ZB nr 12: Odlewanie precyzyjne stopów Ni na krytyczne części silników lotniczych

30
I i II kwartał 2012 IV KONFERENCJA CZT AERONET DOLINA LOTNICZA i PANELE EKSPERTÓW PROJEKTU 25 – 26 Czerwca 2012 r. „Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym” P R O JE K T W S P Ó Ł F IN A N S O W A N Y P R Z E Z UNIĘ E U R O P E JS K Ą Z E ŚRODKÓW E U R O P E JS K IE G O F U N D U S Z U R O Z W O JU REGIONALNEGO ZB nr 12: Odlewanie precyzyjne stopów Ni na krytyczne części silników lotniczych Liderzy merytoryczni: Prof. dr hab. inż. Jan Cwajna (Politechnika Śląska), Prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Kubiak (Pol. Rzeszowska), Prof. nzw. dr hab. inż. Jarosław Mizera (Pol. Warszawska). Instytucje partnerskie w zadaniu: Politechnika Rzeszowska, Politechnika Śląska, Politechnika Warszawska.

description

ZB nr 12: Odlewanie precyzyjne stopów Ni na krytyczne części silników lotniczych. Liderzy merytoryczni: Prof. dr hab. inż. Jan Cwajna (Politechnika Śląska), Prof. nzw . dr hab. inż. Krzysztof Kubiak (Pol. Rzeszowska ), Prof . nzw . dr hab. inż. Jarosław Mizera (Pol . Warszawska ). - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of ZB nr 12: Odlewanie precyzyjne stopów Ni na krytyczne części silników lotniczych

Page 1: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

I i II kwartał 2012

IV KONFERENCJA CZT AERONET DOLINA LOTNICZAi PANELE EKSPERTÓW PROJEKTU 25 – 26 Czerwca 2012 r.

„Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym”

PROJEKT W SPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZW OJU REGIONALNEGO

ZB nr 12: Odlewanie precyzyjne stopów Ni

na krytyczne części silników lotniczychLiderzy merytoryczni:

Prof. dr hab. inż. Jan Cwajna (Politechnika Śląska), Prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Kubiak (Pol. Rzeszowska),Prof. nzw. dr hab. inż. Jarosław Mizera (Pol. Warszawska).

Instytucje partnerskie w zadaniu:• Politechnika Rzeszowska,• Politechnika Śląska,• Politechnika Warszawska.

Page 2: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Łopatki turbiny niskiego ciśnienia Łopatki turbiny niskiego ciśnienia i segmenty łopatkowe z nadstopów niklui segmenty łopatkowe z nadstopów niklu

Technologia form ceramicznych Przetapianie stopów wsadowych

Kontrola jakości odlewów

Technologia o odlewania

Nowe materiały na wielowarstwowe formy Nowe materiały na wielowarstwowe formy ceramiczneceramiczne

Page 3: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Formy ceramiczne na osnowie SiC Formy ceramiczne na osnowie SiC do odlewania nadstopów nikludo odlewania nadstopów niklu

Autorzy:Zespół wykonawców PK z Politechniki Warszawskiej

pod kierunkiemProfesora Jarosława Mizery

Badania podjęto na wniosek partnera przemysłowego – Odlewni precyzyjnej WSK „PZL Rzeszów” S.A.

Page 4: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

0,00E+00

2,00E+01

4,00E+01

6,00E+01

8,00E+01

1,00E+02

1,20E+02

1,40E+02

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000

prze

wod

ność

cie

plna

, k [W

/mK

]

temperatura, T [K]

Al2O3

ZrSiO4

ZrO2

Mulit

SiC

Dane literaturowe dla spiekówZalety:Zalety:1) Duża przewodność cieplna – nowe możliwości sterowania makro i mikrostrukturą odlewów.2)Duża odporność na szoki cieplne.3)Duża czystość: produkt syntetyczny.4)akceptowalna cena,5)dostępność: produkt krajowy.

Wady i niebezpieczeństwa zastosowania SiC, Wady i niebezpieczeństwa zastosowania SiC, jako materiału formierskiego:jako materiału formierskiego:1) Nieznana technologia formowania: - gradacje proszków?, - spoiwa?, - parametry formowania?2) Utlenianie SiC (>1300ºC) = konieczność obróbki cieplnej form w próżni 3) Dyfuzja węgla/krzemu do materiału (superstopu Ni) odlewu? 4) Reaktywność z odlewanym nadstopem?

Page 5: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Zakres wykonanych prac• Badania materiałów wejściowych – proszki SiC: - SEM, - PSD, - XRF, - XRD.• Wykonanie i badania i doświadczalnych mieszanek

ceramicznych na osnowie SiC: - dobór spoiw, - dobór ilości proszku w masie (FL), - Badania lepkości, - Badania gęstości i pH, - test płyty.• Wytworzenie doświadczalnych form ceramicznych z posypkami

SiC i form produkcyjnych (form odniesienia)

Page 6: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

SiC – wyniki SEM - mikrostrukturaF-40Gruba posypka21,80 µm

x450 x250

F-80Drobna posypka253,91 µm

x450 x250

F-400Osnowa Mieszanki564,79 µm

x450 x250

Page 7: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Właściwości doświadczalnej mieszanki formierskiej (3) z glikolem PEG

ParametrSiC ze spoiwem nano Al2O3 + PEG – FL=65% :

+5% PEG +10% PEGLepkość względna [s] 42 → 46 32 → 29Ciężar płyty [g] / 120s 1,80 1,46Gęstość [g/cm3] 2,16 1,97pH 7,32 7,31

Masy ze spoiwem z nano Al2O3 + PGE (polioksyetylenoglikol) charakteryzują się:- większym parametrem FL = 65% (udział wagowy proszku SiC w mieszance) mieszanki z Ludoxem SK oraz polimerem PAD (dyspersja poliakrylowa),- stabilnością lepkości, - stabilnością gęstości,- stabilnością pH.

Celowe jest podjęcie badań dotyczących dalszego zwiększenia parametru FL oraz upłynnienia mas formierskich

Page 8: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Wykonanie form doświadczalnychEtap 11) Wykonano formy doświadczalne z udziałem SiC w posypkach formy: a) posypki z SiC F-40 i F-80, b) mieszanka formierskie wg technologii WSK.2) Wykonano formy odniesienia, mieszanki + posypki wg technologii WSK

Etap 2: Zalewanie form z etap 1 nadstopem niklu - badania odlewów i form po procesie zalewania

Etap 1a

Etap 1b

Page 9: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Plan dalszych pracMASY FORMIERSKIE:MASY FORMIERSKIE:• dalsze testy (długoterminowe) z zastosowaniem PEG, • próby z polialkoholem winylowym) o różnej masie cząsteczkowej, jako spoiwem;• kontynuacja badań nad upłynnieniem mieszanek na bazie SiC,• ograniczenie zastosowania drogich zagranicznych spoiw

z nanocząstkami i zastępowanie ich tańszymi spoiwami (m.in. produkcji krajowej).

FORMY:FORMY:• zalanie form doświadczalnych z posypkami SiC,• badania właściwości form z posypkami SiC:

- wytrzymałość na zginanie, moduł Younga, moduł Weibulla,- porowatość i rozkład wielkości porów,

- badania mikrostrukturalne materiału form,- badania przewodności cieplnej.

• badania materiałowe odlewów,• wytworzenie i zalanie form z mieszankami i posypkami SiC dla stabilnej

mieszanki na osnowie SiC

Page 10: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Optymalizacja technologii wytwarzania odlewów Optymalizacja technologii wytwarzania odlewów precyzyjnych krytycznych części silników precyzyjnych krytycznych części silników

lotniczych z zastosowaniem symulacji lotniczych z zastosowaniem symulacji komputerowychkomputerowych

Autorzy:Zespół wykonawców PK z Politechniki Rzeszowskiej

pod kierunkiemProfesora Krzysztofa Kubiaka

Page 11: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Cel: Cel: Obniżenie kosztów wytwarzania odlewów precyzyjnych krytycznych części silników lotniczych z nadstopów niklu w wyniku redukcji kosztów złej jakości, poprzez optymalizacją technologii ich wytwarzania. Stan wyjściowy: Stan wyjściowy: NNiezadowalający uzysk 68% związany głównie z powstawaniem „jam skurczowych”.

Model 3D odlewu Model woskowy odlewu

Page 12: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Wyjściowa wersja zestawu odlewniczego

Wyniki symulacji komputerowej powstawania porów skurczowych ( Program ProCast)

Końcowa wersja zestawu odlewniczegoModel 3D udoskonalonego układu wlewowego

i 8 - warstwowej formy ceramicznej

Page 13: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Symulacja stopnia wypełnienia formy ceramicznej ciekłym metalem

Symulacja krzepnięcia odlewu

1,6 s

16 s

Wyniki symulacji komputerowej krzepnięcia odlewów ( Program ProCast)

Page 14: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Woskowy model zestawu odlewniczego

Wielowarstwowa forma ceramiczna

Wykonanie próbnej partii odlewów

Odlew po wybiciu z formy i piaskowaniu

Poprzez optymalizację kształtu i rozmiarów układu wlewowego oraz liczby warstw ceramiki wyeliminowano wady typu „jamy skurczowe”, co spowodowało wzrost uzysków z 68% do 85%.

Page 15: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Politechnika Śląska, Katedra Nauki o MateriałachZespół wykonawców PK ZB 12 w Pol. Śl. pod kierunkiem Profesora Jana Cwajny

1. Analiza możliwości ujawniania jam skurczowych w strefie osiowej prętów wsadowych (master heat) z nadstopów niklu metodami nieniszczącymi.

2. Ocena jakości metalurgicznej wlewków wsadowych master heat na podstawie wyników analizy ATD (wspólnie z realizatorami ZB 13 – zespołem Prof. Franciszka Binczyka).

3. Analiza wtrąceń niemetalicznych w stopie wsadowym MAR M247 przetopionym próżniowo w warunkach przemysłowych metodami mikroskopii świetlnej, mikroskopii elektronowej skaningowej i spektrometrii rentgenowskiej.

4. Analiza przyczyn niezadowalającej odporności na pełzanie nadstopu kobaltu MAR M509 (wspólnie z zespołem Prof. Jarosława Mizery z WIM PW).

5. Analiza przyczyn powstawania wad w odlewach precyzyjnych łopatek z nadstopu IN 713 C i segmentów łopatkowych z nadstopu MAR M247.

(POSTER)(POSTER)

Page 16: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Politechnika Śląska, Katedra Nauki o MateriałachZespół wykonawców PK ZB 12 w Pol. Śl. pod kierunkiem Profesora Jana Cwajny

Analiza składu chemicznego i morfologii tlenków Al2O3 stosowanych w technologii odlewania precyzyjnego elementów z nadstopów niklu

(wspólnie z zespołem Prof. Jarosława Mizery z WIM PW).

Geneza i cel badań:Geneza i cel badań:Jedną z głównych przyczyn powstawania wad powierzchniowych odlewów precyzyjnych z nadstopów niklu, ujawnianych w badaniach fluorescencyjnych, są tlenki Al2O3. Te tlenki występują w pierwszej i kolejnych warstwach wielowarstwowej formy ceramicznej. Są one również stosowane w procesie czyszczenia odlewów luźnym ścierniwem. W celu ustalenia czy ich obecność w odlewach wynika z reakcji zachodzących na granicy ciekły metal - forma i działania erozyjne ciekłego nadstopu na materiał formy, czy też zostają one wbijane do warstwy zewnętrznej odlewów w procesie ich czyszczenia konieczne stało się zbadanie składu chemicznego i morfologii tych tlenków.

Page 17: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Wyniki oceny składu chemicznego, wielkości i kształtu elektrokorundu

Elektrokorund do obsypywania zestawów modelowych ALUDUR-EK-F100(1)

Elektrokorund biały F-100 do piaskowania odlewów

183,3 μm

183,4 μm

125,9 μm Elektrokorund biały F-150 do piaskowania odlewów

Obecność Na i K Obecność Na i K

Page 18: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Wyniki oceny składu chemicznego, wielkości i kształtu elektrokorunduKształtki ceramiczne do czyszczenia i dogładzania odlewów

183,3μm

183,4μm

183,3μmObecność Si, Fe, Ta, Mg, Ca, Obecność Si, Fe, Ta, Mg, Ca, Na, B, K i S oraz Na, B, K i S oraz Ni, Cr, Ta,Ni, Cr, Ta,

Możliwość ustalenia pochodzenia złożonych Możliwość ustalenia pochodzenia złożonych tlenków aluminium w odlewach na podstawietlenków aluminium w odlewach na podstawieich analizy EDSich analizy EDS

Page 19: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wyniki zrealizowanych prac badawczych

Wyniki badań zostały były przedmiotem dyskusji na:

Forum – „Wyniki badań naukowych PKAERO a implementacje wyników

badań w przemyśle wg. wskaźników produktu i rezultatu”

zorganizowanych w I i II kwartale 2012 roku:

1.Cwajna J., Chmiela B., Matysiak H., Sozańska M., Szala J.: Factors

effecting creep test results of MAR M509 master heats.

WSK „PZL Rzeszów” S.A., 16.01.2012 r.

2.Cwajna J.: Master heats quality as a one of the sources of non-

metallic inclusions and defects in castings.

WSK „PZL Rzeszów” S.A., 29.03.2012 r.

3.Adamiec J., Cwajna J.: Analiza przyczyn pękania łopatek ze stopu

niklu Inconel 713C.

Politechnika Rzeszowska, 25.04.2012 r.

Page 20: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wnioski

1. Wykonane badania nieniszczące odcinków prętów ze stopu wsadowego master heat nadstopu niklu MAR M247, S.A wykazały, że:

metoda defektoskopowych badań ultradźwiękowych nie umożliwia poprawnej lokalizacji jam skurczowych występujących w strefie osiowej prętów wsadowych oraz oceny ich wielkości;

selekcja odcinków prętów stopów sadowych przeznaczonych do wykonania odlewów powinna być dokonywana na podstawie wyników badań wizualnych, penetracyjnych i rentgenowskich.

Spowoduje to jednak zwiększenie kosztów technologii precyzyjnego odlewania elementów silników lotniczych z nadstopów niklu i nadstopów kobaltu. Konieczne jest zatem podjęcie we współpracy z producentem stopów wsadowych działań w zakresie poprawy jakości prętów dostarczanych do WSK ’’PZL Rzeszów” S.A. Zorganizowano w tym celu w I i II kwartale 2012 roku 2 spotkania w ramach Forum – Wyniki badań naukowych PKAERO a implementacje wyników badań w przemyśle wg. wskaźników produktu i rezultatu:

Page 21: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wnioski

3. Zebrano kolejny, bogaty zestaw przykładów do przygotowywanego w ZB 12 Projektu Kluczowego „Atlasu wad odlewów precyzyjnych z nadstopów niklu i nadstopów kobaltu”.

2. Uzyskane wyniki badań stopów wsadowych master heat stanowią kolejne potwierdzenie:wpływu „czystości metalurgicznej” stopów wsadowych master heat na punkty charakterystyczne na krzywych ATD opisujących proces krystalizacji stopu;konieczności indywidualnego doboru parametrów odlewania na podstawie wyników analizy ATD dla danej partii wlewków wsadowych.

4. Ustalono, że przyczynami niezadowalającej odporności na pełzanie stopów wsadowych master heat nadstopu kobaltu MAR M 509 są: występowanie w stopach wsadowych aluminium i pierwiastków niepożądanych oraz niezadowalająca jakość metalurgiczna tych stopów; niekorzystna mikrostruktura: większe węgliki pierwotne, większa objętość względna eutektyk węglikowych, w porównaniu do nadstopów o zadowalającej odporność na pełzanie, oraz obecność dużych wydzieleń AlN;

Page 22: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Główne wnioski

5. Stwierdzono, że główną przyczyną pękania na gorąco badanej serii łopatek z nadstopu IN713C w obszarze przejścia pióra w zamek jest niedostateczne zasilanie tego obszaru w ciekły metal w procesie krystalizacji. Konieczna jest zamiana sposobu zasilania odlewów w ciekły metal i/lub zmiana sposobu ocieplania formy ceramicznej.

6. Wykazano, że wady w badanej serii odlewów segmentów łopatkowych z nadstopu MAR M247 mają głównie charakter powierzchniowy. Są to pory otwarte oraz egzogeniczne wtrącenia niemetaliczne – głównie tlenki Al2O3, SiO2, MgO oraz ZrSiO4 wchodzące w skład formy ceramicznej i tygla, powstające w wyniku działania erozyjnego ciekłego nadstopu MAR M247 na materiał tygla i formy ceramicznej. Obszary wzbogacone w hafn powstają na powierzchni odlewów w wyniku reakcji zachodzących na granicy ciekły metal-forma ceramiczna. Obecność w odlewach zanieczyszczeń zawierających cynk, miedź, cynę i żelazo świadczy natomiast o niezadowalającej czystości metalurgicznej stopu wsadowego master heat. (Opracowano działania naprawcze)

Page 23: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Dane do wskaźników realizacji celów projektu

PUBLIKACJE WYDANE W I i II KWARTALE 2012 ROKU:PUBLIKACJE WYDANE W I i II KWARTALE 2012 ROKU:1.Chmiela B., Sozańska M., Rodak K.; Phase identification in nickel-based superalloys

using EBSD/SEM and electron diffraction in STEM. Solid State Phenomena, 186, 2012, 58 ÷ 61.

2.Sozańska M., Chmiela B., Kianicova M., Cwajna J.; Degradation of microstructure after service in ZhS6K superalloy with diffusive aluminide coating. Solid State Phenomena, 186, 2012, 143 ÷ 146.

3.Chmiela B., Kianicova M., Sozańska M., Swadźba L.; Degradation of Si-Al aluminide coating after service of turbine blades made of ZhS6K superalloy. IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering; 35; 2012; 1 ÷ 9.

4.Szczotok A.; Rodak K.; Microstructural studies of carbides in MAR-M247 nickel-based superalloy; IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering; 35; 2012; 1 ÷ 11.

5.Chmiela B., Sozańska M., Cwajna J., Identification and evaluation of freckles in directionally solidified casting made of PWA 1426 nickel-based superalloy. Arch. Metall. Mater., 57(2), (2012), 567 ÷ 572.

REFERATY KONFERENCYJNE:REFERATY KONFERENCYJNE:1.Chmiela B., SozańskaM., JarczykJ. , Cwajna J. : Evaluation of casting defects in

polycrystalline, directionally solidified and single crystal superalloys using SEM-EDS-EBSD methods, EMAS 2012, 10th Regional Workshop - Electron probe microanalysis of materials today, Padua, Italy, 17 ÷ 20, June 2012.

2.Kościelniak B., Chmiela B., Kukiełka T.; Analysis of non-metallic inclusions in casting made of IN713C superalloy forming as a result of metal - mould reactions. Študentskú vedeckú odbornú konferenciu METALURGIA, 2012; Kosice; 17.04.2012.

Page 24: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Dane do wskaźników realizacji celów projektu

Publikacje planowane:Publikacje planowane:1.Chmiela B., Sozańska M., Cwajna J.: Analysis of stray grain formation in single crystal

nickel-based superalloy CMSX-4. International Conference on Stereology and Image Analysis in Materials Science, 2012, (Practical Metallography).

2.Agnieszka Szczotok, Jan Cwajna: Factors affecting the results of quantitative evaluation of gamma prime phase in nickel-base superalloys. International Conference on Stereology and Image Analysis in Materials Science, 2012, (Practical Metallography).

3.Stanisław Roskosz S.: Evaluation of porosity of precision castings made of high-temperature creep resisting nickel-based superalloys. International Conference on Stereology and Image Analysis in Materials Science, 2012, (Practical Metallography).

4.Kukiełka T., Jan Cwajna J.: Ocena odległości między pierwotnymi ramionami dendrytów w nadstopie CMSX-4. International Conference on Stereology and Image Analysis in Materials Science, 2012, (Solid State Phenomena).

5.Chmiela  B., Sozańska M., Cwajna J.: Zastosowanie technik SEM- EDS-EBSD w ocenie wad odlewów z nadstopów niklu. XL Szkoła Inżynierii Materiałowej, 24 ÷ 27 IX. 2012 r. Kraków.

6.Kościelniak M. Sozańska B. Chmiela: Ilościowa ocena mikrostruktury nadstopu na bazie  niklu CMSX-4. XL Szkoła Inżynierii Materiałowej, 24 ÷ 27 IX. 2012 r. Kraków.

7.M. Sozańska, B. Chmiela J., Cwajna: Identyfikacja i ocena wad w kierunkowo krystalizowanych odlewach z nadstopów niklu. (Archives of Metallurgy and Materials).

8.A. Szczotok, J. Chrapoński: Wykorzystanie techniki składania obrazów mikrostruktury zarejestrowanych za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego do oceny ilościowej węglików w nadstopie niklu MAR M247. (Archives of Metallurgy and Materials).

Page 25: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Dane do wskaźników realizacji celów projektu

L.p. Promotor Imię i Nazwisko autora

Temat Kierunek studiów, rodzaj studiów

Planowanytermin obrony

1 Dr inż. Agnieszka Szczotok

Tomasz Kościelny

Ujawnianie i ocena fazy γ' w monokrystalicznym nadstopie niklu CMSX-4

Inżynieria MateriałowaStudia magisterskie, dzienne

2011

2 Dr inż. Joanna Michalska

Łukasz Bednorz Analiza zjawisk zachodzących w procesie krystalizacji nadstopów niklu na granicy forma-ciekły nadstop niklu

Inżynieria MateriałowaStudia magisterskie, dzienne

2011

3 Dr inż. Hubert Matysiak

Justyna Tomaszewska

Optymalizacja procesu otrzymywania spinelu glininanu niklu NiAl2O4

Inżynieria MateriałowaStudia magisterskie, dzienne, WIM PW

2011

4 Dr inż. Agnieszka Szczotok

Ewa Toczyłowska

Ocena faz węglikowych w nadstopie niklu René 142 DS

Inżynieria MateriałowaStudia magisterskie, dzienne

2012

5 Dr inż. Agnieszka Szczotok

Antosz Paweł Funkcjonalność i wartość użytkowa nadstopów niklu przeznaczonych na łopatki turbin silników lotniczych

Zarządzanie i Inżynieria ProdukcjiStudia Zaoczne

2009

6 Dr inż. Grzegorz Moskal

Dawid Kwaśniewski

Charakterystyka właściwości cieplnych form ceramicznych przeznaczonych do odlewania elementów z nadstopów niklu

Inżynieria MateriałowaStudia magisterskie, dzienne

2012

7 Dr inż. Hubert Matysiak

KatarzynaKwapiszewska

Badanie mikrostruktury i właściwości technologicznych osnów korundowych i wodnego spoiwa na bazie nano tlenków glinu

Inżynieria MateriałowaStudia magisterskie, dzienne, WIM PW

2012

Prace dyplomowe magisterskiePrace dyplomowe magisterskie

Page 26: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Dane do wskaźników realizacji celów projektu

Projekty inżynierskie:Projekty inżynierskie:L.p. Promotor Imię i Nazwisko Temat Kierunek studiów,

rodzaj studiówTermin obrony

1.Dr inż. Stanisław Roskosz

CEPAK MaciejAnaliza przyczyn pękania odlewów precyzyjnych łopatek z nadstopu Inconel 713C.

ZIPStudia inżynierskie, dzienne

2012

2.Dr inż. Stanisław Roskosz

KOŚCIELNIAK Barbara

Analiza wtrąceń niemetalicznych w stopie wsadowym Inconel 713C przetopionym próżniowo w warunkach przemysłowych.

Inżynieria MateriałowaStudia inżynierskie, dzienne

2012

3Dr inż. Stanisław Roskosz

MŁODZIENIAK Mateusz

Analiza wad w odlewach precyzyjnych łopatek z nadstopu Inconel 713C wykonanych z przetopionych próżniowo w warunkach przemysłowych stopów wsadowych.

Inżynieria MateriałowaStudia inżynierskie, dzienne

2012

4Dr inż. Stanisław Roskosz

STOPYRA Michał

Analiza wtrąceń niemetalicznych w stopie wsadowym MAR M247 przetopionym próżniowo w warunkach przemysłowych.

Inżynieria MateriałowaStudia inżynierskie, dzienne

2012

5Dr inż. Stanisław Roskosz

ZIEMSKI JakubAnaliza wad w odlewach precyzyjnych segmentów łopatek z nadstopu MAR M247.

Inżynieria MateriałowaStudia inżynierskie, dzienne

2012

6

Dr inż. Stanisław Roskosz

BALCERZYK Rafał

Ocena czynników strukturalnych wpływających na wyniki oceny odporności na pełzanie odlewów z nadstopu kobaltu MAR M509.

ZIPStudia inżynierskie, dzienne

2012

7Dr inż. Stanisław Roskosz

IGNASIAK Damian

Ocena porowatości odlewów precyzyjnych z nadstopów niklu metodami mikroskopii świetlnej i mikroskopii elektronowej skaningowej.

ZIPStudia inżynierskie, dzienne

2012

Page 27: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Dane do wskaźników realizacji celów projektu

Prace doktorskie:Prace doktorskie:

1. Mgr Bartosz Chmiela : Zastosowanie metod mikroanalizy rentgenowskiej i techniki EBSD w badaniach materiałów dla lotnictwa. Przewód doktorski otwarto 9.XI.2010. Planowany termin zakończenia 2012. Promotor: Dr hab. inż. Maria Sozańska, prof. nzw. w Pol. Śl.

2. Mgr inż. Małgorzata Zagórska (1 rok studium doktoranckiego) : „Wpływ parametrów technologicznych procesu krystalizacji na właściwości i mikrostrukturę odlewniczego nadstopu niklu Rene 77”.

Planowany termin otwarcia przewodu: marzec 2013.

Zgłoszenia patentowe dokonane w II półroczu 2011 r. - Zgłoszenia patentowe dokonane w II półroczu 2011 r. - 00

Udział studentów – Udział studentów – 22 (aktualnie 1)22 (aktualnie 1)

Udział doktorantów - Udział doktorantów - 2 (aktualnie 2)2 (aktualnie 2)

Udział innych wykonawców - Udział innych wykonawców - 3232

Rozprawy habilitacyjne:Rozprawy habilitacyjne:1. Dr inż. Stanisław Roskosz: Kompleksowa ocena porowatości odlewów precyzyjnych

z żarowytrzymałych nadstopów niklu. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice, 2011 r. Rada Wydziału Inżynierii Materiałowej i Metalurgii Pol.Śl. nadała stopień dr hab. 05.06.2012 r.

Page 28: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Najpilniejsze problemy do rozwiązania:

1) Doskonalenie metodyki projektowania technologii precyzyjnego odlewania krytycznych części silników lotniczych z wykorzystaniem wspomagania komputerowego (PRz).

2) Wzbogacanie bazy danych o właściwościach stopów wsadowych i materiałów form ceramicznych stosowanych w technologii precyzyjnego dolewania krytycznych części silników lotniczych z nadstopów niklu i nadstopów kobaltu(PRz , PŚl. i PW).

Zgodnie z planem jest realizowany opracowany wspólnie z partnerem przemysłowym WSK ”PZL RZESZÓW”S.A.

PROGRAM BADAŃ NA LATA 2011 ÷ 2014

3) Kontynuowanie analiz przyczyn powstawania wad w odlewach precyzyjnych krytycznych części silników lotniczych z nadstopów niklu - opracowanie atlasu wad (PRz, PŚl. i PW).4) Doskonalenie elementów systemu zapewnienia jakości procesów wytwarzania oraz odlewów precyzyjnych części silników lotniczych z nadstopów niklu (PŚl.).

Stan współpracy z przedsiębiorstwami Doliny Lotniczej

INNOWACYJNA GOSPODARKANARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI

UNIA EUROPEJSKAEUROPEJSKI FUNDUSZ

ROZWOJU REGIONALNEGO

Page 29: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Wskaźnik projektu Jedn. (2014) 20121 Liczba instytucji (jednostek naukowych) objętych wsparciem szt. 3, 3, *

2 Liczba pracowników naukowych zaangażowanych w realizację projektu osoby 35, 32,

3Liczba studentów zaangażowanych w realizację projektuLiczba wykonanych prac dyplomowych i projektów inżynierskich

osoby 5, 14,14

4 Liczba doktorantów zaangażowanych w realizację projektu osoby 2, 2

5Liczba nowych miejsc pracy (EPC) związanych z działalnością B+R powstałych w trakcie realizacji projektu

szt.0, 0

6Liczba przedsiębiorstw współpracujących z jednostką naukową w trakcie realizacji projektu

szt.1, 1

7Liczba aparatury naukowo-badawczej zakupionej w związku ze realizowanym projektem

szt. 1, 1

8 Liczba stopni naukowych uzyskanych bezpośrednio w związku realizowanym projektem – (dr hab.)

szt.0, 1

9

Liczba publikacji powstałych w efekcie realizacji projektu szt. 15, 12 + 5 studenckich + 47 posterów

i referatów (6 studenckich)

*/ X – planowane X - wykonanie

UNIA EUROPEJSKAEUROPEJSKI FUNDUSZ

ROZWPJU REGIONALNEGO

INNOWACYJNA GOSPODARKANARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI

Page 30: ZB nr 12:  Odlewanie precyzyjne stopów Ni  na krytyczne części silników lotniczych

Politechnika Ślaska - 13 (3)Katedra Nauki o MateriałachKatedra Technologii Materiałów

1.Prof. dr hab. inż. Cwajna Jan2.Prof. dr hab. inż. Binczyk Franciszek , 3.Prof. dr hab. inż. Hetmańczyk Marek, 4.Prof. dr hab. inż. Szala Janusz, 5.Dr hab. inż. Maria Sozańska prof. PŚl., 6.Dr hab. inż. Adamiec Janusz, 7.Dr hab. inż. Roskosz Stanisław, 8. Dr inż. Szczotok Agnieszka, 9. Mgr inż. Bartosz Chmiela,10. Mgr inż. Tomasz Kukiełka, 11. Mgr inż. Mościcki Adrian12. Mgr inż. Staszewski Marek, 13. Inż. Barbara Kościelniak

Politechnika Rzeszowska – 5 Katedra Materiałoznawstwa; 1.Prof. dr hab. inż. Jan Sieniawski, 2.Prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Kubiak, 3.Mgr inż. Dariusz Szeliga, 4.Mgr inż. Stanisław Bąk, 5.Mgr inż. Rafał Cygan,

Dane do wskaźników realizacji celów projektu

INNOWACYJNA GOSPODARKANARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI

UNIA EUROPEJSKAEUROPEJSKI FUNDUSZ

ROZWOJU REGIONALNEGO

Podstawowy zespół wykonawców Wydział Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej 10 (2)1. Prof. dr hab. inż. Jarosław Mizera, 2. Dr hab. inż. Halina Garbacz, 3. Dr hab. inż. Krzysztof Rożniatowski, 4. Dr inż. Grzegorz Krzesiński, 5. Mgr inż. Julia Ferenc, 6. Mgr inż. Romuald Dobosz,7. Prof. dr hab. inż. Mikołaj Szafran, Wydział Chemii PW;8. Dr hab. inż. Wojciech Fabianowski, Wydział Chemii PW;9. Dr inż. Hubert Matysiak, UCB PW;10. Dr inż. Jakub Michalski MEGroup;