Kraje UE będą zobowiązane zwrócić 578,5 mln euro dotacji rolnych

Komisja Europejska zażądała, żeby kraje członkowskie zwróciły 578,5 mln euro środków UE na gospodarowanie, bezpodstawnie wypłaconych rolnikom z UE. Litwa będzie zmuszona zwrócić kilkadziesiąt tysięcy euro.

Środki te wypłacono niezgodnie z przepisami UE, stosowanymi wobec wydat-ków na rolnictwo lub bez zastosowania należytej kontroli, dlatego powinny one zostać zwrócone do budżetu UE. Z powodu nienależytego poświadczenia niektórych rachunków, Litwa będzie zobowiązana zwrócić 43 tys. euro. Kraje członkowskie są odpowiedzialne za wypłacanie środków ogólnej polityki rolnej oraz kontrolę wydatków, natomiast Komisja powinna ocenić, czy kraje człon-kowskie należycie wykorzystują środki.

Komisarz UE ds. rolnictwa i rozwoju wsi Dacian Ciolo mówił: „Staramy się za-pewnić lepszą kontrolę wydatków na rolnictwo, żebyśmy mogli należycie sprawdzać, czy nie trwoni się pieniędzy podatników".

Zgodnie z tą najnowszą decyzją, planuje się zwrócić z Litwy środki za nienależy-te poświadczenie rachunków (0,043 mln euro), z Polski – za nieodpowiednią rejestrację przepływu cukru i zbóż w roku 2006 i 2007 (1,021 Euro) oraz mniej przychylne do gospodarowania miejscowości i środki rolno-środowiskowe (2006 rok obrotowy) – za niedociągnięcia w trakcie weryfikacji krzyżowych i kontroli na miejscu, nieprawidłowe stosowanie sankcji (15,282 mln euro).

Największe wykonane korekty przewidziano w wypadku Grecji. Kraj ten na żą-danie Komisji Europejskiej będzie musiał zwrócić powyżej 347,47 mln euro za nieodpowiedni podział pieniędzy pomiędzy sektorami owoców i warzyw, tyto-niu, na dopłaty za bydło, płatności obszarowe, zasady współzależności, pro-gram POSEI oraz za niektóre uchybienia wykryte przez audyt finansowy.

W niniejszej publikacji

Rynek zbóż i rzepaku

Rynek mleczarski

Rynek nawozów

Rynek ziemski o przezna-czeniu rolniczym

„Tej jesieni rolnicy znacznie aktyw-niej ubezpieczają zasiewy – do po-czątku listopada już ubezpieczyło się więcej rolników niż w ubiegłym roku za cały jesienny okres ubez-pieczeniowy” ogłasza „Mano ūkis”. Miniony sezon ubezpieczeniowy w naszym kraju stanowił doskonały dowód korzyści z ubezpieczenia – z tytułu wyrównania strat wyrządzo-nych zasiewom w plonie 2010 r. ogółem zostało wypłacone 17,12 mln litów. Z nich 5,7 mln Lt wypła-cono na wyrównanie strat wyrzą-dzonych przez zimę, prawie 12 mln Lt – na opłacenie szkód uczynio-nych przez letnie gradobicie. Jak twierdzą specjaliści ubezpie-czeniowi, należałoby wyrobić na-wyk przeznaczania 2-3 proc. na składki z tytułu ubezpieczenia za-siewów w wykonywanym co roku bilansie gospodarczym. Rolnikom z rej. kowieńskiego wypłacono 2,9 mln Lt, z rej. kiejdańskiego – 2 mln, z rej. jurborskiego (lit. Jurbarkas) – 1,2 mln, rej. szackiego (lit. Šakiai) – 1,14 mln, rej. joniskiego (lit. Joniš-kis) – 940 tys. Lt, rej. rosieńskiego (lit. Raseiniai) – 820 tys. Lt, rej. ja-nowskiego (lit. Jonavos) – 740 tys. Lt. Wypłacanie pieniędzy zakoń-czono przed dwoma tygodniami.

Listopad 2010 r. Nr 6

AGROMEDIA

PUBLIKACJA MIESIĘCZNA O AGRORYNKACH

RYNEK ZBóż i RZEPAKU

Na Litwie w drugiej połowie październi-ka 2010 r. spadła cena skupu pszenicy. Pszenicę w 42 tygodniu bieżącego roku (18-24.10) litewskie przedsiębiorstwa skupu zoża skupowały średnio po 611,1 Lt/t – czyli po cenie 0,9 proc. niższej niż w drugiej połowie września (w 38 tygo-dniu (20-26.09). Tymczasem średnia cena skupu gryki we wspomnianym okresie wzrosła o 27,4 proc. (do 1 938,2 Lt/t), żyta – o 14 proc. (do 561,7 Lt/t), natomiast jęczmienia (II klasy) – o 1,4 proc. (do 526,8 Lt/t). Średnia cena skupu rzepaku w drugiej połowie października wyniosła 1 227,9 Lt/t i była o 5 proc. wyższa niż w drugiej połowie września. Litwa we wrześniu 2010 r. importowała dwukrotnie większą ilość zboża niż we wrześniu 2009 r. Litewskie przedsię-biorstwa skupu zboża we wrześniu bie-żącego roku importowały 58,304 tys. t zboża – dwukrotnie więcej, w porów-naniu z analogicznym okresem ubie-głego roku. Najwięcej (do 40,863 tys. t) wzrósł import jęczmienia II klasy. Został on importowany z Łotwy i Danii po ce-nie średnio 641,2 Lt/t. Jednak import pszenicy we wrześniu 2010 r., w porów-naniu z wrześniem 2009 r. zmniejszył się o 54,6 proc. (do 13,193 tys. t). Psze-

nica została wwieziona z Łotwy, Danii i Niemiec (średnia cena – 669,5 Lt/t). Im-port rzepaku we wspomnianym okresie wzrósł o 13,9 proc. (do 22,338 tys. t). Importowano go z Łotwy, Rosji, Ukrainy i Białorusi, po cenie średnio 1 195,3 Lt/t. Eksport zboża we wrześniu 2010 r. sta-nowił 259,541 tys. t i był o 13,8 proc. większy niż we wrześniu 2009 r. Eksport jęczmienia zwiększył się 2,4-krotnie. Eksportowano go na Łotwę, do Estonii, Holandii, Belgii, Niemiec i Arabii Sau-dyjskiej po cenie średnio 615.6 Lt/t. Jednak eksport pszenicy w rozpatrywa-nym okresie zmniejszył się o 11,8 proc. (do 142,245 tys. t). Eksportowano ją na Łotwę, do Polski, Danii, Niemiec, Holan-dii, Francji, Finlandii, Szwajcarii, Turcji, na wyspy Owcze, do Arabii Saudyjskiej (średnia cena – 756,9 Lt/t). Rzepaku we wrześniu bieżącego roku wyeksportowano prawie 1,5 razy wię-cej niż w analogicznym okresie 2009 r. Został on wywieziony do Estonii, na Łotwę, do Niemiec, Wielkiej Brytanii, Holandii, Finlandii, Francji i Szwajcarii (średnia cena – 1 156,5 Lt/t).

Od stycznia Rosja anuluje zakaz eks-portu mąki

Zgodnie z uchwałą rządu, od pierwsze-go dnia przyszłego roku, Rosja planuje odwołanie czasowego zakazu eksportu mąki.

Zakaz ten został ustanowiony jako część zakazu eksportu zboża, który zgodnie z zaleceniem rządu ulega ofi-cjalnemu przedłużeniu do dn. 30 czerwca.

Już wcześniej Krajowe Zrzeszenie Pro-ducentów Zbóż wystąpiło do rządu z prośbą o uchylenie zakazu eksportu niektórych zbóż przynajmniej dla przedsiębiorstw z regionu syberyjskie-go, żeby nie utraciły one z trudem zaję-tej części rynku zagranicznego. Oprócz tego, jak podaje dziennik internetowy RIAN Novosti, zdaniem Zrzeszenia, Ro-sja dysponuje wystarczającą ilością mąki na zaspokojenie własnych po-trzeb.

UE w roku handlowym 2010/2011 może stać się największym importe-rem rzepaku. W krajach UE w 2010 r. przewiduje się mniejszy urodzaj rzepa-ku – według danych Agra Europe, powi-nien on wynieść 19,9 mln t, co w po-równaniu z poprzednim rokiem stano-wiłoby o 7,8 proc. mniej.

Przewiduje się, że produkcja oleju rze-pakowego w latach 2010/2011 zmniej-szy się o 1,1 mln t. Z powodu przewidy-wanego mniejszego plonu rzepaku, UE w tym sezonie może stać się najwięk-szym importerem rzepaku na świecie. Prognozuje się, że import roku 2010/11 może wynieść 2,19 mln t (w roku 200-9/2010 – 2,13 mln t). Z krajów WNP UE planuje importować 1,34 mln t., nato-miast z Australii – 0,85 mln t rzepaku. W poprzednich latach liderem importu były Chiny, W roku 2010/11 Chiny pla-nują importować 1,8 mln t rzepaku.

Światowy plon rzepaku w roku 2010/11 powinien wynieść 56 mln t czyli o 3,8 mln t mniej niż w roku 2009/2010. Naj-większy wpływ na to ma szacowany mniejszy plon rzepaku w Europie, Ka-nadzie i Chinach.

Pierwsza prognoza plonów UE-27 obszarów zasiewów zboża w 2011

W prognozie francuskiej agencji analityków rynku Strategie Grains z październi-ka 2010 r. ogłoszono pierwsze dane szacunkowe obszarów zasiewów zboża EU-27 w 2011 r. Prognoza ta w ciągu najbliższych paru tygodni może ulegać istot-nym zmianom, w zależności od warunków pogodowych oraz wahań na rynku zbóż. Na przestrzeni dwóch ostatnich lat powiększające się obszary leżące odłogiem powinny w 2011 r. zmniejszyć się o 0,7 mln ha. Najwięcej gruntów przywrócić do produkcji planuje się w regionach o małej wydolności produk-cyjnej lub posiadających wiele małych gospodarstw (np. w Hiszpanii, Portugalii i krajach Skandynawskich). Według danych Strategie Grains, obszar zasiewów zboża UE-27 w plonie 2011 r. powinien się zwiększyć o 1,2 mln ha (do 57,2 mln ha). Również obszary zasie-wów pszenicy miękkiej i jęczmienia w plonie 2011 r. powinny się zwiększyć o około 3 proc. (pszenicy miękkiej – 0,7 mln ha (do 23,7 mln ha), jęczmienia – o 0,4 mln ha (do 12,6 mln ha). Prawie całe stadium rozwojowe obszarów zasie-wów jęczmienia jest powiązane ze stadium rozwojowym jęczmienia jarego. Z uwagi na obecne ceny oraz zakładając, że warunki siewu na wiosnę będą ko-rzystne, przewiduje się powiększenie obszaru zasiewów kukurydzy o około 4 proc. (tj. do 0,3 mln ha), co powinno utworzyć 8,4 mln ha. Obszary pszenżyta i żyta w plonie 2011 r. powinny pozostać stabilne oraz stanowić odpowiednio 2,7 mln ha oraz 2,6 mln ha. Natomiast obszar zasiewów owsa powinien wzro-snąć o mniej więcej 0,2 mln ha (do 2,9 mln ha). 2

W sezonie przewidywany jest deficyt zboża na światowym rynku

Z danych Międzynarodowej Rady Zbo-żowej (dalej IGC) wynika, że wskutek znacznego zmniejszenia się plonów w Europie i krajach WNP, o 1,2 proc. zmniejszą się światowe zasoby zboża. Przewiduje się, że popyt na zboże w latach 2010-2011 wzrośnie o 6 proc. i wyniesie 1 780 mln t (prognozowany urodzaj – 1 741 mln t). Według danych agencji, popyt na zboże o 30 mln t przekroczy podaż. Po raz pierwszy za okres ostatnich trzech lat ogólna świa-towa konsumpcja zbóż przewyższy produkcję, natomiast zapasy przejścio-we w sezonie 2010-2011 zmniejszą się

o 10 proc. (39 mln t) do 353 mln t. W sektorze paszowym, przy stałym zu-życiu pszenicy, przewiduje się wzrost popytu na kukurydzę. FEFAC progno-zuje, że ceny pasz w Europie, gdzie do produkcji pasz w większości wykorzy-stuje się pszenicę, wzrosną bardziej niż przykładowo, w USA, gdzie tradycyjnie w paszach stosuje się przeważnie kuku-rydzę. Jak wynika z danych IGC, świato-we ceny pszenicy od końca czerwca do końca sierpnia średnio wzrosły o 57 proc., kukurydzy natomiast - o około 30 proc.

Kazachstan może eksportować ziar-no do krajów Zatoki Perskiej

Kazachstan zamierza zbudować termi-nale zbożowe w Zjednoczonych Emi-ratach Arabskich i Jordanii, żeby móc eksportować swoje zboże do krajów Zatoki Perskiej. 27 września na spotka-niu ministrów, Karim Masimow, pre-mier Kazachstanu mówił:

„Zakończymy prace budowy kolei (do Iranu na wybrzeże Zatoki Perskiej). Wówczas nasze zboże stanie się kon-kurencyjnym towarem w tym regio-nie. Kraje arabskie są zainteresowane naszym zbożem, więc powinniśmy przemyśleć budowę terminali zbożo-wych w Zjednoczonych Emiratach Arabskich i w Jordanii” – kontynuował Masimow.

"Nasza strategia polega na wkrocze-niu na nowe rynki. Musimy rozwiązać kwestie logistyczne, żebyśmy w 2012 roku mogli eksportować swoje zboże” – powiedział. Twierdził on, że między-narodowa linia kolejowa New Ozen – Gyzylgai – Bereket – Etrek – Gurgen (Kazachstan – Turkmenistan – Iran), która później zostanie przyłączona do kolei europejskich i azjatyckich przez terytorium Rosji, będzie najkrótszą i najwygodniejszą drogą do Zatoki Per-skiej. Prace budowlane zostaną zakoń-czone do końca 2011 r. Na początku planuje się, że linia kolejowa będzie transportowała od 3 do 5 milionów ton ładunków rocznie, a w przyszłości ta liczba wyrośnie od 10 do 12 milio-nów ton. Ogólna długość linii kolejo-wej, rozciągającej się od stepów Ka-zachstanu poprzez pustynię Kara-Kum do prowincji Gulistan w Iranie północ-nym, wyniesie 900 km.

W USA ilość pszenicy od sierpnia 2010 r. zmniejszyła się o 2 proc.

Dn. 1 września pszenica, magazyno-wana w różnych miejscach stanowiła 2,45S. Ministerstwo Rolnictwa USA w swoim komunikacie z dn. 1 września na temat zapasów zboża poinformo-wało, że zgromadziło S49 000 buszli, tj. o 11 proc. więcej w porównaniu z 2 209 338 000 buszli na dzień 1 wrze-śnia 2009 r. Zapasy zboża ze starego zbioru wyrosły o 2 proc., do 1 707 566 000 buszli, natomiast zapa-sy ze starego zbioru soi zwiększyły się o 9 proc., do 151 121 000 buszli.

Ilość pszenicy i zboża Ministerstwa Rolnictwa USA okazały większe niż przewidywana przed złożeniem spra-wozdania średnia rokowań handlo-wych, tymczasem ilość soi była taka, jakiej się spodziewano.

Światowe ceny eksportu zboża Lt/l*

3

HRW - Hard Red Winter, SRW – Soft Red Winter, FCW – French Channel Wheat, CWRS – Canada Western Red Spring, YC – Yellow Corn * ceny (Lt) podano zgodnie z kursem walut BL odpowiedniego dnia ** porównując sierpień z wrześniem 2010 r. *** porównując wrzesień 2010 r. z wrześniem 2009 r.

Jeżeli UE w najbliższym czasie nie rozwinie dynamicznego sektora białkowego, produkcja pasz stanie się bardziej zależna

od importu i rynków zagranicznych

Na początku października na posiedzeniu Komisji Europejskiej wysunięto pro-blem, że sektor paszowy staje się coraz bardziej zależny od rozwijających się rynków surowców białkowych Ameryki Południowej i Azji, z którymi UE w chwili obecnej nie jest w stanie konkurować. Wskutek wzrostu cen zbóż i śruty białkowej, coraz więcej pasz produkuje się w gospodarstwach, dlatego wskaźniki sprzedaży pasz kombinowanych spadają. W czasie posiedzenia proponowano wszechstronnie wspierać uprawę roślin białkowych w gospodarstwach krajów Oznacza to nie tylko uregulowanie pro-cesów produkcji, lecz również nowatorski pogląd na produkty ekologiczne i specjalistyczne, z poświęcaniem szczególnej uwagi specyficznym rodzajom pasz oraz takim kwestiom, jak równowaga środowiska i zmniejszenie emisji CO2. Zauważono, że w przyszłości ilości produkowanych pasz mogą zależeć również od obowiązujących w UE przepisów dobrostanu zwierząt.

Zboże Państwo

2009 2010 Wahanie cenowe %

wrzesień lipiec sierpień wrzesień miesięczny ** roczny *** Pszenica USA HRW 2 kat 463,5 602,9 774,8 731,5 -5,6 57,8 USA SRW 2 kat. 387,9 626,8 734,1 721,3 -1,7 86,0 Argentyna 496,7 616,2 769,4 777,4 1,0 56,5 UE, Francja, FCW 1 424,7 618,1 773,4 770,0 -0,4 81,3 UE, Niemcy, klasa B 439,9 637,5 810,2 787,6 -2,8 79,0

UE, Zjednoczone Kró-lestwo

383,1 555,1 652,5 639,8 -2,0 67,0

Kanada, CWRS 13,5% białk.

617,3 794,1 916,2 917,6 0,2 48,7

Kukurydza USA 3 YC Argentyna 392,6 425,0 543,7 586,3 7,8 49,3

Argentyna 392,6 451,5 554,6 576,0 3,9 46,7

Jęczmień UE, Francja, paszowy 352,4 488,7 655,2 685,7 4,6 94,6

Australia, paszowy 340,5 515,3 679,7 655,1 -3,6 92,4

Australia, słodowy 354,7 608,2 744,9 785,1 5,4 121,3

Rekord eksportu mąki osiągnięto trzeci rok z rzędu

Trzeci rok zbioru z rzędu światowy han-del mąką pszenną osiągnął nowy re-kord w latach 2009-20010, jak wynika z uściślonych danych, ogłoszonych w ostatnim sprawozdaniu z rynku zboża przez Międzynarodową Radę Zbożową (IGT). Jak podaje „Word-grain”, w tym samym czasie, gdy rada ustaliła szczyt handlu zbożem na świecie w bieżącym roku, przewidziała ona prawie 8 proc. spadek w sezonie lat 2010-2011. Zdaniem IGT, światowy eksport zboża w latach 2009-2010 stanowił prawie 13 150 000 ton w ekwiwalencie pszeni-cy (210 milionów centnarów w ekwiwa-lencie maki pszennej) i osiągnął nowy szczyt trzeci rok z rzędu. W latach 2009-2010 uściślone obliczenia wyniosły do 819,00 ton, albo 7 proc. początkowego 12 331 000 szczytu eksportu w 09-2009 oraz był o 11 proc. większy niż ostatni najwyższy wskaźnik 11 849 000 w la-tach 2007-2008. Po raz pierwszy światowy handel zbo-żem przekroczył 10 milionów ton psze-nicy i osiągnął 10 136 000 w latach 1995-1996. Rekordowe tempo ekspor-tu mąki w ostatnim dziesięcioleciu zo-stało podyktowane tym, że eksport mą-ki zmniejszył się w porównaniu ze naj-wyższym wskaźnikiem w połowie lat 90. i osiągnął 8 824 000 ton na począt-ku nowego stulecia, w latach 2000-2001. Od tego punktu eksport wzrósł o 49 proc. w latach 2009-2010. W swojej pierwszej prognozie perspek-tyw światowego handlu zbożem na lata 2010-2011 IGT wskazała ogólne 12 160 000 ton w ekwiwalencie pszeni-cy. Stanowiłoby to o 1 milion ton mniej niż rekord 13 150 000, ustalony w la-tach 2009-2010 i 12 331 000 ton w la-tach 2008-2009. Za wyjątkiem tych dwu lat, objętość, przewidywana na lata 2010-2011, jest największa. IGT oczekiwany światowy spadek han-dlu mąką w latach 2010-2011 tłumaczy-ła zwiększonymi wymiarami przemiału w kilku znaczących krajach. W rzeczywi-stości, to świadczy o zmniejszonych dochodach wszystkich krajów importu-jących mąkę w latach 2010-2011, w porównaniu z poprzednim sezonem. Największe obniżenie popytu na im-port przewidywano dla Afganistanu,

kraju, który przodował w zakresie miejsc docelowych mąki przez kilka lat z rzędu. Przewidywany import mąki do Afganistanu osiągał 1,4 milionów ton w ekwiwalencie pszenicy, przeciwnie niż rekordowe wpływy 1 750 000 ton w poprzednim sezonie oraz 1 425 000 w latach 2008-2009. Przewidywano, że Uzbekistan importuje 1,2 milionów ton w latach 2010-2011, 300 000 mniej niż ich rekord w latach 2009-2010. Irakowi, którego import w latach 2009-2010 wyniósł 1 250 000 ton, prognozowano 1,1 milionów ton w nowym sezonie. Indonezja, kraj, który niedawno zbudo-wał zbiornik przemiału na zaspokojenie własnych potrzeb, został przedstawio-ny jako największy importer w latach 2009-2010, obejmujący 1 milion ton importu mąki w ekwiwalencie pszenicy. Prognozowano, że import w kraju spadnie do 800 000 w latach 2010-2011. Odpowiadałoby to importowi sprzed kilku lat. Takie przewidywane zmniejszenie im-portu zostanie częściowo zrekompen-sowane tym, że import Afryki Północ-nej może wzrosnąć do 620 000 ton, tj. 100 000 więcej niż w poprzednim sezo-nie. Na to w większości oddziałuje wzrost libijskiego importu. Przewiduje się, że import Tadżykistanu osiągnie 650 000 ton, również o 100 000 więcej niż w roku ubiegłym.

Kazachstan – przodujący eksporter

Kazachstan ponownie znalazł się na najwyższej pozycji w dziedzinie eks-portu mąki. Eksport tego kraju w la-tach 2009-2010 osiągnął nowy rekord 3,5 miliona ton w ekwiwalencie psze-nicy. (tj. 56 milionów centnarów mąki), w porównaniu z 2 733 000 w latach 2008-2009 oraz 2 054 000 w latach 2007-2008. Kazachstan rozliczył się za 27 proc. światowego eksportu mąki we właśnie zakończonym roku. Wła-śnie w tym czasie udział w światowym handlu mąką był mniejszy o 56 pro-cent niż taki sam udział, który Unia Europejska miała w latach 1996-1997, gdy jej eksport osiągnął szczyt 6 249 000 ton. Od tego szczytu eksport UE spadł do 1 227 000 ton w latach 2007-2008. Mały wzrost do 1,4 miliona ton przewiduje się w latach 2010-2011.

IGT przewiduje, że Kazachstan w dal-szym ciągu będzie przodującym świa-towym eksportem mąki w latach 2010-2011, oraz spławi 3,2 miliona ton w ekwiwalencie pszenicy. Eksport tego kraju w pierwszej kolejności trafił do Uzbekistanu i Afganistanu.

Po raz kolejny drugie miejsce zajęła Turcja, która wyeksportowała 2 602 000 ton w ekwiwalencie pszeni-cy w latach 2009-2010, 20 proc. więcej w porównaniu z 2 161 000 w latach 2003-2009. Przewidywano spławienie 2,3 milionów ton w latach 2010-2011. Zdaniem IGT, konkurencyjne ceny eksportu mąki tureckiej oznaczają, że otworzyła ona nowe rynki w Azji.

Rada zmniejszenie eksportu UE w la-tach 2009-2010 wyjaśniała zmniejsze-niem sprzedaży na Kubie, w Indonezji i Libii.

Z drugiej strony, eksport USA w latach 2009-2010 osiągnął 580,000 ton w ekwiwalencie pszenicy (więcej niż 9 milionów centnarów), 49 proc. więcej niż 388 000 w latach 2003-2009 i był to największy eksport od lat 2002-2003, gdy osiągnął on 667 000. Eks-port USA po raz ostatni przekroczył 1 milion ton w latach 1999-2000 - 1 399 000. Rada USA wzrost eksportu uza-leżnia od "zwiększenia sprzedaży Mek-sykowi i Afryce Południowej".

Największym osiągnięciem wobec eksporterów mąki było to, że Rada przewidziała, iż transport statkami z Rosji spadnie do minimalnych 10 000 ton w latach 2010-2011 wskutek pań-stwowego zakazu eksportowania pszenicy po suszy, która znacząco zmniejszyła plony pszenicy. Rosja spławiła 400 000 ton mąki w ekwiwa-lencie pszenicy w latach 2009-2010, tj. mniej niż 665 000 w latach 2008-2009.

4

Najwięksi światowi eksporterzy według Inter-national Grain Council

(Po 1,000 ton w ekwiwalencie pszenicy) 2009-10 2008-09 2007-08 Kazach-stan 3.500 2.733 2.054 Turcja 2.602 2.161 1.520 UE 1.300 1.482 1.227 Argenty-na 1.300 1.368 1.535 Zjedno-czone Emiraty Arabskie 650 650 500

Pakistan 600 500 500 USA 580 388 479 Rosja 400 665 548 Chiny 388 214 842 Japonia 269 245 315 Kanada 180 223 284 Ukraina 165 309 310 Australia 150 185 273 Inne 1.065 1.207 1.463 Ogółem 13.150 12.331 11.849

RYNEK MLECZARSKI

Na przestrzeni pierwszych trzech kwartałów bieżącego roku na Litwie od litewskich producentów mleka skupiono o 1,50 proc. mniej mleka o naturalnej zawartości tłuszczu, nato-miast średnia cena skupu mleka o naturalnej zawartości tłuszczu wyro-sła o 43,78 proc. W okresie od stycz-nia do września bieżącego roku na Litwie od litewskich producentów mleka skupiono 974,93 tys. t mleka surowego o naturalnej zawartości tłuszczu – o 1,50 proc. mniej niż w analogicznym okresie 2009 r. oraz o 7,87 proc. mniej niż w analogicznym okresie 2008 r. W analizowanym okresie średnia cena skupu mleka o naturalnej zawartości tłuszczu wy-nosiła 820,36 Lt/t i była o 43,78 proc. wyższa niż w 2009 r., ale o 7,23 proc. niższa niż w analogicznym okresie 2008 r.

W trzech pierwszych kwartałach 2010 r. litewskie przedsiębiorstwa przetwórstwa mlecznego od litew-skich producentów mleka skupiły 69,34 proc. mleka o naturalnej za-wartości tłuszczu, skupionego w całym analizowanym okresie. Śred-nia cena skupu mleka, płacona przez litewskie przedsiębiorstwa przetwór-stwa mlecznego wyniosła 830,21 Lt/t i była o 39,55 proc. wyższa niż w takim samym okresie 2009 r. Tym-czasem przedsiębiorstwa skupu mle-ka od litewskich producentów mleka średnio skupiły po 798,08 Lt/t - o 69,04 proc. drożej niż w okresie sty-czeń – wrzesień 2009 r.

W ciągu sześciu miesięcy roku kon-tyngentowego 2010-2011, kontyn-gent sprzedaży mleka do przetwo-rzenia wykonano w 43,41 proc. – otrzymano podobne wskaźniki, jak w analogicznym okresie poprzednie-go roku kontyngentowego (43,44 proc.).

Zatwierdzono wysokość dodatkowych narodowych dotacji bezpośrednich dla hodowców bydła

Nazwa przedsiębiorstwa

Średnia cena skupu mleka naturalnego, Lt/t

Mleka, za które z płatności nie stosowano odli-czeń z tytułu

jakości

Mleka, za które z płatności stoso-wano przynajm-niej jedno odli-czenie z tytułu

Średnia cena sku-pu mleka

Grupa przedsiębiorstw AB "Pieno žvaigžd-ės" 936,3 720,2 925,9

UAB "Marijampolės pieno konservai" 849,2 647,8 845,4 Grupa przedsiębiorstw AB "Rokiškio sū-ris" 885,4 677,7 877,3

AB "Žemaitijos pienas" 897,8 835,3 894,4

UAB "Vilkyškių pieninė" 837,6 612,0 823,5

ŽŪB "Šaltekšnis" 827,4 968,0 859,8

UAB „Vikeda“, Kiejdany (lit. Kėdainiai) 1148,1 - 1148,1

Spółka rolna Bariūnų ŽŪB, rej. Joniškis 725,3 658,0 724,3

Spółdzielnia mleczarska "Žalmargė" 736,0 502,9 727,5

Średnia cena skupu mleka, Lt/t 888,6 739,7 881,8

5

Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa Nr 3D-943 z dn. 25 października 2010 r., została zatwierdzona wysokość do-datkowych dopłat bezpośrednich za bydło. Dotacje te zaczęły wpływać na konta hodowców bydła od dn. 8 listo-pada b.r.

W roku bieżącym ustanowiono dopłatę specjalną na byka w wysokości 543 Lt, płatność za ekstensyfikację w wyso-kości 50 Lt oraz dopłatę z tytułu uboju w wysokości 213 Lt. Dopłaty specjalne na byka przyznawane za zbytego w bieżącym roku byka w wieku powyżej 9 mies. (jest to jedy-na związana z produkcją płatność za bydło), oraz niezwią-zane z płatnościami za ekstensyfikację produkcji w roku bieżącym (obliczane według średniej matematycznej płat-ności za ekstensyfikację, otrzymanych w latach 2004-2006) pozostały niezmienione w porównaniu z rokiem

ubiegłym. Niezwiązana z wielkością produkcji roku bieżą-cego płatność z tytułu uboju, naliczana zgodnie ze średnią matematyczną płatności z tytułu uboju otrzymanych w latach 2004-2006, w związku z ograniczonym budżetem państwa została obniżona o 7 Lt.

W tym roku do końca roku planuje się przelać około 55 mln Lt, a ogółem rolnikom ma zostać wypłacone około 75 mln Lt dopłat specjalnych, z tytułu uboju i za ekstensyfika-cję. W pierwszej kolejności pieniądze wpłyną do tych ho-dowców bydła, którzy zbyli byków w I, II i III kwartale 2010 r., następnie będą przelewane płatności z tytułu uboju. Dopłaty specjalne za byków zbytych w IV kwartale 2010 r. oraz niezwiązane z wysokością produkcji płatności za eks-tensyfikację będą wypłacane już w I kwartale 2011 r.

Średnia cena skupu mleka naturalnego Lt/t, oferowana przez największe litewskie przedsiębiorstwa skupujące mleko

Wskaźniki USA w 2010 r. lepsze niż w 2009 r.

W sierpniu 2010 r. w USA wyproduko-wano 6 803,89 tys. t mleka surowego – o 2,8 proc. więcej niż w sierpniu 20-09 r. oraz o 2 proc. więcej w porówna-niu z lipcem 2010 r. W sierpniu 2010 r., w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r., pro-dukcja serów (w tym serów świeżych) wzrosła o 5,9 proc. i stanowiła 399,61 tys. t, natomiast w porównaniu z lip-cem 2010 r., wyprodukowano o 0,1 proc. mniej serów, W końcu sierpnia bieżącego roku zgromadzono 472,1 tys. t zapasów sera – o 4 proc. więcej niż w końcu sierpnia ubiegłego roku oraz o 2 proc. mniej niż w końcu lipca

2010 r. W sierpniu 2010 r. wyproduko-wano 46,27 tys. t masła – o 0,6 proc. więcej niż w odpowiednim okresie 2009 r. oraz o 8,4 proc. mniej niż w lipcu 2010 r. W końcu lipca 2010 r. w porównaniu z odpowiednim okresem 2009 r., zapasy masła zmniejszyły się o 42 proc. do 68,86 tys. t, tymczasem w sierpniu 2010 r., w porównaniu z ana-logicznym okresem 2009 r., produkcja mleka odtłuszczonego w proszku w USA wzrosła o 41,2 proc. (do 103,4 tys. t.), produkcja laktozy – o 27,7 proc. (do 35,6 tys. t)., jednak serwatki w proszku zmniejszyła się o 0,8 proc. (do 37,15 tys. t).

„Mano ūkis“ podaje, że na podstawie komunikatu „Guardian”, w Niem-czech pojawił się nowy produkt, opatentowany jako „mleko nocne ”.

Producenci mleka twierdzą, że nowy produkt – mleko o zastosowanej specjalnej technologii – zawiera du-żo melatoniny, hormonu, pomagają-cego ludziom cierpiącym na bezsen-ność szybciej zasnąć. Twierdzi się, że nowe mleko zawiera nawet 25 razy więcej melatoniny niż zwyczajne mleko.

W jednym gospodarstwie w okoli-cach Monachium, krowy doi się wy-łącznie nocą. Zdaniem hodowców, w mleku koncentracja hormonu jest największa między godziną drugą a czwartą rano. Takie mleko zostaje przetworzone na proszek i dostar-czane konsumentom. Zaznacza się, że na razie „mleko nocne” jest sprze-dawane wyłącznie w aptekach jako suplement żywnościowy. Zdaniem farmaceutów, „mleko nocne” w proszku pomaga każdej trzeciej cier-piącej na bezsenności osobie.

Zdaniem Heiko Dustmanna, techno-loga produktów rolnych, krowy na zmianę godziny doju reagują bardzo spokojnie. Zauważono, że mlecz-ność niektórych nawet wzrosła. Przy-puszcza się, że przy bladym świetle w nocy śpią one spokojniej i w po-woduje to wzrost ilości nadojonego mleka.

Badanie wykazało skok cen mleka

W Estonii ceny mleka podskoczyły o 66 proc. w ciągu ostatniego roku, podczas gdy ceny niektórych wa-rzyw wzrosły ponad dwukrotnie. Wzrost cen w regionie bałtyckim przekonał instytucje odpowiedzial-ne za regulowanie cen do przyspie-szenia badań w zakresie ustalania cen, natomiast polityków zmusił do żądania bardziej szczegółowych korporacyjnych przepisów dotyczą-cych korzyści, których wykorzystanie pomogłoby przedstawicielom rządu w zapobieżeniu inflacji. Instytucje odpowiedzialne za ustalanie cen w Estonii są zatrwożone tym, że plan wprowadzenia w styczniu euro w kraju daje przedsiębiorstwom do-datkową podstawę uzasadniającą podnoszenie cen. Estońscy prokura-torzy i instytucje ds. konkurencji rozpoczęli badanie cen mleka po tym, jak sprzedawcy detaliczni w ubiegłym miesiącu podnieśli ceny o 25 proc.

Ceny OMP zmniejszają przyśpieszenie

W UE ceny OMP w przeciągu ostat-nich dwóch tygodni spadły o 4-7 proc., w obliczu szybszego spadku cen pasz niż cen żywności - obecnie na poziomach wczesnego sierpnia, jednak nadal 25-30 proc. powyżej in-terwencji. Nabywcy wahają się w związku ze zmniejszającym się ryn-kiem, natomiast sytuację w handlu określa się jako spokojną, zwłaszcza pod względem eksportu, gdzie war-tość euro została podyktowana wzro-stem ceny dolara na terytorium UE, niezważając na obniżenie cen we-wnętrznych UE. Ostatnia oferta Algie-rii wciąż nie została przyjęta, i zapo-trzebowanie na mleko w proszku z Rosji się zmniejszyło. Podaże czasowo uległy zwiększeniu zgodnie ze sche-matem dobroczynności, po pojawie-niu się 24 000 ton z interwencji we wrześniu. Produkcja OMP przed ro-kiem uległa zmniejszeniu, po obniże-niu objętości produkcji o 8 proc. mię-dzy kwietniem i czerwcem, bez wzglę-du na 1 proc. korzyści w podaży mle-ka, ponieważ wskutek wzrostu pro-dukcji sera i świeżych produktów, wzrosło zużycie mleka. Mimo to, w oparciu o najnowsze dane, każdego roku dostawy mleka wzrastały, po zwiększeniu podaży w październiku o 8 proc. we Francji i o 2 proc. w Niem-czech. Podaż mleka oraz produkcja OMP i masła w całej UE osiągnęły naj-niższy w sezonie wskaźnik z listopada. Dotąd ceny OMP opierały się o podaż eksportu, eksportując 251 000 ton w

ciągu pierwszych 7 miesięcy 2010 ro-ku – 90 proc. więcej niż przed rokiem. Ceny koncentratu mleka odtłuszczo-nego są stabilne, nie zważając na spa-dek cen OMP. Ceny nieodtłuszczone-go mleka w proszku spadły o 5 proc. na przestrzeni ostatnich 2 tygodni, jednak wciąż są wysokie w porówna-niu z NZ. Ceny serwatki się zmniejszy-ły, ale wahały się od 600 euro/t do 800 euro/t przez cały rok, dlatego przewi-dzieć tendencję długoterminowe jest niezwykle trudno. Ceny masła również się zmniejszyły, jednak rynek pozostaje stabilny w 70 proc. powyżej interwencji, wykazując małe różnice cen od maja, i mało sprzedając na podstawie umów, które stanowią największą część produkcji. Produkcja masła w kwietniu - maju była o 3 proc. mniejsza niż przed ro-kiem. Istnieją dane, że niektóre przy-padkowe partie sprzedano za mniej więcej 3550 euro/t. Ceny sera holen-derskiego pozostają niezmienione, jednak popyt jest mocny, zarówno wewnątrz UE, jak i na eksport, który, jak poinformowano, będzie wyjątko-wo aktywny do Rosji, w obliczu wzra-stającego nacisku cenowego, zmniej-szania zasobów, nie zważając na to, że produkcja w Niemczech i Holandii w sierpniu ubiegłego roku wzrosła o 5 proc. Popyt na ser będzie istotny dla bilansu całego rynku UE, w obliczu wyjścia podaży mleka z zastoju sezo-nowego, a wzrost produkcji sera ogra-nicza podaż masła i OMP.

6

Wielki potencjal wzrostu mleczarstwa wiatowego

Stabilność Powraca

Światowe ceny handlu zmieniły się nieznacznie na przestrzeni ostatnich dwu tygodni, pewna stabilność po-wróciła na zagraniczny rynek walu-towy. Ceny masła i sera uległy wzro-stowi , jednak ceny OMP (odtłuszczonego mleka w proszku) spadły. Na aukcji Fonterra w ubie-głym tygodniu zaoferowano 8500 ton OMP. Rynek OMP/CMP (chudego mleka w proszku) pozo-stała niezmieniona, jednak handel znajduje się poniżej oczekiwań, nie licząc spadku kursu stosunku dolara do euro na przestrzeni ostatnich sześciu tygodni, co z kolei powinno być korzystne dla eksporterów z USA. Podaż mleka w USA nie wyka-zuje żadnych oznak osłabienia – w Kalifornii co roku we wrześniu wzra-sta ona o 7 proc. W Unii Europejskiej ceny OMP i mleka nieodtłuszczone-go w proszku spadają, jednak wzro-sły wobec dolara wskutek umocnie-nia się euro. Podaż mleka w Austra-lazji uległa zmniejszeniu z powodu złej pogody, jednak nadal pozostaje o 1 - 2 % większa niż w pierwszych dwóch miesiącach sezonu poprzed-niego roku. Dostawy osiągają szczyt swojego sezonu, podaż produktów również powinna wzrosnąć. Ponie-waż objętość produkcji w USA i UE stale rośnie, napięcie wśród nabyw-ców, zwłaszcza w zakresie proszku, rośnie. Dłuższe terminy i ogranicze-nie uprawnień do wody w dorzeczu Murray Darling mogą wywrzeć istot-ny wpływ na oferowane przez Au-stralię mleko.

Komisja Europejska opublikowała po-równanie prognoz FAPRI i OECD-FAO, prezentujące perspektywy światowe-go rynku produkcji rolnej do roku 2019. Obie prognozy wykazują „wielki potencjał wzrostu cen mleka na świe-cie w następnym dziesięcioleciu, który może zostać spowodowany znaczą-cym wzrostem liczby mieszkańców i zapotrzebowania" i są bardziej opty-mistyczne niż perspektywy ubiegło-roczne. Przewiduje się, że na świecie ceny wzrosną o 2-4 proc. rocznie, FA-PRI prognozy są bardziej optymistycz-ne - ceny pozostaną stabilne po okre-sie lat 1999-2006. Oczekuje się, w porównaniu z latami 1996-2006, największy wzrost produk-cji, masła, a co za tym idzie - sera, OMP i nieodtłuszczonego mleka w proszku. Zakłada się, że światowa produkcja mleka wzrośnie o 2,2 proc. rocznie, największy wzrost prognozuje się w krajach rozwijających się. Produkcja nieodtłuszczonego mleka w proszku i masła powinna wzrosnąć w szybszym czasie niż OMP i sera. Handel świato-wy powinien wzrosnąć, jednak FAPRI jest bardziej optymistycznie nastawio-na, zwłaszcza wobec masła, podczas gdy OECD spodziewa się, że wzrost

produkcji w Rosji uwarunkuje zmniej-szony import. FAPRI spodziewa się większego zuży-cia OMP, wzrostu wskaźnika produkcji (2 proc. rocznie w porównaniu z mniejszą niż 1 proc.) oraz handlu, na-tomiast OECD/FAO oczekuje większe-go udziału Indii, Ukrainy i Brazylii w handlu OMP, w obliczu spadku udzia-łu UE, USA i Oceanii do 60 proc. han-dlu. Obie prognozy dla nieodtłuszczo-nego mleka w proszku są podobne – produkcja wzrośnie zaledwie do 3 proc. rocznie, mniej niż w ostatnim dziesięcioleciu, natomiast w Argenty-nie i Brazylii wzrośnie liczba eksporte-rów. Oczekuje się zmniejszenia impor-tu nieodtłuszczonego mleka w prosz-ku z Chin i FAPRI spodziewa się, że Chiny staną się innym eksporterem. Światowa produkcja masła powinna wzrosnąć do 3 proc. rocznie, ale eks-port z USA i UE powinien się zmniej-szyć. Konsumpcja i produkcja sera powinna wzrosnąć o około 2 proc. rocznie. Handel powinien rosnąć w obliczu stawania się przez Chiny głównym konsumentem, ale przewiduje się zmniejszenie eksportu UE wskutek wzrostu popytu wewnętrznego.

7

Światowe ceny niektórych wyrobów mleczarskich Lt/kg

Nazwa producenta Srednia cena USA CME, FOB 2009 2010 Wahanie %

36 tydz.

(08 31-09 04) 33 tydz.

(08 16-20) 34 tydz.

(08 23-27)

35 tydz. (08 30-09 03)

36 tydz. (09 06-10)

tygodnio-wy

roczny

Masło, AA CME

6,23 12,78 12,90 13,25 13,17 -0,59 111,50 Ser typu Ched-dar, w blokach 6,98 9,90 10,00 10,24 10,22 -0,14 46,52 LMP, Region Centralny i Wschodni, FOB 5,43 7,80 7,19 7,33 7,31 -0,22 34,73 OMP, Średnia krajowa, FOB 6,36 9,64 9,73 9,81 9,83 0,18 54,57 Serwatka w proszku, Region centralny, FOB 1,57 2,07 2,07 2,06 2,04 -1,03 30,13 W Europie Zachodniej, na eksport, FOB 2009 2010 Wahanie %

34-35 tydz. (08 17-28)

32-33 tydz. (08 09-20)

34-35 tydz. (08 23-09 03)

2 tygo-dniowy

roczny

Masło, 82% tł. 6,96 13,15 13,41 1,95 92,68 LMP 5,32 7,56 7,67 1,50 44,26 OPM 6,17 9,56 9,30 -2,67 50,78 Masło topione 7,54 14,48 14,77 1,95 95,94 Serwatka w proszku 1,36 2,66 2,65 -0,60 94,49

Państwa Oceanii, na eksport, FOB 2009 2010 Wahanie %

34-35 tydz. (08 17-28)

32-33 tydz. (08 09-20)

34-35 tydz. (08 23-09 03)

2 tygo-dniowy

roczny

Masło, 82% tł. 5,17 10,79 11,13 3,21 115,53 LMP 5,17 7,99 8,42 5,35 62,96 OPM 5,41 8,39 9,00 7,21 66,31 Ser typu Cheddar 6,68 10,39 10,66 2,60 59,44

RYNEK NAWOZóW

Producenci nadal podnoszą ceny AN (azotanu amonu) we Francji i Zjed-noczonym Królestwie, jednak stop-niowo budzi to sprzeciw. Znaczna część rynku jest zajęta i uważnie śledzi się ceny mocznika w obu kra-jach. Na razie ceny mocznika zatrzy-mały się na 380 dolarach w Egipcie, jednak w listopadzie jest jeszcze wiele do zrobienia, i dzisiaj szereg rynków nie wykazuje wielkiego zain-teresowania. Sporo dokonano w Europie Północno-Zachodniej. Hisz-pania przyjęła wyjątkowo mało ła-dunków w ostatnich tygodniach, a ich cena wynosiła średnio 365 dola-rów, natomiast Włosi wciąż nie są gotowi wkroczyć na rynek. Ceny UAN (mocznika i azotanu amonu) są nieco niższe we Francji, oraz rynek międzynarodowy, po kilkumiesięcz-nym ciągłym spadku, po woli zaczy-na się ożywiać. Rynek francuski obecnie jest dość pełny, w porówna-niu z okresem zastoju, i nabywcy z USA poszukują transakcji do całko-witego zaspokojenia własnych po-trzeb. W Europie sytuacja na rynkach fosforanów jest spokojna, tymcza-sem rynek międzynarodowy wciąż jeszcze przynosi pewny zysk. Kilka ładunków zostało rozdysponowa-nych od Phosagro do portów w Am-sterdamie, Rotterdamie i Antwerpii, natomiast obecne ceny litewskie stają się bardziej atrakcyjne niż pół-nocnoafrykańskie. Podobnie rów-nież libański fosforan trisodu staje się bardziej konkurencyjny w Euro-pie Północno Zachodniej niż sub-stancje z Afryki Północnej.

Europejskie ceny nawozów

8

Źródło: Fertecon European Fertilizer Fax, 29 October 2010

Belgia - €/t luzem 29 Października 15 Października Saletra amonowo-wapniowa 27 % 245-252 243-249 Chlorek potasu granulowany 60 % z ma-gazynów 322 322 Fosforan dwuamonowy 18-46 % $ 600-610 605-610 Francja - €/t luzem Saletra amonowa 33,5 % granulowana 270-310 250-300 Saletra amonowa 33,5 % bryłki 280-290 270-275 Mocznik 46% bryłki n.m. n.m. Mocznik 46% granulowana 295-300 295-300 Fosforan dwuamonowy 18-46 % 430-435 438-400 Chlorek potasu granulowany 60 % 320-323 320-323 Niemcy- €/t luzem Saletra amonowo-wapniowa 27 % 225-239 225-239 Mocznik 46% bryłki 265-270 265-270 NPK 15-15-15 CIF 320 320 Fosforan dwuamonowy 18-46 %

porcie 432-435 432-439 Irlandia - €/t Mocznik 46% n.m. n.m. Saletra amonowo-wapniowa 27,5 % n.m. n.m. 27-6-6 del n.m. n.m. Włochy- €/t Mocznik 46% granulowana 330-340 330-340 Mocznik 46% bryłki 315-320 320-330 Saletra amonowo-wapniowa 27 % 240 240 Fosforan dwuamonowy 18-46 % 440-450 445-450 Holandia - €/t luzem Saletra amonowo-wapniowa 27 % 225-235 225-235 Chlorek potasu granulowany 60 %

z magazynów 322-323 322-323 Hiszpania - €/t luzem Saletra amonowo-wapniowa 27 % 245 225-245 Mocznik 46% bryłki 305-310 305-310 Fosforan dwuamonowy 18-46 % 421-427 421-427 NPK 15-15-15 320-350 320-323 Zjednoczone Królestwo - £/t fasuota Saletra amonowa 34,5 % dostarczana do gospodarstwa 285-290 275-280 Saletra amonowa 34% 270-275 265-275 Mocznik 46% bryłki luzem 240-245 240-245 Mocznik 46% bryłki luzem 280-290 275-280 Fosforan dwuamonowy 18-46 % luzem 375-378 355-368 Kraje Bałtyckie – US $/t 28 Października 14 Października Mocznik 46% 335-339 322-328 Saletra amonowa 34% bryłki 250-257 250-255 Roztwór mocznika i azotanu amonowego 32 % 255-265 265 Fosforan dwuamonowy 18-46 % 525-558 525-558 MAP12-52% 540-567 532-555 Chlorek potasu 60% standardowy 340-365 340-360

Jeśli chodzi o szacowanie pod względem obwodu, najbardziej na przestrzeni kwartału ilość obsza-rów przekazywanych zmniejszyła się w obwodzie tauroskim (lit. Tau-ragės) (o 40,7 proc.) i poniewieskim i kowieńskim (o~37,5 proc.), nieco mniej – w obwodzie telszańskim (o 34,6 proc.) oraz szawelskim, wileń-skim i olickim (o 28,1-31,0 proc.).

Najmniej aktywność spadła w ob-wodzie wiłkomierskim (lit. Utenos) (o 16,1 proc.), mariampolskim (o 20,8 proc.) i kłajpedzkim (o 25,1 proc.) W porównaniu z III kwarta-łem 2009 r., obszary przekazywane były mniejsze jedynie w obwodach tauroskim i szawelskim (o 17,6 - 18,7 proc.) oraz kowieńskim (o 1,7 proc.). W innych obwodach były one większe, zwłaszcza w obwo-dach kłajpedzkim (o 52,6 proc.), telszańskim (o 35,3 proc.) i wiłko-mierskim (o 21,0 proc.).

Od państwa w ciągu III kwartału 2010 r. nabyto 6,58 tys. ha gruntów o przeznaczeniu rolniczym. Trans-akcje te również nie wykraczają poza ogólny kierunek rynku, oraz w ciągu kwartału nabywane obszary zmniejszyły się nawet o 48,0 proc., jednak mimo to były nawet o 26,4 proc. większe niż przed rokiem.

Na przestrzeni III kwartału 2010 r. obszar oddanych w zastaw grun-tów o przeznaczeniu rolniczym (11,95 tys. ha) zmniejszył się nie-znacznie, w porównaniu z tak wiel-kim zmniejszeniem się obszarów przekazywanej ziemi prywatnej i państwowej – jedynie o 8,5 proc., i był nawet o 23,6 proc. większy niż przed rokiem. Oznacza to, że w III kwartale grunty były intensywnie oddawane w zastaw, natomiast stosunek ziemi oddanej w zastaw do przekazanych gruntów prywat-nych i państwowych wzrósł do 37,9 proc. (w II kwartale jeszcze było zaledwie 26,9 proc.), tj. prawie osią-gnął poziom lat 2007-2008.

Redakcja publikacji: AB “Agrowill Group”, Smolensko g. 10, Wilno Tel./faks: +370 5 2335340; +370 5 2335345; e-mail: info@agrowill.lt Zamów nieodpłatnie aktualności na stronie www.agrowill.lt

Po wzroście trwającym trzy kwartały z rzędu, aktywność na rynku gruntów o przeznaczeniu rolniczym w III kwarta-le 2010 r. ponownie się zmniejszyła. Chociaż spadek aktywności, w porów-naniu z poprzednim kwartałem był znaczący (30,4 proc.), jednak pomimo to wydawnictwo statystyczne "Agro rinka, Nr. 20" podaje, że należałoby to wiązać z wahaniami sezonowymi na rynku. Zazwyczaj właśnie trzy kwarta-ły roku charakteryzują najmniejsze objętości przekazywanej ziemi. Słab-szy niż oczekiwano urodzaj kultur zbożowych nie musiał znacząco wpły-nąć na dochody rolników i popyt na grunty, gdyż odpowiednio (jeśli nie bardziej) wyrosły również ceny pro-dukcji rolnej na świecie. W III kwartale 2010 r., na Litwie prze-kazano 24,97 tys. ha prywatnych gruntów o przeznaczeniu rolniczym, tj. o 30,4 proc. mniej niż w II kwartale, jednak o 7,3 proc. więcej niż w III kwartale 2009 r. Chociaż rynek się oży-wił, na podstawie przekazanego ob-szaru jest to drugi najgorszy wynik kwartalny od 2004 r., jednak ogólny obszar przekazany w ciągu trzech kwartałów już jest o 3,42 proc. więk-szy niż w 2004 roku w analogicznym okresie i nawet o 16,5 proc. większy w porównaniu z rokiem 2009. Jeśli chodzi o ocenę struktury nabyw-ców, obszar gruntów nabywanych przez podmioty prawne w ciągu kwar-tału zmniejszył bardziej niż w wypad-

ku osób fizycznych. Po znaczącym wzroście aktywności w II kwartale (37,6 proc.), w III kwartale 2010 r. pod-mioty prawne nabyły zaledwie 2,34 tys. ha gruntów o przeznaczeniu rolni-czym (9,4 proc. wszystkich transakcji), tj. nawet 51,1 proc. mniej niż w II kwartale, jednak o 11,6 proc. więcej niż przed rokiem. W ciągu roku aktywność podmiotów prawnych wzrosła relatywnie bardziej niż osób fizycznych, które nabyły zale-dwie o 6,8 proc. więcej gruntów niż przed rokiem. Ogólny obszar nabyty przez podmioty prawne na przestrze-ni trzech kwartałów również był na-wet o 39,5 proc. większy niż przed ro-kiem, tymczasem gdy w wypadku osób fizycznych - zaledwie o 13,5 proc. Pod względem terytorialnym rynek rozwijał się dość równomiernie. Na Litwie Zachodniej, Wschodniej i Środ-kowej w ciągu kwartału aktywność osób fizycznych zmniejszyła się o 28,0-30,2 proc., na Litwie Południowej – o 22,8 proc. na obszarach wokół Wilna, gdzie ziemia jest bardziej kupowana pod zabudowę, a nie w celu rozwoju rolnictwa – zaledwie o 9,8 proc. Nieco bardziej różnice zaostrzyły grunty na-bywane przez podmioty prawne. Licz-ba takich przekazań zmniejszyła się w Litwie Środkowej, gdzie stanowiły one 13,5 proc. (w II kwartale nawet 21,5 proc.) wszystkich transakcji – 58,5 proc.

RYNEK ZIEMSKI O PRZEZNACZENIU ROLNICZYM

Źródła: Fertecon European Fertilizer Fax,

29 October 2010, Dairy Industry Newsletter October 12,

2010, Vol 22, No. 12, Dairy Industry Newsletter October 26,

2010, Vol 22, , No. 13; World Grain October 2010,

Agro rinka, Nr. 20 (147)/2010 m., www.vz.lt , www.fendt.com,

www.valstietis.lt; www.ukiozinios.lt; www.lrytas.lt, zum.lt, manoukis.lt, savasu-kis.lt, strony internetowe innych przedsię-biorstw oraz inne publiczne źródła infor-

macji

9

Rynek gruntów rolnych w III kwartale 2010 r.