Książka i Czytelnik 2009 nr 2 · I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I , 4IIt Instytut...

--------------- .. , I I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I ,

,

~ 4IIt

Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa

Uniwersytetu Wrocławskiego

ogłasza nabór na

STUDIA ZAOCZNE

• pierwszego stopnia (licencjackie - 3. letnie) • drugiego stopnia (magisterskie - 2. letnie)

po każdym kierunku studiów

Gwarantujemy • program studiów dostosowany do standardów

europejskich (punkty ECTS) • najwyższą jakość: Instytut posiada certyfikat

z wyróżnieniem Państwowej Komisji Akredytacyjnej • wybitnych specjalistów • trzydniowe sesje szkoleniowe (piątek-niedziela),

siedem razy w semestrze • nowocześnie wyposażone sale wykładowe i ćwiczeniowe • konkurencyjne ceny (ok. 1300 zł za semestr)

• możliwość zapłaty w ratach

I nternetowa rekrutacja kandydatów od 1 czerwca 2009 r., więcej informacji na stronie

www.ibi.uni.wroc.pl

---------------

~ , I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I , ,

11

OD REDAKCJI

Drodzy Czytelnicy!

Czy bibl iotekarz musi dużo czytać? – na to przewrotne pytanie , z lekka prowo- k a c y j n i e s f o r m u ł o w a n e w a r t y k u l e p t . „ B i b l i o t e k a r z a c z y t a n i e k s i ą ż e k ” , j e g o au to r odpowiada wezwaniem do ł amania s te reotypów w myśleniu o wymogach b i - b l io tekarsk ie j profes j i – b ib l io tekarz n ie musi dużo czytać, ale m u s i „orientować się w z b i o r a c h ” , „ m a u m i e ć u c h w y c i ć d a n ą ks iążkę na t l e innych ks iążek , ma umieć określ ić je j miejsce na osi re lacj i z innymi dziełami, ma umieć poruszać s ię po świe- c i e mi l ionów ogn iw, j ak imi są ks i ążk i " . Wobec szaleńczo rozwijającego s ię rynku wydawniczego , a zwłaszcza wobec mno- gośc i teks tów rozpowszechnianych przez Internet , t rzeba szybko pozbywać s ię s te- r e o t y p o w e g o m y ś l e n i a i s t a r y c h n a w y - ków. A przede wszystkim stanąć na grun- c i e f a k t ó w , a n i e z ł u d z e ń i d o m n i e m a ń . Zachęcamy do lektury tego inspirującego tekstu.

W numerze znajdziecie Państwo jesz- c z e j e d e n m a t e r i a ł , w k t ó r y m r z e t e l n a o b s e r w a c j a f a k t ó w p o z w a l a w y j ś ć p o z a s tereotypy – wywiad z Joanną Papuzińską. P o p u l a r n a a u t o r k a u t w o r ó w d l a d z i e c i , a jednocześnie świetny bibl iotekoznawca, op ie ra jąc s i ę na wynikach badań , mówi o s t a n i e c z y t e l n i c t w a d z i e c i ę c e g o b e z t a ry fy u lgowej , nazywa j ego p rzyczyny ,

a jednocześnie dystansuje s ię od powszech-nie funkcjonujących przekonań, np. takich, że to komputer zabiera młodzieży czas po-trzebny na lekturę .

Artykuły dotyczące metodyki pracy w bibliotece („Książki konieczne”, „Bibliotecz- ne wizyty. . .”) , też wychodzą poza stereotyp prozy bib l io tecznej codzienności , ukazu- jąc nietypowe, oryginalne pomysły na warsztaty i szkolenia dla bibl iotekarzy.

T ę p i e n i e m y ś l e n i a w e d ł u g u t a r t y c h schematów jes t , owszem, pożyteczne, a le czasem może przynieść szkodę. Otóż utar ło s ię – z b ieg iem la t , i z b ieg iem dni – że maj jes t miesiącem książki . Świętują organizatorzy targów, kiermaszów, imprez, tak-że bibl iotekarze. Powoli zaciera s ię pamięć o d a w n y c h p r o p a g a n d o w y c h i m p r e z a c h , a ks iążkowy maj wypełn ia s ię coraz c ie - kawszymi, nowymi t reściami.

I wypada sobie życzyć (a raczej nam - b ib l io tekarzom) , żeby s te reo typ , wed ług k t ó r e g o w m a j u m a m y ż y ć k s i ą ż k ą , c o - r a z b a r d z i e j s i ę u t r w a l a ł i u p o w s z e c h - niał . O tym, że na szczęście t rwa, świadczą rozs i ane w numerze r e l ac j e z obchodów Dnia Bibliotekarza we Wrocławiu i Kłodzku, z d o l n o ś l ą s k i e g o ś w i ę t a k s i ą ż k i , j a k i m s ą s p o t k a n i a „ Z k s i ą ż k ą n a w a l i z k a c h ” , z Gie łdy Książki Bib l io teczne j i szeregu innych świąt i świąteczek.

Zespó ł Redakcy jn y

22

CZARNO NA BIAŁYM

Święto Bibl iotekarzy w Dolnośląskiej Bibl iotece Pedagogicznej we Wrocławiu Fot . R. Werszler

Dolnośląski Dzień Bibl iotekarza i Bibl iotek w Dolnośląskiej Bibl iotece Pedagogicznej we WrocławiuLucyna Kurowska-Trudzik

W tym roku 13 maja, już po raz szósty, biblio- tekarze z Dolnego Śląska spotkali się z okazji swojego święta - Dnia Bibl iotekarza i Bibl iotek.

Główni organizatorzy obchodów święta biblio- tekarstwa w naszym województwie – Zarząd Okręgu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich we Wrocła- wiu o raz Dolnoś ląska Bib l io teka Publ iczna im. Tadeusza Mikulskiego we Wrocławiu - każdego roku zapraszają do współorganizowania tej imprezy inną bibliotekę, która wyróżnia się w środowisku swoją dzia- łalnością i atrakcyjną, nowoczesną infrastrukturą.

W bieżącym roku Dzień Bibliotekarza i Biblio- tek świętowano w Dolnośląskiej Bibl iotece Peda- gogicznej we Wrocławiu. W 2005 r. samorząd woje- wództwa dolnośląskiego podjął decyzję o remoncie i modernizacj i budynku przy ul . S . Worcel la 25-27 z przeznaczeniem na siedzibę Dolnośląskiej Biblio- teki Pedagogicznej we Wrocławiu. W pięknie odresta- urowanym lokalu, w gmachu o his torycznej archi- tekturze zewnętrznej, ale nowocześnie zaaranżowa- nych i wyposażonych wnętrzach, prowadzona jes t działa lność już 2 la ta .

Dzień Bibliotekarza na Dolnym Śląsku to waż- ny dzień dla te j grupy zawodowej . Integruje on bibl iotekarzy różnych s ieci bibl iotek: naukowych, akademickich, publicznych, szkolnych, pedagogicz- n y c h , t y c h w i e l k i c h i t y c h m a ł y c h . J e s t t o t e ż dzień,w którym bibl io tekarze ot rzymują podzię- kowania za swoją pracę, wymagającą dużych umie- j ę t n o ś c i , c i ą g ł e g o d o s k o n a l e n i a k o m p e t e n c j i , a także otwartej postawy na zmieniające s ię oczekiwania czytelników.

Tegoroczne obchody Dnia Bibl iotekarza i Bi- b l io tek były wyją tkowo uroczys te , a rangę tego święta podniosło połączenie oficjalnych obchodów, które w ubiegłych latach odbywały się w formie od- rębnych uroczystości - miejskich i wojewódzkich. Wśród zaproszonych gości obecny był Wicemar- szałek Województwa Dolnośląskiego - Piotr Borys, dyrektor Departamentu Spraw Społecznych w Urzę- dzie Miejskim - Dominik Golema, dyrektor Wydzia- łu Edukacj i i Nauki w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego - Grzegorz Łyczko, dyrektor Wydziału Kultury w Urzędzie Marszał- k o w s k i m - J a c e k G a w r o ń s k i , c z ł o n e k Z a r z ą d u

3

Głównego SBP - Ryszard Turkiewicz. Na uroczys- tości n ie zabrakło członków Zarządu Okręgu SBP we Wrocławiu i przewodniczących Zarządów Od- działów SBP: wrocławskiego, kłodzkiego, jelenio- górskiego, legnickiego, wałbrzyskiego oraz dyrek- torów wielu bibl iotek z całego województwa.

Na wstępie uroczystości Pan Marszałek wręczył każdej z pań piękną czerwoną różę, a gospodyniom Bibl ioteki Pedagogicznej - wspaniałe bukiety.

Po okol icznościowych przemówieniach, naj- lepszym bibl iotekarzom zostały wręczone nagrody pieniężne, medale i wyróżnienia.„Nagrodę Mar- szałka Województwa Dolnośląskiego za szczególne osiągnięcia w dziedzinie kultury” otrzymały : Joanna Bronia rczyk z Je len iogórsk iego Cent rum Infor - macji i Edukacj i Regionalnej Książnica Karkonos- ka oraz Iwona Gawrońska - Paluszkiewicz z Dolno- ś ląskiej Bibl ioteki Pedagogicznej we Wrocławiu.

Nagrody b ib l io teka rzom przyzna ł również Prezydent Miasta Wrocławia. Otrzymali je : Maria Jolanta Szulc z Ośrodka Szkolno - Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych we Wrocławiu, Anna Unie- jewska z Biblioteki Głównej Politechniki Wrocław-skiej oraz pracownicy Miejskiej Biblioteki Publicz- nej we Wrocławiu : Joanna Matej - Szymanowska, Agnieszka Siwochowicz, Anna Tomaszewicz, Joanna Zachwajewska i Stanis ław Witkowski .

Medalami "W Dowód Uznania" , przyznanymi przez Zarząd Główny SBP zostal i uhonorowani : Jan Bronś - burmistrz Oleśnicy, Zenon Tagowski z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolno- śląskiego we Wrocławiu, Danuta Skibińska z Dolno- ś ląskiej Bibl ioteki Pedagogicznej we Wrocławiu, Mirosława Gorczyńska i Mariola Michalska z MBP we Wrocławiu, Ewa Bubień oraz Mariola Golińczak z GBP w Długołęce, Teresa Budziar i Małgorzata Markiewicz z GBP w Świętej Katarzynie oraz Małgo- rzata Godyś, Lidia Putz, Jolanta Bojakowska, Anna Łabuńska i Krystyna Szumejło z PiMBP w Oleśni- cy . Nagrodą Zarządu Okręgu SBP „Dolnoś ląsk i Bibl iotekarz Roku” uhonorowana została Dorota Kucharska z MBP w Dzierżoniowie, a nagrodę Zarzą- du Oddziału SBP we Wrocławiu otrzymała Mariola Golińczak z GBP w Długołęce.

Zarząd Oddziału SBP przyznał również dyplo- my oraz nagrody książkowe. W tym roku wyróżnio- na została praca: Beaty Baranowskiej z MBP we Wro- c ławiu, Renaty Bińkowskiej z PiMBP w Oleśnicy, Kazimiery Haby z GBP w Długołęce, Wandy Biecho- wiak z GBP w Świętej Katarzynie , Izabel i Jeżyk - Herbuś z Bibl ioteki Pol i techniki Wrocławskiej , Doroty Paras z Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej, Doroty Surowieckiej z Kolegium Nauczycielskiego DSW i Justyny Paluch z I I I Liceum Ogólnokształ- cącego we Wrocławiu.

Tradycją stało się, że również dyrektorzy bib- l iotek publ icznych przyznają swoje nagrody. Na- grodę dyrektora Dolnośląskiej Bibl ioteki Publ iczne j we Wrocławiu o t rzymal i : Grażyna Adamus ,

Bożena Stępniak oraz Grzegorz Sztyma. Dyrektor Miejskiej Bibl ioteki Publ icznej we Wrocławiu na- grodził : Iwonę Hajdas, Irenę Arczewską, Wiesławę Galant, Grażynę Niewczas, Emilię Kubacką, Jadwigę Kaczmarską oraz Marię Cielestę .

Obchody Dnia Bibliotekarza i Bibliotek uświet- ni ł koncert Kwartetu Wieniawskiego z Filharmonii Sudeckiej z programem muzyki fi lmowej. Po części oficjalnej - w kuluarach Biblioteki - odbyło się spotkanie towarzyskie, a gościom, którzy po raz pierw-szy przybyli do książnicy, pokazano także poszcze- gólne agendy Bibl ioteki .

W godzinach popołudniowych, już w mniej of ic ja lnej a tmosferze, bibl iotekarze bawil i s ię na imprezie w ogrodach hotelu „Wodnik”, zorganizowanej przez Zarząd Oddziału SBP we Wrocławiu i wrocławską Miejską Bibl iotekę Publ iczną.

Święto bibl iotekarzy w powiecie kłodzkim

Dzień Bibl io tekarza uroczyście obchodzono również w powiecie kłodzkim. Główne uroczys- tości odbyły s ię 5 czerwca br . w Muzeum Fi lume-nis tycznym w Bystrzycy Kłodzkiej . Gości przywita ł dyrektor miejscowej Bibl ioteki – Pan Robert Duma. W uroczystości wziął udział Burmistrz Mia-sta - Pani Renata Surma. Były też życzenia i kwiaty dla bibl iotekarzy od Starosty Powiatu Kłodzkiego – Pana Krzysztofa Baldego. Przewodniczący Oddzia- łu SBP w Kłodzku – Pan Sławomir Drogoś i Prze- wodnicząca Okręgu SBP we Wrocławiu – Pani Alicja Leszczyńska wręczyl i medal „W Dowód Uznania" Pani Hal inie Rol i z BPMiG w Ząbkowicach Ślą- sk ich . „Bibl io tekarzem 2009 roku” zos ta ła Pani Bożena Loc z MBP w Nowej Rudzie . Nominowa-ne do te j nagrody były również: Grażyna Wcisło z BPMiG w Bystrzycy Kłodzkiej , Bogumiła Płos- konka z Bibl ioteki w Bierkowicach i Małgorzata Junik z BPMiG w Ząbkowicach Śląskich – Filia nr 1. Nie zapomniano też podziękować Pani Grażynie Bilskiej za pracę na rzecz SBP i bibl iotek w powie- c ie kłodzkim. Spotkanie uświetni ł kwintet gi taro-wy pod kierunkiem Witolda Kozakowskiego.

Dyrektor Bibl ioteki w Bystrzycy Kłodzkiej - Robert Duma wita gości Fot . Arch. Bibl ioteki w Bystrzycy Kłodzkiej

4

Międzynarodowe Święto Książki w Dolnośląskiej Bibl iotece Pedagogicznej we Wrocławiu

Zofia Góral

Świę to Ks iążk i pos iada k i lkudz ies ięc io le t - nią zaledwie t radycję , a le - ze względu na atrak-cyjną formę obchodów - warte jes t popularyzacj i . P o r a z p i e r w s z y o b c h o d z o n o j e w H i s z p a n i i 7 października 1923 r. z inicjatywy wydawcy i dziennikarza z Walencj i – Vicente Clavela Andrésa. To on zorganizował Fes t iwal Ks iążk i Hiszpańsk ie j d la uczczenia rocznicy urodzin Miguela Cervan- tesa . Od 1930 r . da tę obchodów Świę ta Książki p rzen ies iono na 23 kwie tn ia - roczn icę śmierc i t rzech wielkich pisarzy: Cervantesa, Inki Garci- lasa de la Vegi oraz Williama Szekspira. Od 1964 r. świę tu je s ię go we wszys tk ich kra jach h iszpań- sko języcznych .Trwa wówczas mara ton czy tan ia dzieł Cervantesa, a król przyznaje nagrody wybit- n y m p i s a r z o m . O r g a n i z o w a n e s ą t a r g i k s i ą ż e k i inne imprezy, promujące czytanie i wydawanie ks iążek.W Kataloni i 23 kwietnia jes t dniem św. Jerzego – patrona narodu.W tym dniu kul tywowa- ny jes t zwyczaj obdarowywania s ię książką i czer- woną różą (symbolem kwiatu, który wyrósł z krwi smoka, zabi tego przez św. Jerzego) . Jest to szcze- gólnie hucznie obchodzone święto narodowe Kata- lończyków. Świętowanie Dnia Książki upowszech- ni ło s ię w wielu innych krajach po 1995 r . , k iedy UNESCO ogłosi ło ten właśnie dzień „Światowym Dniem Książki i Praw Autorskich”.

Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wro- c ławiu już od 10. la t celebruje to piękne święto. Kataloński zwyczaj obdarowywania s ię książkami i różami zainspirował bibl iotekarzy do nawiązania bl iższej współpracy z wydawcami i czytelnikami. W poprzednich la tach zapraszal iśmy wydawców wrocławskich i krajowych do zaprezentowania swoich nowości książkowych na dużej wystawie w Bi- bl iotece, usytuowanej w holu - w dawnej s iedzibie Bibl io teki (Rynek 49) . Każda of icyna wydawnicza w oddzielnej gablocie prezentowała nowości wydawnicze i zapowiada ła ko le jne . Za in te reso- wani czytelnicy mogli poprosić o wgląd do wybra- n e j k s i ą ż k i , a n a w e t z a m ó w i ć j ą , k o r z y s t a j ą c z logo i adresu o f icyny . Po ekspozyc j i ks iążk i przechodzi ły - jako dar - na własność Bib l io te - ki Pedagogicznej . Bibl iotekarze s taral i s ię o bardzo uroczys tą oprawę tego świę ta . Na o twarc ie w y s t a w y n o w o ś c i w y d a w n i c z y c h z a p r a s z a n o ludz i b l i sko związanych z ks iążką : wydawców, p r z e d s t a w i c i e l i P o l s k i e j I z b y K s i ą ż k i , k s i ę g a - r z y , p i s a r z y i c z y t e l n i k ó w ( d z i e c i , m ł o d z i e ż szkolną i s tudencką) . Miejscowe media informo- wały o tych wydarzeniach. Dla czytelników orga- n i zowano k i e rmasze k s i ążek , konkur sy wiedzy

o książce, wykłady mult imedialne na temat: his- tor i i p isma, książki i b ibl iotek. Wydawcy w Dniu Świę ta Książki obdarowywal i naszych czyte ln i - ków prezentami w postaci książek, zakładek z logo of icyny, prospektami nowości ks iążkowych, długopisami, kalkulatorami i tp . Były też s łodycze i kwiaty od bibl iotekarzy.

W obecnej , nowej s iedzibie Bibl ioteki Peda- gogicznej przy ul. S.Worcella 25-27 istnieją bardzo dobre warunki do organizowania wystaw. Są tu dwie sale wystawiennicze, wyposażone w nowoczesny sprzęt ekspozycyjny.

W bieżącym roku program obchodów Między- narodowego Święta Książki zainaugurowała wy- powiedź Pani Zofi i Góral- pracownika Bibl ioteki Pedagogicznej na temat historii tego Święta. Miała miejsce in teresująca prezentacja mul t imedia lna , przygotowana przez dr Klaudię Dróżdż - redaktor- kę naczelną Wydawnictwa Ossolineum, która wspomnia ła m. in . o ser i i I i I I Bibl io teki Narodowej (w 2009 r . przypada 90. rocznica powstania tych serii). Pani Iwona Paluszkiewicz - Gawrońska - kie- rownik Działu Gromadzenia i Opracowania Zbio- r ó w B i b l i o t e k i P e d a g o g i c z n e j z a p r e z e n t o w a ł a ks iążki , f i lmy wideo i p łyty CD z kolekcj i DBP we Wrocławiu godne polecenia . Na zakończenie spotkania goście zwiedzi l i Bibl io tekę i obejrze- l i dwie interesujące wystawy:„Myślę, więc czytam” i „Jul iusz Słowacki 1809-1849”. W otwarciu wy- s tawy nowości wydawniczych „Myślę , więc czytam” uczestniczyl i wydawcy wrocławscy i krajo- wi z : Wydawnic twa Osso l ineum, Wydawnic twa Edukacyjnego WIKING,Wydawnictwa Edukacyj-n e g o z K r a k o w a , W y d a w n i c t w a E d u k a c y j n e g o PARPAMEDIA, Wydawnictwa Uniwersytetu Wro- c ławskiego i Wydawnictwa Dolnośląskiej Szkoły Wyższej oraz Wydawnictwa Wiedza Powszechna.

Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich w Środzie Śląskiej

„Każdy z nas zna książkę jako pocieszycielkę w s m u t k u , t o w a r z y s z k ę w s a m o t n o ś c i , l e k a r k ę w chorobie - to jej triumf” - głosiła Eliza Orzeszkowa i miała rację. Potwierdzają to przede wszystkim majowe uroczystości , organizowane w całym kraju na cześć Książki . 23 kwietnia br . w Bibl iotece Pub- l icznej w Środzie Śląskiej z okazj i tego święta zor- gan izowano k i e rmasz ks i ążek w Wypożycza ln i d la dorosłych oraz przed budynkiem Bibl ioteki . C ie szy ł s i ę on dużym za in t e r e sowan iem wś ród mieszkańców mias ta . Każda ks iążka kosztowała tylko złotówkę, więc każdy mógł sobie pozwolić na jej zakup.Książki na ten kiermasz Biblioteka średz- ka pozyskała z darów od czytelników oraz w wyniku selekcji zbiorów własnych. Wszystkich kupu- jących b ib l io tekarze częs towal i s łodyczami , do k tó rych do łączono oko l icznośc iowe sen tenc je . (Anna Kuszl ik- Czajkowska)

55

PREZENTUJEMY

Powiatowa i Miejska Bibl ioteka Publ iczna w Lwówku Śląskim Izabela Szymańska

Lwówek Śląski to niewielkie miasteczko, poło- żone na s tyku Pogórza Kaczawskiego i Izerskiego. To tutaj rozpoczynają s ię Sudety. Lwówek Śląski j e s t j e d n y m z n a j s t a r s z y c h m i a s t n a D o l n y m Ś l ą s k u . P r a w a m i e j s k i e o s a d z i e n a d a ł H e n r y k Brodaty w 1217 r .

Obecnie miasto jes t s iedzibą gminy miejsko- wiejskiej Lwówek Śląski, do której należy 28 sołectw, a od 1999 r . jes t s iedzibą władz powiatowych. Buj- na his tor ia , niezwykłej urody zabytki archi tektu- ry i malownicze pejzaże s tanowią o a t rakcyjności miasta i całej Gminy.

Okolice Lwówka Śląskiego s łyną ze znanych w Europie z łóż agatowych i t radycj i górniczych. Do tych właśnie tradycji nawiązuje Lwóweckie Lato A g a t o w e – n a j w i ę k s z a m i n e r a l o g i c z n a i m p r e z a w Polsce.

W centrum miasta uwagę przykuwa gotycko- renesansowy Ratusz. Niedawny, częściowy remont tego obiektu jeszcze bardziej potwierdza, że jes t to najpiękniejsza budowla w mieście. W tym reprezentacyjnym gmachu swoją siedzibę ma Powiatowa i Miejska Bibl ioteka Publ iczna. Umiejscowienie p lacówki w sercu mias ta sprawia , że Bibl io teka wraz ze swoimi agendami jes t na dobre wpisana w społeczną przestrzeń miasta .

Podstawą działania Powiatowej i Miejskiej Bi- blioteki Publicznej w Lwówku Śląskim jest uchwała Rady Miejskiej Gminy Lwówek Śląski Nr XII/102/03

z 28 s ierpnia 2003 r . Na mocy Porozumienia po- między Zarządem Powiatu Lwóweckiego a Bur- mistrzem Gminy i Miasta Lwówek Śląski, Bibliote- ka lwówecka real izuje zadania powiatowej bibl io-teki publicznej i sprawuje opiekę merytoryczną nad placówkami w: Lwówku Śląskim, Gryfowie Ślą- skim, Wleniu, Mirsku i Lubomierzu.

Powia towa i Mie j ska B ib l io t eka Pub l i czna w Lwówku Śląskim na realizację swoich zadań otrzy- muje dotację od organizatora, czyli samorządu miejsk iego , a na rea l izac ję zadań powia towych - ze Starostwa Powiatowego. W miarę możl iwości Bi- b l io teka samodz ie ln ie zdobywa ś rodk i f inansowe, np. z wynajmu Sal i Mieszczańskiej , sprzedaży maku la tu ry , k ie rmaszów ks iążek , lo t e r i i f an to -wych w cza s i e Lwóweck iego La t a Aga towego , a także bi le tów wstępu do Placówki Historyczno - Muzealnej oraz ze sprzedaży publ ikacj i regionalnych w Punkcie Informacj i Turystycznej i w Pla- cówce Historyczno – Muzealnej . Nie bez znaczenia są coroczne dotacje z Minis ters twa Kul tury i Dziedzictwa Narodowego - w ramach Programu Literatura i Czytelnictwo, priorytetu drugiego – na zakup nowości wydawniczych dla bibl iotek.

Obecnie Powiatowa i Miejska Bibl ioteka Pu- bliczna w Lwówku Śląskim posiada ogółem 107.260 wo luminów ks i ążek , 170 egzempla rzy zb io rów specjalnych i prenumeruje 35 tytułów czasopism i prasy codziennej . Bibl ioteka s tara s ię gromadzić księgozbiór o szerokim zakresie , t j . l i teraturę nau- kową i popularnonaukową ze wszystkich dziedzin wiedzy, a także l i te ra turę p iękną polską i obcą . Uczniowie mają tu bogaty wybór lektur szkolnych i i n n y c h w y d a w n i c t w d o c e l ó w e d u k a c y j n y c h . W wypożyczalni funkcjonuje Punkt Książki Mó- wionej ze zbiorami użyczonymi z Książnicy Karko- noskiej w Jeleniej Górze, który powstał z myślą o osobach s tarszych i s łabo widzących. Czytelnia lwóweckiej Bibl ioteki Fot . Arch. PiMBP w Lwówku Śląskim

Ratusz - najcenniejszy zabytek w Lwówku Śląskim - s iedziba bibibl ioteki . Fot . Rafał Werszler

6

Czyte ln ia w Bib l io tece Cent ra lne j na 24 mie j sca , pos i ada kse rokop ia rkę o raz s t ano - wisko komputerowe dla czyte ln ików z dos tę- pem do In te rne tu . I s to tne mie j sce w ks ięgo- zb iorze Czyte ln i za jmuje Dzia ł Regiona lny , w którym gromadzone są publ ikacje dotyczą-c e L w ó w k a Ś l ą s k i e g o , n a j b l i ż s z y c h o k o l i c , a także całego Dolnego Śląska. W Czytelni udo- s tępniana jes t także prasa codzienna oraz zna- c zna i l o ść t y tu łów czasop i sm. Uży tkown icy Wypożyczalni i Czytelni mają do swojej dyspo- zycj i warsztat informacyjny w postaci bazy danych, katalogów i kar totek.

Biblioteka lwówecka - jako jedyna w powie-c i e - p rowadz i wypożyczen i a m iędzyb ib l i o - teczne. Sprowadza dla czytelników wydawnictwa i mater ia ły z innych placówek bibl iotecz-nych.

Ins ty tuc ja uczes tn iczy także w rea l izac j i Projektu Dolnośląski Zasób Bibl ioteczny - pro- g ramu komputeryzac j i b ib l io tek publ icznych Dolnego Śląska, w oparciu o z integrowany sy- s tem bibl ioteczny Aleph. Baza danych lwówec- kiej Bibl ioteki - ze względu na prace remonto- we w Ratuszu – nie jes t jeszcze kompletna, dlatego na uruchomienie e lekt ronicznej obsługi czytelników (wypożyczenia , rezerwacje) t rzeba poczekać. Jednak już teraz czytelnicy Biblio- t e k i m o g ą p r z e g l ą d a ć j e j z a s o b y n a s t r o n i e www.dzb.pl

W Ratuszu mieści s ię także bardzo ważny Dział Centrum Promocji , Informacji Turystycz-nej i Regionalnej z dwiema agendami: Placówką His toryczno – Muzealną oraz Punktem Infor- macji Turystycznej. Punkt Informacji Turystycz-nej jes t dostosowany dla osób niepełnospraw-nych. Tu nieodpłatnie udostępnione jest czytelni-kom stanowisko komputerowe. Zwiedzając lwó- wecki Ratusz, koniecznie należy udać się do Pla- cówki Historyczno – Muzealnej . Mieszczą s ię w niej c iekawe zbiory, i lust rujące bogatą his to- r ię miasta i Ziemi Lwóweckiej oraz ekspozycje kamieni szlachetnych. Pracownik Placówki His- toryczno-Muzealnej oprowadza zwiedzających po poszczególnych pomieszczeniach Ratusza , prezentując m.in. Salę Ławy Sądowej, Izbę Tor- tur z Lochem Głodowym, przepiękną Salę Ślu- bów, klatkę schodową z rzeźbami nagrobnymi oraz s ień Ratusza z dekoracyjnymi sklepienia- mi . Do s ieni przylega przestronna Sala Miesz- czańska – dawna Sala Rycerska, w której odbywa-ją s ię imprezy dla społeczności lokalnej .

Oddział Dziecięco – Młodzieżowy Bibl io-teki znajduje s ię obok Szkoły Podstawowej nr 2 w Lwówku Śląskim. Zajmuje powierzchnię l i - czącą ponad 130 m2. Pos iada wspania łą sa lę ba jek , dobrze wyposażoną w ks iążki , zabaw- ki i prace metodyczne dla dzieci , wypożyczal- nię i czytelnię oraz 3 s tanowiska komputerowe z dostępem do Internetu, spełniając w ten sposób

oczekiwania naszych użytkowników. W Oddziale Dziecięco – Młodzieżowym znajduje s ię bogata kolekcja zbiorów audiowizualnych, które cieszą s ię sporym zainteresowaniem czytelników.

B i b l i o t e k a l w ó w e c k a z a p e w n i a r ó w n i e ż dostęp do książki na terenie wiejskim. Jej f i l ie - oprócz popularyzac j i ks iążki i czy te ln ic twa - są ważnymi oś rodkami życ ia ku l tu ra lnego na swoim terenie . Bibl ioteki te są często jedyny- mi p lacówkami z różnorodną ofe r ta ku l tu ra l - ną dla mieszkańców. Obecnie czynnych jes t 5 f i l i i b ibl iotecznych w : Chmielnie , Kotl iskach, S o b o c i e , R a k o w c a c h W i e l k i c h o r a z w N i w - nicach. Działalność 3. innych f i l i i w : Gradów- ku, Płóczkach Górnych i Radłówce jes t obec-n i e z a w i e s z o n a z p o w o d u t r u d n o ś c i l o k a l o - wych. W najbl iższym czas ie p lanuje s ię reor- gan izac ję s iec i b ib l io teczne j na t e ren ie Gmi- ny Lwówek Śląski oraz l ikwidację f i l i i w Rad- łówce i w Gradówku - ze względu na brak wa- runków, zapewnia jących bezpieczeńs two pra- cownikom bibl ioteki i je j użytkownikom.

Powia towa i Mie jska Bib l io teka Publ iczna w Lwówku Śląskim stanowi is totny element systemu lokalnej kul tury. Prowadzi w szerokim z a k r e s i e d z i a ł a l n o ś ć k u l t u r a l n o - e d u k a c y j n ą , którą cechuje bogata tematyka i różnorodność form, mających na celu popularyzację ks iążki o raz p rzyb l i żen ie czy te ln ikom roczn ic h i s to - rycznych, l i terackich i regionalnych. Przy orga- n izowaniu imprez pracownicy Bib l io tek i k ie - rują s ię zasadą wszechstronności . Starają się za- in teresować b ib l io teką , ks iążkami , prasą szerok ie rzesze uży tkowników w różnym wieku . Różnorodność proponowanych zajęć - przy uży- ciu różnych środków wyrazu - przyczynia s ię do p r o m o w a n i a b i b l i o t e k i w ś r o d o w i s k u l o k a l - nym oraz na terenie powiatu. W Bibl iotece organizowane są m.in. : lekcje bibl ioteczne, spotkania autorskie i promocje książek, wystawy, kon- kursy czytelnicze i plas tyczne, turnieje wiedzy, gry i zabawy l i terackie . Na s ta łe do kalendarza imprez bibliotecznych wpisały się obchody: Dnia Pluszowego Misia , Dnia Dziecka, Dnia Matki , J a s e ł k a , A n d r z e j k i i i n n e o k o l i c z n o ś c i o w e imprezy.

W Oddziale Dziecięco – Młodzieżowym od la t real izowany jes t program edukacyjno – tera- peutyczny pn. "Czytanie uszlachetnia – rozwi- ja - pomaga”. Zadanie to real izowane jes t w ramach Miejsko – Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywan ia P rob lemów Alkoho lowych . W ramach tego projektu Biblioteka organizuje dla dzieci i młodzieży zajęcia , s tanowiące al terna- tywne sposoby spędzania wolnego czasu, sprzy- jające ich rozwojowi i przeciwdziałające zagro- żeniom, np. : zajęcia plastyczne, muzyczne, ru- chowe i teatra lne, głośne czytanie , dyskusje na określone tematy, oglądanie f i lmów edukacyjnych i tp .

7

Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecz- nej ze swoim Programem Profi laktyki i Rozwiązy- wania Problemów Alkoholowych niejednokrotnie wspiera działania Bibl ioteki podczas fer i i . W tym czasie w Oddziale Dziecięco – Młodzieżowym i w ca- łe j gminnej s ieci bibl iotecznej dzieci mają możl i -wość korzystania z bogatej ofer ty zajęć. Spotkania te mają charakter integracyjny. W imprezach organizowanych przez Oddział Dziecięco – Młodzieżo- wy uczestniczą także dzieci i młodzież specjalnej t roski z Zespołu Placówek Edukacyjno - Wycho- wawczych. Współpraca z tą placówką, a także z innymi placówkami oświatowymi, pozwala pracowni- kom lwóweckiej Bibl ioteki przeprowadzać wiele c iekawych imprez, kierowanych do dzieci i mło- dzieży.

Dzięki uczes tn ic twu Bibl io tek i w dolnoś lą- skiej akcj i „Z książką na wal izkach” do Oddziału Dziec ięco – Młodzieżowego przy jeżdża ją znani pisarze wraz ze swoimi książkami. W ramach tego wydarzenia lwówecka Bibl ioteka gości ła : Arka-diusza Niemirskiego, Joannę Papuzińską, Wandę Chotomską i Barbarę Gawryluk.

Spoś ród imprez ku l tu ra lnych , o rgan izowa- nych w Bib l io tece cen t ra lne j , wymien ić na leży wys tawy , np .„Eks l ib r i sy b ib l io t ek pub l i cznych województwa dolnośląskiego”, podczas której prezentowana była ciekawa postać znaku własnościo- wego książki – eksl ibr isu, czy też wystawa malar- s twa znanego ar tys ty - Dariusza Mil ińskiego pt . „Znane i n ieznane his tor ie o Rzepiórze”. Wiele wystaw zorganizowanych w Bibliotece lwóweckiej zawdzięczamy współpracy z Archiwum Państwo- wym we Wrocławiu - Oddzia łem w Jelenie j Gó- rze . Instytucja ta udostępnia nam kopie unikato- w y c h a k t , d o k u m e n t ó w o r a z m a p d o t y c z ą c y c h Lwówka Śląskiego. Owocem tej współpracy były inne interesujące wystawy: „Lwówek Śląski w do- kumencie - 790 la t his tor i i miasta” czy „Lwówek znany i nieznany”.

W Ratuszu odbywają s ię dla społeczności lo- ka lne j t e ż i i nne imprezy , np . mon taże s łowno – muzyczne, poświęcone ważnym rocznicom l i te- r a c k i m i w y d a r z e n i o m k u l t u r a l n y m : " W i e c z ó r z Herbertem”, "Między sercem a sercem” - montaż przybl iżający osobę Jana Pawła II , a także "Dzień Polskiej Niezapominajki" .

Przestronne sale lwóweckiego Ratusza to dos- konałe miejsce do organizowania wszelkiego rodzaju spotkań. Warto tu jednocześnie wspomnieć o ciekawej inicjatywie Bibl ioteki , mającej na celu prezentowanie znanych i nieznanych interesujących osób z naszego regionu. To cykl spotkań „Ludzie Regionu”, podczas których mieszkańcy mają mo- ż l iwość poznania pas j i i za in te resowań boha te - rów wieczorów.

Powia towa i Mie j ska B ib l io t eka Pub l i czna w Lwówku Śląskim stara się pozyskać do swoich dzia- łań sponsorów, pat ronów oraz par tnerów. Wiele imprez na terenie Gminy organizowanych jest dzięki

pomocy f inansowej i we współpracy z Radami So- łeckimi, Kołami Gospodyń Wiejskich czy przed- s tawicielami Rady Miejskiej . Wśród sponsorów są także osoby prywatne.

Struktura Bibl ioteki , w skład której wchodzą również: Punkt Informacj i Turystycznej oraz Pla- cówka Historyczno – Muzealna, nie jednokrotnie stwarza okazję do wspólnych działań, promujących nasze miasto. Co miesiąc tworzymy „Kalendarium lwóweckie”, w którym przedstawiamy planowane imprezy kul turalne i spor towe w naszej Gminie . Sporządzamy także mater iały promocyjne o zabyt-kach naszego miasta. W 2006 r. Biblioteka otrzymała z Urzędu Marszałkowskiego środki f inansowe na real izację zadania publicznego, czyl i opracowanie i druk wydawnictwa regionalnego pt. „Co warto zo- baczyć w Gminie Lwówek Śląski” . Publikacja wydana w nakładzie 1 tys. egzemplarzy została przeka- zana wszystkim bibl iotekom publ icznym na terenie Dolnego Śląska, bibliotekom szkolnym na terenie powiatu lwóweckiego, a także zainteresowanym użytkownikom indywidualnym.

Działalność Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lwówku Śląskim jest wysoko ocenia-na za równo p rzez mieszkańców mias ta , władze powiatowe, jak i przez władze wojewódzkie, czego dowodem było przyznanie w 2004 r . Nagrody Mar- szałka Województwa Dolnośląskiego Pani Dyrektor Stanis ławie Sikorskiej , czy też przyznanie przez Kapi tułę Stowarzyszenia „Zakwisie” lwóweckiej Bibl iotece nagrody Izerskiego Kryształu w 2006 roku w kategori i „Kultura i Promocja”.

Wypożyczalnia lwóweckiej Bibl ioteki . Fot . Arch. PiMBP w Lwówku Śl .

8

Bibl ioteki w Zespołach Zamiejscowych Ośrodków Dydaktycznych Pol itechniki Wrocławskiej (w latach 1970-2008)Teresa Koniaszewska Anna Uniejewska

Od punktów konsultacyjnych do Fi l i i Pol i techniki Wrocławskiej

Politechnika Wrocławska zawsze była integral-nie związana z gospodarką narodową, przede wszystkim w regionie dolnośląskim. Na początku la t 60. w wie lu do lnoś l ą sk ich zak ładach p racy do tk l i - wie odczuwalny był brak wykwalif ikowanej kadry technicznej. W wyniku wspólnej inicjatywy władz lokalnych, zakładów przemysłowych i Uczelni, powstały tzw. punkty konsul tacyjne, których zadaniem było przygotowanie - na studiach zaocznych - kadry inży- n ie rsk ie j , spec ja l i s tów i o rganiza torów produkcj i . W połowie lat 60. działały już punkty konsulta- cyjne w: Świdnicy, Dzierżoniowie, Wałbrzychu, Bielawie, Legnicy, Lubinie i Je leniej Górze.

Okazało s ię jednak, że taki cykl nauczania nie gwarantował należytego poziomu kształcenia przysz łych kadr dla regionu. Dopiero tworzenie f i l i i wyższej uczelni, która rekrutowała studentów głów- nie w rejonie swojego działania , było skutecznym rozwiązan iem, s łużącym dos tosowaniu sys temu kształcenia i doskonalenia kadr do oczekiwań spo- łecznych. W październiku 1968 r. zostały powołane pierwsze Fi l ie Pol i techniki Wrocławskiej w Wał- brzychu i w Legnicy. W 1971 r. powołana została Fi- l i a w Świdn icy , a rok późn ie j rozpoczę ła dz ia - ła lność Fi l ia w Kłodzku. Najpóźniej , bo w 1976 r . r ozpoczę ł a dz i a ł a lność F i l i a w Je l en i e j Górze , k tóra o t rzymała zabytkowy obiekt w Ciepl icach – późnobarokowy Pałac Schaffgotschów.

Od początku dzia ła lności każdej f i l i i ważne miejsce w dydaktyce zajmowały bibl ioteki . Orga- n izacyjn ie podporządkowane zos ta ły Bib l io tece Głównej Pol i techniki Wrocławskiej i włączone do s ieci bibl iotek wydziałowych. Bibl ioteka Główna sprawowała nadzór merytoryczny, organizowała bieżący instruktaż, dostarczała materiały metodycz-ne z zakresu organizacji warsztatu pracy. Biblioteki zawsze były zależne od kondycji f i l i i i zrozumienia Kierownictwa dla roli, jaką pełnią w procesie dydak- tycznym. Mimo stworzonych jednakowych formal-nych podstaw działania , różni ły s ię między sobą

s topniem zorganizowania i wyposażenia . Niewąt- pl iwy wpływ na ich kształ t miały zaangażowanie i pasja bibl iotekarzy w nich pracujących.

Biblioteki Fi l i i Pol i techniki Wrocławskiej

Jako pierwsza, w październiku 1970 r . , została powołana Biblioteka Fil i i w Wałbrzychu. Na etacie bibl iotekarza została zatrudniona Irena Gapowicz, która zorganizowała bibl iotekę od podstaw i pro- wadziła ją wzorowo przez 28 lat . W tym samym czasie rozpoczęła działalność Biblioteka Filii w Legnicy. Organizacją Bibl ioteki zajęła s ię Teresa Bogdzio, która tak wspomina początki swojej pracy: „Otrzy- małam to, o czym zawsze marzyłam - pomieszczenia biblioteczne z pustymi regałami, środki finanso- we z Bibl ioteki Głównej na zakup zbiorów i dwie paczki książek w darze od władz miasta”.

Bibl ioteka Fi l i i w Kłodzku została powołana w 1972 r . Po 10. latach działalności została rozwią- zana, a zbiory biblioteczne przejęły Biblioteki Fil i i w Wałbrzychu i Legnicy.

Bibliotekę Fil i i w Świdnicy powołano również w 1 9 7 2 r . O r g a n i z o w a ł a j ą m g r J a n i n a G i s k a . W 1982 r. Filię w Świdnicy połączono z Filią w Wał- brzychu, a le Bibl ioteka funkcjonowała jeszcze do 1989 r. Zbiory Biblioteki w 1990 r. przejęła w więk- szości Bibl ioteka Fi l i i w Wałbrzychu.

Bibl iotekę Fi l i i w Jeleniej Górze od s tycznia 1976 r. organizowała Henryka Urbańczyk, która pra- cowała w n ie j do czasu p rze j śc i a na emery tu rę w 2004 r . Bibl ioteka otrzymała pomieszczenia na reprezentacyjnym I piętrze Pałacu Schaffgotschów i znajduje się tam do dziś. Biblioteki stworzyły warsztat biblioteczny i informacyjny dla potrzeb nauki i kształcenia . Zgromadzony księgozbiór : książki , czasopisma oraz zbiory specjalne, głównie normy, wspierały postęp techniczny i popularyzowały wie- dzę techniczną. Szczególne znaczenie miały pod- ręczniki i zbiory, potrzebne do konkretnych zajęć i laborator iów, a dla s tudentów ostatnich la t s tu- diów - l i teratura specjal is tyczna i monograf iczna. Po 2. latach istnienia w Bibliotece Filii w Wałbrzychu zgromadzono blisko 3.500 wol. książek, w Legnicy ponad 3.000 wol. , a w Kłodzku i Świdnicy po 2.600 wol. W latach 70. większość czytelników bibl iotek f i l i i s tanowil i s tudenci s tudiów dla pracujących.

Bibl ioteka Fi l i i w Jeleniej Górze otrzymała zabytkowy obiekt w Ciepl icach - późnobarokowy Pałac Schaffgotschów Fot . Arch. Bibl ioteki Gł . PWr

9

Był to okres powszechnego uzupełniania wykształ- cenia lub podwyższania kwalif ikacji , zgodnie z po- trzebami dużych zakładów pracy i rozwijającym się dynamicznie przemysłem na Dolnym Śląsku. Dla studentów stacjonarnych pełniły rolę miejsca, gdzie można było spędzić czas między zajęciami lub przej- rzeć bieżącą prasę, prenumerowaną w bibl iotece. Bibl ioteki czynne były także w soboty i niedziele . W 1972 r. do wszystkich bibliotek fi l i i zapisanych było ponad 1 tys. czytelników, którzy wypożyczyli b l isko 10.400 wol . książek. Bibl ioteki prowadzi- ły też giełdy używanych skryptów i podręczników, a także sprzedaż książek i skryptów, co znacznie ułatwiało studiującym dotarcie do zalecanych pod- ręczników.

Pracownicy bibliotek w Świdnicy i Jeleniej Gó- rze organizowali odczyty i prelekcje dla s tudentów i s łużb bibl iotecznych województwa 1/ oraz współ- pracowali z zakładowymi bibl iotekami technicz- nymi największych przedsiębiors tw państwowych regionu. Bibl ioteka w Jeleniej Górze wymieniała informacje i doświadczenia z Wyższą Oficerską Szkołą Radiotechniczną w zakresie l i teratury naukowo-technicznej i społeczno-pol i tycznej . Częste były kontakty z bibl iotekami publ icznymi, np. Bi- bl ioteka w Świdnicy uczestniczyła w pracach nad tworzeniem centralnego katalogu księgozbioru, gro- madzonego w miejskiej s ieci bibl iotecznej .

Pod koniec la t 90. na Dolnym Śląsku zaczęły funkcjonować wyższe szkoły zawodowe i niepu- bl iczne, które nie posiadały swoich bibl iotek. Na pods tawie zawar tych porozumień pomiędzy Po- l i t e c h n i k ą W r o c ł a w s k ą a n o w y m i u c z e l n i a m i , od 1997 r. z Biblioteki Fil i i w Jeleniej Górze korzy- s ta l i s tudenci nowo otwartego Kolegium Karko- noskiego, a z Bibl ioteki Fi l i i w Legnicy - s tudenci Wyższej Szkoły Menedżerskiej .

Ciekawą środowiskową inicjatywą było rozpo- częcie wspólnego przedsięwzięcia pod nazwą Uni- wersytet Nysa (Neisse University), w celu wspólne- go kształcenia s tudentów z t rzech krajów. W l is to- padz ie 2000 r . rek torzy : Pol i technik i Wrocław- s k i e j , U n i w e r s y t e t u T e c h n i c z n e g o w L i b e r c u i Wyższej Szkoły Technicznej w Zi t tau/Goerl i tz podpisa l i oświadczenie o wspólnym ksz ta łceniu kadr Euroregionu NYSA (ERN). Na potrzeby te j inicjatywy Biblioteka w Jeleniej Górze kupuje zbiory w języku angie lskim. Cennym uzupełnieniem zbiorów drukowanych są książki i czasopisma elektroniczne, dostępne przez s t ronę domową Bibl io-teki . Użytkownicy mają dostęp do elektronicznych wersj i ks iążek naukowych i podręczników z wielu dz iedz in . S tudenc i mogą korzys tać z se rwisów: SAFARI, KNOVEL, Korpo. ibuk.pl i MyiLibrary. W 2007 r. Biblioteka oferowała dostęp do około 640. tytułów, a rok później do ponad 1.100. tytułów.

Biblioteki Zespołów Zamiejscowych Ośrodków Dydaktycznych

Ustawa o szkolnictwie wyższym z 1990 r., uzna-jąc wydział za podstawową jednostkę organizacyjną

uczelni, zapoczątkowała proces restrukturyzacji sy- s temu bibl ioteczno - informacyjnego. Stworzono w Uczelni duże biblioteki dziedzinowo-dydaktycz- ne, związane z wydziałami. Ustawa z l ipca 2005 r . „ Prawo o szkolnictwie wyższym” stworzyła praw-ne podstawy tworzenia ośrodków zamiejscowych Uczelni . Pojęcie „zamiejscowego ośrodka” odnosi s ię nie do uczelni lecz do wydziału. Stąd ki lka wy- działów w dawnych fi l iach w: Jeleniej Górze, Leg- nicy i Wałbrzychu s ta ło s ię Zespołami Zamiejsco-wych Ośrodków Dydaktycznych (ZZOD).

Bibl ioteki ZZOD-ów każdego roku otrzymują środki f inansowe na książki , czasopisma i zbiory specjalne z budżetu, przyznanego Bibliotece Głów- nej , (co s tanowi około 4 % budżetu BG). Dyrekcje ZZOD-ów, jak dotąd, n ie przeznaczają dodatko- wych ś rodków na zb iory , w przec iwieńs twie do innych jednostek organizacyjnych Politechniki Wro- c ławskiej . Księgozbiór jes t gromadzony zgodnie z tematyką zajęć prowadzonych na poszczególnych wydziałach.

Uzupełnianie literatury dla nowo powstających wydzia łów wymaga rozpoznania pot rzeb czyte l - niczych, a także poznania nowych dziedzin. Wtedy część egzemplarzy, potrzebnych bibliotece, a często niedostępnych na rynku, jes t przekazywana przez B ib l i o t ekę G łówną l ub b ib l i o t ek i wydz i a łowe . W takim t rybie Bibl io teka w Wałbrzychu ot rzy- mała podręczniki i skrypty z Bibl ioteki Wydziału Górniczego dla nowo otwartego kierunku górnicze-go, a Biblioteka Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego przekazała do ZZOD w Jeleniej Górze po t rzebne ks i ążk i d l a u ruchomionego k ie runku budownictwa.

Dla prawidłowego i zgodnego z procesem dy- daktycznym zaopat rzen ia w zb iory , p racownicy bibl iotek przyjmują dezyderaty od wykładowców i s tudentów, konsul tują s ię z Bibl ioteką Główną oraz bibl iotekami wydziałowymi Uczelni . Dobra współpraca z Of icyną Wydawniczą Pol i technik i Wrocławskiej , wydającą podstawowe skrypty, pozwala na zakup książek z dużym rabatem. Niektóre wydawnic twa przekazu ją egzempla rze okazowe tytułów do bibl ioteki , dając czas zainteresowanym

Obecna s t ruktura systemu bibl ioteczno-informacyjnego PWr

10

na ich dokładne przejrzenie . Bibl ioteki same opra- cowują zbiory, tworząc w bibl iotekach podstawowe katalogi . Normy, bardzo ważna część zbiorów bibl ioteki technicznej , zamawiane są w - autory- zowanym przez Polski Komitet Normalizacyjny - Punkc i e In fo rmac j i Norma l i zacy jne j , dz i a ł a j ą - cym w Oddzia le Informacj i Naukowej Bib l io te - ki Głównej PWr i świadczącym usługi z zakresu in- f o r m a c j i n o r m a l i z a c y j n e j d l a c a ł e g o D o l n e g o Śląska. Łączne zasoby bibl iotek ZZOD nie uległy w ostatnich la tach is totnym zmianom i wynoszą: książki - 69.062 wol., czasopisma - 785 wol., zbiory specjalne - 20.995 jedn.

Wykorzystanie Bibl iotek ZZOD

O i le na począ tku dz ia ła lnośc i f i l i i s tud iu- jącymi byl i przeważnie pracujący, o tyle w la tach 90. byl i to prawie wyłącznie s tudenci s tudiów sta- c jonarnych. W tym okresie w bibl iotekach pojawi- ła się nowa, liczna grupa użytkowników z wyższych szkół zawodowych i n iepubl icznych szkół wyż- szych, które nie posiadały swoich bibl iotek. Naj- aktywniejszą grupą użytkowników w bibl iotekach ZZOD-ów są s tudenci , którzy s tanowią ponad 90% wszystkich czytelników.

Spadek l iczby czytelników w ostatnich la tach jes t problemem szerszym, wynikającym z mniej- szego naboru s tudentów. Przyczyn można upatry- wać w niżu demograficznym w grupie młodzieży roz- poczynającej studia, pogłębionym emigracją zarob- kową absolwentów szkół średnich. Nie bez znacze-nia jest potoczne przekonanie młodzieży, że s tudia na kierunkach technicznych są poza ich zasięgiem,

są za t rudne. Uruchomienie w ZZOD-ach Studium Kszta łcenia Pods tawowego umożl iwi s tudentom uzupełn ien ie wiadomości na kursach pods tawo- wych z matematyki , f izyki , informatyki na róż- nych poziomach. Studenci, którzy zrealizują zapla- nowany program, zostaną przyjęci na II rok studiów na wybrany wydział .

Wykorzys tan ie b ib l io tek ZZOD w poszcze- gólnych ośrodkach uzależnione jes t od l iczby s tu- den tów. Jes t ona wynik iem ofe r ty edukacy jne j , prowadzonych kierunków (na s tudiach s tacjonarnych i nies tacjonarnych) , rodzaju s tudiów: inży- nierskich czy uzupełniających magis terskich. Na wykorzys tan ie zb iorów mają wpływ także użyt - kownicy spoza PWr, szczególnie s tudenci innych wyższych szkół , którzy znajdują interesujące ich m a t e r i a ł y w c i e k a w y c h k s i ę g o z b i o r a c h b i b l i o - tek. Najwięcej użytkowników i wypożyczeń oraz największe zbiory ma Biblioteka ZZOD w Wałbrzy-chu. Oferta dydaktyczna tej Fil i i zawsze była bogata, a Biblioteka gromadziła zbiory z wielu dziedzin.

Dla s tudentów pierwszych la t s tudiów co roku opracowywany jes t informator , uła twiający poru- szanie s ię po bibl iotekach PWr, będący jednocze- śnie uzupełnieniem prowadzonych zajęć z przy- sposob ien ia b ib l io tecznego podczas dn i ws tęp- nych. Odwiecznym problem małej l iczby egzemplarzy poszczególnych podręczników i skryptów w s tosunku do l iczby kształconych s tudentów jest ostatnio rekompensowany zasobami Dolnośląskiej Bibl ioteki Cyfrowej (DBC), która umożl iwia bez- płatne korzystanie - poprzez Internet - z pełnych tek-

11

s tów podręczników, skryptów, monograf i i i prac doktorskich, powstałych na Uczelni , tych autorów, którzy wyrazi l i zgodę na zamieszczenie w DBC. Bibl ioteka cyfrowa el iminuje konieczność zakupu wie lu egzemplarzy ks iążek, a przede wszystk im jest dostępna jednocześnie dla wielu użytkowników, z każdego miejsca i o każdej porze. Pełne teksty oraz katalog książek można pobierać na swój komputer . W ramach s tworzonego Konsorcjum DBC zdigi ta l izowane zbiory bibl ioteczne oferuje 15 in- s tytucj i Wrocławia i Dolnego Śląska.

Komputeryzacja bibl iotek

Nowe techniki , k tóre wkraczają do bibl ioteki , zmieniają jej obraz w oczach czytelników, zwiększa-ją możl iwości działania bibl iotekarzy. Czytelni- cy uzyskują ła twy dostęp do kompletnej informacji o zasobach sieci bibliotek PWr. Komputery poja-wiły się w bibliotekach ZZOD-ów stosunkowo póź-no. Jako pierwsza w 2002 r. otrzymała sprzęt z dostę- pem do Internetu Bibl ioteka w Wałbrzychu. Poja- wienie się nowoczesnych narzędzi pracy w bibliotekach umożl iwiło użytkownikom dostęp do e-zaso-bów: czasopism elektronicznych w serwisach ko- mercyjnych i bezpłatnych baz danych, książek elektro- n i cznych . Po zakup ie p rzez B ib l io t ekę Główną nowego, w pełni zintegrowanego systemu bibliotecz-nego ALEPH powstały warunki do skomputeryzo- wania pracy bibliotek ZZOD-ów. Biblioteka Główna opracowała warunki wdrożenia systemu w bibliotekach filii . Do kierownictwa ZZOD-ów należy zakup licencji i dokonywanie corocznej opłaty serwisowej, wyposażenie w sprzęt komputerowy, zapewnienie bieżącej obsługi informatycznej i technicznej systemu ALEPH. Koncepcja przewiduje stworzenie od- rębnej bazy, obejmującej zbiory poszczególnych bibl iotek f i l i i . Powstanie ona poprzez kopiowane przez b ib l io tekarzy rekordów bib l iograf icznych z centralnej bazy „Książki”, tworzonej w Bibliotece Głównej (księgozbiór ZZOD-ów w 90 % pokrywa s ię z księgozbiorem Bibl ioteki Głównej) i uzupeł- niane opisu książki o rekord własnego egzempla- rza.Tytuły, których nie ma w bazie, będą opracowy- wane przez Oddział Opracowywania Druków Zwar- tych Biblioteki Głównej. Władze ZZOD w Legnicy, jako pierwsze, podjęły decyzje o zakupie i wdro- żeniu systemu ALEPH w bibl iotece. Od września 2008 r . w Bibl iotece zbiory są już wypożyczane komputerowo. Biblioteka w wyremontowanych pomieszczeniach otrzyma nowe wyposażenie. Czytel-nicy bibliotek ZZOD-ów mają dostęp ze swoich biblio-tek do centralnego katalogu komputerowego PWr. Mogą zamawiać i wypożyczać zb iory w Bib l iotece Głównej we Wrocławiu , co jes t i s to tne d la s t u d e n t ó w k i e r u n k ó w l i c e n c j a c k i c h , k o n t y n u - ujących s tudia we Wrocławiu. Od 2008 r . s tudenci Uczelni posługują s ię s tudencką legi tymacją e le- ktroniczną, która pełni również rolę kar ty bibl io- t eczne j i pozwala ko rzys tać ze wszys tk ich b i - bl iotek Uczelni . Czytelnicy otrzymują rzetelną in- formację o zbiorach, dostępnych do wypożyczenia, o tytułach nowo zakupionych w Bibl iotece Głów-

nej poprzez „Nowości w katalogu”. Mają możl i - wość wglądu do własnego konta czy te ln iczego , automatycznej jednorazowej prolongaty wypoży- czonych ks iążek . Ot rzymują t eż p rzypomnien ie o z b l i ż a j ą c y m s i ę t e r m i n i e z w r o t u k s i ą ż e k . T o t y l k o n i e k t ó r e m o ż l i w o ś c i , j a k i e d a j e n o w y system. Jest to pierwszy krok w kierunku unowo- cześniania bazy b ib l io tecznej jednostek zamiej - s cowych . Wzros t konkurenc j i pomiędzy ucze l - niami na rynku edukacyjnym, proces akredytacj i , w którym oceniane są warunki s tudiowania ( rów- n i e ż p o d w z g l ę d e m p o z i o m u u s ł u g b i b l i o t e c z - nych) sprawiły, że ostatnio w Senacie PWr toczyła s ię dyskusja na temat funkcjonowania zamiejscowych jednostek Uczelni , ich rol i w procesie edukacyjnym, przyjęcia kierunków rozwoju oraz współ- pracy z władzami regionu w celu kształtowania stra- tegi i obecności PWr w regionie . Stwierdzono, że powinno s tawiać s ię na dobrze wyksz ta łconych młodych ludzi . Społeczeństwo, dysponujące sze- roką wiedzą, które potraf i korzystać z niej w okre- ślonych, niekiedy trudnych warunkach, daje gwaran- cje podniesienia poziomu życia i lepszych perspek-tyw na p rzysz łość” 2 /. „Zachę tą d la kandyda tów na s tudia w ZZOD-ach powinna być lepsza baza materialna tych oddziałów, które swoim wyglądem powinny wzmacniać prest iż uczelni” 3/ .

Bibl ioteka Główna od 2. la t organizuje dla bibliotekarzy z bibliotek PWr wycieczki szkoleniowo-turystyczne do tych najbardziej oddalonych jed- n o s t e k s y s t e m u b i b l i o t e c z n o - i n f o r m a c y j n e g o Uczelni . W 2007 r . b ibl iotekarze odwiedzi l i Bi- bl iotekę w Wałbrzychu, a w 2008 r . byl i w Jeleniej Górze. Była to dla większości z nich pierwsza oka- z ja do poznania działalności , organizacj i i specy-f ik i pracy tych b ib l io tek , sprzyja jąca in tegrac j i ś r o d o w i s k a z a w o d o w e g o b i b l i o t e k a r z y , a p r z y okazj i poznania zabytków i a t rakcyjnych miejsc w naszym regionie .

Przypisy 1/ Plan pracy Bibl ioteki na rok 1977/1978 2/ Pryzmat 2008 nr 220 s .29 3/ Prof . Jerzy Świątek, tamże

Bibl iogtaf ia 1. Działalność Sieci Bibl ioteczno-Informacyjnej w la tach 1968-1972. Komunikat Ser .C, nr 11 2. Działalność Sieci Bibl ioteczno-Informacyjnej w la tach 1973-1975. Komunikat Ser . C, nr 21 3. Kronika Bibl ioteki Głównej 4 . Księga Jubi leuszowa 30-lecia Fi l i i Pol i techniki Wroclaw- skiej w Wałbrzychu. Walbrzych 1998 5. Ksiega 50-lecia Pol i techniki Wroclawskiej 1945- 1995. Wroclaw 1995 6. XX lat 1976-1996. Pol i technika Wroclawska Fi l ia w Jele- n ie j Górze. Jelenia Góra 1996 7. Pryzmat . Pismo informacyjne Pol i techniki Wrocławskiej 1998, nr 112, 113; 2003, nr 171; 2008, nr 119,120 8. Sprawozdania z działalności Bibl ioteki Głównej i OINT 1970-2008 9. Sprawozdania Oddziału Sieci Bibl ioteczno-Informacyjnej 1975-2008 10.Uchwała nr 408/28/2005-2008 Senatu PWr z dnia 28 lutego 2008 r . w sprawie przyjęcia s tanowiska dotyczącego Zamiejscowych Ośrodków Dydaktycznych Pol i techniki Wroclawskiej .

(Artykuł powstal z okazj i 40. lecia powołania f i l i i Pol i techniki Wroclawskiej)

1212

Z KSIĄŻKĄ NA WALIZKACH

„Z książką na wal izkach” po raz szósty Jerzy Kumiega

Inauguracja dolnośląskiego święta książki, bibliotek i czytelników odbyła się w tym roku 31 maja w Wałbrzychu. Wspólnie z Dolnośląską Bibl iote- ką Publ iczną i Wydawnictwem Literatura przygo-towała ją wałbrzyska Powiatowa i Miejska Bibliote-ka Publ iczna "Bibl ioteka pod Atlantami".

Wałbrzych przywitał swoich „wal izkowych” gości w deszczu. Mokła olbrzymia scena na wał- brzyskim Rynku, mokły dekoracje. "Biblioteka pod Atlantami" posiada jednak tę zaletę , że w je j cen- t ralnym punkcie znajduje s ię zadaszone pat io, któ- r e s t a ło s i ę na k i l ka godz in s ceną p re - z e n t a c j i p a r a d c z y t e l n i c z y c h . A u r a n a moment była na tyle łaskawa, że pozwo- l i ł a n a p ó ł g o d z i n n y p r z e m a r s z w o k ó ł Rynku uczniów wałbrzyskich szkół i zaproszonych gości . Dlatego też sporo wał- brzyszan mogło zor ien tować s ię , co tak n a p r a w d ę b ę d z i e s i ę d z i a ł o w e w n ę - t rzach Bibl ioteki , k tóre pomieści ły rów- nież s toiska z kiermaszem książek i s to- l i k i d l a t w ó r c ó w , p r z y k t ó r y c h o d b y - wa ły s i ę i ch rozmowy z czy te ln ikami . Występy dzieci oraz zabawy z ich udzia-łem t rwały prawie 3 godziny. Przygoto- wane p rzez na jmłodszych p rzeds t awie - n i a o c e n i a n e b y ł y p r z e z z a p r o s z o n y c h gości , w tym pisarzy: Wandę Chotomską, Joannę Papuz ińską Agn ieszkę F rączek , Roksanę Jędrze jewską-Wróbel , Barbarę K o s m o w s k ą , J o a n n ę O l e c h , M a r c i n a B r y k c z y ń s k i e g o , P a w ł a B e r ę s e w i c z a , i lus t ra torkę ks iążek dla dziec i – Joannę Zagner-Kołat i Wiceprezydenta Wałbrzy- cha – Piotra Sosińskiego. W paradzie czyte lniczej wzięły udział reprezentacje 11. s zkó ł , z k tó rych 3 zos t a ły nag rodzone . I mie j sce za ję ła Pub l i czna Szko ła Pod- s tawowa nr 31 i to ona otrzymała sprzęt aud iowizua lny , u fundowany p rzez S t a - rostę Powiatu Wałbrzyskiego.

Wydawnic two Li te ra tura oraz Bi - b l i o t e k a p o d A t l a n t a m i u f u n d o w a ł y n a t o m i a s t n a g r o d y d l a l a u r e a t ó w I I I D o l n o ś l ą s k i e g o T u r n i e j u M ł o d y c h R e - c e n z e n t ó w , k t ó r y t o w a r z y s z y ł a k c j i

„Z książką na wal izkach”. Podczas inauguracyj-nego fes tynu wręczone zos ta ły nagrody laureatom tej części konkursu, która dotyczyła recenzji literackich. Spośród 118. nadesłanych prac, nagrodzono prace aż 60. uczniów.

Kolejne nagrody, przyznane laureatom konkursu plastycznego, zostały wręczone podczas f i - nału szóstych dolnośląskich spotkań pisarzy z mło- dymi czytelnikami. Został on zorganizowany przez p racowników Mie j sk ie j B ib l io tek i Pub l i czne j - Cen t rum Kul tu ry w Boguszowie - Gorcach pod kierunkiem Elżbiety Gajewskiej . W tej kategori i Turnieju otrzymano 207 prac plastycznych ze szkół całego województwa dolnośląskiego. Nagrodzono prace 21. osób.

W Boguszowie - Gorcach, małym miastecz- ku, u podnóża Gór Wałbrzyskich, na Rynku przy Ratuszu, na dużej scenie prezentowały s ię zespoły tea t ra lne , śp iewacze i taneczne , dz ia ła jące przy Centrum Kultury oraz w boguszowskich i gorczań-

13

skich szkołach. Występy te oceniało jury pod kierunkiem dyrektora Bibl ioteki w Wałbrzychu - Pani Vio le t ty Kas iborsk ie j . P ie rwszą nagrodę , u fun- d o w a n ą p r z e z B u r m i s t r z a B o g u s z o w a - G o r c (1 tysiąc zł) , otrzymał zespół uczniów z publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 . Występ ten cieszył s ię dużym zainteresowaniem publ iczności .

Wydawnictwo Li teratura zorganizowało kier-masz swoich książek, a przybyl i na boguszowski Rynek twórcy, podobnie, jak wcześniej w Wałbrzy- c h u , r o z d a w a l i c z y t e l n i k o m a u t o g r a f y . W a n d a Chotomska do swoich książek wpisywała dzieciom zabawne wierszyki , które zawierały rym do imie-nia dziecka.

Miłą niespodziankę Pani Joannie Papuziń-sk ie j sprawi l i w Wałbrzychu cz łonkowie Klubu Mola Książkowego, działającego w "Bibliotece pod Atlantami". Przygotowali oni - z okazji 70. urodzin Pisarki - laurkę z własnym tekstem, kosz kwiatów i r ó g o b f i t o ś c i ( c z e k o l a d k i , k t ó r y m i J u b i l a t k a częstowała najmłodszych uczestników imprezy) . Z kolei uczniowie Gimnazjum nr 1 w Boguszowie-Gorcach przygotowal i inscenizację pt . „Smutna Babajaga”, według utworu ulubionej Pisarki .

Konferansjerzy, prowadzący imprezę w Wał- brzychu, przygotowali szereg zabaw, wykorzystu-jąc motywy z twórczości zaproszonych gości .

Impreza czyte ln icza t rwała 3 dni . W tym czasie każdy z pisarzy odwiedzi ł ki lka bibl iotek dolnośląskich, głównie te, które aktywnie włączyły s ię do propagowania czyte lnic twa podczas akcj i „Z książka na wal izkach”. W bieżącym roku było 44 takie bibl ioteki - od Złotego Stoku i Międzyle- sia na wschodzie i południu województwa do Świe- radowa-Zdroju, Karpacza i Szklarskiej Poręby na zachodzie. Pisarzy przyjmowano zarówno w więk- szych mias tach , jak : Świdnica , Kamienna Góra , Strzegom czy Jawor, jak i w małych miejscowościach, np. w : Srebrnej Górze, Pisarzowicach, Woliborzu, Ciechanowicach, Ściegnach. Dziewięć samochodów, wiozących pisarzy na miejsca spotkań, przejechało w sumie 3.116 km. W spotkaniach wzięło udział k i lka tysięcy dzieci , rodziców i nauczyciel i . Nad sprawnym przebiegiem akcj i czuwało prawie 150. bibl iotekarzy, którzy okazal i s ię doskonałymi ani- matorami czytelnictwa.

Patronat honorowy nad imprezą sprawowali : Marszałek Województwa Dolnośląskiego – Marek Ł a p i ń s k i , S t a r o s t a P o w i a t u W a ł b r z y s k i e g o – Augustyn Skrę tkowicz , Prezydent Wałbrzycha - P io t r Kruczkowsk i o raz Burmis t rz Boguszowa- Gorc – Waldemar Kujawa.

Należy wspomnieć również , że imprezie te j - n i e z m i e n n i e o d 6 . l a t - p a t r o n u j e F u n d a c j a ABCXXI Cała Polska Czyta Dzieciom, a całością i m p r e z y k i e r o w a ł J e r z y K u m i e g a - k i e r o w n i k Działu Pracy z Dziećmi Dolnośląskiej Bibl ioteki Publ icznej we Wrocławiu.

Sceny z VI Dolnośląskich Spotkań Pisarzy z Młodymi Czytelnikami w Wałbrzychu i Boguszowie-Gorcach Fot . R.Werszler

14

- h i s t o r y k i e m l i t e r a t u r y , k r y t y k i e m l i t e r a c k i m , profesorem na Uniwersytec ie Warszawskim, b i - bl iotekoznawcą, autorką rozpraw naukowych, do- t y c z ą c y c h l i t e r a t u r y d z i e c i ę c e j , a u t o r k ą p o p u - larnych utworów dla dzieci i młodzieży oraz audy- cji i słuchowisk radiowych, a także byłym pracowni- kiem Wydawnictwa Harcerskiego, redakcj i czasopisma „Świat Młodych”, bibl iotekarzem i założy- cielem czasopisma o książce dla dziecka „Gulier”.

Redakcja: Na wstępie rozmowy wydaje s ię konieczne zapytać Panią - jak godzi Pani tak wiele funk-cji, tyle obowiązków jednocześnie?, a przecież nie są to czynności zwyczajne.

Joanna Papuzińska: Na szczęście już odchodzę na emeryturę, więc będę miała znacznie mniej obo-wiązków, czyl i ten problem łączenia funkcj i sam upadnie .

Dlaczego swo je za in t e re sowan ia naukowe , a także aktywność pisarską skierowała Pani ku l i te-raturze dziecięcej?

Można powiedzieć, że badałam to samo zagadnienie metodą monograficzną, od strony praktycz-nej i teoretycznej i tak s ię z łożyło, że to jes t akurat l i teratura dzieciństwa.

W swojej twórczości tworzy Pani pogodny, wspa- niały, magiczny świat dziecka, szczęśliwy obraz dzie- ciństwa. A przecież Pani losy jako dziecka były wy- ją tkowo tragiczne (przyp. red. - śmierć matk i na Pawiaku w 1944 r.). Czy właśnie dlatego stara się Pani „wyłagodz ić” , a nawet wye l iminować s t rach ze swoich utworów?

Czy tworzę pogodny, wspaniały, magiczny świat dziecka, szczęśliwy obraz dzieciństwa? – może tak. Wydaje mi s ię jednak, że to, iż była wojna i rzeczy- wiście his tor ia bardzo nieżyczl iwie układała s ię dla Polaków, to nie znaczy wcale , że poszczególne dzieci przeżywały ten czas t ragicznie . Dzieci bowiem pewnych rzeczy nie wiedzą, pewne zaś omija- ją i ja - mówiąc szczerze – nie znałam tych t ragicz- nych faktów, więc nie mogłam świadomie ich wtedy przeżywać.

Skąd Pani bierze ty le pomysłów l i terackich na dobre książki dla najmłodszych czytelników?

Pomysły literackie - w większości – biorą się jednak z obserwacj i życia . Dodaje s ię do tego jeszcze jakąś przyprawę z wyobraźni i . . . wychodzi z tego właśnie pomysł na książkę.

Ponieważ jes t Pani autorką l icznych rozpraw naukowych z kręgu l i teratury dziecięcej oraz czy- t e l n i c twa i b ib l i o t ekoznaws twa , p ros zę powie - dzieć: czytają dzieci ks iążki , czy też nie?

Zaistniała niesłychana historia! W wyniku prze- prowadzonych badań otrzymano sprzeczne wyniki . Jedni badacze czytelnictwa twierdzą, że dzieci prze- s ta ły czytać książki , że s ta tystyki spadają w dół , a inni badacze twierdzą wręcz coś przeciwnego, że wzrosła sprzedaż książek. Badacze sprzeczają s ię w tym względzie i n ie mogą s ię pogodzić .

A co Pani – jako niestrudzony popularyzator czytelnictwa - sądzi o niepokojącym zjawisku, jakim jest drastyczny spadek czytelnictwa w naszym kraju? Podobno połowa Polaków nie czyta wcale ks iążek. Czy naprawdę jes t tak ź le z tym czytaniem młodych i s tarszych Polaków?

Ja osobiście uważam, że jest bardzo źle z czytaniem książek wśród Polaków, co więcej, jest źle z wy- kształceniem Polaków. Jesteśmy jako naród mocno niedouczeni i jeszcze w dodatku nieświadomi tego, za to bardzo zadowoleni z s iebie. To jest nie- dobry objaw.

Czy 3 lub 4 lektury obowiązkowe do przeczytania w ciągu roku szkolnego - i to często we fragmen-tach - to nie jes t za mało, aby można było poznać l i teraturę polską i obcą?

To zależy dla kogo są przeznaczone te lektury, bo jeś l i d la dziecka z klasy pierwszej lub drugiej szkoły podstawowej , to jes t to i lość zupełnie wy- s tarczająca. Jeśl i zaś chodzi o młodzież ze szkół średnich, to raczej byłabym zdziwiona, gdyby tylko tyle czytała .

Jak – Pani zdaniem – zachęcić młodych, opor- nych czytelników do s ięgnięcia po książkę?

Chcąc zachęcić młodych czytelników do czyta-nia książek t rzeba zacząć to robić bardzo, bardzo

Rozmowa z Panią Profesor Joanną Papuzińską

Pani prof . Joanna Papuzińska Fot . Rafał Werszler

15

wcześnie . Najpierw jednak t rzeba wykształcić ro- dziców, aby umiel i swoje dzieci przygotować do czytania i to już od pierwszego, drugiego roku życia. Wtedy dopiero będzie można l iczyć na pokolenie , które będzie więcej czytało.

A czy pedagodzy rozumieją szczególne znaczenie książki w życiu i rozwoju dziecka? Czy naprawdę czytanie lektur przez dzieci i egzekwowanie tego przez nauczycieli to rzeczywiście syzyfowa praca?

Myślę, że są tacy pedagodzy, którzy dobrze ro- zumieją rolę i znaczenie książki w życiu młodych ludzi , a le są i tacy, którzy nie za bardzo rozumieją znaczenia tego zagadnienia. Ja uważam, że jest to jednak dość is totny problem. Wydaje mi s ię , że znaczna część polskich pedagogów, bibl iotekarzy, nauczyciel i – choć składnie czyta - jes t po prostu nie- oczytana. Obserwując ich pracę na rzecz upowszechniania książki myślę , że te działania są ja- łowe w gruncie rzeczy dlatego, że ci ludzie sami nie czy ta ją i tak naprawdę nie rozumieją , czym jes t książka.

Czy Pani też uważa, że brak zainteresowania książką ludzi młodych to w dużej mierze wina komputera - złodzieja czasu, który jednocześnie rekom- pensuje im ten czas gotowym streszczeniem i opra- cowaniem lektur szkolnych?

N i e s ą d z ę , a b y k o m p u t e r m ó g ł b y ć przyczyną braku zainteresowania książką. Może dla innych tak. Osobiście godzę te dwie sprawy: książki i komputer . Komputer ra-czej dodaje mi czasu, niż go ujmuje. Mogę więc więcej czasu poświęcić na czytanie i pisanie. W moim przypadku nie ma więc kol iz j i na l in i i ks iążka – komputer .

Co Pani sądzi na temat kursów szybkie- go czytania? Czy nie l ep ie j fundusze un i j - n e , p r z e z n a c z o n e n a kursy szybk iego czy tania, przeznaczyć na inne, b a r d z i e j u z a s a d n i o n e c e l e , n a p r z y k ł a d n a zakup lektur do bibl iotek?

Szybkie czytanie na pe-wno ma sens. Oszczędza bardzo dużo czasu i jest właściwoś- c ią ludzi intel igentnych. Myślę nawe t , że zwiększa ono i lo raz inte l igencj i , więc je popieram.

Czemu - Pani zdaniem - c i sami bardzo młodzi ludzie bronią s ię przed czytaniem książek, a jedno- cześnie – co jakiś czas – ustawiają s ię w nocnych, bardzo długich kole jkach pod ks ięgarniami , aby zdobyć światowy bestsel ler? Tak było na przykład z Harrym Pot terem, a teraz „panują” wampiry z ks iążek Stephenie Meyer.

Czytanie książek i oczekiwanie w kolejkach na otwarcie księgarni to według mnie nie są sprzeczne rzeczy. Stanie w długich, nocnych kolejkach przed księgarniami, gromadzenie s ię , t łoczenie to jes t według mnie z jawisko, problem z zupełnie innej dziedziny. Są to raczej działania z psychologii t łumu, czy kul tury masowej , a czytanie książek to jes t zupełnie inne zagadnienie .

Co dzieci Pani mówią na temat książek, gdy się Pani z nimi spotyka w czasie spotkań autorskich?

Dzieci zadają mi przeróżne pytania, a potem ja je pytam i one odpowiadają . Staramy się – jak to s ię mówi – „tańcować” ze s łowami. To jes t takie nasze wspólne zadanie na czas t rwania spotkania autorskiego.

Czy w nat łoku za jęć zna jdu je Pani j eszcze czas na swoją ulubioną lekturę? Jaki to gatunek i k to jes t Pani ulubionym pisarzem?

O c z y w i ś c i e , ż e z n a j d u j ę c z a s n a c z y t a n i e książek. Czytam bardzo dużo różnych rzeczy. Mo- i m u l u b i o n y m p i s a r z e m j e s t

T a d e u s z K o n w i c k i i i i jego twórczość.

Czy w najb l i ższym czas ie szyku je Pani niespodziankę wakacyjną - w po-

s taci nowej książki - swoim wiernym czyte lnikom ? Jeśl i tak , to proszę powiedzieć, co

to będzie?

N i e s p o d z i a n k a w a k a c y j n a ? T a k , t a k ! Mam już „rozkręconą” niesamowitą i zwariowa-

ną historię o skarbach i . . . albo będzie to kompletny gniot , a lbo coś bardzo fajnego.

Życzymy , aby na jnowsza Pan i k s iążka oka- z a ł a s i ę s u p e r f a j n a i b a r d z o d z i ę k u j e m y z a interesującą rozmowę.

1616

Z NOTATNIKA METODYKA

Co ma Gates do polskich bibl iotek? (Program Rozwoju Bibl iotek)

Beata Jasiak

27 kwietnia 2009 r . Fundacja Rozwoju Społe- czeństwa Informacyjnego zainaugurowała pięcio- le tni Program Rozwoju Bibl iotek, skierowany do wszystkich bibliotek wiejskich, miejsko – wiejskich oraz miejskich do 20 tys. mieszkańców, bez względu na ich formę organizacyjną.

Bibl ioteki poprzez uczestnictwo w Programie mają szansę stać się miejscem twórczej aktywności ludzi wszystkich pokoleń, miejscem wielu działań edukacyjnych, informacyjnych, kulturotwórczych. Bibl iotekarze, dzięki szerokiej ofercie szkolenio- wej, nauczą się lepiej identyfikować potrzeby swoich użytkowników, kierować do nich ciekawe, atrak- cyjne formy zajęć, korzystać z nowoczesnych technologi i informatycznych i komunikacyjnych oraz pozyskiwać do real izacj i swoich planów lokalną społeczność i inne bibl ioteki .

Jak to s ię zaczęło…

F u n d a c j a B i l l a i M e l i n d y G a t e s ó w ( w w w .gatesfoundat ion.org) jes t pomysłodawcą projektu o światowym wymiarze pod nazwą Global Libra-ries. Jego celem jest ułatwienie jak największej licz-bie osób dostępu do wiedzy i informacj i . Fundacja podejmuje współpracę z innymi krajami, które poprzez s ieć bibl iotek s twarzają szanse bezpłatnego dostępu do Internetu i komputerów społeczności lokalnej oraz pomagają ludziom w zaspokajaniu ich rzeczywistych potrzeb kul turalnych i informacyjnych. Jednocześnie placówki te są wyposażane w niezbędne narzędzia (sprzęt komputerowy i tele- informatyczny), a kadra bibliotek zostaje odpowied-nio przeszkolona do pełnienia nowych zadań. Do- tychczas projekt ten został wdrożony m. in. w: Chile, Meksyku, na Li twie i Łotwie.

W Polsce proces wdrażania pomysłu Gatesów został zapoczątkowany przez Polsko – Amerykań-ską Fundację Wolności (www.pafw.pl) , k tóra po- wołała do życia Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego (www.frs i .org .p l ) , zarządzającą Programem Rozwoju Bibl iotek. Fundacja ta otrzy- mała grant w wysokości 28 mln USD na real izację projektu oraz na oprogramowanie f i rmy Microsoft o łącznej wartości 5 mln USD, które bezpłatnie prze- każe wszystkim uczestnikom Programu Rozwoju Bibl iotek.

Kto wspiera ideę PRB

Kluczowym par tnerem przy rea l izac j i przez FRSI Programu Rozwoju Bibl iotek jes t Minis ter- s two Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które poprzez Instytut Książki realizować będzie równolegle projekt Biblioteka +, adresowany do zbieżnej grupy odbiorców, mający na celu przekształcenie bibl iotek w nowoczesne centra dostępu do wiedzy, kultury i informacj i oraz wprowadzenie systemu cer ty- f ikującego dla bibl iotek gminnych.

Program wsparły m.in. : Minis ters two Spraw Wewnętrznych i Adminis t racj i , Urząd Komunika- cji Elektronicznej, Biblioteka Narodowa, Stowarzy- szenie Bibliotekarzy Polskich, Związek Gmin Wiej- skich, marszałkowie i wojewodowie, Grupa onet.pl. Swoją życzl iwość okazały również l iczne osobis- tości ze środowiska ar tystycznego, pol i tycznego, naukowego, gospodarczego i mediów oraz l iderzy sek tora pozarządowego i l i czn i p rzeds tawic ie le władz centralnych i samorządowych.

Dlaczego bibl ioteki

Bibl ioteka postrzegana jes t jako miejsce z po- tencjałem, dlatego s ta ła s ię kluczowym ogniwem w tym szerokim projekcie społecznym. Instytucja ta zakorzeniona jes t w his tor i i lokalnej od wielu lat . Dostęp do niej jest praktycznie nieograniczony, a połowa populacj i wskazuje , że korzysta z nie j lub korzystała wcześniej . Pracownicy bibliotek po- s iadają fachowe przygotowanie do wykonywania zawodu, a ich praca jes t pozytywnie pos t rzega- na przez użytkowników. Biblioteka to przestrzeń otwarta, przyjazna otoczeniu. Dzięki udziałowi w PRB ma wyjątkową szansę s tać s ię placówką promu- jącą kul turę , edukację; es te tyczną i nowoczesną, bo wyposażoną w narzędz ia t e le in formatyczne , sprzyjające likwidowaniu cyfrowej przepaści w spo- łeczeństwie.

Biblioteka będzie miejscem, w które warto inwe- stować, miejscem oferującym wysoką jakość usług, szkoleń i informacji , które zapewni t rwałość real i - zacj i projektu również po jego zakończeniu.

Beneficjenci Programu

Szansę na skorzystanie z pomysłu FRSI mają wszys tk i e b ib l i o t ek i gmin w ie j sk i ch , m ie j sko -

17

w i e j s k i c h o r a z t y c h g m i n m i e j s k i c h , k t ó r e n i e przekraczają 20 tys . mieszkańców, niezależnie od swojej formy organizacyjnej (samodzielne, połą- czone z ośrodkami kultury, szkołami, urzędami, po- s iadające s ta tus instytucj i kul tury i te , które go nie posiadają) po spełnieniu warunków okreś lonych w Regulaminie. Biblioteki wyrażają chęć uczestnictwa poprzez logowanie na s t ronie www.bibl ioteki .org, używając kodu przypisanego konkretnej, upraw- nionej placówce.

Warunkiem wzięcia udziału w konkursie jes t poprawne wypełnienie wniosku, zaakceptowanie zobowiązań wynikających z uczestnictwa oraz prze- s łanie wypełnionego formularza akcesyjnego wraz z podpisem wójta lub burmistrza gminy. Bibl ioteki określają rolę , w jakiej zobowiązują s ię uczestni- czyć ( Bibl ioteki Wiodącej lub Bibl ioteki Par tner- skiej), przyjmując wiążące się z tym korzyści i zobo- wiązania . Warunkiem przystąpienia w rol i Bibl ioteki Wiodącej jest posiadanie przez placówkę przynajmniej jednej f i l i i . Wszystkie książnice, obiera- jące charakter Wiodącej , muszą pozyskać do real i - zacj i projektu t rzy Bibl ioteki Par tnerskie .

Docelowo FRSI przyjęła dwa terminy naboru wniosków: pierwszy - wiosną 2009 r . (27.04.2009 – 28.06.2009 r . ) i drugi - jes ienią 2010 r .

P lanu je s i ę , że w PRB uczes tn iczyć będz ie 3.350 bibl iotek z 1.120 gmin. Bibl ioteki otrzymają 1.910 komputerów i laptopów. W warsztatach pla- nowan ia p r acy b ib l i o t ek i weźmie udz i a ł 1 . 960 uczestników, a 1.680 będzie uczestnikami warszta-tów specjal is tycznych. Dla 2.685 osób planuje s ię zorganizować szkolenia informatyczne, pozwalają-ce właściwie wykorzystać dostarczony sprzęt . Po- nadto dla potrzeb real izacj i projektu powstaną:

- Kra jowe Par tners two na rzecz Rozwoju Bi - b l iotek,

- Regionalne Par tners twa na rzecz Rozwoju Bi- b l iotek w 16. województwach,

- 280 Gminnych Koal ic j i na rzecz Rozwoju Bi- b l iotek.

Na terenie województwa dolnośląskiego dzia- łania koordynujące - w ramach programu - zostały powierzone Dolnośląskie j Bibl io tece Publ icznej im. Tadeusza Mikulskiego we Wrocławiu.

Korzyści z uczestnictwa

Z uczestnictwa w tym ogólnopolskim, długo- f a lowym, bo p rzewidz ianym na l a t a 2009-2013 p ro j ekc i e , p łyną d l a b ib l i o t ek l i c zne ko rzyśc i . Skupiają s ię one wokół czterech obszarów:

1/ wsparcie technologiczne - dla wszystkich bi-bliotek, które nie posiadają komputerów powszech- nie dostępnych, przewiduje się dostarczanie zesta- wów sprzętowych, składających s ię z komputerów i urządzeń peryferyjnych oraz wsparcie informatycz-ne (help-desk) . Dla Bibl iotek Wiodących przewi- dziano dodatkowo laptop i rzutnik wraz z ekranem,

aby mogły real izować szeroką ofer tę szkoleniową. Ponadto każda z bibl iotek będzie mogła korzystać z e spec j a ln i e u tworzonego - w r amach po r t a lu EBIB - podpor t a lu , ad resowanego do b ib l io t ek z terenów wiejskich, wiejsko - miejskich i małych mias t i zamieśc ić na n im własną wizytówkę lub s t ronę internetową;

2/ system szkoleń, obejmujący 10-dniowy warsztat planowania pracy biblioteki , 3-dniowy pakiet szkoleń specja l i s tycznych, dotyczących nowych usług, w których chciałaby się realizować biblioteka oraz 3-dniowy cykl szkoleń, dotyczących wyko- rzystywania technologi i te le informatycznych;

3/ budowanie potencjału systemu bibl iotecznego, polegające na s tworzeniu wsparcia dla real i - zacj i celów projektu po jego zakończeniu. System oparty będzie na współpracy z Biblioteką Narodową, bibliotekami wojewódzkimi, Stowarzyszeniem Bi- bl iotekarzy Polskich oraz uczelniami wyższymi, kształcącymi kadrę bibl iotekarską;

4/ promocja i rzecznictwo opierać s ię będzie na działaniach skupionych wokół: kampani i spo- łecznej w mediach, integrowaniu środowiska biblio- tekarskiego, budowaniu par tners tw na poziomie lokalnym, regionalnym i centralnym, pozyskiwa- niu środowiska biznesowego dla projektu, współ- pracy z organizacjami pozarządowymi.

Dodatkowe korzyści to:

- uczestnictwo bibl iotek w konkursach gran- towych,

- mikrogranty na organizację spotkań dla Bi- b l iotek Partnerskich,

- udział w konkursie „dobrych praktyk”,

- udział w corocznej konferencj i wojewódz- k ie j ,

- uczestnictwo w ogólnopolskim kongresie bi- b l iotek.

Z ostatniej chwil i

Na dwa tygodnie przed zakończeniem pierwszego naboru do Programu Rozwoju Bibliotek z wo- jewództwa dolnośląskiego - na 150 gmin uprawnio-nych do udziału w projekcie - zarejest rowało s ię 26 placówek w rol i Bibl ioteki Wiodącej i 48 pla- cówek jako Bibl io teki Par tnerskie . Bl isko 50 % p lacówek wyraz i ło za in te resowan ie tym pomy- s łem. Świadczy to o dużej otwartości naszego wo- jewództwa na nowe inicja tywy nie tylko w branży gospodarczej, ale i w dziedzinie kultury. Lista fina- l is tów znana będzie z końcem l ipca br . Wszystkim star tującym w Programie życzę powodzenia .

Kontakt z Koordynatorem Programu Rozwoju Bibl iotek w województwie dolnośląskim - Beatą Jasiak:

b j a s i ak@wbp .wroc .p l

18

„Książki konieczne”

Elżbieta Rychl icka

„Książki konieczne…" to autorski program, real izowany przez pracowników Fi l i i Dziecięco-Młodzieżowej nr 2 Legnickiej Bibl ioteki Publ i - czne j . Obejmuje on za jęc ia warsz ta towe d la b i - b l io tekarzy i nauczycie l i oraz spotkania terape- utyczne dla dzieci i młodzieży. Tematem zajęć jest dziecko – młody człowiek, skrzywdzony emocjo- nalnie , psychicznie czy f izycznie , bohaterem zaś k s i ą ż k a , k t ó r a u w r a ż l i w i a , p o z w a l a z r o z u m i e ć i pomóc.

Nazwę „Ks i ążk i kon i eczne” zapożyczy ł am z a r t y k u ł u P a n i K i n g i D u n i n , z a m i e s z c z o n e g o w Wysokich Obcasach . Nadałam mu jednak nieco inny wymiar . Chciałam spopularyzować l i teratu- rę niezwykle potrzebną i ważną, a jednocześnie trudną ze względu na treści , jakie porusza. Dlatego nazwałam ją konieczną , do przeczytania, polecenia i spopularyzowania.

Real izac ję p rogramu rozpoczę to w l i s topadzie 2005 r . Działania bibl ioteczne wsparło Leg- nickie Koło Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, BP PPH Korneliusz Okoń i Przedsiębiorstwo Usług Informatycznych „Baj t” .

• „Książki konieczne.. .: dziecko skrzywdzone” 2005 r .

Pierwsze warsztaty poświęcone zostały książ- kom dz iec ięcym. Celem ich by ło uwraż l iwien ie na krzywdę dziecka i na pierwsze sygnały przemocy, a le przede wszystkim przygotowanie bibl iotekarzy i nauczyciel i do popularyzacj i l i teratury, która może pomóc dzieciom radzić sobie w sytuacjach zagrażających ich bezpieczeństwu emocjonalnemu i f izycznemu. Zamierzony efekt końcowy warszta- tów to wypracowanie ciekawych form animacyjnych, inspirowanych prezentowanymi wydawnictwami.

Gościem honorowym pierwszej edycji warszta- tów „Książki konieczne…” była Elżbieta Zubrzycka – prezes Gdańskiego Wydawnic twa Psychologicz- nego, wydawca, autorka i t łumaczka wielu omawia- nych pozycji . Jeśl i ktoś z uczestników miał wątpl i- wośc i co do wag i pode jmowanych t ema tów, t o myślę, że po wykładzie wprowadzającym zmieni ł zdanie. Ćwiczenia warsztatowe, prowadzone w gru- pach przez Jolantę Okupniarek pozwoliły uczestnikom opracować scenariusze, których inspiracją były konkretne, wybrane przez zespoły, pozycje książko-we. Warsztaty zamykała prezentacja jednej z najbardziej popularnych bibl iotecznych form animacyjnych – spotkanie autorskie. Gościem bibl iotekarzy i nauczycieli była Katarzyna Kotowska, autorka książ-ki „Jeż” i „Wieża z klocków”. Pisarka opowiadała o tym, jak jej książkę odbierają dzieci, o co najczęściej pytają i jak rozumieją problem adopcj i .

Wśród materiałów przygotowanych dla uczest- ników znalazła s ię - przygotowana przez nas i wydana przez Legnicką Bibliotekę Publiczną - bibl io-graf ia adnotowana l i teratury dziecięcej , obejmu- jąca problemy: lęków, agresj i , z łego dotyku, adopcj i i śmierci . Na wystawie zaprezentowane zostały publ ikacje : Gdańskiego Wydawnictwa Psycholo- gicznego, Wydawnictw : Impuls , Muchomor i Li teratura. Dzięki uprzejmości of icyn zais tniała mo- żl iwość bezpośredniego zakupu i zamówienia ksią- żek. Za duży sukces warsztatów można uznać fakt , że jedna z polecanych książek weszła do kanonu lektur obowiązkowych w dwóch legnickich szkołach.

Po zajęciach warsztatowych dla dorosłych, zorganizowanych w miesiącach luty – czerwiec 2006 r . , odbyły się spotkania z dziećmi, w których wyko- rzystano najciekawsze projekty, powstałe w t rak- c ie warsztatów.

• „Książki konieczne . . . : agresja” 2006 r .

29 l is topada 2006 r . rozpoczęła s ię druga edy- c ja programu „Książki konieczne . . .” , tym razem poświęcona zjawisku agresj i . Jej celem było uwra- żliwienie uczestników na zjawisko agresji i przemocy, przygotowanie do rozpoznawania problemu i podejmowania działań wobec dzieci doznających krzyw-dy. Zaplanowano też zapoznać uczestników warszta- tów ze skalą omawianego zjawiska na terenie powiatu legnickiego i z dostępnymi publikacjami. Naczel- nym celem stało s ię przygotowanie bibl iotekarzy i nauczyciel i do popularyzacj i l i teratury pomocnej w socjalizacji dzieci i młodzieży oraz - podobnie jak w roku poprzednim - wypracowanie bibliotecznych form, popularyzujących omawiane wydawnictwa. W warsz t a t ach „Ks iążk i kon ieczne…: agres ja” wzięło udział ponad 50. bibl iotekarzy z bibl iotek szkolnych i publ icznych. Referat wprowadzający „Przeciw przemocy” - w formie prezentacji multime- dialnej - przedstawiła Renata Kałucka - psycholog, p s y c h o t e r a p e u t a , p r a c o w n i k F u n d a c j i „ D z i e c i

Rys. Rafał Werszler

19

Niczyje”, konsul tant Fundacj i „Mederi – Pomóżmy Dzieciom” , współpracownik Ins ty tu tu Psycholo- gi i Zdrowia i wykładowca w Studium Przeciwdzia- ł an ia Przemocy w Rodz in i e , k tó ra omówi ł a h i - s tor ię pomagania dzieciom krzywdzonym, formy przemocy wobec dzieci , czynniki ryzyka, psycho- społeczny obraz dziecka doświadczającego prze- m o c y o r a z s k u t k i s t o s o w a n i a p r z e m o c y w o b e c dzieci . Następnie zaprezentowane zostały wydawnictwa Fundacj i , a przede wszystkim kwartalnik „Dziecko Krzywdzone”.

Odbyły się też zajęcia warsztatowe, prowadzone przez Jadwigę Hładuń i Helenę Chopcian, pra- cowników naukowych Wyższej Szkoły Menedżer- skiej w Legnicy.Warsztatom towarzyszyło wydaw-nictwo bibliograficzne „Książki konieczne…:agresja” (2006) , obejmujące l i teraturę piękną dla młodzie- ży, f i lmy edukacyjne, poradniki i programy pro- f i laktyczne oraz scenariusze zajęć. Dużym zainteresowaniem cieszyła s ię wystawa książek z Funda- cji "Dzieci Niczyje" i ze zbiorów Legnickiej Biblio- teki Publ icznej .

Po zakończeniu warsztatów przygotowano pro- pozycje dla młodzieży. Real izację planów umożli- w i ło pozyskan i e funduszy z Gminnego Fundu - szu Prof i laktyki Rozwiązywania Problemów Al- koholowych. Zorganizowano spotkania na temat agresj i d la dwóch grup wiekowych (z gimnazjum i l iceum). Gośćmi spotkania byl i specjal iści : Wło- dzimierz Szyposz - Okręgowy Rzecznik Praw Dziec- ka,który przedstawił prawa dziecka do czasu uzys- kania pełnoletności . Omówił kolejno Deklarację Praw Dziecka, Deklarację Praw Człowieka, Kon- stytucję Rzeczpospoli tej Polskiej , Kodeks Rodzin- ny oraz Regulamin i Statut Szkoły. Wskazał na ko- nieczność świadomego korzystania z przynależne- go prawa i wywiązywania się z obowiązków, wynika- jących z przedstawionych przepisów. Z kolei Bar- bara Pichla - psycholog, terapeuta, pracownik Miej- skiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Legnicy - przedstawiła zagadnienie i poprowadzi ła zajęcia warsz ta towe dotyczące medycznych i psycholo- g icznych pods taw powstawania zachowań agre- sywnych. Kolejnym gościem była Danuta Saluk- Niepiekło – również psycholog, doradca zawodo- wy, pracownik Poradni Psychologiczno-Pedago- gicznej nr 1 w Legnicy. Przeprowadzi ła warsztaty na temat wpływu uzależnień na postawy i zacho- wania dzieci oraz ludzi dorosłych wobec dzieci . Przedstawiła sposoby radzenia sobie w sytuacjach konf l ik towych , związanych z p rzemocą i ag re - s ją oraz opanowywania agres j i własnej . Zajęc ia warsz ta towe, do tyczące wpływu narkotyków na zachowanie agresywne , poprowadz i ła Krys tyna Borek – psycholog terapeuta , pracownik Poradni Prof i laktyki i Terapi i MONAR w Legnicy. Prele- gentka omówiła najczęściej zażywane przez mło- dzież narkotyki , ich wpływ na zachowanie i s tan zdrowia ludz i młodych .Przeds tawi ła s tosowane p r zez o ś rodek MONAR fo rmy pomocy osobom uzależnionym i of iarom agresj i w rodzinie .

Spotkaniom towarzyszył przegląd l i te ra tury pięknej dla młodzieży. Każdy z uczestników otrzy- mał teczkę z kompletem wydruków obejmujących kserokopie: Deklaracj i Praw Dziecka, f ragmenty Deklarac j i Praw Człowieka , Konsty tuc j i Rzecz- pospol i te j Polskie j , przykładowy Sta tu t Szkoły , dane osobowe Okręgowego Rzecznika Praw Dziec- ka w Legnicy - poradnik dla uczniów, przygotowany przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną nr 1 w Legnicy, mater ia ły MONAR-u oraz bibl iograf ię „Książki Konieczne…: agresja” (2006) .

•„Książki konieczne . . : uzależnienia” 2007 r .

W lis topadzie 2007 r . pracownicy legnickiej Bib l io teki zaproponowal i b ib l io tekarzom i nau- czycielom warszta ty poświęcone uzależnieniom. Program obejmował wykład Dariusza Bełdowskie- go - k i e rownika Poradn i P ro f i l ak tyk i i Te rap i i MONAR na temat „Problemów uzależnień wśród dzieci i młodzieży”, a także obszerne informacje: Dariusza Bełdowskiego o „Działalności Poradni Prof i laktyki i Terapii MONAR w Legnicy”, Heleny Olszewskiej - Korzeniewicz – zastępcy dyrektora Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych o „Dzia- ł a lnośc i edukacy jne j i p ro f i l ak t yc zne j Wydz ia - łu Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Mias ta w Legnicy” oraz aspiranta sztabowego - Jana Forna- la z Komendy Miejskiej Pol ic j i w Legnicy z sekcj i d s . n i e l e t n i c h i p a t o l o g i i , k t ó r y p o i n f o r m o w a ł o „Działaniach Policji w Legnicy w zakresie przeciw- działania uzależnieniom wśród dzieci i młodzieży” . Ćwiczenia warsz ta towe poprzedzi ła prezentac ja m u l t i m e d i a l n a , z a p o z n a j ą c a z w y d a w n i c t w a m i l i t e r a t u r y z z a k r e s u o m a w i a n e j p r o b l e m a t y k i . „Debatę o uzależnieniach” przeprowadzi ła Wio- letta Małyniak - absolwentka wydziału historii Uni- wersytetu w Zielonej Górze, nauczycielka his to- r i i i wiedzy o społeczeństwie w Gimnazjum nr 5 w Legnicy. Wraz z młodzieżą z tego gimnazjum przygotowała krótkie scenki teatralne, tematycznie związane z najczęście j spotykanymi przejawami agresj i i przemocy w szkole . Po każdej scence zadawane by ły py tan ia do p rzeds tawionych sy tu - ac j i , k tó re w bardzo dużym s topn iu zak tywizo- wały uczes tn ików debaty do dyskus j i , wymiany zdań , op in i i , pog lądów. Zaprezen towana fo rma spotkała s ię z dużą aprobatą i zainteresowaniem.

Tradycyjnie już została przygotowana bibl iograf ia tematyczna oraz wystawa książek. Tym razem prezentowano książki następujących of icyn: PARPAMed ia , Akurac i k , I n s t y tu tu Psycho log i i Zdrowia, Fundacji Koran, Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Visionera, Monaru i Wiem Wszystko.

W lutym 2008 r. rozpoczął się w legnickiej Bib- liotece cykl zajęć, w ramach których młodzież spot- kała się z : Dariuszem Bełdowskim, Krystyną Borek – terapeutami z Miejskiego Ośrodka Profi laktyki i Wczesnej Terapii Uzależnień, Ewą Kowalik – kura- torem sądowym do spraw nie le tn ich oraz Janem Fornalem – przedstawicielem Policji Miejskiej w Leg- nicy, specjal is tą do spraw nieletnich i patologi i .

20

• „Książki konieczne . . . : sekty” 2008 r .

Tym razem podjęto temat uczestnictwa mło- dych ludzi w sektach. Celem warsztatów było przy-gotowanie bibl iotekarzy do popularyzacj i l i teratury, która może pomóc osobom zainteresowanym, jak radzić sobie w sytuacjach zagrażających ich bez- pieczeństwu emocjonalnemu i f izycznemu, a tak- że przedstawienie działań instytucj i państwowych i społecznych, wspomagających osoby narażone na werbunek sekt . Program warsztatów przewidy-wał m.in.: wysłuchanie referatu Ryszarda Nowaka - p r z e w o d n i c z ą c e g o O g ó l n o p o l s k i e g o K o m i t e t u Obrony Przed Sektami o „Sektach i ruchach rel i - gi jnych w Polsce”, przegląd wydawnictw i wykład Tomasza Piotra Nowakowskiego - doktora pedago-giki, dziennikarza i publicysty, wykładowcy KUL-u, p rzeds tawic ie l a Wydawnic twa Mate rnus Med ia oraz spotkanie autorskie z Magdaleną Grochowal-ską, dziennikarką Ekspresu I lustrowanego, autor- ką książki: „Rama – byłam w sekcie” – pierwszej po- wieści o sektach, książce osadzonej w polskich rea- l iach, a także projekcję f i lmu pt . „W sidłach”, zrea- l izowanego w ramach Fi lmowego Pakietu Eduka- cyjnego „Lekcje przestrogi”. Po wykładzie Tomasza Piotra Nowakowskiego młodzież - pod kierunkiem Agnieszki Muszyńskiej - zaprezentowała spektakl „Żywe świadectwo”. Do dyskusj i na temat książki „Rama byłam w sekcie” nie t rzeba było nikogo na- mawiać. Zarówno goście: autorka i wydawca, jak i u c z e s t n i c y s p o t k a n i a d z i e l i l i s i ę w r a ż e n i a m i i p r z e m y ś l e n i a m i z w i ą z a n y m i z t e m a t e m s e k t . Książki przedstawione na warsztatach cieszyły s ię ogromnym zainteresowaniem i zostały sprzedane „na pniu”. Ci , którzy nie zdołal i kupić wybranych pozycji , mieli szansę ich zakupu w czasie spotkania otwartego w godzinach popołudniowych w Czytelni Naukowej Legnickiej Bibl ioteki Publ icznej .

W 2009 r . zaplanowano real izację specjalnej oferty spotkań terapeutyczno - informacyjnych dla młodzieży szkół średnich.

Temat sekt jes t osta tnim, real izowanym w ramach „Książek koniecznych . . .” . Dzięki temu pro- gramowi udało s ię powiększyć księgozbiór legnickiej Biblioteki o ciekawe i ważne pozycje książko- we. Zainteresowano też wychowawców, rodziców i młodych ludzi problemami: agresj i , a lkoholizmu, narkomani , moles towania , uzależnień , sekt , i tp . Współpracu jący z b ib l io tekarzami wykładowcy i terapeuci przekazal i informację o tym, że młodzi ludzie po spotkaniach, organizowanych w bibliotece, t raf ia ją do ośrodków, prosząc o pomoc. Bibl iotekarze legniccy mają więc w tym swój pozytywny udział .

Chociaż główny ciężar organizacyjny i f inan- sowy przedsięwzięcia wzięła na siebie Legnicka Bi- bl ioteka Publ iczna, to opisywany projekt s ta ł s ię możl iwy dz ięk i wie lu ludz iom dobre j wol i , bez których serdecznego poparcia i wsparcia f inanso-wego nie doszłoby do jego real izacj i .

Bibl ioteczne wizyty – nietypowa forma szkoleńAnna Szczepaniak

Każda b ib l io teka powia towa ma za zadanie organizowanie szkoleń dla pracowników bibl iotek stopnia podstawowego. Dział Instrukcyjno – Meto- dyczny Powiatowej i Miejskiej Bibl ioteki Publicz- nej „Biblioteki pod Atlantami” w Wałbrzychu reali-zuje to zadanie prowadząc : narady kadry kierowni-czej , warsztaty dla bibl iotekarzy dziecięcych, wy- k łady o różnorodne j t ematyce b ib l io teka r sk ie j , zajęcia przywarsztatowe z opracowania zbiorów. Organizowane są też co roku wizyty bibl iotekarzy w wybranej bibliotece samorządowej. Ta nietypowa forma szkolenia, jaką jest spotkanie wszystkich bibl iotekarzy z powiatu w wybranej p lacówce któ- rejś z gmin, jest szczególnie ważna. Pozwala nawią- zać kontakt z władzami lokalnymi, a także zais t - nieć bibl iotekarzom, jako całkiem pokaźnej grupie zawodowej . Umożliwia prezentację pracy bibl ioteki przed szerokim gremium, a także daje możl i - wość wskazania najpilniejszych potrzeb biblioteki.

Przygotowanie tego typu wizyty wymaga znacz- nej pracy instruktora i bibliotekarzy, pełniących ro- lę gospodarzy. Należy bowiem zrealizować temat merytoryczny, dobrze zaprezentować się radnym, wła- dzom gminy oraz zadbać o integrację środowiska. Do tej pory na tego typu szkoleniach realizowano na- stępujące tematy: struktura terytorialna gminy, lud- ność, zatrudnienie a instytucje kreujące życie kulturalne; wpływ lektury na rozwój intelektualny dziecka, preferencje czytelnicze dzieci i młodzieży na wsi a dobór l i teratury; warsztat informacyjny biblioteki a idea powiatowego systemu informacji.

W bieżącym roku w Miejskiej Bibl iotece Pu- bl icznej w Jedl inie - Zdroju „zmierzono” s ię z pro- blematyką regionalną. Tematem przewodnim szkolenia byl i „Ważni ludzie , ważna instytucja , ważne miejsce”, czyl i rozbudzenie świadomości i kształ- towanie potrzeby poznawania his tor i i regionalnej w społecznościach lokalnych. Na program spotkania z łożyło s ię : o twarcie wystawy poświęconej życiu i twórczości miejscowego poety, prozaika i satyryka – Mieczysława Wójcika, oryginalnego gawędzia- rza , k tóry s tworzył c iekawą izbę przyrodniczą - „Jaruchę” i przyjmował w niej turystów, przechod- niów i kuracjuszy. M. Wójcik w t rakcie rozmowy prezentował swoją twórczość, w której podejmował problematykę uniwersaliów w aspekcie ponadczaso-wych wartości : wierność tradycji i polskim obyczajom, poszanowanie piękna ziemi ojczystej , szacunek dla ojczyzny, prawdziwość s łów, uczciwość i miłość do drugiego człowieka. Jego opowieści w latach 70. wielokrotnie były brane pod lupę s t różów prawa. W rezultacie aż 7 razy znalazł się w miejscu odosob-

21

nienia. U schyłku życia, w 2000 r. został odznaczony medalem „Sprawiedl iwy Wśród Narodów Świata” za uratowanie dwójki żydowskich dzieci .

Na szkoleniu zaprezentowano wydawnic twa informacyjne, dotyczące gminy. Odbył się także pokaz mul t imed ia lny p t . „ Jed l ina na s t a re j w ido- kówce i współczesnej fotograf i i”- ze zbiorów Pra- cowni Regionalnej wałbrzyskiej Książnicy. Zgro- madzeni uczestnicy szkolenia wysłuchal i też inte- resującego wykładu o organizowaniu s ię miejscowe j admin is t rac j i po l sk ie j w p ie rwszych la tach po II wojnie światowej , ze szczególnym uwzględ- nieniem sylwetki pierwszego Burmistrza - dr . Jana Bi łka , zamordowanego w ta jemniczych okol icz- n o ś c i a c h . W y k ł a d w y g ł o s i ł d r h a b . K r z y s z t o f Szwagrzyk - naczelnik Oddziałowego Biura Eduka-cji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej we Wro- cławiu. Referujący w interesujący sposób nakreśl i ł sytuację ludzi os iedla jących s ię na tzw.„Dzikim Zachodzie”, ich chęć do życia , a jednocześnie po- czucie zagubienia w "nowym świecie" . W takich warunkach przyszło sprawować funkcję dr . f i lozo- f i i - Janowi Biłkowi. Niestety, był zbyt prawym człowiekiem, zbyt szczodrze przydzielał z iemię, z b y t d o b r z e t r a k t o w a ł N i e m c ó w , w i ę c z g i n ą ł , a ówczesna władza ś ledztwo zamataczyła .

Osta tn im punktem programu szkolenia było zwiedzanie zespołu pałacowo-parkowego w Jedlin- ce. Z historią tego miejsca i losami jego właściciel i zapoznał uczestników spotkania jego dyrektor merytoryczny - dr Dariusz Woźnicki .

To niecodzienne spotkanie s ta ło s ię też oka- zją do uczczenia jubileuszu 60. lecia MBP w Jedli- nie -Zdroju, działającej w s t rukturze centrum kultury. W jubileuszowej części spotkania bardzo inte- resująca okazała się wypowiedź byłego kierownika jedl ińskiej bibl ioteki – Mariana Rogal i na temat misj i ins tytucj i kul tury oraz konieczności współ- pracy m.in. z placówkami oświatowymi. Podkre- ś l i ł potrzebę gromadzenia wydawnictw regionalnych, dokumentów życia codziennego, tworzenia b i o g r a m ó w l u d z i w a ż n y c h , m o c n o z w i ą z a n y c h z miejscem, w którym żyją .

W szkoleniu – oprócz bibliotekarzy i władz mia- s ta - uczestniczyl i też dorośl i mieszkańcy Jedl iny-Zdroju oraz grupa młodzieży z miejscowego gimnazjum. Organizatorzy zakładal i bowiem, że za- równo prezentac ja sy lwetek dwóch wspania łych mieszkańców Jedl iny-Zdroju, jak i fakt uświado- mienia zebranym, że na co dzień jesteśmy świadkami historii , że powojenna historia jest równie ciekawa, jak ta sprzed 1939 r . , pozwoli bardziej zaintereso-wać jego mieszkańców historią miasta i losami jego obywateli.

Bibl iotekarze, zatrudnieni w placówkach na terenie powiatu wałbrzyskiego, uczestniczyli w cieka-wie prowadzonej edukacji regionalnej, która winna zachęcić ich do podejmowania podobnych, intere- sujących działań.

Co nas czeka ?Katarzyna Samojluk

Firma Mikrofilm-Center Digital-Center zorganizowała 18 marca 2009 r. w Bibliotece Narodowej pokaz pt. „Urządzenia do masowej digitalizacji zbiorów archiwów i biblio-tek”. Na wstępie prezes firmy - Andrzej Choj- nacki przedstawił zrealizowane już projekty o r a z o f e r o w a n e u s ł u g i o u t s o u r c i n g o w e w zakresie digitalizacji książek, czasopism, m i k r o f i l m ó w i d o k u m e n t ó w a r c h i w a l - nych. Głównym celem pokazu było zapre- zentowanie najnowszych technologi i skanowania mater ia łów bibl io tecznych i ar - chiwalnych. Wyraźnie rysuje się tendencja do zautomatyzowania procesu skanowania przy jednoczesnej poprawie jakości obrazu. Profes jona lne skanery dz ie łowe cechuje duża funkcjonalność , szybkość , komfor t pracy i bezpieczeństwo dla dokumentów. Firma Zeutschel z Tübingen – jako pierwsza - zaprezentowała szereg skanerów dziełowych formatu A2 i A1, w szczególności najnowszy model OS 14000 z kołyską i szklaną szybą, dającymi możliwość dokładnego ustawienia pola skanowania . F i rma oferu je również skanery mikrofi lmów OM 1200, OM 1400 i OM 1500, pozwalające na automatyczne skanowanie , j ak również nagrywarkę na mik ro f i lmy Arch ieve Wr i t e r OP 500 do przechowywania wszystkich standardowych formatów pl ików. Jako następny wystąpi ł przedstawiciel firmy Qidenus Technologies z Wiednia, który omówił działanie automa-tycznego skanera do digi ta l izacj i książek QiScan RSBpro do skanowania przy rozwar-ciu książki pod kątem 60° , 90 ° lub 120° , dzięki czemu można digi ta l izować nawet najs tarsze zbiory. Firma oferuje również p r z y s t a w k ę R B S d o s k a n e r ó w f i r m y Zeutschel , s łużącą do przewracania s t ron, k tó ra p rzysp ie sza i u ł a tw ia skanowan ie książek i czasopism. W kolejnej części prezentacj i przedstawicie l f i rmy Mikroform zaprezentował wydajny skaner do digi tal i -zacji dokumentów luźnych w formatach - od wizytówki do A4. Automatyczny podajnik na 500 kartek zapewnia wydajność 120 kar-tek/minutę, a ultrasoniczny czujnik wykrywa podwójne s t rony. Jednocześnie unikalny system transportu kar tki niweluje ryzyko uszkodzeń dokumentów. Na zakończenie prezentacj i poruszony został problem bez- p ieczeństwa przechowywania p l ików ze-s k a n o w a n y c h d o k u m e n t ó w n a r ó ż n y c h n o ś n i k a c h . P o z a k o ń c z e n i u w s z y s t k i c h p rezen tac j i uczes tn i cy mie l i moż l iwość o b e j r z e n i a i p r z e t e s t o w a n i a w y b r a n y c h skanerów.

2222

LUDZIE, MYŚLI, SŁOWA

Bibl iotekarz a czytanie książekSebast ian D. Kotuła

Od dawna krąży - powielana na każdym kroku - myśl , że bibl iotekarz jes t osobą czytającą dużo. Uwidacznia się to np. przy motywach niejednokrotnie kierujących kandydatami, wybierającymi kie-runek s tudiów z zakresu bibl iotekoznawstwa i informacj i naukowej . Wielu z nich bowiem mówi, że lubi czytać książki , s tąd taki wybór s tudiów. Nie jest to oczywiście regułą. Regułą jednakże zdaje się być funkcjonujący w społeczeństwie s tereotyp, że bibl iotekarz to osoba, której praca polega w głów- nej mierze na czytaniu książek. Abstrahując od fak- tu , że uniwersum ks iążkowe s tanowi zb iór zbyt obf i ty , by swobodnie zgłębić choć pokaźną jego część, np. Łukasz Gołębiewski oszacował l iczbę uniwersum na około 26 mil ionów tytułów 1/, to bynajmniej w centrum bibliotekarskiej profesji w żad- nym wypadku nie znajduje s ię czytanie . Kontynu- ując tę myśl można przyjąć, że przeciętna osoba w ciągu życia może przeczytać około 3.- 4 . tysięcy tytułów, przy założeniu, że w ciągu tygodnia przeczy ta j edną ks iążkę . Ot rzymamy wówczas rów- nanie 52*x ( i lość la t życia) . Oczywiście , n iektó- rzy czytają więcej , inni mniej , jeszcze inni szyb- ciej lub wolniej , a zatem nawet te szacunkowe wyo- brażenia dalekie będą od rzeczywistości , tym bardziej , że w Polsce czytelnictwo spada, a za osobę c z y t a j ą c ą p r z y j m u j e s i ę r ó w n i e ż t a k ą , k t ó r a przejrzała w ciągu roku jedną książkę. Wniosek, jaki nasuwa s ię więc jes t taki , że nie jes t możl i - we , aby przec ię tny czyte ln ik poznał choć jeden p r o c e n t ś w i a t o w e g o r y n k u w y d a w n i c z e g o . P o d o b n i e d z i e j e s i ę z b i b l i o t e k a r z e m , k tó ry nawe t gdyby czy ta ł 10 r azy wię - cej to i tak z l iczbą 40. tysięcy przeczytanych dzieł również nie przybl iży s ię do poznania dużo większej części światowej spuścizny l i terackiej .

Dywagacje , jakie tu poczyni łem, nie są jednak potrzebne, tak jak i nie jes t po- t rzebne, aby bibl iotekarz czytał za dużo (s ic!) . Dlaczego? Na to pytanie postaram się odpowiedzieć, odwołując s ię do frag- m e n t u p r a c y P i e r r e ’ a B a y a r d ’ a p t . J a k mówić o ks iążkach, k tórych s ię n ie czy-t a ł o . W a r s z a w a , P I W, 2 0 0 8 , s . 1 5 - 2 3 . Sam autor posi łkuje s ię cytatami z innej ks iążki – powieści , w której pojawia s ię drugoplanowa postać bibl iotekarza (nie-c z y t e l n i k a t o t a l n e g o ) , k t ó r y d o ż a d n e j z książek, zgromadzonych w księgozbiorze

bibl ioteki , w której pracuje , nawet nie zajrzał . Je- dyne, co go w książkach interesuje to tytuł i spis t reści . W zasadzie nad samą ideą bibl ioteki jako magazynu informacj i , a w perspektywie , dz ięk i p ro j ek tom cy f ryzac j i , zg romadzen i a w j ednym mie j scu ks i ążek ca łego świa ta , unos i s i ę myś l , że tego wszystkiego nie sposób w ogóle poznać. Księgozbiór bibl ioteki naukowej l iczy minimum mil ion jednostek, co samo w sobie s tanowi prze- szkodę na drodze do akwizycj i ich t reści . Każdy, kto miał okazję choć raz zajrzeć do magazynu biblioteki, doświadczył przerażenia i beznadziejności zadania , polegającego na przeczytaniu choćby więk- szej części tych zbiorów. Bayard [2008: 17] stwierdza, że „i tak przytłaczająca większość książek pozosta-nie dla nas na zawsze nieznana”. Nawet, gdyby zacząć czytać i chcieć przeczytać jakąkolwiek książkę to każ- dorazowo - zdaniem Bayarda [2008: 17] - gest czytania jes t automatycznie gestem nieczytania , bowiem spośród ogromu zbiorów wybiera s ię jeden tytuł , mimowolnie pomijając wszystkie pozostałe . Jednakże to nie jes t niechęć do książek lecz właś-nie miłość do nich, jak s twierdza autor [2008: 19] , mówiąc o przywoływanym bib l io tekarzu , „każe mu ostrożnie t rzymać s ię na peryfer iach ich impe-r ium. Boi s ię , że jeś l i zbyt s i lnie zainteresuje s ię jedną z nich – s t raci z oczu pozostałe”. I właśnie ta obawa przed możnością zaprzepaszczenia oglądu całości zbiorów, spojrzenia z dalszej perspektywy jes t tym, co s ta je s ię imperatywem kategorycznym owego bibliotekarza, mianowicie nie czytać książek, dzięki czemu będzie się znało je wszystkie. Ale i taka postawa wymaga pewnego nakładu pracy.

Powoli wyłania się więc pełny obraz, ujawnia-jący prawdziwe intencje działalności bibliotekarskiej. Na l eży mieć r acze j og l ąd ca ł ego spek t rum n i ż pogląd na kilka dzieł , nawet gdyby miała to być wy-

23

żej podana l iczba 40 tysięcy. Lektura jes t pracochłonna i czasochłonna. Poświęcenie tygodnia lub więcej czasu na śledzenie treś- c i książek od razu pociąga za sobą konsek- wencję , która sprowadza s ię do utraty kon- t rol i nad całym uniwersum. Każdego dnia wydawane są nowe tytuły książek. Zatrzy- mywan ie uwag i p rzy j edne j k s i ążce l ub n a w e t k i l k u z n i c h , o z n a c z a p r z e o c z e - nie pozostałych ki lkudziesięciu i ostatecz-n ie u t ra tę rozeznania w rynku wydawni-czym. „Prawdz iwa ku l tu ra powinna być dążeniem do całkowitości i pełni , n ie mo- żna jej sprowadzać do sumy poszczególnych przeczytanych książek. To dążenie z kolei zmienia perspektywę, z jakiej patrzymy na pojedynczą książkę – s taramy się bowiem wznieść ponad jej jednostkowość i zwracać uwagę raczej na miejsce, które zajmuje w sy- stemie relacji z innymi” [Bayard,2008: 19]. Autor koresponduje jakby z poglądami Michaela Tomase l lo , o k tórych wspomnia łem w ar tykule , opubl ikowanym na łamach „Książki i Czytelnika” nr 2/2008, s . 9-10. Pamiętamy, że rozumienie kategori i re lacyjnych jest kluczowym dla postrzegania naczelnych, tym, co odróżnia je od wszystkich zwie- rząt . Człowiek, jak żaden inny organizm, potraf i rozumieć relacyjny porządek świata i potraf i rów- nież przenosić tenże porządek na systemy komunikacj i , np. języki naturalne, sztuczne, hiper tekst . Od Bayarda otrzymujemy wskazanie na inny jeszcze i jakże ważny system relacyjny – bibl iotekę.

I tu zaczynamy dochodz ić do sedna b ib l io - tekarskie j pracy. Bibl io tekarz ma umieć uchwy- cić daną książkę na t le innych książek, ma umieć określić jej miejsce na osi relacji z innymi dziełami, ma umieć poruszać się po świecie mil ionów ogniw, jakimi są książki i wiązać je w rozmaicie uporządko-wane łańcuchy. A wszystko po to, by na mapie wyda-nych dzieł nie było białych plam, lecz by wszystkie one łącznie przedstawiały pełny obraz. Biblioteka- rza powinny zatem interesować ( i oczywiście inte- resują) książki o książkach, a więc bibl iograf ie , katalogi i tp . One to bowiem w pewien sposób ułat- wiają tę właśnie or ientację w wydawniczej masie . Bayard [2008: 20] porównuje to do innej życiowej sytuacj i : „dla pracownika z kolei is totna jest dobra znajomość relacji między pociągami, wiedza, gdzie się spotykają, gdzie mijają, a nie to, co znajduje się w poszczególnych wagonach tego czy innego po- c i ągu” , pon ieważ to „ re l ac j e między ideami są o wiele ważniejsze niż same idee”.

Autor wprowadza ki lka pojęć, jak np. pojęcie b ib l io teki wspólnej [2008: 22] , a więc pewnego zbioru książek (pewnej całości) , które w jakimkol-wiek sensie należy znać. Ponieważ podział na książki przeczytane i nieprzeczytane - zdaniem autora - jest anachronizmem więc wprowadza on szereg innych kategorii odnoszących się do książek (KN – książka nieznana, KP – książka przekartkowana, KS – książka znana ze s ły szen ia , KZ – ks i ążka zapomniana )

[2008: 11] . Ten świadomy zabieg ma na celu m.in. ułatwienie czytelnikom, osobom zajmującym się l i t e r a t u r ą w y p o w i a d a n i e s i ę n a t e m a t k s i ą ż e k . Biblioteka jest więc czymś na kształt kanonu, które-go dopiero znajomość pozwala na swobodną wymia-nę myśl i o l i teraturze. Nawet nieznajomość (KN, KS, KZ) wielu tytułów w żaden sposób nie powinna przeszkadzać w rozmowach o książkach. Ten ka-non można znać na różne sposoby, a le można rów-nież żadnej z książek z tego kanonu nie przeczytać. Co więcej, na podstawie wcześniej zdobytej wiedzy, spotykając s ię po raz pierwszy z nowym dziełem, już po samym zapoznaniu s ię z nazwiskiem autora lub ty tu łem jego ks iążki można śmiało zabierać głos na temat te j pracy. Zdaniem Bayard’a osobie wykształconej spotkanie z dziełem od razu powinno nasuwać pewne sko j a r zen i a , kono tac j e , a w ięc de facto powinno ujawniać określone powiązania re lacyjne z innymi dziełami.

Na jważnie j szym e lementem pracy b ib l io te - karza jest wiec „uchwycić is totę książki , je j usytu- owanie w sys temie re lac j i z innymi ks iążkami” [2008: 23] . Bibl iotekarza do tego zadania skłania „głębokie zrozumienie śc is łego związku między je j zawartością a usytuowaniem. Jest to postawa mądrze jsza n iż ta , k tórą reprezentu ją n ieraz lu-dzie czytający dużo, a jeś l i s ię nad tym głębiej za- s tanowić , świadcząca o większym szacunku d la książki” [2008: 23] .

Orientowanie s ię w zbiorach - niczym orien- tacja w terenie - jest o wiele cenniejsze niż szczegó- łowe poznanie kilkuset książek. Podobnie rzecz wy- gląda ze znajomością dużej l iczby wyrazów obcego pochodzenia . Otóż uczenie s ię na pamięć znaczeń wyrazów, których nie używa się w codziennej komu-nikac j i jes t zadaniem zbędnym. Lepie j przec ież wiedzieć o gromadzonych w bibliotekach, bądź uka- zujących się na rynku wydawniczym, czy też dostęp- nych w Internecie specjal is tycznych s łownikach. Również uczenie s ię wiedzy tzw. encyklopedycz-nej nie jes t naj lepszym zajęciem. Lepiej w ogóle być zorientowanym w źródłach wiedzy i metodach

24

heurezy, stawiania kwerend celem odszukania adek- watnych informacj i . Warto w tym miejscu przyto-czyć anegdotę o przyjęciu Alberta Einstein’a do pracy na uniwersytecie, kiedy to egzaminujący kan- dydatów profesor polecał im rozwiązać wypisane na tabl icy zadanie . Żadem z nich tego nie potraf i ł . Gdy przyszła kolej na Einstein’a ten również nie umiał rozwiązać zadania , jednakże odparł od razu, że wie, w której książce znaleźć podpowiedź oraz jak to zadanie rozwiązać. Profesor poprosi ł więc Einstein`a o pokazanie te j książki . Einstein wska-zał ją i na je j podstawie rozwiązał zadanie , tym samym dostając wymarzoną posadę. Miał - jak z tego wynika – dobrą or ientację .

W średniowieczu uczeni mogli sobie pozwo- l ić na zapamiętywanie wszystkiego (na zasadzie , że kiedyś wszystko to może się przydać), bo wiedza była skromna. Thomas Er iksen [Tyrania chwi l i . Warszawa. PIW, 2003, s .105] przytoczył przykład „New York Times’a” , k tórego n iedzie lne wydanie zawiera więcej informacji , niż osoba wykształ-cona, kul turalna w XVIII wieku potraf i ła przyjąć w ciągu całego życia. Współczesny bibliotekarz powinien spełniać rolę wszechdrogowskazu.

Podsumowując, należy s twierdzić , że o intel i - gencj i człowieka świadczy nie tyle posiadana wiedza, i le orientowanie się w „magazynach” przecho- wujących tę wiedzę (np. w encyklopediach, s łow- nikach) oraz umiejętność korzystania z niej . Bi- bl ioteka - jako magazyn magazynów informacj i 2/ - aby sprawnie funkcjonować, wymaga takiej kadry, która doskonale or ientuje s ię w s t rukturze bibl ioteki, w relacjach tego rozległego systemu i powiąza- niach z innymi systemami ( katalogi centralne, biblio- grafie, wyszukiwarki internetowe i tp.) . Zamiłowa-nie do czytania książek powinno pozostać w kręgu zainteresowań czytelników, przychodzących do bibl iotek, którym trzeba dostarczyć tych i tylko tych porcji informacji, których rzeczywiście potrzebują. Aby temu zadaniu skutecznie sprostać t rzeba najpierw mieć dobre rozeznanie w całym rynku wydawniczym, także w tym, wytwarzanym w ramach self publ ishingu. I to jes t cel akademickich s tudiów.

Oczywiste jest , że t rzeba czytać książki , prze- g lądać je , s łuchać i mówić o n ich . Celem moim nie było bynajmniej odwieść kogokolwiek od czytania. Można jednakże wyciągnąć ogólny wniosek, że czy tan ie j es t domeną czy te ln ika , a zor ien towanie w oceanie informacj i (zarządzanie infor - macją) jes t domeną pracownika bibl ioteki . O tym trzeba pamiętać i s ta le o tym przypominać, aby zmieniać funkcjonujący s tereotyp.

Przypisy

1 / L . Gołęb iewsk i , Śmie rć ks iążk i . No Fu tu re Book, dostępny na s t ronie ht tp: / /nofuturebook.pl /no-future-book/e-bibl ioteki--1_ 227.html [dostęp w dniu 16.I .2009]

2/ Tak nazwał bibl iotekę Jerzy Ratajewski, Wpro- wadzen i e do b ib l i o t ekoznaws twa . War szawa : Wyd . SBP , 2002 , s . 29

Edukacja ekologiczna w Internecie i jej miejsce w świecie bibl iotek

Anna Starek

Czym jest edukacja ekologiczna

Z te rminem edukac ja eko log iczna spo tyka- my s ię w ostatnich la tach coraz częściej . W prze- s t rzeni społecznej pojawia s ię on najczęściej przy obchodach Dnia Ziemi lub proekologicznych ma- nifestacjach. Termin ten, osta tnio bardzo modny, wykorzystują także - na wszystkie możl iwe sposoby – ś rodk i masowego p rzekazu . P rzy okaz j i zaciera s ię , zwłaszcza w świadomości potocznej , rzeczywiste znaczenie tego określenia .

Pomijając zawiłe dzieje tego pojęcia w l i tera turze naukowej oraz wszystkie odmiany znacze- niowe, w jakich obecnie funkcjonuje , można przy- j ąć , że edukac ja eko log iczna oznacza ksz ta łce - nie ukierunkowane na ochronę przyrody, które ma n a c e l u w y p r a c o w a n i e u l u d z i o d p o w i e d n i e g o nastawienia i poczucia odpowiedzialności za ota-cza jące i ch ś rodowisko . Idea t a wyda je s ię być jak najbardziej s łuszną, pytanie tylko czy jes t ona jednocześnie odpowiednio promowana?

Sieć jako źródło informacji

Brak hierarchi i ważności informacj i , zawar- tych w In ternec ie , n ie u ła twia zadania poszuki - waczom war tościowej wiedzy na temat edukacj i ekologicznej . Przypadkowość wyników, podawa- nych przez wyszukiwarki , brak aktual izacj i wielu stron www, wątpliwe poznawczo, nie weryfikowane mater ia ły powodują , że użytkownik na os ta tn im e tapie selekcj i informacj i jes t zdany wyłącznie na s iebie . Czy oznacza to , że aby cokolwiek odnaleźć musi poświęcić na to sporo czasu i jednocześnie być ekspertem w danej dziedzinie? Niekoniecznie. Ciągle pozostają of ic ja lne witryny www, które są p rowadzone lub au toryzowane przez odpowied-nie instytucje . Zawierają one rzetelne informacje. Należałoby więc uczulać użytkowników sieci na korzystanie z tego typu zasobów.

Przegląd wybranych stron www związanych z edukacją ekologiczną

W przypadku edukacj i ekologicznej korzysta-nie z oficjalnych serwisów warto rozpocząć od strony Minis ters twa Środowiska (www.mos.gov.pl ) . Odnajdziemy na nie j odnośnik do Depar tamentu Edukac j i Eko log i czne j (www.mos .gov .p l / edu ) . Jego głównym celem jest popularyzacja różnych

25

dzia łań , podnoszących świadomość ekologiczną społeczeństwa (w tym m.in. wydawanie mater ia- łów informacyjnych, koordynacja Narodowej Stra-tegi i Edukacj i Ekologicznej , kontrolowanie prac związanych z dostępem do informacj i o ochronie środowiska, nadzór nad Centrum Informacji o Śro- d o w i s k u i t p . ) o r a z p r o m o c j a a k c j i i k a m p a n i i , p r zep rowadzanych p rzez Min i s t r a Ś rodowiska . W se rwi s i e Depa r t amen tu zg romadzono sze reg przydatnych informacj i z zakresu edukacj i ekologicznej oraz ochrony środowiska, w tym m.in. pełne teksty najważniejszych przepisów prawnych, opisy ważnych wydarzeń o raz p rzewodnik on- l ine po wybranych ośrodkach i organizacjach, zajmujących s ię edukacją ekologiczną.

Departament Edukacji Ekologicznej opiekuje s ię także specjalnie s tworzoną s t roną dla dzieci . Jest to bardzo ciekawa propozycja, unikalna w ska- l i polskiej sieci . Kolorowa i nowocześnie zaprojek- towana witryna, zawiera różne ciekawostki doty- czące ochrony środowiska. Wirtualny król ik oprowadza dz iec i po je j wszys tk ich dz ia łach , w ten sposób zachęca jąc j e do samodz ie lnego wyszu- kiwania interesujących informacj i . Młodzi inter- nauci mogą za pośrednic twem s t rony m. in . roz- wiązać quiz i tym samym sprawdzić swoją wiedzę z zakresu ekologi i , pokolorować obrazek oraz uło-żyć wirtualne puzzle. Poprzez zabawę dzieci dowia-dują s ię , jak właściwie chronić przyrodę i poznają gatunki rodzimej fauny i f lory.

Kolejną is totną s t roną jes t Ekoportal (www.ekoporta l .pl ) . Prowadzony przez Centrum Infor- macj i o Środowisku (CIOŚ), jednostkę koordyno-waną przez Departament Edukacj i Ekologicznej , udostępnia wszystkim zainteresowanym publiczne informacje o środowisku, które uzyskuje od konkretnych jednostek adminis t racyjnych. Na porta-lu znajdują s ię ogólnodostępne bazy danych oraz różne informacje z zakresu ochrony ś rodowiska (w tym m.in. dane o zanieczyszczeniach i odpadach, czy modyf ikac jach gene tycznych organ izmów) , podstawowe akty prawne, konwencje i umowy mię- dzynarodowe, a także wiadomości o pozyskiwa- niu funduszy z Unii Europejskiej oraz innych instytucj i i organizacj i .

Godną uwagi wi t ryną jes t serwis prowadzony p rzez Pańs twowe Gospodars two Leśne Lasy Państwowe (www.lp.gov.pl) . Zawiera on w dziale Edukacja szereg wiadomości związanych z eko- l og i ą (w tym m. in . ob j a śn i en i e , co da j e spo łe - czeńs twu las , op i s po l sk ich i świa towych kom- pleksów leśnych, informacje o ośrodkach szkole- n iowych , p rowadzonych przez Lasy Pańs twowe i tp . ) .

Oprócz tego pod opieką PGL is tn ie je osobny wortal dla dzieci i młodzieży eRyś (www.erys.pl) , poświęcony w całości edukacj i ekologicznej . W odróżnieniu od s t rony przygotowanej przez De- p a r t a m e n t E d u k a c j i E k o l o g i c z n e j , e R y ś , s k i e - rowany jes t również do nastolatków i nauczyciel i .

Podzielony jes t na t rzy działy, według kategori i użytkowników. Oprócz gier i zabaw mult imedial-nych, oferuje swoim odwiedzającym encyklope- dię on-l ine „Leśnotekę”, możl iwość prowadzenia internetowego dziennika i dzielenia s ię zdjęciami. Nauczyciele znajdą w nim m.in. mapę, dzięki której mogą sprawdzić obecny stan lasów i występujących w nich zagrożeń, a także pobrać scenariusze zajęć edukacyjnych.

Pojedyncze inicjatywy szerzenia wiedzy o przy- rodzie w Internecie , prowadzą także poszczegól- ne jednostki Polskiej Akademii Nauk. Przykładem może być Instytut Ochrony Przyrody (IOP) PAN, który na swojej witrynie (www.iop.krakow.pl) publi-kuje m.in. ogólnodostępne bazy danych takie , jak : Księga ga tunków obcych inwazy jnych w faun ie Polski , Gatunki obce w Polsce , Polska Czerwona Księga Zwierząt – Bezkręgowce , Polish database of representat ive Geosi tes selected for the European Network.

Ogromną rolę pełnią także serwisy poszcze- gólnych parków narodowych. Ich ce lem nie jes t jedynie dostarczenie informacji z zakresu funkcjonowania parku, a le również zapoznanie wszys t - kich zainteresowanych z walorami przyrodniczo- kul turowymi. Odpowiednie ar tykuły, galer ie zdję- c iowe oraz mater ia ły informacyjne do pobrania , pozwalają na zgłębienie wiedzy z zakresu edukacj i ekologicznej. Oprócz tego nauczyciele oraz wszyscy inni zainteresowani mogą zapoznać s ię z ofer tą edukacyjną danego parku – także w zakresie c iekawych publ ikac j i ( sp is wszys tk ich adresów do s t ron parków znajduje s ię na s t ronie Minis ters twa Środowiska) .

Warto zajrzeć także do zasobów witryny, istnie-jącej już ponad 80 la t organizacj i , jaką jes t Liga Ochrony Przyrody (www.lop .p l ) . Zamieszczono tam informacje nie tylko o własnej działalności , a le również wiadomości z zakresu ochrony przy- r o d y t a k i e , j a k n p . : p o r a d n i k i o s e g r e g o w a n i u odpadów, a r tyku ły o chron ione j f aun ie i f lo rze Polski czy teksty dotyczące prawidłowego dbania o źródła wody. Użytkownik może zamówić także bezpłatny biuletyn informacyjny, rozsyłany pocztą e lektroniczną.

Biblioteki a edukacja ekologiczna

Wiedza o ekologi i n ie powinna być jedynie domeną ekspertów w tym zakresie. Dzisiejszy świat jes t już tak bardzo ekologicznie zaniedbany, że niektóre jego rejony można uznać za nieodwracal- nie utracone (dla przykładu w Indiach, gdzie pier- wotnie 80% kraju pokrywały lasy, obecnie jedynie 12% zajmują tereny lesis te , tzn. praktycznie został osiągnięty najniższy, akceptowalny dla is tnienia środowiska poziom).

W Polsce corocznie do przydrożnych rowów odprowadzane są hektol i t ry nieczystości lub wy- rzucane są śmieci . Winowajcy nie widzą w swoim zachowaniu nic n ies tosownego – przecież w ich

26

opini i robi tak prawie każdy. Jednorazowe akcje typu "Sprzątanie świata" niewiele tutaj pomo-gą. Głośnym echem odbi ła s ię akcja ra towania Dol iny Rospudy, k tóra uświadomi ła Polakom wagę ochrony najcenniejszych zasobów ojczys-te j przyrody.

W naszym kraju nie wdrożono dotychczas skutecznego sys temu edukacyjnego z zakresu ekologi i . Dzieci z różnych środowisk mają nie- równe szanse w poznawaniu sposobów na zachowanie przyrody w naszym kraju. Przedszkola nie są obowiązkowe, a nawet gdyby były, to po- z iom wiedzy w nich przekazywany jes t bardzo różny. Nie każdy nauczycie l ma czas i chęc i , aby prowadzić dodatkowe zajęcia , nie każdego z r o d z i c ó w l u b o p i e k u n ó w s t a ć n a w y s ł a n i e dziecka na wycieczkę do, częs to daleko poło- żonego, ośrodka edukacj i ekologicznej . Część osób będzie więc poszukiwać te j wiedzy w innych, bl iższych im miejscach – w tym także w bibl iotekach.

Bibl ioteki nie zastąpią instytucj i s tworzo- nych do szerzenia edukacji ekologicznej, ale mo- gą s tać s ię dla swoich użytkowników bodźcem, aby takich informacji poszukiwać. Pogadanki dla dz iec i , spotkania d la młodzieży , pokazy , wy- c ieczki zapewniające kontakt z przyrodą, kon- kursy , qu izy , p rezen tac ja fachowej l i t e ra tu ry i czasopism sprzyja szerzeniu wiedzy, budze- n iu wraż l iwośc i , k sz ta ł towan iu pos taw p roe - kologicznych. Warto ponadto pokazywać mło- dym ludz iom oraz i ch rodz icom różne s t rony internetowe, poświęcone edukacji ekologicznej , a także uczyć ich samodzielnego poszukiwania wiadomości . Jednocześnie także promować pro- e k o l o g i c z n e c z a s o p i s m a t a k i e , j a k : " A u r a " , "Chrońmy przyrodę ojczystą" , "Dzikie Życie" , "Ekoświat", "Parki Narodowe", "Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody", "Przyroda Polska", "Ptaki Polski" i wiele innych.

Wzbogacenie wiedzy wśród młodych poko- leń to szansa na lepsze poznanie rodzimej przyrody i sposobów jej ochrony. Ale nie tylko. To t akże możl iwość pe łnego wykorzys tan ia funduszy uni jnych, a co za tym idzie , podniesienie poziomu gospodarczego naszego kraju i zwięk- szenie nakładów na ochronę środowiska.

Dzis ia j bibl ioteki s tarają s ię zyskać s ta tus prawdziwych ośrodków integrujących społecz-ność lokalną. W wielu miejscowościach są jedy- nymi ins ty tuc jami ku l tu ry . Wprowadzenie do ich programu edukacj i i informacji ekologicznej nie tylko uatrakcyjni ich ofertę kierowaną do blis- kich im członków wspólnoty lokalnej , a le także uczyni je ważnym instytucjonalnym narzędziem rozwijania świadomości ekologicznej i kształ- towania właściwych postaw wobec środowiska naturalnego. Warto pójść tą drogą.

Działalność wydawnicza wałbrzyskiej Bibl ioteki pod Atlantami w 2008 r .

Cezary Kasiborski

Już od ponad ćwierćwiecza wałbrzyska książ-nica może poszczycić s ię tym, że - obok podstawowej dz ia ła lnośc i b ib l io tecznej - z powodzeniem realizuje zadania edytorsko-wydawnicze. Ubiegło- roczna konferencja „Bibl ioteki publ iczne w służ- bie regionu”, zorganizowana przez Dolnośląską Bibliotekę Publiczną we Wrocławiu, była okazją do podsumowania dotychczasowego dorobku wydaw- n iczego Bib l io tek i pod At lan tami . Opracowano i wydano„Bibliografię publikacji PiMBP <<Biblio-teki pod Atlantami>> za lata 1984 – 2008”, urządzono także wystawę wybranych druków.

W zbiorze piśmiennictwa, które ukazało się na- k ładem bib l io teki , można wyodrębnić 3 pods ta- wowe grupy: publ ikacje informacyjno-bibl iograficzne, katalogi wystaw i utwory literackie. W 2008 r. każda z nich wzbogaci ła s ię o nowe pozycje .

Publikacje informacyjno-bibl iograficzne

W s p o m n i a n a „ B i b l i o g r a f i a p u b l i k a c j i PiMBP.. .” jes t spisem o charakterze selekcyjnym, uwzględnia jącym wydawnic twa zwar te i c iąg łe , broszury l i terackie , mater ia ły metodyczne, konfe- rencyjne, katalogi wystaw i — w wyborze — inne druki, ważne z punktu widzenia działalności bibliotecznej . Wszystkie 124 opisy sporządzono z autop- s j i , n iektóre opatrzono adnotacjami, a całość upo- rządkowano chronologicznie , według da t wydania - od najs tarszych do najnowszych. W obrębie lat zastosowano układ alfabetyczny autorsko-tytu- łowy. Zrąb główny oraz aparat pomocniczy (indeks alfabetyczny autorsko-tytułowy) wytworzono automatycznie z bazy danych systemu MAK, używa- jąc własnych formatów wydruków. Bib l iograf ię opracował s iedmioosobowy zespół .

Tradycyjnie , już po raz 16, pod koniec roku kalendarzowego wydano „Kalendar ium ważnie j - szych rocznic”, zestawione przez Jolantę Jałowiec, El izę Furmanek i Elżbietę Kwiatkowską-Wyrwisz. Tym razem odno towano 520 roczn ic , k tó re po- grupowano w 3 sekcje: dni i święta ogólnopolskie i międzynarodowe, rocznice regionalne oraz wybrane rocznice his toryczne, kul tura lne i l i te rac- kie . Broszurę zaopatrzono w bibl iograf ię załącz- n ikową . Od k i lkunas tu l a t „Ka lendar ium” funk- c jonuje w postaci MAK-owej bazy danych i jes t z n ie j generowane ; bazę pos tanowiono również

27

wykorzys tać n iekonwencjonal - nie - do automatycznego, zgodnego z b ieżącą da tą , wyświe t - l an i a roczn i c na b ib l i o t eczne j s t ronie internetowej .

Katalogi wystaw

To naj l iczniejsza grupa wydawnictw. W ramach organiza- cy jnych B ib l io t ek i pod At l an - tami działają dwie galer ie : Ga- ler ia pod Atlantami (od 2007 r . f u n k c j o n u j ą c a w f o r m u l e g a - l e r i i f o t o g r a f i i ) o r a z G a l e r i a Książki. Aż pięć wystaw spośród s z e ś c i u , z o r g a n i z o w a n y c h w pierwszej z wymienionych sal w y s t a w i e n n i c z y c h , d o c z e k a ł o s ię katalogów — trzy ogłoszono drukiem, dwa, ze względów eko- n o m i c z n y c h , p r z e k s z t a ł c o n o w pokazy mul t imedialne i jako d o k u m e n t y e l e k t r o n i c z n e w y -dano na CD-ROM-ach.

Na począ tku 2008 r . świa- t ł o d z i e n n e u j r z a ł d r u k o w a n y k a t a l o g w y s t a w y T o m a s z a G m e r k a p t . „ F o t o g r a f i e Z i e m i Kłodzkiej”, towarzyszący ekspozycj i pod takim samym tytułem, k tóra prezentowana była od 23 s t y c z n i a d o 1 0 m a r c a 2 0 0 8 r . Katalog zawierał 11 urokliwych, pastelowych fotogramów ar tys-ty , mieszkającego i pracującego w K ł o d z k u , d o k u m e n t u j ą c e g o p iękno z iemi k łodzkie j , mogą- cego pochwal ić s ię ki lkunasto- ma wystawami indywidualnymi o raz uczes tn i c twem w zb io ro - wych prezentacjach na terenie : Polski, Czech, Francji i Niemiec.

W postaci elektronicznej wydano katalog wystawy Tadeusza Ż a c z k a „ P r a w o s ł a w i e n a K r e - sach Wschodnich” (20 marca – 30 kwietnia 2008 r. ) - fotografika poprzez miejsce urodzenia (Bia- ła Podlaska) , aktywności zawodowej , a także poprzez za in te- resowania twórcze związanego z Pod la s i em. Czy te ln ikom za - p r e z e n t o w a n o 2 0 r e p r o d u k c j i zd jęć czarno-b ia łych (w tak ie j konwencj i u t rzymana była cała ekspozycja), ukazujących w spo- sób bardzo sugestywny, zdradza-jący duże zaangażowanie emo- c j o n a l n e a u t o r a , o b r z ę d o w o ś ć i i k o n o s f e r ę p r a w o s ł a w i a —r e l i g i i w c i ą ż n i e d o ś ć d o b r z e

znane j mieszkańcom Ziem Zachodnich . Podczas wer - nisażu zdjęcia z katalogu — wyświet lone w formie dia- poramy, w której wykorzy- s tano prawosławną muzykę liturgiczną — nabrały niemal mistycznego waloru.

Drugim katalogiem ele- k t ronicznym była „Martwa na tu r a” Ka t a r zyny Ka rcz - m a r z - j e l e n i o g ó r z a n k i , l a u r e a t k i G r a n d P r i x I I I Międzynarodowego Salonu „Martwa natura w fotogra- fi i” (2007). Katalog pomieś-ci ł 15 czarno-białych prac, n i e z w y k l e s p ó j n y c h p o d w z g l ę d e m k o n c e p c y j n y m i realizacyjnym, przedstawia- j ą c y c h s t a r a n n i e z a a r a n - żowane, nasuwające skoja- rzenia z es te tyzmem, asce- tyczne kompozyc je z łożo- żone ze skrawków papieru, uschłych roś l in , drobnych, p o z o r n i e b e z u ż y t e c z n y c h p r z e d m i o t ó w . P r z e d m o w ę d o k a t a l o g u n a p i s a ł P i o t r K o m o r o w s k i , a w y s t a w ę m o ż n a b y ł o o g l ą d a ć o d 7 maja do 27 czerwca ub.r .

Drugą po łowę 2008 r . z a i n a u g u r o w a n o w y d a - niem katalogu wystawy pt . „War ta”autors twa Macie ja F i sze ra (10 wrześn ia – 24 października). Druk zawiera wybór 19. kolorowych fotograf i i — perfekcyjnych pod względem kompozycyjnym i t e c h n i c z n y m , a z a r a z e m ujawniających wysoce zin- d y w i d u a l i z o w a n y s p o s ó b obrazowan ia p rzy rody . Są one pokłosiem ki lkuletnie-g o f o t o g r a f o w a n i a p r z e z a r t y s t ę ( c z ł o n k a Z w i ą z k u Polskich Fotografów Przy- r o d y w i e l o k r o t n i e n a g r a - dzanego w Międzynarodo-wym Konkursie Kalendarzy i K a r t Ś w i ą t e c z n o - N o w o - rocznych „Vidical”) Warty - jednej z na jd łuższych pol - skich rzek. Do zbioru zdjęć w s t ę p n a p i s a ł M a r i u s z Grzebalski .

Efektownie udokumen- towano zb io rową wys tawę O k r ę g u D o l n o ś l ą s k i e g o

28

Związku Polskich Fotografów Przyrody pt . „Aqua” (10 grudnia 2008 – 30 s tyczn ia 2009) , wydając ko lo rowy i s tosunkowo obsze rny ka ta log . Zna- lazło s ię w nim 31 kolorowych reprodukcj i zdjęć, k tórych motywem przewodnim jes t woda — po- k a z a n a w r ó ż n y c h k o n w e n c j a c h : m a k r o f o t o - g r a f i c z n e j , f o t o g r a f i i p r z y r o d n i c z e j , k r a j o b r a - zowej i eksperymentalnej , ocierającej s ię o kon- wencję formistyczną. Prac do publ ikacj i użyczy- ło dziesięcioro artystów; całość poprzedzono krót-kim omówieniem his tor i i Okręgu.

Tomiki fotograficzne

Z a a n g a ż o w a n i e s i ę B i b l i o t e k i p o d A t l a n - t a m i w u p o w s z e c h n i a n i e f o t o g r a f i i a r t y s t y c z - nej zaowocowało nie tylko wystawami w Galer i i pod Atlantami, ale także powstaniem Wałbrzyskie- go Klubu Fotograf icznego, k tóry pos iada s ta tus przybibl iotecznego koła zainteresowań. Real izo-waną przez Klub ideę upowszechniania dorobku wałbrzyskich fotograf ików powiązano z dzia ła l - nością wydawniczą bibl ioteki , rozpoczynając wydawanie ser i i wydawniczej pt . „Tomiki Fotogra- f i c z n e ” . M a j ą o n e n a c e l u n i e t y l k o p r z e d s t a - wianie wyboru zdjęć autorów — wałbrzyszan, a le również zamieszczanie wierszy i k ró tk ich f rag- mentów prozatorskich, korespondujących z foto- g r a f i a m i , s t a n o w i ą c y c h s w o i s t y k o m e n t a r z d o n i c h . P o d w z g l ę d e m e d y t o r s k o - w y d a w n i c z y m stoją więc tomiki na pograniczu katalogów wystaw fotograf icznych i utworów l i terackich.

W minionym roku ukazały s ię dwa woluminy. A u t o r k ą f o t o g r a f i i d o p i e r w s z e g o , n o s z ą c e g o ty tu ł „ to tu to tam” ( s ic ! ) , j e s t I zabe la Zdz iebko — abso lwen tka Un iwer sy t e tu Opo l sk i ego , s t u - den tka Pańs twowe j Wyższe j Szko ły F i lmowe j , Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi . Słów do tomiku użyczyła Iwona Kubica. Publ ikacja zawiera 39 reprodukcj i zdjęć — w przeważającej części czarno-białych oraz 7 f ragmentów l i terackich, notabene n o s z ą c y c h c e c h y e k s p e r y m e n t ó w t y p o g r a f i c z - nych. Większość pokazanych prac Izabel i Zdzieb- ko mieści s ię w konwencj i fo tograf i i kreacyjnej i wyrasta z zafascynowania twórczością Wojciecha Prażmowskiego; autorka nie kryje też, że wpływ na ukształ towanie s ię je j wrażl iwości twórczej miał Anse l Adams — wybi tny amerykańsk i nowa to r w zakresie fotografowania krajobrazu.

„Poszuk iwan ia” t o t y tu ł d rug i ego wo lumi - nu tomików. Jego autorem jest Michał Ostrowski - z zawodu informatyk, absolwent Akademii Eko- nomicznej we Wrocławiu, znany nie tylko w rodzin- nym mieście miłośnik i popularyzator fotograf i i otworkowej, konstruktor aparatów służących do jej wykonywania. Zrezygnowawszy z warstwy l i terackiej, Ostrowski ograniczył się do starannego pogru- powania 39. zdjęć w cztery sekcje: fotograf ia ot- workowa (w ten sposób sfotografowane są zabytki archi tektoniczne Wałbrzycha) , industr ia l (zdjęcia z wałbrzyskiego Muzeum Przemysłu i Techniki) , symetr ie (ki lka eksperymentów fotograf icznych)

i krajobraz (głównie pejzaże karkonoskie i tatrzań- skie) .

Utwory l i terackie

S p o ś r ó d u b i e g ł o r o c z n y c h p u b l i k a c j i t y l k o j edna mieśc i s ię w te j ka tegor i i — broszura p t . „Wyp i j ać duszk i em świa t ł o . Obrazy wychodzą z ram”, k tó ra dokumentu je X Poranek Poe tyck i w Bibl iotece — coroczną imprezę, odbywającą s ię pod patronatem Pracowni Regionalnej , kierowanej przez Elżbietę Kwiatkowską-Wyrwisz. Tradycyjnie Poranek pomogły zreal izować polonis tka i poetka Elżbieta Sura oraz — niestety po raz ostatni — doc. dr I rena Borecka, która zmarła 2 marca 2008 r .

Publikacja zawiera 7 utworów poetyckich lau- reatów Poranka — dzieci z wałbrzyskiej Publicznej Szkoły Podstawowej nr 28 oraz wiersze Elżbiety Sury i I reny Boreckiej , k tóre zaprezentowano poza konkursem. Insp i rac ją d la uczes tn ików by ła twórczość Mar iana Jach imowicza ; z j ego u two- rów zaczerpnięto dwa cytaty, tworzące motto konkursu, a jednocześnie tytuł omawianej publ ikacj i , k tórą z i lustrowano rysunkami Jagody Stączek.

***

W okresie ostatnich ki lku la t Bibl ioteka pod Atlantami borykała s ię z t rudnościami ekonomicz-nymi, a co za tym idzie kadrowo-organizacyjnymi. (To temat na zupełnie inny ar tykuł) . Między innymi w kontekśc ie dz ia ła lnośc i wydawniczej tu i ówdzie pojawiały s ię głosy o „funkcjonowaniu z przesadnym rozmachem”. W obl iczu podobnych „wyrazów za t roskan ia” t rudno by ło snuć p lany wydawnicze na 2009 r . Warto jednak podkreśl ić , że w roku ubiegłym tylko wydawnictwa informacyjno-bib l iograf iczne s f inansowano z budżetu b ie- żącego, a na pozostałe pozyskano pieniądze z zew- ną t rz . Ka ta log Tomasza Gmerka wydano dz ięk i wsparciu drukarni Poldruk s .c . , gmina Wałbrzych przekazała dotacje celowe na pozosta łe kata logi oraz oba tomiki , Fundusz Regionu Wałbrzyskiego sf inansował druk „porankowy”.

Katalog Tomasza Gmerka przygotował do druku Jacek Czarn ik , a pozos ta łe omówione tu pub l i - kacje - autor niniejszego artykułu, posiadający nie- zmąconą wiarę w to, że aktywność wydawnicza zna- komicie wpisuje s ię w misję bibl iotekars twa publ icznego i jes t doskonałym narzędziem przeciw- d z i a ł a n i a p r o w i n c j o n a l i z a c j i p l a c ó w e k b i b l i o - tecznych.

Prezent od bibl iotekarzy macedońskich

Par t ię ks iążek w języku macedońskim ot rzy- mała Dolnośląska Bibl ioteka Publiczna we Wro-cławiu. To rezultat współpracy z Biblioteką Uniwer- sytecką im. Św. Klimenta Ochrydzkiego w Bitol i ( po łudn iowa Macedon i a ) . P rezen t t en z pewnośc ią szczegó ln ie uc ieszy mieszka jących na Dolnym Śląsku Macedończy-ków o raz s t uden tów s l awi s tyk i .

2929

SŁOWO O OBRAZIE

Fragment wystawy "Wrocławskie spotkania po la tach" na wrocławskim Rynku Fot . R. Werszler

Polscy pisarze w dawnym Wrocławiu – wystawa do wzięcia!Jacek Czarnik

Z kronikarskiego obowiązku powinniśmy od- notować, że otwarta 12 maja br . na wrocławskim Rynku wystawa „Wrocławskie spotkania po latach” spotkała s ię z więcej niż życzl iwą reakcją widzów i że była chętnie przez wrocławian oglądana i czytana. Nie tylko w godzinach największej oglądalności , a le także wczesnym rankiem i późnym wieczorem! Cieszymy się, że ten element obchodu stulecia urodzin prof . Tadeusza Mikulskiego tak świetnie s ię sprawdził. Po trzech tygodniach prezentacji ulicznej wystawa trafiła do gmachu Dolnośląskiej Biblioteki Publ icznej i tu jes t prezentowana do końca waka- cj i . A potem – i to jest informacja obecnie ważniej- sza niż kronikarski zapis – będzie mogła t raf ić do innych bibl iotek. Będzie ją można wypożyczyć zu- pełnie za darmo i pokazywać w swojej bibl iotece, jeś l i ty lko warunki i okol iczności na to pozwolą.

Wystawa jes t opar ta na k i lkunastu szkicach z książki prof . Tadeusza Mikulskiego „Spotkania wrocławskie”, które zbierają wszystko, co udało się – po iście detektywistycznych poszukiwaniach - usta l ić na temat pobytu ki lkunastu wybitnych postaci polskiej l i teratury w dawnym Wrocławiu. Pro- fesor wskazał miejsca, opisał okoliczności, niekiedy wnoszące do biografi i wielkich pisarzy mało znane (czasem nawet zupełnie nieznane) wątki . Organi- za torzy ekspozycj i postanowil i owe miejsca od- wiedzone przez pisarzy pokazać zarówno tak, jak je mogli oglądać bohaterowie tych zdarzeń (na dawnych rycinach), jak i w ich kształcie współczesnym (aktu-

a lne zdjęcia) . Is totną rolę pełni na wystawie tekst Profesora, który opowiada o wrocławskich przygo- dach Jul iusza Słowackiego, Jul iana Ursyna Niem- cewicza , Józe fa Ignacego Kraszewsk iego , Jana Kasprowicza , Władys ława S t . Reymonta , Mar i i Dąbrowskiej, Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, Józefa Wybickiego, Teofi la Lenartowicza, Adama Asnyka i innych.

Oglądając wystawę można się zatem dowiedzieć nie tylko, kiedy i w jakim hotelu Jul iusz Słowacki spotykał s ię z matką po je j przyjeździe do Wro- c ławia , a le także, gdzie wpadał poczytać gazety i gdzie spacerował . Można przeczytać wiersz Jana Kasprowicza, inspirowany wrocławskim targiem, oglądając autentyczne zdjęcie tego targu na archi- walnej fotograf i i , a także poznać przyczynę zam- knięcia poety we wrocławskim więzieniu. O Wła- dysławie Stanisławie Reymoncie dowiadujemy się, że przyjechał do Wrocławia jako medium spiry- tystyczne i że wywoływał tu duchy! Oglądamy otwarcie dworca kolei żelaznej oczami Klementyny Hoffmanowej , a wrocławski ra tusz oczami Józefa Ignacego Kraszewskiego. Z Julianem Ursynem Niem- cewiczem odwiedzamy uniwersytet i teatr , a z Józe- fem Wybick im s iedz ibę s łynnego wydawnic twa Kornów, które wydawało szkolne podręczniki pisa- ne właśnie we Wrocławiu przez autora polskiego hymnu.

Plansze ekspozycyjne mają format 100 x 100 cm, dlatego mimo sporej i lości tekstu ryciny i zdję- c ia są duże – i właśnie skalą wystawa zachęca do oglądania . O dziwo! Pomimo sporej i lości tekstu wystawa przyciąga uwagę! Organizatorzy ze zdzi- wieniem obserwowali widzów, którzy nie poprze- s tawal i na pobieżnym obejrzeniu plansz, a le z zainteresowaniem czytal i kolejne, poświęcając na to sporo czasu. To przede wszystkim zasługa świet- nego t eks tu P ro fesora i p i ęknych ryc in z repro - dukowanych ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wroc ławiu , B ib l io t ek i Un iwer sy t e tu Wroc ław- skiego, Bibl ioteki Ossol ineum, Bibl ioteki Naro- d o w e j , M u z e u m L i t e r a t u r y w W a r s z a w i e o r a z Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie .

Podsumujmy zatem. Wystawa składa s ię z 22 . plansz o formacie 1 x 1 m. Ponieważ każda z nich stanowi osobny element , wystawę można pokazywać także w wersji okrojonej, wybierając tylko niektóre z plansz. Wypożyczenie nic nie kosztuje, ale trzeba plansze odebrać i przywieźć z powrotem własnym transportem. W wypadku zniszczenia planszy, kosz- t y ponos i wypożycza j ący (125 z ł ) . Zachęcamy bibl ioteki z terenu województwa dolnośląskiego (ale i z innych województw, jeśl i tylko będą tą pro- blematyką zainteresowane) do skorzystania z te j ofer ty . Kontakt te lefoniczny (0-71 33-52-243) lub mailowy ( [email protected]) .

3030

KSIĄŻKI I CZASOPISMA O REGIONIE

NOWOŚCI REGIONALNE

Książki w I półroczu 2009 roku• IV Almanach Ziemi Kłodzkiej. Kłodzko: Oficyna Wy- dawnicza BRAMA, 2009, s . 124

• Bator Joanna. Piaskowa Góra . Warszawa: Wydaw- nictwo W.A.B. , 2009, s . 448 (Archipelagi)

• Dominas Przemysław. Koleją z Kłodzka do Stronia Śląskiego . Ząbkowice Śląskie , 2009, s . 86

• Dzieje Świdnicy w datach . Świdnica: Muzeum Daw- nego Kupiectwa, 2009, s . 178

• Eysymontt Rafał. Kod genetyczny miasta . Wrocław:Wydawnictwo Via Nova, 2009, s . 752

• Eysymontt Rafał , Ziątkowski Leszek ( tekst) , Kli- mek Stanisław (fotografie) . Wrocław. Przewodnik. Wrocław: Wydawnictwo Via Nova, 2009, s . 336

• Festung Breslau 1945. Historia i pamięć . Red. To- masz Głowiński . Wrocław: Wydawnictwo GAJT, 2009, s . 341

• Gaworski Marek. Pałac w Kamieńcu Ząbkowic- kim. Architektura, właściciele. Wyd. 2. Strzelce Opol- skie: Wydawnictwo Matiang, 2009, s .160

• Kościoły Diecezji Świdnickiej. Nasze dziedzictwo . T. 2 . Bydgoszcz: 2009, s . 204

• Lamparska Joanna. Zdjęcia Krzysztof Góralski. Zam- kowe tajemnice. Wrocław: Wydawnictwo ASIA-Press 2009 s.312 (Biblioteka Odkrywców Dolnego Śląska)

• Łagiewski Maciej, Okólska Halina, Oszczanowski Piotr. 1000 lat Wrocławia. Przewodnik po wystawie. Wrocław: Muzeum Miejskie , 2009

• Łagiewski Maciej, Trzynadlowski Jan J. Sztuka wro- cławska po 1945 roku w Galerii Muzeum Miejskiego Wrocławia. Wrocław: Muzeum Miejskie , 2009

• Łagiewski Maciej , Trzynadlowski Jan J . Sztuka wrocławska 1850-1945 w Galerii Muzeum Miejskiego Wrocławia . Wrocław: Muzeum Miejskie , 2009

• Maciejewska Beata. Zdjęcia Mieczysław Michalak. Spacerownik wrocławski. Biblioteka Gazety Wybor- czej , 2009, s . 216

• Myśliwski Grzegorz. Wrocław w przestrzeni gospodarczej Europy (XII – XV w.) . Centrum czy pery- ferie? Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wro- c ławskiego, 2009, s . 649

• Oblicza Wrocławia. Historia, kultura, rozwój. Pod red. Tomasza Woźniakowskiego. Wrocław: Wydaw- nictwo Via Nova, 2009, s . 168

• Olszewska Ewa, Primke Robert, Szczerepa Maciej. Tajemnicze zamki i palace z terenu Dolnego Śląska i Opolszczyzny . Kraków: Wydawnictwo Technol , 2009, s . 240 (Mil i tarne Sekrety)

• Orbitowski Łukasz. Święty Wrocław . Kraków : Wy- dawnictwo Li terackie , 2009, s . 400

• Oszczanowski Piotr. Wrocław Kościół Świętej Ma- r i i Magdaleny. Warszawa: WNT, 2009, s. 124 (Zabytk i Polski)

• Poradowska-Werszler Ewa Maria, Łubowicz Elżbie- ta. Galeria Tkacka Na Jatkach we Wrocławiu 1978- 2008. Wrocław: Fundacja na rzecz Rozwoju Wroc- ławskiej Tkaniny Artystycznej , 2009, s . 108

• Szatkowski Mariusz, Witczak Romuald, Fronia Ra- fał. Karkonosze. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turysty- czne Plan, 2009 s . 96

• Szurkowski Leszek, Banaś Barbara. Secesja w archi- tekturze Wrocławia . Wrocław: Wydawnictwo Co-Li- bros-Wrocław, 2009, s.287 (tekst również w jęz. ang. i n iem.)

• Śląsk. Rzeczywistości wyobrażone. Red. Roman Bąk. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie , 2009, s . 562 (Poznańska Bibl ioteka Niemiecka)

• Tyszkiewicz Jakub, Karczmarek Michał. Wrocław 1947. Fotografie lotnicze .Wrocław: Wydawnictwo VIA NOVA, 2009, s . 96

• Zawada Andrzej. Pochwała prowincji. Wrocław: Ofi- cyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2009, s. 208 (Biblioteka Dolnego Śląska)

Zebrała: Elżbieta Niechcaj-Nowicka

CZASOPISMA regionalne i lokalne w 2008 roku i w I półroczu 2009 roku• Biuletyn Jeleniogórski : bezpłatny miesięcznik informacyjny. – Jelenia Góra: Wydział Promocji i Polityki Informacyjnej , Urząd Miasta Jelenia Góra, 2009- .

Bezpłatny miesięcznik zawiera aktualne wiadomości kulturalne z Jeleniej Góry. Tytuł ukazuje się od 2003 r. i w całości jest dostępny w Książnicy Karkonoskiej.

• Express Strzel iński / red. nacz. Iwona Trytko. – Wrocław: Wrocławska Fabryka Prasowa, 2008 - .

Bezpłatny tygodnik zawiera aktualne informacje o wydarzeniach z terenu Powiatu Strzel ińskiego.

• Express Wałbrzyski / red. nacz. Artur Szkudlarek. –Wrocław: Wrocławska Fabryka Prasowa, 2009 - .

Bezpłatny dwutygodnik zawiera aktualne informacje o wydarzeniach z terenu Powiatu Wałbrzyskiego.

• Express Ziębicki / red. nacz. Iwona Trytko. – Wro- c ław: Wrocławska Fabryka Prasowa, 2008 - .

Bezpłatny dwutygodnik zawiera aktualne informa-cje o wydarzeniach z terenu Gminy Ziębice.

• Gazeta Młody Wrocław : zapraszamy do rozwoju / [ red. zespół] . – Wrocław: Młodzieżowe Centrum

31

Informacj i i Rozwoju, 2008 - .

Periodyk ukazuje się co dwa miesiące i zachęca mło- dych Wrocławian do udziału w różnych wydarze-niach kul turalnych.

• IT w Administracji: miesięcznik informatyków i me- nedżerów IT sektora publ icznego / red. nacz. Piotr Dębek. – Wrocław: PRESSCOM, 2008 - .

Miesięcznik wrocławskiego wydawnictwa PRESSCOM to propozycja dla informatyków i menadżerów sektora publ icznego. Poruszane są w nim zagadnienia związane z technologiami informatycznymi s toso- wanymi w adminis t racj i publ icznej .

• Miejsca Dzieci : na mapie rodzinnych inspiracj i magazyn / red. nacz. : Karolina Hucz. – Wrocław : Itro Media, 2008 - .

Bezpłatny miesięcznik, informujący rodziców gdzie miło i kreatywnie mogą spędzić wolny czas ich dzieci.

• Nowa Europa Wschodnia / red. nacz. Andrzej Brze- ziecki . – Wrocław : Kolegium Europy Wschodniej , 2008 - .

Dwumiesięcznik społeczno-polityczny poświęcony Europie Wschodniej .

• Portal : kwartalnik Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu / red. nacz. Lucyna Wasylina. - Wro- c ław : Uniwersytet Ekonomiczny, 2008 - .

Kwartalnik informujący o wydarzeniach i aktualnoś- ciach mających miejsce na Uniwersytecie Ekonomicz- nym we Wrocławiu. Jest to kontynuacja periodyku Na- sza Akademia, ukazującego się w latach 1998 -2008.

• Tygodnik Wrocławski / red. nacz. Iwona Trytko. – Wro- c ław : Wrocławska Fabryka Prasowa, 2008 - .

Bezpłatny tygodnik informujący Wrocławian o tym, co dzieje s ię w ich mieście .

Zebrała: Dagmara Batóg

„Przygody trawy” - nowy tomik poetycki Ryszarda Turkiewicza

Ukazał s ię najnowszy tomik wierszy Ryszarda Turkiewicza zatytułowany „Przygody trawy”. Lektura

l iryków wymaga namysłu, wielokrotnych odczytań i prób wydobycia sensów tej poezji . Jednak już przy pierwszym, spontanicznym i nieanal i tycznym ich odczytaniu chciałoby się powiedzieć: urzekające... Za- chwyca w tych wierszach charakterystyczne dla warsztatu poetyckiego Ryszarda Turkiewicza celebro- wanie szczegółu, detalu i wydobywanie zeń ukrytych sensów, kontekstów, znaczeń, nawet pewnego prze- słania... Wiersze mają charakter przypowieści, są pró- bą skategoryzowania świata, rozpatrywanego w wymiarze aksjologicznym. Wiersz ostatni, zamykający cykl, ma wydźwięk ponadczasowy i może być odczy- tany jako poetyckie memento. W przestrzeni poetyckiej tych wierszy jest także człowiek uwikłany w nie- ła twe interakcje z drugim człowiekiem, poddany zrządzeniom losu. Szczególnie wiersz „Dodatkowy talerz” to przekaz niezwykle wzruszający, można go zadedykować takim naszym stanom ciała i ducha, któ- re są bl isko bezdomności , samotności , bezradności i oddalenia, czy nawet odrzucenia... Mamy tu wreszcie czytelne odwołanie do topograf i i znanych miejsc („Praga”) i tych osobis tych, oswojonych („Śniąc w Norwegi i”) .Rzecz n iezwykle ważna – to warsztat te j poezj i . Motyw tytułowej t rawy, dopełnia- jący dodatkowo każdy wiersz z tomiku w postaci subtelnej graf iki w kolorze sepi i , zaczerpnięty zo- stał ze świata przyrody i ma już swoją tradycję l i te- racką (np. Walt Whitman „Źdźbła trawy”, czy słyn- ne Kasprowiczowskie: „Kochałem najlichsze źdźbło trawy i człeka co z losem się zmaga”). Tutaj w jednym z wierszy jes t motyw personif ikowanego źdźbła trawy, które „myśli, że ten piękny płaski świat został stworzony dla zadziwienia i radości”... Jest nieodpar-te wrażenie czytającego „Przygody trawy”, że ta poezja ma ambicje przeniknięcia z jawisk przyrody, feno- menu s tworzenia , porządkowania sensów ludzkiej egzystencji. Umiejętność zrozumienia przyrody jest niejako wyrazem mądrości tych, którzy z nią obcują: tu słyszą śpiew ptaka, tam szum morza, powiew wia- tru... Piękno przyrody skłania do refleksji nad sensem ludzkiej egzystencj i i wyzwala potrzebę twórczoś- c i , zatrzymania w poetyckiej formie ulotnych wra-żeń, myśl i . I uwaga końcowa: książki nie powinno oceniać s ię po okładce, a le ta zwraca uwagę swoją e legancją , jes t s taranna i edytorsko dopracowana, a zdobi j ą motyw t rawy na min ia turce akware l i Albrechta Dürera z 1509 roku. (Beata Tarnowska)

Promocja tomiku poetyckiego "Przygody t rawy" oraz spotkanie autorskie z jego autorem - Ryszardem Turkiewiczem w Bibl iotece Ikara MBP we Wroclawiu Fot . Arch. Autora

3232

KALEJDOSKOP

Wrocław

O edukacj i internetowej seniorów

Pracowników Dolnoś l ą sk ie j B ib l io t ek i Pu - b l i c z n e j w e W r o c ł a w i u z a p r o s z o n o d o u d z i a ł u w ogólnopolskiej konferencj i na temat Internetu. Konferencję pod hasłem „Obierz swój kurs(or) , daj s ię z łapać w sieć” zorganizowało w dniach 23-25 marca br. Koło Naukowe Studentów Socjologii oraz Instytut Socjologi i Uniwersytetu Wrocławskiego. Celem konferencj i była wymiana poglądów na temat rozwoju i pozycj i Internetu we współczesnym świecie oraz jego możliwości jako medium. Uczest- niczyl i w niej przedstawiciele nauk z obszaru so- c jologi i Internetu, psychologi i społecznej , antro- pologi i kul tury, teor i i komunikacj i i mass mediów oraz reprezentanci organizacj i prof i t i non prof i t . W ramach konferencji s tudenci socjologii przepro- wadzili badania ludzi starszych z wrocławskich klu- bów seniora , które dotyczyły s tosunku generacj i 50+ do Internetu. Konferencja składała się z dwóch c z ę ś c i : t e o r e t y c z n e j ( w c z a s i e k t ó r e j r e f e r a t y przedstawil i badacze i naukowcy z różnych uczel- n i o r a z s p e c j a l i ś c i w d z i e d z i n i e I n t e r n e t u ) i części praktycznej ( referaty wygosi l i przedstawiciele różnych organizacj i i ins tytucj i ) . W ostat- n im dniu konferenc j i , po wys tąp ien iu przeds ta - wiciela Wrocławskiego Centrum Seniora , głos za- brał pracownik Dolnośląskiej Bibl ioteki Publ icznej we Wrocławiu – Beata Tarnowska, inst ruktor- ka ku r sów kompute rowych d l a s en io rów, k tó re prowadzone są właśnie w te j Bibl iotece. Przedsta- w i ł a komunika t w fo rmie p rezen tac j i mu l t ime- dialnej pt . „Serfują , malują , czatują , czyl i senio- rzy w wir tualnym świecie . Oferta edukacj i kompu- terowej osób starszych w Dolnośląskiej Bibl iotece Publ icznej we Wrocławiu”. (Beata Tarnowska)

XIX Giełda Książki Bibl iotecznej

W dniach 18-22 maja 2009 r . zorganizowa-na została w Dolnośląskiej Bibl iotece Publ icznej kolejna, XIX już wyprzedaż bibl iotecznych zbio- r ó w . J a k c o r o k u , p r z y g o t o w a n o b o g a t ą o f e r t ę książek z różnych dziedzin wiedzy. Udało się zgro- madzić ponad 10 tys ięcy publ ikac j i . Większość pochodzi ła od prywatnych darczyńców oraz z bibliotek publicznych z terenu województwa. Pozosta- łe publ ikacje są wynikiem selekcj i zbiorów w Dol- n o ś l ą s k i e j B i b l i o t e c e P u b l i c z n e j . N a j b o g a t s z ą ofertę stanowiła - tradycyjnie już - l i teratura piękna polska, obca oraz dziecięca. Sporo było książek poświęconych zagadnieniom nauki o l i tera turze, tomików poezj i i dramatów. W sprzedaży znalazły s ię też publ ikacje poświęcone l i teraturze pięknej w językach obcych, a także podręczniki i skrypty do nauki języków obcych. Nowością w tym roku była wyprzedaż książek z la t 50. Oprócz dzieł Le- nina, Marksa i Engelsa wystawiono do sprzedaży k lasykę polsk iego socrea l izmu. Tak więc każdy mógł znaleźć coś interesującego dla siebie. Podob- nie , jak w la tach ubiegłych, również i w roku bie- żącym, mi łośnicy ks iążek n ie zawiedl i . Rozpię- tość wieku zainteresowanych książkami była bardzo duża . Można by ło spo tkać za równo s ta łych bywalców giełdy, którzy bardzo często są czytelnikami naszej biblioteki, jak i całkiem małych czytel- n ików, za in te resowanych ko lo rowymi ba jkami . U niejednego z wielbicieli książek pojawił się błysk w o k u n a w i d o k p i e r w o d r u k u K s i ę g i R o b o t ó w z 1961 r . Stanis ława Lema, czy też e legancko wy- danego kompletu Dzienników Mari i Dąbrowskiej . J edn i poszuk iwa l i pe r e ł ek l i t e r a tu ry , i nn i l ek - k ie j l ek tury na wakac je . Jedno jes t pewne, n ik t albo prawie nikt nie wyszedł z Giełdy z pustymi ręka- mi . Po p ros tu n i e wypada ło . Doda tkową a t r ak -

c ją była loter ia książkowa, a ponieważ wszys tk ie losy wygrywały więc chę t - nych nie brakowało. W bieżącym roku w p rowadzen iu l o t e r i i pomaga ły s tu - dentki bibl iotekoznawstwa, które w tym czasie miały praktykę w Dolnośląskiej Bibl io tece Publ icznej . Była więc oka- z j a , aby poznać i t en f r agmen t p racy bibliotecznej, a także nawiązać pierwsze kontakty z czytelnikami. Odliczając dni d o k o l e j n e j , j u b i l e u s z o w e j X X G i e ł -dy Ks iążk i B ib l io t eczne j , zachęcamy wszystkich zainteresowanych, zarówno prywatnych darczyńców, jak i biblioteki do przekazywania nam ks iążek , k tó re zasilą zbiory przyszłorocznej akcji. Mamy nadzieję, że za rok spotkamy się w równie l icznym gronie . (Anna Piróg) Giełda Książki Bibl iotecznej w DBP we Wrocławu Fot . R. Werszler

33

Środa Śląska

Spotkanie autorskie w bibl iotece -prezentem na Dzień Dziecka

Z okazji Dnia Dziecka Dział Dziecięcy Biblio-tek i Publ iczne j w Środzie Ś ląsk ie j p rzygotował dla najmłodszych czytelników miłą niespodzian- kę w postaci spotkania autorskiego z Roksaną Ję- drzejewską-Wróbel, autorką takich książek, jak np.: Florka , Gębolud , Rynna , O słodkiej królewnie i pięk- nym księciu , Sznurkowa his toria . W imprezie czy- telniczej udział wzięl i uczniowie ze szkoły podstawowej w Środzie Śląskie j i szkoły podstawowej w Kryniczn ie . Podczas spo tkan ia Pan i Roksana o p o w i a d a ł a d z i e c i o m o e t a p a c h p o w s t a w a n i a książki - od pomysłu, aż do momentu, gdy t raf i na księgarskie półki . Mali czytelnicy odpowiadal i na zadawane py tan ia . P roces pows tawan ia ks i ążk i gość spotkania przedstawił w ten sposób, że zawie- s i ł różne przedmioty na rozciągniętym w bibl iotece sznurku. Zawisły więc na nim : oryginalny ręko- pis , p łyta CD, rysunki do ks iążki oraz wiele innych rzeczy. Uczestnicy spotkania poznal i także Florkę - pluszową maskotkę, która jes t bohaterką książki o tym samym tytule. Wysłuchali też fragmen- tów z pamiętnika Florki . Po spotkaniu można było osobiscie porozmawiać z pisarką i otrzymać jej autograf . Uczniowie, dziękując za interesujące spotka-nie, wręczyli Pani Roksanie piękną różę i czekoladowe s łodkości . (Anna Kuszl ik-Czajkowska)

Lwówek Śląski

Wystawa Dariusza Mil ińskiego w Lwówku Śląskim

W Sal i Mieszczańskiej lwóweckiego Ratusza 28 marca 2009 r . odbyło s ię uroczys te o twarc ie wystawy Dariusza Milińskiego pt . „Znane i niezna-ne his tor ie o Rzepiórze”. Ekspozycja została zorganizowana przez Powiatową i Miejską Bibl iotekę Publiczną w Lwówku Śląskim, we współpracy z Gim- nazjum im. Jana Pawła II . Autor wystawy to znany w kraju i za granicą ar tysta malarz , poeta , aktor , twórca Grupy plastyczno – teatralnej „PŁAWNA 9”, twórca plakatów do f i lmów: „Edi” i „Mój Nikifor”. Jest też uczestnikiem wielu zbiorowych pokazów sztuki, autorem wystaw indywidualnych (np. w Chi- cago – najdroższej dzielnicy Lincoln Park), a miej- scowość Pławna, w której mieszka i tworzy, jes t dziś znanym i ważnym miejscem twórczości ar tystyczne j . Zami łowanie do t radyc j i r eg ionu za insp i rowało twórcę do własne j in te rp re tac j i opo- w i a d a ń J o h a n n e s a P r a e t o r i u s a , n a p o d s t a w i e

Otwarcie wystawy D. Mil ińskiego w lwóweckim Ratuszu Fot . Arch. PiMBP w Lwówku Śl .

II Wrocławskie Spotkania Bibl iotekarzy Polonijnych

W dniach 18-21 czerwca br . na Po l i t echn i - c e W r o c ł a w s k i e j o d b y ł y s i ę I I W r o c ł a w s k i e Spo tkan ia B ib l io t eka rzy Po lon i jnych , zo rgan i - zowane przez Bibl iotekę Główną i Ośrodek Infor- macji Naukowo-Technicznej Politechniki Wrocław- skie j . Konferencję otworzył Rektor Pol i techniki Wrocławskiej, prof. Tadeusz Więckowski, a wykład inauguracyjny wygłosi ł prof . Jan Miodek z Insty- tutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskie- go. Konferencja dotyczyła dwóch zasadniczych za- gadnień: Biblioteka w Uczelni i w Regionie oraz Źró- dła elektroniczne w Bibliotece i na Rynku i adresowa-na była do polskich i zagranicznych pracowników b ib l io t ek naukowych ,„Których mi s ją j e s t m . in . uczestnictwo w projektach nakierowanych na potrzeby uczelni , miasta, regionu czy kraju”. W tego- rocznym spo tkan iu wz ię l i udz i a ł b ib l i o t eka rze z: Kanady, USA, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Litwy, Ukrainy, Słowacj i , I r landi i , Macedoni i i Polski . Konferencji towarzyszyła wystawa prac Bożeny Gro- cholskie j z Bibl ioteki Pol i techniki Wrocławskiej pt. „Krasnale opowiadają Wrocław”. Po zakończeniu obrad uczestnicy konferencj i wzięl i udział w uro- c z y s t y m k o n c e r c i e w O r a t o r i u m M a r i a n u m , a w O p e r z e W r o c ł a w s k i e j o b e j r z e l i s p e k t a k l R. Straussa pt. „Kobieta bez cienia”. Dwa kolejne dni spędzili na wycieczce - „Dolina Pałaców i Ogrodów” - w : Jeleniej Górze, Karpaczu i okolicy. Goście zwiedzi l i m. in . : Zamek Książ, Pałac Schaffgotschów, Pałac Staniszów, kościółek Wang, Park Miniatur w Kowarach, Pałac w Wojanowie i kompleks pała- cowy w Łomnicy. Było też wspólne ognisko i plany na następne - I I I spotkanie już za dwa la ta . (EN-N)

których powstało 10 obrazów o niezwykłej i tajem- niczej postaci karkonoskiego Ducha Gór. Wśród l i c z n i e z g r o m a d z o n y c h g o ś c i b y l i p r z e d s t a w i - c ie le władz samorządowych, a w t rakcie spotka- n ia Burmis t rz Mias ta i Gminy wręczył autorowi wystawy upominek – ozdobę ceramiczną w formie Baszty Lubańskiej. Pan D. Miliński w swoim wystą- p i en iu nawiązywał do h i s to r i i o Rzep ió rze . Im- p rezę u świe tn i ł y p r ezen t ac j e opowiadań o Du- chu Gór w wykonan iu młodz ieży g imnaz ja lne j . Z g r o m a d z e n i g o ś c i e m o g l i p o d z i w i a ć o b r a z y przy dźwiękach harmoni jk i us tne j . Gra ł na n ie j Włodz imie rz Zdz ien i ck i , m ie szkan i ec Lwówka Śląskiego.(Stanis ława Sikorska)

34

Ołdrzychowice Kłodzkie

Warsztaty czytelnicze w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapi i w Krosnowicach

Gośc iem warsz ta tów czy te ln iczych by ł Jan Paweł Krasnodębski , autor 27. książek, w tym 13. powieści , 9. tomów wierszy, 3. zbiorów opowiadań i 2. tomów dzienników. Pisarz obecny jest od ponad 30. lat na polskiej scenie l i terackiej .Tematem Jego twórczości są z jawiska zachodzące w polskiej rze- czywistości, budzące się konflikty, frustracje i problemy. Pan Krasnodębski zajmuje s ię również pra-cą z ludźmi uzależnionymi lub mającymi problemy osobowościowe. W związku z tym spotkanie prze- b i ega ło w a tmosfe rze z rozumien ia i t o l e ranc j i . Dało się zauważyć duże zainteresowanie młodzieży twórczością pisarza. Szczególnym powodzeniem i jednocześnie tematem rozmowy stała s ię powieść pisarza pt. „Stokrotka”. Organizatorem warsztatów czyte ln iczych była Bib l io teka Publ iczna Gminy Kłodzko z/s w Ołdrzychowicach, a odbyło s ie ono w ramach projektu: „Czytanie zbliża : Polsko - Czes-kie podróże po l i teraturze” , real izowanego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Trans- g r an i czne j Repub l ika Czeska - Rzeczpospo l i t a Polska na la ta 2007 - 2013; współf inansowanego ze środków EFRR oraz budżetu państwa za pośred- nictwem Euroregionu Glacensis . (Monika Solska)

Wałbrzych

Spotkanie autorskie z Joanną Bator

Na spo tkan ie z Joanną Ba to r , k tó re odby ło s ię 15 maja 2009 r . , wałbrzyscy czyte lnicy cze- kal i od lutego br . Wtedy właśnie ukazała s ię je j ks iążka pt . Piaskowa Góra . Kiedy w majowe po- południe pisarka pojawiła s ię w czytelni Fi l i i nr 7 „Bibl ioteki pod Atlantami” na Piaskowej Górze (dzielnicy Wałbrzycha) , sala wypełniona była do ostatniego miejsca. Spotkanie miało specyficzny charakter . Było rozmową autorki z czytelnikami w je j rodz innym mie jscu , do k tórego powróci ła w swojej powieści. Joanna Bator - pisarka, publicystka i nauczycielka akademicka w : Londynie, Nowym Jorku, Tokio, obecnie w Polsko-Japońskiej Wyż- szej Szkole Technik Komputerowych na Wydziale Kul tury Japoni i , ma w swoim dorobku pisarskim prace naukowe, eseje i opowiadania , publ ikowane w czasopismach. Jes t autorką powieści , wydanej w 2002 r. pt . „Kobieta” oraz zbioru zapisków z Kra- iny Kwitnącej Wiśni – „Japońskiego wachlarza”, za którą w 2004 r . o t rzymała m.in. poznańską Nagro- dę Wydawców. W Wałbrzychu czytelnicy pytal i ją przede wszystkim o Piaskową Górę . Nie były to ła twe pytania . Pani Joanna musiała t łumaczyć s ię z tego, dlaczego miasto z je j książki jes t takie po- nure, a ludzie tacy mali i n ieporadni . Pisarka prze- konywała, że świat je j bohaterów nie jes t do koń- ca taki jednoznaczny. Wałbrzych natomias t , nawet z tamtych t rudnych la t , postrzegany jes t przez c z y t e l n i k ó w z i n n y c h m i a s t j a k o m i e j s c e c i e - kawe i warte odwiedzenia . Było też wielu czytel- n i k ó w , k t ó r z y s t w i e r d z i l i , ż e ś w i a t p o k a z a n y w książce to historia ich rodzin, ludzi , którzy przybyli do Wałbrzycha w poszukiwaniu swojego miej-sca na ziemi. Różne były ich losy, a le miel i swoje marzenia i na swój sposób s taral i s ię je real i -zować. Jednym się udało, innym mniej , a le prze- c ież podobne his tor ie s łyszał lub przeżył każdy. Niewielu jednak potraf i - do nich należy Joanna Bator - tak zajmująco je opisać. Jedno jes t pewne - o tym zgodnie zapewnial i p isarkę czyte lnicy - ks iążka wzbudza spore emocje i z pewnością na długo pozostanie w pamięci tych, którzy ją prze- czytają .

Bator Joanna. Piaskowa Góra. Warszawa: Wy- dawnic two W.A.B. , 2009 , s . 448 (Arch ipe lag i )

Jeszcze długo po zakończeniu spotkania t rwa- ły w bibliotece indywidualne rozmowy jego uczest- ników z autorką. Wzruszeni byl i wszyscy, a le to by ło wy ją tkowe spo tkan ie , bo p rzec i eż Joanna Bator powiedziała jasno w jednym z wywiadów, t rawestując tytuł znanej książki , że . . . mężczyźni są z Marsa, kobiety z Wenus, a ona jes t z Wałbrzy-cha. Pisarka of ic ja lnie zapowiedziała dalszy ciąg Piaskowej Góry . Czekamy… (K.P.)

Gość warsztatów czytelniczych w Krosnowicach - pisarz J .P. Krasnodębski Fot . Arch. Bibl ioteki w Ołdrzychowicach Kł .

35

Strzel in

Humor na wysokim poziomie

17 kwietnia br . w murach Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Strzelinie odbyło się kolej-ne spotkanie autorskie . Tym razem nasza bibl ioteka gościła doskonale znaną wszystkim słuchaczom kana łu t r zec iego Po l sk iego Rad ia , pan ią Mar ię Czubaszek. Ta znakomita, niezwykle barwna i uro- cza postać, choć zapewne wyczerpana t rudami po- dróży (na s ta łe mieszka w Warszawie) , nie dała po sobie poznać zmęczenia . Zaskoczyła czytelników swoją spontanicznością , udowodni ła , że można, a nawet t rzeba zachowywać dobry nas t ró j także w sytuacjach, które nie napawają optymizmem. Jak podkreślała wielokrotnie , tylko przez zachowanie dystansu wobec świata i samego siebie możliwe jest przejście przez życie z uśmiechem na twarzy. Prze- konywała o tym z właśc iwym sob ie wdz ięk iem i swadą wytrawnego gawędziarza. Uczestnicy spot- kan ia p rzys łuch iwa l i s i ę j e j z zapa r tym tchem, w skupieniu, jakby czytając jakąś interesującą po-wieść (może „nowość” zaczerpniętą z bibliotecznych zbiorów?), oczekując przy tym wciąż nowych, inte-resujących przygód z jej i nie tylko jej życia. A były wśród nich zarówno anegdoty, które bawiły do łez, jak i his tor ie wymagające chwilowego zatrzyma- n ia s i ę , zas t anowien ia , może odrob inę ana l i zy . Jedne dotyczyły poważnych kwest i i , inne drobno- stek. Wszystkie były traktowane przez panią Marię z pewnej perspektywy właśnie, czyli – dla zachowa- nia równowagi psychicznej – z przymrużeniem oka. Zdarzało s ię zatem słyszeć na przemian t łumiony śmiech i westchnienia oczarowanych słuchaczy, co sprawiało wrażenie niby rozgrywanego spektaklu emocj i . Podczas luźnych rozmów udało s ię zdobyć o naszym gościu wiele ciekawych informacji. Maria Czubaszek , to cz łowiek - ork ies t ra : sa tyryczka , pisarka, poetka, scenarzystka, felietonistka, dzien- n ika rka , choć s ama ok re ś l a s i eb i e z p r ze sadną skromnością jako “autorkę rozrywkową”. Rzeczy- wiście , od wielu la t zajmuje s ię zawodowo rozba- wianiem ludzi , a le na pewnym poziomie. Nie jes t zwolenniczką naśmiewania się z czyjegoś nazwiska, a tym bardziej z wyglądu. Takich żartów nie uznaje. Nie bawią ją za tem c iąg łe dowcipy o "brac iach

bliźniakach”… Natomiast wyjątkowo ceni sobie ludzi z poczuciem humoru, zwłaszcza tych, umie- jących żartować z samych siebie. Daleka jest od przy- pisywania te jże cechy poszczególnym narodom. Chociaż is tnie je pojęcie „żar t angielski” , to nie oznacza ono bynajmniej , że wszyscy Anglicy są zabawni . Jednak z całą pewnością c i Polacy, któ- rzy byli uczestnikami tego spotkania, stanęli na wy- sokości . . . humoru Pani Czubaszek. (P.Sz.)

Lekcja na wysokim poziomie

Już po r az d rug i na b ib l i o t ecznym s t rychu miało miejsce spotkanie naszych młodych czytel- n ików z grupą „Kalander” . Tym razem było ono poświęcone zgłębianiu ta jników drukarstwa z cza- sów Gutenberga. Uczestnicy warsztatów zostali zatem przeniesieni w wiek XV, do pracowni słynnego wynalazcy ruchomej czcionki, a sprzyjały temu za- równo s tylowe kost iumy moderatorów i używane przez nich rekwizyty – repl iki tych his torycznych, jak i specyficzny kl imat poddasza. Czytelnicy pró- bowali wciel ić s ię w rolę zecerów i pod bacznym okiem specjalistów składali teksty przy użyciu tzw. “głowiczek”, a następnie - po uprzednim spraw- dzeniu, czy wszystko zostało dopięte na ostatni gu- zik - swoje prace zanosili do druku. Nie bez wysiłku odbi ja l i tekst na papierze, przygotowanym przez d rukarza , własnoręczn ie obs ługu jąc a rcha iczną prasę drukarską. Dochodzi ło wówczas do zabaw- nych sy tuac j i . Dopiero w odc iśn ię tych teks tach zauważano błędy. Powstały komiczne przekształ-cenia s łów. Raz były one odwrócone do góry noga-mi, innym razem brakowało jakie jś głoski , bądź w miejscu jednej s tała zupełnie inna, przez co pow- s tawały śmieszne przekształcenia wyrazowe. Po- myłki uświadamiały znaczenie dawnego “składa-cza czcionek” i wartość jego uważnego, s taranne- go działania. Sprawiły też, że podróż w świat histo-r i i , n ie dość że interesująca poznawczo, to dostar-czyła dużo okazji do śmiechu. Trudno jest wyobra-zić sobie bardziej owocną naukę nad tę praktyczną, w dodatku real izowaną w warunkach radosnej zabawy. To naprawdę była lekcja na wysokim po-ziomie. (Paweł Szachniewicz)

Młodzi czytelnicy ze Strzel ina zgłębiają ta jniki drukarstwa z czasów Gutenberga Fot . Arch. PiMBP w Strzel inie

Gość specjalny MiGBP w Strzel inie - Pani Maria Czubaszek Fot . Arch. MiGBP w Strzel inie

36

Świeradów- Zdrój

Wolontariat w bibl ioteceCzym jes t wolontar ia t? Tego wyjaśn iać n ie

po t rzeba dz iec iom z Mie j sk iego Zespo łu Szkó ł w Ś w i e r a d o w i e - Z d r o j u . M ł o d z i w o l o n t a r i u s z e wspomagają działania , które czynią ten świat lepszym, bardz ie j ko lorowym, im samym pozwala- ją poczuć się bardziej wrażliwymi, pomocnymi i po- t rzebnymi.W świeradowskiej b ibl iotece w 2002 r . zebrała s ię grupa dzieci , k tórym nie był obo- ję tny los s tarszych, schorowanych, czytelników. Odwiedza l i i ch , p roponu jąc na jp i e rw sys t ema- t y c z n ą w y m i a n ę k s i ą ż e k z b i b l i o t e k i , a p o t e m zakupy leków, odśnieżanie chodnika , wyprowa- dzanie psa, wręczanie kartek świątecznych z życze- n i a m i i d r o b n y m i u p o m i n k a m i i t p . W b i b l i o - t e c e o d b y w a j ą s i ę t e ż s p o t k a n i a z s e n i o r a m i . Słowa podziękowań i uśmiechy s tarszych osób są d la młodych wolontar iuszy największą zapła tą . Grupa przyjęła nazwę „Czynny Wolontar ia t” . Do a k c j i d o ł ą c z y l i n a u c z y c i e l e i k o l e j n e r o c z n i k i uczn iów . Symbo lem „Czynnego Wolon t a r i a t u” została „Róża” - królowa kwiatów. Będzie ona wrę- c z a n a n a j b a r d z i e j z a a n g a ż o w a n y m w t ę p r a c ę uczniom, ale też młodzież będzie nią obdarowy-wać swoich podopiecznych. Wolontar ia t to praca w y m a g a j ą c a p o ś w i ę c e n i a i e m p a t i i . W 2 0 0 8 r . t rzy młode wolontar iuszki : Karol ina Tet ich, Joan- na Chwaszcz i Anna Lęba postanowily zainteresować osoby s tarsze obsugą komputera . Dziewczynki - wspólnie ze stażystką, absolwentką l iceum o profi- lu zarządzania informacją - ułożyły skrócony program kursu komputerowego dla seniorów, w któ- rym znalazły s ię m.in. zagadnienia: budowy komputera , jego uruchamiania , zapoznania z edytorem teks tu , tworzen ia dokumentu , obs ług i In te rne tu i tp . Do tej pory odbyły s ię dwie edycje kursu kom- p u t e r o w e g o , w k t ó r y m u c z e s t n i c z y ł o 2 0 o s ó b . Uczące się osoby starsze, jak i uczący je ludzie mło- dz i , są zadowoleni . Wolontar ia t pomaga w edukacj i osób starszych, ale też buduje więzi między- pokoleniowe. Bibl io teka świeradowska s ta ła s ię więc miejscem bardzo przyjaznym zarówno uczniom, jak i osobom w starszym wieku. (XY)

BSB czyl i Bibl ioteczny Sposób na Bycie

Miejska Biblioteka Publiczna w Świeradowie- Zdroju od kilku lat wydaje swój Magazyn Kultural- ny. Gazetka - miesięcznik pt."BSB czyli Bibliotecz- ny Sposób na Bycie" zawiera wiele interesujących ma te r i a ł ów , p r zygo towywanych p r zez młodych czy te ln ików. Można np . dowiedz ieć s ię o : p i szą- cych sławnych kobietach, edukacji teatralnej , czyli teatroterapii , czy też uczestniczyć w sondzie czy- t e l n i cze j na t ema t twórczośc i S . Meye r , au to rk i "h i tów czy te ln i czych" . War to p rzy okaz j i wspo- mnieć o in te resu jących a r tyku łach zawar tych we wcześnie jszych numerach pisma, a więc o : Liczy-

rzepie - s t rażniku górsk ich skarbów, nowościach ks iążkowych, konkurs ie plas tyczno-technicznym p t . "Duch gó r Ka rkonoszy w Twoje j wyobraźn i " i o "Książce za złotówkę" w Bibliotece świeradow- skie j . Pojawiła s ię in teresująca nota tka wraz z ze- s tawem tematycznym książek o "Światowym Dniu Kota" informująca, że w co t rzecim polskim domu mieszka kot, co stawia nasz kraj na III miejscu w świe- c i e pod wzg lędem l i czby tych zwie rzą t , z a raz po Australii i USA. Warte uwagi są artykuły o wolonta- r i ac ie młodz ieżowym i o "Błyskawicznym kurs ie komputerowym" dla seniorów, prowadzonym przez młodych świeradowskich wolontariuszy. Jest też ob- s ze rna i n fo rmac j a o "B ib l i o t ecznym go towan iu czyli poznawaniu sztuki kulinarnej" w czasie fer i i w bibliotece. W gazetce ukazuje się również "Kalen- darz rocznic literackich", przysłowia ludowe na każdy miesiąc oraz informacje o przygotowaniach do kolejnej imprezy z cyklu "Z książką na walizkach", a tak- że podziękowania, kierowane do czytelników, któ- rzy przekazali pieniądze na "Fundusz czytelniczy". Choć p i smo wydawane j e s t w sposób ama to r sk i , to - j ak p isze Pani Krys tyna P io t rowska , dyrektor Biblioteki - jest ono bliskie sercu, ponieważ zawarte w nim materiały dotyczą pracy w bibliotece, jej czy- telników, sukcesów i porażek. Pismo jest potrzeb-ne w bibliotece, bo dzieci, ich rodzice i dziadkowie z za interesowaniem czyta ją o sobie . Dodatkowym bodźcem do wydawania gazetki okazał s ię fakt , iż w gazecie lokalnej często dla bibl ioteki brakowało miejsca. Wymyślono więc gazetkę, w której wydawa- n i e mocno zaangażowa l i s i ę m łodz i c zy t e ln i cy . I e f ek t co mie s i ąc j e s t a ż nad to w idoczny . (EN-N)

3737

ECHA WROCŁAWSKIE

• Przynajmniej o rok opóźni s ię rozpoczęcie budowy nowej Biblioteki Politechniki Wrocławskiej. To efekt ciągnącego się od kilku miesięcy konfliktu po- między Uczelnią a spółką Wrocławskie Centrum Badań EIT+. Do tej pory spierano się głównie o po- dział udziałów w spółce między miastem, zarządem wojewódz twa i wroc ławskimi ucze ln iami .Teraz doszedł spór o to , kto ma zarządzać l iczącą 13 tys . m2 biblioteką? - "Pieniadze na inwestycje pozyskała Politechnika Wrocławska" - twierdzą jej władze. -"To spółka a nie uczelnia pozyskała pieniadze na budowę biblioteki" - twierdzą z kolei władze spółki. Czy więc s t u d e n c i w y p o ż y c z ą k s i ą ż k i w n o w y m g m a c h u w 2013 r.? Termin już dziś wydaje się nierealny.

• Jeszcze w 2009 r . otwarta zostanie we Wrocławiu kolejna Multi teka – multimedialna biblioteka miejska. Będzie się mieścić na parterze wielkiego poma- rańczowego budynku przy ul . M. Reja .

• 3 czerwca br. w Zakładzie Narodowym im. Ossoliń- skich we Wrocławiu – już po raz szósty - odbyła s ię uroczystość wręczenia Nagrody Jana Nowaka-Jezio- rańskiego. Otrzymał ją pisarz , dramaturg, eseis ta , pol i tyk, ostatni prezydent Czechosłowacji i pierw-szy prezydent Republiki Czeskiej - Vaclav Havel . Nagroda ta została ustanowiona w 2004 r. przez Jana Nowaka - Jeziorańskiego, miasto Wrocław, Uniwer- sytet Wrocławski , Zakład Narodowy im. Ossol iń- skich i Kolegium Europy Wschodniej .

• Gimnazjum nr 25 przy ul . Orzechowej we Wrocła- wiu otrzymało imię Władyslawa Kopalińskiego, najbardziej znanego w kraju autora s łowników.Gim- nazjum wrocławskie to druga szkola w Polsce, której patronem został Władyslaw Kopal iński .

• Na uroczystej sesji Rady Miejskiej z okazji Święta Wrocławia,Urszula Kozioł, znana wrocławska poetka i publicystka, otrzymała tytuł Honorowego Oby- watela Miasta Wrocławia. Jest pierwszą kobietą , której przyznano to wyróżnienie .

• Do s ierpnia 2011 r . ma być gotowa - za 33 mln zł - nowoczesna Biblioteka wrocławskiego Uniwersy-te tu Ekonomicznego w kampusie uczelni przy ul . Komandorskiej. Żadna z 12. firm, które stanęły do prze- targu nie oprotestowała wyniku i w połowie czerwca br . została podpisana umowa z wykonawcą.

•Uruchomienie "Poczytalni" to c iekawy pomysł pracowników Miejskiej Bibl ioteki Publ icznej we Wrocławiu, który zrodził się w maju br. w czasie trwa- nia Tygodnia Bibliotek. Była to ki lkudniowa akcja w holu głównym wroclawskiego Dworca PKP. Jej zorganizowanie było możl iwe dzięki życzl iwości dyrekcj i kolei . Celem akcj i było przekonać ludzi , że zamiast nudzić się na peronie, można czas ten spę- dzić na czytaniu książek lub prasy. W tym czasie w "Poczytalni" gościł rysownik - Tomasz Broda i ilu- s t ratorka książek - Joanna Zagner-Kołat . Dyrekcja

Bibl ioteki zastanawia s ię , czy po remoncie budynku dworca PKP stworzyć w nim na s ta łe miejsce do czytania książek. Jedynym problemem - jak zwykle - są pieniądze.

• Bardzo zasłużonemu Wydawnictwu „Ossolineum” grozi upadłość. Jego długi sięgają już 3 mln zł. Praw- dopodobnie ratunkiem dla Wydawnictwa jest skon- centrowanie s ię tylko na działalności edytorskiej , z pominięciem działalności drukarskiej i dystry- bucyjnej. Zarząd próbuje ratować Firmę. W tym celu sprzedał drukarnie i pozbył się księgarń w : Pozna- niu, Krakowie i Łodzi. I choć dwie ostatnie mają nowych właścicieli , to nadal będą działać pod szyldem Ossol ineum. Księgarnię we Wrocławiu udało s ię uratować od l ikwidacj i , a chcąc poprawić kiepską sytuację f inansową i ra tować s ię przed upadkiem pracownicy Wydawnictwa postanowili . . . ustanowić rekord Guinnessa w sp rzedaży swoich ks iążek . W tym ce lu w dn iach 29 ma ja - 2 cze rwca b r . - przez 100 godzin - sprzedawali książki na dwor- cach kolejowych we : Wrocławiu, Katowicach, Opo- lu i Częstochowie. Akcja s ię powiodła , sprzedano wiele egzemplarzy książek, uzyskano potrzebne środ- ki f inansowe, bi jąc przy okazj i rekord Guinnessa.

• Krakowski pisarz – Łukasz Orbi towski jes t autorem na jnowsze j ks iążki o Wrocławiu p t . Świę ty Wrocław . Książka ta to horror-ballada o Polsce pro- roków, pielgrzymów i wariatów, o mieście pierwszych miłości , o wiośnie dziewięciu cudów i o zbli- żającej s ię katastrof ie . Promował ją autor osobiś- c ie na marcowym spotkaniu z czytelnikami w Ka- wiarni Li teratka na wrocławskim Rynku. Książka ukazała s ię nakładem Wydawnictwa Li terackiego.

•W maju br . w Auli Leopoldyńskiej Uniwersyte- tu Wrocławskiego odbyło s ię spotkanie z austr iac- kim dziennikarzem, pisarzem i t łumaczem - Mart i- nem Pollackiem. W trakcie spotkania (w języku pol-skim) autor zaprezentował swoją najnowszą książkę pt. Dlaczego rozstrzelali Stanisławów. Warto wspo-mnieć, że pisarz przełożył na język niemiecki wszyst-kie książki Ryszarda Kapuścińskiego. Spotkanie zor- ganizował Austriacki Konsulat Generalny w Krako-wie i Bibl ioteka Austr iacka we Wrocławiu.

•Bibl io teka Uniwersyte tu Humboldta w Ber l in ie przekazała Ossolineum XV-wieczną książkę, dzieło Alber ta z Bresci i pt . Tractatus de arte loquendi e t tacendi . Książka jest niewielka, ma 10 kart i dawniej była bardzo popularna, dlatego w XV w. wydano około 10 edycj i tego tytułu. Przed wojną należała do Ossolineum, które wtedy mieściło się we Lwowie.

•W Muzeum Narodowym we Wrocławiu przez całe lato czynna będzie wystawa pt. "cd. Nauki chodzenia". Autorami prezentowanych prac są dwaj znakomici wrocławscy twórcy: poeta - Tadeusz Różewicz i gra- f ik - Eugeniusz Get-Stankiewicz . Powsta ła teka

38

plansz, podarowanych Muzeum przez artystów, na którą składają się wiersze T. Różewicza oraz rysun-ki E. Geta - Stankiewicza. To już druga wspólna wystawa obu artystów we wrocławskim Muzeum Narodowym. P ie rwsza mia ła mie j sce w 2003 r . i nosiła tytuł "Zabawy przyjemne i pożyteczne".

•Tadeusz Różewicz - wrocławski poeta, dramaturg i prozaik otrzymał w czerwcu br. - "w uznaniu szcze- gólnych zasług dla kultury ojczystej" - doktorat ho- noris causa Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrod- niczego im. Jana Kochanowskiego w Kielcach."Za nadaniem twórcy tej godności przemawia przede wszystkim wielkość i oryginalność jego dzieła, uzna-nie wyrażane przez najwyższe gremia artystyczne i naukowe oraz szczególna dla nas bliskość Kielec- czyzny w jego utworach" - uzasadniła swój wniosek Rada Wydziału Humanistycznego Uczelni.

• Wrocławskie Biuro Li terackie otrzyma w 2010 r . nową siedzibę na I piętrze kamienicy przy ul. Przej- ście Garncarskie 2 na wrocławskim Rynku. Będzie tu również księgarnia i salon spotkań. W nowej sie- dzibie na wieczory autorskie pisarzy i poetów bę- dzie mogło przyjść ki lkadziesiąt osób. Koszt prze- budowy zabytkowej kamienicy z 1901 r . wyniesie około 10 mln z ł . Remont s f inansuje wrocławski Urząd Miejski .

• W czerwcu br . nakładem wrocławskiego Wydaw- nictwa VIA NOVA ukazał się album Wrocław 1947. Fotograf ie lotnicze , a tydzień później na wrocław- skim rynku s tanęła wystawa, na której można było podziwiać zawarte w albumie zdjęcia. Należy wspo- mnieć, że obecny album z fotograf iami lotniczy- m i t o k o l e j n a b a r d z o i n t e r e s u j ą c a p u b l i k a c j a . Wcześniej ukazały s ię a lbumy: Nad Wrocławiem i Wrocław na fotografii lotniczej z okresu międzywo- jennego. Wydawnictwo ma też w dorobku inne jesz-cze albumy z fotografiami Wrocławia, zarówno histo- rycznymi, jak i współczesnymi. W planie są również powieści i książki his toryczne o Wrocławiu, a tak- że a lbum z fotograf iami lotniczymi, wykonanymi w 1957 r . - po rozebraniu wrocławskich ruin.

• Prace przy budowie biblioteki Uniwersytetu Wro-cławskiego - po aferze korupcyjnej - znowu ruszyły pełną parą. Władze Uniwersytetu zapewniają, że bu- dynek będzie gotowy na wiosnę 2011 r . i już rok później mogliby z bibl ioteki korzystać s tudenci . Uczelnia potrzebuje jeszcze 170 mln zł . Na s tanie aktualnie jes t jedynie 20 mln zł , a 2010 r . ma być kluczowy dla zakończenia prac.Dziś nie tylko wła- dze uczelni zadają sobie pytanie - co s ię s tanie , jeśl i ministerstwo postanowi zaoszczędzić na wroclawskiej inwestycji, która ciągnie się ponad 6.lat?

• Oficjalnie wiadomo już, że nie powstanie bibl io-teka w miejscu popularnego wśród studentów Klubu Kalogródek. Uczelnia nie dostała planowanych 24 mln zł unijnej dotacji z Urzędu Marszałkowskiego. Uniwer- sytet Wrocławski będzie jednak remontował budy- nek Instytutu Historycznego przy ul. Szewskiej. Zosta- ną odnowione zaniedbane wnętrza budynku, zmienio- ny zostanie układ pomieszczeń oraz zaadaptowane

zostaną nie wykorzystane do te j pory s t rychy.

• 1 l ipca br. w Sali Wielkiej wrocławskiego Ratusza zgromadzi l i s ię przyjaciele i entuzjaści Normana Daviesa - brytyjskiego his toryka wal i jskiego po- chodzen ia , au to ra p rac h i s to rycznych do tyczą - cych his tor i i Europy, Polski i Wysp Brytyjskich - żeby uczcić Jego 70. urodziny. Atmosfera benefisu była niezwykle serdeczna. Był toast i wiele ciepłych życzeń. Pośród wielu prezentów historyk otrzymał swoją karykaturę autorstwa wrocławskiego artysty - Tomasza Brody. Trzyma na niej harmonię, zbudo- waną z wrocławskich kamieniczek. Jubilat otrzymał też Dolnośląski Klucz Sukcesu, zyskujac tym samym tytuł największej osobowości w promocj i regionu. W swoim przemówieniu autor monograf i i o Wro- c ławiu i wie lu innych publ ikac j i h i s to rycznych wielokrotnie podkreślał swoje wielkie przywiąza- nie do s tol icy Dolnego Śląska.

• Wrocławski pisarz - Marek Krajewski, autor sześciu powieści kryminalnych o komisarzu niemieckiej policji kryminalnej Eberhardzie Mocku , zastrzegł nazwisko swojego bohatera w urzędzie patentowym. Przyznał , że jednym z impulsów do tego kroku było opubl ikowanie powieści Breslau Forever innego wrocławskiego pisarza - Andrzeja Ziemiańskiego. Nazwisko bohatera książek Krajewskiego będzie teraz chronione podwójnie - prawem autorskim oraz jako znak towarowy przez urzad patentowy np. w hote- larstwie czy gastronomi. - "Nie zrobiłem tego dla pie- niędzy, jestem pisarzem, nie chcę zarabiać na Mocku poza l i teraturą" - t łumaczy pisarz .

• W czerwcu br. zorganizowano we Wrocławiu wy- cieczkę śladami Marka Hłaski. Z okien zabytkowe-go tramwaju "Baba Jaga" można było zobaczyć 10 miejsc związanych z pisarzem i poznać ich historię. Pisarz był przez wiele lat związany z Wrocławiem. Tu chodził do szkoły, tu powstał pierwszy jego utwór pt."Baza Sokołowska" i film na podstawie jego opowiadania. Tu też na planie fi lmu poznał swoją żonę. Przewodnikiem wycieczki była Kamila Sowińska - miłośniczka twórczości Marka Hłaski.

• W przyszłym roku we Wrocławiu, w kamienicy przy Rynku, między Dworem Polskim a Pasażem pod B ł ę k i t n y m S ł o ń c e m p o w s t a n i e m u l t i m e d i a l n e Muzeum "Pana Tadeusza". Będzie to - według Pre- zydenta Wrocławia - najnowocześniejsze muzeum w P o l s c e . C e n t r a l n ą j e g o c z ę ś c i ą b ę d z i e s a l a z rękopisem "Pana Tadeusza". Będą też gabinety wielkich Polaków, poświęcone Władysławowi Barto- szewskiemu i Janowi Nowakowi - Jeziorańskiemu. Docelowo obiekt zostanie podzielony na 3 części. W I części znajdzie się wystawa stała, poświęcona epoce romantyzmu, w II części prezentowane bę- dą ekspozycje czasowe, w części I II będzie tzw. "edukatorium", czyli miejsce, w którym będzie mo- żna poznawać "żywą" historię. Piwnice i dolne kon- dygnacje zajmą kawiarnie, restauracje i sklepiki . Generalny remont kamienicy "Pod Złotym Słońcem" pochłonie 35 mln zł.

Zebrała i opracowała: Elżbieta Niechcaj-Nowicka

3939

WARTO WIEDZIEĆ

• 4 kwietnia br . na aukcji antykwarycznej w Krako-wie sprzedano za 100 tys . z ł nieznany l is t Adama Mickiewicza. Według specjal is tów poeta nakreśl i ł w języku francuskim kilkuzdaniowy list do swojego przyjaciela Jules`a Micheleta w Paryżu około 1840-1844 roku . Mick iewicz wspomina w tym l i śc i e o swoich wykładach i skarży się na zdrowie. Nabywcą l is tu jes t 53-le tni kolekcjoner z Mazowsza, który zapewnił , że l is t zostanie w Polsce.

• W Paryżu na Sorbonie odbyła s ię międzynarodo- wa konferencja promująca wpis Archiwum Instytu-tu Li terackiego „Kul tury” w Maisons Laf i t te na l is tę Pamięć Świata UNESCO. Od ponad roku s ta-ra s ię o to Dyrekcja Archiwów Państwowych oraz p r zewodn iczący Po l sk i ego Komi t e tu p rog ramu „Pamięć Świata”. Znaczna część wystąpień na kon-ferencj i była poświęcona Instytutowi Li terackie- mu i jego za łożycie lowi Jerzemu Giedroyciowi . War to wspomnieć , że ce lem programu „Pamięć Świata” jest ochrona dziedzictwa dokumentacyjne-go o światowym znaczeniu. Na l iście znalazło s ię 158 dokumentów, w tym 7 z Polski , m.in. : autograf dzie ła Mikołaja Kopernika „De revolut ionibus”, r ękop i sy Fryderyka Chopina , podz iemne a rch i - wum getta warszawskiego ( tzw. Archiwum Ringel- b luma) , Archiwum Komisj i Edukacj i Narodowej (jako dokument pierwszego nowoczesnego minister-stwa edukacji w Europie) oraz 21 Postulatów Gdań-skich z Sierpnia 1980 r .

• W Klasztorze Kamedułów w Wigrach (Podlaskie) p o w s t a ł a C z y t e l n i a W i g i e r s k a B i b l i o t e k i J a n a Pawła II . Papież wypoczywał w Wigrach w 1999 r . Przygotowano dla niego specjalny apar tament . Po wizycie miejsce to zostało udostępnione turystom. Obok apartamentów w tzw. Kapl icy Kanclerskiej pows ta ła czy te ln ia – b ib l io teka , w k tó re j ak tu - alnie znajduje s ię 500 woluminów o Janie Pawle II oraz autors twa papieża. –„To jes t początek budowy wielkiej bibl ioteki o Janie Pawle II . Bibl ioteka ma być także dostępna w Internecie . Chcemy na- wiązać współpracę z wieloma miastami dla rozwoju tego miejsca” – informuje dyrektor Domu Pracy Twórczej w Wigrach.

• Palestyński Instytut Tamer – organizacja pozarzą- dowa na rzecz edukacj i społeczności – został uho- norowany za pracę na rzecz promowania czytel -nictwa wśród dzieci na Zachodnim Brzegu Jorda- nu i w Stref ie Gazy. Organizacja ta zdobyła tego-roczną Nagrodę Pamięc i As t r i d L indg ren , na j - ważniejsze wyróżnienie , przyznawane propagato- rom i twórcom l i teratury dla dzieci . Wyróżniono „niezwykły zakres i wszechstronność” działań te j organizacji . „Instytut Tamer z wytrwałością, odwa- gą i kreatywnością od 20. lat kształtuje gusta czytel-nicze i wyobraźnię wśród młodych Palestyńczyków” – poinformowano w uzasadnieniu.

• Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka w Kato- wicach – szpi ta l , do którego dziennie t raf ia około 50-60 małych pacjentów – wydało książeczkę dla dz iec i p t . Wyprawa po skarb zdrowia , k tóra ma pomóc „oswoić” pobyt w szp i ta lu , pomóc dz ie - c iom – pacjentom w zminimalizowaniu poczucia osamotnienia czy zagrożenia w t rudnej szpi ta l - ne j rzeczywis tośc i . Głównymi bohaterami ks ią - żeczki są lekarze – jako czarodzieje , pielęgniarki - rusałki i karetka pogotowia ratunkowego jako ka- roca pędziwiatra. Pomysłodawczynią i autorką tek-s tu jes t psycholog kl iniczny i jednocześnie rzecznik praw pacjenta w GCZD – dr Justyna Dubiel .

• Z okazj i przypadającej 200. rocznicy urodzin pisarza Mikołaja Gogola , zarówno na Ukrainie , jak i w Rosji t rwały dyskusje o przynależności narodo-wej pisarza. Rosjanie twierdzą, że Gogol należy do nich, gdyż pisał po rosyjsku, zaś Ukraińcy utrzymu- ją, że Gogol to ich pisarz, gdyż urodził się na Ukrai- nie , opisywał w swoich dziełach życie ukraińskie i zwyczaje narodowe. O rocznicy 200. lecia urodzin Gogola g łos zabra ł zarówno prezydent Ukrainy, jak i premier Rosj i .

• Na Uniwersytecie w Boloni i odbyło s ię spotka- n ie po l sk ie j nob l i s tk i – Wis ławy Szymborsk ie j z włoskimi czytelnikami. Przybyło na nie ponad 1,5 tys . osób, a wśród nich Umberto Eco - włoski f i lozof, pisarz i felietonista. Poetka czytała po polsku swoje wiersze, które następnie przedstawiono we włos-kim t łumaczeniu, pochodzącym z edycj i je j poezj i w przekładzie i opracowaniu wybitnego polonis ty – prof . Pietro Marchesaniego. W trakcie spotkania głos zabrał Umberto Eco, który poinformował zebra-nych, że przygotowuje wielką antologię l i teratury „od Homera do Szymborskiej”. Zaprezentowano też f ragment wywiadu z Woodym Allenem, który jes t miłośnikiem poezj i naszej wielkiej Poetki .

• We Włoszech ukazał sie nowy, obszerny zbiór poezj i Wisławy Szymborskiej . Polska nobl is tka re- gularnie odwiedza ten kraj , a Jej twórczość cieszy się tam wielkim powodzeniem."La Repubblica" na- pisała ostatnio :"Póki s ignora z Krakowa pisać bę- dzie wiersze, świat nie zasługuje na koniec świata".

• W maju br . w Polsce gości ł Eduardo Mendoza, jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy h i s zpańsk i ch , k tó ry zap rezen towa ł wa r szawia - kom swoją najnowszą powieść pt . Niezwykła pod-róż Pomponiusza Flatusa .

• Ukazała się wyjątkowa publikacja, ważąca prawie 5 kg i l icząca ponad 600 stron. Jest nią Księga Wiel- kiego Księstwa Litewskiego, napisana przez histo- ryków z : Polski , Li twy i Białorusi , a wydana przez Ośrodek Pogranicze sztuk, kul tur , narodów z Sejn (Podlaskie) . Księga napisana jest w czterech języ- kach: polskim, białoruskim, litewskim i angielskim.

40

Zawiera eseje, rozprawy, a także ikonografię histo- ryczną. Została wydana w nakładzie 1 tys. egzempla-rzy i trafiła już do największych bibliotek w Polsce, na Li twie i Białorusi . „Celem tej nietypowej pu- b l i k a c j i j e s t w s z e c h s t r o n n a i n o w o c z e s n a p r e - zentacja Wielkiego Księstwa Litewskiego, a na jego przykładzie bogatego dziedzic twa wielokul turo- wości Jagiel lońskiej Rzeczypospol i te j” – poinfor- mował szef Ośrodka Pogranicze.

• Z okaz j i p rzypada jące j 100 . roczn icy urodz in i 65. rocznicy śmierci pisarza i żołnierza – Adolfa Marii Bocheńskiego, w Warszawie, na istniejącym od 5. lat skwerze Jego imienia stanie pomnik pisarza.

• Bibl ioteka Śląska w Katowicach, dzięki uni jnej dotacj i , przygotuje kosztem około 7,2 mln zł projekt skopiowania do zasobów internetowych 27 tys. swoich najcenniejszych zabytkowych publ ikacj i . Umowę na finansowanie utworzenia Śląskiej Inter- ne towej Bib l io tek i Zasobów Zabytkowych pod- pisal i na początku l ipca br . w Katowicach minis ter kultury - Bogdan Zdrojewski , marszałek wojewódz- twa ś ląskiego - Bogusław Śmigie lsk i i dyrektor Bibl ioteki Śląskiej - Jan Malicki .

Odeszl i od Nas

Profesor Jan Błoński

10 lu t ego b r . zmar ł w Warszawie p ro f . d r hab . Jan Błoński , his toryk l i teratury, krytyk l i teracki , eseis ta , t łumacz i nauczyciel akademicki . Był dy- rektorem Ins ty tutu Fi lo logi i Polskie j , k ierowni- kiem Zakładu Teatru i Katedry Li teratury Polskiej XX wieku na Uniwersytecie Jagiellońskim, autorem t o m ó w o h i s t o r y c z n y m z n a c z e n i u d l a p o l s k i e j humanistyki .

Pisarz Mario Benedett i

W stol icy Urugwaju Montevideo zmarł w wieku 88 la t znany la tynoamerykańsk i p i sa rz – Mar io Benede t t i . P i sa rz by ł po tomkiem włosk ich imi -grantów, którzy przybyli do Urugwaju na początku XX w. Zas łynął w świec ie jako autor powieśc i : Rozejm, Urodziny Juana Angela, Dziękuję za ogień. Pisał też wiersze, eseje i opowiadania .

Pisarz Maurice Druon

14 kwietnia br . w wieku 90. la t zmarł f rancuski pisarz i pol i tyk Maurice Druon. Polskim czytelnikom znany jest głównie jako autor powieści o fran- cuskich królach z dynast i i Kapetyngów - Królowie przeklęci .

Pisarz James Graham Ballard

19 kwietnia br . , po długiej chorobie , w wieku 78 la t zmarł czołowy brytyjski pisarz James Graham Ballard, autor m.in. autobiograficznej powieści pt . Imperium Słońca, która została sfilmowana w 1987 r. przez Stevena Spielberga.

Pisarz Frank McCourt

W wieku 78 la t zmarl w Nowym Jorku amerykań-s k i p i s a r z i r l a n d z k i e g o p o c h o d z e n i a - F r a n k McCourt , laureat Nagrody Pul i tzera i nagrody s to- w a r z e s z e n i a a m e r y k a ń s k i c h k r y t y k ó w l i t e r a c - kich za autobiograf iczną powieść Prochy Angel i , przetłumczoną na 25 języków. Powieść ta w 1999 r. zos t a ł a zekran izowana . P i sa rz j e s t t eż au to rem innych powieści : I rzeczywiście oraz Nauczyciel . Tylko w USA sprzedano ponad 10 mln egzemplarzy książek pisarza.

Profesor Leszek Kołakowski

17 l ipca br . zmarł jeden z najwybitniejszych pol-skich f i lozofów, światowej s ławy naukowiec, ese- i s t a , p u b l i c y s t a i p r o z a i k . O p u b l i k o w a ł p o n a d 400 prac naukowych, napisał ponad 30 książek, wydanych w wielu językach. Od 1959 r . k ierował katedrą f i lozofi i na Uniwersytecie Warszawskim. W 1968 r . , za udział w wydarzeniach marcowych, pozbawiony zos ta ł ka tedry .Odebrano mu prawo wykładania i publ ikowania.Wyemigrował z kraju. P o k r ó t k i m p o b y c i e w P a r y ż u , o s i a d ł n a s t a ł e w Angli i . W 1970 r . został profesorem Uniwersy- tetu w Oxfordzie. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk, Fundacj i im. Stefana Batorego i Stowarzy-szenia Pisarzy Polskich.

Zebrała i opracowała: Elzbieta Niechcaj-Nowicka

Nagrodzeni

• W Konkursie Polskiej Sekcj i IBBY na „Dzie- c i ęcy Bes t se l l e r Roku” nagrodę za równo ju ry profesjonalnego, jak i dziecięcego zdobyła książ- ka aus t ra l i j sk iego p i sa rza Markusa Zusaka p t . Złodziejka książek . Zdaniem jurorów „dorosłych” książka posiada wybitne walory ar tystyczne, jes t n iezwykle ważna w edukacj i h is torycznej mło- dego człowieka oraz kształ tuje jego wrażl iwość n a l o s d r u g i e g o c z ł o w i e k a . Z d a n i e m j u r o r ó w dziecięcych książka ma oryginalny pomysł , inte- resującą t reść oraz interesujący sposób narracj i i s tyl izowaną okładkę. Książka znalazła uznanie wśród czytelników w każdym wieku.

• Andrzej Sapkowski zos ta l laureatem nagrody David Gemmel Award for Fantasy za angielskie wydanie I części sagi o wiedźminie pt. Król Elfów. Nagroda powsta ła n iedawno d la uhonorowania pamięci zmarłego pisarza i d la przywrócenia ga- tunku fantasy należnego mu miejsca w l i teratu-rze . Nominac je do nagrody zg łos i l i wydawcy, natomiast osta teczny werdykt wydal i czytelnicy. 10 tys. fanów fantastyki z 75. krajów wybrali jedy- nego autora obcojezycznego, niedawno dopiero przet łumaczonego na język angielski . Zwycięzca otrzyma replikę topora bojowego zwanego Snagą, opisanego w cyklu powieściowym Gemmela.

• W czerwcu br . Minis ter Kultury i Dziedzictwa N a r o d o w e g o p r z y z n a ł n a g r o d y z a c a l o k s z t a ł t działalności i za wybitne osiągnięcia w dziedzinie t w ó r c z o s c i a r t y s t y c z n e j , u p o w s z e c h n i a n i a i ochrony dóbr ku l tu ry . Nagr ody t e o t r zymal i m.in. : Profesor Maria Janion - his toryk i krytyk li teracki oraz pisarka młodego pokolenia - Dorota Masłowska.

4141

KARTKA Z PODRÓŻY

Księgarnie polskie w ChicagoElżbieta Niechcaj-Nowicka

Zwiedzając największe i najpiękniej-sze mias ta Stanów Zjednoczonych, n ie m o ż n a p o m i n ą ć C h i c a g o - m e t r o p o l i i p o ł o ż o n e j n a ś r o d k o w y m w s c h o d z i e , nad brzegiem jeziora Michigan w stanie Illinois. Miasto to stanowi ważne centrum biznesowe, kulturalne oraz naukowe. Jest t rzecim pod względem wielkości i zalud- nienia miastem w Stanach Zjednoczonych, zaraz po Los Angeles i Nowym Jorku . Warto przypomnieć, że stąd właśnie wywo- dzi się nowy prezydent tego kraju. Turysta z Polski powinien je odwiedzić dlatego, że tu znajduje się największe - poza Polską - skupisko Polaków i ludności pochodze-nia polskiego. Chicago to największe polskie miasto w Stanach Zjednoczonych, a może i na świecie .Li- czy ono w sumie ponad 10 mil ionów mieszkańców, a prawie jedną pią tą te j l iczby s tanowią Polacy, mieszkający w nim na stałe i przebywający tu tylko czasowo. Do niedawna większość Polaków skupiała się w dzielnicy Polish Village, potocznie nazywanej Jackowem. Nazwa pochodzi od parafialnego kościoła św. Jacka. I choć od pewnego czasu w Jackowie mieszka coraz więcej ludności pochodzenia mek- sykańskiego, a Polacy, w miarę , jak wzrasta ich zamożność, przeprowadzają się do lepszych dzielnic (np . do Por tage Park) , jednak g łówne skupisko, l iczące w sumie ponad 2 mln Polaków, mieszka właśnie na terenie te j dzielnicy. „Polskie” miasto C h i c a g o d z i e l i s i ę n a P ó ł n o c n e i P o ł u d n i o w e . Chicago Pó łnocne to oko l ice „ t ró jką ta po lon i j - nego”, czyl i Trójcowo, które wzięło swoją nazwę od kościoła pod wezwaniem św. Trójcy. Są tu też mniejsze enklawy, czyl i : Helenowo – od kościo- ła św. Heleny, a także Władysławowo, Stanis ła- wowo i Jakubowo. W tej części miasta osiedl i l i s ię głównie powojenni polscy emigranci . To wielkie centrum zorganizowanej Poloni i . Działają tu pol-skie res tauracje , kluby (np. żeglarski , motocyklo- wy, autokluby czy aerokluby) , banki , obsługujące Polaków, polskojęzyczne redakcje prasowe i radiowe, a także s iedziby organizacj i poloni jnych, m.in. s iedziba władz centralnych Kongresu Polonii Amerykańskiej. Tu też odbywają się coroczne prze- glądy filmów polskich, koncerty oraz targi książko-we, organizowane przez miejscowe polskie księgar-nie i hur townie. Chicago Południowe nie jes t tak

aktywne, choć tu znajduje się znany w Chicago oraz w ca łych S tanach Z jednoczonych s ty lowy Dom Podha lan . W te j dz ie ln icy os ied l i l i s i ę g łównie przybysze z podhalańskich wsi . W tym ogromnym skupisku Polaków wydaje s ię najwięcej - poza kra-jem - polskojęzycznych gazet . Ukazują s ię dwie gaze ty codz i enne , w tym Dzienn ik Związkowy , k i lkanaście tygodników i mies ięczników, m. in . : Program, Express , Biznes , Monitor . Co roku wy- dawany jes t Informator Poloni jny , ks iążka te lefo- niczna o objętości dwóch tysięcy s t ron. Programy radiowe w języku polskim emituje ki lka rozgłośni radiowych i jeden nadawca programu telewizyjnego. Spacerując ul icami Jackowa ma s ię odczucie , że jest się w Polsce. Słychać tu przede wszystkim mowę polską, wokoło pełno szyldów i informacji wyłącz-nie w języku polskim: na drzwiach wejściowych do sklepów, res tauracj i , k lubów polskich czy do gab ine tów lekarsk ich . Uwagę zwraca ją wi t ryny księgarskie z wyjątkowo starannie wydanymi - bardzo kolorowymi, skutecznie przyciągającymi wzrok - książkami i płytami w języku polskim. Nie sposób nie wejść do środka. W przeciągu około 3. godzin odwiedzi łam aż 10! takich ks ięgarń w dzie ln icy Jackowo. A wewnątrz, w bardziej lub mniej obszer-nych pomieszczeniach, prezentowane jest wszystko to, co aktualnie znajduje się na polskim rynku księ- garskim. Są więc książki dla dzieci i dorosłych, s t a r a n n i e w y d a n e a l b u m y i p ł y t y z n a g r a n y m i teks tami ks iążek i u tworami muzycznymi. Dużo sprzedaje się książek historycznych, głównie z cza- sów II wojny światowej i okupacj i . Szczególnie kupowane są książki o : generale Andersie , mar-szałku Pi łsudskim, o Armii Krajowej i Powstaniu

Polskie książki w chicagowskich księgarniach prezentują s ię wyjątkowo pięknie Fot . EN-N

42

Warszawsk im. Za in te resowan i są n imi g łównie p o w o j e n n i p o l s c y e m i g r a n c i , u c z e s t n i c y w a l k o wolną Polskę. Na widocznym miejscu w każdej k s i ę g a r n i e k s p o n o w a n e s ą k s i ą ż k i , s t a n o w i ą c e klasykę polską, a więc dzieła : A. Mickiewicza, J . S ł o w a c k i e g o , H . S i e n k i e w i c z a , B . P r u s a , E . Orzeszkowej , W. Reymonta i tp . W ks ięgarniach znajdują s ię czasopisma krajowe oraz - wydawane w j ęzyku po l sk im - w S tanach Z jednoczonych . Księgarnie zachęcają do ich odwiedzania , rekla-mując s ię w różnego rodzaju informatorach, ulot-kach i na s t ronach in t e rne towych .„Mi łośn ików ks iążk i po lsk ie j zapraszamy do nasze j e leganc- k ie j ks ięgarn i „Polonia Bookstore” , za łożone j w 1969 r. i do odwiedzenia katalogu internetowego. Książka to kultura w domu” – tak brzmi reklama tej ks ięgarni w Chicago. Inna - „Dom Książki D&Z House of Books” informuje zainteresowanych, że pos i ada f an t a s tyczny wybór k s i ążek z różnych dziedzin wiedzy, a także prowadzi sprzedaż wy- syłkową książek i wydawnictw muzycznych. Księ- garnia ta zajmuje wielkie pomieszczenie - salon, w którym na olbrzymiej przestrzeni ustawione są regały z wyodrębnionymi tematycznie książkami z wszystkich możl iwych dziedzin wiedzy, a także z l i teraturą piękną dla dorosłych i dla dzieci , z ma- pami i przewodnikami, a lbumami, książkami ku- charskimi, s łownikami i encyklopediami. Są rów-n ież t an ie wydan ia ks iążek o raz kase ty magne- tofonowe i audio-kasety.Tu też na specjalnych re- gałach ułożona jes t prasa codzienna oraz najnowsze numery poszczególnych czasopism, dostarcza-nych z Polski, a więc m.in.: Gazeta Wyborcza, Gazeta Polska, Rzeczpospolita,Tygodnik Powszechny,Wiedza i Życie, Nie, Komputer, Przyjaciółka , Żyjmy dłużej , Zdrowie, Dobre Rady, Forum, Newsweek, Przekrój, Wprost, Gala, Twój Styl, Claudia, Mój Ogród, Żagle, a także tzw. brukowce, czyl i m.in. Życie na gorąco czy Twoje imperium . Jedno z pomieszczeń Księ- garni przeznaczono na kawiarnię , w której można posłuchać „zachwycającego wyboru muzyki pol-skiej” na kasetach CD i obejrzeć f i lmy polskie na DVD. Są tu więc zarówno kasety z klasyką f i lmo-wą: Pan Tadeusz , Trylogia, Krzyżacy , jak i współ- czesne hity fi lmowe, np. Demony wojny czy nowsze

f i lmy polskie np. f i lm Tato , a d la najmłodszych f i l m y z B o l k i e m i L o l k i e m . N a p ó ł k a c h w y - eksponowano również kasety muzyczne zarówno z muzyką poważną (m.in. Chopina, Bacha, Szyma- nowskiego) , j ak i roz rywkową. W ks ięgarn i t e j o d b y w a j ą s i ę i n t e r e s u j ą c e s p o t k a n i a . W ł a ś n i e p r z y g o t o w y w a n o s i ę d o s p o t k a n i a a u t o r s k i e g o z Normanem Dav iesem, au to rem wie lu ks i ążek his torycznych. W planie było też spotkanie z Jo- sephem W. Zurawskim, autorem ks iążki Polsk ie Chicago oraz z biznesmenem Stanis ławem Bodu-chem, autorem książki Z kraju nad Wisłą . W księ- garni jest też Galeria prezentująca wystawy polskie-go malarstwa, grafiki, rzeźby, tkaniny artystycznej i p lakatów. Kolejna polska księgarnia „Babilon” poleca najciekawsze książki – nowości na polskim rynku wydawniczym oraz bajki dla dzieci , ale rów- nież polską prasę i obrazy. Informuje zainteresowa-nych o prenumeracie czasopism i sprzedaży internetowej. Można tu również posiedzieć w kawiarence, wypić kawę i przejrzeć polskie czasopisma. „Szukasz ciekawej książki? - Przyjdź do „Księgarni Ewa” – tym hasłem zaprasza kolejna księgarnia polska, która oferuje nowości wydawnicze, klasykę literatury, s łowniki i przewodniki , ks iążki his toryczne, me- dyczne, komputerowe i wiele innych. Informacja o zakupie książek przez Internet również i tu jes t widoczna. W rozmowie z księgarzem dowiedziałam się , że często do te j księgarni napływają pytania i prośby od czytelników z Polski , a dotyczą one za- mówień na poszczególne tytuły książek, których nakład wyczerpał s ię w kraju. Stąd więc wysyłane są do czytelników w Polsce potrzebne tytuły ksią-żek. Bogatą ofer tę ma też księgarnia „Ex Libris – Galeria Polskiej Książki” Sp. z o .o . z Warszawy. Oferuje ona swoje wydawnictwa, z którymi można s ię zapoznać na s t ronie internetowej . Księgarnia polecała właśnie swoim czytelnikom 12. tomową edycję dzieł H. Sienkiewicza oraz przepisy tradycyj-n e j k u c h n i p o l s k i e j w p r z e k ł a d z i e a n g i e l s k i m , a także nowości wydawnicze, powieści i kryminały, najpiękniejsze bajki dla dzieci, podręczniki szkolne, a lbumy, f i lmy na DVD, VCD i VHS oraz muzykę Duży wybór prasy z Polski Fot . EN-N

Polska prasa chicagowska i prasa z Polski w jednej z ksiegarń w Chicago Fot . EN-N

43

polską na CD. Czynna jes t też w Jackowie hurtow-nia książek „Odeon” , w której – jak głosi informa-cja –„obowiązują najniższe ceny w Chicago”. Od- bywa s ię tu hurtowa sprzedaż polskiej prasy, f i l - mów wideo, kaset muzycznych i p łyt kompakto- wych, a także kalendarzy i kar tek okol icznościo-wych . Hur townia jes t t eż s ta łym organiza torem k ie rmaszów ks iążkowych. Ofer ta inne j po lsk ie j księgarni „Golden Bookstore” obejmuje nowości w y d a w n i c z e , p o w i e ś c i , r o m a n s e , k r y m i n a ł y , pod ręczn ik i s zko lne , ba jk i d l a dz i ec i , a lbumy , poradn ik i , ka r tk i oko l i cznośc iowe , ka lendarze , mapy, filmy wideo, CD, kasety oraz prasę. Księgar-nia prowadzi wypożyczalnię kaset wideo. Bogata jes t również ofer ta księgarni i hur towni w jednym pod nazwą „Mil lenium – Polska” . Reklamuje s ię ona w Chicago jako „największa polska księgar- n ia z najgłębszymi polskimi t radycjami” . Infor- muje za in te resowanych , że pos iada na jwiększy wybór nowości, klasyki i taniej książki. Posiada też s ł o w n i k i , p o d r ę c z n i k i , k a s e t y a u d i o i p ł y t y kompaktowe do nauki języka: angielskiego, hisz- pańskiego, polskiego i td . Można tu kupić również na jp i ękn i e j s ze ba jk i św ia t a w j ęzyku po l sk im , p o m o c e s z k o l n e , l e k t u r y , a t a k ż e p ł y t y k o m - paktowe i kasety z nagraną muzyką polską i świato-wą oraz f i lmy na kase tach wideo , DVD i VCD. Księgarnia poleca jednocześnie polską prasę, bo-g a t y w y b ó r t y g o d n i k ó w i m i e s i ę c z n i k ó w o r a z prenumeratę ich na terenie USA. Tu też odbywa się sprzedaż wysyłkowa zamówionych książek i płyt przez Internet . Bardzo at rakcyjna jes t też ofer ta po l sk ie j ks ięgarn i „Quo vadis” . Ks ięgarn ia t a oferuje swoim kl ientom bogaty i różnorodny wy- bór książek, nowości muzyczne z Polski i Europy na płytach DVD, 300 tytułów magazynów i dzien-ników z możl iwością prenumeraty. Zachęca 10% zniżką przy zakupie gazet , a także korzystnymi ra- batami przy zakupie książek. Dla s ta łych kl ientów księgarnia proponuje kar tę upoważniającą do 15% zniżki na wszystkie tytuły książek. Obowiązuje też 20% rabat na książki dla Polskich Sobotnich Szkół. W księgarni te j można kupić przecenioną prasę za 60% jej pierwotnej wartości, a także fi lmy dołączo-ne do gazet już od 2,95 dolara za sztukę oraz kar t - ki okol icznościowe. Księgarnia prowadzi również sprzedaż wysyłkową. W dzielnicy te j czynna jes t też Księgarnia i Hurtownia Wydawnictw Katol ic-k ich „Źródło” , k tóra oferu je za in te resowanym, o p r ó c z r ó ż n e g o t y p u d e w o c j o n a l i ó w , r ó w n i e ż : albumy, Pismo św., modli tewniki , śpiewniki , kate- chizmy oraz książki dla dzieci i młodzieży. Można tu t eż kup ić kase ty muzyczne , s łownik i j ęzyka angielskiego , a także prasę katol icką. W księgarni jes t tzw. wideo - sprzedaż i Wypożyczalnia . I w te j ks i ęga rn i i s tn ie j e wysy łkowa fo rma sp rzedaży . Każda z księgarń posiada około 3. tysięcy książek. Księgarze ki lka razy w roku – za pośrednictwem I n t e r n e t u - s k ł a d a j ą z a m ó w i e n i a u w y d a w c ó w w Polsce. Polskie księgarnie w Chicago s ta ły s ię centrami kul tury polskiej . Informują o tym zarów-n o p l a k a t y , r o z w i e s z o n e w k s i ę g a r n i a c h , j a k

i wszechobecne ulotki reklamowe. Gośćmi zazwy-czaj są osoby z Polski : znani aktorzy, pisarze, biz- nesmeni , pol i tycy. W czasie mojej wizyty w ki lku księgarniach rozprowadzano informacje - w formie kolorowych ulotek - o zaplanowanym występie 120. ar tystów z Polski - na czele z Piotrem Rubikiem z „Psał terzem Wrześniowym”. Tego typu spotkania w księgarni s ta ją s ię świętem Polaków na ob- czyźnie . Jest bowiem okazja do spotkań i rozmów o tym, co dzieje s ię w ich Ojczyźnie . Księgarnie organizują też wiosenne i jes ienne targi książek, k tóre c ieszą s ię dużym zainteresowaniem. Polo- nia w USA bardzo dba o kul turę narodową. Książ- ka polska jes t tam traktowana wyjątkowo, a książ-ki wydane w kraju prezentują s ię w chicagowskich księgarniach wyjątkowo pięknie . Twarda oprawa, e l eganck ie obwolu ty , odpowiedn ia p rezen tac j a i - co najważniejsze – najnowsze wydania gwarantu-ją zainteresowanie naszych rodaków tego typu wydawnictwami. Warto też wspomnieć, że księgar- nie tylko z książkami w języku polskim widziałam również w Nowym Jorku, Waszyntonie i Detroi t . W t y m o s t a t n i m m i e ś c i e , n a j e g o p e r y f e r i a c h odwiedziłam sklep „Polish Books” , który oferował: „Największy w Michigan wybór polskich książek, płyt , polskiej prasy, f i lmów na DVD i VHS, cepe- l iowskich upominków, lekars tw, polskich i europejskich kosmetyków” oraz inny jeszcze sklep - „Eden Pol ish Bookstore” , k tóry w języku angiel- sk im p romował równ ież „Po l i sh Books , Po l i sh Magazines, Crystal, Class, Jewelry, Music, Souvenirs, Video&DVD”.W poszczególnych ośrodkach polo- n i j n y c h u k a z u j ą s i ę m i e s i ę c z n e l u b k w a r t a l n e informatory, w których znaleźć można obszerne in fo rmac je na t emat po l sk iego b iznesu , imprez kul turalnych, a t rakcj i turystycznych, w tym wy- cieczek do Polski , a także informacj i z życia po- szczególnych kościo łów i paraf i i . W informatorach tych zamieszczane są - w formie kalendarza - polskie rocznice his toryczne, kul turalne i tp . Uzu- pe łn ieniem s iec i ks ięgarń są s to iska (około 3O) z polską książką i prasą w biurach turystycznych i w sklepach spożywczych tylko z towarem z Polski. W każdym z nich codziennie kupić można najśwież-szą prasę i większość bieżących czasopism polskich. Rodacy w Stanach Zjednoczonych bardzo dba ją o polski język i polską kul turę .

Polski sklep z książkami, płytami i prasą na peryfer iach Detroi t . Fot . EN-N

4444

Ksi¹¿ka i Czy te ln ikCzasop i smo b ib l i o t eka r zy Do lnego Ś l ¹ ska

Zespó ł Redakcy jnyEl¿b i e t a N iechca j - Nowicka

Andrze j Tyws Ra fa ł Wer sz l e r

Wspó³pracownicy Redakc j iGra¿yna B i l ska (PBP K³odzko )

E l i z a Fu rmanek (PBP Wa³b rzych )Anna Gą towska (LBP Legn i ca )

Ewa Grzempa (GBP Je l en i a Góra )

Adres Redakc j i i WydawcyDolnoś l ą ska B ib l i o t eka Pub l i c zna

Rynek 58 , 50 -116 Wroc ³ awte l . 071 33 52 207www.wbp .wroc .p l

e -ma i l : r edakc j a@wbp .wroc .p l

Opracowan ie i korektaEl¿b i e t a N iechca j - Nowicka

Projek t uk ³adu gra f i cznego , ok ładk i i sk ³ad komputerowy

Rafa ł Wer sz l e r

Zdjêc i e na ok ³adceRa tusz w Lwówku Ś l ą sk im , s i edz iba

Powia towe j i Mie j sk i e j B ib l i o t ek i Pub l i c zne j Fo t . Ra fa ł Wer sz l e r

DrukDBP, Wroc ł aw , Dz i a ³ Wydawn iczy ,

z am. 13 /2009 , nak ³ . 250 egz .

Druku j emy ma te r i a ³ y o ryg ina lne , t y lko t ak i e , k tó rych au to r n i e z amie r za d rukowaæ w innych cza sop i smach . Zas t r zegamy sob i e p r awo i ch r edagowan ia

o r az sk r acan i a . P r zed ruk i ma t e r i a ³ ów ty lko za p i s emn¹ zgod¹ wydawcy . Ma te r i a ³ ów n i e z amówionych

n i e zwracamy .Ma te r i a ³ y i w i adomoœc i do ka¿dego ko l e jnego numeru

cza sop i sma na l e¿y nadsy ³ aæ do Redakc j i l i s t own ie ( na ad r e s Redakc j i ) l ub e -ma i l em: r edakc j a@wbp .wroc .p l .

Zapraszamy do wspó ³pracyh t t p : / / k s i a zka i czy t e ln ik .w . in t e r i a . p l /

ISSN 0208 -8339

nr 2 ( 84 ) kwiec i eń - c zerwiec 2009

Od Redakc j i . . . s . 1

Czarno na B ia łymDolnoś lą sk i Dz i eń B ib l i o t ekar za i B ib l i o t ek w Do lnoś lą sk i e j B ib l i o t ece Pedagog i c zne j we Wroc ław iu - Lucyna Kurowska - T rudz ik . . . s . 2Świę to b ib l i o t ekar zy w powiec i e k ł odzk im . . . s . 3 Międzynarodowe Św ię to Ks ią żk i w Do lnoś lą sk i e j B ib l i o t ece Pedagog i c zne j we Wroc ław iu- Zof i a Góra l . . . s . 4Świa towy Dz i eń Ks ią żk i i P raw Au tor sk i ch w Ś rodz i e Ś lą sk i e j- Anna Kusz l i k -Cza jkowska . . . s . 4

Prezentu jemyPowia towa i Mie j s ka B ib l i o t eka Pub l i c zna w Lwówku Ś lą sk im - I z abe l a Szymańska . . . s . 5Bib l i o t ek i w Zespo łach Zamie j s cowych Ośrodków Dydak t yc znych Po l i t e chn i k i Wroc ławsk i e j (w l a tach 1970 -2008 )- Tere sa Kon ia szewska , Anna Un ie j ewska . . . s . 8

"Z Ks iążką na Wal i zkach""Z k s ią żką na wa l i z kach" po ra z s zó s t y - J e r zy Kumiega . . . s . 12Rozmowa z Pan ią Pro f e sor Joanną Papuz iń ską . . . s . 14

Z Nota tn ika MetodykaCo ma Ga te s do po l s k i ch b ib l i o t ek? (Program Rozwo ju B ib l i o t ek )- Bea t a J a s i ak . . . s . 16"Ks ią żk i kon i ec zne"- E l żb i e t a Rych l i cka . . . s . 18Bib l i o t ec zne w i zy t y - n i e t ypowa fo rma s z ko l eń - Anna Szczepan i ak . . . s . 20Co nas c zeka?- Kata r zyna Samoj luk . . . s . 21

Ludz ie , Myś l i , S łowaBib l i o t ekar z a c z y tan i e k s i ą żek - Sebas t i an D . Ko tu ł a . . . s . 22Edukac ja eko log i c zna w In t e rnec i e i j e j m i e j s ce w św iec i e b ib l i o t ek- Anna S t a r ek . . . s . 24Dz ia ła lność wydawn ic za wa łbr zy sk i e j B ib l i o t ek i pod A t l an tami w 2008 roku- Ceza ry Kas ibo r sk i . . . s . 26

Słowo o Obraz i ePo l scy p i sa r ze w dawnym Wroc ław iu - wys tawa do wz i ęc ia- J acek Cza rn ik . . . s . 29

Książk i i Czasop i sma o Reg ion i eNowośc i r eg iona lne

SPIS TREŚCI

- Ks ią żk i w I pó ł roc zu 2009 r . . . . s . 30- Czasop i sma r eg iona lne i l o ka lne w 2008 roku i w I pó ł roc zu 2009 roku . . . s . 30"Przygody t rawy" - nowy t omik poe t yck i Ry s zarda Turk i ew ic za- Bea t a Ta rnowska . . . s . 31

Kale jdoskop- r e j e s t r wydar zeń b i e żących na pods t aw ie ma te r ia łów nades łanych z Do lnego Ś lą ska . . . s . 32

Echa Wroc ławsk ie . . . s . 37

Warto Wiedz i eć . . . s . 39

Kartka z PodróżyKs ięgarn i e po l s k i e w Ch icago - Elżb i e t a N iechca j -Nowicka . . . s . 4 1

-- ------------- -. , #

I I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I , ~

4IIt

• • WIorDla

Iterat a Kawiarnia "Literatka" to lokal

znajdujący się w samym sercu Wrocławia, w sąsiedztwie dostojnej

Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej.

Naszymi gośćmi są znakomici pisarze, aktorzy, reżyserzy, malarze i muzycy.

Serdecznie zapraszamy do bywania u nas, a szczegółowe informacje, dotyczące planowanych przedsięwzięć, znajdą Państwo na naszej stronie internetowej

www.kawiarnialiteratka.pl.

Kontakt Kawiarnia Literatka

Rynek 56/57 50 - l 16 Wrocław tel. 071 34-18-013

[email protected]

~ , I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I , -------------- .. '

Książka i Czytelnik 2009 nr 2 · I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I , 4IIt Instytut...

Documents

Transcript of Książka i Czytelnik 2009 nr 2 · I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I , 4IIt Instytut...