Business intelligence w skali makro i mikro Witold M.Orłowski

Klub Dyrektor Finansowych "Dialog" 20.11.2008

Business intelligence Business intelligence w skali makro i mikrow skali makro i mikro

Witold M.OrłowskiWitold M.Orłowski


Informacje są rozmaite…Informacje są rozmaite…

• Informacje ważne i nieważneInformacje ważne i nieważne• Informacje tajne i jawne (większość Informacje tajne i jawne (większość

jest jawna)jest jawna)• Informacje pozyskiwane legalnie i Informacje pozyskiwane legalnie i

nielegalnienielegalnie• Informacje darmowe i płatneInformacje darmowe i płatne• Informacje wewnętrzne dla firmy i Informacje wewnętrzne dla firmy i

zewnętrznye (na temat rynku, zewnętrznye (na temat rynku, produktów, polityki gospodarczej, produktów, polityki gospodarczej, innych firm)innych firm)


Informacja wymaga Informacja wymaga przetworzeniaprzetworzeniai dostarzenia do odbiorcyi dostarzenia do odbiorcy

– Nadmiar informacji utrudnia podejmowanie Nadmiar informacji utrudnia podejmowanie decyzji. Wielka ilość informacji wymaga decyzji. Wielka ilość informacji wymaga skutecznych narzędzi analizyskutecznych narzędzi analizy

– Nadmiar informacji może zakrywać Nadmiar informacji może zakrywać informacje kluczoweinformacje kluczowe

– Nadmiar informacji powoduje ogromne Nadmiar informacji powoduje ogromne kosztykoszty

– Informacja, nawet kluczowa, nie Informacja, nawet kluczowa, nie dostarczona na czas może stracić wszelkie dostarczona na czas może stracić wszelkie walorywalory


Czasem trzeba umieć radzić Czasem trzeba umieć radzić sobie z nadmiarem sobie z nadmiarem informacji…informacji…

• Przykład klasyczny: barometr harwardzkiPrzykład klasyczny: barometr harwardzki• 1921: rząd USA finansuje badania koniunktury1921: rząd USA finansuje badania koniunktury• Barometr harwardzki: krzywe Barometr harwardzki: krzywe ABCABC

((AA: giełda, : giełda, BB: realna gospodarka; : realna gospodarka; CC: pieniądz): pieniądz)• Krzywa Krzywa AA dawała najlepsze prognozy… dawała najlepsze prognozy…• … … więc z czasem z indeksu wyeliminowano więc z czasem z indeksu wyeliminowano

sygnały z pozostałych krzywych …sygnały z pozostałych krzywych …• … … dorabiając odpowiednią teoriędorabiając odpowiednią teorię


Jak zawiódł barometr?Jak zawiódł barometr?

Jesień 1929Jesień 1929

• Biuletyn z października: idą świetne czasyBiuletyn z października: idą świetne czasy

Krzywa Krzywa BB KrzywaKrzywa CC ale…ale…

KrzywaKrzywa AA

• 29 października: „Czarny Wtorek” na Wall 29 października: „Czarny Wtorek” na Wall Street Street (łączny spadek Dow Jones 40% w por. z (łączny spadek Dow Jones 40% w por. z wrześniem)wrześniem)


Informacja ma swoją cenęInformacja ma swoją cenę

Wartość informacji jest względna: Wartość informacji jest względna: – zależy od porównania kosztów uzyskania z zależy od porównania kosztów uzyskania z

korzyściami, jakie daje informacjakorzyściami, jakie daje informacja– zależy od momentu, w którym jest dostarczanazależy od momentu, w którym jest dostarczana

Informacja ma na rynku swoja cenę. Koszt uzyskania Informacja ma na rynku swoja cenę. Koszt uzyskania właściwej informacji powinien być porównywany z właściwej informacji powinien być porównywany z kosztem, który ponosimy nie mając do niej dostępukosztem, który ponosimy nie mając do niej dostępu

Mimo, że biznes dostaje do ręki coraz doskonalsze Mimo, że biznes dostaje do ręki coraz doskonalsze sposoby uzyskiwania, przetwarzania i gromadzenia sposoby uzyskiwania, przetwarzania i gromadzenia informacji, gospodarka domaga się stałego postępu w tej informacji, gospodarka domaga się stałego postępu w tej dziedziniedziedzinie


Ile warta jest informacja?Ile warta jest informacja?

Najlepiej widać na przykładach Najlepiej widać na przykładach informacji niejawnych, zdobywanych informacji niejawnych, zdobywanych w sposób nie do końca uczciwyw sposób nie do końca uczciwy

Oczywiście informacja ma swoją Oczywiście informacja ma swoją wartość wartość i w innych sytuacjach, ale wszyscy i w innych sytuacjach, ale wszyscy lubimy przykłady skrajnelubimy przykłady skrajne


Bitwa jutlandzka, 1916: rzeka Bitwa jutlandzka, 1916: rzeka krwi…krwi…

W Europie trwa I wojna światowaW Europie trwa I wojna światowa

Flota brytyjska blokuje dostawy Flota brytyjska blokuje dostawy surowcówsurowcówi żywności do Niemieci żywności do Niemiec

31 maja brytyjska Grand Fleet 31 maja brytyjska Grand Fleet wyrusza w stronę Skagerrakuwyrusza w stronę Skagerraku

31 maja niemiecka Hochseeflotte 31 maja niemiecka Hochseeflotte wyrusza w stronę Daniiwyrusza w stronę Danii

Dochodzi do największej bitwy morskiej Dochodzi do największej bitwy morskiej w historii w historii

Niemcy, chociaż słabsi, zadali Niemcy, chociaż słabsi, zadali Brytyjczykom Brytyjczykom ciężkie straty (3 okręty liniowe), ciężkie straty (3 okręty liniowe), potem wycofali się do swoich bazpotem wycofali się do swoich baz

Brytyjska przewaga morska została jednak Brytyjska przewaga morska została jednak utrzymanautrzymana


Niemcy wydają komunikat o zwycięstwieNiemcy wydają komunikat o zwycięstwieBrytyjczycy wydają lakoniczny komunikat Brytyjczycy wydają lakoniczny komunikat

o stoczonej bitwie i stratacho stoczonej bitwie i stratachŚwiat jest przekonany, że Grand Fleet Świat jest przekonany, że Grand Fleet

przegrała wielką bitwę, a może i wojnęprzegrała wielką bitwę, a może i wojnęNa giełdzie nowojorskiej spadają ceny Na giełdzie nowojorskiej spadają ceny

brytyjskich obligacji i akcji brytyjskich brytyjskich obligacji i akcji brytyjskich firmfirm

Po dwóch dniach Admiralicja wydaje Po dwóch dniach Admiralicja wydaje komunikatkomunikato bitwie: brytyjska przewaga o bitwie: brytyjska przewaga nienaruszonanienaruszona

W międzyczasie konsorcjum banków W międzyczasie konsorcjum banków brytyjskichbrytyjskichskupuje akcje na Wall Streetskupuje akcje na Wall Street

Zysk: 50 mln Zysk: 50 mln ££ (250 mln $, wg dzisiejszych (250 mln $, wg dzisiejszych cen odpowiednik 4.7 miliarda $) cen odpowiednik 4.7 miliarda $)

Bitwa jutlandzka, 1916: … i Bitwa jutlandzka, 1916: … i rzeka $$$rzeka $$$


Analiza informacji jest Analiza informacji jest procesem trudnym i często procesem trudnym i często ryzykownymryzykownym

• Można wskazać wiele przykładów, Można wskazać wiele przykładów, gdy analiza prowadziła do gdy analiza prowadziła do poważnych błędów (np. dotyczących poważnych błędów (np. dotyczących prognoz koniunktury i sprzedaży)prognoz koniunktury i sprzedaży)

• Dzieje się tak i na poziomie firm, i Dzieje się tak i na poziomie firm, i instytucji regulujących gospodarkęinstytucji regulujących gospodarkę


Brak właściwej informacji we Brak właściwej informacji we właściwym czasie sięga czasem właściwym czasie sięga czasem poziomu makro…poziomu makro…

• Przykład: Polska, rok 2000Przykład: Polska, rok 2000• Rząd znacząco ogranicza deficyt Rząd znacząco ogranicza deficyt

budżetowybudżetowy• Informacje są opóźnione…Informacje są opóźnione…• NBP sądzi, że deficyt wzrósł i podnosi NBP sądzi, że deficyt wzrósł i podnosi

stopy procentowe…stopy procentowe…• Po kilku miesiącach dowiaduje się z Po kilku miesiącach dowiaduje się z

danych GUS, że deficyt spadł …danych GUS, że deficyt spadł …• Ale jest za późnoAle jest za późno


Sytuacja gospodarcza Polski Sytuacja gospodarcza Polski 1999-20011999-2001

0

5

10

15

20

25

1999

09

1999

11

2000

01

2000

03

2000

05

2000

07

2000

09

2000

11

2001

01

2001

03

2001

05

2001

07

2001

09

2001

11

Stopy procentowe NBP

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20 Dyn

amika

wzro

stu w

%

Kurs walutowy (dewaluacja)

Dynamikaprodukcji


Brak dobrej informacji może Brak dobrej informacji może wieść do prawdziwej wieść do prawdziwej katastrofykatastrofy

Przykład: Przykład:

brak odpowiedniej informacji o sytuacji brak odpowiedniej informacji o sytuacji finansowej firm – z dramatycznymi finansowej firm – z dramatycznymi konsekwencjami dla klientów i konsekwencjami dla klientów i akcjonariuszyakcjonariuszy

Czynnik czasu może mieć znaczenie Czynnik czasu może mieć znaczenie kluczowekluczowe

Przykłady z życia: ENRON, Barings, ParmalaitPrzykłady z życia: ENRON, Barings, Parmalait


Barings Bank

Założony 1762Założony 1762Najstarszy bank inwestycyjny w Wielkiej Najstarszy bank inwestycyjny w Wielkiej

BrytaniiBrytaniiFinansował udział kraju w wojnach Finansował udział kraju w wojnach

napoleońskichnapoleońskichPośredniczył w sprzedaży Luizjany przez Pośredniczył w sprzedaży Luizjany przez

FrancjęFrancjęUlubiony bank króla Jerzego VUlubiony bank króla Jerzego V

Znany z ostrożności, wyjątkowa reputacjaZnany z ostrożności, wyjątkowa reputacja

1992 – zatrudniony przez Barings w Singapurze1992-95 – spekulacje na giełdach Dalekiego Wschodu (ryzykowne inwestycje w derywatywy) Gwiazda banku1992 – straty £ 2 mln (ukrywane na koncie 88888)1994 – straty £ 20 mln (ukrywane)1994 – straty £ 200 mln (ukrywane)16.01.1995 - wszystko na jedną kartę (krótka sprzedaż derywatyw w Singapurze i Tokio) 17.01.1995 – trzęsienie ziemi w Kobe, spadek na giełdach ryzykowne zakupy, aby pokryć straty

Luty 1995 – straty rosną do £ 800 mln ($1.4 mld) Leeson ucieka do Europy Bank odkrywa prawdę!

Nick Leeson (ur. 1967)

Upadek BaringsUpadek Barings

Luty 1995 – Barings Bank bankrutuje


Dlaczego Barins upadł?Dlaczego Barins upadł?

Niewłaściwa motywacja: chciwość, presja na zyskNiewłaściwa motywacja: chciwość, presja na zysk Brak instrumentów kontroli ryzyka na rynku Brak instrumentów kontroli ryzyka na rynku

derywatywderywatyw Brak kontroli nad działalnością Leesona (w zasadzie,Brak kontroli nad działalnością Leesona (w zasadzie,

miał zgodę na swoje operacje!)miał zgodę na swoje operacje!) Brak właściwego mechanizmu kontrolnego w Brak właściwego mechanizmu kontrolnego w

skompliko-skompliko-wanej, globalnej instytucji finansowejwanej, globalnej instytucji finansowej

Brak właściwej informacji o sytuacji, systemu Brak właściwej informacji o sytuacji, systemu raportowania zagrożeńraportowania zagrożeń

Generalnie: brak podstaw do oceny ryzyka!Generalnie: brak podstaw do oceny ryzyka!


Syntetyczny wniosekSyntetyczny wniosek

• Informacja może być kosztowna i Informacja może być kosztowna i wymagać starannej i pracochłonnej wymagać starannej i pracochłonnej analizyanalizy

• Ale brak właściwej informacji we Ale brak właściwej informacji we właściwym momencie może być właściwym momencie może być jeszcze bardziej kosztownyjeszcze bardziej kosztowny

• Sprawa jest oczywista na poziomie Sprawa jest oczywista na poziomie firmy – ale często konsekwencje firmy – ale często konsekwencje mogą sięgać poziomu makromogą sięgać poziomu makro

Business intelligence w skali makro i mikro Witold M.Orłowski

Documents

Transcript of Business intelligence w skali makro i mikro Witold M.Orłowski