01 Finanse Publiczne Wyklad 1 Adm

5/13/2018 01 Finanse Publiczne Wyklad 1 Adm - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/01-finanse-publiczne-wyklad-1-adm 1/36

1

FINANSEINANSE

PUBLICZNEUBLICZNE

©Copyright by

dr Marek PypećWydział Ekonomiczny

Politechniki Radomskiej



2

Łą czne dochody i wydatki publiczne 27 krajów Unii

Europejskiej (w mln. Euro)

4

3 9 2

6 9 8

4

4 6 3

2 4 6

4

6 6 3

0 9

5

4

9 1 1 1

7 2

5

5 4

9

7 7 3

4 6

4 2 9 9

4

4 7

7 7 5

3 0

4 9

6 9 1

2 8

5 1

8 4

1 9 3

5 4

0 6 4

2 9

5 6

5 7 2

1 7

5

2 3 8

1 9 1

0

1 000 000

2 000 000

3 000 000

4 000 000

5 000 000

6 000 000

2002 2003 2004 2005 2006 2007

Dochody publiczne

Wydatki publiczne



3

Łą czne dochody i wydatki publiczne 27 krajów Unii

Europejskiej (w proc. PKB)

4 4 ,

2

4 4 ,

2

4 4 ,

0 4 4 ,

4 4 4 ,

9

4 5 ,

0

4 6 ,

7 4 7 ,

3

4 6 ,

9

4 6 ,

9

4 6 ,

3

4 5 ,

8

42,0

43,0

44,0

45,0

46,0

47,0

48,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007

Dochody publiczne

Wydatki publiczne



4

Tematyka wyk ładów

1. Finanse publiczne i publiczne zasoby pieniężne

2. Funkcje finansów publicznych

3. Sektor finansów publicznych i jego formy organizacyjne4. Dochody publiczne

5. Budżet państwa

6. Finanse samorzą du terytorialnego

7. Wybrane problemy deficytu budżetowego i długu publicznego



5

LITERATURA

A. Literatura podstawowa

1. Podstawka M. (red.) Finanse , PWN, Warszawa 2010

2. Osiatyński J., Finanse publiczne, Ekonomia i polityka, PWN, Warszawa 2006

3. Owsiak S., Finanse publiczne, Teoria i praktyka, PWN, Warszawa 2006.

4. Denek E, Sobiech J., Wolniak J., Finanse publiczne, PWN, Warszawa 2004.

B. Literatura uzupełniają ca

1. Malinowski-Misią g E., Misią g W., Finanse publiczne w Polsce, LexixNexis, WSIiZ,

Warszawa, Rzeszów, 20062. Stiglitz J. E. Ekonomia sektora publicznego, PWN, Warszawa 2004.

3. Podatki w Unii Europejskiej Harmonizacja czy konkurencja podatkowa, pr. zp. pod red. S.I.

Bukowskiego i M.K. Pypecia, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom 2007.

C. Akty prawne:

1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych, Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240

2. Ustawa z dn. 13 listopada 2003r. o dochodach jednostek samorzą du terytorialnego, Dz.U. z 2003 r.

Nr 203, poz. 1966 )



6

Forma zaliczenia

Kolokwium pisemne – 5 pytań o charakterze

a) definicyjnym,

b) problemowym,

c) sprawdzają cym znajomość podstawowych regulacjiprawnych z zakresu finansów publicznych,

d) sprawdzają cym znajomość podstawowych wielkości

statystycznych dotyczą cych polskiego sektora finansówpublicznych.



7

FINANSE PUBLICZNEINANSE PUBLICZNE

I PUBLICZNE ZASOBY PIENIĘŻNEPUBLICZNE ZASOBY PIENIĘŻNE

Wyk ład I



8

Omawiane zagadnienia:

A. Nauka finansów publicznychB. Pojęcie, przedmiot i zakres finansów

publicznych

Pojęcie finansów publicznych

Przedmiot finansów publicznych

Zakres finansów publicznychC. Finanse publiczne a finanse prywatne

D. Pojęcie publicznych zasobów pieniężnych



9

Ad.A. Nauka finansów publicznych

Nauka finansów publicznych jest nauk ą interdyscyplinarną , zajmują ca się

objaśnianiem mechanizmów rzą dzą cychprocesami gromadzenia i podziału publicznych zasobów pieni ęż nych.



10

Pojęcie finansów publicznych

a) Ujęcie prawne (np. P. M. Gaudemet) - finanse

publiczne stanowią gałąź prawa publicznego, której

przedmiotem jest badanie norm dotyczą cych publicznych

zasobów pieniężnych oraz operacji tymi zasobami.

b) Ujęcie ekonomiczne (np. E. Ruśkowski) - finanse

publiczne - to publiczne zasoby pieniężne, operacje tymi

zasobami oraz normy prawne je regulują ce.



11

Finanse publiczneFinanse publiczne obejmują procesy zwią zane zobejmują procesy zwią zane z gromadzeniem środkówgromadzeniem środków

publicznychpublicznych oraz ich rozdysponowaniemoraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności:, a w szczególności:

1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;

2) wydatkowanie środków publicznych;2) wydatkowanie środków publicznych;3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;

4) zacią ganie zobowią zań angażują cych środki publiczne;4) zacią ganie zobowią zań angażują cych środki publiczne;

5) zarzą dzanie środkami publicznymi;5) zarzą dzanie środkami publicznymi;6) zarzą dzanie długiem publicznym;6) zarzą dzanie długiem publicznym;

7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych,Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych, Dz.UDz.U. 2009 nr 157 poz. 1240.. 2009 nr 157 poz. 1240.



12

FINANSE PUBLICZNE A FINANSE PRYWATNE

(główne różnice):1. stosunek do praw ekonomicznych

2. rodzaj realizowanego interesu

3. problem legalnego przymusu w osią ganiudochodów i ponoszeniu wydatków

4. stosunek do pienią dza

5. skala zachodzą cych procesów



13

PUBLICZNE

ZASOBY

PIENIEŻNE



14

ad.D. Pojęcie publicznych zasobów

pieniężnych

1) ujęcie „klasyczne”

2) ujęcie „prawne”

3) ujęcie „politologiczne”

4) regulacje polskiej ustawy o finansachpublicznych



15

ad.1. ujęcie „klasyczne”

Definicja pochodzą ca z francuskiego dekretuz 31 maja 1862 r. o rachunkowo ś ci publicznej :

"Publiczne zasoby pieniężne są to zasoby pieniężnepaństwa, departamentów, gmin oraz instytucjipublicznych i dobroczynnych".



16

ad.2.ujęcie „prawne”

Definicja francuska z 1938:

„Zasoby pieniężne mają charakter

publiczny w każdym przypadku, gdy są przeznaczone na finansowanie służby

publicznej"



17

1 Publiczne zasoby pieniężne muszą posiadać następują ce

cechy:

a) mieć postać środków pieniężnych lub papierówwartościowych. Środkami pieniężnymi są wszelkie

środki płatnicze, będą ce w legalnym obiegu, pełnią cefunkcje środka wykonywania zobowią zań. Papierywartościowe, są to w praktyce wszelkie tytuły dłużnicze,które zachowują wartość rynkową

b) muszą znajdować się w dyspozycji organizmówpublicznych (państwa, wspólnoty terytorialnej, itp.)

c) muszą stanowić własność tych organizmów, bą dź jedynie

znajdują się w ich posiadaniu (dyspozycji)



18

ad.3. ujęcie „politologiczne”

Jako publiczne traktuje się te zasobypieniężne, które umożliwiają państwustosowanie władczych form działania

politycznego.



19

W ujęciu politologicznym można sformułować następują cą definicję publicznych zasobów pieniężnych:

„są to zasoby, którymi dysponują organizmy

publiczne, częściowo publiczne lub nawet

prywatne w zakresie wykorzystywania władzypublicznej”



20

ad.4. regulacje polskiej ustawy ofinansach publicznych



21

Środkami publicznymi są :

1) dochody publiczne;

2) środki pochodzą ce z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegają ce zwrotowiśrodki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego

Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);

3) środki pochodzą ce ze źródeł zagranicznych niepodlegają ce zwrotowi, inne

niż wymienione w pkt 2;

4) przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorzą du terytorialnego

oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzą ce:

a) ze sprzedaży papierów wartościowych,b) z prywatyzacji mają tku Skarbu Państwa oraz mają tku jednostek samorzą du

terytorialnego,

c) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych,

d) z otrzymanych pożyczek i kredytów,e) z innych operacji finansowych;

5) przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzą ce z prowadzonej

przez nie działalności oraz pochodzą ce z innych źródeł.

Dochodami publicznymi są:



22

Dochodami publicznymi są :1) daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, sk ładki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw

państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a tak że inne świadczenia pieniężne, których

obowią zek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorzą du terytorialnego, państwowych

funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw;

2) inne dochody budżetu państwa, jednostek samorzą du terytorialnego oraz innych jednostek sektora

finansów publicznych należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych;

3) wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansówpublicznych;

4) dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, do których zaliczasię w szczególności:

a) wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze,

b) odsetki od środków na rachunkach bankowych,

c) odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych,

d) dywidendy z tytułu posiadanych praw mają tkowych;

5) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów publicznych;

6) odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych;

7) kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i

gwarancji;

8) dochody ze sprzedaży mają tku, rzeczy i praw, niestanowią ce przychodów w rozumieniu ust. 1 pkt4 lit. a i b

Do środków o których mowa w ust 1 pkt 2 zalicza się:



23

Do środków, o których mowa w ust. 1 pkt 2, zalicza się:

1) środki pochodzą ce z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rybackiego, z

wyłą czeniem środków, o których mowa w pkt 5 lit. a i b;

2) niepodlegają ce zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o

Wolnym Handlu (EFTA), z wyłą czeniem środków, o których mowa w pkt 5 lit. c i d:

a) Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009–2014,

b) Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009–2014,

c) Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy;

3) środki przeznaczone na realizację programów przedakcesyjnych oraz Programu Środki Przejściowe;

4) środki na realizację Wspólnej Polityki Rolnej:a) Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej „Sekcja Gwarancji”,

b) Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji,

c) Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich;

5) środki przeznaczone na realizację:

a) programów w ramach celu Europejska Współpraca Terytorialna, o których mowa w rozdziale IIIrozporzą dzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1080/2006 z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie

Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylają cego rozporzą dzenie (WE) nr 1783/1999 (Dz. Urz.

UE L 210 z 31.07.2006, str. 1),

b) programów, o których mowa w rozporzą dzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1638/2006 z

dnia 24 października 2006 r. określają cym przepisy ogólne w sprawie ustanowienia Europejskiego

Instrumentu Są siedztwa i Partnerstwa (Dz. Urz. UE L 310 z 9.11.2006, str. 1),

c) Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2004–2009,

d) Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2004–2009;

6) inne środki.

1 Środki publiczne przeznacza się na:



24

1. Środki publiczne przeznacza się na:

a) wydatki publiczne;

b) rozchody publiczne, w tym na rozchody budżetu państwa i budżetów jednostek samorzą du terytorialnego.

2. Rozchodami publicznymi są :

a) spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów;

b) wykup papierów wartościowych;

c) udzielone pożyczki i kredyty;

d) płatności wynikają ce z odrębnych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji mają tku Skarbu Państwa;

5) inne operacje finansowe zwią zane z zarzą dzaniem długiem publicznym i

płynnością ;

6) płatności zwią zane z udziałami Skarbu Państwa w międzynarodowych

instytucjach finansowych.

ŚRODKI PUBLICZNE



25

Daninypubliczne

Opłaty Dochody z mienia

Dochody ze

sprzedaży praw

Spadki, zapisy

darowizny

Inne dochody

Pozostałedochody

DOCHODY PUBLICZNE ŚRODKI ZE ŻRÓDEŁZAGRANICZNYCH

Nie podlegają ce zwrotowi

Nie posiadają cychosobowości

prawnej

Posiadają cychosobowość

prawną

PRZYCHODY JEDNOSTEKORGANIZACYJNYCHzaliczanych do SFP

Ze sprzedaży papierówwartościowych oraz

innych operacjifinanspwych

Z prywatyzacji mają tkuSkarbu Państwa

oraz mają tku JST

Ze spłat pożyczekudzielonych ześrodków publicznych

Z trzymanych

pożyczek i kredytów

RZYCHODY BUDŻETU PAŃSTWAI BUDŻETÓW JEDNOSTEK

SAMORZĄ DU TERYTORIAL.

PRZYCHODY

PUBLICZNE

ŚRODKI PUBLICZNE



26

ROZDYSPONOWANIE

ŚRODKÓW PUBLICZNYCH

WYDATKIPUBLICZNE

ROZCHODY

PUBLICZNEPAŃSTWA I JST

Spłaty otrzymanych pożyczek

Wykup papierów wartościowychoraz inne operacje finansowe

Udzielenie pożyczek



27

Prawo WagneraPrawo Wagnera

-- prawo stałego wzrostuprawo stałego wzrostu

wydatków publicznychwydatków publicznych



28

Przyczyny wzrostu wydatków publicznych:Przyczyny wzrostu wydatków publicznych:

-- przyczyny historyczneprzyczyny historyczne

-- przyczyny polityczneprzyczyny polityczne

-- przyczyny społeczneprzyczyny społeczne

-- przyczyny ekonomiczneprzyczyny ekonomiczne



29

Prawo Wilhelma vonWilhelma von GerloffaGerloffa - prawo

narastają cego oporu wobec podatków.

Istota tego prawa polega na tym, że wzrost

podatków publicznych nieuchronnieprowadzi do wzrostu podatków, a to z kolei

staje się podstawą indywidualnego

i zorganizowanego oporu podatników przed

rosną cymi podatkami.



30

Udział wydatków funduszów publicznych w PNB USA w latach 1890 - 1987

(w proc.)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

'1890 '1902 '1913 '1922 '1929 '1940 '1950 '1960 '1970 '1980 '1987



31

Wydatki administracji publicznych w stosunku do PKBWydatki administracji publicznych w stosunku do PKB

w wybranych krajach OECD (w %)w wybranych krajach OECD (w %)

1960 1970 1975 1980Japonia 20,7 19,3 27,3 32,7Francja 34,6 38,9 43,5 46,2

Belgia 30,3 36,5 44,5 51,7

RFN 32,0 37,6 47,1 46,9Szwecja 31,1 43,7 49,0 65,7

OECD 28,5 32,6 38,2 39,3

RokKraj

Relacja wydatków publicznych do PKB w krajach Unii Europejskiej i innych wybranych krajach



32

Europy w 2010 r. (w proc.)

Relacja wydatków publicznych do PKB w krajach Unii Europejskiej i



33

Relacja wydatków publicznych do PKB w krajach Unii Europejskiej iinnych wybranych krajach Europy w 2010 r. (w proc.)

3 4 ,

2

3 7 , 7

4 0

4 0 , 8

4 1

4 1 , 2

4 1 , 3

4 2 ,

3

4 2 ,

9 4 5

4 5 ,

2

4 5 ,

7

4 5 ,

9

4 6 ,

6

4 6 ,

6

4 8 , 9

4 9

4 9 , 5

5 0

5 0 ,

3

5 0 ,

6

5 0 ,

7

5 1 ,

2

5 3

5 3

5 3 ,

1

5 5 , 3

5 6 ,

2

5 8 , 4 6

7

5 0 ,

6

5 0 ,

3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

E U

( 2 7 c o u n t r i e s )

E u r o

a r e a ( 1 7 c o u n t r i e s )

S w i t z e r l a n d

B u l g a r i a

E s t o n i a

R o m a n i a

S l o v a k i a

L u x e m b o u r g

L i t h u a n i a

M a l t a

L a t v i a

S p a i n

C z e c h R e p u b l i c

P o l a n d

N o r w a y

G e r m a n y

C y p r u s

H u n g a r y

S l o v e n i a

G r e e c e

I c e l a n d

I t a l y

U n i t e d K i n g d o m

P o r t u g a l

N e t h e r l a n d s

A u s t r i a

S w e d e n

B e l g i u m

F i n l a n d

F r a n c e

D e n m a r k

I r e l a n d

Relacja dochodów publicznych do PKB w krajach Unii Europejskiej i



34

3 3 , 1

3 4 , 2

3 4 , 3

3 4 , 5

3 4 , 6

3 4 , 8

3 5 , 2

3 5 , 7

3 7 , 8

3 8 ,

7

3 9 , 1

3 9 , 5

4 0 ,

1

4 0 ,

4

4 0 ,

5

4 1 , 3

4 1 , 5

4 2 ,

3

4 3 , 3

4 3 , 4

4 4 , 6

4 5 , 9

4 5 , 9

4 8 , 3

4 8 ,

9

4 9 , 2

5 2 , 4

5 2 , 8

5 5 , 6

5 6 , 5

4 3 , 9

4 4 , 6

0

10

20

30

40

50

60

E U

( 2 7 c o u n t r i e s )

E u r o

a r e a ( 1 7 c o u n t r i e s )

S l o v a k i a

L i t h u a n i a

R o m a n i a

B u l g a r i a

I r e l a n d

S w i t z e r l a n d

L a t v i a

S p a i n

P o l a n d

M a l t a

G r e e c e

L u x e m b o u r g

E s t o n i a

U n i t e d K i n g d o m

C z e c h R e p u b l i c

C y p r u s

P o r t u g a l

I c e l a n d

G e r m a n y

S l o v e n i a

H u n g a r y

I t a l y

N e t h e r l a n d s

A u s t r i a

B e l g i u m

F r a n c e

F i n l a n d

S w e d e n

D e n m a r k

N o r w a y

Relacja dochodów publicznych do PKB w krajach Unii Europejskiej iinnych wybranych krajach Europy w 2010 r. (w proc.)

Relacja dochodów publicznych do PKB w krajach Unii Europejskiej i innych wybranych krajachEuropy w 2010 r (w proc )



35

Europy w 2010 r. (w proc.)

D h d i d tki bli P l l ji d PKB l t h 1999 2010 ( )



36

40,438,1 38,5 39,3 38,5

37,239,4 40,2 40,3 39,5

37,2 37,8

42,741,1

43,8 44,3 44,742,6 43,4 43,9

42,2 43,244,5

45,7

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Dochody Wydatki

Dochody i wydatki publiczne w Polsce relacji do PKB w latach 1999-2010 r. (w proc.)

01 Finanse Publiczne Wyklad 1 Adm

Documents

Transcript of 01 Finanse Publiczne Wyklad 1 Adm