Corka generala-i-piosenkarki

308 ~ Aexander Harold Rupert 87, 187, 188

QJ Anders Albert 162 "'C Anders Anna Maria -passim ,5 Anders Irena Renata (Renata

Bogdańska) -passim Anders Irena ("Bunia", pierwsza żona

W. Andersa) 19, 104, 109, 173, 197, 198, 201, 223

Anders Janina (Janka, siostra W. Andersa) 161, 200

Anders jerzy (brat W. Andersa) 42, 162 Anders jerzy (syn W. Andersa) 72,

77, 173, 200, 201 Anders Karol (brat W. Andersa) 42,

161, 162, 200 Anders Tadeusz (brat W. Andersa)

42, 72, 7~ 161,162,173,200 Anders Władysław -passim Anderson Oskar 245 Anderson Karol 245 Andrzejewska jadwiga (Jadzia) 118

Batycki W. 42 Bąkiewicz Wincenty 91 Beli Veronika 116 Belski Stanisław 113 Berkieta Stanisław 23 Bielatowicz Jan 233 Bierut Bolesław 191 Bilażewski 247 Babiński Władysław 166 Bobola Andrzej 133, 173, 214 Bogdańska Renata (Anders Irena

Renata) -passim Boruta-Spiechowicz Mieczysław 164 Buczkawski Leonard 197 Bułganin Mikołaj 131

Chmielewski 45 Chruszczow Nikita 131 Chudzyński Edward 139 Churchill Winstan 89, 166, 253 Ciechanowski jan Stanisław 210, 211,

214,22'l,239 Clark Mark 74 Costa Robert (mąż A. M. Anders)

141, 225, 237

Costa Robert (syn A. M. Anders) 126, 153, 170, 171, 210

Cyrankiewicz józef 194 Czapski józef 149, 176 Czarnecki Kamil 89 Czarneccy 89 Czarniecki Krzysztof 16, 42 Czarniecki Piotr 16, 57, 150 Czarnoccy 150 Czarnocki Bronisław 96 Czech Emil 233 Czyrska Danuta 95

Deimar Irena 89, 171 Devers j. L. 188 Dirlewanger Oskar 78, 181 Dmochowski Tomasz 150 Dodd Ken 50 Dowbór-Muśnicki Józef 246 Drue Maria 95, 99, 100, 103, 116,

117, 224 Drue Ewa 138 Drue Stefan 224 Duch Bronisław 132, 186, 189 Oziewoński Roman 11

Esenhower Dwight D. 72, 74, 91

fabian Feliks 41, 86, 88, 106 Faruk (król) 41 Fish Harnilton 76 Fonteyn Margot 58 Forsyth Bruce 50 Franco Francisco 83, 84, 248 Frings (kardynał) 248

Gardner Ava 58 Gołębiowska janina "Bunia" 12, 13,

14, 15, 16, 17, 19, 49, 51, 54, 59, 63, 67, 104, 126

Gołębiewski Kazimierz 14 Gomułka Wiesław 194 Grabiec M. 249 Grudzińska Lucja 161

Habsburg Otto 248 Habsburgowie 232 Harrison George 152, 153

Przykładowy rozdział książki: Córka generała i piosenkarki http://grzbiet.pl/sklep/corka-generala-i-piosenkarki/

Książki historyczne Uwaga!

Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.

Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl

Harry (książę) 229, 238 Hemar Marian 8, 32, 61, 80, 85, 86, 87,

88, 89, 90, 102, 104, 117, 128, 145, 146,205

Herling-Grudziński Gustaw 194 Hitler Adolf 194, 219, 232, 247, 248 Hulls H. C. 186

Jan Paweł 11 219, 223 Januszewska Hanna 127 Jegliński Piotr 253

Kaczorowska Karolina 173, 204, 220, 221,228,229

Kaczorowski Ryszard 217, 220, 221 Kanarek Tamara (zob. Karren

TamaraJ 89 Kańska joanna 101 Karren Tamara 89 Kennedy Jacqueline 58 Kennedy john F. 58, 189 Kersenowie Anna, Bolesław 65, 84 Kersen Bolesław 85 Kielanowski Leopold Pobóg- 88,

113, 116, 139, 150 Kielanowski Maciej (Matthew) 150,

170, 210, 217, 225, 228 Kiersnowski Ryszard 116 Kirken Leszek 249 Kitajewicz Helena (Lola) 86, 89, 116 Klimkowski jerzy 164, 186 Kogut Władysław 51, 52, 54, 59, 63,

65,83,90 Kohn Tamara (zob. Karren TamaraJ

89 Koller Beno 117 Komarnicki Lech 225 Komorowska Anna 210 Komorowski Tadeusz "Bór" 80, 132 Konarski Feliks !Ref-Ren) 23, 85, 86,

90, 224 Kopański Stanisław 45, 80, 191, 196 Kościuszko Tadeusz 196, 197 Kowalewska Regina 127 Koziołowa 125 Koźniewski Kazimierz 250, 253 Krajewska Ligia 228, 239 Kropiwnicki jerzy 85, 95, 116

Krupa Danuta 124 Krzyżanowski Aleksander ("Wilk") 31 Kucharska jadwiga 42 Kukiel Marian 189 Kwiatkowska Irena 200 Kwiatkowski jaromir 221 Kwileccy 162 Kwilecka 162

Lanckorońska Karolina 135, 136 Lasocki Ludomir 217 Lawiński Ludwik 85, 114, 118 Leiser Erwin 232 Lenin Włodzimierz 244 Lennon john 153 Leńska Rula (Łubieńska Rula) 36,

130, 138, 150 Lewicki Roman R. 136 Lubomirska Erika 45 Lubomirska Krystyna 36 Lubomirski Eugeniusz 35, 72, 87, 90,

166, 172, 187, 189, 217 Lubomirski Stefan 36, 37 Luce Clare Booth 74 Lucheschi Luigi 1 07

Łubieńska Anna 36 lubieńska Gabriela (Gaba) 36,138, 150 Łubieński Ludwik 36, 42, 45, 87, 90,

172, 187, 217

Machcewicz Paweł 193 Maczek Stanisław 80, 189, 191, 196,

250 Majewska Włada 85, 115, 116, 139,

224,225 Malicz Mieczysław 85, 115, 224 Małcużyński Witold 132 McCartney Paul152 Mielżyńska Krystyna 95 Miklaszewska Maryna 236 Mikołajczyk Stanisław 194, 253 Mura Marques de 63, 83, 84

Nadratowski Zygmunt 88 Norbert Stefan 139 Nowakowska Anna (Hanka, Hanisia,

córka W. Andersa) 32, 72, 85,





104, 173, 174, 197, 198, 199, 200,201,202

Nowakowski Andrzej 199, 200 Nowakowski Janusz 99 Nowakowski Tadeusz 128 Nowakowski Wiktor E. 99

0dzierzyńscy Anna, Roman 81 Odzierzyński Roman 80, 81, 98 Okulicki Leopold 165 Oleńska Nina 115 Ossowski Albin 118

P acek Bogusław 234 Pakowska 26, 57 Panufnik Andrzej 132 Paszkawski (Carver) Tomasz 174 Pawłowski Kazimierz Korwin 200 Peale Norman Vincent 74 Piekarski Wojciech 101 Piłsudski Józef 163, 194, 247 Piwowar Małgorzata 253 Potworowski Tadeusz 172, 217 Prokopieni Paweł 13, 93

Racięski Zbigniew 85 Raczyński Edward 132 Radziwiłł ks. 84 Raszewski Kazimierz 246 Rauba Ryszard 161 Regan Ronald 219 Rennenkampf Paweł von 246 Riccomi Angela 236 Rojek Artur 95 Rokossowski Konstanty 192 Romanowski jan 85 Rostowski Jacek 150, 217 Różewicz Stanisław 232 Rudnicki Klemens 80 Rydz-Śmigły Edward 163, 247

Sapieha Piotr 57 Shirreffs Alistair 170 Sikorski Władysław 165, 251, 252 Skąpski Konstanty 187 Smosarski Jan 117 Solarski Feliks 245 Sasabawski Stanisław 191, 196

Sosnkowski Kazimierz 188, 248 Sosnowska Wioletta 236 Spellman (kardynał) 248 Stalin Józef 191, 195, 244 Stelmachowski Andrzej 225 Stuczyńscy 124 Stuczyńska Danuta 124 Stypułkowski Andrzej 116 Szaflarska Danuta 232 Szpakowska Wanda 161 Szyszko-Bohusz Zygmunt 164, 165,

191, 196 , Swierczewski .,Walter" Karol192

T arka Krzysztof 244 TerneZofia 86,111 Thatcher Margareth 219 Tito Josip Broz 84 T opolski Feliks 185 Turski Marian 250, 253 Tusk Donald 229

U m berto 11 248

Vitali dr 223

Walasik Józef 51 Walter janusz 63 Wańkowicz Melchior 79, 112 Wayne John 74 Wendorff Bohdan 45 Winowski R. 140 Wi~niewscy Aniela, Władysław 82 Woźniak Daniel101 Wyganawski Stanisław 225

Zalewska Ewelina 45 Zalewski August 45 Zamoyski Adam 217 Zawidzcy 81, 82, 98 Zięciakiewicz Stanisław 86, 113 Zięciowska Dorota 101 . Zukow Gieorgij 249 Żymierski- Rola Michał 191, 192, 244





u Miało być inaczej ....................................................................... . l.ll

7 <fil Q,J Jakie to proste ............................................................................ . lO lo.. - .,Moim pierwszym językiem był polski" .............................. . 12

"Idą dwa tatusie" . .. . . . ... . . .. . .. . . . . ... .. . . . . .. ... . .. . . . ....... .. . . . . . .......... l 6 .,Szczęśliwe dni" ................................................................. l 7 .,Władeczku, nie śpij na słońcu" .......................................... l 9 .,Nie mam takich wspomnień" ............................................ 31 .,Zawsze pierwszy rząd, wszyscy wstają, stają na baczność" . 34 .,78 Brondesbury Park" ....................................................... 48 .,Ojciec nie przepuściłby takiej okazji" ................................ 71

Nie miała pojęcia... .................................................. ......... ......... 78 .,To byli bliscy nam ludzie" ................................ .................. 80

Wspomina Maria Drue ................................................................ 99 .,Mój śledź" . ... . . . .. ... . . . ... .. . . . . ........ .. . .... .. . . . . . ... . . ... . .. . . . . . . . . . . . ..... l OS

.,Witaj majowa jutrzenko" ................................................... l 08

.,Wszystko granatowe" ......................................................... l l 9

.,Second class" .................................................................... l 29 Emigracja .................................................................................... l 3 l

.,Mama zawsze śmiała się" .................................................. 141

.,l tak zostałam domowym kierowcą" .................................. 143

.,Chodziliśmy do Ogniska .................................................... l 44

.,Odpowiadał krótko" .......................................................... 147

.,Dla mnie otwierał się nowy, inny świat" ............................. l 50

.,Miała silną, zdecydowaną osobowość" .............................. l 54

.,Tata był ważny dla Polaków na obczyźnie" ......................... l 57

..... mogą tak powiedzieć- ona ma cudowne życie" ........... l 67 .,To była trzecia rano ... " ...................................................... l 71 .,Próbowano zniszczyć pamięć o ojcu, zniesławić, odebrać mu honor i zasługi" ...................................... ......... l 77

Propaganda . . . ... . ... ..... ... ...... ... . .. . . . ... . . ...... ... . . . ... . ..... ........ ... . . ...... ... l 91 .,Ona jest Anna i ja też jestem Anna" ................................... l 97 .Został przywieziony wojskowym samochodem" . .. . . . ... . . ... . . 202 .,jak lądowanie na Marsie" .................................................. 209 .,Miałam bardzo prywatne poczucie polskości" ................... 212 .,Zaczęłam na dobre odkrywać swoje korzenie" .................. 214

Przywracanie faktów historii ........................................................ 231 .,Przecież tych miejsc wcale nie znałam" ............................. 234





"Nie było mediów ani ludzi wokół" .................................... 238 "Właściwie nie ma faktów, tylko od razu interpretacje ......... 240

Anna Maria Anders- podróże i wizyty 2011-2014 ................... 243 Watażka .................................................................................. 244 Ariergarda ................................................................................ 254

W barwach polskich ("Życie Warszawy") ............................ 255 Przemówienie generała W. Andersa

(1 O-lecie bitwy o Monte Cassino) ........................................ 257 Monte Cassino ("Trybuna Ludu") ......................................... 261 Biały koń przemówił LŻycie Warszawy") ............................ 264

"30-lecie Katynia". Ostatnie publiczne wystąpienie

generała W. Andersa ........................................................... 265

Leon Kruczkowski "Prowokatorzy" ...................................... 268 Gustaw Herling-Grudziński ................................................. 270

"Dialog o Dowódcy" (fragmenty) ........................................ 271

"Wielka Droga" (o filmiel .................................................... 276

"Trzy dni zdjęciowe z Ireną Anders

i Albinem Ossowskim" (fragmenty) ...................................... 277 "Dwie linie życia" (fragment) ............................................... 286 "Dokąd pójdziemy?" (fragment) .......................................... 287

"Bylem żołnierzem generała Andersa" (fragmenty) .............. 287 Wybrane dokumenty z teczki "Watażka" ............................. 290 Marian Hemar "Brutalny szok" (fragment) ........................... 304 Feliks Konarski (Ref-Ren) "Na śmierć generała Andersa") ..... 306

Indeks...................................................................................... 308 Spis treści .. .. .. . . . .. ... .. .. . .. .. . . ... .. .. . .. .. .. .. . . . .. .. . .. .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . 311

Roman Oziewoński - reżyser, architekt, od 1977 roku prowadził audycje muzyczne o musicalu, jazzie i kabarecie w Trójce i PR l & 11, autor książek oraz ich projektów graficznych: "Sęk z Dudkiem"(1999), "KABARETu STARSZYCH PANÓW wespół w zespół" (2002), .. Irena Kwiatkowska i znani sprawcy" (2003, rozszerzone wydanie 2012), "Ostatni naiwni. leksykon Kabaretu Starszych Panów" (2005; z Moniką i Grzegorzem Wasowskimi), "luka w pamięci" -album (2005, teksty), "Dożylnie o Dudku Edwardzie Dziewońskim" (2007, z Piotrem Dziewońskim), "W cieniu ZŁEGO" (2008), .. Dla mnie bomba Jerzego Dobrowolskiego" (2009), pomysłu i opracowania .Wspomnień moich pamiętników" Jerzego Dobrowolskiego (2009), .DODEK Dymsza" 12010), "Skarpetka w ręku. Krzysztof Kowalewski w garderobie" (2012), "GABI Gabriela Kownacka (2013), albumu "Nie wszyscy, ale dojdziemy. Generał Władysław Anders" (2013).





120 to huknął i koniec. Dużo takich momentów nie było- pamiętam może trzy czy cztery. Naprawdę nie więcej. Można powiedzieć, że tata był ostateczną instancją, od której nie było odwołania. Parniętam jednak ten ton ...

Najpierw uczylam się w szkole, którą w Polsce nazywa się podstawową. Znajdowała się blisko naszego domu, więc zwykle chodziłam pieszo, na początku z opiekunką albo z rodzicami, potem już sama.

Dopóki nie poszłam do szkoły wydawało mi się, że wszyscy w Anglii mówili po polsku. Każdy, kto przychodził do naszego domu, był Polakiem. Takie przeświadczenie miałam mniej więcej do piątego roku życia. Nie przypominam sobie tego dokładnie, ale kiedy pierwszy raz poszłam do szkoły, wcale nie mówiłam po angielsku. Ani słowa. Samo pójście do toalety było dla mnie wielkim problemem, bo nie wiedziałam, jak mam zapytać. Pamiętam, gdzie siedziałam w klasie. jak zamknę oczy, widzę tę klasę ... Może już trudno byłoby mi opisać, jak wyglądała nauczycielka, jednak dobrze pamiętam, jakie trudności miałam choćby z tym prostym pytaniem o drogę do toalety ... Musiałam więc bardzo szybko nauczyć się angielskiego. Ale ten pierwszy dzień w szkole - bez znajomości języka - zapamiętałam na zawsze. Wówczas nie ja jedna znalazłam się w takiej sytuacji, ponieważ w szkole była duża grupa polskich dzieci. Również w mojej klasie. Nie było zatem tak, że ja - jedyna Polka, a wokół sami Angielki. Nie. Na początku, a także potem, w klasach wyższych, widziałam, że w szkole było dużo Polaków. Nie byłam więc jedyna. Z tym, że w pewnym momencie, choć nie pamiętam dokładnie kiedy, zorientowałam się, że jestem trochę inną Polką. Rodzice brali mnie na różne akademie, byłam mała, miałam siedem czy osiem lat i czasami potwornie się nudziłam. Innych dzieci tam nie było. Miałam wrażenie, że moje dzieciństwo jest inne. Zawsze bardzo dobrze czułam się w towarzystwie dorosłych, a wśród swoich rówieśników byłam





111 nieśmiała. Po prostu, rzadko przebywałam w towarzystwie in-nych dzieci. Byłam jedynaczką. Moja nieśmiałość zaczęła na szczęście znikać, kiedy poszłam do szkoły. Jednak wcześniej

tak to wyglądało. Rodzice ciągnęli mnie na różnego rodzaju

oficjalne spotkania i akademie. Ale żeby w domu specjalnie

mówili o Polsce? Chyba, że w taki sposób, który dla dzieci był

niezrozumiały. Tak, był jeszcze niezrozumiały.

Wracając do mojej angielskiej szkoły. Kiedy miałam 11 lat,

poszłam do gimnazjum - do Convent of the Sacred Heart

(Sacn~ Coeur), które mieściło się dość daleko od nas - na

Hammersmith- a mieszkaliśmy w dzielnicy Willesden Green.

Obydwie szkoły, także ta pierwsza, były podporządkowane

obrządkowi katolickiemu. Natomiast muszę podkreślić, że moja

nowa szkoła miała w tamtych czasach znakomitą opinię. To

była decyzja ojca, któremu bardzo zależało na mojej edukacji.

Powiedział, że mimo iż ta szkoła w dzielnicy Hammersmith

znajduje się o wiele dalej od naszego domu, to chce zapewnić

mi jak najlepszą edukację.

Parniętam dobrze rozmowę wstępną, na którą tata poszedł ze

mną. Bo muszę dodać, że do tej szkoły nikogo nie przyjmowano

automatycznie, tylko każdy musiał być zaakceptowany przez

zakonnicę przełożoną. Tak też było i w moim przypadku. Tata

wybrał tę szkołę, ponieważ coś o niej wcześniej słyszał, chodziła

tam już córka Łubieńskiego. Krótko mówiąc. .. przeprowadził

dodatkowe rozpoznanie! Ostatecznie przyjęto mnie. Codziennie

musiałam dojeżdżać metrem, aż 45 minut. Wsiadałam na stacji

Willesden Green (Linia Bakerloo) i jechałam na Hammersmith

z przesiadką na Piccadilly Circus (Linia Piccadilly). Stamtąd było

już kilka kroków do szkoły.

Panowała w niej surowa dyscyplina. To dotyczyło stroju, zacho

wania, punktualności. Nie było mowy o malowaniu się. Makijaż

czy pomalowane paznokcie - nie, nie. l tak było właściwie od

pierwszej do ostatniej klasy.





122 Na początku miałyśmy jedenaście przedmiotów. Ten począt-kowy okres poszedł mi świetnie, same najwyższe noty. Potem musiałam wybrać trzy przedmioty. Tylko trzy. Taki był tamten

system edukacyjny. Wybrałam języki: francuski, hiszpański i łacinę.

l niczego więcej nie było w programie nauczania. Po ukończe

niu tej szkoły stanęłam przed pytaniem, co dalej - jaki wybrać

uniwersytet. ja jednak chciałam mieć rok przerwy. l pracowałam

jako księgowa u pana Wiśniewskiego, tego rzeźnika. Pornagałam

mu prowadzić księgowość. Po prostu, chciałam sobie przez rok

popracować, zdobyć jakieś nowe doświadczenie. Owszem, do

stawałam wypłatę. Zatrudniłam się też na pewien czas u naszego

znajomego, który miał sklep z winem. A rok później rozpoczęłam

studia na uniwersytecie w Bristolu. l był to jedyny moment, kiedy

mama próbowała się włączyć, zwrócić uwagę na inne możliwości

i w sumie miała rację. Uważała bowiem, że powinnam wybrać

inny kierunek a nie języki obce zwłaszcza, że płynnie mówiłam

już po francusku i po hiszpańsku. Gdyby ojciec był zdrowszy, to

prawdopodobnie poparłby ją. Tymczasem ja uwielbiałam Hiszpa

nię, Włochy, byłam młoda, nie miałam żadnego doświadczenia.

l uparłam się, że chcę studiować języki. Nie zdawałam sobie do

końca sprawy z konsekwencji takiej decyzji. Czy dzisiaj żałuję tej

decyzji? Nie! Życie dobrze mi się ułożyło, choć byłoby bardziej

praktycznie, gdybym studiowała coś innego. Kiedy już wyszłam

za mąż, to wróciłam do nauki i zrobiłam doktorat z biznesu.

W szkole, w Convent of the Sacred Heart (ale też wcześniej,

w Convent of jesus and Mary) musiałyśmy nosić mundurki.

W tej nowej było pod tym względem jeszcze gorzej niż w po

przedniej. Wręcz strasznie. Poważna szkoła, a do tego panienki

miały być grzeczne i dobrze wychowane. Strój musiał być od

powiednio dobrany ... Takie ciężkie brązowe buty z dokładnie

określoną liczbą dziurek na sznurowadła ... Wszystko opisane

w regulaminie. jakieś potworne skarpety do kolan. Każda z nas

była naprawdę nieszczęśliwa, kiedy musiała kupować ten mun-





113 durek ... Spódniczka po kolana - to jeszcze można było zaak-ceptować, ale te szorty! Jak uklękłam, to miały być do podłogi i wszystko zasłaniać! A klękając, czuło się ogromną niewygodę.

Było okropnie. Zimą obowiązkowo nosiłyśmy granatowy beret, a latem - okrągły słomiany kapelusik. Do tego normalna męska koszula i krawat. .. l wszystko- poza kremową bluzką- granatowe: sukienka bez rękawów, bluzka, sweter, blezer, a nawet palto. Skończyło się na tym, że potem przez wiele lat nie wkładałam niczego, co było granatowe. A teraz jest to jeden z moich ulubionych kolorów i dobrze się w nim czuję. Początkowo bardzo zwracano uwagę na nasz strój. Potem, kiedy byłyśmy troszeczkę starsze, to już mniej. Nie wiem, czy dlatego, że zmieniły się trochę czasy, a wraz z nimi i moda, czy po prostu byłyśmy starsze i już w szkole aż tak nie przywiązywano wagi do przestrzegania zasad. Spódniczki i szorty były trochę krótsze, a buty miały mniej dziurek. Z angielskiej szkoły pamiętam też to, co właściwie uznawane było za sprawę oczywistą - a wiem, że tutaj, w Polsce to wyglądało i może nadal wygląda inaczej - to znaczy: nie było mowy o ściąganiu. Takie sprawy załatwiano bardzo ostro. Tak ostro, że właściwie nikomu nie przychodziło

do głowy ściągać. To było niedopuszczalne. Każdy doskonale wiedział, że przyłapany na ściąganiu może od razu pożegnać się ze szkołą, bo zostanie z niej wyrzucony. Nie ukrywam, że podczas zajęć czy egzaminów bardzo pilnowano nas i po prostu trudno

było ściągać. Ławki nie stały blisko siebie. W klasie było około trzydziestu osób, oczywiście same dziewczyny. Oprócz mojej były

jeszcze dwie inne klasy. Razem na roku prawie dziewięćdziesiąt uczennic. W szkole odbywały się także zajęcia muzyczne i gimna

styka ... Była koszykówka, chodziłyśmy na pływalnię. Można było wybrać sobie dodatkowe zajęcia. Natomiast nie przypominam

sobie żadnych zajęć plastycznych.

Z czasem to się także nieco zmieniło. Nie wszystkie zajęcia były kontynuowane, a z drugiej strony było nas mniej. Nie wszystkie ko-





Corka generala-i-piosenkarki

Education

Transcript of Corka generala-i-piosenkarki