ązuj ący od roku 2014/2015) - PWSZ w Tarnowie |...

PASTWOWA WYSZA SZKOA ZAWODOWA W TARNOWIE

Instytut Matematyczno-Przyrodniczy Zakad Ochrony rodowiska

Kierunek: Ochrona rodowiska Studia stacjonarne

Program nauczania, sylabusy

(obowi zujcy od roku 2014/2015)

Specjalno ci: 1. Odnawialne rda energii i gospodarka odpadami (OZEiGO) 2. Ochrona i gospodarowanie zasobami przyrody (OiGZ P)

Tarnw 2014

2

Spis treci Program nauczania, sylabusy......................................................................................................................1

Sylwetka absolwenta...................................................................................................................................5 Stosowane metody dydaktyczne.................................................................................................................5

Kursy wsplne dla obu specjalnoci...............................................................................................................6 I rok, I semestr ............................................................................................................................................6

Podstawy chemii - repetytorium.............................................................................................................6 Podstawy biologii repetytorium...........................................................................................................7 Matematyka kurs rozszerzony ................................................................................................................8 Matematyka kurs podstawowy ...............................................................................................................9 Technologie informacyjne kurs podstawowy....................................................................................11 Technologie informacyjne kurs rozszerzony.....................................................................................12 Zdalne nauczanie, poszukiwanie i przechowywanie informacji rodowiskowej .................................12 Zoologia ................................................................................................................................................13 Geologia i geomorfologia .....................................................................................................................15 Hydrologia, meteorologia, klimatologia,..............................................................................................16 Ekologia ................................................................................................................................................18

I rok II semestr..........................................................................................................................................20 Chemia oglna i nieorganiczna.............................................................................................................20 Laboratorium z chemii oglnej i nieorganicznej ..................................................................................21 wiczenia obliczeniowe z chemii oglnej i nieorganicznej.................................................................22 Fizyka oglna........................................................................................................................................23 Zajcia terenowe z hydrologii...............................................................................................................25 Zajcia terenowe z meteorologii i klimatologii ....................................................................................26 Hydrobiologia .......................................................................................................................................28 Botanika ................................................................................................................................................29 Biologia pierwotniakw........................................................................................................................30 Biologia ryb, pazw i gadw...............................................................................................................31 Biologia ptakw....................................................................................................................................33

II rok III semestr .......................................................................................................................................34 Chemia organiczna ...............................................................................................................................34 Chemia analityczna...............................................................................................................................36 Edukacja dla zrwnowaonego rozwoju ..............................................................................................37 Globalne problemy ekologiczne i zrwnowaony rozwj ...................................................................38 Ochrona powietrza................................................................................................................................40 Fizjologia rolin ....................................................................................................................................41 Ekologia i ewolucja czowieka ............................................................................................................42

II rok IV semestr .......................................................................................................................................44 Biochemia .............................................................................................................................................44 Zajcia terenowe z ekologii ..................................................................................................................45 Zajcia terenowe z hydrobiologii .........................................................................................................46 Wprowadzenie do prawa ochrony rodowiska .....................................................................................47

III rok V semestr .......................................................................................................................................49 Gospodarka wodno-ciekowa...............................................................................................................49 Statystyka..............................................................................................................................................51 Kodeks postpowania administracyjnego.............................................................................................52 Esej przyrodniczy .................................................................................................................................53 Fotografia przyrodnicza........................................................................................................................54

III rok VI semestr......................................................................................................................................55 Skaenia i zanieczyszczenia rodowiska oraz monitoring rodowiska ................................................55 Wybrane technologie w ochronie rodowiska ......................................................................................57 Ocena oddziaywania na rodowiska....................................................................................................59 Metody i technologie oczyszczania ciekw........................................................................................61

3

Kursy dla specjalnoci Odnawialne rda Energii i Gospodarka Odpadami .............................................64 I rok, II semestr.........................................................................................................................................64

Fizyka ciepo i elektryczno.............................................................................................................64 GIS w ochronie rodowiska..................................................................................................................66

II rok, III semestr ......................................................................................................................................67 Gospodarka odpadami komunalnymi ...................................................................................................67 Wstp do odnawialnych rde energii i energia soneczna .................................................................70 Energooszczdno ...............................................................................................................................73 Energetyka konwencjonalna a rodowisko...........................................................................................76

II rok, IV semestr ......................................................................................................................................77 Chemia fizyczna ...................................................................................................................................78 Laboratorium z chemii fizycznej ..........................................................................................................79 Laboratorium z biochemii.....................................................................................................................80 Podstawy ochrony przyrody .................................................................................................................81 Metody chemiczne w gospodarce odpadami ........................................................................................83 Posugiwanie si dokumentacj techniczn ..........................................................................................85 Energia wodna ......................................................................................................................................86 Prawne i ekonomiczne aspekty odnawialnych rde energii ..............................................................87 Prawne i ekonomiczne aspekty gospodarki odpadami .........................................................................89

III rok, V semestr ......................................................................................................................................91 Mikrobiologia kurs rozszerzony ........................................................................................................91 Laboratorium z mikrobiologii...............................................................................................................93 Mikrobiologia osadw ciekowych ......................................................................................................95 Gospodarka odpadami przemysowymi................................................................................................95 Komputerowe wspomaganie technologii OZE i gospodarki odpadami ...............................................97 Energetyka jdrowa ..............................................................................................................................99 Energia wiatru.....................................................................................................................................100 Energia geotermalna ...........................................................................................................................102 Biotechnologia w ochronie rodowiska..............................................................................................104 Biomasa jako rdo energii i surowcw............................................................................................105 Odnawialne rda energii i gospodarka odpadowa zajcia terenowe ............................................107

III rok, VI semestr...................................................................................................................................108 Aplikowanie o fundusze na ochron rodowiska ...............................................................................108

Kursy dla specjalnoci Ochrona i Gospodarka Zasobami Przyrody ..........................................................110 I rok, II semestr.......................................................................................................................................110

GIS w ochronie przyrody....................................................................................................................110 Podstawy genetyki ..............................................................................................................................113

II rok, III semestr ....................................................................................................................................114 Genetyka populacyjna.........................................................................................................................114 Ochrona przyrody konserwatorska .....................................................................................................115 Ochrona przyrody czynna...................................................................................................................116 Gleboznawstwo i rekultywacja gruntw.............................................................................................118 Fizjologia i zachowanie zwierzt........................................................................................................119

II rok, IV semestr ....................................................................................................................................120 Oznaczanie rolin................................................................................................................................120 Oznaczanie owadw ...........................................................................................................................121 Zajcia terenowe z ochrony przyrody.................................................................................................122 Obszary Natura 2000 ..........................................................................................................................123 Zajcia terenowe z zoologii ................................................................................................................124 Zajcia terenowe z botaniki ................................................................................................................125 Zajcia terenowe z geologii i geomorfologii ......................................................................................126 Monitoring siedlisk przyrodniczych ...................................................................................................128 Ochrona gatunkowa, monitoring rolin i zwierzt..............................................................................129

III rok, V semestr ....................................................................................................................................130

4

Mikrobiologia kurs podstawowy .....................................................................................................130 Ochrona i zarzdzanie krajobrazem....................................................................................................132 Prawne i ekonomiczne aspekty ochrony przyrody .............................................................................133 Nadzr przyrodniczy nad inwestycjami .............................................................................................135 Wprowadzenie do rekultywacji i kompensacji przyrodniczych .........................................................136 Podstawy gospodarki odpadami komunalnymi i przemysowymi .....................................................137

III rok, VI semestr...................................................................................................................................139 Aplikowanie o fundusze na ochron przyrody ...................................................................................140 Ekspertyzy, opinie i inwentaryzacje przyrodnicze .............................................................................141

Seminaria ....................................................................................................................................................142 Seminarium OZE i Gospodarka Odpadami ........................................................................................142 Seminarium Ochrona i Gospodarka Zasobami Przyrody ...................................................................143 Seminarium dyplomowe OZE i Gospodarka Odpadami ....................................................................144 Seminarium dyplomowe Ochrona i Gospodarka Zasobami Przyrody ...............................................145

Praktyki.......................................................................................................................................................146 Praktyka przyrodnicza ........................................................................................................................146 Praktyka dyplomowa ..........................................................................................................................147

5

Cele ksztacenia

Celem ksztacenia na kierunku ochrona rodowiska jest przekazanie studentom niezbdnego w praktyce ochrony rodowiska zasobu wiedzy oraz uksztatowanie u absolwenta sprawnoci umysowej, okrelonych umiejtnoci i kompetencji spoecznych, ktre umoliwi im samodzielne rozwizywanie wyaniajcych si problemw zwizanych z praktyczn ochron rodowiska, jak i samodzielne doskonalenie swego warsztatu pracy.

Powysze cele realizowane s na dwch specjalnociach: Odnawialne rda energii i gospodarka odpadami (dalej w skrcie OZEiGO) i Ochrona i gospodarowanie zasobami przyrody (dalej w skrcie OiGZP). Wybrano te specjalnoci, gdy naley spodziewa si powstawania najwikszej liczby miejsc pracy z nimi zwizanych. Realizowane s take przedmioty dotyczce oglnych zagadnie ochrony rodowiska i przyrody nie wchodzcych w zakres specjalnoci. Ponadto ksztaccy si na specjalnoci OZEiGO poznaj zagadnienia z zakresu OiGZP, a take odwrotnie, ale w mniejszym wymiarze. Taki system pozwala na dobre przygotowanie praktyczne do zawodu w wybranej specjalnoci, przy rwnoczesnym osigniciu efektw ksztacenia w szerszym zakresie. Interdyscyplinarny charakter ochrony rodowiska i bardzo szeroki zakres zagadnie z ni zwizanych nie pozwala na osignicie zadawalajcych efektw praktycznych bez podziau na specjalnoci.

W ksztaceniu na obu specjalnociach szczegln wag przykada si do rozumienia ram prawnych, w ktrych ochrona rodowiska dokonuje si w praktyce i do umiejtnoci dziaania w obrbie tych ram.

Sylwetka absolwenta

Absolwent kierunku ochrona rodowiska posiada interdyscyplinarn wiedz ogln z zakresu nauk matematyczno-przyrodniczych i nauk o rodowisku oraz umiejtnoci wykorzystania jej w pracy zawodowej i yciu z zachowaniem zasad prawnych i etycznych. Rozumie i umie analizowa procesy dokonujce si w przyrodzie oraz wpyw czowieka na rodowisko. Absolwent zna podstawowe procesy i problemy istotne dla ochrony rodowiska oraz kieruje si w swoich dziaaniach zasadami zrwnowaonego rozwoju. Absolwent posiada umiejtnoci rozwizywania problemw zawodowych, gromadzenia, przetwarzania oraz pisemnego i ustnego przekazywania informacji, a take pracy zespoowej.

Absolwent jest przygotowany do podjcia pracy w zakadach przemysowych, laboratoriach badawczych i kontrolnych oraz instytucjach i subach odpowiedzialnych za ochron rodowiska np. w urzdach administracji rzdowej i samorzdowej, parkach narodowych i krajobrazowych, a take w rolnictwie i drobnej wytwrczoci. Umiejtnoci zdobyte w ramach specjalnoci bd take przydatne przy prowadzeniu dziaalnoci gospodarczej na wasny rachunek, zwaszcza ukierunkowanej na szybko rozwijajcy si sektor eksperckich usug rodowiskowych. Po uzyskaniu przygotowania pedagogicznego absolwent moe podj prac w szkolnictwie.

Absolwent zna jzyk obcy na poziomie biegoci B2 Europejskiego Systemu Opisu Ksztacenia Jzykowego Rady Europy oraz umie posugiwa si jzykiem specjalistycznym z zakresu problematyki rodowiskowej.

Absolwent po ukoczeniu studiw uzyskuje tytu zawodowy licencjata i jest przygotowany do podjcia studiw drugiego stopnia.

Stosowane metody dydaktyczne

W celu realizacji programu studiw i osignicia zaoonych efektw ksztacenia stosowane s w pracy ze studentami sprawdzone i uznane metody dydaktyczne, jak np. wykad, wiczenia tzw. tablicowe (np. matematyka, chemia, fizyka, zoologia, botanika, ekologia), praktyczne (wikszo kursw), dyskusja (seminaria dyskusja po prezentacjach multimedialnych) i konwersatorium (np. globalne problemy ekologiczne i zrwnowaony rozwj, edukacja ekologiczna). W kursach dotyczcych obu specjalnoci ogromn rol peni bd zajcia o charakterze projektowym (ocena oddziaywania na rodowisko,

6

biomasa jako rdo energii i surowcw, aplikowanie o fundusze na ochron rodowiska, czy aplikowanie o fundusze na ochron przyrody). Stosuje si prezentacje multimedialne (wykady z wikszoci przedmiotw oraz wstpne czci wicze tablicowych), a take wymaga si na zajciach seminaryjnych, a take na innych typach zaj, aby studenci samodzielnie przygotowywali prezentacje. Coraz szerzej stosuje si platform e-learningow (Moodle). Przedmioty chemiczne i biologiczne, fizyka, technologie informacyjne, GIS w ochronie rodowiska, statystyka i szereg kursw specjalistycznych prowadzone s z zastosowaniem metody wicze laboratoryjnych w stojcych do dyspozycji studentw laboratoriach przedmiotowych lub komputerowych, gdzie studenci wicz przy pomocy specjalistycznego sprztu lub programw komputerowych, indywidualnie lub w maych grupach. Uzupenieniem metod nauczania s zajcia prowadzone w terenie w tym: z zastosowaniem urzdze pomiarowych (np. hydrobiologia, hydrologia, meteorologia i klimatologia, zoologia, botanika, geologia i geomorfologia, gleboznawstwo i rekultywacja gruntw) poczone z kameralnymi wiczeniami praktycznymi na pozyskanym materiale badawczym; wyjazdy studyjne np. do oczyszczalni ciekw (metody i technologie oczyszczania ciekw, ocena oddziaywania na rodowisko), na skadowiska odpadw (gospodarka odpadami komunalnymi, ocena oddziaywania na rodowisko), do Stacji Naukowej PAN w Szymbarku (monitoring rodowiska); wizyty studyjne (np. na przedmiocie gospodarka wodno-ciekowa na sesje Rady Miasta i do stacji uzdatniania wody, w kursie gospodarka odpadami przemysowymi do zakadu recyklingu pojazdw wycofanych z eksploatacji). Podczas zaj wykorzystywane s wizualne i audiowizualne rodki dydaktyczne np. prezentacje multimedialne i filmy, mapy topograficzne i tematyczne, schematy i projekty instalacji.

OPIS KURSW (SYLABUSY) Kursy wsplne dla obu specjalnoci I rok, I semestr

Podstawy chemii - repetytorium Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Podstawy chemii - repetytorium Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 13.3 Punkty ECTS 2 Rodzaj moduu do wyboru Rok studiw pierwszy Semestr zimowy Typ zaj stacjonarne Liczba godzin 30 (30 godz. wiczenia) Koordynator mgr Agata Lada Prowadzcy mgr Agata Lada Jzyk wykadowy polski Wymagania wstpne brak

7

Efekty ksztacenia Wiedza: Posiada podstawow wiedz z chemii pozwalajc na zrozumienie zachodzcych procesw i reakcji chemicznych.

Umiejtnoci: Samodzielnie pisze rwnania reakcji chemicznych z uwzgldnieniem nazewnictwa reagentw; wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne.

Kompetencje spoeczne: Rozumie konieczno nieustannego doskonalenia si (poszerzania wiedzy).

OS1_W03, OS1_U01, OS1_K01

Stosowane metody dydaktyczne Seminarium z elementami wicze rachunkowych. Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia Sprawdzian pisemny z wiedzy zdobytej podczas zaj. Forma i warunki zaliczenia

Uzyskanie minimum 50% punktw ze sprawdzianu z wiedzy zdobytej podczas zaj, obecno na zajciach zgodnie z regulaminem studiw.

Treci ksztacenia (skrcony opis) Repetytorium wybranych zagadnie z podstaw chemii. Treci ksztacenia (peny opis) Systematyka i nomenklatura zwizkw nieorganicznych. Podstawowe zasady

stosowane w pisaniu rwna reakcji chemicznych: otrzymywania tlenkw, wodorkw, wodorotlenkw, kwasw oraz soli. Formy zapisu rwna reakcji chemicznych - zapis czsteczkowy i zapis jonowy skrcony. Wybrane pojcia i wielkoci wykorzystywane w podstawowych obliczeniach chemicznych: mol, masa molowa, objto molowa, stenie procentowe, stenie molowe, gsto roztworu. Obliczenia chemiczne dotyczce ste, stechiometrii rwna reakcji chemicznych oraz obliczenia wydajnoci reakcji.

Literatura podstawowa i uzupeniajca

1. Krzysztof M. Pazdro, Anna Rola-Noworyta Akademicki zbir zada z chemii oglnej, Oficyna edukacyjna Krzysztof Pazdro, 2013 2. Maria Litwin, Szarota Styka-Wlazo To jest chemia I, Podrcznik do liceum oglnoksztaccego i technikum, Zakres rozszerzony, Nowa Era 2013

Podstawy biologii repetytorium Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Podstawy biologii - repetytorium Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 13.1 Punkty ECTS 2 Rodzaj moduu do wyboru Rok studiw pierwszy Semestr zimowy Typ zaj stacjonarne Liczba godzin 30 (30 godz. wiczenia) Koordynator Prof. dr hab. Jan Kozowski Prowadzcy Prof. dr hab. Jan Kozowski, dr hab. Janusz Fyda, dr hab. Alina Stachurska-

Swako, dr Mariusz Klich Jzyk wykadowy polski Wymagania wstpne brak

8

Efekty ksztacenia Wiedza: Posiada podstawow wiedz z biologii pozwalajc na zrozumienie zachodzcych procesw w przyrodzie.

Umiejtnoci: Potrafi wyjania podstawowe pojcia i relacje biologiczne.


OS1_W03, OS1_U03, OS1_K01

Stosowane metody dydaktyczne wiczenia prowadzone metod seminaryjn Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia Sprawdzian pisemny z wiedzy zdobytej podczas zaj. Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie na ocen. Aby zaliczy wiczenia, niezbdna jest obecno na co

najmniej 13 z 15 godzin zaj oraz zaliczenie sprawdzianu z wiedzy zdobytej podczas zaj.

Treci ksztacenia (skrcony opis)

Repetytorium wybranych zagadnie z podstaw biologii. Przy pomocy testw wstpnych ustalane bd podstawowe braki, a program zaj bdzie dostosowywany na bieco do potrzeb.

Treci ksztacenia (peny opis)

Celem kursu jest uzupenienie podstawowej wiedzy biologicznej, ktr studenci powinni wynie ze szkoy redniej, ale niestety czsto nie wynosz. Dlatego trudno jest zadeklarowa dokadny zakres kursu, poniewa powinien on uwzgldnia konkretne braki konkretnej grupy studentw. Najpierw bdzie przeprowadzony test sprawdzajcy podstawow wiedz i na tej podstawie ustalana bdzie tematyka dla konkretnych grup osb.


Literatura podstawowa: Arkusze maturalne z biologii Biologia. Matura 2014. Vademecum Literatura uzupeniajca: Campbell, N.A. i inni. Biologia. Rebis, 2012.

Matematyka kurs rozszerzony Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Matematyka kurs rozszerzony Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 11.1 Punkty ECTS 4 Rodzaj moduu Do wyboru Rok studiw Pierwszy Semestr Zimowy Typ zaj stacjonarne Liczba godzin 45 (45 godz. wicze) Koordynator Dr hab. Mirosaw Baran, prof. PWSZ Prowadzcy Dr hab. Mirosaw Baran, prof. PWSZ, mgr Barbara Dziadkowiec, vacat Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak

9

Efekty ksztacenia Wiedza: Rozumie podstawowe pojcia analizy matematycznej i algebry liniowej.

Umiejtnoci: Potrafi formalizowa i wykorzystywa aparat zwizany z funkcjami oraz macierzami w zagadnieniach nauk przyrodniczych, w szczeglnoci dotyczcych rodowiska.

Kompetencje spoeczne: Rozumie spoeczne aspekty praktycznego stosowania zdobytej wiedzy i umiejtnoci matematycznych.

OS1_W02, OS1_W03, OS1_W06, OS1_U01, OS1_U02, OS1_K01


wiczenia rachunkowe, wykorzystywanie platformy edukacyjnej, wykorzystywanie darmowego programu on-line wolframalpha, w tym z uyciem komend programu MATHEMATICA.

Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia

Kolokwia sprawdzajce zdobyt wiedz i umiejtnoci.

Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie na podstawie frekwencji (obecno na 28 z 30 zaj), punktw uzyskanych za rozwizywanie zada domowych (2p za zadanie) oraz z dwch obowizkowych kolokwiw (po 20 moliwych do zdobycia punktw), przy czym na ocen wysz ni 4.0 warunkiem koniecznym jest napisanie kadego z kolokwiw na 50% punktw. Zaliczenie od 20 p, ocena 5.0 od 40 punktw.

Treci ksztacenia (skrcony opis) Kurs matematyki obejmuje algebr liniow i analiz matematyczn. Pierwsza

cz wicze dotyczy teorii ukadw rwna liniowych z rozwiniciem aparatu do tego potrzebnego (macierze, wyznaczniki). Cz zaj powicona analizie to wiczenia kursu rachunku rniczkowego z wykorzystaniem podstawowych funkcji elementarnych oraz przewiczenie podstawowych metod liczenia caek z zastosowaniem do rozwizywania najprostszych rwna rniczkowych.

Treci ksztacenia (peny opis) Rozwizywanie zada na obliczanie procentw i ukadanie proporcji. Rozwizywanie ukadw 2 rwna liniowych. Wyznaczniki 3x3 i 4x4. Zastosowania geometryczne wyznacznika, iloczyn wektorowy i mieszany. Mnoenie i odwracanie macierzy. Obliczanie rzdu macierzy. Rozwizywanie ukadw rwna i problemw do nich prowadzcych. Wyznaczanie odlegoci od prostych i paszczyzn. Funkcje kwadratowe, wielomiany, przykady ,funkcji wymiernych. Funkcje wykadnicze i logarytmiczne. Rysowanie wykresw funkcji w rnych skalach. Przykady zalenoci funkcyjnych w przyrodzie. Obliczanie granic prostych cigw, badanie zbienoci szeregw, obliczenia z ich uyciem. Obliczanie pochodnych funkcji elementarnych i wielomianw Taylora. Badanie przebiegu zmiennoci prostych funkcji. Obliczanie prostych caek i ich zastosowania geometryczne. Przykady rozwiza rwna rniczkowych zwyczajnych wystpujcych w chemii i biologii. Ekstrema lokalne funkcji dwch zmiennych. Prosta regresji i metoda najmniejszych kwadratw. Zastosowania programu wolframalpha do oblicze.


1. W. Krysicki, L. Wodarski, Analiza matematyczna w zadaniach, t. I,II, PWN, Warszawa, 2011. 2. M. Gewert, Z. Skoczylas, Wstp do analizy i algebry, teoria, przykady, zadania, Oficyna Wydawncza GiS, Wrocaw, 2009. 3. J. Laszuk, Zbir zada testowych z matematyki, Warszawa, 2002. 4. E. Steiner, Matematyka dla chemikw, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2001. 5. www.wolframalpha.com

Matematyka kurs podstawowy Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglno akademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Matematyka kurs podstawowy

10

Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 11.1 Punkty ECTS 4 Rodzaj moduu do wyboru Rok studiw pierwszy Semestr zimowy Typ zaj stacjonarne Liczba godzin 45 (45 godz. wicze) Koordynator Dr hab. Mirosaw Baran, prof. PWSZ Prowadzcy Dr hab. Mirosaw Baran, prof. PWSZ, mgr Barbara Dziadkowiec, vacat Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak Efekty ksztacenia Wiedza: Rozumie podstawowe pojcia zwizane z liczbami rzeczywistymi i

geometri paszczyzny.

Umiejtnoci: Potrafi formalizowa i wykorzystywa aparat zwizany z liczbami rzeczywistymi i funkcjami trygonometrycznymi w zagadnieniach nauk przyrodniczych, w szczeglnoci dotyczcych rodowiska.

Kompetencje spoeczne: Rozumie spoeczne aspekty praktycznego stosowania zdobytej wiedzy i umiejtnoci z dziedziny matematyki.

OS1_W02, OS1_W03, OS1_W06, OS1_U01, OS1_U02, OS1_K01


wiczenia rachunkowe, wykorzystywanie platformy edukacyjnej, wykorzystywanie darmowego programu wolframalpha, w tym z uyciem najprostszych komend programu MATHEMATICA.


Test kocowy sprawdzajcy zdobyt wiedz i umiejtnoci.

Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie na podstawie frekwencji (obecno na 28 z 30 zaj), punktw uzyskanych za rozwizywanie zada domowych (2p za zadanie) oraz z dwch obowizkowych kolokwiw (po 20 moliwych do zdobycia punktw), przy czym na ocen wysz ni 4.0 warunkiem koniecznym jest napisanie kadego z kolokwiw na 50% punktw. Zaliczenie od 20 p, ocena 5.0 od 40 punktw.


Podstawy i zastosowania arytmetyki liczb rzeczywistych. Geometria figur na paszczynie.

Treci ksztacenia (peny opis) Dziaania na liczbach cakowitych. Dziaania na uamkach. Proporcje. Obliczanie procentw. Wzory skrconego mnoenia. Niewymiernoci kwadratowe. Warto bezwzgldna, cecha, mantysa liczby rzeczywistej. Rwnania, nierwnoci, szacowania z wartoci bezwzgldn. Wyznaczanie i rysowanie prostych na paszczynie. Elementy geometrii paszczyzny i trygonometrii. Obliczanie pl figur na paszczynie. Rozwizywanie ukadw rwna z dwoma niewiadomymi. Wyznaczniki 3 stopnia, ich zastosowania do rozwizywania ukadw rwna z 3 niewiadomymi oraz do obliczania pl trjktw. Obliczanie wyznacznikw wyszego stopnia programem wolframalpha. Obliczenia zwizane z macierzami i rozwizywaniem ukadw rwna przy uyciu programu wolframalpha. Przegld podstawowych funkcji elementarnych. Najprostsze granice cigw i funkcji. Badanie funkcji z uyciem programu wolframalpha. Zastosowania geometryczne caek, wykorzystanie do oblicze caek programu wolframalpha z uyciem najprostszych komend programu Mathematica.


1. W. Krysicki, L. Wodarski, Analiza matematyczna w zadaniach, t. I,II, PWN, Warszawa, 2011. 2. M. Gewert, Z. Skoczylas, Wstp do analizy i algebry, teoria, przykady, zadania, Oficyna Wydawncza GiS, Wrocaw, 2009. 3. J. Laszuk, Zbir zada testowych z matematyki, Warszawa, 2002. 4. E. Steiner, Matematyka dla chemikw, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2001. 5. www.wolframalpha.com

11

Technologie informacyjne kurs podstawowy Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu

Technologie informacyjne kurs podstawowy

Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 11.3 Punkty ECTS 4 Rodzaj moduu do wyboru Rok studiw pierwszy Semestr zimowy Typ zaj stacjonarne

Liczba godzin 60 (60 godz. laboratorium komputerowe) Koordynator Dr hab. Krzysztof Wickowski Prowadzcy Dr hab. Janusz Fyda, dr Mariusz Klich, dr hab. Krzysztof Wickowski

Jzyk wykadowy polski Wymagania wstpne Brak Efekty ksztacenia Wiedza: Posiada podstawow wiedz o budowie komputera i

oprogramowaniu.

Umiejtnoci: Potrafi korzysta z komputera i programw Microsoft Office na poziomie rednio-zaawansowanym.

Kompetencje spoeczne: Rozumie potrzeb ksztacenia, samoksztacenia i doskonalenia umiejtnoci informatycznych.

OS1_W06, OS1_W11, OS1_U01, OS1_K01


Prezentacja, konwersatorium, praca samodzielna z komputerem,


Obecno i aktywno na zajciach, umiejtno obsugi komputera i programw uytkowych. Sporzdzenie projektu z wykorzystaniem edytora, arkusza kalkulacyjnego, PowerPointa

Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie na ocen na ktre skadaj si: udzia w zajciach (25%), wykazanie si umiejtnoci obsugi programw komputerowych (50%), raport kocowy (25%).


Podstawowe wiadomoci o systemie Windows. Posugiwanie si programami pakietu Microsoft Office. Obsuga edytora tekstw. Podstawowe funkcje arkusza kalkulacyjnego. Przygotowania prezentacji multimedialnej i strony internetowej. Wyszukiwanie informacji w Internecie i posugiwanie si poczt elektroniczn.


Gwne elementy skadowe komputera PC, rozumienie podstawowych poj i zastosowa technik informatycznych tj. przechowywanie i przetwarzanie danych, codzienne zastosowania oprogramowania uytkowego, wykorzystanie sieci informatycznych itp. Obsuga sytemu Windows na poziomie umoliwiajcym swobodne wykorzystanie funkcji porzdkujcych rodowisko pracy kadego uytkownika komputera np. zarzdzanie oknami aplikacji, plikami, folderami itp. Obsuga i poprawne uytkowanie edytora tekstu do tworzenia, edycji, formatowania, drukowania i przechowywania dokumentw. Posugiwanie si arkuszem kalkulacyjnym na poziomie podstawowym. Umiejtno wyszukiwania informacji w oglnowiatowej sieci komputerowej i obsuga poczty elektronicznej.


Rne wydania dostpnych podrcznikw, instrukcji i samouczkw dotyczcych omawianych zagadnie. rda internetowe.

12

Technologie informacyjne kurs rozszerzony Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu

Technologie informacyjne kurs rozszerzony

Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 11.3 Punkty ECTS 4 Rodzaj moduu do wyboru Rok studiw Pierwszy Semestr Zimowy Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 60 (60 godz. laboratorium komputerowe) Koordynator Dr hab. Krzysztof Wickowski Prowadzcy Dr hab. Janusz Fyda, dr hab. Krzysztof Wickowski, dr Mariusz Klich Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak Efekty ksztacenia Wiedza: Posiada wiedz o gromadzenia i analizie danych, rozumie

konieczno systematycznego ich porzdkowania.

Umiejtnoci: Potrafi utworzy baz danych i wykonywa proste analizy matematyczne i statystyczne.

Kompetencje spoeczne: Rozumie potrzeb ksztacenia, samoksztacenia i doskonalenia w dziedzinie informatyki, potrafi pracowa samodzielnie.

OS1_W06, OS1_W12, OS1_U01, OS1_K01


Prezentacja, konwersatorium, praca samodzielna z komputerem,


Obecno i aktywno na zajciach, umiejtno obsugi komputera i programw uytkowych. Sporzdzenie bazy danych, wykonanie analiz statystycznych i prezentacji.

Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie na ocen na ktre skadaj si: udzia w zajciach (25%), wykazanie si umiejtnoci obsugi programw komputerowych i wykonanie przykadowych baz danych, analiz statystycznych, korespondencji seryjnych itp. (75%).


Posugiwanie si programami pakietu Microsoft Office ze szczeglnym uwzgldnieniem moduw umoliwiajcych gromadzenie danych tekstowych, numerycznych i alfanumerycznych, ich selekcjonowanie i analiz.


Obsuga i poprawne uytkowanie edytora tekstu do tworzenia, edycji, formatowania, drukowania i przechowywania tabel zawierajcych rne typy danych. Umiejtno tworzenia, redagowania oraz modyfikowania i drukowania korespondencji seryjnej wykorzystujcej rnego rodzaju bazy danych (adresowe, osobowe, telefoniczne itp.). Posugiwanie si moduem umoliwiajcym tworzenie baz danych w Excelu do tworzenia obszernych zbiorw danych rnego typu. Projektowanie i obsuga relacyjnych baz danych przy pomocy programu Access. Definiowanie formularzy, porzdkowanie bazy wedug podanych kryteriw, a take sporzdzanie kwerend i raportw. Podstawy statystyki umoliwiajce wykonywanie prostych analiz statystycznych.


Rne wydania dostpnych podrcznikw, instrukcji i samouczkw dotyczcych omawianych zagadnie. Przede wszystkim rda internetowe.

Zdalne nauczanie, poszukiwanie i przechowywanie informacji rodowiskowej Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska

13

Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP

Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu

Zdalne nauczanie, poszukiwanie i przechowywanie informacji rodowiskowej

Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 11.3 Punkty ECTS 2 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw pierwszy Semestr zimowy Typ zaj stacjonarne Liczba godzin 15 (15 godz. laboratorium informatyczne) Koordynator Prof. dr hab. Jan Kozowski Prowadzcy Prof. dr hab. Jan Kozowski Jzyk wykadowy polski Wymagania wstpne brak Efekty ksztacenia Wiedza: Student zna szereg nowoczesnych narzdzi uywanych

wspczenie do wspomagania pracy z uyciem zasobw sieciowych.

Umiejtnoci: Student potrafi porusza si na platformie edukacyjnej Moodle, posugiwa si szeregiem rde internetowych i poszukiwa informacji w zasobach sieciowych.

Kompetencje spoeczne: Trening w korzystaniu z narzdzi sieciowych umoliwi atwe samodzielne uczenie si obsugiwania i korzystania z nowych narzdzi, jakie pojawi si w przyszoci. Wzronie poziom e-kompetencji studenta.

OS1_W06, OS1_U03, OS1_U11, OS1_K01, OS1_K02

Stosowane metody dydaktyczne Praca przy komputerach podczonych do sieci z pomoc prowadzcego.

Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia Biece sprawdzanie wykonywanych zada i projektw Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie na ocen. Warunkiem zaliczenia jest opanowanie zagadnie

przewidywanych w programie oraz wykonanie miniprojektw zwizanych z poszukiwaniem informacji.


Korzystanie z platformy e-learningowej Moodle; praca i przechowywanie informacji w chmurze; posugiwanie si Wikipedi i innymi tego typu rdami informacji; korzystanie z elektronicznych zasobw Gwnego Urzdu Statystycznego dla potrzeb ochrony rodowiska.

Treci ksztacenia (peny opis) Kurs ma przygotowa studentw ju w pierwszym semestrze do korzystania z nowoczesnych narzdzi, takich jak platforma e-learningowa Moodle w wersji aktualnie uywanej w PWSZ w Tarnowie, wykorzystywanie zasobw w chmurze do pracy indywidualnej i zbiorowej, krytyczne posugiwanie si Wikipedi i innymi tego typu rdami informacji z poszanowaniem praw autorskich, wykorzystywanie platformy Google Scholar oraz korzystanie z elektronicznych zasobw Gwnego Urzdu Statystycznego do poszukiwania informacji rodowiskowej.


Wycznie materiay dostpne w sieci, w tym pakiety pomocowe uywanych zasobw.

Zoologia Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Zoologia Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu

14

Kod Erasmusa 13.1 Punkty ECTS 5 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy Semestr Zimowy Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 60 (30 godz. wykad, 30 godz. laboratorium) Koordynator Dr hab. Janusz Fyda Prowadzcy Dr hab. Janusz Fyda, dr Mariusz Klich Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak Efekty ksztacenia Wiedza: Posiada wiedz o budowie, funkcjonowaniu, biologii i rnorodnoci

zwierzt.

Umiejtnoci: Potrafi rozpozna organizmy nalece do podstawowych typw i gromad.

Kompetencje spoeczne: Rozumie potrzeb uczenia si i rozwijania zainteresowa przyrodniczych.

OS1_W03, OS1_W05, OS1_U02, OS1_K01


Wykad, prezentacje mutimedialne, projekcje filmw, wiczenia laboratoryjne


Wykad: kocowy egzamin pisemny; Laboratoria: sprawdziany pisemne z przerobionego materiau, testy sprawdzajce, przygotowanie do wicze z zadanej literatury

Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie laboratorium: obecno na co najmniej 80% zaj, uzyskanie pozytywnych ocen ze sprawdzianw lub zaliczenie sprawdzianu z caoci materiau w przypadku nie zaliczenia sprawdzianw czstkowych. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z laboratorium. Egzamin jest pisemny, pytania s otwarte i zamknite. Egzamin jest zdany po uzyskaniu minimum 50% punktw.


Kurs zoologii omawiajcy podstawy taksonomii, biologii, a take budow zewntrzn i wewntrzn podstawowych typw zwierzt bezkrgowych i krgowcw. Dla wybranych organizmw prezentowane s zagadnienia dotyczce ich wystpowania i ekologii oraz zagroe wynikajcych z antropopresji.


Podstawowy kurs zoologii omawiajcy na wstpie gwne dziay zoologii, podstawy taksonomii oraz rnorodno gatunkow zwierzt. Na kolejnych wykadach dokonany bdzie przegld taksonomiczny waniejszych typw bezkrgowcw i krgowcw. Omwione bd pierwotniaki i wielokomrkowce ze szczeglnym uwzgldnieniem organizmw istotnych dla okrelenia jakoci i zanieczyszczenia rodowiska, a take potencjalnie chorobotwrczych, pasoytniczych i niebezpiecznych dla czowieka. Dokadnie i wszechstronnie przedstawione zostan krgowce. Na przykadzie znanych przedstawicieli z rnych grup taksonomicznych omwiona zostanie budowa i ewolucja gwnych ukadw yciowych. Podkrelone bd przystosowania do ycia w rnych rodowiskach, a take rola bezkrgowcw i krgowcw w rodowisku i gospodarce czowieka. Wspomniane bd rwnie bezkrgowce i krgowce prawnie chronione w Polsce, a take gatunki gince i zagroone wyginiciem umieszczone w Czerwonej ksidze. Na wiczeniach prowadzone bd obserwacje ywych i utrwalonych okazw oraz preparatw histologicznych z uyciem mikroskopw i lup binokularnych.

15


Podstawowa: Rajski Zoologia ;Hempel-Zawitkowskiej J. (red.), Zoologia. PWN, W-wa, 2011. Richard D. Jurd. Krtkie Wykady- Biologia zwierzt PWN 2007 i pniejsze wydania A. Rajski, Zoologia, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1995 i pniejsze Pomocnicza: Grabda E. (red.) Zoologia. Bezkrgowce. Tom I i II. PWN, W- wa, 1984-1985. Jura Cz. Bezkrgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy, PWN, W-wa, 1997. Szarski H. Historia zwierzt krgowych PWN 2013 Grodziski Z., Anatomia i embriologia ryb.; Szarski H (red), Anatomia porwnawcza krgowcw. Klucze do oznaczania: ryb, pazw, ptakw i ssakw.

Geologia i geomorfologia Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Geologia i geomorfologia Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 07.0 Punkty ECTS 3 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy Semestr Zimowy Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 40 (15 godz. wykad, 15 godz. wiczenia prakt., 10 godz. laboratorium) Koordynator Dr Jarosaw Gabaa Prowadzcy Dr Jarosaw Gabaa Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak Efekty ksztacenia Wiedza: Zna najwaniejsze procesy geologiczne i rzebotwrcze. Zna

gwne zasoby litosfery i moliwoci ich wykorzystania. Rozumie podstawowe zmiany i zagroenia rodowiska spowodowane dziaalnoci czowieka na powierzchni ziemi oraz w przypowierzchniowych warstwach skorupy ziemskiej.

Umiejtnoci: Potrafi opisa i zinterpretowa wybrane zjawiska i procesy geologiczne i geomorfologiczne zachodzce wspczenie i w geologicznej skali czasu. Umie korzysta z map geologicznych i hydrogeologicznych. Potrafi rozpozna podstawowe rodzaje ska i wykreli oraz zinterpretowa przekrj geologiczny.

Kompetencje spoeczne: Wykazuje dbao o wysok jako wykonywanych zada, rozumie znaczenie odpowiedzialnoci przy podejmowaniu decyzji oddziaujcych na rodowisko.

OS1_W01, OS1_W02, OS1_W03; OS1_U01, OS1_U02, OS1_U05, OS1_U08, OS1_K07, OS1_K08

Stosowane metody dydaktyczne Wykad, wiczenia praktyczne przedmiotowe oraz pokaz. Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia

Wykad: pisemne zaliczenie kocowe. wiczenia praktyczne: wykonanie rysunkowych prac problemowych, na kocu semestru sprawdzian praktycznych umiejtnoci z wybranych tematw przerobionych na wiczeniach. Laboratorium: sprawdzenie praktycznej umiejtnoci rozpoznawania ska i wykonanie pracy rysunkowej.

16

Forma i warunki zaliczenia Pisemne zaliczenie po wykadach - test z pytaniami otwartymi i zamknitymi. Konieczne jest otrzymanie minimum 50% punktw. Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia pisemnego jest zaliczenie wicze. wiczenia praktyczne i laboratorium: Do zaliczenia niezbdna jest obecno na co najmniej 8 z 10 lub 13 z 15 zaj - w przypadku nieobecnoci na zajciach obowizuje nadrobienie materiau i wykonanie pracy rysunkowej. Zaliczenie wicze obejmuje - poprawne wykonanie wszystkich prac rysunkowych, a na kocu semestru na praktycznym sprawdzianie umiejtnoci uzyskanie minimum 50% punktw z wybranych tematw wicze. Na laboratorium: Zaliczenie umiejtnoci rozpoznawania podstawowych rodzajw ska i poprawne wykonanie przekroju geologicznego.


Budowa geologiczna Ziemi oraz najwaniejsze procesy geologiczne i rzebotwrcze. Zasoby litosfery. Podstawowa wiedza o rozwoju ycia na Ziemi. Antropogeniczne przeksztacenia litosfery. Praca z map topograficzn i geologiczn.

Treci ksztacenia (peny opis) Ziemia jako planeta ukadu sonecznego. Budowa Ziemi. Geosfery: jdro, paszcz, litosfera. Pochodzenie mineraw i ska. Najwaniejsze procesy geologiczne i rzebotwrcze; elementy rzeby powierzchni Ziemi utworzone przez procesy endogeniczne (wulkanizm, plutonizm, metamorfizm) i egzogeniczne (eoliczne, fluwialne, zachodzce na stoku, w rodowisku morskim, zlodowacenia, wietrzenie, kras). Rola procesw geologicznych w powstawaniu ska. Naturalne krenie pierwiastkw w litosferze powstawanie surowcw mineralnych. Pochodzenie kontynentw i oceanw, deformacje i ruchy skorupy ziemskiej, tektonika pyt litosfery. Antropogeniczne przeksztacenia litosfery ich waloryzacja oraz sposoby ograniczania. Gospodarowanie zasobami litosfery w myl zasad zrwnowaonego rozwoju. wiczenia praktyczne: Podstawowe techniki pracy z map topograficzn i jej analizy. Profil poprzeczny doliny rzecznej. Studium spadkw terenu. Prosty profil geologiczny na przykadzie kuesty. Czytanie mapy geologicznej (SMGP). Warunki hydrogeologiczne w Kotlinie Sandomierskiej (MHgP) i Karpatach zasoby wd i energii geotermalnej.

Laboratorium: Geologiczna skala czasu i sposoby datowania zdarze w historii Ziemi. Podstawy stratygrafii. Geologiczna i geomorfologiczna charakterystyka Polski ze szczeglnym uwzgldnieniem Karpat i Wyyn Polskich - rozpoznawanie podstawowych rodzajw ska (1 i 2). Zasady konstrukcji i czytanie przekrojw geologicznych. Wykrelanie przekroju geologiczno-inynierskiego.


Wykad: 1. T. H. Van Andel, Nowe spojrzenie na star planet, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 1997. 2. W. Mizerski, Geologia dynamiczna dla geografw, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2004. 3. S. Stanley, Historia Ziemi, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2002. 4. M. Klimaszewski, Geomorfologia, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2003. wiczenia praktyczne i laboratorium: 1. W. Mizerski, S. Orowski, Geologia historyczna dla geografw, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2001. 2. W, Mizerski, Geologia Polski dla geografw, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2002. 3. R. Dulias i in., Przewodnik do wicze z geomorfologii, Wyd. U, Katowice, 2006. 4. P. Czubla i in., Przewodnik do wicze z geologii, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2008. 5. K. Szamaek, Podstawy geologii gospodarczej i gospodarki surowcami mineralnymi, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2007.

Hydrologia, meteorologia, klimatologia, Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP

17

Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Hydrologia, meteorologia, klimatologia. Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 07.7, 07.4 Punkty ECTS 4 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy Semestr Zimowy Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 45 (15 godz. wykad, 15 godz. wiczenia, 15 godz. wiczenia praktyczne) Koordynator Dr Jarosaw Gabaa Prowadzcy Dr Jarosaw Gabaa Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak Efekty ksztacenia Wiedza: Rozumie funkcjonowanie hydrosfery oraz identyfikuje zagroenia

zasobw wodnych. Rozumie funkcjonowanie atmosfery i identyfikuje zagroenia stanu atmosfery.

Umiejtnoci: Potrafi opisywa i interpretowa zjawiska i procesy hydrologiczne w powizaniu ze stanem rodowiska przyrodniczego; potrafi wyznacza podstawowe charakterystyki hydrologiczne; umie posugiwa si podstawowymi technikami pomiarowymi w hydrologii. Potrafi opisywa i interpretowa zjawiska i procesy meteorologiczne i klimatologiczne w powizaniu ze stanem rodowiska przyrodniczego; potrafi wyznacza podstawowe charakterystyki meteorologiczne; posuguje si najprostszymi technikami pomiarowymi w meteorologii.

Kompetencje spoeczne: Wykazuje dbao o wysok jako wykonywanych zada, rozumie odpowiedzialno przy podejmowaniu decyzji oddziaujcych na rodowisko.

OS1_W01, OS1_W02, OS1_W03; OS1_U01, OS1_U02, OS1_U05, OS1_U08, OS1_K07, OS1_K08

Stosowane metody dydaktyczne Wykad, wiczenia praktyczne przedmiotowe oraz pokaz. Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia

Wykad: pisemne zaliczenie kocowe. wiczenia praktyczne: wykonanie rysunkowych i obliczeniowych prac problemowych, na kocu semestru sprawdzian praktycznych umiejtnoci z wybranych tematw przerobionych na wiczeniach.

Forma i warunki zaliczenia Pisemne zaliczenie po wykadach - test z pytaniami otwartymi i zamknitymi. Konieczne jest otrzymanie minimum 50% punktw. Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia pisemnego jest zaliczenie wicze. wiczenia praktyczne: Do zaliczenia niezbdna jest obecno na co najmniej 13 z 15 zaj, w przypadku nieobecnoci na zajciach obowizuje nadrobienie materiau i wykonanie pracy rysunkowej. Zaliczenie obejmuje - poprawne wykonanie wszystkich prac rysunkowych i obliczeniowych, na kocu semestru na praktycznym sprawdzianem umiejtnoci z wybranych tematw wicze uzyskanie minimum 50% punktw.


Podstawowe waciwoci hydrosfery w jej czci ldowej - wody powierzchniowe i podziemne - i oceanicznej. Zasoby wodne, ich wykorzystanie, gwne zagroenia oraz sposoby ochrony. Podstawowe procesy w atmosferze Ziemi oraz elementy klimatu. Zagroenia atmosfery zanieczyszczeniami oraz wspczesne problemy klimatu wraz z podejmowanymi przeciwdziaaniami.

Treci ksztacenia (peny opis) Hydrologia: Wystpowanie i obieg wody w przyrodzie. Charakterystyka rnych rodzajw wd powierzchniowych: rzeki (sieci wd pyncych, stany wd, miary odpywu, niwki, wezbrania i powodzie), jeziora (geneza, typy zasilania, termika i wahania stanw), mokrada. Wody podziemne ich pochodzenie, typologia i zasoby. Morza i oceany pochodzenie, chemizm,

18

dynamika i rola m.in. w ksztatowaniu klimatu. Batyk zagroone morze rdldowe. Bilans wodny Ziemi.

Meteorologia i klimatologia: Atmosfera ziemska ewolucja, budowa, waciwoci, dynamika i zachowanie. Bilans energetyczny ukadu Ziemia atmosfera. Obieg ciepa i wody w atmosferze; rwnowaga atmosfery. Oglna cyrkulacja atmosfery. Antropogeniczne zmiany atmosfery: Dziura ozonowa i kwane deszcze. Pogoda, elementy opisu i prognozowanie meteorologia synoptyczna. Czynniki i procesy klimatotwrcze. Klimat i system klimatyczny strefy klimatyczne Ziemi. Zmiany klimatu: Przyczyny i skutki naturalnych i antropogenicznych zmian klimatu. Wykorzystanie wiedzy o klimacie w rolnictwie, turystyce i urbanistyce (zagroenia i ksztatowanie klimatu obszarw zurbanizowanych).

wiczenia (meteorologia i klimatologia): Energia soneczna i jej zasoby. Powierzchniowa prezentacja zjawisk metod izolinii. Pole cinienia powietrza i podstawowe dane o wietrze. Ra wiatrw i jej analiza. Uyteczne zasoby wiatru. Rwnowaga atmosfery. Meteorologia zanieczyszcze: zanieczyszczania i samooczyszczanie atmosfery, rozprzestrzenianie zanieczyszcze drog atmosferyczn i ra ste dla zanieczyszcze. Pogoda i obserwacje pogody. Analiza mapy synoptycznej.

wiczenia praktyczne (hydrologia): Zlewnia, Jednolite Czci Wd. Wyznaczanie dziaw wodnych, Spadek cieku, profil poduny doliny rzecznej. Odpyw, natenie odpywu. Przepywy ekstremalne i antropogeniczne zmiany odpywu. Wody podziemne; zwierciado wd podziemnych. Elementy gospodarowania wod: Zasoby wodne, Ingerencja czowieka w obieg wody - wzbogacanie zasobw, ograniczanie niedoborw, zapobieganie powodziom. Zapotrzebowanie na wod. Potrzeby wodne gospodarki. Ochrona zasobw wodnych.


Meteorologia i klimatologia: 1. A. Wo, Meteorologia dla geografw, Wyd. Uniw. im. A. Mickiewicza, Pozna, 2006. 2. J. Zwodziak, A. Zwodziak, A. Szczurek, Meteorologia w ochronie atmosfery, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocawskiej, Wrocaw, 1998. 3. K. Kouchowski, J. Wibig, J. Degirmendi, Meteorologia i klimatologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006. Hydrologia: 1. E. Bajkiewicz-Grabowska, Z. Mikulski, Hydrologia oglna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2007. 2. W. Chemicki, Woda. Zasoby, degradacja, ochrona, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2002. 3. E. Bajkiewicz-Grabowska i inni, Przewodnik do wicze z hydrologii oglnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2002. 4. P. Kowalczak, Konflikty o wod, Wydawnictwo KURPISZ S.A., Przemierowo, 2007. 5. J. elazo, Z. Popek, Podstawy rekultywacji rzek, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2002. 6. Zlewnia, wasnoci i procesy [red. J. Pociask-Karteczka], Wyd. UJ, Krakw, 2006.

Ekologia Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Ekologia Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 07.2 Punkty ECTS 5 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy

19

Semestr Zimowy Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 60 (30 godz. wykad, 30 godz. laboratorium) Koordynator Prof. dr hab. Jan Kozowski Prowadzcy Prof. dr hab. Jan Kozowski, Dr hab. Janusz Fyda, Dr Mariusz Klich, Dr hab.

Krzysztof Wickowski Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak Efekty ksztacenia Wiedza: Rozumie procesy ekologiczne i ewolucyjne warunkujce

rnorodno biologiczn funkcjonowanie biosfery w ukadach naturalnych i bdcych pod wpywem antropopresji.

Umiejtnoci: Identyfikuje zagroenia ekologiczne; umie tworzy sprawozdania z wicze laboratoryjnych, poprawne pod wzgldem merytorycznym i formalnym.

Kompetencje spoeczne: Potrafi odrnia hasa dotyczce ochrony rodowiska oparte na podstawach naukowych od hase propagandowych.

OS1_W01, OS1_W02, OS1_W08, OS1_U01, OS1_U02, OS1_U08, OS1_K01, OS1_K02, OS1_K07, OS1_K08


Wykad, projekcje filmw, wiczenia laboratoryjne z elementami wicze rachunkowych, lekcje na e-platformie.

Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia Wykad: egzamin kocowy pisemny; laboratoria: sprawdziany pisemne z

przerobionego materiau, testy sprawdzajce przygotowanie do wicze z zadanej literatury, zaliczanie sprawozda.

Forma i warunki zaliczenia Aby zaliczy laboratorium, niezbdna jest obecno na co najmniej 13 z 15 zaj, zaliczenie sprawozda z wszystkich odbytych wicze oraz uzyskanie 40% punktw ze sprawdzianw lub zaliczenie sprawdzianu z caoci w przypadku nie zdobycie tego limitu punktw. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie laboratorium. Egzamin jest pisemny, pytania otwarte i zamknite. Konieczne jest otrzymanie minimum 50% punktw, przy czym za niewaciwe odpowiedzi w testach wyboru stosuje si ujemn punktacj.


Podstawowy kurs ekologii. Omawiane s zjawiska ekologiczne na poziomie osobnika, populacji, biocenozy, ekosystemu i biosfery, a take podstawy geografii rolin i zwierzt. Podkrelane s zwizki z ewolucj wiata organicznego

Treci ksztacenia (peny opis) Podstawowy kurs ekologii. Po przedstawieniu zakresu i podstawowych zasad ekologii omawiane jest funkcjonowanie biosfery jako caoci, ze szczeglnym uwzgldnieniem procesw redoks zachodzcych w przyrodzie (autotrofia, heterotrofia, chemolitotrofia), procesw produkcji i dekompozycji i cykli biogeochemicznych (z uwzgldnieniem wpywu czowieka). Omawiane s gwne biomy wiata i rnice pomidzy pojciami biom i kraina biogeograficzna. Nastpnie omawiane s procesy ekologiczne zachodzce na poszczeglnych poziomach organizacji: osobnik (w tym czynniki ograniczajce), populacja (take podstawy genetyki populacji, zagadnienie eksploatacji, zjawiska demograficzne w populacjach ludzkich), biocenoza, ekosystem (skadniki, produkcja pierwotna i wtrna, acuchy i sieci troficzne, obieg materii, przepyw energii, budet energetyczny). Szczeglnie akcentowane s zwizki ekologii z ewolucj oraz omawiane s te zagadnienia ewolucyjne, ktrych znajomo jest niezbdna dla zrozumienia funkcjonowania systemw ekologicznych i decydujce o biornorodnoci (mechanizmy powstawania i wymierania gatunkw). Uzupenieniem wykadu s wiczenia (zajcia laboratoryjne poczone z obliczeniowymi), na ktrych studenci w praktycznym dziaaniu pogbiaj zrozumienie procesw ekologicznych.

20


Podstawowa 1. A Grecki, J. Kozowski, M. Gbczyski, wiczenia z ekologii, Filia Uniwersytetu w Biaymstoku, 1987. 2. A. Mackenzie, A.S. Ball, S.R. Virdee, Ekologia. Seria "Krtkie wykady". Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2000.

Uzupeniajca 1. J. Weiner, ycie i ewolucja biosfery, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2012. 2. rda internetowe

I rok II semestr

Chemia oglna i nieorganiczna Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw

Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Chemia oglna i nieorganiczna Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 13.3 Punkty ECTS 5 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy Semestr Letni Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 60 (30 godz. wiczenia 30 godz. laboratorium) Koordynator mgr Agata Lada Prowadzcy mgr Agata Lada Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak Efekty ksztacenia Wiedza: Zna fundamentalne prawa i pojcia chemiczne, zasad budowy

atomw i czsteczek, chemii roztworw i oblicze stechiometrycznych, waciwoci gwnych pierwiastkw chemicznych i ich zwizkw, ze szczeglnym uwzgldnieniem wystpujcych w rodowisku naturalnym. Zna zasady BHP obowizujce w laboratoriach chemicznych.

Umiejtnoci: Potrafi stosowa ukad okresowy i konfiguracj elektronow do oceny waciwoci pierwiastkw, przewidywanie aktywnoci zwizkw chemicznych na podstawie budowy ich czsteczek. Potrafi wykona proste dowiadczenia chemiczne, wycign wnioski z przeprowadzonych eksperymentw. Rozpoznaje zagroenia zwizane z uywaniem odczynnikw chemicznych.

Kompetencje spoeczne: Rozumie potrzeb dalszego ksztacenia oraz podnoszenia kompetencji zawodowych; potrafi pracowa w zespole; jest odpowiedzialny za bezpieczestwo pracy na swoim stanowisku, wykazuje dbao o wysok jako wykonywanych zada.

OS1_W01, OS1_W02, OS1_W03, OS1_W09, OS1_W10, OS1_U01, OS1_U02, OS1_U04, OS1_K01, OS1_K02, OS1_K05, OS1_K07


wiczenia z czci wykadow i elementami wicze rachunkowych. wiczenia laboratoryjne. Pokaz eksperymentu.


Sprawdziany pisemne z wiedzy zdobytej podczas zaj, sprawdzian praktyczny z podstawowych technik laboratoryjnych, zaliczanie sprawozda.

21

Forma i warunki zaliczenia Praktyczne wykonanie wszystkich dowiadcze, zaliczenie wszystkich sprawozda, uzyskanie minimum 50% punktw ze sprawdzianw czstkowych lub uzyskanie minimum 50% punktw ze sprawdzianu poprawkowego z caego zakresu materiau. Obecno na zajciach zgodnie z regulaminem studiw.


Podstawy jzyka chemii i prawa chemiczne. Elementy struktury atomw i czsteczek. Ukad okresowy pierwiastkw. Rwnowagi w roztworach wodnych. Wybrane zagadnienia z: termochemii, elektrochemii, kinetyki i statyki. Analiza jakociowa kationw.


Podstawowe pojcia i prawa chemiczne. Struktura elektronowa atomw, orbitale atomowe i reguy ich zapeniania. Ukad okresowy jako konsekwencja struktury elektronowej atomw. Struktura czsteczek chemicznych, orbitale czsteczkowe, hybrydyzacja, struktura a waciwoci czsteczek. Pierwsza zasada termodynamiki, prawo Hessa. Regua przekory. Szybko reakcji chemicznych, rzd reakcji. Utlenianie i redukcja jako proces wymiany elektronw. Ogniwa elektrochemiczne. Elektroliza. Dysocjacja elektrolityczna. Teoria kwasw i zasad. Bufory. Iloczyn rozpuszczalnoci. Regulamin pracy w laboratorium chemicznym i zasady udzielania pierwszej pomocy. Zapoznanie si z podstawowymi czynnociami laboratoryjnymi. Sporzdzanie roztworw o zadanym steniu molowym i procentowym. Przeliczanie ste. Preparatyka nieorganiczna. Elementy analizy jakociowej kationw. Rwnowagi kwasowo-zasadowe w roztworach wodnych. Rwnowagi jonowe w ukadach heterogenicznych ciao stae-ciecz.


1. F.A. Otton, G. Wilkinson, P.L. Gaus, Chemia Nieorganiczna Podstawy, PWN, Warszawa, 1995 (lub wydania pniejsze). 2. L. Jones, P.W. Atkins, Chemia oglna Czsteczki, materia, reakcje, PWN, Warszawa, 2006. 3. A. Bielaski: Chemia oglna i nieorganiczna, PWN, Warszawa 2007r. 4. M.Wesoowski, K. Szafer, D. Zimna, Zbir Zada z analizy chemicznej, WNT, 1997r. 5. Skrypt dla studentw Ochrony rodowiska : Chemia oglna i nieorganiczna

Laboratorium z chemii oglnej i nieorganicznej Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Laboratorium z chemii oglnej i nieorganicznej Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 13.3 Punkty ECTS 2 Rodzaj moduu do wyboru Rok studiw Pierwszy Semestr Letni Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 15 (15 godz. laboratorium) Koordynator mgr Agata Lada Prowadzcy mgr Agata Lada Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Kurs dla studentw, ktrzy chc poszerzy wiedz z zastosowania

wybranych zagadnie chemicznych w eksperymencie. Efekty ksztacenia Wiedza: Rozumie podstawowe zjawiska chemiczne, na podstawie

dowiadczenia potrafi wyjani zachodzce reakcje chemiczne, posiada wiedz z matematyki niezbdn do zrozumienia przemian chemicznych, zna podstawowe techniki i narzdzia badawcze suce do wyjanienia zjawisk chemicznych , zna podstawowe zasady BHP obowizujce na zajciach z

22

chemii.

Umiejtnoci: Posuguje si podstawowymi metodami matematycznymi, umie korzysta z literatury naukowej, potrafi wykona proste dowiadczenia chemiczne, potrafi wyciga wnioski z przeprowadzonych eksperymentw.

Kompetencje spoeczne: Rozumie potrzeb dalszego ksztacenia oraz podnoszenia kompetencji zawodowych potrafi pracowa w zespole jest odpowiedzialny za bezpieczestwo pracy na swoim stanowisku, wykazuje dbao o wysok jako wykonywanych zada.

OS1_W01, OS1_W02, OS1_W03, OS1_W10, OS1_W09, OS1_U01 OS1_U02, OS1_U04 OS1_K01, OS1_K02, OS1_K05, OS1_K07

Stosowane metody dydaktyczne wiczenia laboratoryjne z elementami wicze rachunkowych Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia

Sprawdziany pisemne z wiedzy zdobytej podczas zaj, zaliczanie sprawozda.

Forma i warunki zaliczenia Praktyczne wykonanie wszystkich dowiadcze, zaliczenie wszystkich sprawozda, uzyskanie minimum 50% punktw ze sprawdzianw czstkowych lub uzyskanie minimum 50% punktw ze sprawdzianu poprawkowego z caego zakresu materiau. Obecno na zajciach zgodnie z regulaminem studiw.


Analiza anionw. Utlenianie i redukcja, ogniwa elektrochemiczne, wybrane metody rozdzielania substancji.

Treci ksztacenia (peny opis) Analiza wybranych anionw. Reaktywno metali, wasnoci utleniajce manganianu(VII) potasu oraz wasnoci utleniajce i redukujce nadtlenku wodoru. Ogniwo galwaniczne budowa i praktyczne zastosowanie. Rozdzielanie substancji na drodze chromatografii, ekstrakcii, destylacji. Sublimacja.


1. Adam Bielaski: Chemia oglna i nieorganiczna, PWN, Warszawa, 2007 2. Skrypt dla studentw Ochrony rodowiska : Chemia oglna i nieorganiczna 3. Jerzy Minczewski, Zygmunt Marzenko, Chemia Analityczna 1,2, PWN, 2010 4. Anna Reizer, wiczenia z podstaw chemii i analizy jakociowej, UJ.

wiczenia obliczeniowe z chemii oglnej i nieorganicznej Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu wiczenia obliczeniowe z chemii oglnej i nieorganicznej Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 13.3 Punkty ECTS 2 Rodzaj moduu do wyboru Rok studiw Pierwszy Semestr Letni Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 15 (15 godz. wiczenia) Koordynator mgr Agata Lada Prowadzcy mgr Agata Lada Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Kurs dla studentw, ktrzy pomimo zaliczenia kursu Podstawy chemii

repetytorium maj problemy z zadaniami obliczeniowymi. Efekty ksztacenia Wiedza: Posiada podstawow wiedz z chemii pozwalajc na zrozumienie

zachodzcych procesw i reakcji chemicznych. Posiada wiedz z matematyki niezbdn do zrozumienia przemian chemicznych.

23

Umiejtnoci: Posuguje si podstawowymi metodami matematycznymi. Samodzielnie pisze rwnania reakcji chemicznych z uwzgldnieniem nazewnictwa reagentw; wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne.


OS1_W03, OS1_U01, OS1_K01

Stosowane metody dydaktyczne wiczenia rachunkowe Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia Sprawdzian pisemny z wiedzy zdobytej podczas zaj. Forma i warunki zaliczenia

Uzyskanie minimum 50% punktw ze sprawdzianu z wiedzy zdobytej podczas zaj, obecno na zajciach zgodnie z regulaminem studiw.

Treci ksztacenia (skrcony opis) Stechiometria, roztwory wodne, roztwory elektrolitw Treci ksztacenia (peny opis) Stechiometria rwna chemicznych. Stechiometria mieszanin. Stenia

procentowe i molowe. Przeliczanie ste. Staa i stopie dysocjacji. Iloczyn rozpuszczalnoci.


1. Krzysztof M. Pazdro, Anna Rola-Noworyta Akademicki zbir zada z chemii oglnej, Oficyna edukacyjna Krzysztof Pazdro, 2013 2. Maria Litwin, Szarota Styka-Wlazo To jest chemia I, Podrcznik do liceum oglnoksztaccego i technikum, Zakres rozszerzony, Nowa Era 2013

Fizyka oglna Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw

Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Fizyka oglna Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 13.2 Punkty ECTS 4 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy Semestr Letni Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 30 (30 godz. wicze, 15 godz. laboratorium) Koordynator Dr Tomasz Wietecha Prowadzcy

Prof. Antoni Pdziwiatr, dr Tomasz Wietecha Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Wymagane wiadomoci z zakresu matematyki i fizyki na poziomie szkoy

redniej.

24

Efekty ksztacenia Wiedza: Rozumie zapis matematyczny praw fizyki przy wykorzystaniu rachunku wektorowego i rniczkowego. Zna posta matematyczn podstawowych praw fizyki klasycznej. Zna zasady optyki geometrycznej i falowej, podstawowe waciwoci materii w rnych stanach skupienia. Ma przyswojone gwne idee mechaniki kwantowej, takie jak kwantowa natura wiata, dyskretne stany energetyczne, zasada nieoznaczonoci oraz probabilistyczny charakter zjawisk w mikrowiecie.

Umiejtnoci: Potrafi racjonalnie wyjania przebieg podstawowych zjawisk z ycia codziennego, formuowa opis matematyczny ruchw na podstawie zasad dynamiki. Potrafi swobodnie operowa jednostkami fizycznymi. Potrafi przeprowadzi prosty eksperyment fizyczny, zinterpretowa jego wynik oraz przeprowadzi analiz matematyczn dokadnoci pomiaru.

Kompetencje spoeczne: Potrafi pracowa zespoowo w pracowni fizycznej z zachowaniem zasad BHP.

OS1_W02, OS1_W03, OS1_U06, OS1_U08, OS1_K01, OS1_K02, OS1_K05

Stosowane metody dydaktyczne wiczenia rachunkowe oraz wiczenia laboratoryjne z elementami

demonstracji zjawisk fizycznych. Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia

1. wiczenia rachunkowe: kolokwium, ocena aktywnoci na zajciach. 2. Laboratorium: kolokwium sprawdzajce przygotowanie do wicze z zadanej literatury, ocena przebiegu wiczenia, zaliczanie sprawozda.

Forma i warunki zaliczenia 1. wiczenia: kolokwium zaliczeniowe. Warunkiem dopuszczenia jest frekwencja na poziomie co najmniej 80%. 2. Laboratorium: wykonanie wicze i dostarczenie sprawozda. Ocena kocowa jest redni ocen ze wszystkich zaliczonych wicze.


Podstawowe prawa fizyki klasycznej i wspczesnej jako narzdzie do opisu zjawisk przyrody oraz wyjaniania zasad dziaania urzdze stosowanych w yciu codziennym. Zastosowanie jzyka matematyki do tych praw oraz umiejtno projektowania, przeprowadzania i opracowywania wynikw eksperymentw fizycznych.


wiczenia: podstawowe wielkoci fizyczne, podstawowe jednostki. elementy rachunku wektorowego. Ruch mechaniczny, wzgldno ruchu, ruch punktu materialnego, ukady wsprzdnych, wektor pooenia i przemieszczenia, prdko, skadowe prdkoci, ruch prostoliniowy oraz ruch krzywoliniowy. Przypieszenie. Kinematyka ruchu obrotowego, prdko i przypieszenie ktowe. Dynamika punktu materialnego, zasady dynamiki Newtona, pd czstki, moment siy oraz momentu pdu, dynamiczne rwnania ruchu, sia sprysta. Ruch drgajcy, prosty ruch harmoniczny, drgania tumione, rezonans mechaniczny. Inercyjno ukadu odniesienia, dynamika w ukadach nieinercyjnych, siy w ukadach nieinercyjnych. Ziemia jako ukad odniesienia. Formy energii, definicja pracy oraz mocy, energia kinetyczna i potencjalna, zachowawczo si centralnych, rne postacie energii. Grawitacja, podstawy grawitacji, masa cika i bezwadna, prawa Keplera, prdkoci kosmiczne, zaleno pola grawitacyjnego od rozkadu masy. Ukady punktw materialnych, rodek masy ukadu punktw materialnych, prdko rodka masy, ukad laboratoryjny oraz ukad rodka masy. Ruch bryy sztywnej, model bryy sztywnej, moment bezwadnoci bryy sztywnej, rwnanie ruchu bryy sztywnej. Optyka falowa - dyfrakcja i interferencja wiata, siatka dyfrakcyjna. Prawa optyki geometrycznej, przyrzdy optyczne. Falowe waciwoci materii. Podstawowe pojcia mechaniki kwantowej: zasada nieoznaczonoci, powstawanie dyskretnych stanw energetycznych, korpuskularne wasnoci wiata, efekt fotoelektryczny, efekt Comptona, model atomu wodoru Bohra, klasyfikacja orbit atomowych, liczby kwantowe, postulaty Pauliego, promieniowanie X.

Laboratorium: mechanika wahada: matematyczne i fizyczne, wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego i momentu bezwadnoci. Badanie dynamiki ruchu obrotowego bryy sztywnej, akustyka wyznaczanie czstotliwoci drga kamertonu, dudnienia kamertonw, promieniowanie badanie aktywnoci rde promieniotwrczych (promieniowanie alfa i beta), wyznaczanie staej absorpcji promieniowania alfa, licznik Geigera-Mullera.elektromagnetycznego.

25

Optyka falowa - dyfrakcja i interferencja wiata, siatka dyfrakcyjna. Prawa optyki geometrycznej, przyrzdy optyczne. Falowe waciwoci materii. Podstawowe pojcia mechaniki kwantowej: zasada nieoznaczonoci, powstawanie dyskretnych stanw energetycznych, korpuskularne wasnoci wiata, efekt fotoelektryczny, efekt Comptona, model atomu wodoru Bohra, klasyfikacja orbit atomowych, liczby kwantowe, postulaty Pauliego, promieniowanie X.


1. C.R. Resnick, D. Halliday, Fizyka, Tom 1, 2. 2. J. Orear, Fizyka, Tom 1 i 2. 3. Instrukcje do wicze na Pracowni Fizycznej. 4. H. Szydowski, Pracownia fizyczna

Zajcia terenowe z hydrologii Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Zajcia terenowe z hydrologii Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 07.4 Punkty ECTS 1 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy Semestr Letni Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 15 (15 godz. wiczenia praktyczne) Koordynator Dr Jarosaw Gabaa Prowadzcy Dr Jarosaw Gabaa Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne

Zaliczony kurs "Hydrologia, meteorologia, klimatologia Efekty ksztacenia Wiedza: Rozumie zjawisko przepywu w cieku wodnym oraz powizania

midzy zwierciadem wody podziemnej a budow geologiczn.

Umiejtnoci: Potrafi posugiwa si podstawowymi technikami pomiarowymi w hydrologii i hydrogeologii. Potrafi wyznaczy podstawowe charakterystyki hydrologiczne i hydrogeologiczne.

Kompetencje spoeczne: Potrafi pracowa w zespole. Jest odpowiedzialny za podejmowane decyzje oraz troszczy si o bezpieczestwo podczas zaj, wykazuje dbao o rzetelno wykonywanych pomiarw.

OS1_W01, OS1_W02, OS1_W10, OS1_U01, OS1_U03, OS1_U06, OS1_U08, OS1_K02, OS1_K03, OS1_K05, OS1_K07

26


wiczenia praktyczne: W warunkach kameralnych pokaz i przygotowanie merytoryczne, zajcia w terenie z praktyczn realizacj zadania problemowego (pomiary w terenie), po zajciach terenowych opracowanie wynikw pomiarw w warunkach kameralnych.


Wykonanie rysunkowych i obliczeniowych prac problemowych podczas zaj. Na kocu semestru pisemne zaliczenie kocowe.

Forma i warunki zaliczenia Do zaliczenia niezbdna jest obecno na wszystkich zajciach - w przypadku nieobecnoci na zajciach obowizuje nadrobienie materiau i wykonanie pracy rysunkowej. Zaliczenie zaj obejmuje - poprawne wykonanie wszystkich prac rysunkowych i obliczeniowych w warunkach kameralnych oraz aktywne uczestnictwo w pomiarach w terenie. Kocowe pisemne zaliczenie po zajciach - test wyboru. Konieczne jest otrzymanie minimum 50% punktw.


Praktyczne zastosowania metod pomiarowych w hydrologii i hydrogeologii. Podstawowe charakterystyki hydrologiczne ciekw wodnych. Zwierciado wody podziemnej i jego uwarunkowania.

Treci ksztacenia (peny opis) Kurs wprowadza w praktyczne zastosowania metod pomiarowych w hydrologii i hydrogeologii. Hydrologia: Charakterystyki wd powierzchniowych - rzeki (stany wd, miary odpywu, niwki, wezbrania i powodzie). Pomiar mynkowy w wybranym profilu rzeki (rzeka Wtok w Tarnowie). Praktyczne obliczenie przepywu wody w cieku. Zaznajomienie si z podstawowymi materiaami hydrologicznymi publikowanymi przez IMGW, take w Internecie. Hydrogeologia: Wody podziemne jednostki hydrogeologiczne i uwarunkowania rodowiskowe ksztatowania si zasobw wd podziemnych, zwierciado wody podziemnej. Pomiary zwierciada wody podziemnej oraz wykrelenie w oparciu o te pomiary profilu zwierciada wody podziemnej. Praca z map topograficzn w terenie. Analiza mapy topograficznej i map tematycznych SMGP i MHP.


1. E. Bajkiewicz-Grabowska i in., Przewodnik do wicze z hydrologii oglnej, PWN, Warszawa, 1993. 2. Dynowska, J. Dynowski, wiczenia z hydrografii dla geografw, UJ, Skrypty Uczelniane, Nr 358, Krakw, 1980. 3. A. Byczkowski, Hydrologia, T. I, SGGW, Warszawa, 1999. 4. Szczegowa mapa geologiczna Polski (SMGP), Arkusz 1019 Cikowice, 1:50 000, Pastwowy Instytut Geologiczny, 1991. 5. Mapa hydrogeologiczna Polski (MHP), Arkusz 1019 Cikowice, 1:50 000, Pastwowy Instytut Geologiczny, 1997. 6. Materiay publikowane przez IMGW w Internecie oraz archiwalne Roczniki hydrologiczne wd powierzchniowych, IMGW. 7. Atlas podziau hydrograficznego Polski, [red. H. Czarnecka], IMGW, Warszawa, 2005.

Zajcia terenowe z meteorologii i klimatologii Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO

i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Zajcia terenowe z meteorologii i klimatologii Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 07.7 Punkty ECTS 1 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy Semestr Letni Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 15 (15 godz. wiczenia praktyczne)

27

Koordynator Dr Jarosaw Gabaa Prowadzcy Dr Jarosaw Gabaa Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Zaliczony kurs "Hydrologia, meteorologia, klimatologia Efekty ksztacenia Wiedza: Zna podstawowe techniki pomiaru stanu atmosfery oraz zasady

funkcjonowania sieci meteorologicznej, w tym stacji meteorologicznej. Rozumie lokalne meteorologiczne i fizjograficzne uwarunkowania, pola wiatru, klimatu miasta oraz rozprzestrzeniania si zanieczyszcze powietrza.

Umiejtnoci: Potrafi samodzielnie wykorzysta profesjonalne strony meteorologiczne WWW. Umie wyznaczy podstawowe charakterystyki meteorologiczne i posugiwa si podstawowymi technikami pomiarowymi. Posiada umiejtno zaplanowania i wykonania prostych pomiarw mikroklimatologicznych na obszarze miasta. Potrafi rozpozna lokalne meteorologiczne i fizjograficzne uwarunkowania pola wiatru i rozprzestrzeniania si zanieczyszcze.

Kompetencje spoeczne: Potrafi pracowa w zespole, wykazuje odpowiedzialno za podejmowane decyzje oraz trosk o bezpieczestwo podczas zaj, wykazuje dbao o rzetelno wykonywanych pomiarw.

OS1_W01, OS1_W02, OS1_W10, OS1_U01, OS1_U03, OS1_U04, OS1_U06, OS1_U08, OS1_K02, OS1_K03, OS1_K05, OS1_K07


wiczenia praktyczne: W warunkach kameralnych pokaz i przygotowanie merytoryczne, zajcia w terenie z praktyczn realizacj zadania problemowego (pomiary w terenie), po zajciach terenowych opracowanie wynikw pomiarw w warunkach kameralnych.


Wykonanie rysunkowych i obliczeniowych prac problemowych podczas zaj. Na kocu semestru pisemne zaliczenie kocowe.

Forma i warunki zaliczenia Do zaliczenia niezbdna jest obecno na wszystkich zajciach - w przypadku nieobecnoci na zajciach obowizuje nadrobienie materiau i wykonanie pracy rysunkowej. Zaliczenie zaj obejmuje - poprawne wykonanie wszystkich prac rysunkowych i obliczeniowych w warunkach kameralnych oraz aktywne uczestnictwo w pomiarach w terenie. Kocowe pisemne zaliczenie po zajciach - test wyboru. Konieczne jest otrzymanie minimum 50% punktw.


Praktyczne zastosowania metod pomiarowych i badawczych w meteorologii i klimatologii. Pomiary stanu atmosfery na stacji meteorologicznej i w warunkach terenowych, w tym wiatru. Lokalne warunki meteorologiczne i ich oddziaywanie na stan sanitarny powietrza zastosowania w planowaniu przestrzennym miasta.

Treci ksztacenia (peny opis) Kurs wprowadza w praktyczne zastosowania metod pomiarowych i badawczych meteorologii i klimatologii. Informacja meteorologiczna na profesjonalnych stronach WWW w Internecie jako rdo danych o pogodzie mapa synoptyczna, zdjcia satelitarne. Stacja meteorologiczna, w tym: ogrdek meteorologiczny, organizacja pracy stacji i sieci obserwacyjnej. Pomiary mikroklimatyczne na obszarze miasta zastosowanie metody marszrutowej. Lokalne meteorologiczne i fizjograficzne uwarunkowania klimatu miasta, rozprzestrzeniania si zanieczyszcze powietrza w aspekcie planowania przestrzennego miasta, w tym: wyspa ciepa i wiatry grawitacyjne. Badanie oddziaywania szorstkoci podoa na charakterystyki wiatru i pole wiatru. Mapa izoterm i systemu wiatrw na obszarze miasta - praca z map topograficzn i jej analiza - powierzchniowa prezentacja zjawisk metod izolinii. Badania klimatu lokalnego w planowaniu przestrzennym miasta.

28


1. U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, 2000, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje, opracowania. PWN, Warszawa d. 2. A. Wyszkowski, 2008, Przewodnik do wicze z meteorologii i klimatologii, Wyd. Uniw. Gdaskiego, Gdask. 3. J. Zwodziak, A. Zwodziak, A. Szczurek, Meteorologia w ochronie atmosfery, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocawskiej, Wrocaw, 1998. 4. J. Gabaa, O. Kuehne, 2002, Distribution of air pollution and its microclimatological conditioning within Tarnw city as an example, IGiGP UJ, Prace Geogr. Z. 100, ss. 61-76. 5. Staedtebauliche Klimafibel Online. Hinweise fuer Bauleitplanung. Baden Wuerttemberg, Wirtszchaftsministerium. Stuttgart. Amt Fuer Umweltschutz. http://www.staedtebauliche-klimafibel.de/index-1.htm (3. 03. 2008 r.).

Hydrobiologia Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Hydrobiologia Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 07.2 Punkty ECTS 2 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy Semestr Letni Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 30 (15 godz. wykad, 15 godz. laboratorium) Koordynator Dr hab. Krzysztof Wickowski Prowadzcy Dr hab. Krzysztof Wickowski Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak Efekty ksztacenia Wiedza: Rozumie podstawowe procesy zachodzce w ekosystemach

wodnych; opisuje zmiany zachodzce rodowisku wodnym pod wpywem czowieka; Zna podstawowe techniki i metody stosowane w biologicznym monitoringu i ocenie stanu rodowiska wodnego. Posiada pogbione wiadomoci w zakresie ekologii wd.

Umiejtnoci: Potrafi przeprowadzi obserwacje i wykona proste ekspertyzy w zakresie biologicznej oceny jakoci rzek.

Kompetencje spoeczne: Dba o wysok jako wykonywanych zada i wiadomo wasnej odpowiedzialnoci za rzetelno ich wykonania.

OS1_W01, OS1_W03, OS_W07, OS1_W09, OS1_U4, OS1_U05, OS1_U08, OS1_U09, OS1_K07

Stosowane metody dydaktyczne Wykady i wiczenia laboratoryjne Metody sprawdzania i kryteria oceny efektw ksztacenia

Zaliczenie wicze na podstawie sprawdzianw pisemnych (pytania testowe oraz otwarte). Wykad - egzamin testowy.

Forma i warunki zaliczenia Warunkiem uzyskania zaliczenia jest otrzymanie co najmniej 50% maksymalnej liczby punktw. Egzamin wymagane otrzymanie 50% punktw.


Kurs przedstawia ekosystemy wodne w ujciu funkcjonalnym. Jest wprowadzeniem do ekologii wd ze szczeglnym uwzgldnieniem zagadnie zwizanych z ochron rodowiska. Przygotowuje do praktycznego stosowania biologicznych metod oceny stanu rodowiska wodnego.

29


Wykad stanowi wprowadzenie do wodnych ekosystemw w ujciu funkcjonalnym. Obejmuje nastpujce zagadnienia: Specyficzne cechy wodnych ekosystemw; Charakterystyka gwnych stref oraz zamieszkujcych je organizmw; Produkcja pierwotna i przetwarzanie materii organicznej w rodowiskach wodnych; Wody pynce jako systemy ekologiczne w wietle koncepcji: kontinuum rzecznego i pulsu wyleww; Efekty ciekw organicznych w rzekach; Czynniki fizyczne warunkujce produkcj pierwotn w strefie pelagicznej; Status troficzny zbiornikw wodnych i proces eutrofizacji; Metody rekultywacji jezior; Wpyw konsumentw na biomas fitoplanktonu: kaskadowe interakcje troficzne i biomanipulacja; Alternatywne stany troficzne w pytkich jeziorach; Mikroorganizmalne sieci troficzne w toni wodnej. wiczenia laboratoryjne przygotowuj do praktycznego stosowania biologicznych metod oceny stanu rodowiska wodnego. Studenci ucz si: identyfikacji makrobezkregowcw bentosu (w zakresie wymaganym w biomonitoringu rzek); obliczania indeksw biotycznych oraz ich krytycznej interpretacji.


Literatura podstawowa: Staczykowska A. (1997) Ekologia naszych wd. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa. Kajak Z. (1998) Hydrobiologia - Limnologia. Literatura uzupeniajca: Lampert W., Sommer U. (1996) Ekologia wd rdldowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Allan J.D. (1998) Ekologia wd pyncych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Ekosystemy wd rdldowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Engelhardt W. (1998) Przewodnik flora i fauna wd sodkich, Multico, Warszawa. Rybak J. I. (2000) Bezkrgowce zwierzta sodkowodne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Botanika Pole Opis Jednostka IMP/Zakad Ochrony rodowiska Kierunek studiw Ochrona rodowiska profil oglnoakademicki, specjalnoci OZEiGO i OiGZP Nazwa moduu ksztacenia/ przedmiotu Botanika Kod moduu ksztacenia/ przedmiotu Kod Erasmusa 13.1 Punkty ECTS 4 Rodzaj moduu Obowizkowy Rok studiw Pierwszy Semestr Letni Typ zaj Stacjonarne Liczba godzin 45 (30 godz. wykad, 15 godz. laboratorium) Koordynator Dr hab. Alina Stachurska-Swako Prowadzcy Dr hab. Alina Stachurska-Swako Jzyk wykadowy Polski Wymagania wstpne Brak

30

Efekty ksztacenia Wiedza: Zna podstawowe jednostki systematyczne rolin i grzybw oraz ich cykle rozwojowe. Posiada podstawow wiedz o warunkach ekologicznych wystpowania rnych rolin. Posiada wiedz o zastosowaniu rolin w biomonitoringu.

Umiejtnoci: Rozpoznaje, identyfikuje i klasyfikuje podstawowe grupy rolin i grzybw.

Kompetencje spoeczne: rozumie potrzeb ksztacenia si i rozwijania zainteresowa przyrodniczych.

OS1_W01, OS1_W05, OS1_U02, OS1_U011, OS1_K01

Stosowane metod

ązuj ący od roku 2014/2015) - PWSZ w Tarnowie |...

Documents

Transcript of ązuj ący od roku 2014/2015) - PWSZ w Tarnowie |...