ekoPLANHwuwOtamA l Kbninkfm 24foipo<JuDnuU> Przn1nffnnrgci Go*tay RttUM

pKhJflKTUT r **^UtMkjrflf UflUM BlUKU -

* chronic poszczeg61ne elementy watory krajobrazu przyrodniczego (szata roslinna,zielen, uklad hydrograficzny, rzezba terenu) oraz uklady kompozycyjne b^dqcebezposrednim wynikiem naktadania sie. srodowiska kulturowego i dzialan czlowieka,

* kultywowac zachowane elementy folkloru, dbac o przetnvanie tradycji, tw6rczosciludowej oraz wszelkich pozostalych przejaw6w kultury charakterystycznej dlaopisywanego regionu {malarstwo, rzezbiarstwo, legendy, piosenki itp.).

Z uwagi na stosunkowo dobrze zachowany krajobraz przyrodniczy o duzych walorachuzytkowych, tradycyjny krajobraz rolniczy oraz harmonijny i naturalny krajobraz historycznyo walorach zabytkowych tcrcn gminy zaslugujc na szczcg61na. ochron?. W przypadkurozbudowy istniej^cych wiejskich uklad6w osadniczych chronic nalezy naturalne walorykrajobrazowe, ze szczeg6inym zachowaniem otwartych panoram.

3. Klerunki rozwoju gospodarczego i przestrzennego gminy

GI6wne zalozenia rozwoju przestrzennego gminyGeneralnym celem polityki przestrzennej gminy jest ukieninkowanie dziatan

zmierzajqcych do podnoszenia standardu warunk6w zycia mieszkanc6w poprzez rozw6jfunkcji rekreacyjno-wypoczynkowej, turystycznej i agroturystycznej, ochron^ wartosciowychelement6w srodowiska przyrodniczego i kulturowego oraz zwi^kszenie atrakcyjnosci obszarugminy dla przysztych inwestor6w.

Podstawa. osia^ni5cia cel6w po!ityki przestrzennej i okreslenia kierunk6w rozwojuprzestrzennego jest wykorzystanie uwarunkowan wynikajqcych ze srodowiskaprzyrodniczego i kulturowego, polozenia i powiazah zewn$trznych gminy, dotychczasowegozainwestowania i zagospodarowania gminy.

Szanse dla rozwoju i aktywizacji gminy R^czno stwarzaj^:* rozwqj funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej oraz turystyki w oparciu o znaczne

walory srodowiska przyrodniczego oraz dziedzictwa kulturowego, a takze istnieja,ca,baz? turystyczna^

* aktywizacja rolnictwa w oparciu o agroturystyk?,* rozw6j rolnictwa ckologiczncgo, spccjalistyczncgo,* wzrost zainteresowania spoleczenstwa pozalokalnego nabywaniem dziaiek

rekreacyjnych w rejonach atrakcyjnych krajobrazowo, planowanych dozagospodarowania turystyczno-rekreacyjnego,

* istniejace rynki zbytu w s^siednich miastach powiatowych - Piotrkowie Trybunalskimoraz Radomsku,

* podniesienie standardu dr6g - rozw6j sieci komunikacyjnej sprzyja uaktywnieniudzialalnosci handlowo-gastronomicznej oraz r6znych form dzialalnosci gospodarczej.

Wsr6d zakfadanych przemian do najwazniejszych zadan powinny nalezec;rozwqj gospodarki turystycznej i agroturystycznej oraz dzialalnosci gospodarczo-ushagowej, kt6re tworza,c nowe miejsca pracy wpfynq na aktywizacj? zawodowa,mieszkaric6w gminy,prowadzenie dzialalnosci edukacyjnej mieszkahc6w wsi w celu przygotowania iulatwienia im zmiany dzialalnosci gospodarczej w kierunku agroturystyki,

74

ekoPLAN| 7]QLUr ui

SIu^iiinifTuuabjiwan t KkTunLDwfrKO*podrtDhdb PrauwwKfa(;Mny Rpv**r*wruT .

rozszerzenie i wprowadzenie nowych form produkcji rolniczej, przede wszystkimekologicznej specjalistycznej,ksztaftowanie swiadomosci ekologicznej mieszkahc6w gminy, dzialania edukacyjne ipro-europejskie,dynamiczne dostosowywanie systemu edukacji mtodziezy wiejskiej do wymog6w ipotrzeb nowoczesnej gospodarki rynkowej i agrobiznesu,modemizacja i powstawanie nowych urza,dzeh infrastruktury technicznej, zwtaszczaw zakresie kanalizacji i oczyszczalni sciek6w, redukcja indywidualnychkonwencjonalnych zr6dei energii i stosowanie zr6dd zorganizowanych, opartych napa)iwach ekologicznie czystych.

Wskazaoia do rozwoju gospodarczego gmin> i ksztattowania strukturfunkcjonalno-przestrzennych.Podstawowym zadaniem rozwoju funkcjonalno-przestrzennego gminy jest dazenie do

stworzenia warunk6w dla zachowania i ochrony walor6w przyrodniczych i kuliurowych,wykorzystania tych wartosci dla rozwoju spoteczno-gospodarczego oraz ogramczenia sytuacjikonfliktowych wynikaj^cych z jednej strony z praw ochrony, a z drugiej z potrzeb rozwojuspoteczno gospodarczego i proces6w urbanizacyjnych.

Na bazie istnieja,cych warunk6w srodowiska przyrodniczego, stanu zainwestowaniaoraz potrzeb gospodarczych i inwestycyjnych w studium gminy R^czno okreslone zostalygl6wne funkcje, kt6re znajduj^ tu warunki dla swego rozwoju.

Funkcja turystyczno-rekreacyjna, agroturystyka.Na terenie gminy mozliwy jest rozw6j wczas6w stacjonamych (pobytowych) oraz

czynnego wypoczynku realizowanego gl6wnie przez odbywanie wycieczek w celachpoznawczych w pota,czeniu z elementami sportu, np. wodnego lub rowerowego.

Zar6wno dla pierwszej jak i drugiej formy wypoczynku niezb^dne jest zapewnienieodpowiednich element6w infrastruktury, do kt6rych zalicza si^ w szczeg61nosci:

lokalizacj? osrodka wypoczynku w miejscach nieskazonych dzialalnoscia. czlowieka,o sprzyjaja,cych walorach przyrodniczych i otoczenia, umozliwiaj^cych odpowiedniointensywna^regeneracj? organizmu,baze. noclegowa. zapewniaja,ca, godziwe warunki pobytu,

- baz? zywieniowa^ oparta, o plac6wki korzystaja,ce z nieskazonych produkt6w rolnych,runa lesnego, dobrej jakosciowo wody oraz mleka i jego przerwor6w,dogodnej sieci komunikacyjnej, wytyczonych szlak6w turystycznych i okreslonychcel6w poznawczych.

Podsiawowyrn walorem gminy iest srodowisko przyrodnicze, kt6re moze i powinnospdniac nast^puja,ce cele:

- naukowe np. poprzez r6znorodne badania wyst^puja,cych gatunk6w roslin izwierz^t,

- dydaktyczne w procesie nauczania, zwlaszcza mIodziezy szkolnej i student6w,szczeg61nie w zakresie botaniki i zoologii, podstawowych zadan i cel6w ekologii,ochrony przyrody i niekt6rych element6w geografii, w tym geologii, maj^c nauwadze, ze krajobraz tych obszar6w jest interesuj^cym przyktadem przyrodywyzynnej, kontrastuja,cy z przylegla. przyroda, nizinn%

i

ekoPLAN*1 'IOUdz ul

l lwtrunkcwiA k fGminJtiw Z*go*pad*niwuii Pn0lnnuarga <;mjn> R^noat^0/ bJAAHA GTUUCUt - HHUOVBU

krajoznawcze, wynikaj^ce z mozliwosci z korzystania z rezerwat6w przyrody r6wniezjako obiekt6w wycieczek poznawczych. Walory przyrodnicze i kullurowecharakteryzowanych teren6w stanowia, dobra. podstaw? dla realizacji tych cel6w.

Szansa, na zmniejszenie wysokiego bezrobocia na wsi jest wzrost przedsiebiorczoscina terenach wiejskich, przede wszystkim poprzez kreowanie altematywnych zr6deJzarobkowania w postaci agroturystyki, czemu sprzyjaja_ wysokie walory srodowiskaprzyrodniczego i kuIturowego na obszarze gminy. Agroturystyka jest jedna_ z formwielofunkcyjnego zagospodarowania obszar6w wiejskich, umozliwiaj^ca, uzyskaniedodatkowych dochod6w. Agroturystyka rozwija sie w oparciu o pobyt w rodzinie wiejskiej,prowadza,cej gospodarstwo rolne i kierowana jest przede wszystkim do turyst6windywiduaInych. OdpowiednJa promocja ze strony gminy moze zachecic turyst6w do jejodwiedzania, a mieszkahc6w do tworzenia odpowiedniej bazy dla wygodnegozakwaterowania. Rozw6j tej formy turystyki na terenie gminy powinien uwzgledniac takiecz^sci sktadowe jak:

zapewnienie r6znych typ6w zakwaterowania,zapewnienie bezposredniej sprzedazy produkt6w rolniczych oraz wytwor6w sztukiludowej i rzemiosla,

- zapewnienie rozwoju infrastruktury umozliwiaja,cej swiadczenie ushjg turystycznych,- zapewnienie zgodnosci tu^styki wiejskiej ze srodowiskiem i ekologi^.

Tworzenie gospodarstw agrotu^stycznych to szansa dla wiejskich rodzin nazwi^;kszenie ich dochod6w, zaangazowanie wszystkich cztonk6w gospodarstw rolnych,lepszego wykorzystywania produkt6w z gospodarstw rolnych a takze zmiany dotychczasowejstruktury upraw.

Rozw6j turystyki wiejskiej na obszarze gminy zalezec b^dzie nie tylko od rozbudowyi modernizacji bazy turystycznej i noclegowej, aIe przede wszystkim od szerokiej dostepnoscir6znorodnych ustug i atrakcji turystycznych. Rynek turystyczny musi odpowiadac wysokimwymogom zwiazanym ze sprzedaz^ produktu i ustug, w powiazaniu z wieloma dziedzinamijak np. transport, handel, telekomunikacja, uslugi bankowe i ubezpieczenie, kultura,rozrywka, warunki spoleczno-techniczne do rekreacji. Konieczne b^dzie stworzenie wotoczeniu gospodarstw agroturystycznych infrastruktury rekreacyjnej; jazda konna, gryzespotowe, ogniska, konkursy, sciezki rowerowe, spacerowe, edukacyjne itp. Niezb^dnejesttakze podniesienie swiadomosci ekologicznej w gminie. Atrakcyjnosc turystyczna to takzedbaiosc o poszczeg6lne elementy srodowiska przyrodniczego, ochrona catoksztahukrajobrazu w gminie, coraz szersze stosowanie we wszystkich sferach dziaJalnosci ludzkiejrozwiajian proekologicznych.

Funkcja rotniczaMalo korzystne warunki dla rozwoju produkcji rolniczej, ograniczenia narzucone

przez programy ochrony srodowiska przyrodniczego oraz walor6w kulturowych, w tymwskazania do utrzymania ekstensywnego rolnictwa w dolinie PiIicy ograniczaja. mozliwoscirozwoju funkcji rolniczej na terenie gminy R^czno. Przeciwwskazania do rozwoju funkcjirolniczej nie powinny jednak ograniczac znaczenia i dzialalnosci gospodarczej ludnosciwiejskiej. W otoczeniu wybitnych walor6w przyrodniczych i kulturowych, naturalnykrajobraz rolniczy jest atutem gmmy, kt6ry nalezy wykorzystac do dalszego jej rozwoju.Wskazanyjest rozw6j rolnictwa eko!ogicznego oraz rozszerzenie zakresu produkcji rolnej naprodukty znajduja,ce zbyt w warunkach turystyki wiejskiej. Typowo rolniczy charakter wsi,zorientowany na dziatalnosc produkcyjna^, powinien zostac zastaj>iony kierunkiem ushigowo-

i

ekoPLANUl TlOEJdz uL k

SUtdhn LlTOTUftkoTrui 1 Kleruntow frgcapodArawudi PnHUvDDtftD (imim Hfnm>nUUnTABT : *- **fr faS. *rA. prs/ n*PB*PA BUMCU

produkcyjnym, nastawionym na kompleksowa. obshig? turyst6w, z uzupehiiaja,ca, funkcja,rolnicz4 o charakterze ekologicznym i specjalistycznym z wykorzystaniem sprzyjajacychelement6w srodowiska (enklawy dobrych gleb, nastonecznione stoki itp.). DzialalnoSc takajest zgodna z aktualnymi procesami modemizacyjnymi rolnictwa majacymi na celudostosowanie rolnictwa do wymog6w Unii Europejskiej. W przeciwnym razie gmina R^czno,posiadaja,ca dotad typowo wiejski, ekstensywny charakter, nie b$dzie mogta zaistnie6 narynku europejskim gdzie produkcja rolnicza jest oparta o gospodarstwa duze, wydajne iprowadzace intensywn^ gospodark? rolna_, jakie nie moga, powstac w gminie Reczno.

Pozostate gospodarstwa rolne powinny przechodzic na gospodarstwa dwu ba^Jzwielozawodowe. Produkcja rolnicza powinna w tym wypadku stanowic uzupehiieniedochod6w spoza gospodarstwa.

Niezbedne sa, inwestycje dostosowuj^ce rolnictwo gminy do wyzej wymienionychrodzaj6w dziafalnosci. Konieczne b^dzie utworzenie nowych miejsc pracy poza rolnictwem.Wlasciciele gospodarstw powinni zostac obj^ci programem pomocy w zakresie: zdobywania idoskonalenia nowych pozarolniczych zawod6w, poszukiwania i tworzenia nowych miejscpracy w usrugach, podejmowania dzialalnosci gospodarczej, budowy i rozbudowy firm wgospodarstwach dwu i wieIozawodowych. Trudnosci zbytu nadwyzek produkt6w roInychpowinny wyeliminowac posrednik6w mi^dzy producentem zywnosci a konsumentem.Wskazane jest tez tworzenie grup producent6w co umozliwi obnizenie koszt6w produkcji,efektywniejsze wykorzystanie urz^dzeh oraz tanszy (hurtowy) dost^p do surowca. Przemianyw rolnictwie musza. wiazac si? z doprywem kapitalu, zwtaszcza dlugoterminowych kredyt6wdla rozwijajacych si? i modernizuja,cych gospodarstw.

Funkcja uslugowaPrzeksztafcaniu i modemizacji funkcji rolniczej powinien towarzyszyc rozw6j sfery

ushig rolniczych oraz ustug turystycznych i agroturystycznych. Rozw6j funkcji ushagowej(system uslug obejmuja,cy turystyk?, transport, gastronomi?, hotelarstwo, rozrywk?, rekreacj?,ushigi kulturalne itd.) stwarza duze mozliwosci dla przyszlego rozwoju gminy R^czno.Najwazniejszym zasobem w tym zakresie s^ walory krajobrazu, przyrody, dziedzictwahistorycznego, tradycje kuIiname itp. Szans^ gminy jest fakt, ze region ten moze Iiczyc naznacza,cy popyt na ^uch turystyczny zar6wno lokalny jak i krajowy. ,,Przemysl czasuwolnego" powinien byc rozwijany z zachowaniem zasady zr6wnowazonego rozwoju,kojarzenia cel6w sektora publicznego z sektorem prywatnym oraz uwarunkowan srodowiskanaturalnego i ekorozwoju, a takze byc oparty o analizy i badania marketingowe.

Konieczne jest utworzenie systemu promocji gminy, zar6wno teren6wprzeznaczonych pod inwestycje jak i obecnych zasob6w wiasnych gminy. Profesjonalnapromocja musi byc poparta ze strony gminy wsparciem dla rozwoju marych i srednichprzedsi^biorstw poprzez tworzenie systemu zach$t i ulg dla os6b tworza,cych nowe miejscapracy. Waznym eIementem jest ulatwienie mieszkancom zdobywania wiedzy na ten tematoraz zapewnienie profesjonalnej obsmgi biznesu. Duzego znaczenia nabiera takze stopienrozwoju infrastruktury - uzbrojenie teren6w utatwia rozw6j dziatalnosci gospodarczejmieszkanc6w gminy i stanowi powazny argument dla inwestor6w zewn^trznych.

Male przedsi$biorstwa odgrywaja. istotnq. roI? w tworzeniu nowych miejsc pracy istabilizacji wzrostu gospodarczego. Ich rozw6j zdeterminowany jest jednak przez wieleczynnik6w, takich jak dost^p do informacji i nowoczesnych technoIogii, doradztwogospodarcze oraz latwy dostep do kapitatu. Czynniki te mogq stanowic element ograniczaja,cylub wspieraJ3^cy rozw6j przedsi^biorczosci. Wsr6d podmiot6w gospodarczych obszaru caiegoRegionu Nadpilicza dominuj^ firmy mikro, zatrudniaja,ce ponizej 5 os6b. Cechujeje wysoki

"

ekoPLAN*l T|OL*dJ uL |fcp*Ma

5Udkum <wrunkuwM l KknukOw %4guipodflnjMtQJl"TJUT : *A*BJ*,W<*fr*f UJUlUUh SIKUCEA

wskaznik upad!osci, kr6tki okres funkcjonowania, niski udziat wrynku ustug. Przyczyn^tegostanu jest gl6wnie brak dost$pu do kapitaJu inwestycyjnego, niedoswiadczenia os6bzajmuja_cych si$ zarz^dzaniem oraz brak promocji produkt6w i firm. Nalezy wykorzystacistnieja,ce ramy instytucjonalne w postaci sieci organizacji specjalizuj^cych si? we wspieraniuMSP i swiadczqcych uslugi przedsi^biorcom na rynku lokalnym i regiona!nym w ramachKrajowego Systemu Ustug. Sa, to organizacje funkcjonuja_ce bqdz w obszarze Nadpilicza(Fundacja Tomaszowski Inkubator Przedsi^biorczosci) ba,dz organizacje dzialaja,ce na tereniemiasta Lodzi (Fundacja Inkubator, Fundacja Rozwoju Przedsi$biorczosci, L6dzka AgencjaRozwoju Regionalnego). W celu pozyskania inwestor6w odpowiadajq,cych okreslonymoczekiwaniom naIezy przygotowac system zach^t i preferencji (ulgi podatkowe,preferencyjne kredyty, wsp6tudzial w uzbrojeniu terenu, prawo korzystania z zasob6wkomunalnych, dotacje w zaIeznosci od liczby utworzonych miejsc pracy, doptaty do koszt6wszkolenia pracownik6w, pomoc w ich rekrutacji itp.),

Dazenie do podniesienia konkurencyjnosci obszary gminy R^czno musi opierac si? nazalozeniu utrzymywania wysokiej stopy inwestycji. Restrukturyzacja gospodarki, rozw6jinfrastruktury, przeciwdziaJanie degradacji srodowiska naturalnego - procesy przyblizajqcenas do integracji z Unia. Europejska^ -- wymagaj^ olbrzymich naktad6w inwestycyjnych.Szczeg61nie duze znaczenie maja. inwestycje w zakresie turystyki i wypoczynku, gdyzprzyczyniaja. si? do tworzenia nowych miejsc pracy, upowszechnienia postepu technicznego inowoczesnych metod zarzqdzania.

Prezentowane klerunkl zagospodarowania przestrzennego gminy R^cznookreslone w studium stwarzajq:

* mozliwosci rozwoju gminy w mysl zasady rozwoju zr6wnowazonego;* szans$ na przeobrazenia struktury gospodarczej gminy poprzez modernizacje i

restnikturyzacj? rolnictwa;* rozw6j funkcji zwiazanych z rekreacja. i wypoczynkiem wynikaj^cy z warunk6w

srodowiska przyrodniczego;* mozliwosci podnoszenia poziomu cywilizacyjnych wanink6w zamieszkania;* warunki dla rozwoju przedsi^biorczosci;* warunki dla poprawy ladu przestrzennego w zagospodarowaniu obszar6w gminy.

Umiej^tne wykorzystanie walor6w srodowiska, rozw6j roInictwa ekologicznego ispecjalistycznego, przygotowanie odpowiedniej bazy szkoleniowej oraz szeroka reklama dajeszanse dla wprowadzenia agroturystyki, kt6ra powmna stanowic jedno z podstawowychzr6del dochodu dla ludnosci rolniczej.

8