MINISTERSTWO

PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJDEPARTAMENT RYNKU PRACY

Polski rynek pracy

Agnieszka Ołdakowskaspecjalista Departament Rynku PracyWydział Migracji Zarobkowych

Plan prezentacji

1. Polski rynek pracy – podstawowe informacje;1. Dane GUS;2. Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu;

2. Skala, struktura i dynamika poakcesyjnych migracji Polaków;1. Dane GUS, MPiPS;2. Skutki współczesnej emigracji Polaków;

3. Migracje zarobkowe do Polski;1. Zezwolenia na pracę;2. Oświadczenia pracodawców o zamiarze powierzenia

wykonywania pracy cudzoziemcowi.

2

POLSKI RYNEK PRACY – PODSTAWOWE INFORMACJE

3

Stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec grudnia w latach 2004 - 2010 (w %)

Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_677_PLK_HTML.htm

2004 2005 2006 2007 2008 2009 20108%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

lata

4

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Polsce w latach 2004-2009 (w PLN)

2004 2005 2006 2007 2008 20092000

2200

2400

2600

2800

3000

3200

lata

PLN

Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1630_PLK_HTML.htm 5

Stopa bezrobocia według województw stan w dniu 31 sierpnia 2010 r.

6

w procentach

12,0 14,0 16,0 18,010,0

DolnośląskieLubelskie

Lubuskie

Łódzkie

Małopolskie

Mazowieckie

Opolskie

Podkarpackie

Podlaskie

Pomorskie

Śląskie

Świętokrzyskie

Warmińsko-Mazurskie

Wielkopolskie

Zachodnio pomorskie

Kujawsko-Pomorskie

12,1%

14,7%

11,8%

14,5%

11,2%

9,4%

9,0%

11,9%

14,5%

12,0%

11,5%

9,2%

13,9%

18,0%

8,4%

15,1%

8,4

Źródło: GUS

Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu

Dodatek aktywizacyjny; Refundowanie podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą kosztów

wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego;

Prace interwencyjne; Prace społecznie użyteczne; Przyznawanie bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej,

na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej; Roboty publiczne; Staż; Przygotowanie zawodowe dorosłych; Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem; Refundacja kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na

ubezpieczenia społeczne w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego;

Stypendia w okresie kontynuowania nauki; Zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania.

7

SKALA, STRUKTURA I DYNAMIKA POAKCESYJNYCH MIGRACJI POLAKÓW

8

Monitorowanie przepływów pracowników w UE - problemy

Dane nie obejmują pracy niezalegalizowanej;  Statystyki dot. liczby osób, które w danym okresie otrzymały

zezwolenie na pracę lub ją podjęły, nie oznaczają faktycznej i stałej obecności takiej liczby pracowników – znaczna część zatrudnienia Polaków ma charakter sezonowy i krótkookresowy, a opuszczanie rynku pracy nie jest rejestrowane;

Zgodnie z Traktatem Akcesyjnym, po nieprzerwanym 12-miesięcznym legalnym zatrudnieniu w państwie członkowskim utrzymującym rozwiązania przejściowe, pracownik – obywatel „nowego” państwa członkowskiego UE uzyskuje stały dostęp do ryku pracy tego państwa (żadne z państw członkowskich nie dysponuje danymi w tym zakresie); 

Monitorowanie przepływów migracyjnych jest utrudnione w warunkach swobody przepływu pracowników.

9

Emigracja z Polski na pobyt czasowy w latach 2004 – 2009 (w tys.)

2004 2005 2006 2007 2008 20090

500

1000

1500

2000

2500

pozostałe kraje

kraje UE

lata

tys.

Źródło: Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach 2004 – 2009, GUS 10

Emigracja z Polski do wybranych krajów w latach 2004, 2007, 2009 (w %)

2004

2007

2009

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

FrancjaHiszpaniaIrlandiaNiderlandyNiemcySzwecjaWielka BrytaniaWłochyinne

lata

Źródło: Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach 2004 – 2009, GUS 11

Poakcesyjny migrant z Polski

Polski emigrant to najczęściej osoba młoda, bezdzietna, w wieku od 18 do 37 lat, częściej mężczyzna niż kobieta, stosunkowo dobrze wykształcona;

Emigrant z Polski najczęściej wykonuje pracę poniżej swoich kwalifikacji, podejmując zatrudnienie jako kelner, kucharz, opiekunka, robotnik i pomoc domowa lub wykonuje pracę wymagającą wąskich kwalifikacji tj. chirurg, masażysta, stomatolog, informatyk, anestezjolog i glazurnik;

Typowy emigrant to osoba pochodząca z terenów o dużym bezrobociu, podatna na sieci migracyjne, związki kulturowe i historyczne oraz przesyłająca część swoich zarobków do ojczyzny.

12Źródło: „Wpływ emigracji zarobkowej na gospodarkę Polski”, raport Ministerstwa Gospodarki, 2007 r.

Skłonność do migracji zarobkowych

Mobilność przestrzenna Polaków, w porównaniu do okresu bezpośrednio po przystąpieniu do UE, widocznie się zmniejszyła;

Obecnie gotowość do poszukiwania pracy w kraju, ale poza miejscem zamieszkania albo za granicą zadeklarowało 46% Polaków, podczas gdy w roku 2005 było to ponad 70%;

Polacy wykazują się relatywnie wysoką skłonnością do migracji zarobkowych. Wśród Polaków 23% osób dopuszcza w przyszłości wyjazd za granicę w poszukiwaniu zatrudnienia, podczas gdy średnia dla wszystkich państw UE wynosi 17%;

Do najmniej mobilnych narodów należą Włosi, Austriacy i Grecy, do najbardziej mobilnych – Duńczycy.

Źródło: Eurobarometr – regularne badanie opinii publicznej realizowane za zlecenie Komisji Europejskiej

13

Skutki współczesnej emigracji Polaków

Konsekwencje emigracji Polaków dla rodzimego rynku pracy;

Rola transferów zagranicznych dla gospodarki Polski;

Brain drain, brain gain, brain waste, brain circulation;

Społeczne i kulturowe efekty emigracji.

14

Program „Masz PLan na powrót?”

Projekt PO KL 1.42 „Działania ukierunkowane na osoby migrujące z i do Polski, w zakresie szkoleń, doradztwa i kampanii informacyjno - promocyjnej”;

Projekt PO KL 1.43 „Zielona Linia – Centrum Informacyjno – Konsultacyjne Służb Zatrudnienia”;

Główny cel: prezentowanie praktycznych informacji dla osób, które zdecydowały się bądź planują powrót z emigracji do Polski;

Elementy programu: „Powrotnik. Nawigacja dla powracających” Portal (komponent) Powroty (działa od 24 listopada 2008 r.)

15

MIGRACJE ZAROBKOWE DO POLSKI

16

Zezwolenia na pracę cudzoziemców wydane w latach 2006 - 2010

17

2006 2007 2008 2009 20100

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

lata

Źródło: MPiPS

Kategorie cudzoziemców, wobec których zezwolenie na pracę nie jest wymagane

Dwie grupy wyjątków

Ze względu na obywatelstwo lub status prawny cudzoziemca;

np. obywatele krajów UE, EOG,

Szwajcarii oraz członkowie rodzin; osoby posiadające status rezydenta

długoterminowego WE w RP; cudzoziemcy mający zezwolenie na

osiedlenie się; migranci przymusowi;

Ze względu na specyficzną sytuację oraz formę zatrudnienia;

np. nauczyciele języków obcych w placówkach

systemu oświaty; absolwenci polskich szkół

ponadgimnazjalnych lub stacjonarnych studiów wyższych polskich uczelniach;

obywatele 5-ciu państw, posiadający oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia wykonywania pracy zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy;

18

System oświadczeń w Polsce w kontekście migracji cyrkulacyjnej

Uproszczony dostęp do rynku pracy – oświadczenie rejestrowane w powiatowym urzędzie pracy zamiast zezwolenia na pracę. Rozwiązanie wprowadzone w odpowiedzi na zapotrzebowanie pracodawców sektora głównie rolniczego (brak rąk do pracy sezonowej przy zbiorach);

Rozporządzenie MPiPS z dnia 30 sierpnia w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę;

2006 – Ukraina, Białoruś, Rosja /3 m-ce/ sektor rolniczy; 2007 – zniesienie ograniczeń sektorowych; 2008 – 6 miesięcy zamiast 3; 2009 – rozszerzenie listy krajów – partnerstwo na rzecz

mobilności (Mołdowa/Gruzja). Obecnie 5 krajów; 2010 – zniesienie ograniczenia czasowego (system początkowo

przewidziany jako pilotaż), zamknięty katalog krajów; 19

Liczba oświadczeń zarejestrowanych przez powiatowe urzędy pracy od sierpnia 2007 r. do końca roku 2010

20

VIII - XII 2007 2008 2009 20100

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

180000

200000

lata

Źródło: MPiPS

Podsumowanie

Po akcesji Polski do UE stopa bezrobocia w Polsce widocznie się zmniejszyła;

Bezrobocie w Polsce cechuje m.in: sezonowość i zróżnicowanie regionalne;

Polacy są narodem wykazującym relatywnie wysoką mobilność przestrzenną;

Po akcesji Polski do UE emigracja z Polski wykazywała tendencję rosnącą, w dobie kryzysu – malejącą;

Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce – komplementarne w stosunku do zasobów rodzimej siły roboczej;

21

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Agnieszka OłdakowskaspecjalistaDepartament Rynku Pracy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej tel.: +48 22 461 62 82e-mail: Agnieszka.Oldakowska@mpips.gov.pl

22