Andrzej H JasińskiZakład Innowacji i Logistyki

Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski

Bariery innowacji i transferu technologii w Polsce

Referat na workshop’ie:

„Dobre praktyki w tworzeniu i wdrażaniu RIS”,

Warszawa, 24.11.2005

Innowacje techniczne i TT łącznieTylko transfer krajowy

Wg UNCTAD, TT jest to „transfer systematycznej wiedzy dla wytworzenia

produktu, zastosowania procesu lub wykonywania usług, lecz nie obejmuje

transakcji ograniczających się wyłącznie do sprzedaży czy wynajmu dóbr”.

Technology transfer= transfer techniki/technologii= przepływ wiedzy n-t

(Zamiennie: technika i technologia)

Rys. 1. Uproszczony schemat procesów krajowego transferu techniki   

           

Zródło: A H Jasiński

Poziomy TT

PlacówkaB+R

 

JITT

Firma JITT

Firma

Firma

Firma

Pionowy TT

 

 

TT w szerokim i wąskim rozumieniu.

Podstawowe kanały przepływu wiedzy naukowo-technicznej między nauką a przemysłem (N-P): * badania kontraktowe, zamawiane przez przedsiębiorstwa,* licencje na wynalazki, wzory użytkowe, know-how, * doradztwo naukowo-techniczne,* przepływ kadry technicznej, szkolenia,* tzw. firmy odpryskowe (spin-off firms),* informacja w publikacjach naukowo-technicznych.

Metodyka badań

• Badania ankietowe wśród firm (79): - 56 MŚP uczestnicz. w Programie NOT - 23 duże i wielkie przedsiębiorstwa• Przegląd delficki wśród 40 wybitnych ekspertów krajowych (Chodziło o „zderzenie” w/w). + Ankieta internetowa wśród jednostek infrastruktury transferu

techniki (15)+ Ankieta wśród ekspertów zagranicznych z krajów EŚW (15) –

uzupełniająco. (Publikacja – w końcu lutego)

Najbardziej dokuczliwe bariery (wg firm):

1. Brak środków finansowych,2. Słabości nauki i jej oferty,3. Wysokie koszty,4. Mała pomoc państwa,5. Przepisy prawa i biurokracja,6. Braki w systemach informacyjnych,7. Trudności we współpracy z bankami,8. Brak kadr i ich kwalifikacje.

Skonfrontujmy to z punktem widzenia ekspertów. Tutaj tylko I grupa obejmująca

kluczowe bariery: • 1)Mała otwartość i słabe przygotowanie

jednostek sektora B+R do współpracy z przedsiębiorstwami,

• 2)Niesprawny system wspierania działalności innowacyjnej firm i ich współpracy z placówkami B+R,

• 3)Trudności firm z uzyskaniem środków finansowych z zewnątrz,

• 4)Brak własnych środków finansowych,• 5)Brak kultury innowacyjnej w firmach.

Dyskusja wyników (wybrane wnioski)

* Obie listy są do siebie bardzo podobne, choć wydaje się, że punkt widzenia ekspertów jest niejako z założenia szerszy, bardziej obiektywny, a więc bardziej miarodajny.

* To, że firmy jako najważniejszą przeszkodę wymieniają brak środków finansowych, jest zupełnie zrozumiały, wręcz oczywisty. Nad tą barierą nie ma więc co dyskutować. Zresztą, jak wiemy, niedostatek środków finan-sowych jest często rezultatem braku partnerów do współpracy.

Wnioski (c.d.)

• Jeśliby pominąć tę barierę, to najważniejszą przeszkodą – zarówno według przedsiębiorców, jak i ekspertów krajowych - stają się słabości nauki i jej oferty. Gdyby zatem firmy miały lepszą ofertę ze strony placówek B+R, tzn. bardziej obfitą podaż nowych, nowoczesnych rozwiązań naukowo-technicznych, z pewnością byłyby bardziej aktywne z procesach innowacji i TT. Nie można więc winić tylko firm za ich pasywną postawę na tym polu. Wyniki tego badania wskazują, że to mit.

* Most łączący świat nauki ze światem produkcji za pomocą TT nadal czeka na zbudowanie. Tak firmy, jak i placówki naukowe nie są dostatecznie przygotowane do wzajemnej współpracy.

* Nie ma należytej komunikacji między sektorem B+R a przemysłem, co leży – moim zdaniem – u podstaw naszych trudności w procesach innowacji i TT. Odpowiedzialność za to ponoszą zarówno firmy, jak i placówki; wina jest obustronna.

* Olbrzymie są oczekiwania uczestników procesu innowacji i TT pod adresem państwa, które też jest współwinne za ten stan rzeczy.