Autoreferat (opis dorobku i naukowych)€¦ · ZałqcZ/lik lIT :z Autoreferat dr n. med. Agata...

ZałqcZ/lik lIT :z Autoreferat

dr n. med. Agata Piekut

Katedra i Zakład Zdrowia Środowiskowego

Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Autoreferat

(opis dorobku i osiągnięć naukowych)

Bytom, 2019

Agata Piekut

Spis treści

I. Dane osobowe ................................................................................................................ 3

2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe - z podaniem nazwy, miejsca i roku ich

uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej ............................................................. 4

3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych ............... 6

4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003

r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie

sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.): ......................................................................... 7

5. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze ................................................................ 15

5.1. Działalność naukowa przed uzyskaniem tytułu doktora ............................................. 15

5.2. Działałność naukowa po uzyskaniu tytułu doktora, nie wchodząca w skład

osiągnięcia naukowego .................................................................................................... 17

6. Nagrody i wyróżnienia ............................................................................................... 26

7. Członkostwo w Towarzystwach Naukowych ................................ ........................... 27

8. Udzial w projektach badawczych .............. ................................................................ 28

9. Działalność dydaktyczna i organizacyjna, edukacja społeczeństwa ...................... 31

2

l. Dane osobowe

Imiona:

Nazwisko:

Nazwisko panieńskie:

Adres służbowy:

Agata, Katarzyna

Piekut

Wolny

Katedra i Zakład Zdrowia Środowiskowego

Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

ul. Piekarska 18

41-902 Bytom

3

2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe - z podaniem nazwy, miejsca roku

ich uzyskania oraz ty tulu rozprawy doktorskiej

• Stopień doktora nauk medycznych w dyscyplinie biologia medyczna, Wydział

Farmaceutyczny z Oddzia łem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, Ś ląski

Uniwersytet Medyczny w Katowicach; 2014 r. (załącznik nr l).

Tytuł rozprawy doktorskiej: "Środowiskowe uwarunkowania zaburzeń

rozwojowych (R62) w populacji dzieci z terenów o zwiększonym stężeniu

wybranych substancji neurotoksycznych".

Promotor: dr hab. n. przyr. Ewa Marchwińska-Wyrwał, Katedra i Zakład

Zdrowia Środowiskowego, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski

Uniwersytet Medyczny w Katowicach.

• Stopień magistra zdrowia publicznego, Wydział Zdrowia Publicznego

w Bytomiu, Ś l ąski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Obrona pracy mgr -

20 lOr. (załącznik nr 10).

• Dyplom ukończenia studiów podyp lomowych na kierunku "BHP i systemy

zarządzania". Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach.

Obrona pracy dyplomowej - 2009 r. (załącznik nr 10).

Inne szkolenia i certyfikaty:

• Szkolenie: "Wymagania normy PN-EN ISO/lEC 17025" . Certyfikat

nr 1698/2018. Łódź, 03.04.2018 r. (załącznik nr lO).

• Szkolenie: "Audyt wewnętrzny zgodny z wymaganiami normy PN-EN ISO

19011 :20 12 - Wytyczne dotyczące audytowania systemów zarządzania".

Katowice, 31.01.2018 r. (załącznik nr 10).

4

• Szkolenie: "System zarządzania jakością zgodny z normą ISO 9001 :2015

w podmiotach leczniczych". Katowice, 31.01.20 18 r. (załącznik nr 10).

• Szkolenie: Oclu·ona własności intelektualnej. Stowarzyszenie Rozwoju Karier

Doktorantów i Doktorów Pol Doc. Katowice, 24.0 1.20 18 r. (załącznik nr 10).

• Szkolenie: Prowadzenie badań naukowych i komercjalizacja ich wyników.

Stowarzyszenie Rozwoju Karier Doktorantów i Doktorów PoiDoc. Katowice,

21.02.2018 r. (załącznik nr lO).

• Szkolenie: Ochrona własności intelektualnej w szkolnictwie wyższym -

nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Centrum Rozwoju

i Kształcenia Kadr Optima. Gdańsk, 20.12.20 II r. (załącznik nr 10).

• Szkolenie: "Audytor wewnętrzny Systemu Zarządzania Jakością wg wymagań

normy EN ISO 900 I :2008". Knurów, 20 .1 0.20 II r. (załącznik nr 10).

• Certyfikat Audytora Wewnętrznego Systemu Zarządzania Laboratorium

wg normy PN-EN ISO/lEC 17025:2005. Nr 246 1/20 17. Łódź, 24. 10.20 17 r.

(załącznik nr 10).

• Certyfikat Audytora Wewnętrznego Sytemu Zarządzania Bezpieczeństwem

i Higieną Pracy w odniesieniu do normy PN-N-18001 :2004. Nr rej.

11404/ AB/08. Katowice, 17.1 1.2008 r. (załącznik nr 10).

• Certyfikat Audytora Wewnętrznego Zintegrowanego Systemu Zarządzania

w odniesieniu do normy ISO 900 1:2000, ISO 14001 :2004, PN-N-1 800 1 :2004.

Nr rej . I I 493/AZ/08. Katowice, 17.11.2008 r. (załączn ik nr lO).

• Certyfikat The TDv NORD Polska Sp. z o. o. - Internal Aud itor of the

Integrated Menagemant System in accordance with ISO 900 I : 2000, ISO

1400 1:2004 and PN-N-18001 :2004. Certificate No: 379/1 1/08. Katowice,

24.1 1.2008 r. (załącznik nr 10).

5

3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych

• 25 .02.20 19 r. - nadal - p. o. Kierownika Zakładu Zdrowia Środowiskowego,

Katedry Zdrowia Środowiskowego , Wydział Zdrowia

Publicznego w Bytomiu, Śląsk i Uniwersytet

Medyczny w Katowicach.

• 01.10.2017 r. - nadal - Katedra i Zakład Zdrowia Środowiskowego,

Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu,

Ś l ąski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.

Stanowisko: adiunkt

• 2014-20l7r. -

• 20l 1- 2014r. -

• 2011 - nadal -

• 2017 - nadal -

Katedra i Zakład Zdrowia Środowiskowego,


Ś ląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.

Stanowisko: asystent

Katedra i Zakład Zdrowia Środowi skowego,


Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.

Stanowisko: starszy technik

Audytor wewnętrzny w Centrum Medycyny

Doświadczalnej Ś ląskiego Uniwersytetu Medycznego

w Katowicach.

Audytor wewnętrzny w Laboratorium Analitycznym,


Ś l ąski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.

6

4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.):

Z dorobku naukowego, o łącznej wartości współczynnika wpływu IF = 33 ,277

i punktów MNiSW = 501 , wybrano 5 prac opublikowanych w czasopismach

naukowych.

a. Tytuł osiągnięcia naukowego:

Cykl publikacji na temat: Identyfikacja środowiskowych czynników Iyzyka zdrowia

populacji i możliwości zmniejszenia zagrożeń.

b. Wykaz publikacji przedstawianych jako osiągniecie naukowe:

W skład przedstawianych jako osiągnięcie naukowe prac oryginalnych wchodzi

5 publikacji , przedstawionych poniżej , o łącznej wartości bibliometrycznej

współczynnika wpływu IF = 10,887 oraz liczbie punktów MNiSW = 123.

4.1. Piekut A, Baranowska R, Marchwińska-Wyrwał E, Ćwieląg-Orabek M, Hajok I,

Oziubanek G, Grochowska-Niedworok E. Is the soi l quality monitoring an effective

tool in consumers' protection of agricultural crops trom cadmium soil contamination?

a case ofthe Silesia region (Poland). Environ.Monit.Assess. 2018; 190(1): 1-9, 25.

Impact Factor: 1.804

Punktacja MNiSW: 25.000

Mój udział procentowy w powsloniu pracy szacuję na 70% (koncepcja pracy. współudział

w zebraniu próbek środowiskowych. opracowanie wyników badmi. przygoIowanie

manuskryptu. aulor korespondencyjny).

4.2. Piekut A, Gut K, Ćwieląg-Orabek M, DomagaIska J, Marchwińska-Wyrwał E. The

relationship between children 's non-nutrient exposure to cadmium, lead and zinc and

the location of recreational areas - based on the Upper Silesia region case (Poland).

Chemosphere. 2019; 223: 544-550. DOI: 1 0.101 6/j.chemosphere.20 19.02.085.

Impact Factor: 4,427

7


Mój udział procentowy w powstaniu pracy szacuję na 60% (koncepcja pracy, opracowanie

wyników badań, przygotowanie manuskryptu, autor korespondencyjny).

4.3. Piekut A, Moskalenko 0, Gut K. Czy zęby mleczne mogą być wskaźnikiem

środowiskowego narażenia dzieci na metale ciężkie? Med.Środow.lEnviron.Med.

2018; 21(4): 18-23.


Mój udział procentowy w powstaniu pracy szacuję na 60% (koncepcja pracy,

opracowanie interpretacja wyników badań, przygotowanie tiumaczenie

manuskryptu, autor korespondencyjny).

4.4. Rusin M, Dziubanek G, Marchwińska-Wyrwał E, Ćwieląg-Drabek M, Razzaghi M,

Piekut A. PCDDs, PCDFs and PCBs in locally produced foods as health risk factors in

Silesia Province, Poland. EcotoxicoI.Environ.Safety. 2019; 172: 128-135.

lmpact Factor: 3,974


Mój udział procentowy w powstaniu pracy szacuję na 50% (koncepcja pracy, organizacja

poboru próbek środowiskowych, opracowanie i interpretacja wyników badań, przygotowanie

manuskryptu).

4.5. Dziubanek G, Marchwińska-Wyrwal E, Hajok l, Piekut A. lnhalation exposure to

dioxins and dl-PCBs depending on the season in Upper Silesia, Poland: A pilot study.

Cent.EurJ .Public Health. 2016; 24(2): 115-119.

lmpact Factor: 0.682


Mój udział procentowy w powstaniu pracy szacuję na 50% (koncepcja pracy, organizacja

poboru próbek "rodowiskowych, opracowanie wyników badań, przygotowanie manuskryptu).

8

c. Omówienie celu naukowego ww. prac osiągniętych wyników wraz

Z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania

Wprowadzenie - znaczenie realizowanych prac dla zdrowia publicznego

Celem naukowym przedstawianego cyklu publikacji jest identyfikacja

w środowisku modyfikowanych czynników ryzyka zdrowia populacji dla wskazania

możliwości zmniejszenia zagrożeń wynikających z zanieczyszczenia powietrza

i żywności.

Według najnowszej wiedzy istnieje silny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy

jakością środowiska a zachorowalnością na choroby przewlekłe , które są główną

przyczyną zgonów na świecie . W wyniku oddziaływania czynników środowi skowych

ujawnia się wiele chorób uwarunkowanych genetycznie. Zdaniem Światowej

Organizacji Zdrowia (WHO) środowisko fizyczne może decydować o stanie zdrowia

populacji nawet w 85% [1].

Toksyczne związki, z których znaczna część ma również właściwości kancerogenne,

są obecne w powietrzu respirabilnym, jak też w pożywieniu, stanowiąc istotne

czynniki ryzyka zdrowia człowieka. Jednym z naj istotniejszych zadań w zakresie nauk

o zdrowiu jest zatem poznanie środowi skowych uwarunkowań występowania chorób

przewlekłych, a zwłaszcza relacji pomiędzy związkami toksycznymi, które w procesie

oddychania i z żywnością dostają się do organizmu człowieka, a skutkami

zdrowotnymi jakie mogą powodować. Identyfikacja środowiskowych czynników

ryzyka zdrowia człowieka źródeł narażenia stanowi i stotną podstawę

dla opracowania skutecznych działań profilaktycznych, prowadzących do ograniczenia

zachorowalności na choroby przewlekłe , co stanowi obecnie najważniej sze zadanie

zdrowia publicznego.

W swojej pracy badawczej konsekwentnie zajmuję SIę identyfikacją i analizą

czynników ryzyka zdrowia dostających się do organizmu człowieka w procesie

oddychania z pyłowymi zanieczyszczeniami powietrza, drogą pokarmową wraz

z żywnością, a w przypadku dzieci i młodzieży również drogą pozażywieniową,

w trakcie zabaw na terenach rekreacyjnych, zlokalizowanych w obszarach

zanieczyszczonych. Wybrane z mojego dorobku naukowego prace oryginalne,

przedstawiane jako osiągnięcie naukowe, dotyczą takich środowiskowych czynników

ryzyka zdrowia jak metale ciężkie (kadm i ołów) oraz chlorowcopochodne

zanieczyszczenia organiczne (dioksyny, furany i polichlorowane bifenyle). W każdej

9

z przedstawianych prac cel naukowy dotyczył procesu badawczego, na który składa

się identyfikacja czynników ryzyka zdrowia i źródeł narażenia, kontrola zagrożeń oraz

wybór i zastosowanie właściwej metody profilaktycznej prowadzącej do skutecznego

ograniczenia negatywnych skutków działania zidentyfikowanych czynników ryzyka

zdrowia czyli zmniejszenia zachorowalności.

Cel naukowy ww. prac, omówienie wyników i ich praktyczne zastosowanie

Celem naukowym pierwszej z przedstawionych prac (4.1 l, była identyfikacja

narażenia na kadm konsumentów roślin jadalnych uprawianych w województwie

śląskim, oraz ocena skuteczności działania prewencyjnego w postaci monitoringu

jakości gleb, prowadzonego na tym terenie od 20 lat dla ochrony zdrowia populacji.

Zanieczyszczone metalami ciężkimi gleby uprawne są naj istotniejszym źródłem

narażenia populacji generalnej na kadm i ołów, poprzez uprawiane na nich rośliny

jadalne, stanowiące podstawę każdej diety. Narażenie na wysokie stężenia kadmu

i ołowiu dostające się drogą pokarmową do organizmu człowieka jest przyczyną

określonych skutków zdrowotnych. Potwierdzają to liczne badania prowadzone

na świecie [2-5] oraz badania, które prowadzę wraz z zespołem, omówione w dalszej

części mOjego autoreferatu. Dla ochrony konsumentów przed żywnością

zanIeczyszczoną metalami ciężkimi, w niektórych krajach, w tym w Polsce,

prowadzony jest monitoring jakości gleb. Najbardziej zanieczyszczone kadmem

i ołowiem gleby uprawne w Polsce znajdują się w województwie śląskim, co jest

konsekwencją wielowiekowej działalności przemysłu wydobywczo-przetwórczego

rud takich metali nieżelaznych, jak cynk, kadm i ołów na tym obszarze. W celu

zbadania, czy prowadzone od 20 lat działania kontrolne, w postaci monitorowania

chemizmu gleb, w tym zawartości kadmu, są skuteczną ochroną konsumentów przed

zanieczyszczonymi kadmem płodami rolnymi, przeprowadziłam badania zawartości

kadmu w 494 próbkach gleby oraz 90 próbkach warzyw pobranych z pól

użytkowanych rolniczo. Badania wykazały przekroczenia maksymalnej wartości

dopuszczalnej kadmu w ponad 40% badanych próbek gleby, co nie było zgodne

z wynikami badań monitoringowych. Aż 87% próbek marchwi, analizowanych

na zawartość kadmu, wykazało znaczne przekroczenia maksymalnej wartości

dopuszczalnej, co może stanowić istotny czynnik ryzyka zdrowia dla konsumentów.

W pracy wykazano, że metody kontroli, prowadzone w 18 stałych punktach

10

pomiarowych, są nieskuteczne, me oddające zagrożenia, co w konsekwencji

uniemożliwia wdrożenie właściwych metod profilaktycznych, zmniejszających

zanieczyszczenie roślin jadalnych stanowiących zagrożenie dla zdrowia

konsumentów. Z moich badań wynika, że monitorowanie jakości gleby użytkowanej

rolniczo w celach profilaktycznych może być skuteczne tylko pod warunkiem

projektowania sieci pomiarowej (lokalizacji punktów) zgodnie z regionalnymi bądź

lokalnymi uwarunkowaniami środowiskowymi.

Celem kolejnej pracy (4.2) była identyfikacja środowiskowych zagrożeń

dla dzieci i młodzieży wynikających z zanieczyszczenia kadmem, ołowiem

i cynkiem gleb z terenów rekreacyjnych (boisk i placów zabaw) zlokalizowanych

na obszarze dwóch dużych miast województwa śląskiego. Metale ciężkie przedostają

SIę do organizmu dorosłego człowieka głównie drogą pokarmową i oddechową·

W przypadku dzieci i młodzieży, które stanowią najbardziej wrażliwą grupę

społeczną, istotne znaczenie mają źródła pozażywieniowe [6-8]. Narażenie drogą

pozażywieniową wiąże się z przypadkowym spożyciem zanieczyszczonej gleby

podczas spędzania czasu na placach zabaw i boiskach, zarówno w następstwie

wkładania do ust brudnych rąk , zabawek i innych przedmiotów, jak również połykania

zawieszonych w powietrzu cząstek pyłów, wzniecanych (wtórna emisja) podczas

intensywnej aktywności ruchowej [6-8]. Analiza 144 próbek gleby pobranej z 10 boisk

i 10 placów zabaw wykazała znaczne zanieczyszczenie kadmem, ołowiem i cynkiem

ponad 30% próbek gleby; w przypadkach skrajnych oznaczone stężenia przekraczały

dwudziestokrotnie maksymalne dopuszczalne wartości stanowiąc istotne ryzyko

dla zdrowia naj młodszych użytkowników tych miejsc.

Identyfikacja zagrożenia związanego z narażeniem na metale ciężkie dzieci

i młodzieży w miejscach rekreacji powinna być niezbędnym elementem polityki

zdrowotnej władz poszczególnych miast, pozwalającym zaplanować konkretne

rozwiązania związane z zabezpieczeniem powierzchni rekreacyjnych przed pyleniem,

a także prowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnych dla dzieci oraz ich

opiekunów.

W ocenie środowiskowego narażenia dzieci na metale ciężkie przydatne jest użycie

wskaźnika, którym mogłyby być zęby mleczne dzieci, co wykazano w kolejnej pracy

(4.3), w której brałam udział. Celem pracy była ocena przydatności zębów mlecznych

jako wskaźnika środowiskowego narażenia dzieci na metale ciężkie, co mogłoby być

wykorzystane w stałym bio-monitoringu na terenach zanieczyszczonych tymi

11

związkami , tym bardziej , że jest to nieinwazyjna metoda poboru próbek (zębów

mlecznych) do badań.

Celem dwóch kolejnych prac (4.4 i 4.5) było zbadanie narażenia populacji na

bardzo toksyczne związki organiczne, niezmiernie trwałe w środowisku , takie jak:

polichlorowane dibenzodioksyny (PCDO), dibenzofurany (PCDF) i polichlorowane

bifenyle (PCB). Dotychczasowe badania prowadzone na świecie wskazują na szerokie

spektrum szkodliwych dla zdrowia oddziaływań tych związków na dzieci i dorosłych.

Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem zaklasyfikowała polichlorowane

bifenyle do grupy związków o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym

dla człowieka [9], a związek TCDD (2,3,7,8-tetrachlorodibenzodioksyna) został

uznany kancerogenem grupy J według klasyfikacji [ARC.

Do niedawna przeważa! pogląd, że prawie wyłącznym źródłem narażenia człowieka

na te związki jest droga pokarmowa, a poprzez żywność do organizmu ludzkiego

dostaje się ponad 90% dziennej ich dawki. Skażenie żywności jest powodowane

głównie depozycją w ziemi i wodzie produktów emisji, po której następują procesy

biokumulacji w organizmach żywych, będących ogniwami łańcucha żywieniowego.

Ponieważ hydrofobowe właściwości fizyko-chemiczne dioksyn, furanów

i polichlorowanych bifenyli decydują o ich kumulacji w tłuszczach , stąd najwyższe

stężenia tych związków oznaczane są w produktach pochodzenia zwierzęcego: mięsie,

mleku, rybach, jajach. Kluczowym zatem problemem związanym z oszacowaniem

narażenia zdrowia populacji na działanie toksycznych dioksyn i PCB stała się

konieczność scharakteryzowania i stniejących poziomów tych związków w żywnośc i

(praca 4.4).

W ostatnich latach wzrasta świadomość istotnej roli jaką może odgrywać droga

oddechowa w transporcie zanieczyszczeń do organizmu człowieka i przybywa badań

naukowych, które to potwierdzają [10-12]. Niektórzy z badaczy podkreślają znaczenie

inhalacyjnej drogi narażenia na PCB w zwiększaniu ryzyka zachorowalnośc i

na choroby przewlekłe twierdząc, że narażenie na PCBs zawarte w pyle zawieszonym

może stanowić w pewnych okolicznościach większe zagrożenie dla zdrowia niż

narażenie drogą pokarmową [10-11].

Poważny problem stanowi obecnie emisja PCDD/F i dl-PCB z domów mieszkalnych

ogrzewanych węglem, ponieważ bardzo często węgiel gorszej jakości jest mieszany

z odpadami z tworzyw sztucznych, w celu zwiększenia jego kaloryczności.

W przypadku niekontrolowanego spalania, takiego jak spalanie odpadów

12

w paleniskach domowych , zawartość chloru w odpadach może odgrywać najbardziej

znaczącą rolę w wielkośc i emisji dioksyn i polichlorowanych bifenyli do powietrza.

Wobec istniejącego od lat problemu niskiej emisji na terenie województwa śląskiego ,

gdzie wciąż istnieje duża ilość domów ogrzewanych węglem, naj tańszym i łatwo

dostępnym nośnikiem energii cieplnej w regionie, podjęto badania nad zawartością

związków dioksyn, furanów i PCB w powietrzu w zależności od pory roku wraz

z oceną ryzyka zdrowia mieszkańców narażonych na te związki drogą oddechową

(praca 4.5).

Badania wykazały zarówno wysokie stężen ia PCDD/F i dl-PCB w żywności

produkowanej lokalnie (praca 4.4), jak też w powietrzu, zwłaszcza w sezonie

grzewczym (praca 4.5).

Bardzo istotne wydaje się wykazanie narażenia populacji na PCB i PCDD/F drogą

inhalacyjną, gdyż do niedawna przeważał pogląd , że prawie wyłącznym źródłem

narażenia na te związki jest droga pokarmowa, a udział drogi oddechowej jest

marginalny [13-14]. Emisja polichlorowanych bifenyli pochodzi głównie ze źródeł

niskich, a zatem jej ograniczenie zależy w dużym stopniu od zwiększeni a

świadomości społeczeństwa w zakresie negatywnych skutków zdrowotnych

powstaj ących w efekcie ekspozycji na te związki. Upowszechnienie wyników

niniejszej pracy może stanowić podstawę do opracowania materiałów informacyjnych

w zakresie zagrożenia zdrowia w wyniku niekontrolowanego spalania odpadów

zawieraj ących tworzywa sztuczne, które stanowią najpoważniej sze źródło emisji

dioksyn i polichlorowanych bifenyli.

Piśmiennictwo

l. Global status report on non-communicable diseases 2010. Geneva: World Health

Organization, 2011.

2. Kanwal SK, Kumar V. High prenatal and postnatal lead exposure associated lead

encephalopathy in an infant. Indian J. Pediatr. 20 II ; 78( II): 1420- 1423.

3. Hartwig A. Cadmium and cancer. Cadmium: From Toxicity to Essentiality. Springer,

Dordrecht, 2013. 491-507.

4. Eriksen KT, Halkjrer J, Sarensen M, et al. Dietary cadmium intake and ri sk of breast,

endometrial and ovarian cancer in Danish postmenopausal women: a prospective cohort

study. PLoS One. 2014; 9(6):eI00815. doi: 10.1371 /joumal.pone.0100815. eCollection

2014.

13

5. Augustsson AL, Uddh-S6derberg TE, Hogmalm Kl, et al. Metal uptake by home grown

vegetables - the relative importance in human health risk assessments at eontaminated

sites. Environ.Res. 2015; 138C: 181 - 190. doi.org/10.1016/j.envres.2015.01.020002E,

Feb24.

6. Ljung K. Metais in Urban Playground Soils. Distribution and Bioaccessibility. Doctoral

thesis - Swedish University of Agricultural Sciences, Uppsala 2006.

7. Butlon CE. Soillead eontamination at child day care centers in the greater Cineinnati area.

The Environmentalist. 2008; 28(2): 69-75.

8. Massas l, Ehaliotis C, Kalivas D, et al. Concentrations and availability indieators of soil

heavy metais; the case of ehildren's playgrounds in the city of Athens (Greeee). Water Air

Soil Pollut. 2010; 212(1-4): 51-63.

9. Lauby-Secretan B, Loomis D, Baan R, et al. Use of mechanistic data in the IARC

evaluations of the carcinogenicity of polychlorinated biphenyls and related compounds.

Environ Sci Pollut Res 2016; 23: 2220-2229.

10. Carpenter DO. Exposure to and health effects of volatile PCBs. Rev Environ Health ;

2015 ; 30(2): 81-92.

II. Lehmann GM, Christensen K, Maddaloni M, et al. Evaluating Health Risks from Inhaled

Polyehlorinated Biphenyls: Researeh Needs for Addressing Uneertainty. Environ Health

Perspeet., 2015; 123(2): 109- 113 .

12. Fiedler H. National PCDD/PCDF release inventories under the Stoekholm Convention on

Persistent Organie Pollutants. Chemosphere . 2007; 67: 96-108.

13. European Food Safety Authority. Results of the monitoring of dioxin levels in food and

feed. EFSA loumal2010; 8(3): 1385-1419.

14. Tuyet-Hanh TT, Minhk NH, Vu-Anh L, et al. Environmental health risk assessment of

dioxin in foods at the two most severe dioxin hot spots in Vietnam. Int. l. Hyg. Environ.

Health. 2015; 218(5): 471-478.

14

5. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze

5.1. Działalność naukowa przed uzyskaniem tytułu doktora

W trakcie studiów doktoranckich oraz jako członek Koła Naukowego przy Zakładzie

Zdrowia Środowiskowego, Wydziału Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląskiego

Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, angażowałam się w przedsięwzięcia

naukowe realizowane w w/w jednostce. Efektem tej aktywności są 4 oryginalne

publikacje naukowe, 6 rozdziałów w monografiach oraz 2 streszczenia ze zjazdów

krajowych, które wymienione są poniżej. Łączna liczba punktów MNiSW wynosiła

71 ,000.

- oryginalne pełnotekstowe publikacje naukowe:

• Wolny A, Krupa K. Narażenie populacji na perfluorowane związki alifatyczne -

świadomość zagrożeń. J.EcoI.Health. 2012; 16(1): 10-15.


• Piekut A, Dziubanek G. Środowiskowe zagrożenia zdrowia w świadomości różnych

grup społecznych województwa śląskiego. Ann.Acad.Med.siles. 2012; 66(5): 34-44.


• Krupa K, Piekut A, Złotkowska R. Assessment of risk perception connected with

exposure to indoor air pollution in the group of inhabitants of Silesian Voivodeship.

Environ.Med. 2012; 15(3): 46-54.


• Dziubanek G, Marchwitlska-Wyrwał E, Piekut A, Hajok I, Bilewicz-Wyrozumska T,

Kuraszewska B. Enviranmental Risks Perception - A Study of the awareness af

families to threats in areas with increased health disorders in children.

Ann.Agric.Environ.Med. 2013; 20(3): 555-558.


15

- autorstwo rozdziału w monografiach:

• Wolny A, Krupa K, Marchwińska-Wyrwał E. The environmental perception and pro

ecological attitudes of the large cities inhabitants. W: Marchwińska-Wyrwał E,

Tomaszewski P, Madej M. Environmental health ri sks in the XXI century. Oficyna

Wydawnicza Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania w Warszawie. Warszawa, 20 II.


• Rusin M, Wolny A, Marchwińska-Wyrwał E. Law birlh weight and the abnormal

psychomotor development of children in the cities Silesian District with a varied

environmental lead load. W: Marchwillska-Wyrwał E, Tomaszewski P, Madej M.

Environmental health risks in the XXI century. Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły

Ekologii i Zarządzania w Warszawie. Warszawa, 2011.


• Wolny A, Rusin M, Marchwińska-Wyrwał E. Air pollution by benzo(a)pyrene and

cancer incidence in the population of children aged 0-19. W: Marchwińska-Wyrwał E,

Tomaszewski P, Madej M. Environmental health ri sks in the XXI century. Oficyna

Wydawnicza Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania w Warszawie. Warszawa, 20 II .


• Krupa K, Wolny A, Marchwińska-Wyrwał E. Environmental health risks and their

awareness in the adult population - residents of the large cities. W: Marchwińska

Wyrwał E, Tomaszewski P, Madej M. Environmental health risks in the XX! century.

Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania w Warszawie .

Warszawa, 201 I.


• Krupa K, Wolny A, Dziubanek G. Ryzyko zdrowotne zWIązane z narażeniem na

ftalany - jak skutecznie ochronić dzieci przed ftalanami? W: Seń M., Dębska G.

Zagrożenia zdrowotne wśród dzieci i młodzieży. T.I. Krakowskie Towarzystwo

Edukacyjne - Oficyna Wydawnicza AFM, na zlec . Krakowskiej Akademii im. A. F.

Modrzewskiego, 20 II.


16

• Marchwińska-Wyrwał E, Hajok I, Dziubanek G, Wolny A, Rusin M, Oleksiuk K,

Baranowska R, Złotkowska R. Za leżność pom iędzy stanem zdrowia popu lacj i a

jakością środowiska charakteryzowaną zan ieczyszczeniem powietrza. W: Muc

Wierzgoń M., Kokot T. Aspekty zdrowia publicznego. Ś l ą s ki Uni wersytet Medyczny

w Katowicach. Katowice, 2012.


- streszczenia ze z jazdów kraj owych:

• Rusin M, Piekut A, Marchwińska-Wyrwał E, Dziubanek G, Hajok I, Baranowska R.

Ś rodowiskowe zagrożeni a zdrowia dziec i w Polsce. W: Konferencja Naukowa -

"Interdyscyplinarny wymiar zdrowia publicznego", Wydział Zdrowia Publicznego

Ś ląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Bytom, 20-2 1. I I . 2013 r.

• Dziubanek G, Marchwiń ska-Wyrwał E, Piekut A, Hajok I, Rusin M, Baranowska R.

Narażenie mieszkańców Ś l ąska na dioksyny i polichlorowane bifenyle w za leżn ośc i

od pory roku. W: Konferencja Naukowa - "Interdyscyplinarny wymiar zdrowia

publicznego", Wydział Zdrowia Publicznego Ś ląskiego Un iwersytetu Medycznego w

Katowicach. Bytom, 20-21 . I I. 2013 r.

5.2. Działałność naukowa po uzyskaniu tytułu doktora, nie wchodząca w skład

osiągnięcia naukowego

Mój dorobek naukowy po uzyskaniu tytułu doktora nauk medycznych, nie wchodzący

w skład osiągnięcia naukowego, obejmuje 13 publikacji oryginalnych, w tym

6 artykułów opublikowanych w czasopismach umieszczonych na li ście Joum al

Ci tation Reports o łącznym wskaźniku wpływu (Impact Factor) - 22,390 oraz

7 publikacji o łącznej punktacji MNiSW równej 70 pkt (bez współczynnika wpływu

IF). Ponadto byłam redaktorem naukowym 2 monografii krajowych oraz

współautorem 11 rozdziałów w monografiach krajowych. Jestem również

współautorem pracy zaprezentowanej na konferencji krajowej 7 prac

przedstawianych na konferencjach międzynarodowych .

Sumaryczna ilość punktów wg MNiSW uzyskana z prac naukowych po uzyskaniu

tytułu doktora (z wyłączeniem prac wchodzących w skład osiągnięcia naukowego)

wynosi 3 12 punktów. Liczba cytowań publikacji (bez autocytowań) według bazy Web

17

of Science z dn. 22.02.2019 r. wynosi 45. Indeks Hirscha według bazy Web of Science

z dn. 22.02.20 19 r. jest równy 3. Według bazy Scopus liczba cytowań (bez

autocytowań) wynosi 52 a indeks Hirscha 3.

Szczegółowy, poświadczony przez Bibliotekę Główną Śląsk iego Uniwersytetu

Medycznego w Katowicach, wykaz moich wszystkich artykułów naukowych wraz

z informacją o wysokości ich punktacji i moim udziałem procentowym w ich

powstawaniu, stanowią odrębne załączniki do wniosku o wszczęcie postępowania

habilitacyjnego (załączniki nr 4 i 5).

Dorobek naukowy po uzyskaniu stopnia doktora, z wyłączeniem publikacji

przedstawionych w punkcie 4 jako osiągnięcie naukowe, można podzie lić

na następujące obszary tematyczne:

• Środowiskowe uwarunkowania zdrowia dzieci - zagrożenia

Moje zainteresowania naukowe, począwszy od badań stanowiących podstawę mojej

dysertacji doktorskiej, dotyczą wpływu środowiskowych zagrożeń zdrowia na stan

zdrowia dzieci które, z uwagi na specyficzne, odmienne od dorosłych , uwarunkowania

fi zjo logiczne i behawioralne, stanowią grupę szczególnego ryzyka. Dwie prace,

których byłam współautorem w tym zakresie wskazywały zarówno na główne

problemy zdrowotne dzieci w Polsce [I] oraz występowanie istotnych nierównośc i

w zdrowiu dzieci i młodzieży do 19 roku życia pomiędzy poszczególnymi

województwami [2].

Kolejne publikacje prezentują fragmenty badań wykonanych w ramach pracy

doktorskiej , której celem było wykazanie, że wysokie współczynniki zaburzeń

rozwoju w populacji dzieci mają związek z dużym zanieczyszczeniem ich miej sca

zamieszkania związkami neurotoksycznymi takimi jak ołów i polichlorowane bifenyle

(peB) [3]. Badania wykazały również, że czynnikiem mającym większe znaczenie

w powstawaniu tych zaburzeń są związki peB [4].

Dzieci i młodzież, ze względu na fakt , i ż stanowią grupę szczególnego ryzyka, jako

najbardziej wrażliwe na zanieczyszczenia środowiska , powinni być objęc i szczególną

ochroną prawną. Wyniki badań prezentowane w publikacj i, której jestem

współautorem [5] wskazują kierunek działań profilaktycznych. Powinny one polegać

na włączeniu wyników analiz zanieczyszczenia obszarów (szczególnie podłoża),

18

na których mają być zlokalizowane obiekty rekreacyjne przeznaczone dla dzieci

i młodzieży, do niezbędnej dokumentacji stanowiącej podstawę uzyskania zezwolenia

na budowę.

l . Rusin M, Piekut A, MarchwiIiska-Wyrwał E, Dziubanek G, Hajok l, Baranowska R.

Środowiskowe zagrożenia zdrowia dzieci w Polsce . W: Red. Elżbieta Grochowska

Niedworok, Jerzy Jochem. Współczesne wyzwania zdrowia publicznego. Śląski

Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice, 20 14; s.128-139. p-ISBN: 978-83-7509-

271-4.

2. Piekut A, JarosiIiska E, Rusin M. Nierówności w zdrowiu dzieci i młodzieży w Polsce -

zróżnicowanie regionalne. W: Red.: Ewa MarchwiIiska-Wyrwał, Grzegorz Dziubanek.

Środowiskowe czynniki ryzyka zdrowotnego. Śląski Uniwersytet Medyczny w

Katowicach, Katowice, 2014; s.28-34. p-ISBN: 978-83-7509-289-9.

3. Piekut A, MarchwiIiska-Wyrwał E. Środowiskowe uwarunkowania zaburzet]

rozwojowych (R62) w populacji dzieci z terenów o zwiększonym stężeniu wybranych

substancji neurotoksycznych. W: Red. Ewa Marchwińska-Wyrwał, Agata Piekut, Ilona

Hajok. Nierówności w zdrowiu. Cz. II: Środowiskowe uwarunkowania

nienowotworowych chorób przewlekłych. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach .

Katowice, 2015; s.48-7 1. p-ISBN: 978-83-7509-314-8.

4. Piekut A, MarchwiIiska-Wyrwał E, Ćwieląg-Drabek M. Env ironmental exposure to

polychlorinated biphenyls as a significant risk factor on the incidence of developmental

disorders in children. Environ.Health Int. 2015, p.59-64.

5. Gut K, Bołdys-Labocha M, Piekut A. Protecting children's health against environmental

exposure to heavy metais - theory versus practice. Ochr.Środow.Zasob.Natur.

/Environ.Protect.Nat.Resour. 2018; 29(1): 16-20. DOI: 10.2478/oszn-2018-0004.

• Ocena narażenia szacowanie ryzyka zdrowotnego wynikającego

z zanieczyszczenia powietrza

Zanieczyszczenie powietrza i jego wpływ na zdrowie człowieka to kolejny obszar

moich zainteresowań naukowych, ze względu na fakt, iż ekspozycja na ten

modyfikowalny czynnik ryzyka zdrowia wiąże się z występowaniem chorób

19

przewlekłych, m.in. chorób układu oddechowego lub sercowo-naczyniowego, a także

ze zwiększoną umieralnośc ią i skróceniem oczekiwanej długości życ ia, nawet przy

stężeniach zanieczyszczeń me przekraczających maksymalnych wartośc i

dopuszczalnych, na co wskazują wyniki badań, których jestem współautorem [6-8].

Wielkość narażenia na zanieczyszczenia powietrza za leży od wie lu czynników,

m.in. od pory roku. Jednym z najistotniejszych źródeł niebezpiecznych związków

obecnych w powietrzu jest ni ska emisja, związana z opalaniem domostw węglem.

Badania, w których brałam udz i ał, dotyczące oceny narażeni a m ieszkańców

województwa śląskiego na dioksyny i polichlorowane bifenyle obecne w powietrzu,

w zależności od pory roku [9] wykazały wyraźnie wyższe stężen ia dioksyn

i polichlorowanych bifenyli w okresie grzewczym.

Uczestniczyłam również w badaniach wskazujących na istotne, choć często pomijane,

źródło narażenia na zanieczyszczenia pyłowe, jakim jest wtórne pylenie, które

ma miejsce na terenach zlokalizowanych w pobliżu hałd poprzemysłowych [10].

Badanie zależności pomiędzy narażeniem człowieka na czynniki środowiskowe,

w tym zanieczyszczenia powietrza, a występowaniem okreś lonych chorób

przewlekłych wymaga posiadania dokładnych i rzetelnych danych. Ostatnie dwie

publikacje w tym obszarze badań, w których współuczestniczyłam, dotyczyły metod

kontroli i oceny jakości danych środowiskowych, pozyskiwanych w ramach

Państwowego Monitoringu Środowiska [I I] oraz możliwośc i ich wykorzystania

w badaniach z zakresu oceny ryzyka zdrowotnego [1 2] .

6. Dziubanek G, Marchwińska E, Piekut A, Rusin M, Hajok I. Zan ieczyszczeni a powietrza

jako istotny modyfikowalny czynn ik ryzyka zdrowotnego. Hygeia Public Health. 20 14;

49( I): 75 -80.

7. Dziubanek G, Marchwińska-Wyrwał E, Ćwie ląg-Drabek M, Spychała A, Rusin M, Piekut

A, Hajok I. Preliminary study of possible relationships between exposure to PCDD/Fs and

dl-PCBs in ambient air and the length of li fe of people. Sci. Total Environ. 20 17; 598: 129-

134. DOI: 10. 10 1 6/j.scitotenv.201 7.03.289.

8. Dziubanek G, Spychała A, Marchwińska-Wyrwał E, Rusin M, Hajok I, Ćwieląg-Drabek

M, Piekut A. Long-term exposure to urban air pollution and the relationship with li fe

expectancy in coh0l1 of 3.5 million people in Si lesia. Sci. Total Environ. 2017; 580: 1-8.

DOI: 10.1 016/j .sc itotenv.20 16. 11.2 17.

20

9. Dziubanek G, Marchwiilska-Wyrwał E, Piekut A, Hajok l, Rusin M, Baranowska R.

Narażenie mieszkailców Śląska na dioksyny i polichlorowane bifenyle w zależności od

pory roku. W: Red. Elżbieta Grochowska-Niedworok, Jerzy Jochem. Współczesne

wyzwania zdrowia publicznego. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Katowice,

2014; s.99-109. p-ISBN: 978-83-7509-271-4.

10. Piekut A, Krzysztofik L, Gut K. Narażenie mieszkailców Zabrza na metale ciężkie

emitowane z hałd poprzemysłowych. Inż.Ekol. 2018; 19(4): 30-36. DOI :

10.12912/23920629/93487.

11. Piekut A, Kowalska A, Dylewska D, Szymala I, Czapla B. Skuteczność systemów i metod

kontroli środowiskowych czynników ryzyka zdrowotnego. W: Red.: Ewa Marchwińska

Wyrwał, Grzegorz Dziubanek. Środowiskowe czynniki ryzyka zdrowotnego. Śląski

Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice, 2014; s.166-179. p-ISBN: 978-83-7509-

289-9.

12. Piekut A, Rusin M. Systemy monitoringu środowiska i ich przydatność w ocenie ryzyka

zdrowotnego. W: Red. Ewa Marchwińska-Wyrwał, Ilona Hajok. Zarządzanie ryzykiem

zdrowotnym. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Katowice, 2016; s.354-381. p

ISBN: 978-83-7509-354-4.

• Ocena narażenia szacowanie ryzyka zdrowotnego wynikającego

z zanieczyszczenia ŻYWności

Kolejny obszar moich zainteresowań badawczych dotyczy ryzyka zdrowotnego

konsumentów wynikającego ze spożycia zanieczyszczonej żywności. Substancje

toksyczne, takie jak m.in. metale ciężkie czy mykotoksyny, obecne w produktach

spożywczych, nawet w śladowych ilościach stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia

człowieka ze względu na fakt, i ż główną drogą ich przenikania do organizmu jest

układ pokarmowy. Badania prowadzone w ramach prac 13 i 14 dotyczyły

szacunkowej oceny narażenia mieszkańców województwa śląskiego na metale ciężkie

obecne w warzywach uprawianych na terenach zanieczyszczonych w wyniku

wieloletniej działalności wydobywczo-przetwórczej rud metali nieżelaznych.

21

Pozostałe dwa badania, w których współuczestniczyłam , koncentrowały s ię na mniej

poznanych, chociaż często obecnych w żywności produkowanej w Europie

mykotoksynach, takich jak oclu'atoksyna A [15] , czy fumoni zyny [16].

13. Dziubanek G, Piekut A, Rusin M, Baranowska R, Hajok l. Contamination of food crops

grown on soi ls with elevated heavy metais content. Ecotoxico l. Environ. Saf. 2015; 118:

183-189. DOI: 10.IOI6/j ,ecoenv.2015.04.032.

14. Dziubanek G, Baranowska R, Ćwie ląg-Drabek M, Spychała A, Piekut A, Rusin M, Hajok

l. Cadmium in edible plants from Si lesia, Poland, and its implications for health risk in

populations. Ecotoxicol. Environ. Saf. 20 17; 142: 8-13. DOI:

10. 10 16/j.ecoenv.20 17.03 .048.

15. Hajok I, Kowal ska A, PieklIt A, Ćwieląg-Drabek M. A risk assessment of dietary

exposure to ochratoxin A for the Poli sh population. Food Chemistry. 2019; 284: 264-269.

DOl: 10.10 16/j.foodchem.20 19.0 1.1 O I.

16. Kowal ska A, Hajok I, Piekut A. Assessment of the contamination level by fumonisins B I

and B2 of the corn food prod ucts available on Polish consumer market.

PoU .Environ.Stud. 2017; 26(6): 2595-260 l. DOI: 10. I 5244/pjoes/70386.

• Skutki zdrowotne środowiskowych zagrożeń zdrowia

Obszar moich zainteresowań naukowych dotyczy również skutków zdrowotnych

wynikających z narażenia populacji na zanieczyszczenia środowiska, wśród których

wymienia się m.in. nowotworowe choroby przewlekłe. Badania, których jestem

współautorem dotyczyły zarówno zróżnicowania terytorialnego w występowaniu

nowotworów złośli wych ogółem w populacji kobiet [17] i mężczyzn [18], co może

świadczyć o środowiskowym uwarunkowaniu tych schorzeń wskazywać

. . na zameczyszczeme powietrza jako czynnik ryzyka [ 19]. Ponadto

współuczestniczyłam w pracach, w których badano zależno śc i pomiędzy wzrastającą

liczbą zgonów kobiet [20] i mężczyzn [21] z powodu nowotworów złośliwych

a zanieczyszczeniem powietrza, a także poszukiwano czynników ryzyka

zachorowalności oraz umieralności na raka prostaty u mężczyzn [22].

22

Kolejne badanie, w którym brałam udział , dotyczy bezpośred niego narażenia

człowieka na metale ciężkie wprowadzane do organizmu z farbami do tatuażu .

Badania wykazały, że wielkość narażenia za leży nie tylko od powierzchni c iała

pokrytej tatuażem, ale przede wszystkim od koloru stosowanej farby oraz miej sca jej

produkcji [23].

W profilaktyce chorób uwarunkowanych środowiskowo niezmiernie istotna jest

właściwa polityka zdrowotna, oparta na rachunku ekonomicznym uwzględniającym

koszty zapobiegania chorobom środowiskowozależnym, jak i koszty leczenia tych

chorób. Ostatnie badania z moim udziałem , prezentowane w ramach tego obszaru,

dotyczyły próby wyceny kosztów społecznych , jakie powodują choroby spowodowane

czynnikami środowiskowymi, w celu zaplanowania właśc iwych działań

profilaktycznych, uzasadnionych ekonomicznie [24].

18. Hajok I, Piekut A. Środowiskowe zróżnicowan ie zachorowalnośc i i umieralnośc i kobiet

na nowotwory złoś li we w Polsce. W: Red. E. Marchwiliska-Wyrwal, A. Pieku!.

N ierównośc i w zdrowiu. Cz. I. Środowiskowe uwarunkowania chorób nowotworowych.

Ś ląsk i Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Katowice, 2015; s.3 8-50. p-ISBN: 978-83-

7509-316-2.

19. Piekut A, Hajok I. Środowiskowe zróżnicowanie zachorowalności i umieralnośc i

mężczyzn na nowotwory złośliwe w Polsce. W: Red. E. Marchwińska-Wyrwal, A. Pieku!.

Nierównośc i w zdrowiu. Cz. I. Środowiskowe uwarunkowania chorób nowotworowych.

Ś ląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Katowice, 2015; s. 5 1-64. p-ISBN: 978-83-

7509-316-2.

20. Marchwińska-Wyrwał E, Piekut A, Kulik M. Modyfikowalne czynniki ryzyka

występowania niektórych nowotworów złoś li wych. W: Red . E. Marchwili ska-Wyrwał, A.

Pieku!. Nierównośc i w zdrowiu. Cz. I. Środow i skowe uwarunkowania chorób

nowotworowych. Ś l ąski Un iwersytet Medyczny w Katowicach. Katowice, 2015; s.9-1 7.

p-ISBN: 978-83-7509-316-2.

21. Misiak J, Kuraszewska B, Piekut A, Spychała A. Wzrost współczynni ka umiera lności na

nowotwory w populacji kobiet w Polsce a środowiskowe czynniki ryzyka. W: Red. : Ewa

Marchwińska-Wyrwał, Grzegorz Dziubanek. Środowiskowe czynn iki Iyzyka

zdrowotnego . Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice, 20 14; s.146-155.

p-ISBN: 978-83-7509-289-9 .

23

22. Misiak J, Kuraszewska B, Piekut A, Spychała A. Umieralność mężczyzn na nowotwory w

Polsce a środowiskowe czynniki Iy zyka zdrowia. W: Red.: Ewa Marchwi!\ska-Wyrwał ,

Grzegorz Dziubanek. Środowiskowe czynniki ryzyka zdrowotnego. Ś ląski Uniwersytet

Medyczny w Katowi cach, Katowice, 2014; s. 13 5-145. p-ISBN: 978-83-7509-289-9.

23 . Ćwieląg-Drabek M, Marchwill ska-Wyrwał E, Piekut A. Differentiation of prostate cancer

(C61) morbidity and mortality in the Silesian Province in Poland . Environ.Health Int.

20 15, p.53-5 7.

24. Dembska A, Rogala D, Spychała A, Hajok I, Piekut A. Zaw3ltość metali ciężkich w

tuszach do tatuażu - ryzyko dla zdrowia. Med.Ogólna i Nauki o Zdrowiu. 2017; 23(3):

210-214. DOI: 10.26444/monzl76203.

25. Hajok I, Marchwi!\ska-Wyrwal E, Dziubanek G, Kuraszewska B, Piekut A.

Environmentally related diseases and th e possibility of valuation of their social costs .

Sci.World J. 2014;VoI.2014, ID 284072, p.I-6. DOI: 10.1155/2014/284072.

Udział w konferencjach naukowych po uzyskaniu tytułu doktora

- międzynarodowych:

• Dziubanek G, Boratyn-Nowicka A, Marchwiń ska-Wyrwal E, Piekut A, Rogala D.

Cadmium in the diet important risk factor for cancer. AI CR 2014 Annual Research

Conference on Food, Nutrition, Physical Activity and Cancer, Washinhoton [United

States] 29-3 1.1 0.20 14.

• Piekut A, Marchwiń ska-Wyrwał E, Dziubanek G, Hajok I. Developmental disorders

in the population of children as a consequence of selected neurotoxic substances in

environment of Silesian District, Poland. 3 I st SEGH 2015 - International Conference

of the Society for Environmental Geochemistry and Health, Bratislava [Slovak

Republic] 22-26.06 .201 5.

• Rusin M, Marchwillska-Wyrwal E, Pi eku! A, Dziubanek G. Stillbirths and low birth

weight among newborns as a consequence of air quality in Silesian District, Poland .

24

3 I st SEGH 2015 - Internationa l Conference of the Soc iety for Environmen!al

Geochemis!ry and Health, Brati slava [S Iovak Republic] 22-26.06.2015.

• PieklIt A, Marchwit\ska-Wyrwał E, Ćwie ląg-Drabek M, Hajok I, Spychała A.

Ineq ualities in developmental d isorders occurrence in ch ildren in aspec! or air

pollution exposure. EurJ.Pub lic Health. 2017; 27(3): 347. 10th European Pub lic

Health Conference: Sustaining res ilient and healthy com munities, Stockholm

[Sweden] 1-4.11.20 17.

• Ćwie ląg-Drabek M, Marchwińska-Wyrwał E, Piekut A, Hajok I, Spych ała A. Coul d

inequalities or prostate cancer occurrence be exp lained by environmental risk factors?

EurJ.Public Health. 2017; 27(3): 462. 10th European Public Health Conference:

Sustain ing resi lient and healthy communities, Stockholm [Sweden ] 1-4.1 1.20 17.

• Hajok I, Piekut A, Ćwieląg-Drabek M, Spychała A. Growth rate of breast and lung

cancer incidence in the population ofwomen in Silesia (Po land). EurJ.Public Health.

2017; 27(3): 462-463. 10th European Public Health Conference: Sustaining resilient

and hea lthy communit ies, Stockholm [Sweden] 1-4. 11.20 17.

• Piekut A. Dynamics and inequalities in the prevalence or breast cancer (C50) in the

female population. 2nd International Conference on Women Health and Breast

Cancer, 2nd Global Summit on Diabetes and Endocrinology, Valencia [Spain] 24-

25.05.20 18.

- krajowych:

• Dziubanek G, Pieku! A, Rusin M, Baranowska R, Hajok l. Contamination of food

crops grown on soi ls with elevated content of heavy metai s. Acta BioI.Cracov.Ser.Bot.

20 14; 56(2): 24. The International Conference Plants, Heavy metais, Environment,

Katowice [Poland] 26-28.06.20 14.

25

6. Nagrody i wyróżnienia

2018 r.

2017 r.

2017 r.

201 S r.

Nagroda I stopnia JM Rektora Ś l ąskiego Uniwersytetu Medycznego

w Katowicach w zakresie dz iałalnośc i naukowej za cyk l pięciu publikacji

naukowych mających istotny wpływ na stan wiedzy w zakresie

środowi skowych zagrożeń zdrowia, o łącznej wartości wskaźnika

IF=17,006; nagroda zespołowa (załącznik nr 10).

Nagroda li stopnia JM Rektora Śląskiego Uniwersytetu Medycznego

w Katowicach w zakresie dz iałalności . ..

orgamzacYJ neJ w roku

akademickim 2016/2017; nagroda zespołowa (załącznik nr 10).

Nagroda li stopnia JM Rektora Ś ląskiego Uniwersytetu Medycznego

w Katowicach w zakresie działalnośc i dydaktycznej za przygotowanie

monografi i pl. "Zarządzanie Ryzykiem Zdrowotnym"; nagroda

zespołowa (załączn ik nr l O).

Nagroda III stopnia JM Rektora Ś ląskiego Uniwersytetu Medycznego

w Katowicach w zakresie działalnośc i dydaktycznej za monografię

pt. "Środowi skowe czynniki ryzyka zdrowotnego"; nagroda zespołowa

(załącznik nr l O).

26

7. Członkostwo w Towarzystwach Naukowych

Jestem członk iem następujących towarzystw naukowych:

• European Public Health Association (EUPHA),

• Polskie Towarzystwo Zdrowia Publicznego (PTZP).

27

8. Udział w projektach badawczych

Uczestniczyłam w następujących projektach:

- Projekty Unii Europejskie j oraz krajowe:

• "Development of Macro and Sectoral Economic Models Aiming to Evaluate

the Role of Public Health Externalities on Society". Projekt realizowany

na zlecenie UE, FP6-2004-SSP-4 contract no. 022788. Miejsce reali zacji:

Zakład Zdrowia Środowiskowego, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu,

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach (Kierownik projektu w SUM:

dr hab. n. przyr. Ewa Marchwińska-Wyrwał) - członek zespołu badawczego.

• "Opracowanie modeli makroekonomicznych i sektorowych do oceny

znaczenia zdrowia publicznego dla społeczeństwa", MNiSW, Decyzja NR

60/6.PR UE/2006/8. Miejsce realizacji: Zakład Zdrowia Środowiskowego,

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach (Kierownik projektu w SUM:

dr hab. n. przyr. Ewa Marchwińska-Wyrwał) - członek zespołu badawczego.

• "B + R = Konkurencyjność Gospodarcza". Projekt współfinansowany

ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Społecznego

w ramach programu operacyjnego Kapitał Ludzki. Miejsce reali zacji:

Wojewódzki Uniwersytet Robotniczy w Katowicach (dyplom - załącznik nr

10).

- Badania statutowe Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach:

• Nr umowy: KNW-I-I09/N/5/0. Temat: Środowiskowe narażenie na dioksyny

i polichlorowane bifenyle jako istotny czynnik ryzyka w występowaniu

zaburzeń rozwoju psychomotorycznego w populacji dzieci - kierownik

projektu.

28

• Nr umowy: KNW-I-0441N/6/Z. Temat: Optymalizacja procesu pozysk iwania

danych o stanie zdrowia Polaków na przykładzie trzech sołectw w wybranych

gminach woj. ś ląskiego - kierownik projektu.

• Nr umowy: KNW- I-0941N17/Z. Temat: Nierównośc i w występowaniu

nowotworów złośliwych w populacji dzieci województwa ś ląskiego

z uwzględnieniem płci i wieku - ranking miast i powiatów - kierownik

projektu.

• Nr umowy: KNW-I-11 71N/8/Z. Temat: Ocena ryzyka zdrowotnego populacj i

narażonej na dioksyny i PCBs - członek zespołu badawczego.

• Nr umowy: KNW- I-1 341N/8/Z. Temat: Identyfikacja obszarów o wzmożonej

zachorowalności na nowotwory złośliwe (COO-C97) i niezłoś li we (000-089)

w oparciu o rejestry świ adczeń udzielonych pacjentom województwa ś l ąskiego

przez Ś ląski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia - członek

zespołu badawczego.

• Nr umowy: KNW-I-0951N17/Z. Temat: Stan zdrowia mieszkańców Cynkowa

narażonych przewlekle na polichlorowane bifenyle i dioksyny pochodzące

ze źródeł komunalnych - członek zespołu badawczego.

• Nr umowy: KNW- I-0451N/6/Z. Temat: Opracowanie rankingu miast

województwa śląskiego pod względem współczynników zachorowalności

i umieralności na choroby układu sercowo-naczyniowego w za leżności od płci

i wieku - członek zespołu badawczego.

• Nr umowy: KNW-I-1081N/5/0. Temat: Ocena wielkości narażenia populacji

Cynkowa na PCB i PCOOIF drogą oddechową i pokarmową na podstawie

analizy prób pyłu respirabilnego i roślin jadalnych uprawianych miejscowo -

członek zespołu badawczego.

29

• Nr umowy: KNW-l-l07/N/5/0. Temat: Zawiązek między podstawowymi

wskaźnikami stanu zdrowia społeczeństwa a stężeniami wybranych

kongenerów dioksyn i peB w powietrzu. Etap II - członek zespolu

badawczego.

30

9. Działalność dydaktyczna i organizacyjna, edukacja społeczeństwa

• Promotor 9 prac magisterskich oraz 7 prac licencjackich (wykaz prac -

załącznik nr 6).

• Promotor pomocniczy pracy doktorskiej lek. den t. Oleny Moskalenko

pl.: "Wykorzystanie zębów mlecznych jako indykatora zanieczyszczeń

metalami ciężkimi środowi ska życ ia dzieci" - Uchwała Rady Wydzi ału

Zdrowia Publ icznego w Bytomiu Ś ląskiego Uniwersytetu Medycznego

w Katowicach nr 11 5/201 6/2017 z dn. 26.06.2017 r. (zaświadczenie -

załącznik nr 6).

• Współorganizator studiów podyplomowych "Środowiskowe czynniki ryzyka

zdrowotnego".

• Prowadzenie zaj ęć pl. "Systemy i metody kontroli jakości środowi ska"

w ramach studiów podyplomowych "Środowiskowe CZyIUliki ryzyka

zdrowotnego" realizowanych na Wydziale Zdrowia Publicznego w Bytomiu,

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

• Udzia ł w konferencji "Choroby układu sercowo-naczyniowego - profilaktyka"

organizowanej przez Fundację Rozwoju Kardiochirurgii im. Prof. Zbigniewa

Religi oraz Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śl ąsk iego Uniwersytetu

Medycznego w Katowicach. Chorzów, 11.10.2016 r.

• Działania orgamzacYJ ne podczas wydarzenia "Bądź w dobrych relacjach

ze swoim sercem" Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii im. Prof. Zbigniewa

Religi. Chorzowskie Centrum Kultury. Chorzów, 11 .10.20 16 r.

• Udział w Konferencji "Niepłodność - plagą zdrowotną XXI wieku".

Warszawa, 14-15 maja 2015 r. (certyfikat - załącznik nr 6).

• Udział w posiedzeniu naukowo-szkoleniowym pl. "Jak uniknąć IN VITRO

w leczeniu niepłodności", organizowanym przez Wydział Farmaceutyczny

31

z Oddziałem Analityki Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

oraz Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne - Oddział w Lublinie. Warszawa,

2015 r. (certyfikat - załącznik nr 6).

• Udział w posiedzeniu naukowo-szkoleniowym pl. "Zmniejszenie ryzyka

zagrożenia zdrowia kobiet w wieku prokreacyjnym i ciężarnych , poprzez

wpływ na żywienie", organizowanym przez Wydział Farmaceutyczny




• Udział w posiedzeniu naukowo-szkoleniowym pl. "Przewlekła choroba nerek:

płodność ciąża", orgamzowanym przez Wydział Farmaceutyczny




• Udział w posiedzeniu naukowo-szkoleniowym pl. "Diagnostyka i leczenie

zaburzeń endokrynologicznych w ginekologii", organizowanym przez Wydział

Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej Uniwersytetu Medycznego

w Lublinie oraz Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne - Oddział w Lublinie.

Warszawa, 2015 r. (certyfikat - załącznik nr 6).

• Udział w posiedzeniu naukowo-szkoleniowym pl. "Funkcjonowanie seksualne

i rodzicielskie kobiet z wrodzonymi wadami narządów płciowych",

orgamzowanym przez Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki

Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz Polskie Towarzystwo

Farmaceutyczne - Oddział w Lublinie. Warszawa, 2015 r. (certyfikat

załącznik nr 6).

• Udział w akcji promocyjnej Wydziału Zdrowia Publicznego w Bytomiu,

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach pl. " IV Bytomski Festiwal

32

Nauki i Sztuki. Targi edukacyjne. Bytom, 22.03.20 11 r. (certyfikat - załącznik

nr 6).

• Udział w akcji promocyjnej Wydziału Zdrowia Publicznego w Bytomiu,

Ś ląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach pl. " IV Bytomski Festiwal

Nauki i Sztuki . Warsztaty SUM - Ile jest chemii w życiu codziennym".

Bytom, 25.03 .20 11 r. (certyfikat - załącznik nr 6).

• Współudział w tworzeniu kierunku Zarządzanie Ryzykiem Zdrowotnym

w Wydziale Zdrowia Publicznego w Bytomiu Ś ląskiego Uni wersytetu

Medycznego w Katowicach w roku 2016. Jest on jedynym takim kierunkiem

w Polsce, tym samym realizowane treśc i i efekty kształcenia są unikatowe

i innowacyj ne. Kierunek jest odpowiedzią na zapisy Ustawy z dnia II

września 20 15 r. o Zdrowiu Publicznym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1916 z poźń.

zm.) oraz na zadania przewidziane do realizacji w ramach Narodowego

Programu Zdrowia (NPZ) na lata 20 16-2020, których strategicznym celem jest

wydłużenie życ ia w zdrowiu, poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia

ludnośc i oraz zmniejszenie nierówności społecznych w zdrowiu. Utworzony

kierunek jest odpowiedz ią na zapotrzebowanie rynku i pracodawców

na specjalistyczną kadrę z rozległą wiedzą w zakresie zdrowia, profilaktyki

i czynników ryzyka. Kierunek dwukrotnie (2018 i 20 19 r.) uzyskał Certyfikat

i Znak Jakości "Studia z Przyszłośc ią" w ramach 1II i IV edycji

Ogólnopolskiego Konkursu i Programu Akredytacyjnego, orgamzowanego

przez Fundację Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego .

• Udział w International Seminar on RES PIRAMI 3: Air pollution and our

health. Mediolan, Włochy, 24-26.01.20 19 r. (certyfikat - załączni k nr 6).

Bytom, 12 marzec 2019 r.

33

Autoreferat (opis dorobku i naukowych)€¦ · ZałqcZ/lik lIT :z Autoreferat dr n. med. Agata...

Documents

Transcript of Autoreferat (opis dorobku i naukowych)€¦ · ZałqcZ/lik lIT :z Autoreferat dr n. med. Agata...