Wersja A

Test podsumowujący rozdział VIII

Różnorodność strunowcówPoniższy test składa się z 16 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 32 punkty.

1. Ilustracje przedstawiają przekrój poprzeczny ciała bezkręgowca i strunowca. Dokończ poniższe zdanie. (0–1)

Element oznaczony symbolem X to ...............................................................................................................................

2. Oceń prawdziwość zdań. Skreśl P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli zdanie jest fałszywe.

(0–2)

Ciało osłonic okrywa tunika, w której znajdują się dwa otwory.

P F

Osłonice występują zarówno w wodach słodkich, jak i w wodach słonych.

P F

Osłonice przechodzą rozwój prosty.P F

Osłonice charakteryzują się otwartym układem krwionośnym i brakiem układu wydalniczego.

P F

3. Kosteczka słuchowa o nazwie strzemiączko powstała na drodze ewolucji łuków skrzelowych. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.

(0–1)

U ssaków strzemiączko powstało zA. łuku żuchwowo-gnykowego.B. właściwych łuków skrzelowych.C. szczelin skrzelowych.

4. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Pęcherz pławny otwarty występuje uA. okonia.B. płaszczki.C. rekina.D. pstrąga.

5. Ilustracja przedstawia budowę mózgowia ryby. Podaj nazwę odcinka oznaczonego symbolem X, a następnie zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–2)

Nazwa odcinka: ..........................................................................

Odcinek ten jest dobrze rozwinięty u rybA. szybko i długo pływających.B. posługujących się głównie wzrokiem.C. mających dobrze rozwinięte skórne narządy

zmysłów.

6. Uzupełnij tekst dotyczący płazów, wpisując w odpowiedniej formie wyrazy wybrane spośród podanych. (0–4)

neotenia, strzemiączko, narząd Jacobsona, urostyl, pranercza, zanercza, modzele,

dymorfizm, młoteczek

U płazów wykształciła się jedna kosteczka słu-

chowa – ............................................ U żab kręgi ogonowe

zrastają się u nich w jedną kość – ...................................

Wydalanie odbywa się za pomocą układu

wydalniczego wykształconego w postaci

........................................ Na kończynach przednich u samców

niektórych gatunków występują narośla skórne –

................................................... – służące do przytrzymywania

samicy.

7. Dokończ poniższe zdanie, wpisując nazwę odcinka mózgowia. (0–1)

Słabym rozwojem u płazów, w związku z ich małą ruchliwością i nieskomplikowanym sposobem lokomocji, odznacza się .................................................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Imię i nazwisko

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Data Klasa

8. Zaznacz na schemacie podane niżej elementy układu krwionośnego płazów. (0–2)

1 – przedsionek prawy, 2 – przedsionek lewy, 3 – zastawka spiralna, 4 – komora

9. Rozpoznaj, do których gromad kręgowców należą płuca przedstawione na ilustracjach. Następnie uzupełnij tabelę, wpisując nazwy gromad i jedną charakterystyczną cechę budowy płuc. (0–2)

GromadaCharakterystyczna cecha

budowy płuc

A.

B.

10. Wyjaśnij, w jaki sposób budowa dwóch pierwszych kręgów – dźwigacza i obrotnika – wpływa na funkcjonowanie gadów. (0–1)

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

11. Oceń prawdziwość zdań. Skreśl P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.

(0–2)

U gadów kość kwadratowa łączy żuchwę z trzewioczaszką.

P F

U gadów nie występują żebra. P F

Narządem wydalniczym gadów są zanercza.

P F

W rozwoju gadów występują błony płodowe, dlatego zwierzęta te nazywamy bezowodniowcami.

P F

12. Wymień trzy przystosowania ptaków do lotu występujące w budowie układu szkieletowego.

(0–3)• ..............................................................................................................................

• ..............................................................................................................................

• ...............................................................................................................................

13. Pióra są rogowymi wytworami naskórka ptaków. Podpisz wskazane elementy wchodzące w skład pióra. (0–3)

14. Przyporządkuj do nazwy błony płodowej odpowiedni opis. (0–3)

A. Owodnia.B. Omocznia.C. Kosmówka

1. Ma zdolność zwrotnego wchłaniania wody, dzięki czemu woda może być wielokrotnie wykorzystywana przez zarodek. W jej jamie gromadzą się produkty przemiany materii zarodka.

2. Tworzy komorę, w której znajduje się płyn zapewniający zarodkowi środowisko wodne.

3. Przylega do osłon jajowych i pośredniczy w wymianie gazowej zarodka.

A. ............... B. ............... C. ...............

15. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Włosy pełniące funkcję narządu zmysłu u ssaków nazywamy

A. fiszbinami.B. ommatidiami.C. otolitami.D. wibrysami.

16. Uzupełnij tabelę, wpisując cyfry w odpowiednie miejsca. (0–3)

Podgromada ssaków

Cechy Przykłady

Ssaki niższe

delfin, kot

1 – dziobak, kolczatka, 2 – żyworodność, 3 – prassaki, 4 – brak zębów, 5 – krótka ciąża,

6 – ssaki wyższe, 7 – kangur, koala, 8 – długa ciąża, 9 – jajorodność

Wersja B

Test podsumowujący rozdział VIII

Różnorodność strunowców

Poniższy test składa się z 16 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 32 punkty.

1. Ilustracje przedstawiają przekrój poprzeczny ciała bezkręgowca i strunowca. Dokończ poniższe zdanie. (0–1)

Element oznaczony symbolem X to ...............................................................................................................................

2. Oceń prawdziwość zdań. Skreśl P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli zdanie jest fałszywe.

(0–2)

Osłonice prowadzą osiadły tryb życia, często tworzą kolonie.

P F

Osłonice występują zarówno w wodach słodkich, jak i w wodach słonych.

P F

Osłonice charakteryzują się otwartym układem krwionośnym i brakiem układu wydalniczego.

P F

Osłonice przechodzą rozwój prosty.P F

3. Kosteczka słuchowa o nazwie strzemiączko powstała na drodze ewolucji łuków skrzelowych. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

U ssaków strzemiączko powstało zA. właściwych łuków skrzelowych.B. szczelin skrzelowych.C. łuku żuchwowo-gnykowego.D. kości gnykowej.

4. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Pęcherz pławny zamknięty występuje uA. okonia.B. płaszczki.C. rekina.D. pstrąga.

5. Ilustracja przedstawia budowę mózgowia ryby.

Podaj nazwę odcinka oznaczonego symbolem X, a następnie zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–2)

Nazwa odcinka: ..........................................................................

Odcinek ten jest dobrze rozwinięty u ryb

A. szybko i długo pływających.B. posługujących się głównie wzrokiem.C. mających dobrze rozwinięte skórne narządy

zmysłów.

6. Uzupełnij tekst dotyczący płazów, wpisując w odpowiedniej formie wyrazy wybrane spośród podanych. (0–4)

młoteczek, strzemiączko, narząd Jacobsona, urostyl, pranercza, zanercza, modzele,

neotenia, dymorfizm

U płazów wykształciła się jedna kosteczka słu-chowa – ............................................ U żab kręgi ogonowe zrastają się w jedną kość – ................................... Wydalanie odbywa się u nich za pomocą układu wydalniczego wykształconego w postaci ........................................ Na kończynach przednich u samców niektórych gatunków występują narośla skórne – ................................................... – służące do przytrzymywania samicy.

7. Dokończ poniższe zdanie, wpisując nazwę odcinka mózgowia. (0–1)

Słabym rozwojem u płazów, w związku z ich małą ruchliwością i nieskomplikowanym sposobem lokomocji, odznacza się .................................................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Imię i nazwisko

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Data Klasa

8. Zaznacz na schemacie podane niżej elementy układu krwionośnego płazów. (0–2)

1 – zastawka spiralna, 2 – przedsionek prawy, 3 – przedsionek lewy, 4 – komora

9. Rozpoznaj, do których gromad kręgowców należą płuca przedstawione na ilustracjach. Następnie uzupełnij tabelę, wpisując nazwy gromad i jedną charakterystyczną cechę budowy płuc. (0–2)

GromadaCharakterystyczna cecha

budowy płuc

A.

B.

10. Wyjaśnij, w jaki sposób fakt, że mocz zawiera głównie kwas moczowy, wpływa na funkcjono-wanie gadów. (0–1)

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

12. Oceń prawdziwość zdań. Skreśl P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.

(0–2)

Narządem wydalniczym gadów są zanercza.

P F

U gadów nie występują żebra. P F

U gadów kość kwadratowa łączy żuchwę z trzewioczaszką.

P F

W rozwoju gadów występują błony płodowe, dlatego zwierzęta te nazywamy owodniowcami.

P F

12. Wymień trzy przystosowania w budowie ptaków do lotu związane ze zmniejszeniem ciężaru ciała.

(0–3)• ..............................................................................................................................

• ..............................................................................................................................

• ...............................................................................................................................

13. Pióra są rogowymi wytworami naskórka ptaków. Podpisz wskazane elementy wchodzące w skład pióra. (0–3)

14. Przyporządkuj do nazwy błony płodowej odpowiedni opis. (0–3)

A. KosmówkaB. Owodnia.C. Omocznia.

1. Ma zdolność zwrotnego wchłaniania wody, dzięki czemu woda może być wielokrotnie wykorzystywana przez zarodek. W jej jamie gromadzą się produkty przemiany materii zarodka.

2. Tworzy komorę, w której znajduje się płyn zapewniający zarodkowi środowisko wodne.

3. Przylega do osłon jajowych i pośredniczy w wymianie gazowej zarodka.

A. ............... B. ............... C. ...............

15. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Włosy pełniące funkcję narządu zmysłu u ssaków nazywamy

A. fiszbinami.B. ommatidiami.C. wibrysami.D. otolitami.

16. Uzupełnij tabelę, wpisując cyfry w odpowiednie miejsca. (0–3)

Podgromada ssaków

Cechy Przykłady

Prassaki

delfin, kot

1 – dziobak, kolczatka, 2 – żyworodność, 3 – ssaki niższe, 4 – brak zębów, 5 – krótka ciąża, 6 – ssaki wyższe, 7 – kangur, koala,

8 – długa ciąża, 9 – jajorodność

Różnorodność bezkręgowców

Poniższy test składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 29 punktów.

1. Większość zwierząt jest zbudowana symetrycznie. Wyróżnia się zwierzęta o symetrii promienistej i symetrii dwubocznej. Do podanych opisów dopasuj rodzaj symetrii ciała 

i przykłady zwierząt. (0–2) 

I. Zwierzęta wolno żyjące, poruszające się aktywnie. W przedniej części ciała mają otwór gębowy i narządy zmysłów.

II. Zwierzęta prowadzące osiadły tryb życia. 

W górnej części ciała mają struktury umożliwiające sprawne odbieranie bodźców ze wszystkich kierunków.

A. Symetria dwuboczna.

B. Symetria promienista.

1. Pierścienice, stawonogi.

2. Gąbki, pierścienice.

3. Gąbki, ukwiały.

I. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Uzupełnij poniższy tekst, zaznaczając wyrazy spośród A–G tak, aby informacja dotycząca gąbek była prawdziwa. (0–3)

Gąbki są zwierzętami beztkankowymi. Ich ciało jest zbudowane z dwóch warstw komórek, między którymi znajduje się galaretowata substancja – A / B. Komórki znajdujące się wewnątrz ciała gąbki to C / D. Na zewnątrz ciała zwierzęcia występują komórki okrywające o nazwie C / D. Wnętrze ciała zajmuje jama, czyli A / B. Wyróżniamy trzy typy budowy ciała gąbek. Najprostszy typ, w którym komórki kołnierzykowe wyścielają jamę ciała, nazywa się E / F / G. Typ, w którym komórki kołnierzykowe wyścielają kuliste komory, to E / F / G.

A. spongocel B. mezoglea 

C. pinakocyty D. choanocyty 

E. sykon F. askon 

G. leukon 

3. Wymień trzy elementy tworzące synapsę. (0–1)

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Zaznacz elementy budowy i cechy funkcjo-nowania tkanki przedstawionej na poniższej ilustracji. (0–1) 

A. Wstawki.

B. Wiele jąder we włóknie.

C. Jedno lub dwa jądra w komórce położone centralnie.

D. Skurcz zależny od woli.

E. Skurcz niezależny od woli. 

F. Skurcze powolne. 

5. Uporządkuj kolejność etapów cyklu rozwojowego motylicy wątrobowej, wpisując numery 2–7. Wpisz nazwy żywicieli motylicy. (0–2)

1. Jaja wraz z kałem usuwane są na zewnątrz żywiciela ostatecznego, np. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . Miracidium dostaje się do ciała żywiciela pośredniego – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – i przekształca się w sporocystę.

. . . . . . . . Cerkarie dostają się do wody i przekształcają się w postać osiadłą, czyli cystę.

. . . . . . . . W wodzie z jaj wylęga się orzęsiona larwa o nazwie dziwadełko (miracidium).

. . . . . . . . Cysty dostają się do ciała żywiciela ostatecznego z roślinami lub wodą.

. . . . . . . . Sporocysta zawiera komórki jajowe, które dzięki partenogenezie przekształcają się w kolejne stadium larwalne – redie.

. . . . . . . . Z redii po rozmnażaniu partenogenetycznym powstają larwy – cerkarie.

6. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. 

(0–1)

Onkosfera to larwa występująca w rozwoju 

A. owsika ludzkiego.

B. glisty ludzkiej.

C. tasiemca nieuzbrojonego.

D. włośnia krętego.

7. Wymień dwa przystosowania tasiemców do pasożytnictwa. (0–2)

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. Oceń prawdziwość zdań. Skreśl P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli zdanie jest fałszywe. 

(0–2)

Pierścienice, podobnie jak płazińce, są zwierzętami trójwarstwowymi.

P F

Pierścienicom do poruszania się służą członowane odnóża.

P F

Pierścienice mają wtórną jamę ciała zwaną celomą.

P F

U dżdżownicy występuje układ wydalniczy protonefrydialny.

P F

9. Przeczytaj poniższy opis układu krwionośnego, a następnie wybierz zwierzę,

u którego układ ten występuje. (0–1)

W układzie tym krew krąży w zamkniętym systemie naczyń. Jest on zbudowany z grzbietowego i brzusznego naczynia krwionośnego, które są połączone naczyniami krwionośnymi. Nie występuje w nim serce.

A. Mucha.

B. Ślimak.

C. Dżdżownica.

D. Rak.

10. Uzupełnij zdania dotyczące rozmnażania się stawonogów wyrazami podanymi poniżej. Wyrazy zapisz w odpowiedniej formie. (0–3)

zupełne, dymorfizm, heterogonia, partenogeneza, niezupełne

A. U niektórych zwierząt możliwy jest rozwój 

z niezapłodnionych jaj, czyli . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . ..

B. Larwa podobna do owada dorosłego występuje w przeobrażeniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. Różnice między samicą a samcem, dotyczące np. wielkości ciała, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11.Oceń prawdziwość zdań. Skreśl P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli zdanie jest fałszywe. (0–2)

Owady mają zróżnicowane narządy oddechowe, którymi są skrzela, tchawki lub płucotchawki.

P F

Oko proste u stawonogów jest zbudowane z wielu ommatidiów.

P F

Hemolimfa owadów nie zawiera barwników oddechowych.

P F

Do wydalania u owadów służą cewki Malpighiego.

P F

12. Uzupełnij tabelę, wpisując nazwę typu aparatu gębowego przedstawionego na ilustracji, jego funkcję (1–4) oraz przykład owada, u którego on występuje. (0–4)

Typ aparatu gębowego

Funkcja Przykład

A.

B.

1. Umożliwia wysysanie płynnego nektaru.

2. Służy do pobierania pokarmu płynnego lub rozpuszczonego enzymami trawiennymi.

3. Pozwala na przebicie powłok ciała, a następnie pobieranie soków roślin lub płynów ciała zwierząt.

4. Pozwala na rozdrobnienie pyłku kwiatowego i wysysanie płynnego pokarmu, np. nektaru.

13. Uzupełnij poniższe zdanie, wpisując w odpowiedniej formie nazwę jednego z podanych zwierząt. (0–1)

ślimak winniczek, sercówka pospolita, 

mątwa pospolita, szczeżuja wielka

Oczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . mają zdolność akomodacji dzięki zmianom położenia soczewki względem siatkówki.

14. Podaj nazwę pasożyta, do którego pasuje poniższy opis. (0–1)

Jest pasożytniczym nicieniem różnych gatunków ssaków mięsożernych 

i wszystkożernych. Dorosłe osobniki żyją 

w jelicie cienkim, a larwy w narządach wewnętrznych, najczęściej w mięśniach poprzecznie prążkowanych. W mięśniach larwy otorbiają się. Człowiek może zarazić się, spożywając mięso świni lub dzika, w którym żyją larwy.

Opis dotyczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15. Przyporządkuj do grup zwierząt nazwę larwy, która u nich występuje. (0–3)

A. Krążkopławy.

B. Małże.

C. Tasiemce.

1. Weliger.

2. Wągier.

3. Cerkaria.

4. Planula.

A. . . . . . . . . B. . . . . . . . . C. . . . . . . . .