Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany w rolnictwie dolnośląskim po integracji

32
Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany w rolnictwie dolnośląskim po integracji z Unią Europejską Wrocław, 29 listopada 2013 r. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu instytut nauk ekonomicznych i społecznych

description

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. instytut nauk ekonomicznych i społecznych. Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany w rolnictwie dolnośląskim po integracji z Unią Europejską Wrocław, 29 listopada 2013 r . Plan wystąpienia : - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany w rolnictwie dolnośląskim po integracji

Page 1: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Prof. dr hab. Barbara Kutkowska

Przemiany w rolnictwie dolnośląskim

po integracji z Unią Europejską

Wrocław, 29 listopada 2013 r.

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Page 2: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Plan wystąpienia:1. Warunki przyrodnicze i ekonomiczne produkcji rolniczej 2. Przemiany strukturalne w zakresie: • liczby i powierzchni gospodarstw• powierzchni użytków rolnych• powierzchni zasiewów• pogłowia zwierząt• struktury produkcji globalnej i towarowej

3. Finansowe wsparcie rolnictwa w ramach WPR w woj. dolnośląskim 4. Dynamika nakładów inwestycyjnych5. Zmiany wartości środków trwałych6. Podsumowanie

Page 3: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Page 4: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji
Page 5: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Na przemiany strukturalne w rolnictwie dolnośląskim wpływ miały:

1. Procesy globalizacyjne ( WTO i sytuacja na światowych rynkach rolnych)2. Integracja Polski z UE i wsparcie finansowe w ramach WPR

Page 6: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Rys.1. Polski handel zagraniczny ogółemŹródło: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa

Page 7: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Rys. 2. Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymiŹródło: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa

Page 8: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Lp. Wyszczególnienie

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 20102011

%

1Eksport

8,4 8,4 8,0 8,4 8,7 9,9 9,7 9,9 9,9 11,7 11,2 11,1

2Import

6,5 6,8 6,5 5,9 6,1 6,8 6,4 6,8 7,0 8,6 8,1 8,3

Udział handlu artykułami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym PolskiŹródło: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa

Page 9: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Lp. WyszczególnienieWartość

mln zł

1Płatności bezpośrednie

5 550,7

2PROW 2007-2013

2 599,9

3PROW 2004-2006

510,4

4SAPARD

146,1

5SPO „Rolnictwo”

186,9

6Razem

8 994,0

Skumulowana wartość wsparcia finansowego w ramach WPR w woj. dolnośląskimWg stanu 30.09.2013 r.

Źródło: ARiMR – DOR we Wrocławiu

Page 10: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Woj. dolnośląskie dysponuje 6,2% areałem UR w kraju i zajmuje 8. lokatę w kraju pod względem areału gruntów rolnych

Page 11: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Page 12: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

• Po roku 2000 nastąpił w woj. dolnośląskim systematyczny spadek liczby gospodarstw rolnych. PSR 2010 wykazał, że w stosunku do PSR 1996 było ich o 28% mniej.

• Największą dynamikę spadku obserwuje się wśród gospodarstw najmniejszych (do 1 ha -19%, 1-5 ha -16%).

• Znacząco wzrosła liczba gospodarstw największych o powierzchni powyżej 50ha ( o 49%) i powyżej 100ha (99%).

• W roku 2010 ogólna liczba gospodarstw wynosiła 107, 3 tys., w tym gospodarstw powyżej 1 ha UR – 62,9 tys.

Page 13: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

• Obserwuje się proces koncentracji gruntów rolnych. W gospodarstwach powyżej 50 ha znajduje się obecnie 52% użytków rolnych województwa.

• Koncentracja gruntów jest korzystna z punktu widzenia lepszego wykorzystania czynników produkcji: pracy i sprzętu rolniczego, a także możliwości wykorzystywania ekonomicznych efektów skali produkcji.

• Integracja Polski z UE wpłynęła na wzrost cen gruntów rolnych i stawek czynszu dzierżawnego, co przyczyniło się do spotęgowania procesu koncentracji ziemi rolniczej w gospodarstwach obszarowo większych i pogłębiło niechęć rolników do wyzbywania się gruntów rolniczych (Berbeka 2012).

• Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w województwie dolnośląskim wzrosła o 30%, z 8,1 ha w roku 1996 roku do 10,5 ha w 2010, w tym 11,06 ha UR dla gospodarstw prowadzących działalność rolniczą.

(w kraju przeciętna powierzchnia gospodarstwa wynosi 7,95 ha UR)

Page 14: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Page 15: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

• 80% gospodarstw dolnośląskich prowadzi działalność rolniczą

( więcej o 16%), w tym 72% działalność wyłącznie rolniczą.

• 20% gospodarstw nie prowadzi działalności rolniczej.

• W latach 2002-2010 o 16% zwiększyła się liczba gospodarstw

prowadzących działalność rolniczą, natomiast o 8% zmniejszyła się

liczba gospodarstw nie prowadzących działalności rolniczej,

• Spadła również liczba gospodarstw łączących działalność rolniczą z

pozarolniczą (o 7,6%).

Page 16: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Powierzchnia zasiewów w woj. dolnośląskim stanowi 7% zasiewów w kraju. Pod zasiewami znajduje się 80% ziemi rolniczej, a 3% jest ugorowanej ( w kraju odpowiednio- 67% i 3%)

Page 17: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

13% udział dolnośląskiego w uprawie rzepaku i 2. lokata po wielkopolskim

Page 18: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Page 19: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

W woj. dolnośląskim w latach 2002 2010 o 70% zwiększyło się zużycie nawozów mineralnych

Page 20: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

110.0

120.0

104.0

82.077.5

80.2

87.8

77.2

54.3

91.1

119.0

66.3Polska Dolnośląskie

Bydło Trzoda chlewna Owce Konie Drób ogółem

Wykres 3. Dynamika pogłowia zwierząt gospodarskich w 2010 r. [%](2002=100)

Page 21: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Page 22: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Page 23: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

W latach 2004-2013 rolnicy w woj. dolnośląskie otrzymali 5,5 mld złotych dopłat bezpośrednich = 100%

Page 24: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Zróżnicowanie wsparcia finansowego w ramach WPR wg powiatów

Lp. Powiat Dopłaty bezpośrednie razem zł % ogółu

1 Powiat bolesławiecki 192 707 666,07 3,5

2 Powiat dzierżoniowski 174 532 180,64 3,1

3 Powiat głogowski 156 494 159,89 2,8

4 Powiat górowski 197 167 793,24 3,6

5 Powiat jaworski 243 917 572,11 4,4

6 Powiat jeleniogórski 108 090 266,61 1,9

7 Powiat kamiennogórski 73 426 535,63 1,3

8 Powiat kłodzki 283 280 581,53 5,1

9 Powiat legnicki 294 155 895,43 5,3

10 Powiat lubański 105 161 588,71 1,9

11 Powiat lubiński 147 046 371,97 2,6

12 Powiat lwówecki 145 216 864,08 2,6

13 Powiat milicki 117 298 357,58 2,1

14 Powiat oleśnicki 284 512 770,64 5,1

15 Powiat oławski 222 668 998,56 4

16 Powiat polkowicki 142 465 522,40 2,6

17 Powiat strzeliński 320 070 769,87 5,8

18 Powiat średzki 281 177 046,06 5,1

19 Powiat świdnicki 333 470 984,56 6

20 Powiat trzebnicki 264 586 267,47 4,8

21 Powiat wałbrzyski 75 315 588,06 1,4

22 Powiat wołowski 158 063 634,20 2,8

23 Powiat wrocławski 616 653 737,94 11,1

23 Powiat ząbkowicki 294 297 513,59 5,3

24 Powiat zgorzelecki 111 110 372,17 2

25 Powiat złotoryjski 207 810 771,05 3,7

26 Razem woj. dolnośląskie 5 550 699 809,99 100

Źródło: Materiały ARiMR DOR we Wrocławiu

Page 25: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

W latach 2004-2013 rolnicy w woj. dolnośląskie otrzymali 3,4 mld złotych w ramach, SAPARD, SPO, PROW = 100%

Page 26: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Lp. Powiat

% wsparcia wojewódzkiego(100=3,3mld zł)

1 2 91234567891011121314151617181920212223232425

bolesławieckidzierżoniowskigłogowskigórowskijaworskijeleniogórskikamiennogórskikłodzkilegnickilubańskilubińskilwóweckimilickioleśnickioławskipolkowickistrzelińskiśredzkiświdnickitrzebnickiwałbrzyskiwołowskiwrocławskiząbkowickizgorzeleckizłotoryjski

2,92,23,34,53,63,43,38,64,72,03,03,63,34,92,63,32,93,43,95,42,53,59,94,31,73,0

26 Razem woj. dolnośląskie 100,0

Wsparcie finansowe rolnictwa dolnośląskiego w latach 2004-2013 (SPO, PROW 2004-2006, PROW 2007-2013)

Źródło: Materiały ARiMR DOR we Wrocławiu

Page 27: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

MAPA 3. Skumulowana wartość wsparcia finansowego: dopłaty bezpośrednie, SAPARD, SPO Rolnictwo, PROW 2004-2006, PROW 2007-2013 w zł /1 ha UR ( 30.09.2013 r.) ARiMR DOR we Wrocławiu

strzeliński

świdnickiii

Page 28: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

MAPA 4 . Skumulowana wartość wsparcia finansowego: dopłaty bezpośrednie, SAPARD, SPO Rolnictwo, PROW 2004-2006, PROW 2007-2013 w zł /1 gospodarstwo ( 30.09.2013 r.) ARiMR DOR we Wrocławiu

wrocławski

legnicki

Page 29: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Page 30: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiuinstytut nauk ekonomicznych i społecznych

Page 31: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Podsumowanie Na przemiany strukturalne w rolnictwie dolnośląskim wpływ miały :

integracja Polski z UE i wsparcie finansowe w ramach WPR oraz procesy globalizacyjne

Obserwuje się powolny proces koncentracji gruntów rolnych w gospodarstwach o areałach powyżej 50 i 100ha UR

Zwiększa się liczba gospodarstw prowadzących działalność rolniczą Zasoby gospodarstw rolnych przesunęły się w stronę produkcji roślinnej,

zwłaszcza rzepaku i zbóż, produkcja zwierzęca ulega ograniczaniu (czy to jest korzystne z punktu widzenia rolnictwa zrównoważonego?)

Dzięki wsparciu finansowemu z UE zwiększyła się dynamika nakładów inwestycyjnych i ograniczony został proces deprecjacji wartości majątku trwałego w rolnictwie.

Duże zróżnicowanie subregionalne poziomu wsparcia finansowego w ramach WPR pociąga za sobą konieczność łączenia instrumentów polityki rolnej i polityki spójności.

Page 32: Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany  w rolnictwie dolnośląskim  po integracji

Dziękuję za uwagę