1Autorski scenariusz akademii z okazji DniaNiepodlegoci

Autorki scenariusza

Alina Kaliszan obecnie nauczycielka Gimnazjum wBrzezinach, ukoczya histori na WydzialeFilozoficzno Historycznym Uniwersytetu dzkiego iStudia Podyplomowe z zakresu Ksztacenia BlokowegoPrzyrodniczego na Wabrzyskiej Wyszej SzkoleZarzdzania i Przedsibiorczoci. Uczestniczy wrnych formach doskonalenia zawodowego. Wzawodzie nauczyciela pracuje 23 lata.

Lucyna Sodowa obecnie nauczycielka jzykapolskiego w Gimnazjum w Brzezinach, ukoczyastudia na filologii polskiej Uniwersytetu dzkiego. Wzawodzie nauczyciela pracuje 22 lata. W trakcie swojejpracy systematycznie si doksztaca i uczestniczy wrnych formach doskonalenia zawodowego. Chtnieprzygotowuje uczniw do konkursw przedmiotowych.

1

DROGA DO NIEPODLEGOCI

Wiersz - Juliusz Sowacki Szli krzyczc

Recytator:Szli krzyczc: Polska! Polska wtem jednego razuChcc krzycze zapomnieli na ustach wyrazu;Pewni jednak, e Pan Bg do synw si przyzna,Szli dalej krzyczc: Boe! Ojczyzna! Ojczyzna!Wtem Bg z Mojeszowego pokaza si krzaka,Spojrza na te krzyczce i zapyta:, Jaka?

A drugi szed i woa w niebo wznoszc donie: Panie! Daj, niech si czuj w ludzi milijonieJedno z nimi ukocha, jedno uczu zdolny,Sam cho may, lecz z prawdy zaprzeczy im wolny.Wtem Bg nad Mojeszowym pokaza si krzakiemI rzek: Chcesz ty, jak widz, by dawnym Polakiem.

Narrator:Wanie z myl o dawnych Polakach przygotowalimy nasz program. To oniwtedy, gdy Polska stracia sw niepodlego, na stos rzucili swj ycia los.Dziki nim, walczcym, pielgnujcym tradycj i kultur przez 123 latanard nie da si zniszczy, cho nie istniao pastwo polskie na mapie.

Wiersz - Edward Soski O Polsko, wite twe imi

RecytatorO Polsko, wite Twe imiPo cichu i po kryjomuZ trwog za siebie i innychSzeptano w ojcw mych domu.Prawdziwe jakie nieprawdyOpowiadano o Tobie Mwiono, e jeste wita,Mwiono, e jeste w grobie.

Narrator:Mimo, e wymazano Polsk z mapy wiata, nie wymazano jej z serc Polakw.

Przeledzimy dzi ca trudn i bolesn drog naszych przodkw doniepodlegoci.

Ju po II rozbiorze Polski tysice patriotw mylao, jak rozpocz walk oocalenie zagroonej niepodlegoci.

Wyobramy sobie Krakw, Rynek, Sukiennice, dochodzia 10:00. Z dalida si sysze grzmot bbnw i dwik wojskowych trb.

2SCENKA I

Tum:KOCIUSZKO IDZIE!

(bbny)

Oficer rozwija papier:Obieramy aktem naszym Tadeusza Kociuszk za najwyszego ijedynego Naczelnika!

Tum: Niech yje Kociuszko! Wiwat! Niech yje Naczelnik!

(Bbny)

Kociuszko z szabldo gry powtarza:

Powierzonej mi wadzy /na niczyj prywatny ucisk nie uyj /lecz jedynie jej dla obrony caoci granic /odzyskania samowadnoci narodu /i ugruntowania powszechnej wolnoci uywa bd.

Narrator:Okazao si jednak, e siy powstacze nie s w stanie sprosta potdze zaborcw.Po p roku bohaterskich walk powstanie upado. W 1795r nastpi III rozbirPolski. Wielu Polakw musiao opuci kraj.

SCENKA II

Chopiec:- Zaraz, zaraz, to i pan tam by we Woszech?

Wiarus:- Nie mw mi pan, bo si tak u nas w Legionach nikomu nie mwio,jeno obywatelu.

Ano, wic byem w onym Reggio i tam po raz pierwszy usyszaem pie, ktrarado i nadziej rozniecia i pierwsze zy za wolnoci i za ojczystym krajemwycisna Mazurek Dbrowskiego.

Chopiec:- To kiedy i waciwie z jakiej okazji powstaa pie?

Wiarus:- To byo gdzie w poowie lipca 1797r. Genera Dbrowski zosta odkomendowany

do woskiego miasta Reggio. I tu wanie przyjecha do nas Wybicki polityki wielki patriota.

3Wzi go zaraz Dbrowski na plac, gdziemy musztr odbywali.

Tomy szli z takim zapaem, a on siedzc na koniu zawoa: Bracia moi! Jeszcze Polska nie umara, kiedy taki w was duch!

Chopiec:- Ale skd ta melodia?

Wiarus:- Byo nas wtedy sporo chopakw w legionowej subie. A gdy tsknotaza rodzinnym krajem przycisna, to si piewao: krakowiaki, kujawiaki,mazurki. Moe ktra z tych piosenek wpada Wybickiemu w ucho ?

Chopiec: A kiedy i kto pierwszy t pie zapiewa ?

Wiarus: Sam Wybicki ktrego nastpnego dnia zapiewa j oficerom, od oficerwpoznalimy my, a potem to juemy chrem zapiewali j generaowia pniej zasza do kraju ...

Piosenka Mazurek Dbrowskiego

Narrator: Polacy wierzyli, e z pomoc Francji uda im si odzyska niepodlego.Nadzieje te wzmogy si, gdy Napoleon utworzy w 1807 roku KsistwoWarszawskie.Rne byy jednak koleje ycia legionistw.Zdarzao si i tak:

Wiersz - autor anonimowy

Idzie onierz borem, lasem,przymierajc z godu czasemSoli i chleba nie aowatrzeba onierza ratowa

Chocia onierz obszarpanyprzecie ujdzie midzy panySuknia na nim nie blakuje

wiatr dziurami wylatuje

Nie pacz siostro, nie pacz bratapowrc ja za trzy lataNie wyszo rok i ptoraJu onierze jad z pola.

Witam, witam, mospanowie

4daleko tam brat na wojnie ?Ley w polu na Podoluna Podolu w szczerym polu.

Trzyma gwk na kamieniupraw nk ma w strzemieniua ko jego, wedle niegogrzebie nk, auje go.

Narrator:

Nadszed pamitny rok 1830. 30 listopada modzi onierze ze SzkoyPodchorych w Warszawie pod wodz Piotra Wysockiego chwycili za broi ruszyli przeciwko wojskom rosyjskim.Tak rozpoczo si powstanie listopadowe.

Fragment Reduty Ordona Adama Mickiewicza

Nam strzela nie kazano wstpiem na dziaoI spojrzaem na pole; dwiecie armat grzmiaoArtyleryi ruskiej cign si szeregiProsto, dugo, daleko, jako morza brzegi;I widziaem ich wodza: - przybieg, mieczem skinI jak ptak jedno skrzydo wojska swego zwin;Wylewa si spod skrzyda ciniona piechotaDug, czarn kolumn, jako lawa bota,Nasypana iskrami bagnetw. Jak spyCzarne chorgwie na mier prowadz zastpy

Przeciw nim sterczy biaa, wska, zaostrzona.Jak gaz, bodzcy morze reduta Ordona.Sze tylko miaa harmat; wci dymi i wiecI nie tyle prdkich sw gniewne usta miecNie tyle przejdzie uczu przez dusz w rozpaczyIle z tych dzia leciao bomb, kul i kartaczy...

Piosenka: Gdy nard do boju

Scenka III

Scenka jak na obrazie Artura Grottgera Poegnanie powstaca

Narrator:

5Kolejny zryw Polakw to powstanie styczniowe w 1863 roku. Kolejna prba,by uczyni kraj wolnym.

Dziewczyna - wiersz Konstantego Gaszyskiego Czarna sukienka

Schowaj matko, suknie moje,Pery, wiece z r:Jasne szaty, wietne stroje To nie dla mnie ju !

Niegdy jam stroje, re lubia,Gdy nam nadziei wytrysn zdrj;Lecz gdy do grobu Polska zstpia,Jeden mi tylko przystoi strj:

Czarna sukienka !

Powstaniec:Bywaj dziewcz zdrowe, ojczyzna mnie woa !Id za kraj walczy wrd rodakw koa;I cho przyjdzie ciga jak najdalej wroga,Nigdy nie zapomn, jak mi jeste droga

Po c ta za w oku, po c serca bicie ?Tobie winien mio, a ojczynie ycie !Pamitaj, e Polka, e to za kraj walka,Niepodlego Polski to twoja rywalka.

Dziewczyna: anonimowy wiersz

Czuj to, bom Polka! Ojczyzna w potrzebie,Nie pamitaj o mnie, nie oszczdzaj siebie,Kto nie zna jej cierpie i gos jej przytumi,Niegodzien mioci i kocha nie umie.

Piosenka: Wojenko, wojenko

Narrator:W zaborze pruskim Niemcy wyrzdzali Polakom wiele krzywd. Zmuszali ich dowyrzeczenia si mowy polskiej. Zakazywali uywania jzyka polskiegow szkoach i urzdach, bili uczniw za mwienie w szkoach po polsku.

Wiersz - Maria Konopnicka Dzieciom Wrzeni

Tam od Gniezna i od Warty,

Bij gosy w wiat otwarty,Bij gosy, ziemia jczy:Prusak dzieci polskie mczy.

Za ten pacierz w wasnej mowie,

6Co j zdali nam ojcowie,Co go nas uczyy matki,Prusak mczy polskie dziatki.

Wsta na Gniedzie Orze biay,Pira mu si w blask rozwiay...Gdzie do Boga z skarg leci ...Prusak mczy polskie dzieci !

Piosenka: Rota

Scenka IV

W obronie polskiej mowy

Wsaty nauczyciel niemiecki wymachuje gronie kijem przed klas.- Przestacie mwi po polsku ! krzyczy Tu jest szkoa niemiecka!

Dzieci odmawiaj modlitw w jzyku polskim.- Nie wolno wam rwnie odmawia modlitwy po polsku!

Uczniowie przerywaj modlitw. Ucze mwi:- Przecie dotd lekcje religii odbyway si po polsku.

Nauczyciel zamiast wyjani wzywa ucznia do odpowiedzi.- Masz odpowiada po niemiecku !

Ucze patrzy mu odwanie w oczy i mwi:- Jestem Polakiem, mog odpowiada tylko po polsku!

Nauczyciel rozgniewany bije ucznia i wzywa nastpnego, wwczas caa klasa wstaje iodmawia modlitw po polsku.Nauczyciel za kar bije wszystkich uczniw i zostawia ich po lekcji.

Narrator:Wybucha I wojna wiatowa. Trzy mocarstwa, ktre pilnoway gazu na grobiePolski stany teraz po dwch stronach barykady. onierze legionowi pod wodzJzefa Pisudskiego ruszyli do boju. Wolno, rwno, braterstwo, wasnepastwo na zawsze- to byo haso walczcych Polakw.

Piosenka Szara piechota

WierszStraszne to byy te wojenne znoje,Starga czek buty, starga zdrowie swoje;Z siwych mundurw pozostay szmaty-

Czek niegolony i jak zwierz kosmaty

Czasem nam granat kuchenk rozwalilub magazyny z prowiantem spali.

7A wz z odem uton gdzie w bocie,godni my byli jak wilki na socie.

Scenka V

Narrator:Ale byy te i weselsze dni.

Dziewczyna w ludowym stroju wychyla si zza firanki w otwartym oknie i przekomarza si zuanami.Chr:

Przybyli uani pod okienkoStukaj, woaj: ] bis

Uani:Pu panienko

Dziewczyna: O Jezu, a c to za wojacy! ] bis

Uani: Otwieraj, nie bj si, to Czwartacy

Przyszlimy napoi nasze konieZa nami piechoty cae bonie ] bis

Dziewczyna: O Jezu, a dokd Bg prowadzi ] bis

Uani:Warszaw odwiedzi mymy radzi ] bis

Chr:Panienka otwiera podskoczyaUanw do rodka zaprosia ] bis

Uani stoj po obu stronach, dziewczyna w rodku, spleceni rkoma koysz si,piewajc wesooDziewczyna / spogldajc na uanw/:

Uan chopak adny,uan chopak gadki,kochaj go panny,kochaj matki

Chr: Hej, hej uani, malowane dzieci,Niejedna panienka za wami poleci!

Dziewczyna: Niejedna panienka i niejedna wdowa

za wami do pieka polecie gotowa.

Chr: Hej, hej ..