Dom, osiedle, mieszkanie Nr 1/1930

SPIS RZECZY ZA ROK 1930 I. SPRAWA MIESZKANIOWA. 1. Oglne. 2. F i n a n s o w a n i e b u d o w y . 3. Spdzielczo. 4. P o l i t y k a m i e s z k a n i o w a i gruntowa w kra ju i zagranica 5. Z P o l s k i e g o T o w a r z y s t w a R e f o r m y M i e s z k a n i o w e j .

II. URBANISTYKA. 1. Z T o w a r z y s t w a Urbanistw P o l s k i c h . 2. Oglne. 3. Ziele. 4. D y m y . 5. Haasy w i e l k o m i e j s k i e .

Ifl BUDOWNICTWO. 1. Oglne. 2. P l a n y :

a) domy jednorodzinne , b) domy z b i o r o w e , c) domy hote lowe i s c h r o n i s k a turys tyczne . d) l e t n i a k i ,

3. T e c h n i k a b u d o w y i mater ja y budowlane . 4. Zaopatrzen ie mieszka i instalacje. 5. W n t r z a i sprzty.

IV. OGRODNICTWO. V , RNE.

1. Osobiste . 2. Z zebra, kongresw, odczytw i w y s t a w . 3. Z ks iek i w y d a w n i c t w .

I. S P R A W A MIESZKANIOWA. 1. OGLNE.

D o naszych czytelnikw zapowied p r o g r a m o w a (artyku wstpny) . T e o a c r T o e p l i t z , i l . 1 2, fltr. 1 3, N r . 1.

D o k u m e n t . D k l o a c z n y na P r a d z e wynajty na mieszkanie , str. 19, N r . 1. Zagadnienie maego m i e s z k a n i a . T e o d o r T o e p l i t z , i. 75 77, str, 1 4, N r , 3. B i l a n s W y s t a w y M i e s z k a n i e Najmniejsze T e o d o r T o e p l i t z , i l . 134 135,

str. 2 3, N r . 4.

D o m , ktrym si musz zadowolni T . T., i l . 521 522, str. 40, N r . 11.

2. FINANSOWANIE BUDOWY. A n k i e t a b u d o w l a n a ins tytutu badania kon junktur St. Towiski , i l . 28 29,

str. 20 21, N r . 1. Mdra p o l i t y k a mae j gminy, gmina V e l t e n p o d B e r l i n e m H . A . Z iegera , i. 126

127, str. 44 45, N r , 3. Dziaalno k r e d y t o w a B a n k u G o s p o d . K r a j , n a cele b u d o w n i c t w a mieszka lnego

1929 r Z , G i l . 198, str, 26 28, N r . 5. Dziesi Miljonw Dolarw T . T., i l . 199 202, str. 28 30, N r . 5. K o m o r n e , a d o c h o d y T e o d o r T o e p l i t z , i l . 298 299, str . 1 3, N r , 8. Zmnie jszenie wielkoci mieszka w s k u t e k podroenia b u d o w y T, T., i l . 300

str. 4, N r . 8. N o w a K o n k u r e n c j a S z c z . R u t k o w s k i , i l . 504 508, str . 34 36, N r . 11.

1

3. SPDZIELCZO. Spka m i e s z k a n i o w a dla miast w K r a k o w i e Rema W e i n b e r a n k a fotogra-

fje domw w y b u d o w a n y c h w K r a k o w i e , i l . 20 27, str. 15 19, N r . 1. B u d o w n i c t w o Spdzielcze w S z w e c j i S. W a l l a n d e r , S t o c k h o l m , i l . 88 93,

str. 19 21, N r . 3. N a s z e Spdzielnie L e t n i s k o w e J . G . W o j n a r o w i c z , i l . 258261, str. 68, N r . 7. L e t n i s k o Spldz. w S z w e c j i . S. M . , i l , 264 265, str. 10 12, N r . 7. Na marginesie kwest j i m i e s z k a n i o w e j w G d y n i S. S z w a l b e , i l . 266 267,

str . 12 13, N r . 7. 4. POLITYKA GRUNTOWA I MIESZKANIOWA W KRAJU I ZAGRANIC. Zaegnanie godu m i e s z k a n i o w e g o w C h o j n i c a c h , i l . 55 56, str. 12 13, N r . 2. P r o b l e m m i e s z k a n i o w y , a p o l i t y k a b u d o w l a n a w pasie p o d m i e j s k i m D r . G . Z a -

c k i , i l . 71, str. 24 25, N r . 2. S tan s p r a w y m i e s z k a n i o w e j w Danj i F . G . Bo ldsen , K o p e n h a g a , i l . 153 156,

. str . 12 15, N r . 4. M i e j s k i e d o m y najtasze w R e m s c h e i d A r c h . L u d w i k L e m m e r , i l . 176 182

str . 7 11, N r . 5. K o m i t e t W a l k i z Klsk mieszkaniow w F i l a d e l f j i , i l . 210 (humorystyczne! ,

str. 38, N r . 5. Dziaalno b u d o w l a n a ins tytuc j i uytecznoci publ iczne j w N o r w e g j i J . G . W . ,

i l 237 243, str . 27 29, N r . 6. Referat budetowy m . Brzec ia 1930-31, str . 35, N r . 7. P o p i e r a n i e b u d o w n i c t w a m i e s z k a n i o w e g o w Czechosowacj i , str. 30, N r . 8. U w a g i na temat b u d o w y b a r a k w " l w o w s k i c h T . P i s i e w i c z , i i . 387 389,

str. 29 30, N r . 9. D o d a t k o w y p r o g r a m b u d o w y mieszka w N i e m c z e c h , str. 31, N r . 9. Regulac ja wybrzea W . G a j e w s k i , i l . 398 399, str. 3 5, N r . 10. N a Grnym lsku in. L . S i k o r s k i , i l . 400 401, s i r . 6 8, N r . 10. A f r y k a , i l . 568 569, str. 31 32, N r . 12.

5. Z POLSKIEGO TOWARZYSTWA REFORMY MIESZKANIOWEJ.

N r . 1, str. 28 o dziaalnoci . N r . 2, str. 26 N r . 5, str . 33 N r . 6, str. 36 (Midzynarodowy Z w . D l a S p r a w M i e s z k a n i o w y c h ) N r . 7, str. 35 N r . 9, str. 38 N r . 10, str. 35 N r . 11, str. 41 N r . 12, str. 37

II. URBANISTYKA. 1. Z TOWARZYSTWA URBANISTW POLSKICH.

N r . 1, str. 25 N r . 6, str. 37 N r . 8, str. 32 N r . 9, str. 34 N r . 10, str. 26 (Program K o n f e r e n c j i T . U . P . w K r a k o w i e i K a t o w i c a c h ) . N r . 11, str. 41

2. OGLNE. P r o b l e m m i e s z k a n i o w y , a p o l i t y k a b u d o w l a n a w pasie p o d m i e j s k i m T . T. , j l ,

71, str. 24 25, N r . 2. R a d b u r n , m i a s t o w i e k u motorw S. Raski , i l . 45 47, str. 7, N r . 2. Nawietlanie domw m i e s z k a l n y c h A r c h . J . J a n k o w s k i , i l . 110 112, str

34 35, N r . 3,

2

P l a n o w a n i e miast p r z y ra jzbrecie T. T o e p l i t z , i l . 113 114, str. 36 37, N r . 3. L a t a r n i a m o r s k a w W a r s z a w i e R. wierczyski , i l . 115 116, str. 38, N r . 3. S tany Zjednoczone, i l . 128 130, str. 45 46, N r . 3. C h i c a g o Rgional P o l a n i n g A s s o c i a t i o n Sz. R u t k o w s k i , i l . 123 125, s i r . 4 2

44, N r . 3. Osiedle d z i e n n i k a r s k i e A r c h . K . To l oczko , i l . 144 147, str. 7 8, N r . 4 Dawno i wspczesno w miecie W i e s a w W o h n o u t , i. 161 163, str.

18 20, N r . 4. P l a n y regulacyjne A r c h . J . J a n k o w s k i , i. 224 229, str. 14 18, N r . 6. Z odzi In. W . K w a p i s z e w s k i , i l . 284 288, str. 25 27, N r . 7. D w a p lany T . T., i. 288 289, str. 27 29, N r . 7. P l a n y miast i os iedl i na podstawie zdj l o t n i c z y c h in. P i a s e c k i , i l . 319 -

321, str. 15 17, N r . 8. Amerykask ie Os ied la o g r o d o w e J . J a n k o w s k i , i l . 309 314, str. 911, N r . 8. Nieregularne zabudowanie wybrzea w G d y n i , i l . 336, str. 26, N r . 8. W i e l k i Lww J . S t r z e l e c k i , i l . 345, str. 3 7, N r . 9. Nawiet lanie b u d o w l i i p lacw S. M a z r y c e r , i l . 369 372, str. 21 25, N r . 9. Stacje autobusowe, jako urzdzenia mie jskie D r . St. K r u c z e k , i l . 249, s i r .

36, N r . 9. Z a d a n i a urbanis ty T . T o e p l i t z , i l . 397, str. 1 2, N r . 10. Regulac ja wybrzea W . G a j e w s k i , i l . 398 399, str. 3 5, N r . 10. N a Grnym lsku L . S i k o r s k i , i l . 400 401, str. 6 8, N r . 10. Szosy Zagbia, i l . 408 411, str. 12 15, S. M . , N r . 10. Z a g a d n i e n i a U r b a n i s t y c z n e na W y s t a w i e M i e s z k a n i o w e j w S z t o k h o l m i e H . K u r -

kiewiczwna, i l . 412 425, str. 15 20, N r . 10. J e d n o l i t e fasady T . T o e p l i t z , i l . 426 431, str. 21 25, N r . 10. K w i a t k i urbanis tyczne A r c h . H . Jas iesk i , i l . 432 435, str. 27 28, N r . 10. B r y n i c a S. M . , i l . 436 437, str. 28 29, N r . 10. U r b a n i z a c j a S tanw Zjednocz. A m e r y k i Pn. K . L . , i l . 438 440, str. 30

32, N r . 10.

3. ZIELE.

N a peryfer jach W a r s z a w y B. B r u k a l s k a , i l . 48 54, str. 9 1 1 , N r . 2. A l a r m (brak ogrodw i z ie lecw w W a r s z a w i e ) , i l . 232 236, str. 22 25, N r . 6. Z odzi W . K w a p i s z e w s k i , i l . 284 288, str. 25 27, N r . 7. W a l k a z zieleni t., i l . 390, str. 32, N r . 9. M a p a m o r d e r s t w m u n i c y p a l n y c h N . Y o r k u , i l . 391, str. 3, N r . 9.

4. DYMY.

Pienidze ktre si spala (art, wstpny) F r . F r o n c z a k (Buffallo), i l . 170 171, N r . 5.

M a n h a t t a n w e mgle, i l . 172, str. 1 4, N r . 5. S oce p r z e z mg i l . 173 174, s i r . 5, N r . 5. W a l k a z d y m e m T. , i l . 175, str. 6, N r . 5. Os ied le o jednym k o m i n i e (plan osiedla) Neudorf St. W o j n a r o w i c z , i l . 183

187, str. 12 15, N r . 5.

5. HAASY WIELKOMIEJSKIE. Symfonja w i e l k i e g o m i a s t a T. T . (haasy miejskie) , str. 1 2, N r . 6. W a l k a z haasem J . G . W . , i l . 212 213, str. 2 4, N r . 6. T h o r y b o m e t r S. W o j n a r o w i c z , i l . 214 215, t ab l i ca Oto sposobno

dziwdziaania zbdnym haasom", str. 4 6, N r . 6. Izolacje dwikowe S. S y r k u s , i l . 216, str. 6 8, N r . 6.

3

III. BUDOWNICTWO. 1, OGLNE.

K w i a t k i z d z i e d z i n y b u d o w n i c t w a m i e s z k a n i o w e g o (bdy i w a d y p r z y budow a n i u n o w y c h domw) J . G . W . , str. 32 33, N r . 1.

O p lanach maych mieszka arch. S. B r u k a l s k i , i l . 78 80, str. 5 10, N r . 3. M e t o d y badania planw B . T., ( tabl ica : , , A n k i e t a , dotyczca e lem. mieszka") ,

str. 11 13, N r . 3. K w i a t k i " z d z i e d z i n y b u d o w n i c t w a m i e s z k a n i o w e g o E . W i n n i c k i , i l . 165

167, str. 31 32, N r . 4. A r c h i t e k t u r a i zudzenia optyczne L . N i e m o j e w s k i , i l . 217 223, str. 9 14,

N r . 6. D o d a t k o w y p r o g r a m b u d o w y Mieszka w N i e m c z e c h , str. 31, N r . 9.

2. PLANY.

a) Domy jednorodzinne. D o m m i e s z k a l n y A r c h . B . i S, Bru 'kalscy, i l . 3 12, str. 5 9, N r . 1. W i l l a w K a r t u z a c h L e c h N i e m o j e w s k i , i l . 13 15, str. 10 11, N r . 1. D o m e k wedug p r o g r a m u L o u s c h e u r a A r c h . S. S y r k u s , i l . 82 83, str. 14

15, N r . 3. W i e j s k i d o m j e d n o r o d z i n n y z W y s t a w y M . N . (plany m i e s z k a n i a Dessau), i l .

136 137, str. 4, N r . 4. P l a n y Mieszka 1-izb. 2 - izb . (Budapeszt) , i l . 138 141, str. 5, N r . 4.

Pro jekt domu robotniczego, p lany, opis i kosz torys A r c h . H . O d e r f e l d , i l . 148 152, str. 9 12, N r . 4.

D o m samodzielnej p r a c o w n i c z k i handlowej , i l . 244 247, str. 30, N r . 6. T y p o w y dom belgi jski A r c h . E . Taelemans , str. 38, N r . 7. Cottage nad brzegami O c e a n u (z M a i s o n p o u r tous), i l . 335, str. 26, N r . 8. J e d n o r o d z i n n y d o m T . T o e p l i t z , str. 1 2, N r . 11. D o m Wolnos to jcy H . i S. S y r k u s , i l . 445 459 (3 t y p y domw), str. 3

13, N r . 11. D o m na oliborzu ( jednorodzinny) N . i J . J a n k o w s c y , i l . 460465, str. 14

17, N r . 11. 4 d o m y jednorodzinne z w y s t a w y w S t o c k h o l m i e R. G u t t , i l . 466 483,

str. 18 21, N r . 11. D o m j e d n o r o d z i n n y na Midzynarodowej W y s t a w i e H y g i e n . 1930 r. w Drenie

i l . 484 491, s tr . 22 25, N r . 11. N o w a K o n k u r e n c j a S z c z . R u t k o w s k i , i l . 504 508, str. 34 36, N r . l i . , ,Dom, k try kady pragnby m i e " z W y s t a w y Ber l iskie j , i l . 509 522, str

37 39, N r . 11. Dom, ktrym si musz zadowolni" , T . T., i l . 521 522, str. 40, N r . 11.

b) Domy zbiorowe. S p k a m i e s z k a n i o w a dla miast w K r a k o w i e R. W e i n b e r g , i l . 20 27, str

15 19, N r . 1. D o m p r z y u l . Spacerowe j A r c h . W . W e k e r , i i . 84 87, str. 16 18, N r . 3. D o m t r z y t r a k t o w y H e n r y k Jas iesk i , i l . 41 43, str. 1 6, N r . 2. M i e j s k i e d o m y naj tasze w R e i m s c h e i d L u d w i k L e m m e r , i l . 176 182,

str. 7 1 1 , N r . 5. D o m y wielopitrowe J z e f Szanajca, i l . 230 231, str. 18 22, N r . 6. Os ied le d z i e n n i k a r s k i e K . To oczko , i l . 144 147, str. 7 8, N r . 7. D o m m i e s z k a l n y p r z y u l . Sdziowskie j w W a r s z a w i e A r c h . J a n i n a i J e r z y

Poznascy, i l . 301 308, str. 5 8, N r . 8. J eszcze o domu t r z y t r a k t o w y m H . Jas iesk i , i l . 346 351, str. 7 12, N r . 9.

4

O i n t e n s y w n y m sposobie b u d o w a n i a maych mieszka J . J . , i l . 352 360, str. 12 16, N r . 9.

U w a g i -na temat b u d o w y b a r a k w l w o w s k i c h In. T . P i s i e w i c z , str. 29 30, N r . 9.

c) Gmachy hotelowe i schroniska turystyczne. Nasze schroniska grskie A . K o w a l s k a , i l . 252 257, str. 2 5, N r . 7. C l a r a Raphaeil H u s D r . J a n i n a Enderwna, i l . 315 317, str. 12 14, N r . 1 G o s p o d y d l a wdrujce j modziey, i l . 331 334, str. 24 25, N r . 8.

d) Letniaki. W y w c z a s y , art. wstpny T . T. , str, 1, N r . 7. P o l s k i e Spdzielnie L e t n i s k o w e J . G . W o j n a r o w i c z , i l . 258261, str. 68, N r . 7. D o m e k le tn isko i w i l l a schronisko- (plany i w i d o k A r c h . J . B i e l s k a , i l . 262 263, str. 9, N r . 7. L e t n i s k o Spdzielcze w S z w e c j i S. M . , i l . 264 265, str. 10 11, N r . 7. L e t n i a k A r c h . W . M i e s z k o w s k i e g o ( R o c z n i k S. A . P. , 1929), i l . 277, str . 20, N r . 7. T a n i e l e tn isko na 4 osoby i krtki k o s z t o r y s A r c h . B. L a c h e r t i J . Szanajca ,

i l . 278, str. 21, N r . 7. Najtaszy le tn iak (obozowanie na w y c i e c z c e w K a r p a t a c h W s c h o d n i c h ) , str.

18, N r . 8.

3. TECHNIKA BUDOWY I MATERJAY BUDOWLANE.

G a z o b e t o n , a cega, str. 51 53, N r . 3. B u d o w n i c t w o stalowe na T a r g a c h L i p s k i c h 1930, i l . 206 207, In. ada,

str. 31 32, N r . 5. Izolacje dwikowe S. S y r k u s , i l . 216, str. 6 8, N r . 6. D o m y ze stal i , i l . 279 281, str. 22 23, N r . 7. M e b l e s ta lowe, i l . 282 283, str. 24, N r . 7. Z a m e k W a r s z a w s k i , i l . 330, str. 29, N r . 8. Znaczenie m a s z y n o w e g o mieszan ia w przemyle b u d o w l a n y m In. St. G r u

szczyski, str. 39 42, N r . 9. So lomit w G d y n i , str . 27, N r . 8. O k o n s t r u k c j a c h elaznych s p a w a n y c h , str. 30 31, N r . 9. P r o p a g a n d a powszechnego s tosowania stalli w N i e m c z e c h In. J . Nehay , i i .

361 367, str. 17 20, N r . 9. D o m y m e t a l o w e J . R e f e r o w s k i , i l . 373 386, str. 25 28, N r . 9. G a z o b e t o n , str. 42 44, N r . 9. P r o d u k c j a ce lo texu , str . 45 46, N r . 9. D o m k i z k a r t (dachy k r y t e som), i l . 395, str. 39, N r . 9. Z n a c z e n i e m i k r o a z b e s t u w b u d o w n i c t w i e D r . A . F r i e d m a n , str. 47, N r . 4. P l e c i o n k a druc iano - d r z e w n a w b u d o w n i c t w i e in. St. Domaska i l . 497503.

str . 30 33, N r . 11. U s u w a n i e i oczyszczanie wd c iekowych z poszczeglnych posesyj In.

A . Szn io l i s . i l . 561 567, str. 24 31, N r . 12.

4. ZAOPATRZENIE MIESZKA I INSTALACJE. Piece Szra jbera , str. 27, N r . 1. O k n a s z w e d z k i e B . M , , i l . 94 96, str. 22 25, N r . 3. W p y w szyb o k i e n n y c h na z d r o w i e , J , G . W . , i l . 164, str. 21, N r . 4. R e f o r m a R. F . G . , i l . 203, k l a t k a schd, prbnego os iedla w M o n a c h j u m , i l . 204

o k n o elazne pr . os iedla R . F . G . w Dessau, str. 30 31, N r . 5. Kocio S t r e b e l - C a m i n o , str. 48 49, N r . 9. Podrcznik dla instalatorw (z p i s m i ks iek) , str. 42, N r . 11. K l a m k i , i l . 543 554, str. 13 16, N r . 12.

5

5. WNTRZA I SPRZTY.

U m e b l o w a n i e mieszka r o b o t n i c z y c h S t . Towiski , i l . 9798, str. 2628, N r . 3. Rac jona l izac ja m e b l i i sprztw B r . Z b o r o w s k i , i l . 99 106, str. 29 31,

N r . 3. D!e bi l l ige schne W o b n u n g t., i l . 131 132, str. 46 47, N r . 3. U m e b l o w a n i e 2- izb. m i e s z k a n i a robotniczego (z W y s t a w y M . N.) B . i S. B r u -

ka l scy , str. 33, N r . 4. M e b l e m e t a l o w e . (Z W y s t a w y M i e s z k . Najmn.) wedug proj . arch. To oczko ,

str . 34, N r . 4. ka meta lowe, str. 35, N r . 4. M e b l e wedug pro jektu H . Pfefera , str. 36, N r . 4. P r a w o do o d b i o r u , str. 26, N r . 6. K a b i n a n a t r y s k o w a m. W i e d n i a , i l . 247, str. 31, N r . 6. Troch o ceramice polskie j A . K o w a l s k a , str. 22 25, N r . 1. N o w e t e c h n i k i i mater ja y w sztuce dekoracy jno - zdobnicze j Zofja Raczyska ,

str. 26, N r . 1. S z t u k a l u d o w a w maem m i e s z k a n i u J . J a n k o w s k a - Orynyna, i l . 108 109,

s i r . 32 33, N r . 3. S z t u k a w poko ju . Cielewski - syn), i l . 188 192, str. 16 20, N r . 5. P o c h w a a lus t ra A . P r o n a s z k o , i l . 523 524, str. 1 3, N r . 12. U m e b l o w a n i e Najmniejszego M i e s z k a n i a N . J a n k o w s k a , i l . 525 532, str.

4 6, N r . 12. Tabore t skadany, i l . 533 535, str. 7, N r . 12. Owiet lenie najmniejszego m i e s z k a n i a S. M a z r y c e r , i l . 536 542, str. 8

12, N r . 12. K l a m k i , i l . 543 554, str. 13 16, N r . 12. K w i a t y w m i e s z k a n i u J . T. , i l . 556 557, str. 18 21, N r . 12. J eszcze o S z w e c j i a. k., i l . 558 559, str. 21 22, N r . 12. L u s t r o w s tarych domach, i l . 560, str. 23, N r . 12. W a n n a w maem m i e s z k a n i u , i l . 570 572, str. 34, N r . 12. W n t r z e z p u n k t u w i d z e n i a pani d o m u M . C , i l . 573 576, str. 3436, N r . 12.

IV. OGRODNICTWO. C o b e a J . T. , i l . 57 60, s tr . 14 16, N r . 2. Przedwionie J . T. , i l . 117 121, str. 39 41, N r . 3. S z w e d z k i e ogrody i ogrdki St. Goryska , i l . 193 196 (wzory s z w e d z k i c h

ogrodw) str. 21 23, N r . 5. O narzdziach J . T . (narzdzia ogrodnicze) , i l . 197, str. 24 26, N r . 5. Papro J . T. , i l . 270 276, str. 16 20. N r . 7. D y m , jako nawz In. S. W o j n a r o w i c z , i l . 268 269, str. 13 16, N r . 7. Nas tu r c j a J . T . , i l . 325 329, str. 19 22, N r . 8. O g r o d y dziakowe na lsku In. M . Kuropatwiska , i i . 402 407, str. 8

12, N r . 10. Ogrdki skalne J . T. , i l . 492 496, str. 26 29, N r . 11. K w i a t y w m i e s z k a n i u J . T. , i l . 555 556; str. 18 21, N r . 12.

V. R N E . 1. OSOBISTE.

E r i c h M e n d e l s o h n T. T o e p l i t z , str, 12 14, N r . 1. D r . J . G a n t n e r (odczyty) H . S y r k u s , i l . 157 160, str . 16 17, N r . 4. M i a n o w a n i e arch. E . M a y a k i e r o w n i k i e m u r b a n i s t y k i w R o s j i S o w i e c k i e j , i l , 392,

str. 34, N r , 9, 6

2. Z ZEBRA, KONGRESW, ODCZYTW, WYSTAW I WYCIECZEK.

Zebranie w K o m i t . E k o n o m . Ministrw (projekt u s t a w y o p o p i e r a n i u b u d o w y ta n ich mieszka) , str. 26, N r . 2.

II Midzynarodowy K o n g r e s a r c h i t e k t u r y nowoczesne j we F r a n k f u r c i e nad M e nem, str. 27, N r . 2.

U r b a n i s t a szwajc . gociem archi tektw w a r s z a w s k i c h ; dr . G a n t n e r a o d c z y t y , str. 48, N r . 3.

Midzynarodowe M u z e u m B u d o w l a n o - M i e s z k a n i o w e we F r a n k f u r c i e nad M e n e m , str. 48, N r . 3.

Zwizek Archi tektw na lsku, str. 48, N r . 3. Z e b r a n i e organ. Sekc j i Mieszka. W a r s z a w s k i e g o T - w a Hig jenicznego; p r o g r a m

Sekc j i zrefer . p r z e z in. R u d o l f a , str. 49 50, N r . 3. S p r a w a ins tytutu b u d o w n i c t w a , str. 50, N r . 3. W i e c rodzicw organiz . p r z e z Mod M a t k " , str. 50, N r . 3. K o n f e r e n c j a w B a n k u G o s p . Krajw., str. 23, N r . 4. K o n f e r e n c j a w B a n k u G o s p . Krajw., str. 23, N r . 4. III Z j a z d przemysowcw B u d o w l a n y c h J . G . G . , str. 24 25, N r . 4. Z jazd Spdzielni M i e s z k a n i o w y c h , str. 26 27, N r . 4. P r o g r a m prac S e k c j i M i e s z k a n i o w e j W a r s z a w s k . T - w a Hygjenicznego, str. 27

28, N r . 4.

O d c z y t y dr, J . G a n t n e r a H . S y r k u s , i l , 157 160, str. 16 17, N r . 4. Z midzynarodowego Zwizku d l a S p r a w M i e s z k a n i o w y c h , str. 36, N r . 6. Z j a z d y m i e s z k a n i o w e w e F r a n k f u r c i e 4 6.VI.1930 r., str. 30 31, N r . 8. K o n g r e s b u d o w n i c t w a w L o n d y n i e , str, 32, N r . 8. Ze zwizku miast p o l s k i c h , str. 32, N r . 8. W y s t a w a Mieszkanie Najmnie jsze" , (program), str. 28 31, N r . 1. W y s t a w a M i e s z k a n i e Najmniejsze, str. 27, N r . 2. K a t a l o g W y s t a w y Mieszkanie Najmnie j sze" , N r . 3. B i l a n s W y s t a w y T. T o e p l i t z , i l . 134, str. 2 3. Otwarcie W y s t a w y M . N .

i i l . 135, N r . 4. Z W y s t a w y M i e s z k . Najmniejsze i l , 136 i 137, str, 4 5, m i e j s k i dom

jednorodzinny 4- izb . pomieszcz , (Dessau), N r . 4, i l . 138 139 plan mieszk . 1-izb., i l . N r . 140 141: p l a n mieszk . 2- izb. (Budapest) , N r . 4.

Wntrze gospodarcz . z W y s t a w y M . N , wedug proj , B , i S. B r u k a l s k i c h , i l , 142 143, str. 6, N r . 4.

Z w y s t a w y M . Najmn. , u m e b l o w . 2- izb. mieszk . robot, wedug pro jek tu B . i S. B r u k a l s k i c h , str . 33, N r . 4.

W y s t a w a M i e s z k a n i o w a w B a z y l e i J . G . W . , str. 22, N r . 4. Z W y s t a w y M . N . meble , str, 34 36, N r . 4. W y s t a w a Mieszkanie dz is ie j sze" we L w o w i e , str. 20, N r . 5. W y s t a w a p. t. Idealne m i e s z k a n i e " w O l y m p j i londyskiej (24.III.17.IV.1930 r.),

str. 32, N r . 5. W y s t a w a M i e s z k a n i o w a w 1931 r., str. 37 38, N r , 7. B u d o w n i c t w o na X T a r g a c h W s c h o d n i c h w e L w o w i e , str. 28 29, N r . 8. D z i a i b u d o w l a n y n a targach w s c h o d n i c h T . T., i l , 343 344, str. 1 3, N r . 9 Dzia b u d o w l a n y na X targach w s c h o d n i c h , str . 29, N r . 10. W y c i e c z k a Midzyn. Z w . d l a S p r . M i e s z k . do Danj i , S z w e c j i i N o r w e g j i , str.

49, N r . 3. W y c i e c z k a do S z t o k h o l m u , str. 34, N r . 5. W y c i e c z k a do S z t o k h o l m u (program), s ir , 35 37, N r . 7. O w y c i e c z c e do S z t o c k h o l m u , str . 38, N r . 9. Z w y c i e c z k i do S z t o c k h o l m u , i l . 441 442, str. 33, N r . 10. Z t e k i s z w e d z k i e g o h u m o r y s t y (na w y c i e c z c e w Sztockholmie ) , k a r y k a t u r y , str.

34, N r . 10.

7

3. 2 KSIEK I WYDAWNICTW.

P o l s k i e k a l e n d a r z e f a c h o w o - rzemielnicze, N r . 2. Pierc ie s z t u k i L a u t e r b a c h a , str. 18 23, i l . 63 70, N r . 2.

ce 63 70, N r . 2. P r o b l e m m i e s z k a n i o w y , a p o l i t y k a b u d o w l a n a w pasie p o d m i e j s k i m D r . G u

s t a w a Zackiego, i l . 71, str. 24 25. N r . 2. O g r z e w n i c t w o M i e c z . Wjc i ck i , str. 46, N r . 3. Przegld b u d o w l a n y , str. 47, N r . 3. Przegld s to larsk i , str . 48, N r . 3. Z ks iek i p i s m : D i e B i l l i g e s.chone W o h n u n g . (Centra la N i e m i e c k i c h R o b o t n i

c z y c h Zwizkw Zawd.) , i l . 131 132, str. 46 47, N r . 3. Czes aw K l a m e r Poli tyka m i e s z k a n i o w a w Polsce i Zagranic" , str. 29, N r . 4 A n t o n S c h r o l l et C - i e : C y k l w y d a w n i c t w a Neues B a u e n i n der W e l t :

1. E l . L i s s i t z k y R u s s l a n d 2. R. N e u t r a A m e r i k a 3. R. G i n s b u r g e r F r a n k r e i c h

H . S., s tr . 29 30, N r . 4. A r c h i t e k t u r a i B u d o w n i c t w o . B u d o w n i c t w o lskie N r . 12, str. 30, N r . 4. Praesens N r . 2., str. 30, N r . 4. Z d z . G r a b s k i e g o : Kryzys mieszk . w P o l s c e " M . K a c z o r o w s k i , str. 3435, N r . 5. E . Rosset : Samorzd dzki w w a l c e z godem m i e s z k a n i o w y m " , Z. G . , str.

36, N r . 5. G i r s b e r g e r et C - i e . W y d a w n . Le C o r b u s i e r und P i e r r e Jeannere t " , i l . 207

(Centrosojuz w M o s k w i e mode), i l . 208 209 (Dom nad jez iorem G e newskim) , str. 36 37, N r . 5.

B u d o w n i c z y (art. L , Ve l tz Nasze m i e s z k a n i a suterenowe") , str. 3233, N r . 6. P o w s t a n i e , ukad i c e c h y c h a r a k t e r y s t y c z n e s iec i u l i czne j na obszarze W i e l k i e j

W a r s z a w y , i l . 248 249, str. 33 35, N r . 6. O s t ropach z b e l k a m i eilaznemi i obnienia i ch kosztw w y k o n a n i a w zwizku

z ks ik p . W . C h y r o s z a Statycznie ob l i czone dwigary s t ropowe i s t rop y ceglano-betonowe J . Szanajca, str . 35 36, N r . 6.

Wrd p i s m i w y d a w n i c t w . Praesens , N r . 2 T . T. , i l . 290 292, str. 29 31, N r . 7.

Oglny Urzd S t a t y s t y c z n y R z p l i t e j P o l s k i e j . A t l a s Statyst . 1930. Z, G r a b s k ' i l . 293 296, str. 32 33, N r . 7.

T e c h n i k L u b e l s k i , str. 34, N r . 7. Z polsk . T - w a Ref . M i e s z k . , str. 33, N r . 8. ( A k c j a b u d o w l . czonk., w y c i e c z k a du

Sz tockholmu) , Refera t budetowy m. Brzec ia 1930-31 r., str. 35, N r . 7. II r o c z n i c a S t o w . A . P . J . J . , str. 34, N r . 8. a r c h i t e k t . Internacia , A p r i l o . Japonja str. 35 36, N r . 8. Praesens N r . 2, str . 37, N r . 8. Z A r c h i t e k t u r o In ternac ia N r . 7, B . B . , s tr . 35, N r . 9. Stacje autobusowe, jako urzdzenia mie jsk ie D r . K r u c z e k , i l . 394, str. 36, N r . 9. E . R o m e r : M a p a p o l s k a topograf iczna , str. 35. B u d o w n i c t w o wie j sk ie T u r c z y n o w i c z a , str. 35, N r . 10. Podrcznik d l a instalatorw in. B . B ig ie le i sena , str. 42, N r . 11. Woysk ie wiadomoci techniczne , str. 42, N r . 11. B i u l e t y n urzdniczy N r . 7 8, str. 42, N r . 11. D o m y M i e s z k a l n a F u n d u s z u K w a t e r u n k o w e g o . S p r a w o z d a n i e za r. 1927 30,

str. 38, N r . 12.

TRE Nr. 1 DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE"

D o naszych czytelnikw.

D o m m i e s z k a l n y B a r b a r a i S tanis aw B r u k a l s : y . W i l l a w K a r t u z a c h L e c h N i e m o j e w s k i . E r i c h M e n d e l s o h n Spka M i e s z k a n i o w a dla miast w K r a

k o w i e R e n a W e i n b e r a n k a . Troch o ceramice polskie j A . K o w a l s k a . A n k i e t a b u d o w l a n a Instytutu B a d a n i a

K o n j u n k t u r Zofja Raczyska . N o w e t e c h n i k i w sztuce dekoracyjne j St. Towiski . P i e c e Szra jbera P o l s k i e T o w . R e f o r m y M i e s z k a n i o w e j W y s t a w a Mieszkanie Na jmnie j sze"

OD ADMINISTRACJI

Przypominamy pp. Prenumeratorom o wpacenie zalegej prenumeraty na nasze konto w P . K . O . N r . 19.145 (czek zaczamy), gdy w prze-c i w n y n razie dalsz wysyk naszego pisma zmuszeni bdziemy wstrzyma.

PRENUMERATA MIESICZNIKA DOM" OSIEDLE" MIESZKANIE" 15 Z. ROCZNIE, 8 Z. PROCZNIE.

CENA POJEDYNCZEGO NUMERU Z. 1.50.

CENY OGOSZE: Cfl R S T R O N H 300 Z. P STRONY 150 W1RRTKR STROMY 80 SEMKrt STRONY 45 Z.

ADRES REDAKCJI I ADMINISTRACJI KRAK. PRZEDMIECIE 5 M. 3. TE. 202-05. KONTO CZEKOWE P. K. O. 19.145.

Odbio w drukarni Robotnik", Warszawa, Warecka 7.

Bank Handlowy w Warszawie S. A. R o k z a o e n i a 1870

Centrala w Warszawie, ul. Traugutta 7/9

Kapita zakadowy 20.000.000 Kapita rezerwowy 4.454.900

Adres telegraficzny Centrali i wszystkich Oddziaw z wyjtkiem Wilna:

H a n d l o b a n R "

Adres telegraficzny Oddziau w Wilnie;

H a n d l w y - W i l n o "

ODDZIAY MIEJSKIE: KRLEWSKA 6, TOMACKIE 1.

Oddziay prowincjonalne: Baranowicze, Bdzin, Brze n/Bugiem, Czstochowa, Kalisz, Pozna, Katowice, Kowel, Krakw, Lublin, Lww, d, Pock, Radom, Rwne,

Sosnowiec, Wilno, Wocawek.

C e n t r a l n e O g r z e w a n i a w s z e l K i c H s y s t e m w OGRZEWANIE PARO WIETRZNE SYSTEMU SIMON

S p e c j a l n o : G r z e j n i k i ( R a d j a t o r y ) . s t a l o w e s p a w a n e STACJE WODNE PNEUMATYCZNE SYSTEMU SMOK" DLA STUDNI GBOKOCI DO 500 m ZBIORNIKI NA WOD, CHODN E MECHANICZNE DOMOWE I CENTRALNE. WENTYLACJE. PRALNIE MECHANICZNE, KUCHNIE PAROWE, KOTY PAROWE. P r o j e k t y i ofer ty n a y c z e n i e .

GRNOLSKIE TOWARZYSTWO BUDOWY RUROCIGW S p k a z ogr. odp.

T e l . 8 4 , 1 1 1 1 . GTOBR" T A R N O W S K I E GRY T e l . 84, 1111. B i u r a w a s n e i z a s t p s t w a : W a r s z a w a A l . U j a z d o w s k a 36.

T A B L E DES MATIRES 1. A mos lecteurs (un article de programme, dsignant les buts et les desseins de la

publication Dom Osiedle mieszkanie". Le pesum de l'action prcdente et les projets pour il'aveniir).

2. Maison d'habitation architectes Barbara Bnukalska et Stanisaw Brukalski. 3. Villa Kartuzy (Pomeranie) arch. L. Niemojewski. 4. Ericih Mendelsohn et ses travaux. 5. Socit urbaine de logements Cracovie R. Weinberg. 6. Quelque mots sur la cramique (polonaise A. Kowalska. 7. L'enqute de l'Institut des conjonctures sur les constructions et leur financement en

1928 St. Towiski. 8. Nouvelles mtodes et nouveau matieriel de dcoration artistique Z. Raczyska. 9. Les poles de Schreiber.

10. Socit polonaise de ,1a fffonme d'habitation. 11. L'exposition ..L'habitation minimale".

ILLUSTRATIONS 1. Une habitation ouvrire Gdynia. 2. Constouotion d'habitation ouvrire Gdynia.

Maison de M-me et M. Brukalski. 3. Entre. 4. Le hall. 5. Plan du rez de chausse. 6. Coupe. 7. Premier tage. 8. La terrasse. 9. Le balcon.

10. La maison du ct soir - ouest 11. Un coin du hall. 12. La chemine de l'atelier.

Villa Kartuzy de l'arch. L. Niemojewski. Elvations.

15. .Plans. Maison d'habitation de E. Menddsohn.

16. iRlam 17. Vue. 18. Quatres lvations. 19. Fragment.

Maisons d'habitation de la Socit Urbaine de Logements. 20. Alleja Kaminskiego No. 32, Smoleska No. 28, Cracovie. 21. Une maison Rzeszw. 22. Deux maisons Cracovie, rue alaska 1 et 6. 23. Une maison, rue Lubelska 21, lsk 5, Cracovie. 24. L'angle de la maison, place Kazimierza Wielkiego 6 et Pomorska 11, Cracovie. 25. Une maison Tarnw. 26. Une maison Tarnw. 27. Maison Cracovie, rue Puaskiego 15 28. Groupe d'habitations de la cooprative d'officiers olliborz. 29. Groupe d'habitations communales Burakw. 30. Un document cloaque loue comme logement. 31. Pots aux fleurs (produits .populaires). 32. La cramique populaire. Un ipot de Bolimw (owicz). 33. La cramique populaire, Un pot de Bolimw (owicz).

Petits objet en majoligne produits par Czarkowski.

Lampes vases et fleurs de Mme Zofja Raczyska. 38, Vue gnrale des constructions de la Cooprative de Logement de Varsovie. 39. Vue d'un plan de logement de l'Exposition, Le logement minimal".

D O M O S I E D L E M I E S Z K A N I E

MIESICZNIK POD REDAKCJ JZEFA JANKOWSKIEGO. SZCZSNEGO RUTKOWSKIEGO, TEODORA TOEPLITZA

ROK II STYCZE 1930 Nr. 1

D O N A S Z Y C H CZYTELNIKW Gdymy na pocztku r o k u ubiegego rozpoczli wydawnic two trzech

kwartalnikw p', t. Dom, Osiedle, M i e s z k a n i e " powstrzymalimy si z ca wiadomoci od w s z e l k i c h zapowiedz i programowych .

Wstrzemiliwo ta dwojakie conajmniej miaa p r z y c z y n y . N i e chcielimy czyni przyrzecze co do ktrych nie wiedzielimy

czy bdziemy umie l i i czy bdziemy mogli je dotrzyma. G d y si pismo nowe zakada jest si niepewnym dwuch najwanie j

szych dla istnienia pisma czynnikw. C z y si znajd ludzie, ktrzy bd p isa l i ? C z y si znajd ludzie , ktrzy bd czyta? J e l i odpowied choby na jedno z tych pyta w y p a d a odmownie

pismo traci rac j bytu przestaje wychodzi. Sam fakt, i numerem ninie jszym rozpoczynamy drugi rok istnienia

wiadczy o tem, e pismo nasze zdoao skupi koo siebie grono wsppracownikw i zyska krg czytelnikw.

N a dziesi w y d a n y c h w r. ub. zeszyto w zoyy si prace 34 osb. C z y t e l n i k spotka wrd n i c h architektw, spoecznikw, artystw, uczonych, literatw', ogrodnikw. Artykuy, plany, rysunki , w i d o k i , w y k r e s y dotyczyy w s z y s t k i c h d z i e d z i n zwizanych z osiedlem- domem, mieszkaniem.

Kadv, kto zajmuje si spraw domu, osiedla, mieszkania mg do nas trafi. W s z y s t k i m , ktrzy chcie l i z nami wsppracowa, serdeczne dziki w imieniu naszym i czytelnikw skadamy.

Czyte ln ik naszego pisma mg si dowiedzie o tem, jakie s nowoczesne zasady zakadania osiedl i w i ch stosunku wza jemnym, jak si te osiedla planuje, to znaczy jaki wzajemny jest stosunek parce l i i domw, jak si zuytkowuje parcele i jak si na niej dom stawia, j a k i m go mona otoczy ogrodem, otrzyma pozatem kilkanacie planw domw i mieszka z b u d o w a n y c h w Polsce i zagranic, k i l k a kosztorysw, a na danie szczegowy kosztorys domu jednorodzinnego, zobaczy wie le urzdze wntrz, dowiedzia si o moliwociach tyczcych umeblowania i ozdobienia mieszka rolinnoci.

DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE Nr. 1

1. Mieszkanie robotnicze w Gdyni .

N i e moe jednak by naszym zadaniem jedynie uatwianie i uprzyjemnianie ycia, tym szczliwym, ktrzy mieszkanie maj lub s w stanie je zdoby.

Wic jednoczenie u -waalimy za swj obowizek bi bez przes tanku na a l a r m !

Zda jemy sobie spraw, e niektre z artykuw naszych wskazujce na najgbsze dno ndzy mieszkaniowej , u -mieszczone obok planw

dostatnich cho skromnych domkw, obok wntrz i kociow, stanowiy dysonans, p r z y k r y m zgrzytem raniy naszych czytelnikw.

Dysonans ten by wywoywany wiadomie, p r z y k r y zgrzyt istnieje w rzeczywistoci, nie moe by przez nas zata jonym. Przec iwnie wierzymy, e p r a w d z i w y obraz rzeczywistoci nie wymagajcej , niestety, prze ja skrawienia, musi si przyczyni do obudzenia sumie...

Naj l icznie jszego grona naszych czytelnikw nie znamy nie znamy tych wszystkich, ktrzy na stacjach kole jowych, w kioskach, w ksigarniach kupuj pojedyncze numery naszego pisemka. O d czasu do czasu ty lko otrzymane od n ich l is ty pozwalaj nam wnioskowa, e si wrd nich wszystkie sfery spoeczne znajduj.

Wrd prenumeratorw mamy, poza nieznanymi , architektw, inynierw, spdzielnie mieszkaniowe, budowlane, K a s y Chorych , W y d z i a y powiatowe, M a g i s t r a ty i t. d.

N i e zbrako nam gosw uznania i poparcia . Minis ters two Spr. W e w n . w D z i e n n i k u U -rzdowym z dn . 30 l i stopada r. 1929 w r u bryce p. t. Nowe ksik i i czasopisma interesujce administracj spraw wewntrznych" pisze : Kwartalniki te u jmuj caoksztat za gadnie wspczesnego

DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE Nr. i 3

budownictwa mieszkaniowego i urbanis tyki . N a d t o k w a r t a l n i k i te stanowi rdo do zapoznania si z zagadnieniem zwalczania godu mieszkaniowego. U t r z y m a n e s na w y s o k i m poziomie i mog si w znacznym stopniu przyczyni do koordynac j i i rac jonal izac j i pracy samorzdw na t y m p o l u . . . "

N i e wycigamy z tego wniosku, bymy odpowiedzie l i cakowicie zadaniu, w i d z i m y jednak e bylimy i jestemy potrzebni.

Zdajemy sobie jednoczenie spraw z koniecznoci doskonalenia pisma, z n o w y c h spywajcych na nas obowizkw.

Drug przyczyn, dla ktrych nie czynilimy g r o m k i c h z a p o w i e dzi byo take i to, e nie wiedzielimy czego o d nas publiczno bdzie da i c z y to wanie bdziemy w stanie jej da. Dzi ju zdajemy sobie z tego poniekd spraw i moemy przyj zobowizania.

Stay, uwany czyte ln ik znajdzie w naszem pimie artykuy z dziedziny teorj i i p r a k t y k i sprawy mieszkaniowej , wiadomoci o ustawodawstwie i projektach ustaw, obrazy ndzy mieszkaniowej zagranic i w Polsce , i wiadomoci o tem, jak z ndz t w a l c z y b u d o w n i c t w o spoeczne.

Pismo nasze stale bdzie dawa zagraniczne i polskie pro jek ty domw jednorodzinnych i p lany maych mieszka; nie zaniecha take daw a n i a kosztorysw. R o z s z e r z y m y znacznie dzia powicony s p r a w o m t e c h n i k i budowlanej i n o w y m materjaom. Urzdzenie wygodnego i piknego wntrza bdzie w d a l s z y m cigu tematem naszych rozwaa. W i c barwy, wiato, meble, sprzty, k w i a t y .

Wice j ni dotd miejsca powicimy tak mao wrd szerokiej p u blicznoci znanym zasadniczym sprawom budowy miast (urbanistyki) i tak z ni b l i z k o zwizanym sprawom p o l i t y k i gruntowej. Bdziemy owietla te sprawy na przykadach zagranicy i podejmowa zagadnienia dotyczce miast i os iedl i polskich, przyczem wysuniemy zagadnienia z ie leni publicznej odpoczynkowej i z ie leni uytkowej w miastach.

C z y t e l n i k posiadajcy wiksz dziak budowlan znajdzie w s k a zwki lub pomysy dobrego sposobu jej zuytkowania.

Bdziemy stale ledzi najwaniejsze prze jawy studjw, prac i d z i a alnoci we wszystk ich wymienionych dziedzinach znajd wic w n a szem pimie odbicie kongresy i wystawy dotyczce sprawy mieszkaniowej , oraz najwaniejsze ksiki (przedewszystkiem polskie) sprawy tej dotyczce.

Dymy do tego, by czyte ln ik dosta wiadomoci konkretne , cise, gruntowne, a jednoczenie podane w formie dostpnej, obficie i lustrowane.

O d poparc ia , j ak ie w d a l s z y m cigu dostaniemy, zalee bdzie rozwj pisma, jego rozmiary i wyposaenie techniczne.

3. Wejcie (dora B. i S. Brukalskich).

DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE Nr. 1. 5

DOM MIESZKALNY. wybudowany wedug projektu Barbary Brukalskiej (Praesens)

i arch. Stanisawa Brukalskiego (SAP, Praesens).

Orjentacja soneczna p a r c e l i nie jest zbyt szczliwa, u l i ca ley na poudnie od domu, ogrdek na pnoc. S k u t k i e m tego poudniowa ciana domu spenia dwie funkcje : 1) mieci w sobie wszystk ie o t w o r y wejciowe, 2) grupuje wikszo o k i e n dostarczajcych wiata do czci m i e s z k a l n y c h i oranerji. W y n i k a std najwiksze zrniczkowanie frontowej elewacj i .

Wejc ie oraz w j a z d do garau wye l iminowane s p r z e d ogrodzenie, co daje bezporedni dostp z u l i cy i atwy dojazd do z s y p u wglowego umieszczonego p r z e d bram garaow.

Z przeds ionka w c h o d z i si wprost do h a l l u pitrowego, ktry oddzie lony jest o d poko ju stoowego ty lko kotar .

P r a c o w n i a na pitrze jest rwnie o twarta na ha l l . Wejc ie su-

4 Ha l l . bowe p r o w a d z i z tego samego p r z e d s ionka przez gara do czci gospo

darczej pooonej od pnocy. Z garau jest zejcie do suteryn, w ktrych mieci si kotownia ze skadem k o k s u , pra lnia , suszarnia, pokj sucej i spiarnie.

P r z y pracowni , na pitrze, jest kt sypia lny poczony d r z w i a m i z azienk.

Dua azienka suy jednoczenie za ubieralni. Pokj sypia lny n i e w i e l k i szeroko si o twiera na duy b a l k o n , kt

rego pyta jest zarazem daszkiem nad d r z w i a m i wejciowemi, paszczyzna p ionowa zawieszona na balustradzie osania siedzcych n a balkonie o d u l i cy. D r u g i pokj s y p i a l n y na grze oddzie lony o d strony schodw k o t a r ma bezporedni dostp na taras, jest w e n t y l o w a n y na przestrza, co pozwolio na jego minimaln wysoko (2.20 m.).

K u b a t u r a domu nie w i e l e p r z e k r a c z a 600 m 3 jest to wic mae mieszkanie, ktre jednak przez istnienie b a l k o n u i atwo dostpnego tarasu poniekd si rozszerza . Taras zwaszcza jest doskonaym uzupenieniem mieszkania .

6 DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE Nr. 1

5. Parter.

gj_iixj- inf.

6.

DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE Nr. 1 7

8 DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE Nr. I

Korzysta ddystych.

mi ego mona w cigu caego r o k u z wyjtkiem dni

Taras jest otwarty , p r z e w i e w ny, atwo obsycha, a przez swoje w y sokie pooenie i z o l o w a n y jest od' ul icy, przez co p o d w i e l o m a wzgldami ma wicej wairtoci uytkow y c h nawet od ogrdka.

Techniczne w y k o n a n i e uytkowego paskiego dachu jest dzisiaj: ju zupenie opanowane i niezbyt k o sztowne, odprowadzenie w o d y z dachu wewntrz domu wprost do k a nau daje zupenie dobre rezultaty, a u n i k a si wiszcych lub lecych ry nien i zewntrznych r u r spustowych. niegu z paskiego dachu nie trzeba zrzuca. P r z e c i w n i e , w a r s t w a niegu izoluje termicznie . W miar topnienia w o d a moe stopniowo spywa, gdy wewntrzna r u r a spustowa n i e zamarza .

wiata dziennego jest bardzo, duo (powierzchnia podogi podzielona p r z e z powierzchni o k i e n = 3.75). O k n a s systemu szwedizkie-go, p r z y t y m due okno poudniowe suwa si w paszczynie pionowej .

W opracowaniu pro jektu bylo> usiowanie moliwej redukc j i pow i e r z c h n i przeznaczonej na k o m u n i kacje, oraz poczenia czci domu przeznaczonych dio dziennego uytk u w jedn cao, zachowu'ac p r z y tym pewn izolacj.

Dao to otwart prziestrze zoon z hal l 'u , p r a c o w n i , p . stoowego i schodw.

W planie t y m z atwoci d a oby si pomieci 5 do 6 oddz ie l nych p o k o i , stosujc system planw dotychczas z w y k l e uywanych.

Kady z t y c h zasadniczo rn y c h systemw ma swoje w a d y i za le ty , nie mona wic adnego z n ich uwaa za lepszy, mona t y l k o wybiera , uzaleniajc swoj decyzj do rodzaju pracy, t r y b u ycia i usposobenia mieszkacw. B. et S. B .

9. Ballkon, 10 dom od poudni - zachodu.

DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE Nr. 1


otl O | I * O I M

13 i 14

WILLA W K A R T U Z A C H

Myl przewodni twrcw tego pro jektu t. j . zarwno przyszych' mieszkacw jak i architekta, byo stworzenie czego poredniego pomid z y weekendhouseem" a typowem letniskiem. Domek m a stanowi pied-a~


m m m m

m

2CN14 2uN!4

Przvzie pitro.

15. Plany willi w Kartuzach.

terre d la dwojga artystw, nie dysponujcych duszemi ur lopami , a take wykorzystujcych te u r l o p y zarwno w lecie jak i z imie. Naleao wic w moliwie najszczuplejszej kubaturze zamkn jakniaj wicej wygd do ktrych mieszkacy wielkiego miasta n a w y k l i . K u b a t u r a caoci nie p r z e k r a c z a 320 metrw szeciennych. D o m e k z a w i e r a : na parterze hal l ze schodami do pokojw s y p i a l n y c h oraz ny jadalnian, przedsionek z wejciem do h a l l u i przez kredensik czcy si z kuchni. K u c h n i a zaopatrzona w wodocig, posiada separatk d la s ucej oraz spiark. W p o k o j u suce j zna jduje si szafa na rzeczy umieszczona w cianie. N a pierwszem pitrze mieci si azienka z umywalni i w. c. oraz dwie sypialnie dwu-kowe Do jednej z n ich przy lega taras nad hal lem.

Cao murowana zgodnie ze z w y c z a j a m i byego zaboru pruskiego w ptorej cegy, be lk i stropowe drewniane, supy podcienia skonstruowane z elaza korytkowego. ciana poudniowa h a l l u jest w caoci szk lana i w y chodzi na taras, ktrego na rysunku nie uwidoczniono.

Lech Niemojewski.


parter pitro

16. Plan domu wybudowanego przez Mendelsohna w r, 1927.

ERICH MENDELSOHN E r i c h M e n d e l s o h n naley podobnie jak L e Corbus ier do t y c h a r c h i

tektw, ktrych wpyw siga daleko po za zakres najbliszego dziaania, wpyw w y w i e r a n y zarwno dzieem, jak sowem i pirem. U r o d z o n y w 1887 r o k u w Prusach Wschodnich , studjowa w Ber l in ie i M o n a c h j u m , pracowa samodzielnie od 1911 r. w Monach jum, od 1914 w B e r l i n i e .

N a w e t w p i e r w s z y c h jego szkicach , o charakterze utopi jnym, zna nadewszystko uczc iwy stosunek do zagadnie i wyran odpowied na postawione sobie pytanie czy w d a l s z y m cigu odwala t r a d y c j e " hiistorji i przyzwyczaje, czy te podj, rozszerzy i udoskonali to, co daje nowa twrczo, nowa forma" .

E r i c h M e n d e l s o h n prdzej i gbiej ni inni zrozumia i da temu w y r a z przedewszystkiem w l i cznych budowlach fabrycznych i handlowych, e nowe zadania budownictwa powstay dziki zmienionym w a r u n k o m


o o.

_ N


komunikac j i i gospodarstwa oraz n o w y m monociom konstrukcyjnym,, s t w o r z o n y m przez nowe mater ja y budowlane, szko elazo b e t o n " .

Peen entuzjazmu jest on przekonany co dzi jest zagadnieniem bdzie zadaniem, co wizj i wiar niektrych prawem dla w s z y s t k i c h " .

18. Cztery elewacje domu Mendelsohna. 19. Fragment domu Mendelsohna.

Dobrze jednak sobie zdaje spraw, e podobnie jak polityka nie jest rwnoznaczna z Ojczyzn, E k o n o m j a z trosk o dobrobyt ludu, tak i forma sama w sobie n ie jest architektur.

M e n d e l s o h n nie daje si opanowa sowom definjujc wyranie: dynamik n a z y w a on w archi tekturze log iczny w y r a z r u c h u si u k r y t y c h w materjale b u d o w l a n y m , funkcj przestrzenn i formaln zaleno od przesanek ce lu i materjau, rozumie on, e dla procesu twrczego niezbd-nem jest poczenie obu skadnikw.

J a k o przykad twrczoci Mendelsohna dajemy d o m m i e s z k a l n y wybudowany w 1927 r .


SPKA MIESZKANIOWA D L A MIAST W KRAKOWIE

Staaszna jest zemsta ubogiego k t r e m u spoeczestwo o d m a w i a o d p o w i e dniego p o m i e s z c z e n i a " .

He p r a w d y w tych sowach wypowiedz ianych przez H . D e l r a u x de Tenffe, Gubernatora Leodjum. T a zemsta : a lkohol izm, grulica, upadek moralny, zbrodniczo i nienawi d o innych warstw spoecznych.

B l a n q u i powiedzia: Studjowaem z nabon troskliwoci (avec une religieuse sollicitude) ycie prywatne rodzin robotniczych i mog miao twierdzi, e niezdrowe mieszkanie jest przyczyn cae j ndzy, przyczyn wsze lk ich wystpkw i klsk ich pooenia socjalnego"; a jeszcze p r z e d 30 la ty w i e l k i f i lantrop Georges Picot p r z y badaniach trudnoci poczonych z wyszukaniem pomieszcze przez mode pracownice igy, pracownice handlowe i b iurowe, skonstatowa przez urzdnikw pol icy jnych, e 95% k a tastrof m o r a l n y c h jest w zwizku z kwestj mieszkaniow. Opinje najznak o m i t s z y c h dziaaczy spoecznych stwierdzaj, e w w i e l k i e m dziele akc j i spoecznej naley postawi na czele spraw mieszkaniow.

Dowiadczenie ostatnich 20 lat wykazao, e in ic ja tywa prywatna , okazaa si p r z y zmianie warunkw, wywoanych ostatnimi k a t a k l i z m a m i wo jennymi najzupeniej niedostateczn d la zapewnienia obywate lowi obarczonemu rodzin, a pozbawionemu znacznie jszych funduszw mieszkania za opat, odpowiadajc jego stosunkom zarobkowym. Okazao si, e pomoc kredytowa rzdowa i wsppraca czynnikw publ icznych jest niezbdna. C z y n n i k i publ iczne m a j nie t y l k o prawo ale i obowizek wkroczenia, bo s p r a w a mieszkaniowa nie jest spraw t y l k o danego osobnika pozbawionego dachu nad gow, lecz jest to k w e s t ja obchodzca rzdy i spoeczestwa. W epoce, w ktre j cigle odbywaj si przerne k o n gresy l e k a r z y i hygienistw, w ktre j si nieustannie syszy gorce polem i k i nad popraw materjaln i moraln uboszych w a r s t w spoecznych musz przecie take i rzdy poszczeglnych krajw uczyni co dla pow i e r z o n y c h i ch p ieczy obywate l i . Krwaw broni jest wyznacza premje dla rodzicw, wydajcych na wiat l iczne potomstwa, gdy i m si nie zapewnia nawet kta , gdzieby mogli wychowywa te mode pokolen ia w w a r u n k a c h , ochraniajcych je od zgni l izny moralnej . B o jeli c i nagrod z e n i " rodzice gnied si po norach p o z b a w i o n y c h wiata i powie t rza , to ojciec rodz iny po caodziennej cikiej p r a c y niechtnie tam w r a c a , lecz szuka poc iechy w s z y n k a c h lub spelunkach, a dz iec i wzrasta jce w t y c h w a r u n k a c h i pozbawione o p i e k i atwiej staczaj si na dno ndzy, i zamiast wyrosn na poytecznych czonkw spoeczestwa, staj si jego plag i zaka .

A zainteresowanie wadz jest pobudzone dopiero wtedy, gdy c i nie-zcszliwi padaj ofiar chorb zakanych, ktre oczywicie zagraaj potem take i i n n y m w a r s t w o m spoecznym, lub gdy si i ch aresztuje za w-


20, Narony dom mieszkalny przy Alei Krasiskiego L. 32 Smoleska L. 28 w Krakowie, w, Sp.

mieszkaniowej dla miast.

21. Dom mieszkalny w Rzeszowie, w. Sp. mieszkaniowej dla miast.

22. 2 domy mieszkalne w Krakowie przy uli. lskiej 4 6, w. Sp.


ezgostwo, kradziee, ze obyczaje wted y dopiero wystpuj na widowni wszyst k ie wadzie sanitarne i karrao-sdowe, ale wwczas p r z y w i e l k i m nakadzie p r a c y i kosztw ratuje si ju t y l k o rozbi t kw.

G d y b y si jednak dao r o d z i c o m mono w y c h o w y w a n i a dziec i w odpow i e d n i c h mieszkaniach ile to kosztw i czasu by si oszczdzio, a obowizkowi spoecznemu i humani tarnemu staoby si zado!

Dlatego to we w s z y s t k i c h pas twach toczy si od szeregu lat n ieprzerw a n a w a l k a o lepsze mieszkania . N i e c h c i , ktrym p o w i e r z o n y zosta los i ch wspobywate l i zstpi do t y c h nr i przekonaj si naocznie, w j ak ich w a r u n k a c h i ch blini yj, a w t e d y zrozumiej, e podobne rodowiska nie mog zrodzi nic innego, jak spustoszenie moralne i f izyczne i c h mieszkacw. Rzdy, zarzdy komunalne , K o m i t e t y mieszkaniowe, c z y n n i k i publ icz ne dla popierania hygieny, zwizki lokato rw e t c , wszys tk ie te instytucje p o w i n n y si poczy d la wsplnej p r a c y n a d zorganizowaniem wie lk ie j a k c j i mieszkaniowej .

W Polsce jeszcze n iewie le w tej dziedzinie zdziaano, mimoi e katastrofa m iesz k a nio w a jest znacznie groniejsz u nas, ni na Zachodzie E u r o p y , i e ndza m iesz k a nio w a daje si odczu n ie ty lko k l a sie robotniczej ale w znaczniej mierze take intel igencj i pracujcej . B o Pastwo i n i c ja tywy w swoje rce nie wzio, a l u d z i spoecznie nastro jonych i posiadajcych p r z y t e m pewne wpywy i odpowiednie zdolnoci jest n iewie lu . O d czasu do czasu jednak takie jednostki wystpuj.

N a terenie K r a k o w a i Zachodniej Maopolski akc j t zainicjowa i p r o w a d z i z waciw sobie energj i ywotnoci Dr. Adolf Gross. Rozpocz j jeszcze w r. 1910 jako pose do par lamentu austrjac-kiego tworzc ustaw o Pastwowym funduszu m i e s z k a n i o w y m , uchwalon przez parlament na m o c y ktre j w rnych k r a -


jach nalecych wwczas do A u s t r j i p o w stay spdzielnie mieszkaniowe, ktre za silone nisko oprocentowanymi i dugoterm i n o w y m i k r e d y t a m i pobudoway mnstwo domw o maych mieszkaniach . W niepodlegej Polsce p. D r . Gross k o n t y nuowa swoj dziaalno: w r. 1920 jako d y r e k t o r Zakadu K r e d y t o w e g o M i a s t M a opolskich (ktrego sukcesorem jest B a n k Gospodars twa Krajowego) zaoy instytucj dla b u d o w y mieszka p o d nazw: Spka m i e s z k a n i o w a d la mias t " p r z y wspudziale tego Zakadu z wpat 10 .000 .000 . marek i k i l k u miast Zachodniej Maopolski z K r a k o w e m na czele. Spka jest instytucj uytecznoci publ i cz nej nieobliczon na zysk, a czynsze s obl i czane w ten sposb, b y wystarczyy na pok r y c i e wydatkw, amortyzac j i i na mierne oprocentowanie kapitau spkowego, nie-przekraczajce 6 % rocznie . Udziaowcy jednak nie daj wypaty tej d y w i d e n dy, lecz przeznaczaj j na dalsze budowy.

Intencj zaoycieli Spki, a w szczeglnoci M i n i s t e r s t w a Skarbu , byo utworzenie wie lk ie j organizacj i m i e s z k a niowej , ktraby pchna akc j mieszkaniow w Maopolsce na waciwe tory ; intencj i ch byo rwnie zapobieenie przyna j mniej do pewnego stopnia katastrofalnemu bezroboc iu panujcemu wrd robotnikw budowlanych . Spka m i e s z k a n i o w a zadanie to speniaa w stosunkowo znacznym zakresie , j a k k o l w i e k rozporzdzaa bardzo szczupymi funduszami i miaa do z w a l c z a nia ogromne p r z e s z k o d y na p o l u k r e d y t u budowlanego.

I tak Spka wybudowaa dotd 250 mieszka o 757 ubikac jach, z tego w K r a k o w i e 169 mieszka o 548 ubikac jach . M i e szkania te s zaopatrzone w instalacje w o docigowe, gazowe, e lektryczne , przewanie take w azienki, a powierzchnia jednej ubikac j i w y n o s i od 16 25 m 2 . K o s z t ostatnio w y b u d o w a n y c h domw w y n o s i okoo 60 Z. za 1 i r i ' , co si rwna k w o c i e 6 4 0 0 . Z. za ubikacj .

23. Naronik przy ul. Lubelskiej L. 21. lskiej L. 5. w Krakowie, w. Sp. mieszkaniowej dla

miast.

24. Narony dom przy Placu Kazimierza Wielkiego L. 6 - Pomorskiej L. 11 w Krakowie, w. Sp.


25. Dom mieszkalny w Tarnowie przy ul. Warzywnej L. 7, w. Sp.

Sp. mieszkaniowej dla miast.


26. Dom mieszkalny w Tarnowie w. Sp. mieszkaniowej dla miast.

Na to otrzymaa Spka kredyty rzdowe w kwocie 1.595.700. Z. C y f r a ta ilustruje najlepiej jak niedostateczn jest pomoc rzdowa. Ile wic stara, kopotw, n ieprzespanych n o c y pociga za sob ta t roska o mieszkania i fundusze na to potrzebne, zrozumie t y l k o ten, k t o ma cok o l w i e k do czynienia z akc j budowlan w czasach obecnych i k to zna trudnoci k r e d y t o w e , z ktremi si trzeba boryka .

N a terenie K r a k o w a popiera bardzo wydatn ie akc j Spki mieszkaniowej przez dostarczanie terenw budowlanych , podwyszanie udziau gotwkowego i y-rowanie w e k s l i imieniem G m i n y k r a k o w skiej prezydent miasta Krakowa p. In. K a rol Rolle, jeden z n i e w i e l u w Polsce, k tr z y doceniaj znaczenie spoecznego b u d o w n i c t w a mieszkaniowego i rozumiej, e nie obejdzie si bez ofiar ze strony gmin miejskich w akcji zmierzajcej do ulenia ndzy mieszkaniowej.

N a tern miejscu musz wspomnie jeszcze o zasugach pooonych w tej dziedzinie przez zmarego dugoletniego wiceprezydenta miasta Krakowa In. Jzefa Sarego, k try wsplnie z p. P r e z y d e n t e m Roiem zwalcza w miar si i monoci

niedostatek m i e s z k a n i o w y w naszem miecie. G d y b y miarodajne c z y n n i k i rzdowe okazay zrozumienie ' dla tej

tak wanej d l a caego Pastwa s p r a w y jakeby inaczej wygldao b u downic two mieszkaniowe w Polsce !

Rena Weinsberanka.

27. 2 domy . miszkalne w Krakowie przy ul. Puaskiego L, 15. (Dbniki), w. Sp. mieszkaniowej

dla miast.

DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE Nr. 1.

D O K U M E N T .

D k loaczny wynajty przez niejakiego Wyczkowskiego,, waciciel a domu Targowa 69 samotnej kobiecie z dzieckiem za 200 zotych o d

stpnego i 30 zotych miesicznie.


28. Kolonja oficerska na oliborzu

ANKIETA B U D O W L A N A INSTYTUTU BADANIA KONJUNKTUR"

Instytut B a d a n i a K o n j u n k t u r ogosi p r z e d k i l k u miesicami opracowania ank ie ty o p r o w a d z e n i u robt b u d o w l a n y c h i sposobach i c h f i nansowania w 1928 r o k u 1 ) . P r a c a ta nasuwa bardzo powane wpli-woci, p r z e d e w s z y s t k i e m co do metody zbierania i ukadania materjau.

W i a d o m o , e w a r u n k i f inansowania b u d o w n i c t w a mieszkaniowego i przemysowego, oraz uytecznoci publicznej , s zupenie odmienne. W opisie materjau zebranego nie zosta zupenie uwzgldniony podzia b u d o w l i na mieszkalne i n iemieszkalne . Te ostatnie byy objte ankiet, gdy, naprzykad, wrd b u d o w l i gminnych w y m i e n i a autor we wstpie t y l k o 4 b u d y n k i mieszkalne na 19 b u d o w l i d la ktrych uzyskano odpow i e d z i . J a k si przeds tawia ten stosunek dla b u d o w l i p r y w a t n y c h , niew i a d o m o .

Kwest jonarjusze byy wypeniane p r z e z s'amych budujcych, ktrzy p o d a w a l i l i c z b y bardzo przyblione. W e wstpie znajdujemy wzmiank e do czsto spotykano si z nadzie jami o t rzymania powaniejszych kredytw za porednictwem Instytutu" . N i e jest wic w y k l u c z o n e , e p r z y t a k i c h nadziejach istniaa tendencja do przesadnego in formowania o wkadach wasnych w budow.

Dlatego w n i o s k i dotyczce udziau kredytw p u b l i c z n y c h i funduszw p r y w a t n y c h w budownic twie i odpowiednie l i c z b y (58% dla fundu-

I. B. K . G . i C. Sprawozdania i przyczynki Nr. 1. Jan Winiewski: Ankieta o prowadzeniu robt budowlanych i sposobach ich finansowania. W a r szawa, 1929.


szw p r y w a t n y c h i 42% dla funduszw publicznych) naley bezwzgldnie zakwest ionowa. T e n stosunek jest faszywy rwnie i dlatego, e oglnia suma kapitau przebudowanego obejmuje % b u d o w l i rozpocztych i dop r o w a d z o n y c h nie wie le wicej ni do poowy w r. 1928. W i a d o m o za, e zgodnie z przep isami do ustawy o rozbudowie miast B a n k G o s p . K r a jowego domaga si w y k a z a n i a przez budujcego 10 25% wkadu wasnego w budow p r z e d przystpieniem do k r e d y t o w a n i a z funduszw p u b l i c z n y c h . D o t y c z y to w znacznie wyszej mierze wanie b u d o w n i c t w a prywatnego . D o funduszw p r y w a t n y c h za l i czony jest k r e d y t krtkot e r m i n o w y u dostawcw i przedsibiorcw. A l e przecie wanie ten k r e dyt b y w a spacany w drugim stadjum b u d o w y z poyczki B a n k u G o s p . Kra jowego .

S twierdzenie ziatem zupenie kategoryczne p r z e z instytucj naukow jak jest Instytut, e jest rzecz faszyw sdzi, jakoby r u c h budow l a n y w Polsce (podsuwajc pod to pojcie p r z e d e w s z y s t k i e m budownic two mieszkaniowe) nosi charakter cakowicie lub w przewanej czci forsowanego przez Pastwo lub inne zwizki p u b l i c z n e " stwierdzenie na podstawie tak ujtego materjau, jest conajmniej nieostronem.

B u d o w n i c t w o mieszkaniowe znajduje si p o d cis kontrol Komitetw R o z b u d o w y " i magistratw. P r z y udzie laniu poyczek, zarwno B a n k G o s p . Kra jowego, ktry jest prawie wycznym szafarzem funduszw p u b l i c z n y c h na budownic two , jak i K o m i t e t y R o z b u d o w y , szacuj zarwno warto ogln b u d o w l i , jak i wkad wasny budujcego. Byob y wskazanem, aby do t y c h wanie rde sign Instytut B a d a n i a K o n -junktur G o s p o d a r c z y c h i postara si sprawdzi swoje w n i o s k i na cilejs z y m materjale.

S. Towiski.

29. Kolonja mieszkaniowa na Barakowie.


31. Mamy w Polsce taki wybr garnkw ludowych b. adnych i o niskich cenach...

TROCH O CERAMICE POLSKIEJ N i e w i e m , c z y zagadnienie nowoczesnoci nie z a w i e r a si w tem,

e zaczynamy widzie pikno tam, gdziemy go dotychczas nie w i d z i e l i . N i e spostrzegalimy pikna r z e c z y uytkowych. Zdawao si, e

do pikna trzeba podchodzi ze specjalnej strony, e na to b y co byo pikne, t rzeba je ozdobi.

A tymczasem nowoczesne malarstwo i a rch i tektura p o w i a d a , e pozbawione sz tucznych ozdb rzeczy s pikniejszei e pikno przedmiotu uytecznego polegajce na prostocie i harmonji kszta tw daje o c z o m wiksze zadowolenie .

W c z o r a j zawieszaymy k a l o r y f e r y f i raneczkami , piknie (i jak pracowicie ! ) haf towanemi dzi nasi a r c h H e k c i myl o tem, eby sprowadzajc w s z y s t k o do jaknajwikszej prostoty, r u r y radjatorw umieci poprostu wzdu ciany, obmylajc i ch ksztat w ten sposb, aby nie trzeba byo wstydzi si i ukrywa i ch obecnoci w poko ju .

W c z o r a j pragnymy mie fantazyjne, ba t ikowane , zarzucone chustami lampy, dzi dymy do tego, aby lampa istniaa t y l k o w t e d y gdy wieci, a gdy przestaje by uyteczna, b y nic w poko ju nie przypominao n a m jej obecnoci .

C z y takie pojcie nagiego" pikna dugo bdzie wicio swe panowanie? T r u d n o dociec, w kadym razie jest ono w y n i k i e m nie t y l k o z w r o t u do nowoci, lecz rwnie ducha czasu, gdy p r z y dzis ie jszym tempie ycia w s z y s t k o co zbyteczne, musi ulec redukc j i .

A l e nie byy, nie s i nie bd nigdy zbytecznemi k w i a t y w mieszkaniu . D l a umieszczania ich musimy tolerowa w d o m u rne n a c z y n i a ; jednak pozostawianie secesyjnych f lakonikw i tandetnych f a b r y c z n y c h

DOM, OSIEDLE, MIESZKANIE Nr. i . 23

w a z jest n i e t y l k o grzechem p r z e c i w d u c h o w i czasu, ale popros tu n iedbal s twem i b r a k i e m kul tury . Przecie mamy w Polsce t a k i wybr garnkw l u d o w y c h bardzo adnych i o miesznie n i sk ich cenach, a jednoczenie cer a m i k a ar tystyczna szuka cigle n o w y c h form i t w o r z y b. pikne k o m b i nacje o n o w y m ksztacie .

G a r n c a r s t w o w P o l sce posiada swoj d a w n tradycj i zawsze szo w 2-ch k i e r u n k a c h . Z jednej strony garncarstwo ludowe datujce si o d czasw przedhi s torycznych (naczynia obrzdowe w postaci urn, zawi i uytkowe jak misy, dzbany, dziee i t. d.), z drugiej przemys fajansu i porcelany, ktrego najpikniejszy r o z k w i t p r z y p a da na czasy krla Stanisawa A u g u s t a .

Zasadnicze t y p y w y robw l u d o w y c h p o w t a rzaj si wszdzie; s to garnki , soje, dzbany lub misy, czasem dwojacz-k i lub urny z p o k r y w a m i (np. c e r a m i k a poleska urny z Pruanej), a rni si midzy sob ksztatami smukemi lub okrgemi, ktre si zmieniaj zalenie od o-k o l i c y , a take ornamentem i ko lorem.

Przeliczne i dajce zadowolenie najbardziej w y b r e d n y m gustom s w a z y w kolorze czarno-

s i w y m z gliny zadymionej , wyrabiane na Po les iu w Nowogrdzkiem i n a Huculszczynie. Wieniacy uywaj je do mleka , ktre je tak przetuszcza,, e nie przeciekaj . W miecie mog mie rwnie zastosowanie d e k o r a cyjne i wygldaj naprawd jak jakie w a z y antyczne, dajce si zastosowa do najszlachetniejszego wntrza.

Rwnie gadkie i n iepolerowane s garnki wyrabiane w H o r o d n i e ; jednak wypalaj je z biaej gl iny z d y s k r e t n y m ornamentem z gl iny czerwonej .

Ceramika ludowa. Garnek bolimowski (owicz).


si na zwyk) i ma-

W owiczu, garnk i b o l i m o w s k i e polewane, z l e k k i m ornamentem w k w i a t y lub p t a k i o ksztacie troch bardzie j wysmukym ni w a z y omawiane poprzednio .

Najbogatsz ornamentacj maj g a r n k i huculskie . G a r n k i pol e w a n e i pobiakowane (bia glin nakada lowane w rnokolorowe w z o r y (ulubiony k o l o r zielony, brunatny, pomaraczowy); bogactwo kolorw i ksztatw nadaje i m charakter wschodni .

Dowiadczalna S ta cja C e r a m i c z n a W a r szawskiego T - w a P r z e mysu Ludowego, zadaa sobie wiele trudu, aby podtrzyma charakter regjonalny garncarstwa ludowego. Prac sw p r o w a d z i w ten sposb, aby udoskonalajc technik garncarzy ludow y c h , utrzymywa i ch twrczo w duchu kadego orodka, w t radycji danej w s i .

W Bazarze Stacj i Ceramiczne j kupi mona w y r o b y garncarzy z cae j P o l s k i . Rwnie zasuguj na propagowanie przedmioty w y rabiane przez uczniw stacji bez adnego specjalnego stylu, a t y l k o wedug wskaza technicznych . P r z e d m i o t y te s b. kul tura lne , a ceny ich, w b r e w temu co dotychczas bywao d e w i z : ,,co pikne to drog ie " s n iskie .

Prcz garncarstwa ludowego, mamy ceramiczny przemys artystyczny, ktry upodoba sobie majolik.

W i c C z a r k o w s c y , ktrzy stylizuj wpywy wschodnie , b izantyjskie , starosowiaskie i wyrabiaj drobne majo l ikowe przedmioty , p o p i e l n i c z k i , w a z o n i k i ; p. W a n d a Szrajberwna, ktra t w o r z y cakowicie na temat ludowoci" przerne wite o b r a z k i , f igurki , k a p l i c z k i i inne dewocjonal ja ;

33. Garnek bolimowski (owicz).


wreszcie W a r s z a w s k a Szkoa Sz tuk Piknych, ktra opiera si czasem na w z o r a c h s tarogreckich, czasem obiera formy nowoczesne lub l e k k o k u -bis tyczne.

A . Kowalska.

34. Ceramika Czarkowskich. Wyroby majolikowe. 35.

T O W A R Z Y S T W O URBANISTW P O L S K I C H .

N a Z w y c z a j n e m Zebraniu Oglnem T o w a r z y s t w a Urbanistw P o l s k i c h odbytem dnia 14 grudnia 1929 r . w y b r a n o Zarzd T o w a r z y s t w a i K o misj Rewizyjn w skadzie nastpujcym:

Zarzd: Przewodniczcy: p . A r c h . A d a m P a p r o c k i Sucha 18; Czonkowie Zarzdu: p. A r c h . J z e f J a n k o w s k i , p. A r c h . Stanis aw

Raski, p. A r c h . K a z i m i e r z Saski , p. T e o d o r T o e p l i t z . Komis ja R e w i z y j n a : p. A r c h . R o m u a l d Gutt , p. A r c h . A n t o n i J a w o r

n i c k i , p . In. A r c h . J u l . akowski. A d r e s Sekretar ja tu T o w a r z y s t w a : Sucha 18, tel . 433-44.


NOWE TECHNIKI I MATERJAY W SZTUCE DEKORACYJNO - ZDOBNICZEJ

36. Wyroby art. mal Zofji Raczyskiej.

Dzisiejsze malowanie na drzewie,'1' i tkaninie nie odbywa si tak^jak dawniej za pomoc pen-d z l i : zastpuj je aparaty, ktre cinieniem powietrza rozpryskuj farb przy konturach szablonu, przedtem odpowiednio przygotowanego i wycitego wedug rysunku jak przy zwykym malowaniu. W y d o b y c i e efektu wymaga znajomoci zasad kompozycj i , umiejtnoci harmonizowania kolorw, zrozumienia praw wiatocienia. Przygotowanie szablonu zabiera duo czasu, ale raz wycity szablon daje si zastosowa wielokrotnie; w ten sposb mona u -przemysowi prac kadego atelier, zachowujc jego poziom artystyczny.

Ostatnio w Paryu odbyy si wystawy portretw, malowanych przy pomocy aparatw pneumatycznych portrety te zdobyy sobie due powodzenie. Nawet

w dziedzinie sztuki czystej, prac rk zastpuj maszyny.

M a l o w a n i e mebli l a k ierami przy pomocy aparatw daje ogromn czysto koloru i idealn gadko powierzchni .

L a k i e r y r o z p r y s k i wane przez aparaty maj take t waciwo,

\jg i s odporniejsze na wpywy r o z l a n y c h pynw, od zwykej p o l i tury.

Zofja Raczyska.

37.


PIECE SZRAJBERA Piece i kuchnie mieszkaniowe Szrajbena podobne s z dziaania

i wygldu do piecw k a f l o w y c h berliskich. S to wic piece a k u m u l a cyjne o duej pojemnoci cieplnej .

Nowo kons t rukc j i polega na zastpieniu k a f l i ceramicznych, przez skadany pancerz metalowy, o p o w i e r z c h n i uszlachetnionej : ma-jolik, emalj, l a k i e r ogniotrway i t. p.

Pancerz ten montowany jest ze z n o r m a l i z o w a n y c h czci, w cao dowolnej wielkoci, poczem muruje si wntrze' z cegy szamotowej i zwykej , n a zaprawie z g l iny piecowej .

Istot pomysu s tanowi konstrukc ja pancerza, ktry po w y m u r o w a n i u czy si cile z wntrzem ceramicznem, tworzc cao, nie znieksztaca jc si pod wpywem ciepa.

W rezultacie , piece Szrajbera podobnie do k a f l o w y c h , skumuluj ciepo w grubych cianach ceramicznych, do ktrych cile i t rwale p r z y lega gadka powierzchnia promieniujca (pancerz).

Rac jonalne zastosowanie metalu, jako powierzchni dla piecw daje cay szereg niewtpliwych korzyci, a m i a n o w i c i e :

P iec t a k i jest stale hermetyczny i bardzo trway, w przeciwie-tswie do piecw k a f l o w y c h , ktre szybko trac spoisto midlzy k a f l a m i , s k u t k i e m wewntrznego cinienia, powstajcego dziki wie lk ie j rnicy temperatur midzy wntrzem (ciany paleniskowe, kanaowe) c/a 800 400" C . a powierzchni k a f l i c/a 80 C . P r z e z powstae std w piecach k a f l o w y c h szpary i pknicia, ssanie k o m i n a wciga, powie t rze z pokoju i stale w y r z u c a je ponad dach, powodujc due straty ciepa.

W piecach kons t rukc j i Szrajbera, wspomniane parcie wewntrzne, napra czasowo pancerz , bez trwaych odksztace ani szpar; ca a ilo ciepa zaakumulowana w piecu podczas palenia, uyta jest poytecznie, co daje du oszczdno opau c/a 50, w porwnaniu z p i e c a m i k a -f lowemi .

Dziki dobremu p r z e w o d n i c t w u , powierzchnia meta lowa p r o mieniuje ciepo prawie dwukrotn ie intensywniej , od p o w i e r z c h n i k a f l i , p r z y identycznej temperaturze. Waciwo ta, p r z y powikszeniu gruboci cian akumulacy jnych, p o z w a l a na stosowanie piecw o znacznie mnie jszych w y m i a r a c h , co daje znw szereg korzyci, jak tanio, oszczdno miejsca, mniejszy ciar i t. p.

B u d o w a piecw Szrajbera jest b. atwa i zrozumiaa dla kadego technika i zduna.

Pancerze o z n o r m a l i z o w a n y c h czciach, produkowane s masow o i dostarczane komple tami , jako n o w y racjonalny materja do b u d o w y piecw i kuchen.

C e n y gotowych piecw Szrajbera s rwne cenom piecw z naj taszych i na j l ichszych k a f l i t. z w . kwadratel i " p r z y rwnej zdolnoci ogrzewania .


POLSKIE TOWARZYSTWO REFORMY MIESZKANIOWEJ

P o l . T - w o Ref. M i e s z k . przygotowuje obecnie Wystaw p. . Mieszkanie Na jmnie j sze" . Jednoczenie p r o w a d z i w d a l s z y m cigu prace nad zwoaniem i przygotowaniem zebrania Instytucj i naukowo - ekonomicznych.

N a zebraniu tern, gwny referat na temat: Istota sprawy mieszkan iowe j " , wygosi przeds tawic ie l P . T . R. M . ; pozostae instytucje przygotowuj koreferaty .

L i c z b a czonkw P . T . R. M . wzrasta cigle. Prcz osb p r y w a t nych i k i l k u instytuc j i z W a r s z a w y , powol i zaczynaj napywa zgoszenia z prowinc j i .

Magis t ra ty miast : Bydgoszczy, odzi i T a r n o w a zgosiy swj akces, Spka budowlana dla miast w K r a k o w i e , zakad. Ubezp . pracown. umys, w P o z n a n i u .

Z bibl joteki P . T. R. M . maj prawo korzystania wszyscy czonkow i e , bibl joteka d l a czonkw otwarta w godz. 10 3 w l o k a l u T - w a p r z y u l i . K r a k . P r z e d m . 5 m . 3 .

38. Oglny widok .na blok budujcych si domw Warszawskiej Spdzielni Mieszkaniowej na oliborzu.

WYSTAWA MIESZKANIE NAJMNIEJSZE" P r o j e k t o w a n a przez P o l s k i e T - w o Ref. M i e s z k . w y s t a w a , odbdzie

si na oliborzu w domach b u d o w a n y c h przez Warszawsk Spdzielni Mieszkaniow. P i e r w s z a cz wystawy, ktra bdzie obejmowaa eksponaty z Midzynarodowej W y s t a w y M i e s z k a n i a Najmniejszego sprowadzone z F r a n k f u r t u , oraz p l a n y wyrnione na konkurs ie M i n i s t e r s t w a Robt P u b l i c z n y c h na Typy tanich mieszka" urzdzona bdzie w I -ym wykoczonym ju w r o k u 1926 domu W a r s z . Spdzielni M i e s z k a n i o w e j .


BERLIN FRANKFURT A.M.

t (.

! 1

5

P o d wystaw zajte bd : ha l l i sala na parterze, (zajta obecnie na przedszkole) dua sala zebra na I pitrze oraz k i l k a b o c z n y c h p o k o i na tyme pitrze.

W i e l k a sala sk lepowa w r a z z przylegemi 4 -ma poko jami w k o -lonji II, przeznaczona na p o k a z m a -ter jaw zastpczych.

Nastpnie w dalszych domach Spdzielni b lok III i I V (proj. a rch . Zborowskiego II i arch. B r u k a l s k i e -go III), ktre s obecnie na wykoczeniu, o twarte zostan mae umeblowane mieszkania .

Dostarczenia mebl i i wszelk iego sprztu meblarskiego podejmuj si rozmaite gazie polskiego p r z e m y su.

Istotnym celem w y s t a w y poza z o b i a z o w a n i e m midzynarodowych wysikw w celu s tworzenia najdogodniejszego typu mieszkania robotniczego wzgldnie pracujcej i n t e l i -

| gencji jest zainteresowanie p o l skiej wytwrczoci urzdze mieszk a l n y c h spraw zaopatrzenia m i e szka najmniejszych.

D o t y c h c z a s o w y rozwj tej dziedz iny w Polsce jest b. saby, w y stawa bdzie pierwsz prb sk ierow a n i a wytwrczoci urzdze mie-

j s z k a l n y c h do p r o d u k c j i przedmiotw przeznaczonych dla mieszka maych i t y m s a m y m dostpnych dla

najszerszych w a r s t w ludnoci. Jednoczenie w y s t a w a da mono z a poznania si s z e r o k i m sferom z dotychczasow dziaalnoci budowlan W a r s z a w s k i e j Spdzielni M i e s z k a n i o w e j , najwikszej w Polsce organizacji budujcej mae mieszkania .

D l a zaznajomienia osb, ktreby si bliej t wystaw interesoway, podajemy poniej p r o g r a m :

P R O G R A M W Y S T A W Y . Mieszkanie Najmniejsze".

Polskie Towarzystwo Reformy Mieszkaniowej przy wspudziale Stow. Architektw Nowoczesnych Praesens" urzdza w lutym r. 1930 wystaw p. n. ,,Mieszkanie najmniejsze".

DZIA I. Dzia 1-szy stanowi sprowadzona do Warszawy Midzynarodowa Wystawa

Mieszkania Najmniejszego, zorganizowana staraniem II-go Midzynarodowego Kongre-

E 3 K

5S,:v 293- M

9.7 H'

39


su Architektury nowoczesnej, i odbywajca si kolejno w wielkich miastach Europy i Ameryki. Materjal wystawowy uzupeniony bdzie planami, wyrnionemi na konkursie Ministerstwa Robt Pubilcznych, na ,,Typy tanich mieszka".

DZIA II.

W dziale 2-im otwarte bd umeblowane mae mieszkania Warszawskiej Spdzielni Mieszkaniowej na oliborzu. Dostarczenia sprztw podejmuj si rozmaite gazie polskiego przemysu meblarskiego. Pokaz wybudowanych ju i urzdzonych mieszka postawi wystaw na gruncie realnym polskich moliwoci w zakresie urzdzenia wewntrznego.

Objanienie planw. Mieszkania, bdce w dyspozycji Komitetu Wystawy M. N . " , s kilku typw:

Typ III. A. VA skada si z przedpokoju, w. c, kuchni mieszkalnej z wnk gospodarcz i wnki sypialnej.

Typ III. A. 2 skada si z przedpokoju w. c, pokoju, kuchni mieszkalnej, z wnk gospodarcz.

Typ III. A. 4 skada si z przedpokoju w. c, wanny, 3-ch pokoi, kuchni mieszkalnej z wnk gospodarcz i pokoju subowego.

Typ IV. A. 2 skada si z przedpokoju, w. c, pokoju, kuchni mieszkalnej z wnk gospodarcz i wnki, urzdzonej jako umywalnia lub szafa cienna.

Wskazwki, dotyczce umeblowania. Mieszkania te bd oddane poszczeglnym firmom meblowym i innym, prowadzcym przedmioty uytku domowego, do kompletnego urzdzenia na czas trwania wystawy wasnemi meblami i przedmiotami, odpowia-dajcemi potrzebom i monociom patniczym lokatorw tego typu mieszka, pochodzcym ze sfer robotniczych, rzemielniczych i niezamonej inteligencji.

Przy projektowaniu umeblowania tych mieszka naley zwrci uwag na prostot i praktyczno wszystkich objektw meblowych, tak, eby zaspakajay one rzeczywiste potrzeby przy najmniejszej iloci sztuk meblowych jaknajatwiejszych w obsudze. Jest to konieczne, ze wzgldu na szczupo mieszka, tanio umeblowania i atwo utrzymania w mieszkaniu porzdku przez ludzi, mogcych powica porzdkom niewiele czasu.

Z powyszych zasadniczych wzgldw Komitet Wystawy zastrzega sobie prawo ograniczenie iloci wystawianych objektw i ewentualnego nieprzyjcia niektrych, proponowanych przez pp. wystawcw, eksponatw w dziale Il-im wystawy (urzdzone mieszkania).

Podane jest natomiast urzdzenie najwikszej iloci miejsc do spania, aby da mono uytkowania tych mieszka przez rodziny, zoone z wielu osb, np. w mieszkaniach typu IV. A. 2 w pokoju mona wstawi 2 ka normalne i eczko dziecinne, w kuchni za mieszkalnej urzdzi 2 miejsca do spania (mog by kanapy, tapczany albo kanapa typu wagonowego z podnoszonem oparciem.

Wnki gospodarcze ze wzgldu na ich mae wymiary nie mog pomieci adnych mebli wstawionych, a jedynie meble specjalnie zaprojektowane i wbudowane. Niektre z tych wnk bd umeblowane w ten sposb przez Spdzielni, inne bd pozostawione puste do dyspozycji pp. wystawcw.

DZIA III.

Dzia 3-ci stanowi przedmioty zwizane z urzdzeniem maych mieszka, wystawione w charakterze eksponatw, w iloci dowolnej, ewentualnie zgrupowane w stoiskach reklamowych firm.


DZIA IV.

Dzia 4-y obejmuje pokaz materjaw zastpczych, wypeniajcych i izolacyjnych.

WARUNKI SZCZEGOWE DLA WYSTAWCW.

1. Przedmioty w dziale Il-im, nalece do urzdzenia mieszkania, umieszczone w porozumieniu z Komitetem Wystawy na miejscach, na ktrych s normalnie w mieszkaniu uytkowane i w ilociach normalnych, zaopatrzone jedynie w kartki z nazw firmy wystawiajcej, nazw przedmiotu i cen, zwolnione s od wszelkich opat na rzecz Wystawy.

2. Przedmioty, wystawione w dziale 111-im i IV-ym, wzgldnie stoiska reklamowe, urzdzane przez firmy, pac na rzecz wystawy:

Opata minimalna wynosi . . . 50 z. za 1 mtr. kw. podogi . . . . 100 za 1 mtr. kw. ciany 75 za cay pokj 1.500

3. Wszystkie eksponaty maj by ustawione na miejscu przez wystawcw w terminie do 10-go lutego 1930 roku.

4. Ubezpieczenie eksponatw od ognia i kradziey w dziale II, III i IV-ym Wystawy obcia pp. wystawcw: w zwizku z powyszem winni pp. wystawcy do dnia 1-go lutego zdeklarowa warto wystawionych przedmiotw i od oglnej sumy war-*oci wpaci 1% do kasy Wystawy.

5. Teksty napisw do eksponatw i dane do katalogu w dziale II i IV-ym (nazwa firmy, przedmiotu i cena) maj by dostarczone przez wystawc najpniej do dnia 25-go stycznia 1930 r. i bd wykonane przez Komitet Wystawy za zwrotem wasnych kosztw.

6. Napisy reklamowe w dziale III-im Wystawy wykonywuj pp. wystawcy.

7. Firma, ktra, urzdzajc mieszkanie w dziale II Wystawy uytkowemi przedmiotami, nie dostarcza wszystkich koniecznych do urzdzenia objektw, godzi si tem samem na rwnoczesne wystawienie innych przedmiotw, dostarczanych przez inne firmy na miejscach normalnie przez te przedmioty uytkowanych. Pochodzenie wszystkich przedmiotw objani dostatecznie napisy i katalogi.

8. Od ceny sprzedanych na Wystawie przedmiotw Komitet Wystawy pobie ra bdzie 10%.

9. Eksponaty, nieodebrane przez pp. wystawcw w cigu 48 godzin od chwili zamkincia Wystawy, zoone zostan na skad na koszt i ryzyko wystawcy.

10. Opaty, nalene Komitetowi Wystawy, winny by wniesione gotwk, jak nastpuje:

1) przy zgoszeniu udziau w wystawie minimum 25% 2) przy zwiezieniu eksponatw reszt.

Opaty winny by wnoszone do P. K. O. konto Nr. 20513 Polskie Towarzystwo Reformy Mieszkaniowej.


KWIATKI" Z DZIEDZINA B U D O W N I C T W A MIESZKANIOWEGO

Oglnie znanem jest, i le kopotu pociga za sob budowanie mieszka p o d wzgldem f inansowania i prawidowego w y k o n a n i a technicznego, wymagajcego obmylenia w s z y s t k i c h szczegw zgry i solidnego w y k o n a n i a w s z y s t k i c h robt.

L i c z n e bdy i wady, jakie znamionuj nowe domy, nie zawsze mona przypisa n i e u c t w u poszczeglnych wykonawcw i osb penic y c h nadzr n a d robotami , lecz czsto lekkomylnemu niedbals twu, g r a n i czcemu nieomal ze z wol.

Chcc uchroni naszych czytelnikw budujcych od bdw, k tr y c h atwo mona byo unikn, podawa bdziemy w miar o t r z y m y w a nia mater jau o d czytelnikw rezul ta ty i c h dowiadcze. P o z o s t a w i a m y w tej dziedzinie zupen swobod w y p o w i a d a n i a si c z y t e l n i k o m , k trych o nadsyanie materjau pros imy.

Wady zaobserwowane w domu wybudowanym w 1925 6 r. za sum ogln 50.000 z.

1. izolacja fundamentw umieszczon zostaa poniej p o z i o m u terenu, naskutek czego wilgo z z iemi przedostawaa si po cianach do mieszkania , wystpujc rwnie na zewntrz domu;

2. w czci domu w y k o p y na fundamenty zostay zasypane m o k r y m i t r o c inami , ktre przyczyniy si do powstania grzyba p o d lep podog (w celu usunicia go zerwano dbow posadzk, lep podog, legary i w y w i e z i o n o ziemi na gbokoci % metra) ;

3. w azience wyoonej terakot zrobiono ciek w k i e r u n k u d r z w i . Spywajca w o d a podmya prg i przedostaa si p o d dbow podog s i o n k i ;

4. p o z i o m betonu na tarasie i ba lkonie posiada spadek w stron domu i powoduje ciekanie w o d y do mieszkania , niszczc fu t ryny d r z w i o we, ciany przylege i t. p . ;

5. okna w caym domu zamykane do wewntrz nie posiadaj w rogach zawnikw, chronicych okna o d zaciekw (podczas wikszego deszczu p o d o k n a m i tworz si kaue w o d y w mieszkaniu!) , t y n k w r o gach o k i e n odpada;

6. w s z y s t k i e okna w domu pozbawione s lufcikw i oberluftw std trudno w w i e t r z e n i u mieszkania zim po zamkniciu o k i e n i la tem podczas nocy;


7. w e n t y l a t o r y i luf ty w y k o n a n o we w s z y s t k i c h pokojach za wyjtkiem kuchni , gdzie najwicej zbiera si p a r y i w azience mieszczcej W. C . j

8. sie znajdujca si wewntrz domu (ciemna) posiada 4 d r z w i pozbawione wietlikw;

9. w klatce schodowej b e l k a zostaa umieszczona w ten sposb, e p r z y us tawian iu schodw naleao j wyci po u p r z e d n i m umocnieniu s tropu;

10. jedn be lk stropow wpuszczono do luf tu kominowego, co zostao zauwaone w s k u t e k zapalenia si z tego p o w o d u podogi w mieszk a n i u .

J . G . W .

ROCZNIK PIERWSZY (ROK 1929) MIESICZNIKA

J D O M - OSIEDLE - M I E S Z K A N I E " DO NABYCIA

W A D M I N I S T R A C J I , W A R S Z A W A , K R A K . PRZEDMIECIE 5 M . 3

Cena rocznika bez oprawy z. 10. w oprawie z. 12.50

C O N C O ROZWIZUJ KWESTJE IZOLACJI : DACHW. TARASW,

JEZDNI. MOSTW. MURW, FUNDAMENTW I. T. D. KONSERWUJ WSZELKIE MATERJAY, KADZIONE NA

ZIMNO, NAWET W CZASIE DESZCZU.

W A R S Z A W A , E L A Z N A Jfo 38 m 2, T E L E F O N 304-88 J E N E R . R E P R H . S T A N K I E W I C Z I B. N O W A K , IN. A R C H .

BIURO INSTALACYJNO-TECHN1CZNE In. Cz. Zarzeckiego

w W a r s z a w i e , ul . M a r s z a k o w s k a 79, t e l e f o n 232-88

WYKONYWA: Ogrzewanie centralne, Wentylacje, Wodocigi. Kanalizacje, Szuszarnie, Pralnie mechaniczne, Kuchnie parowe, Dezynfekcje.

K R Y C I E D A C H W

BLACH CYNKOW J E S T N A J T R W A L S Z E I N A J P R A K T Y C Z N I E J S Z E

R E P R E Z E N T A N T P O L S K I C H W A L C O W N I B L A C H Y

C Y N K O W E J :

D/H HERMAN MEYER W A R S Z A W A , T R A U G U T T A 2

TEL. 1-84, 3-84.

Dach Opery w Frankfurcie n'M., kryty blach cynkow 50 lat temu

ODDZIAY W KATOWICAH I GDASKU

EKSPOZYTURA WE LWOWIE; T-WO HANDLOWO - AJENTUROWE

S. A.

B R A C I A M E N N S p . z ogr. o d p .

G D Y N I A SZOSA GDASKA, tel. 16-08,

bocznica wasna

GDASK HOPFENGASSE 74

tel. 280-71

Sprzeda wsze lk ich materjaw budowlanych jak: cement, drzewo, elazo, gwodzie, dachwka, eternit, papa dachowa, wapno, gips, smoa, pytki glazurowane i terrakotowe, rury kamionkowe i wszelkie inne materjay w zakres budownic twa wchodzce

po cenach fabrycznych.

FABRYKA OKU BUDOWLANYCH

B - C i a L U B E R T Sp. Akc. Zaoona w roku 1891 BIURO I SKHDY: W H R S Z H W H , ul . ZOTft 34. T E L E F O N Y i 47-35 i 9010

Fabryka w Warce, starostwo Grjeckie. S p e c j a l n o f a b r y k i : okucie do drzwi i okien od zwyczajnych do najozdobniejszych.

O S I E D L E M I E S Z K A N I O W E N A O L I B O R Z U B U D U J E

S P O E C Z N E P R Z E D S I B I O R S T W O BUDOWLANE SPDZIELNIA Z ODPOWIEDZIALNOCI OGRHN1CZON .

WARSZAWA, KRAKOWSKIE PRZEDMIECIE 5 m 3, TEL. 318-12

OGASZAJ STALE w p i m i e

DON, OSIEDLE, M IESZKANIE" Redakcja i Administracja: Krak.-Przedmiecie 5, m. 3. Telef. 202-05

F I R M Y K T R Y M Z A L E Y

N A O B S T A L U N H A C H

D O R A D C P R Z Y J A C I E L E M

O R D O W N I K I E M KADEGO STOLARZA

J E S T

P R Z E G L D S T O L A R S K I " odznaczony na p. P. W. K. w Poznaniu wielkim srebrnym medalem, dwutygodnik, wychodzcy na 1 i 16 kadego miesica. Organ Zwizku Polskich Cechw Stolarskich, jedyne tego rodzaju czasopismo zawodowe w Polsce, istniejce czwarty rok. Ilustracje, wkadki i detaliczne wzory. Bezpatny dodatek

Mody Stolarz". D a s t a y c h a b o n e n t w bezpatna porada prawna i fachowa.

Na danie okazowe numery bezpatnie!

P A R " , POLSKA AGENCJA REKLAMY

P O Z N A N , Aleje Marcinkowskiego 11 P. K. O. Nr. 201, 195.

PIECE SZRAJBERA MIESZKANIOWE I KUCHENNE S T A E I P R Z E N O N E

od 1925 r. wybudowano 10.000 szt. piecw i kuchen.

P a t e n t o w y p a n c e r z gwarantuje m o c n i t r w a k o n s t r u k c j s t a h e r m e t y c z n o , a skutkiem tego 5 0 % o s z c z d n o o p a u w porwnaniu do wszystkich piecw kaflowych. Z b d n o c o r o c z

n y c h r e m o n t w .

Eksponaty bd wystawione na wystawie MIESZKANIE NAJMNIEJSZE"

Informacje, prospekty, opisy i oferty przesya na danie

KAROL SZRAJBER E H ! W A R S Z A W A , u l . G R J E C K A 33, t e l e f o n 320-33

GRNOLSKIE TOWARZYSTWO AKCYJNE = DLA PRZEMYSU DRZEWNEGO =

SPECJALNO : FABRYKACJA BECZEK I SKRZYNEK

ADRES DLA TELEGRAMW:

D R Z E W O T A R N O W S K I E GRY

TELEFONY Nr. 1201 i 1202

O D D Z I A :

Wschodnio - Maopolskie Domeny telef. Nr. 1203 TARNOWSKIE GRY

B U D O W N I C Z Y R O C Z N I K VI

C Z A S O P I S M O POWICONE SPRAWOM

PRZEMYSU B U D O W L A N E G O

Organ Stowarzyszenia zawodowego budowniczych, kierownikw robt, technikw i przemysowcw budowlanych we Lwowie,

ulica Grodzickich 1, telefon 42-88

WYCHODZI W PIERWSZEJ POOWIE KADEGO MIESICA

C e n a a b o n a m e n t u : 6 z. procznie przelc. P. K. O. Warszawa, K o n t o : 152,580

C e n a o g o s z e m i n i m a l n a , r a b a t y m a k s y m a l n e .

JEST JEDYNYM I NAJODPOWIEDNIEJSZYM M ATE R JEM DO KRYCIA D A C H W JAKIM W KRAJU DYSPONUJEMY

P r o d u k t k r a j o w y

CZYSTA BLACHA CYNKOWA NIE TRACI NIGDY SWEJ WARTOCI.

50y/o SWEJ PIERWOTNEJ WARTOCI PAC HUTY GRNOLSKIE ZA STARE BLACHY CYNKOWE BDCE DZIESITKI L A T W UYCIU

P r a k t y c z n y gospodarz p o k r y w a budowle

TYLKO CZYSTA BLACH CYNKOW Towarzystwo Ubezpiecze stosuje znacznie nisz stawk ubezpieczeniow.

Wszelkie fachowe informacje bezpatnie udziela

B I U R O R O Z D Z I E L C Z E Z J E D N O C Z O N Y C H P O L S K I C H W A L C O W N I B L A C H Y C Y N K O W E J w Katowicach, ul. Marjacka 11 (Grny lsk). Tel. 12-61 i 7-73.

BIURO TECHNICZNE

INSTALATOR E. BOBER-MILEWSKI i S-ka

(Zjednocz. Technicy)

WARSZAWA. ZARZD Nowy-wiat 36 tel. 74-06.

M O N T A i M A G A Z Y N ; N o w y - wiat 36, tel . 264-98 S K A D Y : Grjecka 60 (pos. wasna)

OGRZEWANIE CENTRALNE wszelkich systemw, przewietrzanie, kuchnie parowe, suszarnie, pralnie mechaniczne, dezynfekcje, kanalizacje, wodocigi, kpielowe natryski, anie, stacje biologiczne, pompy, filtry, zakady lecznicze, i t. p. urzdze

nia sanitarne. Nowe urzdzenia, gruntowne reperacje, konserwacje. PROJEKTY KOSZTORYSY - PLANY - EKSPERTYZY

Pocztowa Kasa Oszczdnoci

D Z I A U B E Z P I E C Z E NA Y C I E Zgoszenia o ubezpieczenia na ycie bez badania lekarskiego przyjmuj;

C E N T R A L A I ODDZIAY P. K . O . WSZYSTKIE URZDY POCZTOWE NA TERENIE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ORAZ UPENOMOCNIENI ZASTPCY

Ubezpieczeni uczestnicz w zyskach Dziau Ubezpiecze P. K . O .

Po opaceniu skadek za 3 lata P . K . O . wydaje poyczki pod zastaw polis.

Ubezpieczenie opiewa na zote w zocie

Ubezpieczeni nie opacaj opat stemplowych.

W r a z i e mierci wskutek nieszczliwego w y p a d k u P . K . O . wypaca podwjn sum ubezpieczenia.

BIURO TECHNICZNE KA

I N Y N I E R O W I E :

WARSZAWA LISKA Nr. 9 T E L E F O N Y : 89-10 Zarzd, 15-05 Wydzia tech

niczny, 165-12 Magazyn.

Ogrzewanie centralne, Wodocigi, Kanalizacje, Pralnie mechaniczne, Kuchnie parowe, gazowe, Suszarnie do wszystkich celw i materjaw, Urzdzenia oczyszczania ciekw. Projekty i kosztorysy

na kade danie.

J E D N O L I T A L I N O T O L BEZ SZPAR I SZCZELIN, CIEPA, T R W A A , E L A S T Y C Z N A , NIEPKAJCA, W RNYCH K O L O R A C H , O D P O R N A N A K W A S Y I UGI

na zasadzie licencji

T H E L I N O T O L Co. L T D . " w A a r h u s ( D a n ja)

WYKONYWA W KRAJU FIRMA

In. Z Y G M U N T A D A I S-Ra Sp. z ogr. odp.

WARSZAWA, T R A U G U T T A 2, TELEFONY: 1-84 i 3-84

P R Z E D S T A W I C I E L E : K A T O W I C E . Herman Meyer, ul. Powstacw 5, telefon 350. L W W : Towarzystwo Handlowo-Ajenturowe Sp. Akc. (dawn. Herman

Meyer). Oddzia we Lwowie, ul. Pisudskiego 11, telefon 465. POZNA: Edward Tomaszewski, ul. w. Marcina 66, telefon 26-30. R A D O M : In. Stefan Kaluscha, ul. eromskiego (Lubelska) 33, tel. 67.

dom30 - 0001dom30 - 0002dom30 - 0003dom30 - 0004dom30 - 0005dom30 - 0006dom30 - 0007dom30 - 0008dom30 - 0009dom30 - 0010dom30 - 0011dom30 - 0012dom30 - 0013dom30 - 0014dom30 - 0015dom30 - 0016dom30 - 0017dom30 - 0018dom30 - 0019dom30 - 0020dom30 - 0021dom30 - 0022dom30 - 0023dom30 - 0024dom30 - 0025dom30 - 0026dom30 - 0027dom30 - 0028dom30 - 0029dom30 - 0030dom30 - 0031dom30 - 0032dom30 - 0033dom30 - 0034dom30 - 0035dom30 - 0036dom30 - 0037dom30 - 0038dom30 - 0039d

Dom, osiedle, mieszkanie Nr 1/1930

Documents

Transcript of Dom, osiedle, mieszkanie Nr 1/1930