język malinowy
Płonica – wysypka skórna
Płonica – trójkąt Fiłatowa
Płonica – objaw Pasti
Płonica
Płonica – łuszczenie płatowe naskórka
Płonica - następstwa· Wczesne
Ropień około migdałkowy, Śródmiąższowe zapalenie nerek
· PóźneKłębkowe zapalenie nerek, Zapalenie mięśnia serca, Zapalenie stawów
Płonica - leczenie
· Antybiotykoterapia – penicyliny,makrolidy· Leki przeciwgorączkowe· Leki przeciwhistaminowe