Atmosfera Atmosfera ziemskaziemska

Co to jest atmosfera?Co to jest atmosfera?Atmosfera ziemska to inaczej powłoka gazowa Atmosfera ziemska to inaczej powłoka gazowa otaczająca Ziemię od jej powierzchni do wysokości otaczająca Ziemię od jej powierzchni do wysokości około 2000km. Składa się z mieszaniny gazów około 2000km. Składa się z mieszaniny gazów zwanych powietrzem. Masa atmosfery ziemskiej zwanych powietrzem. Masa atmosfery ziemskiej wynosi około 5*10wynosi około 5*101515 ton to jest w przybliżeniu ton to jest w przybliżeniu jedną milionową ogólnej masy Ziemi. jedną milionową ogólnej masy Ziemi.

Skład chemiczny atmosferySkład chemiczny atmosfery

► azot - 78,084%, azot - 78,084%, ► tlen - 20,946%, tlen - 20,946%, ► argon - 0,934%, argon - 0,934%, ► dwutlenek węgla - 0,0385%, dwutlenek węgla - 0,0385%, ► śladowe ilości gazów śladowe ilości gazów

szlachetnych (hel, neon, szlachetnych (hel, neon, krypton i ksenon) oraz innych krypton i ksenon) oraz innych związków takich jak: metan, związków takich jak: metan, wodór, tlenek i podtlenek wodór, tlenek i podtlenek azotu, ozon i związki siarki, azotu, ozon i związki siarki, radon, jod, amoniak, radon, jod, amoniak,

► aerozole atmosferyczne, aerozole atmosferyczne,

Zmiany składu atmosfery na Zmiany składu atmosfery na przestrzeni latprzestrzeni lat

► Początkowo atmosfera składała się z wodoru i helu. Początkowo atmosfera składała się z wodoru i helu. Na skutek gwałtownych procesów jej skład się Na skutek gwałtownych procesów jej skład się zmieniał. Pojawiły się gazy uwalniane z głębi zmieniał. Pojawiły się gazy uwalniane z głębi skorupy ziemskiej: dwutlenek węgla, para wodna, skorupy ziemskiej: dwutlenek węgla, para wodna, amoniak i pewna ilość azotu.amoniak i pewna ilość azotu.

► 3-4 miliardy lat temu pojawiły się na Ziemi pierwsze 3-4 miliardy lat temu pojawiły się na Ziemi pierwsze organizmy, dzięki którym na skutek zachodzącej organizmy, dzięki którym na skutek zachodzącej fotosyntezy malała ilość CO2, a rosła zawartość fotosyntezy malała ilość CO2, a rosła zawartość tlenu.tlenu.

► Działalność człowieka spowodowała odwrócenie się Działalność człowieka spowodowała odwrócenie się tendencji i ponowny stopniowy wzrost ilości tendencji i ponowny stopniowy wzrost ilości dwutlenku węgla i metanu w atmosferze. W dobie dwutlenku węgla i metanu w atmosferze. W dobie rewolucji przemysłowej procesy te uległy rewolucji przemysłowej procesy te uległy gwałtownemu przyspieszeniu.gwałtownemu przyspieszeniu.

Warstwy atmosferyWarstwy atmosferya) a) TroposferaTroposfera - sfera przyziemna, spadki - sfera przyziemna, spadki

temperatur do -60°C, średnia wysokość 10 kmtemperatur do -60°C, średnia wysokość 10 kmb) b) StratosferaStratosfera - wahania temperatur od -60°C do - wahania temperatur od -60°C do

0°C, pod koniec stratosfery- warstwa ozonowa, 0°C, pod koniec stratosfery- warstwa ozonowa, powietrze bardzo rozrzedzone, ruchy mas powietrze bardzo rozrzedzone, ruchy mas powietrzapowietrza

c) c) MezosferaMezosfera - od 10 do 80 km, spadek - od 10 do 80 km, spadek temperatury wraz z wysokościątemperatury wraz z wysokością

d) d) JonosferaJonosfera - występuje powyżej 50-60 km nad - występuje powyżej 50-60 km nad powierzchnią Ziemi do 1000 km. Zawiera duże powierzchnią Ziemi do 1000 km. Zawiera duże ilości jonów i swobodnych elektronówilości jonów i swobodnych elektronów

e) e) Termosfera Termosfera - od 80 do 700 km, strefy jonowe - od 80 do 700 km, strefy jonowe (niżej dodatnie, wyżej ujemne), zjawisko zorzy (niżej dodatnie, wyżej ujemne), zjawisko zorzy polarnej, wzrost temperatury nawet do polarnej, wzrost temperatury nawet do 400°C( wyżej do 1500°C), granica atmosfery 400°C( wyżej do 1500°C), granica atmosfery meteorologicznej- 2000kmmeteorologicznej- 2000km

f) f) EgzosferaEgzosfera - 500 - 2000 km - brak tlenu; słabe - 500 - 2000 km - brak tlenu; słabe oddziaływanie grawitacyjneoddziaływanie grawitacyjne

Warstwy atmosferyWarstwy atmosferyWyróżniamy także warstwy pośrednie:Wyróżniamy także warstwy pośrednie:

a)a) Tropopauza Tropopauza - jest to warstwa przejściowa - jest to warstwa przejściowa pomiędzy stratosferą a troposferą. Znajduje się pomiędzy stratosferą a troposferą. Znajduje się na wysokości między 10 -17 km. Temperatura na wysokości między 10 -17 km. Temperatura wynosi od- 40wynosi od- 40°°C do - 700C do - 700°°CC

b)b) OzonosferaOzonosfera -  występuje na wysokości  10–50 -  występuje na wysokości  10–50 km, o podwyższonej koncentracji ozonu. km, o podwyższonej koncentracji ozonu. Maksymalna koncentracja występuje średnio na Maksymalna koncentracja występuje średnio na wysokości 23 km. Ozonosfera pochłania wysokości 23 km. Ozonosfera pochłania całkowicie promieniowanie nadfioletowe - całkowicie promieniowanie nadfioletowe - bardzo szkodliwe dla organizmów żywych. bardzo szkodliwe dla organizmów żywych.

c)c) StratopauzaStratopauza - znajduje się pomiędzy 50 a 55 - znajduje się pomiędzy 50 a 55 kilometrem. Temperatura wynosi w granicach kilometrem. Temperatura wynosi w granicach od -10 do 10od -10 do 10°°C C

d)d) MezopauzaMezopauza - znajduje się pomiędzy 80  a 90 - znajduje się pomiędzy 80  a 90 kilometrem. Temperatura wynosi około  - 900kilometrem. Temperatura wynosi około  - 900°°CC

Wpływ człowieka na atmosferęWpływ człowieka na atmosferęPodstawowe Podstawowe zanieczyszczenia zanieczyszczenia atmosfery to: atmosfery to:

► dwutlenek siarki SOdwutlenek siarki SO22,,► tlenki azotu: NO, NOtlenki azotu: NO, NO22, , ► tlenek węgla CO, tlenek węgla CO, ►węglowodory, węglowodory, ► pyły, zawierające metale pyły, zawierające metale

ciężkie (Pb,Ni,Cd,Cu). ciężkie (Pb,Ni,Cd,Cu).

Efekt cieplarnianyEfekt cieplarnianyGdy energia słoneczna dociera do atmosfery, jej częśćGdy energia słoneczna dociera do atmosfery, jej częśćzostaje odbita w przestrzeń kosmiczną, część zostaje odbita w przestrzeń kosmiczną, część

pochłoniętapochłoniętaprzez atmosferę, a reszta dociera do powierzchni Ziemiprzez atmosferę, a reszta dociera do powierzchni Ziemipowodując jej ogrzewanie. Atmosfera przepuszczapowodując jej ogrzewanie. Atmosfera przepuszczapromieniowanie słoneczne w kierunku Ziemi, alepromieniowanie słoneczne w kierunku Ziemi, aleZatrzymuje promieniowanie cieplne, które odbija się odZatrzymuje promieniowanie cieplne, które odbija się odPowierzchni Ziemi. Rozwijający się przemysł powodujePowierzchni Ziemi. Rozwijający się przemysł powodujejednak nadmierny wzrost koncentracji gazówjednak nadmierny wzrost koncentracji gazówszklarniowych w atmosferze, co prowadzi do szklarniowych w atmosferze, co prowadzi do

nadmiernegonadmiernegonasilenia tego procesu. nasilenia tego procesu.

Przewidywane skutki efektu cieplarnianego:Przewidywane skutki efektu cieplarnianego:► Przesunięcie stref klimatycznychPrzesunięcie stref klimatycznych ► Odtajanie wiecznej zmarzliny Odtajanie wiecznej zmarzliny ► Wzrost poziomu mórz i oceanówWzrost poziomu mórz i oceanów ► Skrajności klimatyczne w różnych Skrajności klimatyczne w różnych

częściach świataczęściach świata ► Zwiększone zagrożenie zdrowiaZwiększone zagrożenie zdrowia ► Zagrożenie życia roślin i zwierząt o małej Zagrożenie życia roślin i zwierząt o małej

tolerancji na zmiany temperaturytolerancji na zmiany temperatury

Dziura ozonowaDziura ozonowa

Jest to zjawisko zmniejszonegoJest to zjawisko zmniejszonegostężenia ozonu (Ostężenia ozonu (O33) w) wstratosferze atmosferystratosferze atmosferyziemskiej, występująceziemskiej, występującegłównie w obszarachgłównie w obszarachpodbiegunowych. Powstawaniepodbiegunowych. Powstawaniedziury wiązane jest zazwyczaj zdziury wiązane jest zazwyczaj zemisją freonów spowodowanąemisją freonów spowodowanądziałalnością człowieka. działalnością człowieka.

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę

mgr Hanna Mrozek