1

Załącznik Nr 2

Gliwice, dnia 5 Września 2016

Autoreferat

1. Imię i nazwisko: Agata Chobot

2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe:

29.06.2007 Tytuł Lekarza uzyskany na Wydziale Lekarskim w Katowicach

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Stypendium za osiągnięcia naukowe przez cały okres studiów (łączna

średnia ocen: 4,33).

1.10.2007-31.10.2008 Lekarski staż podyplomowy w 106 Szpitalu Wojskowym z Przychodnią

w Gliwicach

05.11.2008 Uzyskanie prawa wykonywania zawodu lekarza

06.05.2009-13.12.2014 Szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie Pediatria w trybie rezydenckim

w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr 1

im. Prof. S. Szyszko Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

21.01.2010 Tytuł doktora nauk medycznych uzyskany na Wydziale Lekarskim

z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu

Medycznego w Katowicach. Tytuł rozprawy doktorskiej: „Ocena tkanki

kostnej u młodzieży z cukrzycą typu 1.”

16.04.2015 Tytuł specjalisty w dziedzinie: Pediatria z oceną dobrą (4,25)

01.12.2015- nadal Szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie: Gastroenterologia Dziecięca

w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr 1

im. Prof. S. Szyszko Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach;

planowany termin zakończenia specjalizacji: 30.11.2018

2

3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych:

Rok akademicki 2013/2014 Zajęcia dydaktyczne z pediatrii (w ramach umowy o dzieło

dydaktyczne - 220 godzin dydaktycznych) ze studentami III, V i VI

roku Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym

w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, na

kierunku lekarskim oraz studentami Programu Erasmus. W ramach

tych zajęć prowadziłam ćwiczenia, seminaria oraz konsultacje

dotyczące różnych zagadnień z pediatrii (między innymi:

propedeutyki, gastroenterologii, neurologii, pulmonologii,

alergologii, nefrologii).

4. Wskazanie osiągnięcia* wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r.

o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz.

595 z późn. zm.):

Tytuł cyklu tematycznego prac: „Cukrzyca typu 1 w populacji pediatrycznej – jej następstwa,

choroby towarzyszące oraz aspekty epidemiologiczno-społeczne”

a) Publikacje wchodzące w skład osiągnięcia naukowego (autor/autorzy, tytuł/tytuły publikacji, rok

wydania, tom, numery stron):

1. Jarosz-Chobot P, Polanska J, Szadkowska A, Kretowski A, Bandurska-Stankiewicz E,

Ciechanowska M, Deja G, Mysliwiec M, Peczynska J, Rutkowska J, Sobel-Maruniak A,

Fichna P, Chobot A, Rewers M. Rapid increase in the incidence of type 1 diabetes in Polish

children from 1989 to 2004, and predictions for 2010 to 2025. Diabetologia 2011, 54:508–

515; (IF=6,814, MNISW=40).

2. Chobot A, Jarosz-Chobot P. Powikłania cukrzycy typu 1. [In:] Otto-Buczkowska E, ed.

Pediatria – co nowego? Wrocław, Cornetis: 2011.

3. Chobot A, Haffke A, Polanska J, Halaba ZP, Deja G, Jarosz-Chobot P, Pluskiewicz W.

Quantitative ultrasound bone measurements in pre-pubertal children with type 1

diabetes. Ultrasound in medicine and biology 2012, 38 (7):1109-115; (IF=2,455,

MNISW=40).

4. Stanczyk J, Chobot A, Polanska J, Jarosz-Chobot P. Patients with type 1 diabetes transition

from pediatric to adult care in Poland - an example from Silesia. Int J Diabetes Dev Ctries

2014, 34: 224-228; (IF=0,343, MNISW=15).

3

5. Chobot A, Bąk-Drabik K, Skała-Zamorowska E, Krzywicka A, Kwiecień J, Polanska J.

Helicobacter pylori infection in type 1 diabetes children and adolescents using 13C urea

breath test. Polish Journal of Microbiology 2014, 63(1):63-67; (IF=0,697, MNISW=15).

6. Chobot A, Wenzlau J, Bak-Drabik K, Kwiecien J, Polanska J, Rewers M. ATP4A

autoimmunity and Helicobacter pylori infection in children with type 1 diabetes. Clin

Exp Immunol 2014, 77(3): 598-602; (IF= 3,037, MNISW=25).

7. Chobot A, Polanska J, Deja G, Jarosz-Chobot P. Incidence of type 1 diabetes among Polish

children ages 0-14 years from 1989-2012. Acta Diabetologica 2015, 52(3): 483-8;

(IF=3,074, MNISW=20).

8. Rusak E, Chobot A, Krzywicka A, Wenzlau J. Anti-parietal cell antibodies – diagnostics

significance. Advances in Medical Sciences 2016, 61: 175-179; (IF=1,211, MNISW=15).

Łączny Impact Factor prac zgłaszanych jako osiągnięcie – 17,631

Łączna punktacja MNiSW prac zgłaszanych jako osiągnięcie – 170

.

b) Omówienie celu naukowego ww. prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich ewentualnego

wykorzystania:

Rozprawa doktorska, którą obroniłam w styczniu 2010, a więc 1,5 roku po zakończeniu stażu

podyplomowego, była wynikiem studenckiej działalności naukowej i dotyczyła badań nad stanem tkanki

kostnej u młodocianych pacjentów z cukrzycą typu 1.

Prace opublikowane po uzyskaniu stopnia doktora nauk medycznych są kontynuacją

i rozwinięciem moich zainteresowań naukowych dotyczących diabetologii wieku rozwojowego,

a w szczególności jej następstw, chorób towarzyszących oraz aspektów epidemiologicznych

i społecznych. Z drugiej strony opublikowane prace odzwierciedlają również mój rozwój w praktyce

klinicznej i obejmują także tematykę gastroenterologii dziecięcej. Własne prace naukowo-badawcze po

obronie rozprawy doktorskiej zawierają między innymi: opracowanie od podstaw oraz kierowanie

projektem naukowym zatytułowanym „Ocena częstości zakażenia Helicobacter pylori u dzieci z cukrzycą

typu 1”, realizowanym w Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach, finansowanym w konkursie

„Iuventus Plus” Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Kierowałam także innymi przedsięwzięciami naukowymi, jak również realizowałam badania

w charakterze członka zespołu badawczego. Dzięki wszystkim tym przedsięwzięciom mogłam nie tylko

formułować i weryfikować własne hipotezy badawcze, jednocześnie budując własne doświadczenie

naukowe. Pozwoliło mi to także wspierać i inspirować działania młodych osób rozpoczynających pracę

na polu naukowym – między innymi jako promotor pomocniczy w dwóch przewodach doktorskich

a także opiekun pomocniczy studenckiego koła naukowego. W wyniku powyższej działalności badawczej

4

powstało szereg publikacji, wśród których osiem prac, w tym jeden rozdział w podręczniku,

stanowiących spójny ciąg tematyczny dotyczący diabetologii wieku rozwojowego, zgłaszam

w niniejszym wniosku jako osiągnięcie. Jestem głównym autorem lub autorem korespondencyjnym

sześciu z wymienionych prac. Pozostałe publikacje, w których byłam głównym autorem lub

współautorem, załączam do wniosku w wykazie publikacji jako załącznik nr 4.

Przedstawiane prace miały na celu pogłębienie wiedzy na temat cukrzycy typu 1 występującej

w populacji pediatrycznej, w odniesieniu do jej następstw, chorób z nią współwystępujących oraz jej

aspektów społeczno-epidemiologicznych.

Aby móc jak najlepiej realizować przyszłe cele naukowo-badawcze, stawiać nowe hipotezy,

optymalnie planować i realizować podjęte badania, stale poszerzam swoją wiedzę dotyczącą powikłań

cukrzycy typu 1 wieku rozwojowego oraz chorób jej towarzyszących o kolejne doniesienia. W 2011 roku

zgromadzoną wiedzę wykorzystałam pisząc rozdział podręcznika „Pediatria - co nowego?” (pozycja nr

2), który prezentuje aktualny stan wiedzy z zakresu powikłań cukrzycy typu 1 u dzieci i młodzieży oraz

odpowiednie postępowanie kliniczne.

Pierwsza z publikacji dotycząca następstw cukrzycy typu 1, którą przedstawiam w cyklu prac,

to artykuł opublikowany w czasopiśmie Ultrasound in Medicine and Biology (pozycja nr 3). Jest to

kontynuacja tematyki podjętej w pracy doktorskiej i dotyczy analizy stanu tkanki kostnej. Powstawanie

zaburzeń stanu tkanki kostnej, jako powikłania cukrzycy typu 1, już w populacji pediatrycznej zostało

opisane po raz pierwszy w piśmiennictwie relatywnie niedawno. Jednakże kolejne badania dostarczały

niejednoznacznych wniosków. Wobec wyników moich wcześniejszych obserwacji dotyczących dzieci

w okresie pokwitania, zasadne było przeprowadzenie badań mających wskazać, czy do zaburzeń jakości

tkanki kostnej dochodzi także u najmłodszych pacjentów z cukrzycą typu 1?

Badanie objęło 57 dzieci z dobrze wyrównaną cukrzycą typu 1, u których nie rozpoczęło się

dojrzewanie płciowe, oraz grupę kontrolną zdrowych rówieśników pozyskaną z pośród dzieci

uczestniczących w badaniach przesiewowych prowadzonych przez prof. dr hab. n. med. Wojciecha

Pluskiewicza i dr hab. n. med. Zenona P. Halabę. W celu utrzymania spójnego charakteru

przedmiotowego badania z moimi poprzednimi pracami, zastosowałam ten sam protokół i metodykę

badania (nieinwazyjną ilościową metodę ultradźwiękową – Quantitative Ultrasound (QUS)). Wyniki

uzyskane za pomocą tej metody dobrze korelują z pomiarami densytometrycznymi, które są złotym

standardem oceny tkanki kostnej, są jednak obciążone użyciem promieniowania rentgenowskiego.

Co ciekawe, przeciwnie niż w przypadku młodzieży z cukrzycą typu 1, podjęty projekt nie

wykazał różnic w stanie tkanki kostnej ocenianym za pomocą amplitudy zależnej od prędkości dźwięku

(amplitude dependent speed of sound (Ad-SoS)) QUS między badanymi dziećmi i grupą kontrolną,

a wartości mierzonego parametru mieściły się w granicach normy. Nie wykazały również, aby długo- lub

krótkofalowe wyrównanie glikemii wpływało u tych chorych na pomiary QUS. Stwierdziłam natomiast

negatywne oddziaływanie czasu trwania cukrzycy.

5

Na podstawie uzyskanych wyników i biorąc pod uwagę wnioski z pracy doktorskiej

(wykazaną gorszą jakość tkanki kostnej u młodzieży z cukrzycą typu 1 niż u zdrowych rówieśników

oraz negatywny wpływ kontroli glikemii na stan kośćca u młodzieży), wydaje się możliwe, iż

zaburzenia mineralizacji tkanki kostnej obserwowane u dorosłych z cukrzycą typu 1 wynikają

z procesów, które ujawniają się dopiero w okresie pokwitania. Być może są skutkiem mniejszego

niż fizjologiczny przyrostu masy kostnej w trakcie dojrzewania płciowego. U najmłodszych

pacjentów ewentualne pogorszenie stanu tkanki kostnej związane jest z jedynie z wydłużającym się

czasem trwania cukrzycy. Natomiast, opierając się na wynikach przedstawionej pracy i wnioskach

z przewodu doktorskiego, uzasadnione jest twierdzenie, że długofalowe niedostateczne wyrównanie

metaboliczne wydaje się zaznaczać swój negatywny wpływ na tkankę kostną dopiero w okresie

pokwitania. Te obserwacje są zgodne z najnowszymi doniesieniami dotyczącymi tego tematu, których

odzwierciedleniem są aktualne międzynarodowe zalecenia postępowania w cukrzycy typu 1 International

Society for Pediatric and Adolescent Diabetes (ISPAD) Clinical Practice Consensus Guidelines 2014.

Wytyczne te sugerują, aby ocenę stanu kośćca rozważyć u młodzieży z cukrzycą typu 1, zwłaszcza

u osób z długim czasem trwania choroby. Polecają natomiast opieranie się o metody densytometryczne,

jako „złoty standard” diagnostyczny.

Mój dalszy rozwój naukowy i kierunek badań zostały zdeterminowane przez działalność

kliniczną. Odbywałam wówczas specjalizację w dziedzinie pediatrii w Oddziale Gastroenterologii

i Hepatologii Dzieci Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. Prof. Stanisława Szyszko

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Szpital ten realizuje program przesiewowych badań

profilaktycznych pod kątem chorób układu pokarmowego u dzieci „Dobra diagnoza-Leczenie-Życie”,

który finansowany jest z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Codzienny

kontakt z problemami klinicznymi z zakresu gastroenterologii dziecięcej oraz prowadzone w ramach

wyżej wymienionego programu badania przesiewowe były inspiracją do kontynuowania rozważań nad

powikłaniami i chorobami towarzyszącymi cukrzycy ale już ze szczególnym uwzględnieniem chorób

układu pokarmowego. Zdobywane doświadczenie i wiedza pozwoliły mi na opracowanie i stworzenie

od podstaw projektu badawczego „Ocena częstości zakażenia Helicobacter pylori u dzieci

z cukrzycą typu 1”, który w 2014 roku uzyskał finansowanie z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa

Wyższego w konkursie „Iuventus Plus”. Projekt ten realizuję jako kierownik projektu i główny

wykonawca w ramach umowy ze Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach, a 3 kolejne

publikacje przedstawione jako osiągnięcie naukowe (pozycje nr 5, 6 i 8) powstały w jego toku.

Pierwszy etap realizacji wyżej wymienionego projektu polegał na ocenie częstości zakażenia

Helicobacter pylori u dzieci z cukrzycą typu 1 na terenie Górnego Śląska. Wyniki przedstawiłam

w publikacji w Polish Journal of Microbiology (pozycja nr 5). Szacunkowa częstość zakażenia

Helicobacter pylori w ogólnej populacji pediatrycznej w Polce wynosi według ostatnich danych około

16%. Choć znany jest fakt, iż osoby z cukrzycą są bardziej narażone na infekcje niż osoby zdrowe, to

6

dostępne dane dotyczące częstości zakażenia Helicobacter pylori w cukrzycy typu 1 u dzieci młodzieży

były fragmentaryczne a wnioski rozbieżne.

W badaniu wykorzystałam wiarygodny, nieinwazyjny test oddechowy z mocznikiem

znakowanym izotopem 13C, który wykonano u 149 dzieci z cukrzycą typu 1 oraz w grupie kontrolnej

liczącej 298 dzieci należących do kohorty uczestników projektu „Dobra diagnoza – Leczenie – Życie”.

Wyniki potwierdziły obecność zakażenia u 11,4% dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1, co

było porównywalne do odsetka stwierdzonego wśród zdrowych rówieśników. Zarówno parametry

antropometryczne, jak i związane z chorobą podstawową (czas trwania cukrzycy, wyrównanie glikemii)

nie miały wpływu na wynik mocznikowego testu oddechowego.

Wnioski z tej publikacji obejmującej znaczą liczbę pacjentów, są ważne z punktu widzenia

praktyki klinicznej – potwierdzają, iż w diagnostyce bólów brzucha u dzieci z cukrzycą typu 1

zakażenie Helicobacter pylori nie winno być rozważane częściej niż w przypadku zdrowych dzieci.

Wstępne wyniki powyższego badania prezentowałam między innymi w trakcie konferencji

międzynarodowych. Duże zainteresowanie przedstawianymi rezultatami zaowocowało

nawiązaniem przeze mnie kluczowej dla dalszych etapów projektu współpracy z Barbara Davis

Center for Childhood Diabetes, University of Colorado Denver w Stanach Zjednoczonych. Ponadto

projekt ten wzbudził ożywioną dyskusję naukową zespołu ekspertów i moich kolegów w trakcie stażu

naukowego dla młodych naukowców, jaki odbyłam w Joslin Diabetes Center, Harvard Medical School

w Bostonie w Stanach Zjednoczonych (ISPAD Physician Research School). Jej elementy pozwoliły na

dalszy rozwój projektu i przekonały mnie o zasadności kontynuacji badań obejmujących tą problematykę.

Znane są dane wskazujące na to, iż zakażenie Helicobacter pylori może być czynnikiem

spustowym reakcji autoimmunologicznej przeciwko pompie protonowej komórek okładzinowych żołądka

i brać udział w patogenezie autoimmunologicznego zanikowego zapalenia żołądka. Z drugiej strony

autoimmunologiczne zapalenie żołądka należy do grupy chorób występujących znamiennie częściej

u pacjentów z cukrzycą typu 1. Powyższe przesłanki stanowiły podstawę do przeprowadzenia,

w kooperacji z naukowcami z Barbara Davis Center for Childhood Diabetes, badania oceniającego

potencjalny związek między występowaniem zakażenia Helicobacter pylori a obecnością autoprzeciwciał

skierowanych przeciwko podjednostce 4A pompy protonowej komórek okładzinowych żołądka (ATP4A)

u dzieci z cukrzycą typu 1. Badanie to było kolejnym etapem wspomnianego wcześniej, realizowanego

przeze mnie projektu finansowanego z grantu „Iuventus Plus”, a jego rezultaty opublikowałam

w czasopiśmie Clinical and Experimental Immunology (pozycja nr 6).

Analizie poddałam wyniki 70 pacjentów pediatrycznych z cukrzycą typu 1. U każdego dziecka

wykonano mocznikowy test oddechowy w celu oceny, czy obecne jest zakażenie Helicobacter pylori oraz

pomiar stężenia przeciwciał przeciwko ATP4A. Zdecydowałam, aby do oznaczeń autoprzeciwciał

przeciwko ATP4A zastosować nowatorski test radioimmunoprecypitacyjny opracowany w Barbara

Davis Center for Childhood Diabetes, ze względu na jego większą czułość od stosowanych

7

w praktyce klinicznej testów immunoenzymatycznych. Przeciwciała przeciwko ATP4A pojawiają

się wcześnie w życiu i są stabilne w czasie.

Użycie tej innowacyjnej metody oznaczania autoprzeciwciał pozwoliło na wykazanie ich

obecności u znaczącego odsetka dzieci z cukrzycą typu 1, bo aż u 30% (z przewagą dziewcząt). Jest

to wartość wyższa niż oczekiwałam, ponieważ wcześniejsze doniesienia podawały, iż przeciwciała

przeciwko komórkom okładzinowym żołądka występują 4-21% osób z cukrzycą typu 1

(u dorosłych do 25%). Nie stwierdziłam natomiast związku między obecnością przeciwciał

przeciwko ATP4A a wynikiem mocznikowego testu oddechowego, co wskazuje, że proces

autoimmunologiczny skutkujący obecnością tych przeciwciał nie jest najpewniej związany

z zakażeniem Helicobacter pylori. Ta obserwacja znajduje potwierdzenie w doniesieniach innych

autorów, poszukujących związku między infekcją Helicobacter a autoimmunologicznym zapaleniem

żołądka również innymi metodami, zarówno u osób z cukrzycą jak i bez. Jednakże do tej pory pewne

aspekty współistnienia tych dwóch schorzeń pozostają niewyjaśnione.

Wnioski z powyższej publikacji, w tym stwierdzenie obecności autoprzeciwciał przeciwko

komórkom okładzinowym żołądka aż u blisko 1/3 dzieci z cukrzycą typu 1, zapoczątkowały moje

poszukiwania ich znaczenia diagnostycznego. Na podstawie zgromadzonych danych literaturowych

opracowałam pracę poglądową dotyczącą tej tematyki (pozycja nr 8). Wraz z współautorami

przedstawiłam w niej zarówno dane odnośnie częstości występowania tych autoprzeciwciał i antygenów

przeciwko którym są skierowane, metody laboratoryjne stosowane w ich diagnostyce, jak również

kliniczne konsekwencje ich obecności. Omówiłam także najnowsze doniesienia dotyczące ich związku

z zakażeniem Helicobacter pylori.

Druga praca poglądowa dotycząca tego zagadnienia zatytułowana „Autoimmune gastritis

among T1D individuals- important association?” została 22.06.2016 przyjęta do druku w Pediatric

Endocrinology, Diabetology and Metabolism (nie została ujęta w analizie bibliometrycznej oraz w cyklu

prac). Wraz z lek. Ewą Rusak rozszerzyłam w niej informacje ujęte w poprzedniej pracy poglądowej

o omówienie genetycznego tła autoimmunologicznego zapalenia żołądka i jego występowania

w autoimmunologicznych zespołach wielogruczołowych. Przedstawiłam także propozycje dotyczące

badań w tym kierunku u pacjentów z cukrzycą typu 1 oraz postępowania terapeutycznego.

W celu określenia skutków obecności przeciwciał przeciwko ATP4A, które identyfikują

pacjentów w grupie ryzyka rozwoju autoimmunologicznego zapalenia żołądka, rozpoczęłam badanie

mające na celu ocenę, czy obecność tych przeciwciał, może mieć u dzieci z cukrzycą typu 1 związek

z wartościami parametrów morfologii krwi lub gospodarki żelazowej.

Wstępne wyniki tego projektu naukowego wykazały obecność przeciwciał przeciwko ATP4A

u 17% dzieci z cukrzycą typu 1 bez innych chorób współwystępujących, co jest wartością istotnie

wyższą niż w populacji dzieci zdrowych. Ponadto zaobserwowałam, że u pacjentów, u których te

przeciwciała były obecne, ich miano było odwrotnie proporcjonalne do stężenia witaminy B12

8

w surowicy. Te wstępne doniesienia wzbudziły szerokie zainteresowanie zarówno w kraju jak i za

granicą. Zostały także wyróżnione prezentacją ustną w trakcie XV Konferencji Sekcji

Pediatrycznej Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w Rzeszowie (kwiecień 2016)

i IX Ogólnopolskiego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia

Dzieci w Bydgoszczy (czerwiec 2016) oraz zakwalifikowane do grona najlepszych prezentacji

plakatowych na międzynarodowej konferencji 49th Annual Meeting of the European Society for

Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (Grecja, maj 2016). W chwili pisania

autoreferatu przygotowywana jest publikacja opisująca ostateczne wyniki projektu.

Równolegle do badań nad następstwami i chorobami towarzyszącymi cukrzycy typu 1 zajęłam

się problemem wymiaru społecznego tej ciężkiej, przewlekłej choroby wieku rozwojowego. W moim

odczuciu to w jego świetle winny być rozpatrywane wszystkie pozostałe aspekty tego schorzenia.

Już w okresie licealnym jak i studiów pomagałam w gromadzeniu danych epidemiologicznych,

natomiast w późniejszym czasie zaangażowałam się w pozostałe elementy pracy badawczej.

Wykorzystałam w ich trakcie wiedzę zdobytą między innymi w toku szkolenia „Metody Statystyczne

w opracowywaniu wyników badań medycznych” organizowanego przez Polsko-Japońską Wyższą Szkołę

Technik Komputerowych w Bytomiu. W ramach prac realizowanych wspólnie z prof. dr hab. inż. Joanną

Polańską, Kierownikiem Zakładu Analizy Eksploracyjnej Danych, Instytutu Automatyki Politechniki

Śląskiej, na podstawie danych uzyskanych dzięki współpracy z licznymi ośrodkami krajowymi,

opracowałam model predykcyjny zachorowań na cukrzycę typu 1 wśród dzieci w wieku 0-14 lat.

Rezultaty tej pracy zostały opublikowane w czasopiśmie Diabetologia w 2011 roku (pozycja nr 1).

Wyniki analiz wykazały ponad trzykrotny wzrost zapadalności na cukrzycę typu 1 u dzieci

w Polsce w okresie ostatnich 15 lat, a stworzony model przewiduje dalszy dramatyczny wzrost

w ciągu kolejnych dwóch dekad. Uzyskane rezultaty uwypukliły również fakt, że największe przyrosty

zapadalności dotyczą najmłodszych dzieci. Dane epidemiologiczne stawiają Polskę wśród krajów

o średniej zapadalności na cukrzycę typu 1 na świecie, natomiast świadczą także o olbrzymim

obciążeniu naszego kraju w wymiarze społeczno-ekonomicznym.

Kolejne, najbardziej aktualne podsumowanie danych epidemiologicznych (publikacja jest

obecnie procedowana w czasopiśmie) z regionalnych rejestrów wskazuje na dużą wiarygodność

opracowanego modelu predykcyjnego. Utrzymuje się trend wzrostowy zapadalności i tylko w ostatnich

latach obserwuje się niewielkie spowolnienie jego dynamiki, choć obecnie trudne jest określenie, czy jest

to stałe zjawisko czy jedynie przejściowe.

Obok analizowania danych krajowych, szczegółowe, okresowe podsumowania

epidemiologiczne opracowywane są dla województwa śląskiego. W publikacji z ubiegłego roku (pozycja

nr 7), której jestem głównym autorem, przedstawiam najbardziej aktualne wyniki. Potwierdzają one, że

wśród dzieci do lat 15, na Górnym Śląsku, utrzymuje się gwałtowny wzrost zapadalności na

cukrzycę typu 1. Co ciekawe, zgromadzone dane nie wykazały natomiast spowolnienia, które sugerują

9

nasze jeszcze nieopublikowane wyniki wspomniane powyżej oraz najnowsze doniesienia z Niemiec

i krajów skandynawskich.

Tak znacząca i wzrastająca liczba nowych zachorowań wśród dzieci i młodzieży oznacza

również, że coraz więcej młodych pacjentów wkracza w dorosłość z cukrzycą typu 1 i opuszcza

specjalistyczną, diabetologiczną opiekę w ośrodkach pediatrycznych. Jest znanym faktem, że

diabetologiczna opieka pediatryczna jest przede wszystkim skoncentrowana na szczególnej, intensywnej

terapii dziecka z cukrzycą typu 1 i jego opiekunów. W związku z tym jej cele i zadania znacząco

odbiegają od diabetologicznej opieki internistycznej, gdzie gro pacjentów jest starszych, z licznymi

ciężkimi powikłaniami. Także charakterystyka prowadzonego leczenia w ramach opieki diabetologicznej

nad dorosłym pacjentem jest często odmienna niż w przypadku dzieci z cukrzycą. Nowa specyfika opieki

związana z tak zwanym „transferem” młodych dorosłych z diabetologicznej opieki pediatrycznej do

ośrodków internistycznych, bardzo często rodzi wiele poważnych problemów i wymaga systemowego

rozwiązania. Często dochodzi do pogorszenia kontroli glikemii, co powoduje akcelerację rozwoju

powikłań. Ostatnie zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego i ISPAD odnoszą się także do

tego tematu, wskazując rozwiązania tego nowego problemu. Zwracając uwagę na tą poważną kwestię

podjęłam się jego analizy w publikacji w International Journal of Diabetes in Developing Countries

(pozycja nr 4). Wraz z współautorami badanie oparłam o grupę chorych na cukrzycę typu 1.

Uzyskane wyniki ujawniły, iż blisko co czwarty młody dorosły z tą chorobą nie kontynuuje

w sposób systematyczny wizyt w specjalistycznym ośrodku diabetologicznym dla dorosłych. Analiza

pozwoliła również wytypować chorych z grup ryzyka pogorszenia kontroli glikemii w okresie

„transmisji” do opieki dla dorosłych. Należą do nich osoby z gorszym wyrównaniem metabolicznym

w okresie dzieciństwa oraz rzadziej uczęszczające na wizyty do poradni diabetologicznej dla dzieci

a także, co interesujące, chorzy leczeni za pomocą osobistej pompy insulinowej. Konieczne jest zatem

poświęcenie szczególnie tym pacjentom dodatkowej uwagi w tym ważnym momencie.

Kluczowym wnioskiem z tej pracy jest stwierdzenie, iż kontynuacja systematycznej opieki

diabetologicznej jest nieodzowna, aby utrzymać stabilną kontrolę glikemii. Niestety dyskusja nad

tym, jak w najbardziej odpowiedni i bezpieczny dla pacjenta sposób zorganizować opiekę specjalistyczną

w okresie „transmisji” pozostaje nadal otwarta, chociaż jak wspomniałam, zostały opublikowane

pierwsze rekomendacje towarzystw naukowych i stopniowo w wielu ośrodkach powstają poradnie

transmisyjne lub dedykowane młodocianym chorym czy są wyznaczane specjalne dla nich dni.

Ogółem, przedstawiane Szanownej Komisji osiągnięcie obejmuje następujące podstawowe ustalenia:

1. Stan tkanki kostnej oceniany za pomocą zależnej od amplitudy prędkości dźwięku metodą QUS nie

różni się od zdrowej populacji w przypadku dzieci chorych na cukrzycę typu 1 znajdujących się przed

okresem pokwitania. Czynnikiem niekorzystnie wpływającymi na jakość tkanki kostnej w tej grupie

pacjentów jest przede wszystkim czas trwania cukrzycy. Natomiast obserwowane w cukrzycy typu 1

zaburzenia tkanki kostnej rozwijają się prawdopodobnie dopiero w okresie pokwitania i postępują

10

wówczas nie tylko z czasem trwania choroby podstawowej ale narastają także wraz z długofalowym

niedostatecznym wyrównaniem glikemii. Konieczne jest jednakże przeprowadzenie długofalowej

oceny prospektywnej, z początkiem obserwacji we wczesnym dzieciństwie, w celu ostatecznego

określenia wpływu cukrzycy typu 1 na rozwijającą się kość.

2. Częstość występowania zakażenia Helicobacter pylori u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1 nie różni

się od tej stwierdzanej wśród ich zdrowych rówieśników. Nie ma ponadto związku między

wyrównaniem glikemii a obecnością zakażenia Helicobacter pylori.

3. U blisko 1/3 młodocianych pacjentów z cukrzycą typu 1 obecne są przeciwciała przeciwko

podjednostce 4A pompy protonowej komórek okładzinowych żołądka. Nie wykazano, aby proces

autoimmunologiczny u tych pacjentów wiązał się z zakażeniem Helicobacter pylori. Potencjalny

związek między zakażeniem Helicobacter pylori a autoimmunologicznym zanikowym zapaleniem

żołądka, jeśli jest w ogóle obecny, wydaje się polegać na innym mechanizmie patologicznym. Dalsze

badania pozwolą na wyjaśnienie klinicznego znaczenia obecności tych autoprzeciwciał, opisanie ich

roli w autoimmunologicznym zapaleniu żołądka oraz określenie, czy pacjenci z cukrzycą typu 1

powinni mieć oznaczane przeciwciała przeciwko ATP4A przesiewowo.

4. W ostatnich dekadach obserwuje się wzrost zapadalności na cukrzycę typu 1 wśród dzieci i młodzieży

w Polsce, w tym także w województwie śląskim. Zapewnienie rosnącej liczbie pacjentów

odpowiedniego systemu przejścia z pod specjalistycznej, pediatrycznej opieki diabetologicznej pod

opiekę internistyczną stanowi nadal istotne wyzwanie, mimo identyfikacji grup pacjentów, którzy

szczególnie narażeni są na pogorszenie kontroli swojej choroby.

11

5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych:

a) Analiza bibliometryczna dorobku:

Sumaryczny IF/punktacja wg listy MNiSW: 25,708 / 295 (po doktoracie 18,735 / 234)

Sumaryczny IF prac oryginalnych: 23,393 (po doktoracie 16,42)

Sumaryczna punktacja prac oryginalnych wg listy MNiSW: 214 (po doktoracie 162)

Łączna liczba cytowań: 51 (wg WoS) / 78 (wg Sopus)

Indeks-h: 3 (wg WoS) / 4 (wg Sopus)

Łączna liczba publikacji naukowych (umieszczonych i nieumieszczonych na liście JCR): 22

Rozdziały w podręcznikach: 2

Doniesienia konferencyjne: 45

b) Listę publikacji nie wchodzących w skład osiągnięcia w rozumieniu art. 16 ust. 2 ustawy

z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie

sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 z pózn. zm.) przedstawiono w odrębnym dokumencie załączonym do

wniosku (załącznik 4).

6. Udział w projektach badawczych:

W 2014 roku uzyskałam finansowanie w ramach grantu „Iuventus Puls” Ministerstwa Nauki

i Szkolnictwa Wyższego (IP2012 007672) dla opracowanego przeze mnie projektu naukowego

zatytułowanego „Ocena częstości zakażenia Helicobacter pylori u dzieci z cukrzycą typu 1”. Realizuję

go jako główny wykonawca na stanowisku kierownika projektu w ramach umowy ze Śląskim

Uniwersytetem Medycznym w Katowicach. Zakończenie tego projektu planowane jest na grudzień 2016

roku. Obecnie zakończyłam zbieranie danych oraz ich analizę statystyczną, a ostateczne wyniki i wnioski

z projektu przygotowywane są do publikacji.

W ramach tego projektu nawiązałam współpracę z Barbara Davis Center for Childhood

Diabetes, University of Colorado, Denver w Stanach Zjednoczonych. Badania prowadzone w ramach

tego finansowania zaowocowały już pięcioma publikacjami, w tym czterema w czasopismach z listy

filadelfijskiej. (W załączniku nr 9 przedstawiam opinię prof. Janet Wenzlau z Barbara Davis Center for

Childhood Diabetes).

W ostatnich miesiącach opracowałam projekt badawczy, który ma na celu ocenę

zewnątrzwydzielniczej funkcji trzustki u dzieci i młodzieży z cukrzyca typu 1. Za pośrednictwem

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego ubiegam się obecnie o jego finansowanie w konkursie Narodowego

12

Centrum Nauki Sonata Bis (nabór wniosków do 16 września 2016; termin rozstrzygnięcia konkursu –

16 marzec 2017).

13

7. Inne kierunki prowadzonych badań:

7.1 Inne badania z zakresu cukrzycy typu 1

Tematykę cukrzycy typu 1, w tym jej aspektów klinicznych, podjęłam – prócz prac zgłoszonych

jako osiągnięcie naukowe – jeszcze w kilku publikacjach, które przestawię w tym podrozdziale.

Dwa opracowania zrealizowałam jeszcze w trakcie studiów, będąc członkiem Koła

Studenckiego przy ówczesnej Klinice Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej, Wydziału

Lekarskiego w Katowicach. Pierwsza z publikacji stanowi pracę poglądową dotyczącą współczesnych

trendów w intensywnej insulinoterapii oraz monitorowaniu glikemii (Clin Pract Rev; MNISW=4).

Przedstawiłam w niej najbardziej aktualny zestaw analogów insulin, urządzeń do podawania insuliny

w codziennej praktyce klinicznej – w tym pomp insulinowych, oraz metod monitorowania poziomu

glukozy we krwi.

Natomiast druga publikacja to artykuł oryginalny, który podsumowuje doświadczenia ośrodka

śląskiego w leczeniu cukrzycy typu 1 u najmłodszych pacjentów (Pediatric Endocrinology, Diabetes and

Metabolism, MNISW=9). Jest to retrospektywna analiza danych medycznych (HbA1c, zapotrzebowanie

na insulinę, model insulinoterapii, dane antropometryczne, epizody ciężkich ostrych powikłań cukrzycy)

pacjentów, którzy zachorowali na cukrzycę typu 1 poniżej 7 roku życia. Wyniki pozwoliły na

stwierdzenie, iż możliwe jest bezpieczne osiągniecie długofalowego, dobrego wyrównania

metabolicznego u najmłodszych pacjentów.

Z kolei w 2012 roku opublikowałam wraz z współautorami opis przypadku (Pediatric

Endocrinology, Diabetes and Metabolism, (MNISW=7) – wystąpienie zespołu hiperglikemiczno-

hiperosmolarnego jako ostrego powikłania przy świeżym ujawnieniu cukrzycy typu 1. Choć zespół ten

rozwija się częściej w przebiegu cukrzycy typu 2 (jako jedno z najcięższych jej powikłań), to może także

stanowić ciężkie, ostre powikłanie cukrzycy typu 1, w szczególności u najmłodszych dzieci

z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego lub ciężkim zakażeniem przebiegającym

z odwodnieniem.

Drugim rozważanym aspektem były zagadnienia z dziedziny zdrowia publicznego, w tym

wpływu warunków socjo-ekonomicznych, w jakich żyją dzieci z cukrzycą, na przebieg ich choroby

(Experimental and Clinical Diabetology, MNISW=5). Wykazałam w niej, iż między innymi ani poziom

wykształcenia rodziców ani miejsce zamieszkania małego pacjenta, nie mają wpływu na rodzaj

prowadzonej insulinoterapii czy też rozwój powikłań cukrzycy. Ponadto uzyskane wyniki wykazują, iż

warunki socjo-ekonomiczne nie mają znaczenia w odniesieniu do akceptacji, czy wstydu odczuwanego

w związku cukrzycą.

Wniosek podsumowujący pracę, mówiący iż status socjo-ekonomiczny pacjenta nie może

stanowić pewnej podstawy do przewidywania przebiegu cukrzycy typu 1, jest niezwykle istotny z punktu

widzenia praktyki klinicznej.

14

Kontynuacją rozważań dotyczących aspektów społeczno-ekonomicznych cukrzycy jest

publikacja dotycząca kosztów świadczeń diabetologicznych (Clinical Diabetology, MNISW=7). Choć

badanie, które podjęłam w gronie współautorów, nie dotyczy wyłącznie populacji pediatrycznej

z cukrzycą typu 1, to przedstawia wymiar ekonomiczny opieki nad chorym i wskazuje na jaką opiekę

może liczyć pacjent po opuszczeniu pediatrycznego ośrodka diabetologicznego. W tej analizie, traktującej

cukrzycę całościowo, bez wyróżniania jej typów, obejmującą całą populację województwa śląskiego,

oparłam się na raportowanych do Narodowego Funduszu Zdrowia kodach rozpoznania według ICD-10.

Wyniki potwierdziły trend wzrostowy zachorowań na cukrzycę. Stwierdziłam, że w ciągu

analizowanego okresu czasu zmieniła się liczba pacjentów z cukrzycą korzystających ze świadczeń

w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej w stosunku do pozostających z powodu swojej choroby jedynie

pod kontrolą podstawowej opieki zdrowotnej lub hospitalizowanych – na korzyść ośrodków

specjalistycznych. Wynik ten przemawia za pozytywnym kierunkiem zmian w opiece zdrowotnej nad

pacjentem z przewlekła chorobą, jaką jest cukrzyca.

Podsumowanie aktualnej wiedzy oraz najnowszych doniesień dotyczących kośćca w cukrzycy

wieku rozwojowego przedstawiłam natomiast w rozdziale podręcznika „Cukrzyca w populacji wieku

rozwojowego – co nowego?” pod redakcją prof. dr hab. n. med. Ewy Otto-Buczkowskiej.

Tuż po studiach podjęłam współpracę z prof. dr hab. n. med. Wojciechem Pluskiewiczem, aby

wspólnie rozpocząć wspomniane już wcześniej badania nad stanem tkanki kostnej u pacjentów

z cukrzycą typu 1. Rezultatem tej kooperacji była w pierwszej kolejności publikacja opisująca pilotażowe

wyniki oceny jakości tkanki kostnej u dzieci z cukrzycą (Pediatric Endocrinology, MNISW=6). Wstępne

obserwacje nie wskazywały na istnienie różnic w stanie tkanki kostnej między chorymi na cukrzycę

a zdrowymi rówieśnikami. Mimo wszystko, uwzględniając sprzeczne wyniki badań innych autorów,

sugerowaliśmy, aby w leczeniu dzieci z cukrzycą typu 1 monitorować stan szkieletu od momentu

rozpoznania choroby.

Badania nad tkanką kostną u młodzieży z cukrzycą typu 1 stanowiły także podstawę mojej

rozprawy doktorskiej. Uzyskane wyniki zostały w części przedstawione w publikacji, która ukazała się

w 2010 roku w renomowanym czasopiśmie Diabetologia (IF=6.973, MNISW=32).

W pracy tej analizowałam stan tkanki kostnej u młodzieży z cukrzycą typu 1 oraz wpływ

choroby podstawowej na jakość tkanki kostnej. W badaniach zastosowałam nieinwazyjną ilościową

metodę ultradźwiękową (quantitative ultrasound (QUS)), pozbawioną niekorzystnego czynnika, jakim

jest promieniowanie rentgenowskie. Jej wyniki, choć nie opisują osobno masy, gęstości i geometrii tkanki

kostnej, a całościowo obrazują jakość kośćca, to dobrze korelują z wynikami złotego standardu

diagnostyki – densytometrią. Badaniem objęłam 99 dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1 w okresie

pokwitania oraz dopasowaną względem wieku i płci grupę kontrolną 297 dzieci zdrowych, pozyskaną

z pośród zdrowej populacji pediatrycznej Górnego Śląska uczestniczącej w badaniach przesiewowych

prowadzonych przez prof. dr hab. n. med. Wojciecha Pluskiewicza i dr hab. n. med. Zenona P. Halabę.

15

W chwili publikacji była to, prócz wcześniej omówionego badania pilotażowego, pierwsza analiza za

pomocą metody QUS, która obejmowała tak liczną grupę badaną i kontrolną oraz pierwsze w kraju

doniesienie dotyczące tego tematu.

Wyniki podkreśliły istotnie gorszą jakość tkanki kostnej u młodzieży z cukrzyca typu 1

w stosunku do zdrowych rówieśników, mimo iż pacjenci z cukrzycą charakteryzowali się wyższym

wzrostem, masą ciała i wskaźnikiem masy ciała (BMI) – parametrami, które zwykle wykazują pozytywny

związek z gęstością mineralną kości. Ponadto wykazałam, iż czynnikiem pogarszającym jakość tkanki

kostnej było w badanej grupie pacjentów zarówno krótko- jaki długofalowe niedostateczne wyrównanie

glikemii (HbA1c). Nie stwierdziłam natomiast, aby inne postulowane w piśmiennictwie parametry, jak

między innymi: czas trwania cukrzycy, dobowe zapotrzebowanie na insulinę, czy wiek miały wpływ na

badany stan tkanki kostnej. Potwierdziłam natomiast przewidywany związek wyników pomiarów QUS

z parametrami antropometrycznymi.

Odrębny rodzaj mojej aktywności publikacyjnej w tematyce kliniki cukrzycy typu 1 stanowi

wykonanie tłumaczenia 1. polskiego oraz 2. uzupełnionego wydania podręcznika autorstwa Ragnara

Hanas, MD, PhD (tytuł oryginału: „Type 1 diabetes in children, adolescent and young adults. How to

become an expert on your own diabetes”).

Pierwszego przekładu podjęłam się już w trakcie studiów zważywszy na to, iż wówczas

w Polsce nie było kompleksowego źródła wiedzy, które można by było polecić chorym a cukrzycę.

Pozycja ta jest uznanym na świecie kompendium wiedzy z zakresu cukrzycy typu 1, skierowanym do

pacjentów, ich opiekunów i bliskich, osób z otoczenia dziecka z cukrzycą, ale także do personelu

medycznego. Była tłumaczona dotychczas na 14 języków i otrzymała liczne nagrody towarzystw

naukowych i stowarzyszeń pacjentów.

Wspierałam także powstawanie dwóch polskich tłumaczeń zaleceń praktycznych International

Society for Pediatric and Adolescent Diabetes z 2009 i 2014 roku (Medycyna Praktyczna: Pediatria,

„Rozpoznawanie i leczenie cukrzycy u dzieci młodzieży. Aktualne (2009) wytyczne International Society

for Pediatric and Adolescent Diabetes”, Kraków, 2010 oraz Medycyna Praktyczna: Pediatria,

„Rozpoznawanie i leczenie cukrzycy u dzieci młodzieży. Aktualne (2014) wytyczne International Society

for Pediatric and Adolescent Diabetes”, Kraków, 2015).

7.2 Badania w gastroenterologii dziecięcej

Prace z zakresu gastroenterologii dziecięcej obejmują dwa opisy przypadków. Jeden sanowi

przedstawienie naczyniaka limfatycznego jamy brzusznej jako przyczyny bólów brzucha u dziewczynki

4-letniej (Pediatria Polska, MNISW=5). Drugi to opis pacjenta, również z dolegliwościami bólowymi

brzucha, u którego ostatecznie rozpoznano chorobę Takayasu (Pediatria Polska, MNISW=15). Obie

publikacje zwracają uwagę na rzadkie przyczyny bólów brzucha w populacji pediatrycznej, które

w praktyce klinicznej winny być zawsze uwzględnione w diagnostyce różnicowej, zwłaszcza

16

w przypadku współwystępowania objawów alarmowych lub nie ustępowania dolegliwości mimo

stosowanego leczenia.

7.3 Prace obejmujące tematykę zaburzeń metabolizmu

Moje zainteresowania z zakresu zaburzeń metabolizmu przedstawiają cztery opublikowane

prace poglądowe. Pierwszą z nich została przygotowałam już w toku studiów pod nadzorem prof. dr hab.

n. med. Dariusza Moczulskiego i prof. dr hab. n. med. Władysława Grzeszczaka (Experimental and

Clinical Diabetology, MNISW=5). Była przeglądem stanu wiedzy odnośnie zaburzeń glikemii oraz

innych nieprawidłowości metabolicznych obserwowanych w cukrzycy monogenowej - MODY.

Omówiłam w niej również najczęstsze opisywane defekty genetyczne. We wnioskach podkreśliłam

konieczność oszacowania rzeczywistej częstości występowania cukrzycy MODY, w szczególności

częstego typu – MODY3. W 2012 roku opublikowano wyniki projektu TEAM, które przedstawiają

epidemiologię cukrzycy monogenowej w polskiej populacji wieku rozwojowego.

Natomiast w latach 2011-2012 przy współpracy z prof. dr hab. n. med. Ewą Otto-Buczkowską

podjęłam próbę opisania ewolucji zmian, jakie zachodzą w metabolizmie glukozy od okresu płodowego

poprzez czas dzieciństwa (Experimental and Clinical Diabetology, MNISW=0) oraz roli leptyny

(Advances in Hygiene and Experimental Medicine, IF=0.552) i greliny (Advances in Hygiene and

Experimental Medicine, IF=0.552) w regulowaniu metabolizmu.

Artykuł poglądowy opublikowany w Experimental and Clinical Diabetology opisuje

homeostazę glukozy u płodu, w okresie okołoporodowym i tuż po urodzeniu, u niemowląt i starszych

dzieci. Poruszyłam w nim również kwestie zaburzeń w utrzymywaniu prawidłowego poziomu glikemii

u noworodków i najmłodszych niemowląt, w tym patofizjologię, diagnostykę i leczenie hipoglikemii.

Ponadto omówiłam hiperglikemię u starszych dzieci, przyczyny oraz objawy hipoglikemii u dzieci

i młodzieży oraz zaburzenia homeostazy glukozy w stanach krytycznych.

W przeglądzie wiedzy dotyczącej leptyny opisałam jej syntezę, wpływ na homeostazę

energetyczną organizmu, związek leptyny z wydzielaniem insuliny i insulinoopornością, rolę tego

hormonu w homeostazie glukozy w cukrzycy oraz perspektywy zastosowania leptyny w terapii cukrzycy

typu 1. Natomiast w odniesieniu do greliny omówiłam następujące problemy: syntezę, wpływ na bilans

energetyczny organizmu, związki między greliną a insuliną i insulinoopornością oraz antagonistów

greliny.

17

8. Nagrody i wyróżnienia:

W 2000 roku, w trakcie nauki w liceum, otrzymałam pierwszą nagrodę naukową

w ogólnopolskim konkursie „Fizyka a Ekologia”.

Za wyniki w nauce otrzymałam nagrodę „Primus Inter Pares” przyznawaną najlepszemu

uczniowi liceum, do którego uczęszczałam.

Ponadto, moje osiągnięcia naukowe zostały wyróżnione w 2001 roku przyznaniem

prestiżowego Stypendium Prezesa Rady Ministrów, które otrzymałam również za wyniki w nauce.

Na studiach, przez cały okres ich trwania, otrzymywałam stypendium naukowe.

Za osiągnięcia w zakresie badań nad tkanką kostną u dzieci i młodzieży z cukrzycą zostałam

nagrodzona w 2011 roku II Nagrodą w Konkursie dla lekarzy – młodych naukowców, ustanowioną

przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne.

Natomiast za publikacje z roku 2014 zostałam wraz ze współautorami wyróżniona Zespołową

nagrodą II stopnia Rektora Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach za osiągnięcia naukowe

(2015 rok).

9. Działalność dydaktyczna:

W ramach działalności dydaktycznej w roku akademickim 2013/2014 sprawowałam opiekę oraz

prowadziłam zajęcia ze studentami Kierunku Lekarskiego, w tym zajęcia anglojęzyczne dla

Studentów Programu ERASMUS na Wydziale Lekarskim z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym

w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Tematyka zajęć obejmowała różne

zagadnienia z pediatrii omawiane na III, IV i V roku studiów lekarskich.

Ponadto od 2015 pełnię, za zgodą prof. dr hab. n. med. Katarzyny Mizia–Stec, kuratora

Studenckiego Towarzystwa Naukowego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, oficjalną

rolę opiekuna pomocniczego Studenckiego Koła Naukowego (SKN) przy Klinice Diabetologii

Dziecięcej, Wydziału Lekarskiego w Katowicach, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

W trakcie spotkań Koła prowadziłam zajęcia między innymi z zakresu podstaw analizy statystycznej,

tworzenia baz danych, podstaw evidence based medicine. Dodatkowo, mimo jeszcze krótkiej współpracy

z tym SKN, odniosłam pierwsze sukcesy. Praca studentek Joanny Stompór oraz Karoliny Szyda

"Remission phase in children newly diagnosed with type 1 diabetes (T1D) in the year 2013”,

przygotowana pod moim kierunkiem, zdobyła I Nagrodę w Sesji Pediatrycznej na tegorocznej XI

Międzynarodowej i LV Międzywydziałowej Konferencji Naukowej Studentów Uczelni Medycznych

w Katowicach. Do końca roku 2016 planuję przekazanie tej pracy do publikacji.

Oprócz zajęć dydaktycznych ze studentami pełnię również funkcję promotora pomocniczego

w dwóch przewodach doktorskich: lek. Agnieszki Szymlak (od 2014 roku) oraz lek. Katarzyny

18

Górowskiej-Kowolik (od 2015 roku). Rozprawa pierwszej z doktorantek, zatytułowana „Ocena stężenia

leptyny, adiponektyny, chemeryny i omentyny w surowicy u dzieci z zespołem jelita drażliwego”, została

wszczęta w styczniu 2015 roku, a doktorantka złożyła obecnie tezy do jej obrony. Lek. Katarzyna

Górowska-Kowolik wszczęła swoją rozprawę pod tytułem „Ocena przydatności testu oddechowego

z wykorzystaniem 13C metacetyny w ocenie czynności wątroby u dziewcząt z jadłowstrętem

psychicznym” w marcu 2016 roku. Oba przewody doktorskie prowadzone są przez Studium

Doktoranckie Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu, Śląskiego

Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

Jestem również autorem dwóch rozdziałów w książkach wydanych pod redakcją prof. dr hab.

n. med. Ewy Otto-Buczkowkiej: „Cukrzyca w populacji wieku rozwojowego – co nowego?” (Wrocław,

Cornetis: 2009) oraz „Pediatria – co nowego?” (Wrocław, Cornetis: 2011). Tematyka obu obejmuje

zakres powikłań cukrzycy u dzieci i młodzieży. W czerwcu 2016 roku otrzymałam oficjalne zaproszenie

jako autor rozdziału do podręcznika dla specjalizujących się z zakresu endokrynologii i diabetologii

dziecięcej, który będzie wydany przez Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.

Natomiast początki mojej działalności dydaktycznej i popularyzującej naukę sięgają przełomu

studiów i stażu podyplomowego, kiedy to rozpoczęłam prowadzenie zajęć edukacyjnych dla dzieci

i młodzieży. Odbywały się one w ramach krajowych jak i międzynarodowych obozów organizowanych

dla pacjentów z cukrzycą (między innymi obozu żeglarskiego z Clinique Pediatrique de Luxembourg

w Holandii w 2008 roku oraz obozów jeździeckich - Pajtuny 2008 i 2009), w trakcie których pełniłam

również funkcję opiekuna medycznego.

Uzupełnieniem tego rodzaju działalności edukacyjnej było tłumaczenie zarówno 1. (2003) jak

i 2., uzupełnionego polskiego wydania (2010) podręcznika przeznaczonego dla pacjentów i ich

opiekunów oraz personelu medycznego autorstwa Ragnara Hanas (tytuł oryginału „Type 1 Diabetes in

Children, Adolescent and Young Adults. How to become an expert on your own diabetes”). W bieżącym

roku ukazał się też, w Forum Pediatrii Praktycznej, popularnonaukowy artykuł mojego autorstwa.

Omówiłam w nim zdrowe żywienie w cukrzycy typu 1, którego zasady opierają się – co podkreślam –

o typowe zdrowe zasady żywienia, których winno przestrzegać całe społeczeństwo.

Od 2013 roku aktywnie współpracuję z Fundacją Europejska Klinika Cukrzycy w zakresie

działań profilaktycznych i edukacyjnych zarówno o zasięgu lokalnym jak i ogólnopolskim. Adresatami

podejmowanych akcji na rzecz zdrowego stylu życia, zdrowego odżywiania oraz promowania wiedzy

z zakresu cukrzycy jest zarówno społeczeństwo jak i wybrane grupy zawodowe (personel medyczny,

nauczyciele i pedagodzy, personel przedszkoli).

19

10. Działalność organizacyjna:

Aktualnie jestem członkiem czterech towarzystw naukowych:

International Society of Pediatric and Adolescent Diabetes (ISPAD) - od 2010

Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego (PTP) - od 2010

Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego - od 2010

Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci – od 2016

Brałam udział w organizowaniu dorocznej konferencji 31st

Meeting of the International

Society of Pediatric and Adolescent Diabetes (ISPAD), która odbyła się w Krakowie w 2005 roku.

Pełniłam wówczas funkcję członka Komitetu Organizacyjnego oraz koordynatora młodej grupy

akademickiej Komitetu Organizacyjnego. Konferencja zgromadziła ponad 700 delegatów z całego świata,

zarówno lekarzy, jak i przedstawicieli innych zawodów medycznych zajmujących się pacjentem

pediatrycznym z cukrzycą. Oprócz licznych wykładów i warsztatów kluczowym wydarzeniem były

podsumowujące dyskusje nad zaleceniami praktycznymi „2005 ISPAD Clinical Consensus Guidelines”.

Ponadto w latach 2014-2015 kilkukrotnie byłam również członkiem naukowego zespołu

recenzentów prac zgłaszanych na coroczną konferencję Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego oraz

coroczną konferencję International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes (ISPAD).

11. Kursy i szkolenia zagraniczne:

W trakcie dotychczasowej działalności naukowej brałam udział szkoleniach i kursach, które

kształtowałam pod kątem pozyskiwania umiejętności kluczowych dla samodzielnej pracy naukowej.

Istotnym aspektem staży i szkoleń, które odbyłam, było także rozwijanie możliwości

wielopłaszczyznowej współpracy z innymi naukowcami. Kształcące i inspirujące było uczestniczenie

w licznych stażach i kursach zagranicznych, a także międzynarodowych, organizowanych w Polsce.

Pozwoliły mi na zapoznanie się z odmiennymi sposobami postępowania klinicznego i prowadzenia badań

naukowych oraz nawiązanie trwałych kontaktów naukowych z badaczami z różnych regionów świata.

Zdobyta w tracie kursów i staży wiedza umożliwiła natomiast rozwinięcie umiejętności planowania

i prowadzenia badań, pisania i prezentowania wyników prac badawczych na światowym poziomie oraz

kierowania własnym zespołem badawczym. Najważniejsze spośród odbytych przeze mnie kursów,

szkoleń i staży wymieniłam poniżej, a pełną listę przedstawiam w załączniku nr 4 do wniosku.