arteriaposterexhibition.tumblr.com

II arteria1-4 June 2012

Organizatorem wystawy jest gazeta Nowy Czas, która w ramach cyklicznego projektu ARTeria promuje polskich artystów mieszkających w Londynie. Wystawa powstała we współpracy z Galerią Plakatu w Krakowie.

Plakat artystyczny jest wizytówką Polski, podobnie jak Chopin, Wajda czy Kieślowski. W latach 60. XX wieku po-jawiło się określenie „polska szkoła plakatu”, które skupia-ło różnorodność technik, stylów i osobowości artystów. Najbardziej reprezentatywne nazwiska to m.in.: Henryk Tomaszewski, Eryk Lipiński, Józef Mroszczak, Jan Lenica, Jan Młodożeniec, Waldemar Świerzy, Roman Cieślewicz, Franciszek Starowieyski. Oryginalne w swym przesłaniu i stylistyce projekty plakatów filmowych, teatralnych, muzycznych były docenianie zarówno w Polsce, jak i za granicą. Na ulicach plakat artystyczny zostaje wypiera-ny przez komercyjne reklamy. Jednak ta forma przekazu wizualnego wciąż się rozwija i pojawiają się kolejne poko-lenia plakacistów.

Wystawa będzie podzielona na dwie części:

I. LONDON CONNECTIONSPlakaty artystów, którzy w różny sposób są powiązani z Londynem – mieszkają tu, pracują, studiują lub spędzili tu tylko kilka miesięcy. Jest to wybór prac twórców uzna-nych w dziedzinie plakatu, jak i tych, którzy na co dzień zajmują się inną dziedziną sztuki, a plakat był jednym z artystycznych doświadczeń w ich życiu. W wystawie we-zmą udział: Michał Bończa, Monika Ciapala, Joanna Cie-chanowska, Sława Harasymowicz, Maria Kaleta, Katarzy-na Kałdowska, Mariusz Kałdowski, Andrzej Klimowski, Andrzej Krauze, Zuzanna Lipińska, Justyna Niedzińska, Ryszard Rybicki, Olga Sieńko, Rosław Szaybo.

II. CRACOW POSTER GALLERYPlakaty z kolekcji Galerii Plakatu w Krakowie – prace mi-strzów i nowe trendy w sztuce plakatowej. Na wystawie pojawią się zarówno prace sław polskiej szkoły plakatu, jak i ich następców, oraz najmłodszego pokolenia, m.in. Mirosława Adamczyka, Elżbiety Chojny, Kaji Renkas, Se-bastiana Kubicy, Moniki Starowicz.

Przybywa coraz więcej pasjonatów polskiego plakatu. Przyjdź i dołącz do nich.

Zapraszamy! || arteriaposterexhibition.tumblr.com

Językiem sztuki jest aluzja, język pośredni. Anglicy nazy-wają go indirect speech. W Polsce w czasach PRL-u ta najważniejsza cecha sztuki ratowała wielu artystów, któ-rzy byli zmuszeni przechytrzyć cenzora. Z tej perspekty-wy, mogą tylko dziękować losowi za łaskawość.

Nie zawsze pamiętamy o tych uwarunkowaniach poli-tycznych podziwiając polskich mistrzów z ubiegłego wie-ku. W przeciwieństwie do literatów produkujących na za-mówienie panegiryki rzekomo chłopsko-robotnicze, czy plakacistów rysujących mężczyzn z umęczonymi twarza-mi bądź wypiętą piersią coraz większa grupa artystów tworzyła zaskakujące widza skojarzeniami plakaty infor-mujące o konkretnych imprezach artystycznych, a jednak ich wymowa wytrzymała próbę czasu. Nie pisali manife-stów, nie szukali estetycznego języka jedynie słusznego, a stworzyli coś, co od dawna powszechnie nazywane jest polską szkołą plakatu.

ARTeria, po dłuższej, nieplanowanej nieobecności, wraca z wystawą prezentującą historię polskiego plakatu. Sta-ło się to możliwe dzięki współpracy z Galerią Plakatu w Krakowie, specjalizującą się w tej dziedzinie sztuki. Kura-torem wystawy jest Natalia Dydo wychowana w innych czasach, kiedy dosłowność zdominowała przekaz, a jed-nak, ona i jej rówieśnicy, nadal dostrzegają to tajemnicze drugie dno. Zapraszamy Państwa do poszukiwań tego drugiego dna na własną rękę, z zachowaniem ostrożno-ści, bo są też prace, które dna nie mają i można się zgubić w nicości, a to metafizyczne doświadczenie polecam je-dynie najbardziej odpornym.

Tradycyjnie już wystawę wzbogacą koncerty muzyki jaz-zowej, soulowej i rockowej.

Grzegorz Małkiewicz

Organised by Nowy Czas newspaper as part of their cy-clical project ARTeria promoting Polish artists living in London, in cooperation with renowned Cracow Poster Gallery — a leading institution in this field.

Posters are showpieces of Poland in the same way that Chopin, Wajda and Kieslowski are. In the 1960s the term ‘Polish School of Posters’ was coined, it referred to the varying techniques, styles and character of poster art-ists. The most noted artists include Henryk Tomasze-wski, Eryk Lipiński, Józef Mroszczak, Jan Lenica, Jan Młodożeniec, Waldemar Świerzy, Roman Cieślewicz and Franciszek Starowieyski. Original in both their message and style, posters were appreciated not only in Poland but abroad as well. Today, on the streets, the artistic post-er is overwhelmed by commercial advertising. Neverthe-less this form of visual information continues to influence with the next generation of practitioners.

The exhibition will be divided into two parts:

I. LONDON CONNECTIONSPosters of artists who have a connection to London — they live, work, study here or in some cases have only spent a few months here. The works displayed are partly by artists who specialise in the field, but also by those who specialise in other artistic forms but for whom poster making was important in their creative development. The exhibition will hold the works by: Michał Bończa, Monika Ciapala, Joanna Ciechanowska, Sława Harasymowicz, Maria Kaleta, Katarzyna Kałdowska, Mariusz Kałdowski, Andrzej Klimowski, Andrzej Krauze, Zuzanna Lipińska, Justyna Niedzińska, Ryszard Rybicki, Olga Sieńko and Rosław Szaybo.

II. CRACOW POSTER GALLERYPosters from the collection of the famous Poster Gallery in Cracow. The exhibition will display famous works from the classic time of the Polish School of Posters as well as their successors and the present generation. Showcased will be the work of Mirosław Adamczyk, Elżbieta Chojna, Kaja Renkas, Sabastian Kubica and Monika Starowicz.

More and more people are becoming enthusiasts of Pol-ish Posters. Come and join them.

Everyone is welcome!

Wystawa Polish PostersList z redakcji

Galeria Plakatu w Krakowie Poster Gallery Kraków

An invitation to the exhibition of Polish Posters

Od 1 do 4 czerwca w kryptach kościoła St George the Martyr w Borough w Londynie, SE1, obędzie się wystawa plakatu POLISH POSTERS.

Between 1st and 4th of June there will be an exhibit of POLISH POSTERS in the Crypt of St. George the Martyr Church in Borough, London, SE1.

Galeria Plakatu w Krakowie // Poster Gallery Kraków // Kramy Dominikańskie // ul. Stolarska 8-10 // 31-043 // Kraków // Poland // www.cracowpostergallery.com

Galeria Plakatu w Krakowie specjalizuje się w promocji i sprzedaży polskiego plakatu. Jest miejscem spotkań zarówno artystów, jak i tych, których interesuje polski plakat artystyczny. Powstała na bazie prywatnej kolekcji Dydo Poster Collection.

Zorganizowała ponad dwieście wystaw indywidual-nych i zbiorowych w Polsce oraz co najmniej trzysta w większości krajów Europy i w wielu krajach innych kon-tynentów (m.in. w USA, Meksyku, Maroku, Chinach i Ira-nie). Poza wystawami tematycznymi, jak plakat teatral-ny, filmowy, operowy, jazzowy itp., prezentuje wystawy współpracujących z Galerią artystów, zarówno sław jak i młodych twórców polskiego plakatu. Poza przygotowy-waniem wystaw, drukiem katalogów, plakatów i kartek pocztowych z reprodukcjami, galeria współorganizuje konkursy na plakat, współpracuje z państwowymi i pry-watnymi instytucjami kulturalnym oraz festiwalami w Polsce i za granicą.

Dla miłośników plakatu jest to jedno z najbardziej znanych miejsc na świecie. Od wielu lat odnotowują je wszystkie renomowane międzynarodowe przewodniki po Polsce i Krakowie. Piszą o niej również polskie i zagra-niczne pisma dotyczące projektowania graficznego, jak i te związane z turystyką. •

Senior editor || Grzegorz MałkiewiczEditor & exhibition curator || Natalia DydoProject Coordinator || Teresa BazarnikDesigner || Monika Ciapala

The Poster Gallery in Cracow is one of the most famous places in the world for many poster-lovers. It has become a meeting place for artists and all those interested in post-er art. For many years it has been featured as a must visit gallery in the best-selling international guidebooks to Po-land and Cracow. It has been extensively written about in polish and foreign magazines dedicated to travel and graphic design.

The Gallery is based on the private Dydo Poster Col-lection. It has organised over 200 individual and group exhibitions in Poland, and at least 300 in almost every country in Europe as well as in Australia, Mexico, China, Iran, Canada and the US. Most frequently presented, aside from the exhibitions on the themes of theatre, film, opera, jazz, etc., have been the monographic exhibitions dedicated to the recognised masters of Polish poster de-sign as well as promising young artists.

The Gallery regularly collaborates with various public and private cultural institutions in Poland and abroad. In addition to organising exhibitions, printing catalogues, posters and postcards and reproducing rare posters, the Gallery also collaborates with poster and film festivals and other organisations throughout Poland mounting thematic poster competitions. •

IIIarteria 1-4 June 2012

Olga Sieńko studied graphic design at The Academy of Fine Arts in Warsaw. After moving to London she studied at the Slade School of Fine Art as a British Council schol-ar and continued her studies at the Central St Martins School of Art and Design. She completed her printmaking education at the Royal College of Art. In 1993 she established Studio Sienko Gallery, where she has cu-rated over seventy exhibitions. She has also written and photographed for Arteon, a Pol-ish art magazine, and organised a number of workshops in Poland, Italy and France.

Olga Sieńko

Kasia Kałdowski studied glass and ceramics as well as art curating at London’s Central Saint Martins, and recently completed her studies in printmaking techniques and web design. She was to study fine art in Gdansk Art Academy in 1981, however due to the Martial Law in Poland she stayed in the UK, finishing a Law Degree, but she never stopped creating. She is a member of Free Painters and Sculptors, the Association of Polish Artists, London Global Art Village and British Women Artists. She has been liv-ing in the UK since 1981.

Kasia Kałdowskawww.kaldowskigallery.co.uk

Mariusz Kałdowski studied painting at the Academy of Fine Arts in Cracow. A painter, a print maker and a graphic designer; since coming to the UK in 1996 he has been busy creating, exhibiting and successfully sell-ing his work. He has been commissioned for portraits; for a number of years now he has been the family portrait painter for Fred Olsen (of Fred Olsen Cruise Liners). Since 2002 he has been an Artist in Residence in Regent’s Park. In 2009 he started working with the National Trust as its resident artist for the South East region.

Mariusz Kałdowskiwww.kaldowskigallery.co.uk

Joanna Ciechanowska studied under Prof. Leszek Holdanowicz at the Academy of Fine Arts in Warsaw. In Poland she worked as a graphic designer and illustrator. After years spent living and working in the Middle East, Africa and the Far East, she is now based in London. She has been a member of the APA and the director of POSK Gallery in the Pol-ish Social & Cultural Association in London since 2009. She works predominantly with oils and pastels, sometimes using collage and cut outs from photographs, her own and others.

Joanna Ciechanowskawww.joanna-ciechanowska.com

Meet the artists

arteria1-4 June 2012IV

Zuzanna Lipińska studied poster design under Professor Józef Mroszczak at the War-saw Academy of Fine Arts; now a poster designer, illustrator, and website designer. She collaborates with many companies and publishers in Poland and abroad, including Czytelnik, The National Theatre and Syrena Theatre in Warsaw. She has worked as a logo and poster designer for The Muzeum Karykatury, whose founder and first director was her father Eryk Lipiński, a famous illus-trator, satirist and poster designer.

Zuzanna Lipińskawww.zuzannalipinska.com

Monika Ciapala is studying graphic design at the University of Bedfordshire. She is one of the winners of the Design Factory 2012 competition. She likes to use a ‘purely math-ematical’ approach to her work by using geometrical shapes, grids and a limited pal-ette of colours. Monika has created a series of posters, designed one edition of Arteria for Nowy Czas as well as helped with vari-ous other design jobs in preparation of the Arteria Poster Exhibition.

Monika Ciapala

Michal Bończa studied at the University of Arts in Poznań. While in Poland he trained in fine art and poster design, he later moved to Britain. In the 70s, 80s and 90s he was famous for his political posters. Almost his entire career has been spent as a graphic designer in service of the non-commercial sector including NGOs, Global Union Fed-erations, educational establishments and charities. He now works as a journalist and a graphic designer for Morning Star paper.

Michał Bończawww.merdesign.co.uk

Justyna Niedzińska studied Media Art Advertising Photography under Profes-sor Rosław Szaybo at the Academy of Fine Arts in Warsaw. She represents the young-est generation of poster designers. She is inspired by the Polish School of Posters, photography (from classic white-black pho-tographic advertisements) as well as mod-ern paintings. She has worked as a graphic designer for Nowy Czas in London.

Justyna Niedzińskawww.justnnabout.blogspot.com

arteria 1-4 June 2012 V

Sława Harasymowicz studied philology and translation at the Jagiellonian University in Cracow. After moving to London she studied graphic design at the Royal College of Art where she graduated with an MA. She is a frequent contributor to the Guardian Weekend Magazine, Penguin Books, BBC online and BBC iPlayer. She lectures in Visual Communica-tion at the University of Bedfordshire. She references her art to archive photography, family memorabilia and her own photos, translating them into ‘image sets’ of drawings, silkscreen prints, paintings, posters and graphic novels.

www.sharasymowicz.com

Sława Harasymowicz

Ryszard Rybicki studied at Art School in Bruges, Belgium; he emerged as a naturally talent-ed artist. He moved to the UK in 2004 and has designed and provided art to many interiors, both residential as well as commercial. At the moment Ryszard is the artist-in-residence at Mary Ward House in London.

Ryszard Rybickiwww.rybicki-art.com

arteria1-4 June 2012VI

Andrzej Klimowski studied at St Martin’s School of Art in London and studied poster design under Henryk Tomaszewski, he also studied film animation at the Warsaw Acad-emy of Fine Arts. He is active in graphic de-sign, poster art, painting and the author of many books and experimental films. He is also an international illustrator of book cov-ers, press and magazine illustrations and an author of graphic novels. He is currently a professor at the Royal College of Art in Lon-don and designed posters for several films including Chinatown, Down by Law, The Duellists and Institute Benjamenta.

Andrzej Krauze studied painting and illus-tration under Henryk Tomaszewski at the Warsaw Academy of Fine Art. He contribut-ed cartoons to the satirical polish magazine Szpilki and worked as political cartoonist for the weekly magazine Kultura. In 1982 he settled in London. He contributes regularly to The Guardian, Rzeczpospolita, New York Times, International Herald Tribune and others (among them Nowy Czas). His draw-ings, watercolours and theatre posters are represented in many private and public col-lections. In 1985 he was appointed Visiting Lecturer at the Royal College of Art.

Rosław Szaybo studied painting and poster design under Henryk Tomaszewski at the Warsaw Academy of Fine Arts. He moved to Britain in 1966, where he became a promi-nent graphic designer and printmaker. He has designed book covers, art posters and over 2000 CD covers for international mu-sicians. Szaybo was the artistic director of Young and Rubicon Advertising Agency between 1968 and 1973, he then went on to CBS Records for a further 14 years. In the early 1990s he moved to Poland and now works as a lecturer in photography at The Warsaw Academy of Fine Arts.

Andrzej Klimowski Andrzej KrauzeRosław SzayboMaria Kaleta studied painting at the Acad-emy of Fine Arts in Poznań and graphic de-sign at the WMC College in London. She has a clear flair for the abstract and the colour that can be found in the works of traditional Polish artists, such as Jacek Malczewski or Tadeusz Brzozowski, as well as the more modern artists such as Francis Bacon and Mark Rothko. She is a Committee member of The Association of Polish Artists in Great Britain. Her portfolio includes painting, drawing, pastels, traditional printmaking and computer graphics.

Maria Kaleta

arteria 1-4 June 2012 VII

Ustalenie formy artystycznej plakatu poprzedzały lata ukazywania się mniej lub bardziej ozdobnych afiszy. Po-cząwszy od prac francuskiego przedstawiciela postim-presjonizmu Henriego de Toulouse-Lautreca, trwa proces odkrywania reguł sztuki plakatowej. Podstawowymi ele-mentami języka plakatowego jest: znak wizualny, alego-ria, symbol, metafora.

W Polsce pierwsze projekty powstawały w krakow-skich pracowniach wybitnych malarzy. W 1898 roku od-była się I Międzynarodowa Wystawa Plakatu, w ówcze-snym Muzeum Techniczno-Przemysłowym przy ulicy Smoleńsk 9 w Krakowie. Organizatorem tego przedsię-wzięcia był dyrektor wspomnianego obiektu, Jan Kacper Wdowiszewski. Wystawiono tam około 250 prac. Dział polski liczył ich 15. Autorami plakatów byli między inny-mi Teodor Axentowicz i Juliusz Kossak. Anonsowały one przede wszystkim spotkania towarzyskie, bale charyta-tywne, rauty, wystawy, wydarzenia kulturalne. Jednak dopiero rok później wydrukowano plakat, który zrywał z obowiązującym dotychczas układem typograficznym i rozwiązaniem kompozycyjnym (górna część — obraz, dol-na — tekst) i jest najbardziej znanym przykładem, który charakteryzuje początki tej formy użytkowej w Polsce. Była to praca Stanisława Wyspiańskiego do odczytu Stanisława Przybyszewskiego, połączonego z przedsta-wieniem sztuki Maeterlincka „Wnętrze”. Inspiracje Wy-spiański czerpał z twórczości przedstawicieli secesji — znał osobiście czeskiego artystę Alfonsa Muchę, zetknął

się zapewne w Paryżu również z twórczością Eugène Grasseta, szwajcarskiego artysty tworzącego we Francji. Pierwsze symptomy secesji wiedeńskiej — art nouveau i modern art — zwiastowane były również plakatami Woj-ciecha Weissa (Raut artystyczny, 1898), Józefa Mehoffera, Teodora Axentowicza (Sztuka, 1899). Tworzyli oni dzieła interpretujące nowe prądy artystyczne w sposób rodzi-my, inspirowane sztuką ludową. Mówienie nie wprost, odwoływanie się do refleksyjności samego odbiorcy to cechy, które charakteryzowały ich prace a pół wieku póź-niej legły u podstaw polskiej szkoły plakatu. W 1904 roku, ponownie w Krakowie, zorganizowano Wystawę Drukar-ską z inicjatywy Towarzystwa Polskiej Sztuki Stosowanej.

Na początku XX wieku pierwsze plakaty pojawiły się też w Warszawie, lecz życie artystyczne w szczytowym okresie Młodej Polski pulsowało wciąż mocniej w Krako-wie. Plakaty z tego okresu cechowały się dekoracyjnym traktowaniem płaszczyzny, bogatą ornamentyką, sty-lizowanym liternictwem oraz stosowaniem motywów ludowych. Podczas I wojny światowej powstało wiele plakatów politycznych (agitacyjnych, legionowych, an-tybolszewickich, plebiscytowych) i społecznych, których autorem był między innymi Wojciech Kossak. Na podsta-wie tych faktów można stwierdzić, że to ruch Młodej Pol-ski ukształtował formę plakatu.

Dwudziestolecie międzywojenneZmiana stylu nastąpiła po zakończeniu I wojny świato-wej, kiedy to awangardowe kierunki sztuki europejskiej znalazły wyraz w plakatach do wystaw formistów, dążą-cych do powiązania osiągnięć kubizmu, futuryzmu i eks-presjonizmu. Plakat stał się samodzielną dyscypliną sztu-ki. Ośrodkiem rozwoju grafiki użytkowej oraz centrum kulturalnym kraju stała się Warszawa. Tam też została zorganizowana pierwsza powojenna wystawa plakatu w 1922 roku w kamienicy Baryczków. Wystawa zaaran-żowana na wzór krakowskiej sprzed osiemnastu lat, z dużym rozmachem prezentowała druki artystyczne z róż-nych działów, m.in. książki, ilustracji, reklamy, opakowań.

Najwybitniejszym artystą tego okresu był Tadeusz Gronowski. Klasycznym jego dziełem stał się Radion sam

pierze (1926), który stawia ten plakat w rzędzie najlep-szych osiągnięć tego czasu w Europie. Gronowski był absolwentem Wydziału Architektury Politechniki War-szawskiej. Środowisko architektów — Jerzy Skolimowski, Jerzy Hryniewiecki, Maciej Nowicki, Stanisława Sandec-ka — jawi się jako zdecydowanie nadające ton polskiemu plakatowi w latach trzydziestych. Charakterystyczna dla ich projektów była jasna konstrukcja kompozycji oraz ja-sny znak graficzny.

W Krakowie tradycje druku artystycznego konty-nuowano w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego. W 1930 zorganizowano Ogól-nopolską Wystawę Afiszów i Druków Reklamowych w Muzeum Przemysłowo-Technicznym, stanowiącą przegląd osiągnięć środowiska artystycznego w dzie-dzinie plakatu. Najciekawsze prace tworzyli Franciszek-Seifert i Witold Chomicz. Istotnym czynnikiem, który napędzał rozwój plakatu był element konkurencji i orga-nizowane konkursy.

Pod koniec okresu międzywojennego zaznacza się obecność Tadeusza Trepkowskiego. Zaprojektował on cykl prac z dziedziny bezpieczeństwa pracy oraz plakaty dla linii żeglugowej. Jego twórczość dopiero się rozwijała.

Plakat powojenny i polska szkoła plakatuPo 1945 roku wzrosło zapotrzebowanie na propagandę polityczną i społeczną. Trepkowski stworzył antywo-jenny plakat Nie! (1952). Jednocześnie zainteresowanie

projektantów padło na plakat kulturalny o tematyce fil-mowej. Zamówień na plakat filmowy było bardzo dużo ze względu na to, że każdy film, jaki wchodził na ekrany, miał mieć swój własny polski plakat, który finansowany był przez państwo. W Polsce Ludowej nie chodziło prze-cież o kasowy sukces filmu, lecz o jego treści wychowaw-cze. Co istotne, wtedy jeszcze państwo nie ingerowało w projekty, dzięki czemu przed artystami otwarły się nowe możliwości w tej dziedzinie. Wyróżniały się plakaty Hen-ryka Tomaszewskiego (Obywatel Kane, 1948), Trepkow-skiego (Ostatni etap, 1948) oraz prace Józefa Mroszczaka, Adama Bobwelskiego, Jana Słomczyńskiego, Eryka Li-pińskiego. Bez osiągnięć okresu pierwszego dziesięciole-cia PRL nie do pomyślenia byłyby światowe sukcesy pol-skiego plakatu zaledwie kilka lat później i ukucie pojęcia „polska szkoła plakatu”.

Określenie szkoła kojarzy się zazwyczaj z jednolitym stylem, wspólnym językiem graficznym. Według Jana Lenicy (i nie tylko) w tym przypadku nie jest to słuszne. Polski plakat jest wielostronny, heterogenny, jest zbiorem różnorodnych temperamentów i osobowości. Polską szko-łę plakatu charakteryzowała indywidualność ich twór-ców w podjęciu tematu, różnorodność wykorzystanych form oraz skrót myślowy, metafora. Henryk Tomaszew-ski, Jan Młodożeniec, Franciszek Starowieyski, Waldemar Świerzy zapewnili sukces plakatowi polskiemu. Jan Leni-ca i Wojciech Fangor jako jedni z pierwszych wprowadzili do projektowania plakatu warsztat malarski. Wystawy prac polskich artystów objeżdżały całą kulę ziemską, a ciekawszym realizacjom i ich twórcom były poświęcane artykuły w specjalistycznych pismach.

Polska aspirowała do miana plakatowego imperium. Skutkiem rozwijającego się gatunku było ufundowanie pierwszego na świecie Muzeum Plakatu w Wilanowie w 1968 roku, którego otwarcie poprzedzało zorganizowanie I Międzynarodowego Biennale Plakatu w 1966 w Warsza-wie. W warunkach społeczno-politycznych państwo nie wymagało od artystów uprawiających plakat zaangażo-wania w problemy komercyjne. Dzięki temu stał się on sam w sobie dziełem sztuki, chronionym przez specjalnie do tego powołane muzeum.

Z początkiem lat siedemdziesiątych nastąpił kolejny etap dziejów plakatu. Odwoływanie się do czasów szkoły polskiej przy pomocy aluzji, odległych nieraz skojarzeń, posługując się często ironią, paradoksem, a nawet gra-ficzną prowokacją charakteryzowało prace Jana Jaro-mira Aleksiuna, Jerzego Czerniawskiego, Eugeniusza Get Stankiewicza i Jana Sawki. Wzrosła znacznie sama produkcja wydawnicza, ukazywało się sporo plakatów wartościowych artystycznie. Środowisko projektantów li-czyło kilkaset osób. Dojrzewało wtedy artystycznie poko-lenie debiutujące w poprzedniej dekadzie (Grzegorz Mar-szałek, Mieczysław Górowski, Mieczysław Wasilewski), a także nowa generacja projektantów (Marcin Mroszczak, Lech Majewski, Andrzej Klimowski). Mierną pod wzglę-dem artystycznym produkcję plakatów politycznych re-kompensowała duża liczba prac o tematyce kulturalnej. Plakat filmowy tracił swe znaczenie, natomiast teatralny umacniał niekwestionowaną pozycję lidera całego pol-skiego plakatu .

SolidarnośćKolejna dekada rozpoczęła się strajkami i narodzinami So-lidarności, a potem okresem stanu wojennego i ciągłymi objawami kryzysu gospodarczego. Plakaty dla Solidarno-ści (poza paroma zaledwie wyjątkami) formalnie kopio-wały sposób wyrażenia treści politycznych czy społecz-nych z poprzedniej epoki. Oficjalna propaganda partyj-na przestała mieć już jakąkolwiek wartość artystyczną.

Trudno wskazać dominującą tendencję tych lat.Debiutanci dochodzą do głosu. Wiktor Sadowski, Stasys Eidrigevicious, Wiesław Wałkuski, mają podstawy solid-nego warsztatu malarskiego i tworzą plakaty oszczędne w środkach. Na uwagę zasługuje nurt typograficzno-kon-struktywistyczny, posługujący się wyłącznie literą, bądź typografią połączoną z elementami geometrycznymi. Najciekawsze prace tego typu znajdujemy w twórczości Władysława Pluty, Tadeusza Piechury.

Po 1989 rokuNa trudne dzieje polskiego plakatu po roku 1989 zawa-żyły głównie czynniki ekonomiczne. Wzrost cen druku i dystrybucji plakatu ograniczyły tę formę promocji in-stytucji kulturalnych, a tym samym liczbę realizacji, w konsekwencji zaś wpłynęły na funkcjonowanie plakatu w przestrzeni miejskiej. Kiczowate, komercyjne reklamy amerykańskie (tak zwany styl amerykański) spowodowa-ły upadek ambitnego plakatu filmowego. Jedynie kina studyjne i Dyskusyjne Kluby Filmowe wciąż zabiegały o autorski, rodzimy plakat.

Grafiką użytkową zajmowali się m.in. Mieczysław Gó-rowski, Roman Kalarus, Piotr Kunce, Władysław Pluta, Wiesław Grzegorczyk, Marek Pawłowski. Po 1990 roku odbywały się liczne konkursy na plakat (np. Kraków – miasto tradycji, kultury i sztuki w 1995 roku). Największą popularnością cieszył się plakat kulturalny – do wystaw, koncertów, przedstawień teatralnych.

Obecnie można mówić o renesansie plakatu w Polsce. Młodzi artyści, tworzący zarówno w kraju jak i za granicą, nawiązują do najlepszych wzorców polskiej szkoły. Zdoby-wają liczne nagrody w konkursach, warto wymienić np. Sebastiana Kubicę i jego brązowy medal w 2003 roku na International Poster Biennal in Toyama, oraz Joannę Gór-ską i Jerzego Skakuna (Homework), zdobywców srebr-nego medalu na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Meksyku (2008). •

Natalia Dydo

Historia polskiego plakatu

Historia plakatu sięga przełomu XIX i XX wieku i wiąże się z doskonaleniem techniki litograficznej.

Podstawowymi elementami języka plakatowego jest: znak wizualny, alegoria, symbol, metafora.

There will be a selection of Polish posters available for purchase at the exhibition.*

Didn’t find what you want? Did you miss the exhibition? Why not visit: cracowpostergallery.com/shop

Posters for saleWhere to get them

While stock lasts.*

Mirosław Adamczyk // 25 Dydo Poster CollectionBogna Otto-Węgrzyn // KabaretEwa Tamara Bajek // Dekalog 6Elżbieta Chojna // Kino włoskie w plakacie polskim Joanna Górska & Jerzy Skakun // Fando i LisTomasz Bogusławski // Tytus AndronikusWeronika Ratajska // Porozmawiaj z niąMonika Starowicz // L’affiche Polonaise ContemporaineWładysław Pluta // SzymanowskiMichał Sitek // Il Manifesto Polacco e il Gran Teatro del MondoMieczysław Górowski // Absolut WarholaLeszek Żebrowski // Casanova+ many more