Kraków, nr 100, wrzesień – październik 2011

To ostatnia szansa na zmiany! Wchodzę do gry!

Grażyna GAJPrzewodniczę organizacji międzyzakładowej Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych, a także pełnię funkcję Przewodni-czącej regionu małopolskiego OPZZPiP.

Jestem Sekretarzem Zarządu Krajowego OZZPiP, Wiceprzewodniczącą Forum Wojewódzkiego Związków Zawodowych, jestem członkiem Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego w Krakowie i Powiatowej Rady Pracy.

Przez trzy kadencje byłam radną, jedną kadencję pełniłam w Gminie Bolesław, dwie natomiast byłam radną powiatową w Olkuszu.

Szanowni Państwo,Jestem kandydatką do Senatu RP w nadchodzących wyborach.Jako bezpartyjna, startuję z listy SLD, poparła mnie oficjalnie Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych

w Krakowie. Nie przywieziono mnie w teczce, wyszykowanej w Warszawie, bo ten kawałek Polski (powiaty:

olkuski, miechowski, krakowski) to moja mała Ojczyzna, z którą związałam się na zawsze węzłami rodzinny-

mi, prawie czterdziestoma latami pracy w zawodzie, służbą społeczną. Dla tej niedoinwestowanej ziemi, któ-

ra w przemianach ostatniego 20-lecia nie zdołała przebić się do sukcesów gospodarczych i pozostaje wciąż

na poziomie rozwoju dalekim od krajowej czołówki, pragnę poświęcić swe siły i zdolności. Wiem, że znacz-

na część naszych problemów może być rozwiązana tylko na szczeblu centralnym, głównie w Parlamencie.

Chcę się w nim znaleźć nie po to, by zadawać szyku statusem polityka. Mam konkretne plany i zamierzenia

dotyczące tego, co należy zmienić w naszym życiu publicznym, w położeniu grup społeczno - zawodowych,

takich jak środowisko pielęgniarek i położnych, a także mieszkańców wsi i małych miast. Salony władzy mi

nie imponują. Chcę wnieść do Izby mój zapał i moje doświadczenie w społecznej pracy na szczeblu ogól-

nopolskim, zdobyte na gruncie wieloletniej działalności związkowej. Byłam uczestnikiem pamiętnej batalii

moich koleżanek, zgromadzonych w miasteczku namiotowym pod Urzędem Rady Ministrów. Zrozumiałam,

że nawet zwycięskie manifestacje, nie są w stanie skutecznie wpływać na losy Polaków, te rozstrzygają się

bowiem w ogniwach władzy ustawodawczej, jakimi są Sejm i Senat. Kiedy się tam znajdę, nie grozi mi wy-

obcowanie od zwyczajnych ludzkich spraw. Zajmowanie się nimi, służenie ludziom, to moja codzienność

i moja druga natura. Można powiedzieć: mam to we krwi...

Urodziłam się w 1953 roku, całe dorosłe życie podporządkowałam pracy w zawodzie pielęgniarki. Obecnie

pracuję w NZOZ Nowy Szpital w Olkuszu jako specjalista pielęgniarstwa rodzinnego. Na wieloletni staż spo-

łecznikowski składa się bezinteresowna działalność na niwie związkowej.

Grażyna Gaj

3

W NUMERZE

AKTUALNOŚCISprawozdanie końcowe z prac Okręgowej Komisji Wyborczej Małopol-

skiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Krakowie 4

Pierwsze czepkowanie w PPWSz w nowym targu 5

notatka o pikniku integracyjnym z okazji dnia dziecka, który miał

miejsce w Wiśniowej dnia 11 czerwca 2011r. 6

Pozycja prawna pielęgniarki w polskim systemie ochrony zdrowia 8

PRAWNIERzecznik Odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych 10

zdarzenia niepożądane, a odpowiedzialność w praktyce zawodowej

pielęgniarek i położnych 13

ROZMAITOŚCIRelacja z uroczystości wręczenia odznaczeń „Sprawiedliwi wśród

narodów Świata” 17

Aleksandra dąmbska (Rudecka) h. Godziemba (1902-1988 rok) 18

ZAWODOWOSalonik Historii Pielęgniarstwa 21

Informacje Komisji Kształcenia 25

OGŁOSZENIAKonkursy 26

Wydaje:Małopolska Okręgowa IzbaPielęgniarek i Położnych

Adres redakcji:Biuro Małopolskiej Okręgowej IzbyPielęgniarek i Położnych31-153 Krakówul. Szlak 61tel./fax 12 422-88-54

e-mail:biuro@moipip.org.pl

Biuro czynne:w poniedziałek w godz. 10:00 – 18:00;w pozostałe dni tygodniaw godz. 8:00 – 16:00

Sprawy związanez PRAWEM WYKOnYWAnIA zAWOdUzałatwiane są w poniedziałek, wtorek,środę i piątek w godz. 9:00 – 15:00(czwartek – dzień wewnętrzny)

Porad prawnychdla członków samorządu z zakresu:▷ PRAWA PRACY▷ PRAWA MEdYCznEGOudziela radca prawnyzbigniew Cybulskiwe wtorki w godz. 10:00 – 12:00,w środy w godz. 14:00 – 16:00telefon: 12 422-88-54

Porad prawnychdla członków samorządu z zakresu:▷ PRAWA CYWILnEGO▷ PRAWA ROdzInnEGO▷ PRAWA KARnEGO▷ PRAWA PRACYudziela adwokatMonika Caław poniedziałki w godz. 15:30 – 17:00telefon: 12 422-88-54

Kasa czynna codzienniew godz. 8:00 – 16:00

Uprzejmie informujemy o zmianie konta bieżącego – aktualnie posiadamykonto bieżące w Krakowskim Banku Spółdzielczym,I Oddział w Krakowie, nr rachunku:20 85910007 0020 0054 9815 0009Wszystkie wpłaty składek prosimy kierować na ww. nr rachunku bankowego.

mgr Anna Sas,Skarbnik Małopolskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych

Posiedzenia Komisji Socjalnej odbywają się w pierwsząśrodę miesiąca

Rzecznik odpowiedzialności zawodowej pełni dyżury w każdą środęw godz. 15:00 – 16:00

Okręgowa Komisja Wyborcza MOIPiP została po-wołana przez Małopolską Okręgową Radę Pielę-gniarek i Położnych uchwała nr 835/V/2011 z dnia 18 stycznia 2011 r.

Okręgowa Komisja Wyborcza działa na podstawie: Regulaminu Okręgowej Komisji Wyborczej Małopol-skiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych z dnia 10 stycznia 2007 r.

na pierwszym posiedzeniu OKW ukonstytuowała się w następującym składzie: Przewodniczący:

Stanisław ŁukasikV-ce Przewodnicząca:

danuta AdamekSekretarz:

Beata MarzecCzłonkowie:tadeusz Wadas, Janina Łęgosz,Maria Bal,Jolanta Łysak,Halina Serafin,Ewa zielińskaKomisja opracowała swój harmonogram działania usta-

lając terminy wyborów w poszczególnych rejonach wybor-czych. Utworzono 63 rejony wyborcze. Rejony wyborcze obejmowały zakłady opieki zdrowotnej i inne jednostki or-ganizacyjne, w których wykonują zawód pielęgniarki i po-łożne. Wyboru delegatów dokonywano w stosunku jeden delegat na 40 członków samorządu.

Prace OKW przebiegały zgodnie z ustalonym har-monogramem. Pierwsze zebranie wyborcze odbyło się 13.04.2007 r. ostatnie w dniu 08.09.2007 r.

- W 6 rejonach dokonano wyboru delegatów podczas pierwszego zebrania wyborczego.

- Pozostałe wybory dokonywane były w drugim terminie.

- W 3 rejonach wybory nie odbyły się z powodu braku

obecności członków rejonu wyborczego. Pomimo dokonanych poprawnie zawiadomień, na zebranie nie zgłosili się członkowie tych rejonów lub przychodziły pojedyncze osoby (patrz rejon nr 57, 61, 62).

- Podczas zebrań wyborczych dokonywano również wyborów Pełnomocników na okres VI kadencji.

Wybrano 336 delegatów na okres VI Kadencji MOIPiP.Po przeprowadzonych wyborach w rejonach wyborczych,

nie wniesiono ani jednego odwołania, w jednym przypad-ku udzielono wyjaśnień dotyczących pierwszego terminu w rejonie nr 23.

Podczas zebrań wyborczych w wielu przypadkach okaza-ło się, że pielęgniarki i położne nie dokonują obowiązku re-jestracyjnego w izbie okręgowej. dotyczy to tych osób, które nie zarejestrowały się w naszej izbie a pracują w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia na terenie działania na-szej izby. takie osoby nie mogły znaleźć się na listach wy-borczych. należy wysnuć wniosek, że potrzebny jest me-chanizm prawny, który spowoduje konieczność aktualizacji danych o pielęgniarkach i położnych w okręgowym rejestrze prowadzonym przez izby okręgowe. Apelujemy do wszyst-kich by wszelkie zmiany zgłaszać w dziale Prawa Wykony-wania zawodu naszej izby, a w okresie przedwyborczym sprawdzać czy nasze nazwisko widnieje na listach w danych rejonach wyborczych. z uwagi na fakt, że jedna osoba pra-cuje w kilku zakładach pracy, nie można jej umieścić na kil-ku listach wyborczych. Komisja postanowiła wykazać takie osoby w jej głównym miejscu zatrudnienia, chyba, że taka osoba wcześniej zgłosiła, do którego rejonu chce należeć.

dokumentacja wyborcza została zabezpieczona w tecz-kach i pozostaje zarchiwizowana w siedzibie izby przez okres całej VI kadencji. Po tym okresie powinna zostać zniszczona.

Wszystkim nowo wybranym delegatom komisja wy-borcza składa serdeczne gratulacje. Informacje o terminie i miejscu zjazdu Sprawozdawczo-Wyborczego wraz z ma-teriałami zjazdowymi zostaną wysłane do delegatów drogą pocztową.

Sprawozdanie końcowe z prac Okręgowej Komisji Wyborczej Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Krakowie

Stanisław Łukasik● Przewodniczący Okręgowej Komisji Wyborczej

4

Kraków, dnia 9 września 2011 r.

AKTUALNOŚCI

AKTUALNOŚCI

22 lipca br. w Centrum Dydaktyczno-Bibliotecznym w Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkole Za-wodowej w Nowym Targu – zwanej Podhalanką, po raz pierwszy miało miejsce uroczyste czepkowa-nie absolwentek studiów stacjonarnych kierunku Pielęgniarstwa.

Instytut Pielęgniarstwa PPWSz w nowym targu kształci pielęgniarki od 2001 roku w systemie studiów stacjonar-nych i niestacjonarnych. W ciągu 10 lat kształcenia Insty-tut Pielęgniarstwa ukończyło łącznie 812 absolwentów: 349 absolwentów studiów stacjonarnych, 463 absolwentów studiów niestacjonarnych, w tym 177 osób, które ukończyły studia niestacjonarne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej.

do tej pory absolwenci studiów stacjonarnych i niesta-cjonarnych kierunku Pielęgniarstwa podczas uroczysto-ści zakończenia studiów otrzymywali karty absolutoryj-ne, dyplomy ukończenia studiów oraz miniaturkę czepka pielęgniarskiego. W tym roku akademickim uroczystość zakończenia studiów miała szczególną oprawę, nie tylko z powodu wspomnianego czepkowania, ale także z powo-du tego, że studenci studiów niestacjonarnych ubrani byli w odświętne stroje – togi i birety.

tradycja czepkowania ma swoją historię i łączona jest z przynależnością do grupy zawodowej – przyjęcie do zawo-du. natomiast czepek pielęgniarski jest symbolem zawodu. Warto w tym miejscu wspomnieć, że historię nakrycia gło-wy zapoczątkowały w 1876 roku pielęgniarki amerykańskie

ze szpitala w Waszyngtonie. Początkowo czepek pełnił rolę ochronną dla włosów, z biegiem lat stał się nieodłącznym elementem ubioru każdej pielęgniarki. W Polsce pierwsze wzory czepka pojawiły się w szkołach kształcących pielę-gniarki od 1911 roku.

W szkołach pielęgniarskich, tradycja czepkowania tj. wręczania czepka białego po roku nauki, a potem kolej-nych pasków, aż do nałożenia na głowę absolwentce czepka z szerokim czarnym paskiem, nie została przeniesiona do wyższych szkół zawodowych i uczelni akademickich kształ-cących pielęgniarki na poziomie licencjatu. trudno jest dzisiaj szukać przyczyny tego. Między innymi, stało się to dlatego, że wiele pielęgniarek wymieniło tradycyjny biały czepek z szerokim paskiem, na identyfikator wraz z symbo-licznym znaczkiem pielęgniarskim wpiętym w klapę mun-duru pielęgniarskiego. Było to spowodowane, przyjętym stanowiskiem I Krajowego zjazdu Pielęgniarek i Położnych z dnia 12 grudnia 1990 roku, w sprawie identyfikatorów zawodowych pielęgniarek i położnych oraz decyzją II Kra-jowego zjazdu naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych z roku 1991, który uchylił konieczność noszenia czepka jako identyfikatora zawodu, a nałożył obowiązek legitymo-wania się plakietką informacyjną, o treści ustalonej decyzją okręgowego organu samorządowego.

Czepek pielęgniarski nadal pozostał w tradycji zawo-du, stanowi bowiem element stroju galowego pielęgniarki. Obecnie coraz więcej szkół zawodowych i uczelni akade-mickich kształcących pielęgniarki wraca do tradycji czep-kowania. Instytut Pielęgniarstwa Podhalanki wraca do tradycji zawodu pielęgniarskiego i od tego roku na stałe wpisuje w uroczyste zakończenia studiów pielęgniarskich, nałożenie czepka z szerokim czarnym paskiem absolwen-tom studiów stacjonarnych.

Podczas uroczystości zakończenia roku akademickiego 2010/11 w naszej uczelni, 26 absolwentkom studiów sta-

Pierwsze czepkowanie w PPWSZ w Nowym TarguKrystyna BuławskaGrażyna Dębska

fot: Władze uczelni, zaproszeni goście i absolwentki PPWSz w nowym targu

fot: Absolwentki PPWSz w nowym targu

5

AKTUALNOŚCI

cjonarnych został nałożony czepek pielęgniarski, po czym odbyło się uroczyste ślubowanie i odśpiewany został hymn pielęgniarski. Uroczystość uświetniły władze Uczelni, za-proszeni goście oraz rodzina absolwentów. Wśród zapro-szonych gości oprócz przedstawicieli kadry pielęgniarskiej placówek opieki zdrowotnej, w którym nasi studenci odby-wają zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe, uczestniczył Przewodniczący MORPiP – mgr tadeusz Wadas, który ufundował absolwentom nie tylko czepki pielęgniarskie, ale także sześć nagród książkowych dla najlepszych absolwen-tów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych.

W trakcie uroczystości, interesujący referat pt.: „Organi-zacje pielęgniarek polskich powstałe i działające po odzy-skaniu niepodległości oraz współcześnie – zasługi dla roz-woju zawodu”, wygłosiła Pani mgr Magdalena Wiśniowska, zwyciężczyni konkursu Pielęgniarka Roku 2010.

druga część uroczystości poświęcona była studentom studiów niestacjonarnych, których znacznie większa licz-ba (111 osób, w tym dwoje mężczyzn) opuściła mury na-szej uczelni. Absolwenci studiów niestacjonarnych po raz pierwszy w naszej uczelni, wystąpili w czarnych togach i charakterystycznych biretach.

z rąk Rektora PPWSz, prof. dr hab. Stanisława A. Ho-dorowicza otrzymywali karty absolutoryjne wraz z certyfi-katami unijnymi dla osób, które ukończyły studia współfi-nansowane ze środków unijnych oraz dyplomy uznania dla osób, które podjęły trud samofinansowania studiów licen-cjackich.

dyrektor Instytutu Pielęgniarstwa dr hab. Iwon Grys wrę-czał dyplomy licencjackie, a opiekun dydaktyczno-wycho-wawczy mgr Maria Półtorak wręczała miniaturkę czepka pielęgniarskiego z logiem naszej uczelni.

na zakończenie uroczystości Rektor – prof. dr hab. Sta-nisław A. Hodorowicz złożył wszystkim absolwentom ży-czenia i żegnając ich, zaprosił jednocześnie na I-szy zjazd absolwentów PPWSz, który odbędzie się we wrześniu br. Ostatnie słowa skierował do absolwentów studiów niesta-cjonarnych, które przeszły do historii. zostały wypowie-dziane bowiem po raz pierwszy w murach naszej Podhalan-ki: „Czapki z głów”. Birety powędrowały w górę, a radości nie było końca.

Warto nadmienić, iż nauczyciele Instytutu Pielęgniarstwa zapoczątkowali tradycje uroczystego zakończenia studiów w Podhalance, która w tym roku dzięki nałożeniu czepków absolwentkom studiów stacjonarnych i założeniu tog wraz z biretami przez absolwentów studiów niestacjonarnych, była wyjątkowym wydarzeniem w naszej społeczności aka-demickiej i lokalnej, czego dowodem są wzmianki o uro-czystości w prasie lokalnej.

Uroczystość prowadziła podobnie jak w latach poprzed-nich, mgr Krystyna Buławska.

W sobotę 11 czerwca w Wiśniowej odbył się Piknik Integracyjny z okazji Dnia Dziecka. Integracyjny, bo spotkały się dzieci będące pod opieką działającego w regionie hospicjum domowego, dzieci z różnymi dysfunkcjami z terenu gminy, ich rodziny, wolontariu-sze, sponsorzy, mieszkańcy gminy.

Organizatorami uroczystości były mające siedzibę w gmi-nie Stowarzyszenie Hospicyjne w Wiśniowej „Bądźmy Ra-zem”, Hospicjum domowe Królowej Apostołów oraz Urząd Gminy Wiśniowa. to było pierwsze takie wydarzenie w historii stowarzyszenia i hospicjum, które od początku 2011 roku objęło opieką domową poza dorosłymi także

Notatka o pikniku integracyjnym z okazji Dnia Dziecka, który miał miejsce w Wiśniowej dnia 11 czerwca 2011r.

Danuta Kowal

fot: zaproszeni goście: od lewej; przewodniczący MORPiP – tadeusz Wadas i Pielęgniarka Roku 2010 – Wiśniowska Magdalena

6

AKTUALNOŚCI

chore dzieci. Pod opieką znajduje się obecnie 16 dzieci. Po-chodzą one z różnych miejscowości powiatu myślenickiego i powiatów sąsiednich.

Program spotkania obejmował Mszę Świętą w kościele parafialnym w Wiśniowej, dedykowaną dzieciom – pod-opiecznym hospicjum domowego i ich rodzinom. Mszę Św. prowadził Proboszcz z Lipnika ks. Janusz Widur – opiekun duchowy wspólnoty hospicyjnej. Uroczystość połączona była z obchodami święta patronki hospicjum, Królowej Apostołów, które przypadło w tym dniu.

dzięki gościnności kierownictwa Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu po Mszy św. spotkaliśmy się w budynku GOK-u, w specjalnie na tę okazję przygotowanej scenogra-fii bajkowego lasu. na spotkanie przybyło ponad 100 osób. Uczestników przywitały Pani Ewa dudzik-Urbaniak – pre-zes zarządu stowarzyszenia hospicyjnego, Pani Barbara Le-chwar – wiceprezes oraz Pani danuta Kowal – kierownik

hospicjum, członek zarządu stowarzyszenia. Podziękowały przyjaciołom i sprzymierzeńcom, dzięki którym mogliśmy zorganizować to święto dla naszych małych podopiecznych. Gościem honorowym spotkania był Pan tadeusz Wadas – Przewodniczący Małopolskiej Okręgowej Rady Pielęgnia-rek i Położnych, który podkreślił ważność oraz potrzebę działalności hospicyjnej, domowej. Jego słowa były podyk-towane znajomością tematyki ruchu hospicyjnego. Przez kilka lat bowiem pełnił on funkcję dyrektora pierwszego hospicjum w Polsce – Hospicjum św. Łazarza w Krakowie.

Bogaty i radosny program kulturalny oraz integracyjne gry i zabawy pozwoliły naszym Podopiecznym na chwilę zapomnieć o trudnościach zmagania się z chorobą i nie-pełnosprawnością. dzieci zostały obdarowane prezentami z potrzebnym sprzętem rehabilitacyjno-pielęgnacyjnym, zabawkami oraz słodyczami.

Spotkanie współfinansowane było ze środków Urzę-du Gminy Wiśniowa pozyskanych na drodze otwartego

konkursu ofert. zakup prezentów dla dzieci dofinansowa-ły Małopolska Regionalna Izba Pielęgniarek i Położnych w Krakowie oraz spółki pielęgniarskie z regionu małopolski. zabawki dla dzieci przekazała nam także Apteka „Centrum” z Myślenic. dzięki pomocy współpracujących z nami spon-sorów: Fundacji „Wawel z Rodziną” z Krakowa, Piekarni i Cukierni „złoty Kłos” z dobczyc, firm gastronomicznych z Wiśniowej: Baro-Kawiarni „Sosenka”, Cafe Baru Hades, Pizzerii Sławomira Cieślika oraz Karczmy zbójnickiej z Woli Skrzydlańskiej – przygotowaliśmy poczęstunek dla gości.

Koordynatorem całości przygotowań była Pani Barbara Lechwar oraz Pani Elżbieta Konieczna z Wiśniowej, należą-ce do władz stowarzyszenia. Pomagała nam młodzież z Wi-śniowej i Lipnika pod opieką Pani Anny Bubuli, Pani Anny Podmokłej oraz Pana Janusza Paszcza. W organizację spo-tkania i pomoc chorym dzieciom aktywnie zaangażowali się dorośli wolontariusze stowarzyszenia, przede wszystkim pielęgniarki hospicyjne oraz wolontariusze młodzieżowi pod opieką pedagogów szkolnych (uczniowie gimnazjum, licealiści). dzięki ich udziałowi panowała niepowtarzalna atmosfera integracji i wspólnoty. Bardzo serdecznie wszyst-kim dziękujemy. na wspólnym oglądaniu przygotowanego programu artystycznego, zabawach i grach upłynęło nam integracyjne popołudnie. Oprócz wymiaru bezpośrednie-go wsparcia socjalnego i emocjonalnego dla chorych dzieci i ich rodzin, akcja miała charakter edukacyjny: przeciwsta-wianie się osamotnieniu w chorobie i rozbudzanie wrażli-wości młodzieży i dorosłych na potrzeby innych.

Mamy nadzieję, że ta impreza pozostanie na długo miłym wspomnieniem dla wszystkich uczestników. Liczymy także, że zaowocuje ona jeszcze większym zainteresowaniem ze strony lokalnej społeczności, naszą działalnością na rzecz wspierania chorych, zwłaszcza tych najmniejszych, w pro-cesach leczenia i rehabilitacji, integracji społecznej, a nawet w spełnianiu niektórych marzeń.

fot: Wspólna zabawa z dziećmi

fot: zaproszeni goście, organizatorzy i podopieczni hospicjum domowego przy wspólnej zabawie

7

Pod takim tytułem odbyła się w Krakowie, w dniu 07 lipca 2011 r. jednodniowa konferencja szkolenio-wa, która miała na celu przedstawienie wprowadza-nych w system ochrony zdrowia rozwiązań. Organi-zatorem szkolenia była Okręgowa Małopolska Izba Pielęgniarek i Położnych, przy współudziale Ogólno-polskiego Związku Zawodowego Pracowników Blo-ku Operacyjnego Anestezjologii i Intensywnej Tera-pii. Gospodarzem konferencji był Przewodniczący Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położ-nych – mgr Tadeusz Wadas.

Wykład szkoleniowy prowadziła dr Małgorzata Serwach, profesor nadzwyczajny WSAP, adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego Uniwersytetu Łódzkiego oraz w Katedrze Poli-tyki Ochrony zdrowia Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

W dniu 15 kwietnia 2011 r. Sejm uchwalił ustawę O działalności Leczniczej. Ustawa zmienia sytuację praw-ną pielęgniarek i położnych w systemie ochrony zdrowia. Wprowadza zmiany, które mają odzwierciedlenie w for-mach wykonywania zawodu pielęgniarek i położnych oraz odpowiedzialności cywilnej, karnej i zawodowej, w sferze obowiązkowych ubezpieczeń.

Konferencja cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. Wśród zaproszonych gości byli przedstawiciele szpita-li małopolskich, goście z Lubelszczyzny, Podkarpacia oraz Śląska.

W konferencji uczestniczyły pielęgniarki naczelne, pielę-gniarki przełożone i oddziałowe. najliczniejszą grupę sta-nowili przedstawiciele wszystkich związków zawodowych, zrzeszających w swoich kręgach pracowników ochrony zdrowia oraz panie pielęgniarki/położne. Sala Kongresowa Akademii Rolniczej w Krakowie mogąca pomieścić w swo-ich murach 320 osób, wypełniona była po brzegi.

Szkolenie miało charakter praktyczny. Celem było przede wszystkim, uzyskanie przez uczestników informacji na te-mat zmian w funkcjonowaniu zawodu. Wszyscy aktywnie uczestniczyli w dyskusji, zadawali pytania oraz uzyskiwali odpowiedzi na nurtujące nas pytania. Wykład pozwolił również przyswoić podstawową wiedzę w temacie ubez-

pozycja prawna pielęgniarki w Polskim Systemie Ochrony Zdrowia

fot: dr Małgorzata Serwach w trakcie wykładu

fot: Uczestnicy konferencji podczas szkolenia

odpowiedzialność cywilna za szkodę wyrządzoną przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej

Wioletta Słowińska

8

AKTUALNOŚCI

pieczeń OC, kierowanych do pielęgniarek i położnych. Pozwolił zrozumieć istotę ubezpieczenia, rozróżnić ase-kurację obowiązkową od dobrowolnej. W trakcie przerw odbywały się rozmowy, niektóre były tak żywiołowe, że ich uczestnicy dyskutowali z wypiekami na twarzach. najwięcej emocji wzbudzały tematy związane z odpowiedzialnością pielęgniarki/położnej za „błąd w sztuce” oraz naruszenie Praw Pacjenta. Przykłady błędów pielęgniarskich oraz błę-

dów położnych z orzecznictwa Sądów Polskich, były przez uczestników bardzo gorąco omawiane nie mniejszym za-interesowaniem cieszyły się zagadnienia związane z wpły-wem prawnej formy zatrudnienia, na odpowiedzialność pielęgniarki czy położnej.

Poszerzenie wiedzy na temat wprowadzanych zmian po-zwoliło zrozumieć nam, jak zmienia się sytuacja naszego zawodu w Polsce.

fot: Przewodniczacy MORPiP tadeusz Wadas podczas otwarcia konferencji

fot: Organizatorzy i uczestnicy konferencji

fot: Współorganizatorzy konferencji: od lewej; Przewodnicząca OzzPBOAiIt Beata Rozen i Sekretarz Bożena duraczewska oraz uczestnicy konferencji

9

AKTUALNOŚCI

PRAWNIE

1. Postępowanie w przedmiocie ustalenia odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych

Jedną z najistotniejszych cech funkcjonowania zawodów zaufania publicznego jest poddanie zachowań ich członków ocenie w zakresie odpowiedzialności zawodowej przed są-dami korporacyjnymi. tak jak członkowie innych zawodów zaufania publicznego, również pielęgniarki i położne pod-legają odpowiedzialności zawodowej przed swymi sądami zawodowymi - pielęgniarek i położnych.

Członkowie samorządu podlegają odpowiedzialności zawodowej przed sądami pielęgniarek i położnych za po-stępowanie sprzeczne z zasadami etyki zawodowej oraz za zawinione naruszenie przepisów dotyczących wykonywa-nia zawodu. Sprawy odpowiedzialności zawodowej pielę-gniarek i położnych rozpatrują okręgowe sądy i naczelny Sąd. Postępowanie przed sądem zawodowym, podobnie jak przed sądem powszechnym, jest dwuinstancyjne.

Sąd pielęgniarek i położnych rozpatruje wyłącznie spra-wy z zakresu odpowiedzialności zawodowej wniesione przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej. W każdym przypadku rzecznik jest więc podmiotem inicjującym po-stępowanie przed sądem zawodowym. W zakresie swoich kompetencji przy okręgowych sądach i Sądzie naczelnym działają rzecznicy odpowiedzialności zawodowej. Rzecz-nicy prowadzą czynności sprawdzające, postępowanie wy-jaśniające i decydują o skierowaniu danej sprawy do sądu, a w trakcie postępowania przed Sądem pełnią funkcję oskarżyciela. Postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej o ten sam czyn, toczy się niezależnie od postę-powania karnego lub postępowania dyscyplinarnego wsz-czętego w jednostce organizacyjnej, w której przepisy szcze-gólne przewidują takie postępowanie. Może ono jednak być zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego.

zasady postępowania przed sądami zawodowymi pie-lęgniarek i położnych, regulują przepisy ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych oraz rozporządzenia Ministra zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 stycznia 1993 r. w sprawie postępowania w przed-miocie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położ-nych (dz. U. z 1993 r., nr 9 poz. 45).

2. Rzecznik odpowiedzialności zawodowejRzecznicy odpowiedzialności zawodowej są organami

samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych. Wybie-rani są na okres kadencji przez okręgowe (rzecznicy okrę-gowi) i naczelny (rzecznik naczelny) zjazdy pielęgniarek i położnych.

Kadencja rzecznika trwa cztery lata. Funkcję tę może on pełnić nie dłużej niż przez dwie następujące po sobie ka-dencje. Rzecznik nie może pełnić swojej funkcji w okresie, kiedy przeciw niemu toczy się postępowanie karne lub po-stępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej. Pro-jekt nowej ustawy o samorządzie (…) zakłada, że funkcje rzecznika odpowiedzialności zawodowej i jego zastępców będą mogły pełnić jedynie pielęgniarki i położne wykonu-jące zawód nieprzerwanie, co najmniej od 10 lat.

W zakresie wykonywanych przez siebie czynności rzecz-nik jest niezależny zarówno od innych organów samorządu, jak i od organów władzy samorządowej i rządowej. Przed upływem kadencji rzecznik może zostać odwołany jedynie przez zjazd.

Poza sytuacją odwołania przez zjazd kadencja rzecznika ulega skróceniu jedynie w przypadkach: - zrzeczenia się mandatu, - skreślenia z listy członków okręgowej izby, - ukarania prawomocnym orzeczeniem okręgowego sądu lub naczelnego Sądu karami zakazu pełnienia funkcji kierowniczych w zakładach opieki zdrowotnej, zawieszenia lub pozbawienia prawa wykonywania zawodu, - skazania prawomocnym wyrokiem na karę dodatkową pozbawienia praw publicznych lub zakazu wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej.

Rola rzecznika odpowiedzialności zawodowej w postę-powaniu przed sądami pielęgniarek i położnych, w istocie odpowiada roli, jaką w postępowaniu karnym wykonuje prokurator. W sprawach nie uregulowanych we wskaza-nej powyżej ustawie i rozporządzeniu, do postępowania w sprawach odpowiedzialności zawodowej, stosuje się od-powiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego.

Obsługę kancelaryjną okręgowego rzecznika odpowie-dzialności zawodowej zapewnia okręgowa rada pielęgnia-rek i położnych, a naczelnego Rzecznika Odpowiedzialno-ści zawodowej - naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych.

Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Pielęgniarek i PołożnychZbigniew Cybulski

10

PRAWNIE

3. Zasady działania RzecznikaW trakcie postępowania rzecznik obowiązany jest badać

i uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na ko-rzyść, jak i na niekorzyść pielęgniarki lub położnej, której dotyczy postępowanie. Powinien czuwać, aby w toku postę-powania jego uczestnicy nie ponieśli szkody z powodu nie-znajomości przepisów prawa. W tym celu zobowiązany jest również udzielać im niezbędnych informacji i wyjaśnień.

Przy ocenie postępowania pielęgniarki lub położnej, rzecznik musi wziąć pod uwagę wszelkie istotne okoliczno-ści, mające wpływ na ocenę zachowania będącego przed-miotem postępowania, w szczególności takie jak: zapew-nienie przez pracodawcę prawidłowych warunków świad-czenia pracy, ilość zatrudnionego personelu w kontekście spełniania minimalnych norm zatrudnienia.

Projekt ustawy o samorządzie (…) rozszerza kompeten-cje naczelnego Rzecznika, który będzie sprawował nadzór nad działalnością okręgowych rzeczników oraz rozpa-trywał skargi na przewlekłość postępowania okręgowych rzeczników. W ramach swoich uprawnień naczelny Rzecz-nik będzie mógł zaznajamiać się z materiałami zbieranymi w toku postępowania oraz z zamierzeniami prowadzącego postępowanie okręgowego rzecznika, jak również wskazy-wać kierunki postępowania. Projekt ustawy zakłada rów-nież rozszerzenie obowiązków okręgowych rzeczników o organizowanie szkoleń dla członków samorządu z zakre-su odpowiedzialności zawodowej.

4. Czynności sprawdzające i postępowanie wyjaśniające

Rzecznik wszczyna postępowanie wyjaśniające, jeżeli uzyskał wiarygodną informację o przewinieniu z zakresu odpowiedzialności zawodowej. nie każda informacja bę-dzie więc stanowiła podstawę wszczęcia postępowania wy-jaśniającego, a jedynie taka której w obiektywny sposób bę-dzie można przypisać walor wiarygodności. Przed wszczę-ciem postępowania wyjaśniającego rzecznik bada z urzędu, czy nie zachodzą okoliczności wyłączające postępowanie. W przypadku stwierdzenia, iż zachodzą takie okoliczności wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowa-nia, które doręcza wraz z uzasadnieniem pokrzywdzonemu i pielęgniarce lub położnej, na którą złożono skargę.

Jeżeli okoliczności wyłączające postępowanie, wystąpią w toku postępowania wyjaśniającego, Rzecznik wydaje po-stanowienie o umorzeniu wszczętego postępowania, które doręcza wraz z uzasadnieniem pokrzywdzonemu i pielę-gniarce lub położnej, której dotyczy postępowanie.

na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania

wyjaśniającego, pokrzywdzonemu przysługuje zażalenie do naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności zawodowej, a jeżeli postanowienie to wydał naczelny Rzecznik – zaża-lenie przysługuje do naczelnego Sądu Pielęgniarek i Położ-nych.

Jeżeli dane istniejące w chwili wszczęcia postępowania lub zebrane w jego toku, zawierają dostateczne podstawy do przedstawienia zarzutów pielęgniarce lub położnej, której dotyczy postępowanie, rzecznik odpowiedzialności zawo-dowej sporządza postanowienie o przedstawieniu zarzutów, ogłasza je niezwłocznie pielęgniarce lub położnej i prze-słuchuje ją na okoliczność tych zarzutów. Postanowienie o przedstawieniu zarzutów zawiera: wskazanie pielęgniarki lub położnej, dokładne określenie zarzucanego jej przewi-nienia zawodowego i uzasadnienie. na wniosek pielęgniar-ki lub położnej, której dotyczy postępowanie, jej obrońca może być obecny przy składaniu wyjaśnień.

W toku postępowania wyjaśniającego rzecznik odpowie-dzialności zawodowej powinien dążyć do wszechstronne-go wyjaśnienia sprawy. W tym celu może on przesłuchać pielęgniarkę lub położną, której dotyczy postępowanie, świadków, biegłych, jak również przeprowadzić inne do-wody. Odmowa złożenia wyjaśnień przez pielęgniarkę lub położną, której dotyczy postępowanie, nie wstrzymuje postępowania.

Projekt nowej ustawy o samorządzie (…) zakłada, że jeśli w postępowaniu, w sprawie odpowiedzialności zawodowej świadek, biegły lub specjalista bez usprawiedliwienia nie stawił się na wezwanie rzecznika, będzie on mógł zwrócić się do sądu rejonowego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby wezwanej, o: 1) nałożenie kary za nieusprawiedliwione niestawien nictwo albo za odmowę zeznań; 2) przymusowe sprowadzenie świadka, biegłego lub specjalisty.

W toku postępowania wyjaśniającego rzecznik zobowią-zany jest do umożliwienia pielęgniarce lub położnej, któ-rej dotyczy postępowanie, złożenia wszystkich wyjaśnień, które uważa ona za istotne dla sprawy. Pielęgniarka lub położna, której dotyczy postępowanie, ma prawo w toku postępowania wyjaśniającego zgłaszać wnioski dotyczące przesłuchania świadków, powołania biegłych oraz przepro-wadzenia innych dowodów. Jeżeli nie zachodzi potrzeba uzupełnienia postępowania wyjaśniającego, rzecznik od-powiedzialności zawodowej wydaje postanowienie o jego zamknięciu, o czym powiadamia pielęgniarkę lub położną, której dotyczy postępowanie. Udostępnia jej wówczas ze-brane dowody oraz umożliwia złożenie dodatkowych wyja-

11

śnień i wniosków dowodowych, w terminie 14 dni od daty doręczenia postanowienia.

Rzecznik odpowiedzialności zawodowej w toku postępo-wania wyjaśniającego, może zwrócić się o przeprowadzenie czynności w ramach tego postępowania do innych rzeczni-ków odpowiedzialności zawodowej.

Każda czynność rzecznika podjęta w danej sprawie prze-rywa okres przedawnienia karalności przewinienia.

Rzecznik wydaje postanowienie o umorzeniu postępowa-nia wyjaśniającego, jeżeli zebrany materiał nie daje podstaw do wniesienia wniosku o ukaranie. Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręcza się pielęgniarce lub położ-nej, której dotyczy postępowanie, pokrzywdzonemu oraz naczelnemu Rzecznikowi Odpowiedzialności zawodowej.

na postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśnia-jącego pielęgniarce lub położnej, której dotyczy postępowa-nie i pokrzywdzonemu, przysługuje zażalenie do naczel-nego Rzecznika. na postanowienie naczelnego Rzecznika o umorzeniu postępowania wyjaśniającego, przysługuje zażalenie do naczelnego Sądu Pielęgniarek i Położnych.

Jeżeli wynik postępowania wyjaśniającego potwierdza zasadność zarzutów stawianych pielęgniarce lub położnej, której dotyczy postępowanie, rzecznik składa właściwemu sądowi pielęgniarek i położnych wniosek o ukaranie.

Wniosek o ukaranie powinien zawierać: 1) imię i nazwisko, nazwisko panieńskie, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania obwinionej pielęgniarki lub położnej oraz jej miejsce pracy i zajmowane stanowisko; 2) dokładne określenie zarzucanego przewinienia zawodowego, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków z niego wynikających; 3) imiona i nazwiska oraz adresy świadków, którzy mają być wezwani na rozprawę, jak również inne dowody; 4) uzasadnienie wniosku.

O skierowaniu wniosku do właściwego sądu pielęgniarek i położnych, rzecznik odpowiedzialności zawodowej zawia-damia pokrzywdzonego, obwinioną pielęgniarkę lub położ-ną i właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych.

Postępowanie wyjaśniające prowadzone przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej, powinno być zakończone w ciągu trzech miesięcy, od daty zawiadomienia o popełnie-niu przewinienia zawodowego. W szczególnie uzasadnio-nym przypadku naczelny Rzecznik może przedłużyć okres postępowania wyjaśniającego, na dalszy czas oznaczony, nie dłuższy niż 3 miesiące. W przypadku niezakończenia postępowania wyjaśniającego w terminie 6 miesięcy, akta

sprawy przekazuje się naczelnemu Sądowi Pielęgniarek i Położnych, który może przedłużyć postępowanie wyja-śniające na dalszy czas oznaczony.

5. Postępowanie przed Sądem Po otrzymaniu wniosku o ukaranie, przewodniczący sądu

pielęgniarek i położnych kieruje sprawę do rozpoznania na rozprawie i wydaje stosowne zarządzenia przygotowujące rozprawę. Jeżeli natomiast uzna, że zachodzą podstawy do umorzenia postępowania lub jego zawieszenia, bądź należy uzupełnić postępowanie wyjaśniające, w takim przypadku kieruje sprawę na posiedzenie niejawne.

na rozprawę wzywa się obwinioną pielęgniarkę lub po-łożną oraz zawiadamia o terminie rozprawy jej obrońcę i rzecznika odpowiedzialności zawodowej. Udział rzecz-nika odpowiedzialności zawodowej w rozprawie jest obo-wiązkowy, ponieważ pełni on przed sądem I instancji funk-cję oskarżyciela. Rozprawę rozpoczyna odczytanie wniosku o ukaranie przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej, po czym przewodniczący sądu pielęgniarek i położnych zwraca się do obwinionej pielęgniarki lub położnej o zło-żenie wyjaśnień. następnie sąd pielęgniarek i położnych przesłuchuje świadków i biegłych lub przeprowadza inne dowody.

Rzecznikowi odpowiedzialności zawodowej i obwinionej pielęgniarce lub położnej przysługuje prawo odwołania od orzeczeń i postanowień kończących postępowanie, w ter-minie 14 dni od daty doręczenia orzeczenia lub postano-wienia wraz z uzasadnieniem. Odwołanie wraz z odpisami dla stron wnosi się do sądu pielęgniarek i położnych, który wydał zaskarżone orzeczenie. Sąd pielęgniarek i położnych w ciągu 7 dni od daty wpływu, przekazuje akta sprawy są-dowi pielęgniarek i położnych właściwemu do rozpoznania odwołania albo odmawia przyjęcia odwołania, jeżeli zosta-ło wniesione po terminie lub przez osobę nieuprawnioną, bądź też jest niedopuszczalne z mocy ustawy. Od postano-wienia o odmowie przyjęcia środka odwoławczego przysłu-guje zażalenie do sądu pielęgniarek i położnych właściwego do rozpoznania odwołania, w terminie 14 dni od dnia do-ręczenia postanowienia.

Projekt nowej ustawy o samorządzie (…) dokonuje po-działu postępowania w przedmiocie odpowiedzialności za-wodowej na cztery etapy: 1) czynności sprawdzające, 2) postępowanie wyjaśniające, 3) postępowanie przed sądem pielęgniarek i położnych, 4) postępowanie wykonawcze.

dwa pierwsze etapy postępowania będą prowadzone

PRAWNIE

12

przez rzecznika. Celem czynności sprawdzających będzie zbadanie okoliczności koniecznych do ustalenia, czy ist-nieją podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego. W trakcie czynności sprawdzających nie będzie się prze-prowadzać dowodu z opinii biegłego, a także czynności wy-magających spisania protokołu, z wyjątkiem przesłuchania w charakterze świadka osoby składającej skargę na pielę-gniarkę lub położną. Celem postępowania wyjaśniające-go będzie natomiast ustalenie, czy został popełniony czyn mogący stanowić przewinienie zawodowe, wyjaśnienie okoliczności sprawy, a w przypadku stwierdzenia znamion przewinienia zawodowego ustalenie osoby obwinionej oraz zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwale-

nie dowodów dla sądu pielęgniarek i położnych.W postępowaniu przed sądem rzecznik w dalszym cią-

gu będzie pełnił funkcję oskarżyciela. zgodnie z projektem ustawy celem postępowania przed sądem pielęgniarek i po-łożnych jest, pociągnięcie do odpowiedzialności sprawcy przewinienia zawodowego oraz ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnianiu przewinień zawodowych, a tak-że zapobieganie im oraz umacnianie poszanowania pra-wa i zasad współżycia społecznego. Celem postępowania wykonawczego natomiast, będzie wykonywanie orzeczeń zapadłych w toku postępowania przed sądem pielęgniarek i położnych.

PRAWNIE

Odpowiedzialność zawodowa jest jedną z odpowie-dzialności, która wynika z przynależności do okre-ślonej grupy zawodowej, przyjętych norm prawnych i deontologicznych.Sprawy odpowiedzialności zawodowej regulują: ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych; rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 stycznia 1993 r. (na podstawie delegacji ustawowej zamieszczonej w art. 54 ust. 2 ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych), w sprawie postępowania w przedmio-cie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i po-łożnych, Kodeks postępowania karnego, do którego przepisów można się odwołać w sprawach nieuregu-lowanych w ustawie.

Artykuł 38 wyżej przytoczonej ustawy w swojej treści wskazuje na dwa niezależne źródła odpowiedzialności za-wodowej – „członkowie samorządu podlegają odpowie-dzialności zawodowej przed sądami pielęgniarek i położ-nych za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki zawodo-wej oraz za zawinione naruszenie przepisów dotyczących wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej”.

Wskazane uregulowania prawne obligują pielęgniarki, położne do przestrzegania zasad określonych w kodeksie etyki zawodowej oraz przepisów dotyczących wykonywa-nia zawodu pielęgniarki i położnej.

Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawo-dowej składa się z trzech etapów:

1. postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej,

2. postępowania przed sądem pielęgniarek i położnych,3. postępowania wykonawczego, które prowadzi

Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych.Sąd pielęgniarek i położnych oraz rzecznik odpowiedzial-

ności zawodowej działają niezależnie od powszechnego wymiaru sprawiedliwości.

Rzecznik odpowiedzialności zawodowej wszczyna postę-powanie wyjaśniające, jeżeli uzyskał wiarygodną informa-cję o przewinieniu z zakresu odpowiedzialności zawodo-wej (§19 Rozporządzenia MziOS z dnia 19 styczna 1993 r. w sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych).

Rzecznik odpowiedzialności zawodowej przed wszczę-ciem postępowania wyjaśniającego bada z urzędu, czy nie zachodzą okoliczności wyłączające postępowanie. Spraw-

Zdarzenia niepożądane, a odpowiedzialność w praktyce zawodowej pielęgniarek i położnychDanuta Fijałkowska-Salawa● Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych

13

PRAWNIE

dza, czy pielęgniarka położna jest członkiem okręgowej izby pielęgniarek i położnych. Bada również, czy treść zło-żonej skargi dotyczy błędu medycznego (po zapoznaniu się z definicją błędu), czy jest to opis zdarzenia niepożądanego. Błąd medyczny jest bowiem bardzo trudno jednoznacznie zdefiniować. W czasie postępowania wyjaśniającego rzecz-nik rozpatruje więc, wszelkie okoliczności czynu wskazane-go w skardze.

Postępowanie sprzeczne z zasadami etyki zawodowej

Kodeks Etyki zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzecz-pospolitej Polskiej wynika z ogólnych norm etycznych, zobowiązuje do przestrzegania praw człowieka i dbania o godność zawodu pielęgniarki i położnej. Kończąc etap kształcenia pielęgniarka, położna składa przyrzeczenie. Kodeks Etyki zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczpo-spolitej Polskiej, rozpoczyna się również przyrzeczeniem. zasady etyki zawodowej zapisane w kodeksie określają normy postępowania pielęgniarek i położnych wobec pa-cjenta, praktyki zawodowej, środowiska zawodowego, samorządu zawodowego, społeczeństwa. normy zakładają wzajemny szacunek, poszanowanie godności w relacjach wzajemnych i w stosunku do pacjenta. Relacje pomię-dzy pacjentem a pracownikiem opieki zdrowotnej mają charakter szczególny.

na pracownikach ochrony zdrowia spoczywa nie tylko obowiązek posiadania specjalistycznego wykształcenia, systematycznego doskonalenia swojej wiedzy i umiejętno-ści, ale także moralny obowiązek nie nadużywania zaufania, zachowania taktu i szczególnej wrażliwości. Przestrzeganie praw przysługujących pacjentom uznane musi być za szcze-gólnie ważne. Prawa pacjenta określają szczególne stosunki, które istnieją pomiędzy pacjentem, a instytucją lub osobą świadczącą usługi medyczne. Prawa pacjenta znajdują swo-je odzwierciedlenie w przepisach prawnych.

nie przestrzeganie Praw Pacjenta może być egzekwowane w ramach odpowiedzialności zawodowej, cywilnej lub pra-wa karnego, jeżeli zachowanie lekarza, pielęgniarki, położ-nej, innego pracownika nosiły znamiona czynu zabronio-nego pod groźbą kary.

Ustawa, rozporządzenie nie precyzują, jakiego rodzaju czyny są sprzeczne z zasadami etyki zawodowej. W kon-kretnej sytuacji ocena zgodności zachowania pielęgniarki lub położnej z zasadami etyki zawodowej, wymagać bę-dzie porównania tego zachowania z wzorcem określonym w Kodeksie Etyki zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzecz-pospolitej Polskiej.

Zawinione naruszenie przepisów dotyczą-cych wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej

W przypadku odpowiedzialności ponoszonej z tytułu naruszenia przepisów dotyczących wykonywania zawodu, zachowanie pielęgniarki lub położnej będące przedmiotem oceny, porównywane będzie z przepisami ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej.

Regulacje zawarte w rozdziale 4 ustawy zasady wyko-nywania zawodów pielęgniarki i położnej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy, zawierają normy, których naruszenie skutkować będzie od-powiedzialnością zawodową, np. nie zachowanie obowiąz-ku tajemnicy informacji związanej z pacjentem uzyskanych w związku z wykonywanym zawodem – art.21 w/w ustawy.

Przepisy określające zasady wykonywania zawodu, których naruszenie może powodować odpowiedzial-ność zawodową, znajdują się również w innych ustawach, np. postępowanie naruszające prawa pacjenta określone w art.19 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r., z późn. zm. O zakładach opieki zdrowotnej, np. niedopełnienie formal-ności uzyskania świadomej zgody pacjenta – art.15-19 ustawy z dnia 31 marca 2009 r. O Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Leczenie za zgodą jest obecnie zasadą. Prawa pacjenta do wyrażania zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych jest gwarantowane przez prawodawcę, a jego naruszenie może rodzić odpowiedzialność zawodową, cywilną, ale także karną.

W ostatnich latach zrobiono w polskich szpitalach dużo, dla poprawy jakości usług i zwiększenia bezpieczeństwa pa-cjentów. Jednym z istotnych elementów jest ryzyko zdarzeń niepożądanych, dotyczących bezpieczeństwa pacjentów, ale także ryzyko zawodowe pracowników, nie tylko medycz-nych, zatrudnionych w jednostkach ochrony zdrowia.

Mówiąc o bezpieczeństwie pacjenta możemy odwołać się do: ustawy o Akredytacji w ochronie zdrowia z 2009 r., ustawy O Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 2008 r., jak również narodowego Programu zdrowia na lata 2007-2015.

Pojęcie „zdarzenia niepożądane” w placówkach ochrony zdrowia w Polsce, znane są od niedawna. Badania nad bez-pieczeństwem pacjentów w szpitalach, jako pierwsze wpro-wadziły Stany zjednoczone Ameryki w latach 90 XX wieku. Wyniki badań wstrząsnęły środowiskiem medycznym z po-wodu ilości zdarzeń niepożądanych, co spowodowało de-batę w świecie na temat bezpieczeństwa pacjenta w szpitalu. W Europie analizy tego problemu w skali kraju w latach 90,

14

jako pierwsi dokonali Holendrzy – wprowadzono wówczas obowiązek raportowania powstałych zdarzeń niepożąda-nych. na podstawie zebranych materiałów dokonano ana-lizy przyczyn tych zdarzeń, opracowano także sposoby ich eliminacji.

W Polsce zjawisko zdarzeń niepożądanych nie jest dosta-tecznie rozpoznane, głównie z powodu braku systemu re-jestracji na poziomie krajowym. Badania w tym kierunku rozpoczęło Centrum Monitorowania Jakości, w Ochronie zdrowia w Krakowie oraz towarzystwo Promocji Jakości Opieki zdrowotnej (tPJ).

Jedna z definicji zdarzenia niepożądanego brzmi – niezamierzone lub nieoczekiwane zdarzenie, nie-związane z naturalnym przebiegiem choroby lub stanem pacjenta, które mogło spowodować lub spowodowało szko-dę u pacjenta korzystającego z opieki zdrowotnej

zdarzenia niepożądane stanowią istotny problem w no-woczesnej ochronie zdrowia, wynika to ze złożoności pro-cesów i procedur.

zdarzenia niepożądane mogą mieć różne przyczyny i różne skutki.

Źródłem zdarzeń niepożądanych może być: personel, pacjenci, aparatura medyczna, mikroorganizmy, wadliwe procedury.

Przyczyną zdarzeń niepożądanych są: pomyłki, błędy, zakażenia, wypadki, błędy w prowadzeniu dokumentacji, zły przepływ informacji, brak wiedzy i doświadczenia, zła organizacja pracy, mała liczba zatrudnionych pielęgniarek, pośpiech, zmęczenie, wypalenie zawodowe itp.

Przykładem zdarzeń niepożądanych są: 1. zgony związane z nieterminowym udzieleniem opieki

medycznej, 2. samobójstwo pacjenta w szpitalu, 3. komplikacje okołoporodowe, okołooperacyjne, 4. błąd w sztuce lekarskiej, 5. błędy w podawaniu leków, 6. upadki pacjentów, urazy, uszkodzenia, 7. przemoc bezpośrednia (nieuzasadniona), izolacja, 8. zakażenia szpitalne, 9. niezgodne badania laboratoryjne, 10. ekspozycja zawodowa, 11. utrata własności przez pacjenta, itp.najczęściej występującymi zdarzeniami niepożądanymi,

związanymi z opieką pielęgniarską są błędy w podawaniu leków, zakażenia.

Przyczyną błędów w podawaniu leków m.in. są: 1. nieczytelnie wpisane zlecenie lekarskie, 2. podanie leku przez inną osobę niż tą, która leki przy-

gotowała (łamana jest zasada jednoosobowej odpo- wiedzialności za podanie leku),

3. złe warunki do przygotowania leków (np. hałas w pomieszczeniu),

4. złe oznakowanie leków (podobne opakowania), 5. pośpiech, zmęczenie.za podanie leku w sposób odbiegający od ustalonych

procedur pielęgniarka może ponieść odpowiedzialność.zwiększył się świadomy udział pielęgniarek w zapew-

nianiu jakości opieki zdrowotnej, ale zwiększył się również udział w zdarzeniach niepożądanych. Pielęgniarki, położne realizują świadczenia zdrowotne, profilaktyczne, diagno-styczne i lecznicze, samodzielnie lub na zlecenie lekarza: obserwują pacjentów, rozpoznają potrzeby pielęgnacyjne, wykonują pomiary, podają leki, przygotowują zestawy, asy-stują przy zabiegach operacyjnych, prowadzą dokumenta-cję pielęgniarską.

W zapobieganiu zdarzeniom niepożądanym konieczne jest koncentrowanie uwagi na całym zespole terapeutycz-nym i uwzględnienie roli wszystkich jego członków.

zdarzenia niepożądane są efektem działania całego syste-mu opieki zdrowotnej:

● zespołu ludzi, ● organizacji świadczeń, ● warunków technicznych, ● sytuacji prawnych.Pielęgniarka, położna współpracuje z przedstawiciela-

mi zespołu terapeutycznego na zasadach partnerskich, przyjmuje osobistą i zawodową odpowiedzialność za wła-sną praktykę. Odpowiedzialność pielęgniarek, położnych w podejmowaniu decyzji zawodowych wymaga wiedzy, doświadczenia i umiejętności, ma istotne znaczenie w za-pewnieniu bezpieczeństwa choremu w środowisku opieki, może minimalizować zagrożenia, zapobiegać zdarzeniom niepożądanym.

Odpowiedzialność za wysoką jakość opieki spoczywa na zespole terapeutycznym w tym na pielęgniarkach i położ-nych, aby sprostać tym oczekiwaniom konieczne jest zapo-bieganie zdarzeniom niepożądanym, poprzez:

1. aktualizację wiedzy i umiejętności pielęgniarskich, 2. prawidłowy przepływ informacji w zespołach tera-

peutycznych, 3. przestrzeganie standardów i procedur, instrukcji me-

dycznych, 4. dostosowanie obsad pielęgniarskich do zapotrzebo-

wania na opiekę, 5. odpowiednie wyposażenie stanowisk pracy pielęgnia-

rek, pomieszczeń dla pacjentów,

PRAWNIE

15

6. usprawnienie organizacji pracy zespołu terapeutycz- nego,

7. upowszechnienie systemu rejestracji zdarzeń niepo- żądanych.

Świadomość wśród pielęgniarek i położnych z zagrożenia zjawiskiem jest w miarę wysoka. Od świadomego działania pielęgniarek i położnych zależy w dużym stopniu możliwość ograniczenia tego zjawiska. zgłaszanie zdarzeń niepożąda-nych nie jest skierowane przeciwko pracownikowi, który zgłosił błąd medyczny lub zdarzenie – eliminuje natomiast zjawisko kolejnej pomyłki.

Wiele zakładów ochrony zdrowia dobrowolnie poddało się ocenie, w oparciu o określone kryteria w celu uzyska-nia Certyfikatu Akredytacyjnego, Certyfikatu zarządzania Jakością zgodnie z normą ISO 9001:2000. W zakładach tych pracownicy monitorują wskaźniki jakości, m.in. rejestrują zdarzenia niepożądane w celu ich identyfikacji i wyelimino-wania błędów na przyszłość.

Wynikami przeprowadzonych badań dotyczących mo-nitorowania zdarzeń niepożądanych w szpitalach na te-renie Polski dzielą się dyrektorzy szpitali, prezentując me-tody i wyniki badania na ogólnopolskich konferencjach, organizowanych przez Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie zdrowia w Krakowie.

WnioskiCzłonkowie samorządu zawodowego podlegają odpo-

wiedzialności zawodowej przed sądami korporacyjnymi. z obserwacji rzeczników, wymiany doświadczeń w czasie

szkoleń organizowanych przez naczelnego Rzecznika Od-powiedzialności zawodowej oraz analizy publikowanych wyników badań opracowanych przez pracowników na-ukowych Katedry i zakładu zarządzania w Pielęgniarstwie, Wydziału Pielęgniarstwa i nauki o zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie wnioskować należy, że:

zAWInIOnE nARUSzEnIE przepisów dotyczących wykonywania zawodu zgodnie z aktualną wiedzą medycz-ną, z zasadami etyki zawodowej wynika ze zbytniej pew-ności siebie, działań rutynowych, braku staranności, nie-znajomości lub lekceważenia przepisów prawa. Wynika to również, z zaniedbań lub zaniechania, z nie przestrzegania zasad sprawowania opieki, pośpiechu, złej organizacji pra-cy, przeciążenia obowiązkami, źle prowadzonej dokumen-tacji, niedostatecznie wyposażonego stanowiska pracy. Inną przyczyną jest także brak współpracy, wzajemnego posza-nowania koleżanek pielęgniarek. Pielęgniarki składają nie-stety skargi jedna przeciwko drugiej, nie szanują zapisów Kodeksu Etyki zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczy-

pospolitej Polskiej, w szczególności Rozdziału IV. Jednak nie za wszystko obarczać odpowiedzialnością na-

leży pielęgniarki i położne. zakłady opieki zdrowotnej funkcjonujące w dobie go-

spodarki rynkowej, zmierzają do optymalizacji kosztów, co często wiąże się z minimalizacją zatrudnienia. Coraz po-wszechniejszym zjawiskiem jest deficyt kadry. narastający niedobór kadrowy to zarządzanie ryzykiem potencjalnych zdarzeń niepożądanych. Obciążenie pracą ma istotne zna-czenie, w zapewnianiu odpowiedniej opieki pielęgniarskiej. niedobory kadrowe bowiem uniemożliwiają podnoszenie kwalifikacji, często będąc przyczyną zaniedbań i wykroczeń zawodowych.

Rzecznik Odpowiedzialności zawodowej oraz Sąd Pie-lęgniarek i Położnych czuwają, aby w toku postępowania jego uczestnicy nie ponieśli szkody z powodu nieznajomo-ści przepisów prawa i w tym celu udzielają im niezbędnych informacji i wyjaśnień, zgodnie z zapisem § 2. pkt. 3 Roz-porządzenia Ministra zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 stycznia 1993 r. W sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych.

Piśmiennictwo:1. derlacki Jacek, Postępowanie rzecznika odpowie-

dzialności zawodowej w przedmiocie odpowiedzialno-ści zawodowej pielęgniarek i położnych. Odpowiedzial-ność zawodowa pielęgniarek i położnych, (red.) Grażyna Rogala-Pawelczyk, wydawca: nIPiP.

2. dr n med. Piątek Anna, Zdarzenia niepożądane w praktyce zawodowej pielęgniarek, Konferencja mię-dzynarodowa 12-13 maj 2009 r., wydawca: naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych.

3. Hajdukiewicz dariusz Radosław, Metody redukcji ryzyka.

4. Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. O zawodach pielęgniarki i położnej (dz. U. z 1996 r. nr 151, poz. 1217).

5. Pawelczyk Bartosz, Odpowiedzialność cywilna za szkodę wyrządzoną w związku z leczeniem. Medyczna wokanda, wydawca: naczelna Rada Lekarska.

6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecz-nej z dnia 19 stycznia 1993 r. W sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej pielęgnia-rek i położnych.

7. Rogala-Pawelczyk Grażyna, Odpowiedzialność za-wodowa w świadomości współczesnej pielęgniarki. Kon-ferencja międzynarodowa 12-13 maj 2009 r., wydawca: naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych.

PRAWNIE

16

ROZMAITOŚCI

Ambasador Izraela w Polsce Zvi- Rav-Ner podczas uroczystej ceremonii, wręczył medale i dyplomy honorowe przyznane pośmiertnie 19 polskim boha-terom, którzy w czasie Holokaustu z narażeniem życia nieśli pomoc prześladowanym Żydom.

Uroczystość rozpoczęto odegraniem hymnu państwowe-go Polski i Izraela, a następnie ambasador wygłosił podnio-słe i zaangażowane przemówienie.

W imieniu odznaczonych, medale odebrali przedsta-wiciele 8 rodzin. W tej uroczystej, pełnej wzruszeń cere-monii wzięło udział ok. 250 osób z wielopokoleniowymi rodzinami, oraz goście z: Izraela, USA, Austrii. Polacy, w czasie okupacji niemieckiej ratowali 9-11 prześladowa-nych Żydów w różnym wieku: od 1 roku do 18 lat i starszych (całą rodzinę).

Po wręczeniu medali, głos zabierali w imieniu odznaczo-nych członkowie rodzin oraz zaproszeni goście.

niżej podpisana I.I. znalazła się na tej uroczystości, jako przedstawicielka Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie oraz ta, która znała osobi-ście p. Aleksandrę dąmbską-Rudecką (Lesię) pielęgniarkę lwowską. zaprosiła mnie rodzina p. Lesi.

Pierwszą osobą prezentowaną wg alfabetu była A. dąmb-ska-Rudecka pracująca w 20-leciu wolnej Polski we Lwo-wie aż do roku 1944. to drugie jej nazwisko było fałszywe ze względu na fakt, że „po piętach” deptało jej n.K.W.d. W czasie okupacji niemiecko-sowieckiej we Lwowie, za-brała do siebie chłopca pochodzenia żydowskiego na na-zwisko Felek Sawicki (11 lat) i przywiozła go do swej siostry Marii dąmbskiej-Brykczyńskiej. Rodzina Marii i Marcina Brykczyńskich mieszkała w Skołyszynie (12 km od Jasła i 20 km od Gorlic). Mieli 4-ro dzieci: Antoninę, Józefa, Olgę i teresę. Przyjęli Felka S. jako 5-te swoje dziecko. niedaleko dworu była stacja kolejowa, tam niemcy pobudowali ba-raki dla żołnierzy niemieckich, a oficerowie mieszkali we dworze. dom był obszerny, 1-no piętrowy, szeroki.

Rodzina ziemiańska państwa Brykczyńskich była katolic-ka o silnych korzeniach patriotycznych i Felek „wtopił” się

w tę rodzinę. dokładnie nauczył się swojego nowego życio-rysu. z parafii pobliskiej przyjeżdżał ks. Wigner i katechi-zował Felka, potem go ochrzcił, a nowy członek parafii był bardzo zaangażowanym wiernym i to później w dorosłym życiu procentowało; był bardzo przyzwoitym człowiekiem.

dwie siostry Brykczyńskie teresa i Olga były obecne na ceremonii i w imieniu Rodziców Marii i Marcina Brykczyń-skich oraz w imieniu p. dąmbskiej-Rudeckiej Aleksandry, Olga (też pielęgniarka) odebrała odznaczenie. Olga Bryk-czyńska wspomina: Felek był bardzo inteligentnym chłop-cem i miał „żelazną” wolę. tak też dorastał w Skołyszyniu. Później w Gdańsku skończył medycynę – chirurgię, osiedlił się w Warszawie. założył rodzinę i miał dwoje dzieci: Pawła i Małgosię. nadal był aktywnym katolikiem oraz przewod-niczącym K.I.K.-u w Warszawie. Przy tym pracował spo-łecznie jeżdżąc do zakładu niewidomych w Laskach.

Po śmierci ojca, Paweł Sawicki jest opiekunem rodzin K.I.K.-u w Warszawie. Córka Małgorzata, po mężu Batorska, ukończyła polonistykę i historię sztuki. dwa lata temu roz-poczęła starania o odznaczenie jw., gdyż wcześniej w książ-kach ojca swego Feliksa Ignacego Sawickiego, który zginął w 1979 roku w wypadku samochodowym, znalazła książkę autorstwa jego kuzyna z Izraela, a w treści informację, że Feliks (Sandauer) Sawicki został we Lwowie jako 11-12-letni chłopiec uratowany przez pielęgniarkę, którą Rosjanie za-brali (taką posiadał informację). Pani Małgorzata wiedziała, że Feliks Sawicki wychował się w rodzinie Brykczyńskich w Skołyszynie, a dzieci obu rodzin żyją nadal w przyjaźni.

Relacja z uroczystości wręczenia odznaczeń „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata” zorganizowanej przez ambasadę Izraela w Warszawie, w Żydowskim Muzeum „Galicja” w Krakowie w dniu 26.06.2011 r.

Irena Iżycka

fot: Przedstawiciele osób odznaczonych podczas odbioru medali

17

ROZMAITOŚCI

dzieci i wnuki państwa Brykczyńskich przyjeżdżały do Warszawy, do wuja Feliksa Sawickiego; to były i są auten-tyczne więzy rodzinne.

Siostry dąmbskie: Izydora i Aleksandra kończyły filozofię we Lwowie, ale Lesia ukończyła też na początku lat 20-tych w wolnej Polsce w Warszawie Szkołę Pielęgniarstwa, gdzie później pracowała we Lwowie do lat 40-tych. następnie od 1945 roku pracowała w Gdańsku, w Szkole Pielęgniar-stwa, gdyż tam pracowała siostra p. Lesi Iza (Izydora), która w 1956 r. dostała katedrę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i obie siostry tu się przeniosły.

Wtedy właśnie p. Lesia włączyła się w pielęgniarstwo pa-rafialne, które organizowała p. Hanna Chrzanowska w Kra-kowie. Obie pielęgniarki znały się z okresu 20-lecia wolnej Polski i były bardzo zaprzyjaźnione.

Ja poznałam p. Lesię jako sekretarkę w Komisji Histo-rycznej PtP, gdy p. Hanna na pogrzebie Anny Rydlówny dokooptowała mnie na jej miejsce do Komisji Historycznej PtP w Krakowie. Był to rok 1969. W kilka lat później zmarła Hanna Chrzanowska. Był rok 1973, gdy zostałam przewod-niczącą ww. Komisji, decyzją seniorki teresy Kulczyńskiej. następny pogrzeb był Lesi Rudeckiej w Rudnej Wielkiej. Uczestniczyłam w nim w imieniu 2-óch członków Komisji Historycznej PtP w Krakowie, pań; Anny Mańkowskiej-Mulakowej i teresy Kulczyńskiej.

W 1956 roku siostry dąmbskie zamieszkały w Krakowie, przy ul. Podwale 1 m 5. Obecnie mieszka tam siostrzenica

p. Lesi, koleżanka Olga Brykczyńska (85 lat), z którą w jej rodzinie dorastał Felek Sawicki, jej rówieśnik. dwoje ich rodzeństwa: Antonina i Józef już nie żyją, a teresa Bryk-czyńska, siostra Olgi, wyszła za Woźniaka i mieszka w Rzeszowie.

Olgę Brykczyńską poznałam wcześniej niż jej ciotkę p. Lesię dąmbską-Rudecką, na niwie zawodowej. Obie by-łyśmy instruktorkami wojewódzkimi w pielęgniarstwie pe-diatrycznym. Ona była w Rzeszowie, a ja w Krakowie. Były to chyba wczesne lata 60-te zeszłego wieku.

Cieszę się, że mogłam uczestniczyć w tej doniosłej uro-czystości oraz w spotkaniu rodzinnym, w mieszkaniu Bryk-czyńskich, podczas którego oddaliśmy się wspomnieniom.

Urodzona 11 września 1902 roku w Rudnej w powiecie rzeszowskim, w rodzinie ziemiańskiej. Jej dzieciństwo było dostatnie i szczęśliwe. Edukację w zakresie szko-ły podstawowej odbywała, ówczesnym zwyczajem, w domu. W 1920 roku zdała maturę w gimnazjum sióstr Urszulanek we Lwowie. Po odbytym przeszko-leniu, krótko pracowała jako siła pomocnicza w PCK. W tym samym roku rozpoczęła studia na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Po czterech latach studiów uzyskała absolutorium z filozofii i biologii.

We wrześniu 1924 roku wstąpiła do Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa za dyrekcji Helen Bridge. Wśród jej nauczy-cielek były Maria Wiszniewska i teresa Kulczyńska, które po powrocie ze stypendium Fundacji Rockefellera w Bosto-nie, otrzymały angaż w warszawskiej szkole. Po otrzymaniu dyplomu i uzyskaniu prawa wykonywania zawodu powró-ciła do Lwowa i tam podjęła pracę w poradni przeciwgruź-liczej towarzystwa Walki z Gruźlicą. Okresowo pracowała także w lecznicy tegoż towarzystwa w Hołosku pod Lwo-wem. Po pierwszej wojnie światowej problem gruźlicy na-rastał. zubożenie ludności, kryzys gospodarczy, pogłębiały

Aleksandra Dąmbska (Rudecka) h. Godziemba(1902-1988 rok)

Helena Matoga

fot: Odznaczenia ,,Sprawiedliwi wśród narodów Świata”

18

ciężką sytuację towarzystwa, utrzymującego się z funduszy uzyskiwanych ze zbiórek publicznych. W czynnej od 1908 roku poradni, pracowały szkolone na sześciotygodniowych kursach przyuczone pielęgniarki, odwiedzające chorych w domach. W latach 1925–1926 zaangażowano dwie pierw-sze dyplomowane pielęgniarki, w tym Aleksandrę (Lesię) dąmbską. Wprowadziły one nowy, profesjonalny styl pracy – założyły kartoteki, wdrożyły systematyczne, jak również doraźne, odwiedziny w celu wykrycia gruźlicy w domach niezarejestrowanych w poradni. zorganizowały też lotną kolumnę przeciwgruźliczą, udając się do podmiejskich miej-scowości w niedzielne poranki, aby wychodzący z kościoła mogli skorzystać z odczytu i obejrzeć wystawę o tematyce przeciwgruźliczej. nawiązywały kontakty z higienistkami szkolnymi, a także organizacjami charytatywnymi. Korzy-stały z przekazów radiowych. Bardzo ciekawą inicjatywą było organizowanie wspólnie z Anną Mańkowską (również absolwentką Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa), wystaw w pociągach. Cieszyły się one zainteresowaniem pasaże-rów, jako tzw. Lotne Kolumny i Lotne Wystawy. Kolejarze z wielkim zrozumieniem przystąpili do współpracy z pielę-

gniarkami, które cieszyły się ogromnym szacunkiem, nawet lwowskich złodziei. zdarzyło się bowiem, że Aleksandra dąmbska została okradziona w pracy. Sprawcą był młody złodziejaszek, który pochwalił się starszemu koledze łupem w skradzionej torebce. Po dwóch dniach zgłosił się skruszo-ny, oddając torebkę i prosząc o poświadczenie, że nic z niej nie zginęło. tak mu polecili „starsi z fachu”.

W roku 1928 dąmbska brała udział w zjeździe Między-narodowej Unii Przeciwgruźliczej w Rzymie, gdzie zapo-znała się z całokształtem zagadnień związanych z walką, z gruźlicą na forum międzynarodowym. zaangażowała się w pracę powstałego w 1925 roku Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek zawodowych (PSPz). Była stałym członkiem zespołu redakcyjnego „Pielęgniarki Polskiej”, organu PSPz – miesięcznika pod redakcją Hanny Chrzanowskiej. do-kształcała się, ukończyła trzymiesięczny kurs promienio-lecznictwa stosowanego w gruźlicy skóry. Ukończyła kurs dla przedszkolanek oraz kurs ogrodniczy.

Po wybuchu II wojny światowej została zmobilizowana jako pielęgniarka pociągu sanitarnego nr 66, wyposażone-go przez zakon Rycerzy Maltańskich. Mieściło się w nim 350 łóżek. Obsadę stanowił jeden lekarz, trzy pielęgniarki, sześć sanitariuszek, trzy siostry pogotowia PCK. W okoli-cach Sambora pociąg z rannymi został zbombardowany i unieruchomiony. Część rannych odtransportowano do szpitala w Samborze. trzy pielęgniarki pozostały przez kil-ka dni w unieruchomionym pociągu z czterdziestoma sze-ścioma ciężko rannymi i umierającymi żołnierzami. znają-ca dobrze język niemiecki Aleksandra, przejęła dowodzenie i udało jej się uzyskać zgodę urzędującego niemca na urzą-dzenie szpitala w budynku szkoły w Samborze.

Po zabezpieczeniu pacjentów, uzyskała pozwolenie od radzieckich władz na powrót do Lwowa i pracę w po-radni przeciwgruźliczej jako pielęgniarka terenowa, a od 1941 roku, jako starsza pielęgniarka. W tym też roku pod-jęła pracę konspiracyjną na terenie Lwowa. Była członkiem zWz-AK, o pseudonimie „zuzanna”. Organizowała tajne kursy dla sanitariuszek, szkoląc je w prowadzonym punk-cie opatrunkowym poradni. Podjęła współpracę z lwow-skim oddziałem RGO (Rada Główna Opiekuńcza) w sekcji więziennictwa. Opiekowała się rodzinami wojskowych, or-ganizowała dostawy żywności, leków, bielizny do więzień, przemycała grypsy. Szczególną troską otaczano uchodźców z Wołynia, gdzie dokonywano rzezi na zamieszkujących tam Polakach. Opiekowała się uwięzioną przyjaciółką ks. Karoliną Lanckorońską, dla której uzyskała zgodę na dostarczanie książek oraz dożywianie. na terenie placówki RGO prowadziła tajny, centralny magazyn środków medycz-

ROZMAITOŚCI

fot: Aleksandra dąmbska 1926 rok

19

ROZMAITOŚCI

nych dla oddziałów Armii Krajowej. dzięki energicznej po-stawie i dobrej znajomości języka, udało jej się przeforsować w Gestapo zgodę, na dostarczanie dla więźniów jarzyno-wych zup na mięsie, gotowanych w zorganizowanej kuchni. Miała wolny wstęp do więzień. W okresie eksterminacji Ży-dów uratowała żydowskiego chłopca Felka, którego przy-prowadził do jej lwowskiego mieszkania niemiec (prawdo-podobnie z pochodzenia Austriak lub Włoch). Chłopiec, jak się okazało, był synem lwowskiej lekarki pediatry i ad-wokata. Umieściła go w swoim rodzinnym domu, u siostry Marii, z której dziećmi Felek się wychowywał. Ukrywała też inne żydowskie dzieci, oddawane jako „aryjskie”, pozbawio-ne opieki rodziców, które przekazywał za drobne upominki niemiecki urzędnik. dzieci te umieszczano w zakładzie ss. Marianek we Lwowie. W lutym 1945 roku, Lesia została ostrzeżona przez pracującą w poradni młodą Ukrainkę, o grożącym jej aresztowaniu przez nKWd. Uciekła przez okno. Pod fikcyjnym nazwiskiem Rudecka – jako wdowa po inż. Antonim Rudeckim (wedle zachowanego aktu rzeko-mego ślubu z 20 stycznia 1944 roku) – ukrywała się u rodzi-ny siostry mieszkającej w Mielcu. W przyszłości podawała, że jest wdową po zaginionym inż. Antonim Rudeckim.

Po zakończeniu wojny w 1945 roku, podjęła pracę w nowo powstałej Szkole Pielęgniarstwa przy Akademii Medycznej w Gdańsku, na stanowisku kierownika szkole-nia w lecznictwie otwartym, za dyrekcji Jadwigi Romanow-skiej. Była cenionym pedagogiem, organizowała praktyki, wykładała. Prowadziła szkolenia na kursach przygotowaw-czych do egzaminów państwowych oraz innych organizo-wanych przez Akademię Medyczną i Marynarkę Wojenną na terenie Gdańska. Jej siostra – filozof Izydora dąmbska wykładała w Szkole Pielęgniarstwa psychologię. Lesia była członkiem organizacji społecznych, prowadziła podobnie jak we Lwowie, pracę oświatowo-sanitarną. W 1958 roku wraz z siostrą, która objęła katedrę na Uniwersytecie Jagiel-lońskim, przeniosła się do Krakowa, gdzie podjęła pracę w Pielęgniarstwie Parafialnym, pod kierownictwem Han-ny Chrzanowskiej. Równocześnie starała się o uzyskanie świadczeń emerytalnych. działała w krakowskim oddziale PtP, jako członek komisji Historycznej. Współpracowała z Anną Mańkowską-Mulakową, przyjaciółką z lat szkol-nych i lwowskich. Była współpracownicą także swojej na-uczycielki – teresy Kulczyńskiej, którą zawiozła na wózku inwalidzkim do bazyliki oo. Franciszkanów, na spotkanie papieża Jana Pawła II z chorymi, podczas jego pierwszej pielgrzymki do Polski. Po dwudziestu latach pracy pielę-gniarki parafialnej, opiekowała się chorą siostrą. Sama rów-nież odczuwała narastające z wiekiem dolegliwości, spo-

wodowane chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych i naczyniową w nogach.

zmarła w Krakowie, 10 lutego 1988 roku z powodu za-wału mięśnia sercowego. Jak podaje rodzina, kilka miesięcy przed śmiercią, po wielu latach odnalazła Rudecką, szuka-jąc dąmbskiej, kobietę mieszkającą w Australii, która jako żydowska dziewczynka została uratowana przez Lesię.

Odznaczona: dwukrotnie Srebrnym Krzyżem zasłu-gi, Krzyżem Armii Krajowej, Odznaką za wzorową pracę w służbie zdrowia, Odznaką PtP-u. nie przyjęła przyzna-nego jej Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski. 20 czerwca 2011 roku odznaczona została medalem Spra-wiedliwy wśród narodów Świata.

W artykule wykorzystano: opracowania w formie ma-szynopisów – relacje rodzinne prof. Barbary Judkowiak i Olgi Brykczyńskiej, życiorys napisany przez Aleksandrę dąmbską-Rudecką oraz wspomnienie Marii Obercowej, msp., A. Mańkowska-Mulakowa, „Życiorys” mps.

Publikacje: 1. dąmbska Aleksandra, „Z pracy przeciwgruźliczej”,

Pielęgniarka Polska, 1930 r.2. Lanckorońska Karolina, „Wspomnienia wojenne”,

Kraków 2001 r.3. Myślenicki Wojciech, „Tragedia pociągu sanitarnego

Nr 66”, Odra nr 35 z 14 IX 1958 r.4. Rumun Alina, „Życie i praca Aleksandry Dąmbskiej-

Rudeckiej”, Pielęgniarka i Położna 1988 r.5. Pochylone nad człowiekiem, red. Barbara Jezierska,

praca zbiorowa warszawskich pielęgniarek, t. II wyd. I Warszawa 1993 r.

fot: Kardynał Karol Wojtyła, wśród chorych, na rekolekcjach w trzebini; w drzwiach stoi o. Leon Knabit; w jasnej sukience – Aleksandra dąmbska-Rudecka; na wózku; okryta szalem – generałowa Prażmowska

20

ZAWODOWO

Zapraszam do poznania ekspozycji dokumentującej działalność związaną z tworzeniem się i rozwojem pie-lęgniarstwa w Krakowie. Jesteśmy dumni z prekursorek zawodu, które w trud-nych dla Ojczyzny i Społeczeństwa okresach podjęły działania opiekuńcze nad potrzebującymi. Dzięki ich aktywności w zakresie szeroko rozumianej opiekuńczo-ści, tworzyło się pielęgniarstwo. Podjęta inicjatywa zorganizowania stałej ekspozycji gromadzonych od ponad stu lat dokumentów, kronik, albumów, fotografii, listów, przedmiotów użytkowych, była oczekiwana przez absolwentów Krakowskiej Szkoły Pielęgniarek i jej kontynuatora Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum, aby uchronić od zapomnienia osiągnięcia naszych poprzedniczek z my-ślą o kształceniu następnych pokoleń pielęgniarek.

znać udokumentowaną historię polskiego pielęgniarstwa jest naszą powinnością. Oby prekursorki naszego zawodu, oddane jego rozwojowi z ich wysokim poczuciem odpo-wiedzialności służenia innym, nie tylko chorym, stały się wzorem do naśladowania. Wszechstronnie wykształcone, o postawie moralnej i społecznej godnej szacunku, całkowi-cie identyfikowały się z głoszonymi zasadami. te indywidu-alności nadawały kierunek i charakter pracy wychowawczej i dydaktycznej, która opierała się na wartościach uniwer-salnych, niepoddających się koniunkturalnym wpływom. towarzyszyła im świadomość, że na rozwój zawodu mogą i powinny wpływać same, chociaż nie jest to łatwe.

Świadomość dokonań naszych poprzedniczek powinna motywować do działań na rzecz pielęgniarstwa, gdyż nasi na-stępcy zapytają nas, co zostawiliśmy po sobie. nasze obecne dokonania kształtują przyszłość, ale staną się przeszłością i od nas zależy czy dobrą, czy złą.

tworzenie się i rozwój pielęgniarstwa w Krakowie było dokumentowane i opublikowane w licznych artyku-łach i pozycjach książkowych przez Marię Epstein, Annę Rydlównę, teresę Kulczyńską, Hannę Chrzanowską, Ja-dwigę Kaniewską-Iżycką, Stefanię Poznańską, Kazimierę zahradniczek1.

Pierwszą wystawę zgromadzonych dokumentów zorga-nizowano 16 października 1982 r. z okazji nadania Medycz-nemu Studium zawodowemu nr 1 Wydział Pielęgniarstwa w Krakowie, imienia Anny Rydlówny. dokumenty te były eksponowane w czasie kolejnych uroczystości zorganizo-wanych z okazji 75, 80 i 85-lecia kształcenia pielęgniarek w Krakowie. Od 1991 r. była to stała ekspozycja w budynku szkolnym Medycznego Studium zawodowego nr 1 Wy-dział Pielęgniarstwa im. A. Rydlówny przy ul. Michałow-skiego 12, zaprojektowana i wykonana przez nauczycieli – mgr Marię Maj i mgr Romualdę Mosur oraz nauczyciela

1. Obszerne informacje na ten temat zawarte są w K. Zahrad-niczek (red.) Dzieje pielęgniarstwa w Krakowie, Kraków 2011.

Salonik Historii PielęgniarstwaKazimiera Zahradniczek

„Nie można oddać się żadnemu zawodowi, ani rozumnie, ani korzystnie, o ile się do pewnego stopnia nie zna jego historyi. (…) Powinniśmy zatem wiedzieć, jak zwód pielęgniarski powstał, jakimi drogami postępował oraz pod czyim kierunkiem najlepiej się rozwijał. Posiadając tę wiadomość, każda z nas będzie mogła pokierować i wpłynąć na pomyślny rozwój i przyszłość pielęgniarstwa, zgodnie z jego historycznym posłannictwem”.

Anna Rydlówna, Historya pielęgniarstwa, niepublikowana, Centralne Archiwum Pielęgniarstwa, Polskiego przy zarządzie Głównym Polskiego towarzystwa Pielęgniarskiego w Warszawie

fot: Wejście do budynku Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa Wydzia-łu nauk o zdrowiu Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie, ul. Kopernika 25, z widocznym nad nim napisem „Vniwersy-tecka Szkoła Pielęgniarek i Opiekvnek zdrowia” odsłoniętym w czasie re-montu elewacji w 2010 r.

21

ZAWODOWO

bibliotekarza Bartłomieja Ciećkiewicza. W gablotach na dwu piętrach umieszczono znaczące dokumenty powsta-łe od roku 1911. Ekspozycja ta była bardzo istotnym czyn-nikiem w kształtowaniu postawy zawodowej kształconych pielęgniarek, cieszyła się dużym zainteresowaniem histo-ryków medycyny, nauczycieli, studentów i uczniów z kraju i z zagranicy.

Po zakończeniu działalności Medycznego Studium za-wodowego nr 1 Wydziału Pielęgniarstwa im. A. Rydlów-ny w 2001 r. i usunięciu stałej ekspozycji, podejmowano działania zmierzające do ponownego jej zorganizowania, w budynku obecnego Instytutu Pielęgniarstwa i Położnic-twa Wydziału nauk o zdrowiu Uniwersytetu Jagiellońskie-go Collegium Medicum przy ul. Kopernika 25, zakupio-nego przez Fundację Rockefellera i związanego od 1925 r. z kształceniem pielęgniarek.

W dniu 9 grudnia 2009 r. Rada Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa podjęła uchwałę, o zorganizowaniu stałej eks-pozycji na parterze budynku przy ul. Kopernika 25, w po-mieszczeniu z kominkiem, nazywanym od kilkudziesięciu lat „salonikiem”. Wykonanie projektu aranżacji i zorganizo-wanie ekspozycji powierzono dr Kazimierze zahradniczek i dr Annie Majda.

Podjęte i przeprowadzone prace były udziałem także na-uczycieli Pracowni teorii i Podstaw Pielęgniarstwa.

Salonik Historii Pielęgniarstwa zorganizowano w czasie przygotowań związanych ze 100-leciem powstania Szkoły zawodowych Pielęgniarek w Krakowie.

Otwarcia ekspozycji dokonano 17 maja 2011 r., a na jej opiekuna powołano dr Annę Majdę.

Poniżej przedstawione są wybrane eksponaty znajdujące się w Saloniku Historii Pielęgniarstwa.

fot: Salonik Historii Pielęgniarstwa ze znajdującym się w nim kominkiem, pianinem stanowiącym własność Marii Epstein i stołem, przy którym pra-cowała Hanna Chrzanowska.

fot: Książeczka Legitymacyjna dla zawodowej pielęgniarki t. Kulczyńskiej wydana przez Szkołę zawodowych Pielęgniarek wraz z regulaminem dla pielęgniarek z 1921 r.

22

fot: dokumenty nauczycieli Szkoły zawodowych Pielęgniarek.

ZAWODOWO

fot: Sztandar Medycznego Studium za-wodowego nr 1 Wydział Pielęgniarstwa im. A. Rydlówny w Krakowie.Umundu-rowanie uczennic Uniwersyteckiej Szko-ły Pielęgniarek i Opiekunek zdrowia.

fot: Sztućce z monogramem Uniwersyteckiej Szkoły Pie-lęgniarek i Państwowej Szkoły Pielęgniarstwa, przekaza-ne przez Fundację Rockefellera i UnRRA około 1948 r.

fot: Szafy biblioteczne z lat 30-tych XX w. nad nimi reproduk-cje: Stańczyk (J. Matejko) i Cmentarze (L. Wyczółkowski), które znajdowały się w gabinecie dyrektora szkoły do 2001 r. Orygi-nalne peleryny, które stanowiły część umundurowania uczen-nic i pielęgniarek.

fot: Szafy biblioteczne z lat 30-tych XX w. z podręcznikami do pielęgniarstwa. Wśród nich wykłady z Public Health nursing University of toronto w Kanadzie, sporządzone przez t. Kulczyńską w czasie szkolenia w latach 1925-26, 38-częściowy skrypt dotyczący pielęgniarstwa oraz pracy młodszej instruktorki w klasie w Uniwersyteckiej Szkole Pielęgniarsko-Położniczej w Krakowie oraz podręczniki do pielęgniarstwa, których autorkami bądź redaktorkami były: t. Kulczyńska, H. Chrzanowska, St. Wołyńska, St. Poznańska, K. zahradniczek, H. Lenartowicz, M. Kózka, L. Płaszewska, E. Wilczek-Rużyczka, E. Walewska, A. Majda.

fot: Maszyny do pisania; teresy Kul-czyńskiej oraz Uniwersyteckiej Szko-ły Pielęgniarek i Opiekunek zdrowia przekazanej przez Fundację Rockefelle-ra i UnRRA około 1948 r.

23

Żywię nadzieję, że zgromadzone dokumenty i ich zawartość staną się dla społeczności pielęgniarskiej źródłem wiedzy o własnej tożsamości zawodowej. Bowiem bez zrozumienia przeszłości trudno byłoby tworzyć pielęgniarstwo i budować jego przyszłość.

fot: Prawo wykonywania zawodu t. Kulczyńskiej wydane w 1924 r. fot: Prawo wykonywania zawodu t. Kulczyńskiej wydane w 1957 r.

ZAWODOWO

fot: Opinia Elżbiety Borkowskiej uczennicy Szkoły zawodo-wych Pielęgniarek w Krakowie, wydana po odbyciu praktyki.

fot: Strona z księgi pamiątkowej Uniwer-syteckiej Szkoły Pielęgniarek i Opiekunek zdrowia z egzaminu dyplomowego pierw-szych absolwentek w dniu 13 lutego 1928 r.

fot: Wpis Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego oraz jego żony Michaliny i syna Michała w księdze pamiątkowej Uniwersyteckiej Szkoły Pie-lęgniarek i Opiekunek zdrowia, w czasie pobytu w dniu 27.07.1929 r.

24

ZAWODOWO

ZASADy NAbORU NA SZKOLENIA, KURSy I SPECJALIZACJE terminy naboru i szczegółowe informacje odnośnie kształcenia podyplomowego podawane są na bieżąco na stronie

internetowej MOIPiP. Kwestionariusze (wnioski) można pobrać ze strony internetowej MOIPiP, od pełnomocnika, w biurze Izby.do wniosku należy dołączyć kserokopię prawa wykonywania zawodu, a w przypadku szkolenia specjalizacyjnego osobny

dokument potwierdzający staż pracy w zawodzie (minimum 2 lata). Kursy i szkolenia są bezpłatne dla pielęgniarek i położnych regularnie opłacających składki na rzecz Małopolskiej Okręgo-

wej Izby Pielęgniarek i Położnych.UWAGA! zgodnie z regulaminem kwalifikacji na kształcenie podyplomowe.Prosimy o zapoznanie się z regulaminami dostępnymi na stronie internetowej MOIPiP: www.moipip.org.pl (zakładka

Kształcenie podyplomowe).

Informacje Komisji KształceniaAktualizacja: 9 września 2011 r.

SPECJALIZACJE W TRAKCIE

Dziedzina kształcenia Liczba uczestników Termin zakończenia

Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki 58 Maj 2012

Pielęgniarstwo pediatryczne 59 Maj 2012

Pielęgniarstwo epidemiologiczne 56 Maj 2012

Pielęgniarstwo ginekologiczne 55 Maj 2012

Pielęgniarstwo nefrologiczne 52 Maj 2012

Pielęgniarstwo neonatologiczne 67 Maj 2013

Pielęgniarstwo neurologiczne 54 Maj 2013

Pielęgniarstwo operacyjne 56 Maj 2013

KURSy KWALIFIKACyJNE W TRAKCIE

Dziedzina kształcenia Liczba uczestników Termin zakończenia

Pielęgniarstwo pediatryczne 160 Luty 2012

Pielęgniarstwo zachowawcze 140 Luty 2012

Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki 152 Luty 2012

Pielęgniarstwo ratunkowe (UE) 35 Listopad 2011

Pielęgniarstwo chirurgiczne 160 Luty 2012

KURSy SPECJALISTyCZNE W TRAKCIE

Zakres Kształcenia Liczba uczestników Termin zakończenia

EKG 420 (14 edycji) Kwiecień 2012

Szczepienia ochronne dla pielęgniarek 30 Wrzesień 2011

Resuscytacja Krążeniowo-Oddechowa 30 Wrzesień 2011

Wykonywanie i ocena testów skórnych 70 Październik 2011

25

ZAWODOWO

Komisja Kształcenia przypomina, że kwestionariusze zgłoszeniowe na kursy wraz z kserokopią prawa wyko-nywania zawodu należy składać w podanych terminach naboru. Zgłoszenia niekompletne, wypełnione nieczy-telnie, niepoprawnie nie będą rozpatrywane.

Monitorowanie dobrostanu płodu w czasie ciąży i podczas porodu 80 (2 edycje) Listopad 2011

Szczepienia noworodka (kurs dla położnych) 25 Październik 2011

KtG (ze środków UE) 450 (15 edycji) Realizacja kursu w powia-tach. Kurs przeznaczony dla osób pracujących w za-wodzie pielęgniarki lub po-łożnej, zamieszkałych bądź pracujących w woj. Mało-polskim, które ukończyły 45 lat oraz są zatrudnione poza miastem Kraków

EKG (ze środków UE)

Leczenie ran (ze środków UE)

RKO (ze środków UE)

KURSy DOKSZTAŁCAJĄCE W TRAKCIE

Zakres Kształcenia Liczba uczestników Termin zakończenia

Współpraca w zespole terapeutycznym 20 Grudzień 2011

KURSy KWALIFIKACyJNE PLANOWANE

Zakres Kształcenia Liczba uczestników Termin zakończenia

Pielęgniarstwo rodzinne 35 19-30 wrzesień br.

nefrologia z dializoterapią 35 19-30 wrzesień br.

KURSy SPECJALISTyCZNE PLANOWANE

Zakres Kształcenia Liczba uczestników Termin zakończenia

Szczepienia ochronne dla pielęgniarek 30 5-16 wrzesień br.

RKO 30 3-15 październik br.

26

Caritas Archidiecezji Krakowskiej Kraków Komandosów 18

Telefon: 12 269 86 10, 12 269 86 11

Działalność z zakresu edukacji i promocji zdrowia dla osób 65+

Dofinansowaną przez Biuro Ochrony Zdrowia Urzędu Miasta Krakowa

Wypożyczalnia sprzętu medycznego (łóżka, koncentratory tlenu, balkoniki, ssaki elektryczne)

Kraków Komandosów 18telefon: 12 269 86 10, 12 269 86 11

e-mail: wypozyczalnia.krakow@caritas.pl

OGŁOSZENIA

I Międzynarodowy Kongres Położnych17-19 listopada 2011 Mierki k. Olsztynka

Realizacjastandardów w opieceginekologiczno-położniczej

Położna Gwarantem SprawnejOpieki Położniczej i Ginekologicznej

http://kongrespoloznych2011.pzwl.pl

Informacje na temat szczegółowego programu i zasad uczestnictwa znajdą Państwo na stronie internetowej

PROGRAM KONGRESUCzwartek, 17 listopada10.00 Rejestracja uczestników

Warsztat I – Standard opieki położniczej w praktyce(realizacja standardu opieki położniczej)Warsztat II – Strata ciąży

16.30 Otwarcie kongresu i powitanie gości18.15 – 19.00 Wykład zaproszonego gościa19.00 – 19.30 Dyskusja20.00 Koktail powitalny

Piątek, 18 listopada9.00 – 11.00 Sesja „Obrady okrągłego stołu” – opieka okołoporodowa11.30 – 14.00 Sesja Położna w opiece neonatologicznej11.30 – 12.00 Wykład zaproszonego gościa14.30 – 15.30 Lunch15.30 – 17.30 Sesja Położne w sali porodowej

(ocena opieki okołoporodowej)17.30 – 19.30 Sesja Samodzielność położnej w Polsce i na świecie21.00 Uroczysta kolacja, atrakcja wieczoru

Sobota, 19 listopada9.00 – 11.30 Sesja Położna gwarantem opieki nad kobietą

z problemami ginekologiczno-położniczymi11.30 – 13.10 Sesja Rola położnej środowiskowo-rodzinnej

w opiece ginekologicznej

Przewodnicząca komitetu naukowego:Prof. dr hab. n. med. Ewa Dmoch-Gajzlerska

Organizator:Wydawnictwo Lekarskie PZWL

ul. Domaniewska 41, 02-672 WarszawaDanuta Bokiewicz

e-mail: kongrespoloznych@pzwl.pltel: (22) 695 40 38fax: (22) 695 40 32

Uczestnicy otrzymają punkty edukacyjne

OGŁOSZENIA

28

drodzy Lekarze, Warszawa, dn. 3 VI 2011r.Pielęgniarki i Położne, Aptekarze i Farmaceuci, Ratownicy Medyczni,duszpasterze Służby zdrowia,

W nawiązaniu do inicjatywy i postanowienia bp. Stefana Regmunta – Przewodniczącego zespołu KEP ds. Służby zdrowia informuję, że zostanie zorganizowana

Krajowa Pielgrzymka Duszpasterstwa Służby Zdrowiado grobu bł. Jana Pawła II

w dniach 18-19-20 października 2011 roku

Założenia wstępne: 1. Pielgrzymka będzie miała charakter dziękczynny za beatyfikację Ojca św. Jana Pawła II. 2. Celem pielgrzymki będzie modlitwa i Msza św. przy grobie bł. Jana Pawła II. 3. Audiencja papieska (środa 19 października br.). 4. Spotkanie z abp. zygmuntem zimowskim i Papieską Radą ds. Służby zdrowia. 5. Wizyta w szpitalu rzymskim – najprawdopodobniej w słynnej klinice Gemelli (miejscu hospitalizacji bł. Jana Pawła II). 6. W razie możliwości także spotkanie z innymi przedstawicielami Stolicy Apostolskiej np. Papieskiej Akademii Życia. 7. Uroczysta Msza św. w Kościele św. Kosmy i damiana (wtorek 18 października br.). 8. Odwiedziny zakonu Maltańskiego na Awentynie. 9. zwiedzanie Rzymu i nawiedzenie miejsc świętych. 10. Inne atrakcje pielgrzymkowe i turystyczne w Rzymie.

Ponadto poszczególne grupy pielgrzymkowe miałyby okazję nawiedzić wiele miejsc pielgrzymowania w całych Włoszech – wedle uznania organizatorów.

W związku z powyższym, chciałbym prosić wszystkie środowiska Służby zdrowia o mobilizację i zainteresowanie organizacją tej pielgrzymki. niech udział w niej będzie szczerym aktem dziękczynienia za wyniesienie na ołtarze Papieża Polaka.

Organizatorami w poszczególnych rejonach Polski będą duszpasterze diecezjalni Służby Zdrowia, do których należy się zwrócić z prośbą o szczegółowe informacje. W razie potrzeby sam będę mógł służyć pomocą.

Uprzejmie proszę wszelkie stowarzyszenia Służby zdrowia, katolickie i cywilne, o inicjatywę i zaangażowanie w organizację grup pielgrzymkowych, a plan podróży i środki transportu powierzyć dobremu i sprawdzonemu biurowi turystycznemu. najlepiej byłoby udać się pod opieką duszpasterza.

Szczegółowych informacji udzielę na każdą prośbę.

z gorącym pozdrowieniem w Chrystusie, Ks. Stanisław Warzeszak dyrektor Krajowy dSz

Ks. Stanisław Warzeszak – dyrektor Krajowy duszpasterstwa Służby zdrowia ul. dewajtis 3; 01-815 Warszawa; tel.: 22 8699891; e-mail: s.warzeszak@uksw.edu.pl

OGŁOSZENIA NA WESOŁO

DYREKTOR Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Proszowicach

ul. Kopernika 13, 32-100 Proszowice

zamierza ogłosić

KOnKURSY

na stanowiskaPielęgniarek Oddziałowych

Oddziału Noworodków i WcześniakówOddziału Chirurgii Ogólnej

DYREKTOR Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego

im. Jana Pawła II ul. Prądnicka 80, 31-202 Kraków

zamierza ogłosić

KOnKURS

na stanowiskoNaczelnej Pielęgniarki

DYREKTORKrakowskiego Centrum Rehabilitacji SPZOZ

Al. Modrzewiowa 22, 30-224 Kraków

zamierza ogłosić

KOnKURS

na stanowiskoPielęgniarki Oddziałowej

Rehabilitacji z Pododdziałem Rehabilitacji Dziennej i Rehabilitacji Neurologicznej

Scanmed Multimedis S.A. (www.scanmed.pl), największy dostawca usług medycznych w Pol-sce Południowej poszukuje do swoich przychod-ni POZ w Krakowie:

• Pielęgniarek środowiskowo-rodzinnych• Położnych środowiskowo-rodzinnych

Wymagamy:• doświadczenia w zawodzie min. 2 lat• kursu kwalifikacyjnego dla pielęgniarek/położnych środowiskowo-rodzinnych• wysokiej kultury osobistej• samodzielności, sumienności, pracowitości

Oferujemy:• pracę na cały etat w oparciu o umowę o pracę• dogodną lokalizację naszych placówek• pracę w ambitnym zespole

Prosimy o przesłanie CV na adres: rekrutacja@scanmed.pl

29

Wyszukała: Agnieszka Kurbiel

Małżeństwo po udanej terapii przychodzi z podziękowaniami do lekarza:- dziękujemy panie doktorze.- docencie, docencie – poprawia lekarz.- doceniamy, doceniamy!!

Przychodzi baba do lekarza i mówi :- Panie doktorze, gdzie się dotknę to mnie boli!- Proszę pani, pani ma złamany palec.

Lekarz do pacjenta:- Ma pan kamienie w woreczku żółciowym, piasek w nerkach i zwapnienia w płucach...- Jak mi pan doktor powie, gdzie mam tapety, to zaczynam remont w domu!

Przychodzi baba z córką do lekarza:- Ewa, stań prosto, żeby pan doktor zobaczył, jaka jesteś krzywa!

do okulisty w Katowicach przychodzi baba i mówi:- Panie doktorze, z bliska źle widzę.- A z daleka? – pyta lekarz.- z Koszalina...

Przychodzi baba do lekarza:- Panie doktorze, dziękuję za wspaniałe leczenie.- Ależ ja leczyłem pani męża, nie panią!- tak, tak, ale ja po nim wszystko dziedziczę...

Pielęgniarka pyta pacjenta.- Miewa pan czasem jakieś nudności?- nie, mam tu takie małe radyjko...

Przychodzi baba do lekarza i mówi:- Panie doktorze, wszyscy mówią mi, że ja jestem nienormalna, lubię naleśniki.- Ależ skąd, ja też lubię naleśniki – odpowiada lekarz.- Och, to ja pana bardzo zapraszam, mam cała szafę naleśników!

W szpitalu psychiatrycznym lekarz siedzi przy łóżku nowego pacjenta i pyta:- Jak się nazywacie?- Jak to, nie wie pan? Jestem napoleon Bonaparte.- tak? A kto panu to powiedział?- Pan Bóg.na to odzywa się głos z sąsiedniego łóżka:- On kłamie. nic mu takiego nie mówiłem!

Przychodzi baba do lekarza i mówi:- Panie doktorze, mam cukrzycę, nadciśnienie, niedowład prawej ręki, grzybicę, miażdżycę, reumatyzm, skoliozę...- Mój Boże! A czego pani nie ma? – pyta.- zębów, panie doktorze...

Facet pyta swojego kolegę o dobrego stomatologa. tamten mu odpowiada:- znam świetnego, ale on jest Anglikiem.- Spoko, spoko, poradzę sobie.Przychodzi więc na wizytę do tego dentysty, siada na fotelu i pokazując lekarzowi ząb mówi:- tu!dentysta wyrwał mu dwa zęby.na drugi dzień znów spotykają się obaj faceci i pierwszy mówi:- Kurcze, jakiś głupi ten dentysta. Ja mu pokazuję bolący ząb, mówię tu, a on wyrywa mi dwa zęby.- Aleś ty głupi „two” po angielsku znaczy dwa.- Aaa, trzeba było tak od razu mówić. następnym razem coś wymyślę.Przychodzi więc na kolejną wizytę do dentysty, siada na fotelu, wskazuje ząb i mówi:- ten!

Poniedziałek, siódma rano. W tramwaju ścisk. nagle wśród stłoczonych ludzi ktoś woła:- Czy jest tu lekarz?!- Jestem! – krzyczy pasażer z daleka i przyciska się przez tłum.Gdy lekarz dochodzi do wołającego, ten pyta:- Choroba gardła na 6 liter?

POŻEGNANIA

Koleżance Marii Nowakwyrazy szczerego współczucia

z powodu śmierciMĘŻAskładają

Pielęgniarki i Położne Szpitala św. Anny w Miechowie

Naszej Koleżance Zosi Szewczykserdeczne wyrazy współczucia

z powodu śmierciOJCA

składająkoleżanki z Oddziału Chirurgii Urazowej,

Ortopedii i Rehabilitacji Krakowskiego Centrum Rehabilitacji w Krakowie

Wyrazy głębokiego współczucia Naszej Koleżance Lucynie Piwowarczyk

z powodu śmierciMATKIskładają

Pielęgniarka naczelna i Przełożonawraz z zespołem pielęgniarek II Oddziału Chorób

Wewnętrznych Szpitala Powiatowego w Oświęcimiu

Koleżance Dorocie Rochowiakwyrazy głębokiego współczucia

z powodu śmierciBRATA

składają Pielęgniarka naczelna i Przełożonawraz z zespołem pielęgniarek II Oddziału Chorób

Wewnętrznych Szpitala Powiatowego w Oświęcimiu

Wyrazy głębokiego współczucia dlaNaszej Drogiej Koleżanki Sabiny Chmielnickiej

z powodu śmierciBRATA

Składają Pielęgniarka naczelna i Przełożonawraz z zespołem pielęgniarek Oddziału Chorób Płuc

Szpitala Powiatowego w Oświęcimiu

Koleżance Mariannie Hauda-Januswyrazy głębokiego współczucia

z powodu śmierci MĘŻAskładają

Pielęgniarki i Położne Szpitala św. Anny w Miechowie

Naszej Koleżance Urszuli Stańczukwyrazy głębokiego współczucia

z powodu śmierciOJCA

składają współpracownicy z II Oddziału Chorób Płuc

Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II

Drogiej Koleżance Urszuli Dudzińskiejwyrazy szczerego żalu i głębokiego współczucia

z powodu śmierciTATY

składają koleżanki z VII oddziału Anestezjologii

i Intensywnej terapiiSzpitala Uniwersyteckiego w Krakowie

Naszej Koleżance Justynce Cygaserdeczne wyrazy współczucia

z powodu śmierciOJCA

składająkoleżanki z Oddziału Chirurgii Urazowej,

Ortopedii i Rehabilitacji Krakowskiego Centrum Rehabilitacji w Krakowie

Wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci

MĘŻAKoleżance Barbarze Kubuśka

składają pracownicy Publicznego zakładu Opieki zdrowotnej

w Książu Wielkim

Koleżance Położnej Jadwidze Frączek

wyrazy szczególnego współczucia z powodu śmierci

RODZICÓW składają

koleżanki i koledzy ze Szpitala Specjalistycznego

im. St. Żeromskiego w Krakowie

Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą

Wyrazy głębokiego współczucia dlaHaliny Gniadekz powodu śmierci

SYNAskładają

Pracownicy Bloku Operacyjnego Szpitala im. St. Żeromskiego w Krakowie

z ogromnym żalem zawiadamiamy,że w dniu 09.VII.2011 r.

zmarła nasza nieodżałowana koleżanka

Pielęgniarka Halina Przedzimirska

Wyrazy głębokiego współczuciarodzinie zmarłej

składająPielęgniarki i Położne

Szpitala Specjalistycznego im. St. Żeromskiego w Krakowie

Wyrazy głębokiego współczucia Naszej Koleżance Bożenie Zbieg

z powodu śmierciMATKIskładają

koleżanki z oddziału pooperacyjnegoz Uniwersyteckiego Szpitala Kliniki Urologii

w Krakowie

z głębokim żalem zawiadamiamy,że dnia 26.06.2011 zmarła w wieku 82 lat

Wiktoria Wojczul

emerytowana pielęgniarka,długoletni pracownik O.K.KL. Psychiatrii Dorosłych

najbliższym wyrazy współczucia składająpielęgniarki z O.K/Klinik Psychiatrycznych

Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie

Koleżance Położnej Halinie Krauze wyrazy głębokiego współczucia

z powodu śmierciMĘŻAskładają

koleżanki i koledzy ze Szpitala Specjalistycznego

im. St. Żeromskiego w Krakowie

Naszej Koleżance Teresie Pierończyk wyrazy szczerego współczucia

z powodu nagłej śmierciTATY

składają naczelna Pielęgniarka

oraz pielęgniarki i położne zOz MSWiA w Krakowie

Drogiej Koleżance Halinie Gniadekoraz Jej najbliższej Rodzinie

wyrazy głębokiego współczucia i żalu łącząc się w smutku i żałobie

z powodu śmierciUKOCHANEGO SYNA

Składają Pielęgniarki i Położne

Szpitala Specjalistycznego im. St. Żeromskiego w Krakowie

„Rozłąka jest naszym losem spotkanie naszą nadzieją”

Zespół redakcyjny: danuta Adamek – koordynator, tadeusz Wadas,Agnieszka Kurbiel, Marek Kucab, Andrzej Pilch, Beata Marzec, Ryszard ŚlęzakZdjęcia: Andrzej PilchSkład i łamanie: Anna PirożekProsimy o korespondencję na adres:31-153 Kraków, ul. Szlak 61, tel./fax 12 422-88-54e-mail Małopolskiej Izby: biuro@moipip.org.plStrona internetowa Małopolskiej Izby: www.moipip.org.plNakład: 3 500 egz.Redakcja „Ad vocem” nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

rozstrzygnięcie konkursu wakacyjnegoPierwsze miejsce zajęła Aleksandra Mrozowska, drugie – Dorota Podgórna, trzecie – Anna Wojtas,i czwarte – Jakub Dziok.

Serdecznie gratulujemy!!!Nagrody do odebrania w biurze MOIPiP.

1 3

2 4