18/20 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, № 20 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 20 PAN – Katowice PL ISSN 1642-5308

CIĄGŁE ODLEWANIE ALUMINIUM A ASPEKTY OCHRONY ŚRODOWISKA

J. ŚLIWAKOWSKI1, M. ŚLIWAKOWSKA2, J. JARZĄBEK3

PPH EKO-ŚWIAT, 42-270 Kłomnice, ul. Kolejowa 45/46 STRESZCZENIE

W działalności GRUPY EKO-ŚWIAT ochrona środowiska jest traktowana priorytetowo. Dzięki przestrzeganiu wytycznych normy ISO 14001 oraz zastosowaniu innowacyjnych rozwiązań spełnione zostały w pełni normy europejskie i wymagania prawne zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń (dyrektywa IPPC). W maju 2004 r. jako pierwsi w Polsce w branży odlewnictwa stopów aluminiowych uzyskaliśmy Pozwolenie Zintegrowane. Key words: IPPC Directive, aluminium alloys, environment protection, continuous casting. 1. WPROWADZENIE

Firma EKO-ŚWIAT zajmuje się odlewnictwem metali lekkich, wytwarzając pierwotne stopy aluminium w formie produktów z linii do ciągłego odlewania aluminium: sztang i wałków. Oferowane produkty znajdują zastosowanie w przemyśle motoryzacyjnym, odlewniczym, hutniczym i budowlanym. Pracując w oparciu o nowo-czesną i ekologiczną technologię produkcji stopów firma utrzymuje dużą dynamikę rozwoju. 2. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ I ŚRODOWISKIEM

Polityka firmy EKO-ŚWIAT uwzględnia wymagania zintegrowanego systemu zarządzania jakością, jak i zarządzania środowiskowego, dotyczącego produkcji stopów aluminiowych metodą ciągłego odlewania do dalszego przetwarzania i została określo-

1 mgr inż., js@eko-swiat.pl 2 mgr inż., js@eko-swiat.pl 3 mgr, jj@eko-swiat.pl

148

na tak, aby uwzględniała wpływ na środowisko wywierany w związku z jej działalnością, poprzez uwzględnienie wszystkich zidentyfikowanych aspektów środowiskowych.

Wskazując możliwości ciągłego udoskonalenia systemu, firma poszukuje celów w następujących obszarach:

− zmniejszenia negatywnych wpływów na środowisko związanych między innymi z: ograniczeniem emisji do powietrza, zrzutów ścieków, wytwa-rzanych odpadów, zużycia surowców naturalnych,

− racjonalnego gospodarowania energią elektryczną − podnoszenia kwalifikacji i świadomości pracowników i osób pracujących

dla lub w imieniu organizacji, dotyczących realizowanych procesów, zagadnień związanych ze środowiskiem.

Bezpośrednim dowodem skuteczności tej polityki jest wzrost świadomości

załogi w poczucie odpowiedzialności za środowisko wokół poszczególnych stanowisk pracy, skuteczne wyeliminowanie istotnych zagrożeń dla środowiska, racjonalne gospodarowanie wykorzystaniem mediów i surowców naturalnych. Pro-ekologiczna działalność firmy została nagrodzona poprzez przyznanie nagrody Panteon Polskiej Ekologii w 2004 r. oraz zaakceptowana poprzez przyznanie firmie Pozwolenia Zintegrowanego nr ŚR-III/6618/Kłom/5/10/04 w 2004 roku.

Firma EKO-ŚWIAT posiada zintegrowany system zarządzania jakością ISO 9001 i środowiskiem ISO 14001 obejmujący swym zasięgiem wszystkie procesy zachodzące w firmie, ich wpływ na środowisko naturalne i oddziaływanie na pracownika. W firmie funkcjonuje również opracowany na podstawie przyznanego Pozwolenia Środowiskowego program monitoringu i prowadzenia pomiarów środowiskowych.

W ramach naszego systemu zarządzania ekologicznego staramy się również wpływać na naszych dostawców, podwykonawców i przewoźników, aby byli świadomi wpływu ich pracy na środowisko naturalne i stosowali się do obowiązujących w firmie procedur. Realizujemy to poprzez udostępnianie niezbędnych informacji, prace na terenie firmy pod opieką pracownika EKO-ŚWIAT, oraz kontrolę i sprawdzania znajomości zagadnień środowiskowych poprzez audyty wewnętrzne. 3. CHARAKTERYSTYKA INSTALACJI

W cyklu produkcyjnym EKO-ŚWIAT wyróżnia się następujące instalacje: Podstawowe:

• wytopu stopów aluminium z piecami PIT 1500 Al • wytopu i odlewania stopów aluminium z piecami PIT 2500 Al z linią

ciągłego odlewania aluminium i piecem do obróbki cieplnej wlewków. Pomocnicze:

• brykietowania wiórów aluminiowych • dopalania gazów odprowadzanych z pieców topialnych

149

4. INSTALACJA DO CIĄGŁEGO POZIOMEGO ODLEWANIA ALUMINIUM

Rys. 1. Ciągłe poziome odlewanie aluminium. Fig. 1. Horizontal continuous casting line.

Linia do ciągłego poziomego odlewania aluminium składa się z następujących

elementów: 1) Bateria czterech indukcyjnych pieców topialnych 2) Dwa piece odstojowe o pojemności 25 ton 3) Liniowy degaser (oczyszczenie stopu z użyciem argonu) 4) Liniowy filtr 5) Tundish z krystalizatorami (formami)

150

Rys. 2. Tundish z formami – odlewnanie sztang.. Fig. 2. Tundish with moulds – ingots casting..

Rys. 3. Tundish z formami – odlewnanie wlewków. Fig. 3. Tundish with moulds – billets casting.

6) Stół odlewniczy 7) Piła ruchoma 8) Robot układający sztangi w stosy

151

Rys. 4. Robot układający sztangi. Fig. 4. Ingots’ stacking robot.

9) Zintegrowana waga stosów z systemem znakowania

Rys. 5. Waga stosów. Fig. 5. Integrated stacks’ scales.

10) Instalacje pomocnicze – brykietowania wiórów aluminiowych oraz dopalania gazów

odprowadzanych z pieców topialnych

152

Rys. 6. Dopalanie gazów z pieców topialnych. Fig. 6. Gas burn-out instalation.

5. ASPEKTY ŚRODOWISKOWE

Aspekty środowiskowe jako elementy składowe działalności firmy EKO-ŚWIAT mające znaczący wpływ na środowisko, zidentyfikowano poprzez analizę opartą o mapę procesów przebiegających w zakładzie. Przeanalizowano każdy proces z uwagi na jego oddziaływanie na:

• emisję do powietrza, • zanieczyszczenie wód, • zanieczyszczenie gleby, • powstawanie odpadów, • wykorzystanie mediów i surowców naturalnych, • oddziaływanie na stanowiska pracy

Informacje o znaczących aspektach środowiskowych są uaktualniane co roku, oraz z chwilą zmiany technologii bądź istotnych wymagań prawnych.

ALUMINIUM HORIZONTAL CONTINUOUS CASTING AND ITS ENVIRONMENTAL ASPECTS

SUMMARY

Eko-Świat has implemented an integrated Quality and Environment Control System ISO 9001 and ISO 14001 including all the process occurring in the company, its influence on environment and employees. There is also a monitoring and measurements plan created on basis of the granted Integrated Permission. Recenzent: prof. dr hab. inż. Józef Dańko.