Plan Daltońskiw Przedszkolu nr 134

„Słoneczny Świat”w Poznaniu

„Jeżeli szanujemy dziecko

i podążamy za jego możliwościami, to może ono zrobić więcej niż od niego oczekujemy,

a wszystko, co dziecko potrafi – nauczycielowi zrobić nie wolno”

Helen Parkhurst (1887 – 1957)

Myśl organizowania pracy indywidualnej zrodziła się u Helen Parkhurst ok. 1905 roku, kiedy zaczynając swą karierę nauczycielską pracowała z kilkoma klasami jednocześnie. Wtedy to właśnie wpadła na pomysł indywidualnej nauki każdego z uczniów.

Helen Parkhurst chciała, aby nauczanie masowe w klasie zastąpić samodzielnym uczeniem się dzieci, pozwolić dzieciom uczyć się we własnym tempie, pobudzić do współpracy, zastosować indywidualne sprawdzanie wyników pracy u każdego ucznia przez nauczyciela. Poprosiła starszych uczniów, aby pomogli młodszym oraz przy ich pomocy przerobiła magazyn szkolny w klasę, w której każdy kąt przeznaczyła na inny przedmiot.

Helena Parkhurst przedstawiła swą koncepcję w książce pt. „Wykształcenie wg planu daltońskiego”.

Plan daltoński polega na indywidualnej pracy dziecka, dostosowanej do jego potrzeb i możliwości.

Plan daltoński to idea, styl pracy, organizacji grupy oparty na czterech podstawowych filarach:

Plan daltoński przygotowuje dzieci do samodzielnej pracy w szkole. Przedszkolaki nawzajem motywują się do indywidualnej pracy oraz uczą się współpracować w parach i zespołach.

1. SAMODZIELNOŚĆ -- dziecko umie poradzić sobie z problemem, dokonuje analizy, znajduje potrzebne środki

2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ -- dziecko samo decyduje jakie zadanie wykona, kiedy i jak, jest współodpowiedzialne za wynik uczenia się

3. WSPÓŁPRACA -- dziecko pomaga innym, potrafi współdziałać, działa zespołowo, szanuje prace innych

4. REFLEKSJA -- dziecko zastanawia się nad swoją pracą, ocenia postępy

Proces dydaktyczno – wychowawczy edukacji daltońskiej jest wizualizowany, co pozwala dzieciom lepiej zrozumieć i zapamiętać zasady obowiązujące w grupie, zadania do wykonania. Urządzamy otoczenie, w którym dziecko czuje się bezpiecznie, gdzie panują jasne, przewidywalne zasady, umożliwiamy dzieciom samodzielna pracę.

Wizualizacja – obrazy to instrukcje, które pomogą dziecku samodzielnie wykonać zadanie. Służą temu różne tablice wizualizujące zadania i obowiązki oraz pomoce dydaktyczne.

Każdy oddział został wyposażony w pomoce dydaktyczne niezbędne do realizacji planu daltońskiego:

- tablice magnetyczne: zadań/ planowania pracy, pary do współpracy, obecności

- sygnalizator- zegar daltoński- ruchomy plan dnia- obowiązki/dyżury

WIZUALIZACJA ROKU PRZEDSZKOLNEGO

Plan roku przedszkolnego przedstawia kolejne wydarzenia, które następują po sobie w trakcie trwania roku szkolnego. Dzięki temu dzieci samodzielnie kontrolują upływający czas.

WIZUALIZACJA MIESIĄCA

Poprzez zestawienie tygodniowych tematów danego miesiąca w jednym miejscu ukazuje się wizualizacja całego miesiąca. Dzieci widzą ile tygodni ma miesiąc i jakie tematy będą w danym miesiącu omawiane.

WIZUALIZACJA DNI TYGODNIA

Każdy dzień tygodnia ma swój kolor. Dzięki temu, że każdy dzień oznaczony jest innym kolorem, nawet najmłodsze dzieci mogą zdobywać umiejętność identyfikowania dni tygodnia, zanim jeszcze nauczą się rozpoznawać lub odczytywać ich nazwy.

WIZUALIZACJA DNIA

Zbiór ilustracji, które pokazują stałe i zmienne aktywności i działania jakie dzieci podejmują w ciągu dnia w przedszkolu. Za pomocą znacznika Strażnik Czasu wskazuje co aktualnie się dzieje, dzięki temu dzieci doskonale widzą, w którym momencie dnia się znajdują i co je czeka za chwilę.

WIZUALIZACJA CZASU - ZEGAR DALTOŃSKI

Najtrudniejszym pojęciem dla dziecka jest czas. W koncepcji edukacji daltońskiej stosuje się specjalny zegar, który pokazuje upływ czasu. Spełnia on swoją rolę przy wyznaczaniu czasu na zadania, spożywanie posiłków, na zabawę, sprzątanie. Bardzo istotną rolę spełnia w czasie wolnym, kiedy dzieci maja czas na zabawę swobodną. Obserwując ruchy wskazówek dzieci widzą ile czasu im zostało do ukończenia zadania, na zabawę. Jest to najskuteczniejszy sposób na kształtowanie poczucia czasu.

WIZUALIZACJA UPŁYWAJĄCEGO CZASU

Dzieciom do samodzielnego obserwowania i umiejscowienia wydarzeń w czasie służą także: kalendarz urodzin, kalendarz pogody oraz zestawienie miesięcy i pór roku.

WIZUALIZACJA ZADAŃ - TABLICA ZADAŃ

W każdy poniedziałek nauczycielka omawia zadania edukacyjne na dany tydzień, natomiast dzieci same decydują o dniu i kolejności ich wykonania. Po poprawnym wykonaniu danego zadania na „tablicy zadań” dziecko przy swoim imieniu zaznacza jego ukończenie wybierając w odpowiednim kolorze magnez symbolizujący dzień tygodnia, w którym zadanie zostało wykonane.

Tygodniowe zadania edukacyjne zgodne są z tematem kompleksowym i poruszają różne kompetencje nabywane przez dzieci. Są to karty pracy i zadania: językowe, matematyczne, plastyczne, grafomotoryczne, z zakresu języka angielskiego, zadania sportowe, muzyczne, oglądanie książek, albumów, rozwiązywanie zagadek itp.

WIZUALIZACJA INSTRUKCJI

Są to przedstawione w sposób graficzny czynności, np. układanie zabawek, książek, porządkowanie kącików tematycznych, mycia rąk, ułatwiające dziecku samodzielne i sprawnie wykonać daną czynność.

WIZUALIZACJA INSTRUKCJI DO ZADAŃ

Natomiast instrukcje do zadań, np. plastycznych krok po kroku prowadzą dziecko do celu, którym jest wykonanie zadania.

SYSTEM PRACY Obejmuje: - sygnalizator - tablicę pracy w parach - wizualizację zasad - wizualizację obecności

SYSTEM PRACY - SYGNALIZATOR

Sygnalizator służy nauczycielce do niewerbalnej komunikacji z dziećmi. Pozwala w widoczny sposób, za pomocą obręczy, zaznaczyć formę aktywności dzieci podczas zajęć. Poszczególne kolory mają różne znaczenia: CZERWONY - praca samodzielna w ciszy, dziecko pracuje samodzielnie ŻÓŁTY - praca w parach lub w grupach, mogą prosić o pomoc kolegów ZIELONY - czas na konsultacje z nauczycielem

SYSTEM PRACY – PRACA W PARACH

Współpraca to bardzo istotny element w edukacji daltońskiej. Aby rozwijać tę umiejętność dzieci dostają zadania do wykonania w parach. Do wizualizacji służy na tablica „Praca w parach”, na której umieszczone są zdjęcia dzieci. Dobór par jest losowy. Każdego tygodnia pary zmieniają się, co pozwala dziecku na kontakt i lepsze poznanie kolegi/koleżanki. Dzieci mogą bawić się z przyjacielem/przyjaciółką, ale uczą się również bawić z innymi bez wykluczania kogokolwiek.

WIZUALIZACJA ZASAD

Ustalony i przyjęty przez grupę Kodeks Zasad jest tak widoczny, by dziecko samodzielnie mogło przypomnieć sobie i innym o właściwym zachowaniu.

WIZUALIZACJA OBECNOŚCI

Dzieci przychodząc do przedszkola przed wejściem do sali samodzielnie zaznaczają swoją obecność – umieszczają swoją wizytówkę lub zdjęcie na tablicy obecności. Opuszczając przedszkole zdejmują wizytówkę lub zdjęcie i dokładają do wyznaczonego miejsca.

WIZUALIZACJA DYŻURÓW/ OBOWIĄZKÓW

Dzieci lubią pomagać, chcą wykazywać inicjatywę, lubią czuć się ważne.

Właśnie dlatego, by wspierać i dawać im poczucie odpowiedzialności przydzielane są im zadania porządkowe i pełnią funkcje dyżurnych np.: Strażnik Czasu - zaznacza co się aktualnie dzieje, pomoc przy nakrywaniu do stolików przed posiłkami, rozdawanie przyborów do zajęć, dbanie aby po skończonej zabawie zabawki wróciły na swoje miejsce, pilnowanie zachowania porządku podczas ustawiania się w kolejce i oczekiwanie na swoją kolej w łazience lub szatni. Dzieci są odpowiedzialne za określone czynności w swoich grupach.

Dyżurni zostają wyróżnieni na tle grupy: umieszczenie swojego zdjęcia na tablicy dyżurów oraz założenia chusty, opaski i dzięki temu każde dziecko jest zaangażowane w utrzymanie porządku w sali, czuje się odpowiedzialne za powierzone zadania i stara się wykonywać swoje obowiązki najlepiej jak potrafi

WIZUALIZACJA DYŻURÓW/ OBOWIĄZKÓW

WIZUALIZACJA DYŻURÓW

WIZUALIZACJA DYŻURÓW – PRAWA I LEWA RĘKA

Prawa i lewa ręka czyli asystenci nauczyciela to dzieci, które są angażowane w pomoc nauczycielowi w przygotowywaniu zadań, zajęć czy zabaw. Czuwają nad realizacją zadań tygodniowych, dyżurów, pomagają kolegom i koleżankom.

nakrywanie do stołu ubieranie się w szatni wiązanie butów toaleta dbanie o porządek kąciki tematyczne zajęcia edukacyjne inne rutynowe czynności

DOBRA INSTRUKCJA

prosta przejrzysta odpowiedni rozmiar widoczna dla każdego dziecka

SAMODZIELNOŚĆ - INSTRUKCJE

SAMODZIELNOŚĆ - POSIŁKI

Nakrywanie do stołów.

SAMODZIELNOŚĆ - POSIŁKI

Posiłki serwowane są w formie szwedzkiego stołu. Dzieci samodzielnie przygotowują sobie kanapki, nakładają porcje na talerze, a po skończonym posiłku sprzątaj.

SAMODZIELNOŚĆ - UBIERANIE SIĘ W SZATNI

dzieci młodsze

dzieci starsze

SAMODZIELNOŚĆ - TOALETA

SAMODZIELNOŚĆ – DBANIE O PORZĄDEK

SAMODZIELNOŚĆ – KĄCIKI TEMATYCZNE

Instrukcja do zadań Zawiera materiały, które muszą zgromadzić dzieci Omawiamy instrukcję przed przystąpieniem do pracy (dzieci młodsze- nauczyciel, dzieci starsze- wybrane dziecko) Przed rozpoczęciem zadania dzieci sprawdzają czy mają wszystkie potrzebne materiałyPodzielona na kilka etapów (u dzieci młodszych można zacząć od 2-3)

SAMODZIELNOŚĆ - ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE

SAMODZIELNOŚĆ - INNE RUTYNOWE CZYNNOŚCI

Wyznaczone miejsce z zadaniami w sali Wyznaczone szuflady i krzesła

Emocje

Paski diagnostyczne

SAMODZIELNOŚĆ - UMIEJĘTNOŚCI

T

Tablica zadań

Dzieci młodsze zdjęcie + imię

ODPOWIEDZIALNOŚĆ – ZADANIA TYGODNIOWE

Kategorie zadań

Kategorie zadań

Dyżury

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

WSPÓŁPRACA

Pary

Spacery

WSPÓŁPRACA

Zajęcia edukacyjne

Codzienna popołudniowa rozmowa w kręgu Każde dziecko może się wypowiedzieć Zadajemy dzieciom pytania; „Co Ci się dzisiaj podobało/ nie podobało w przedszkolu?” „Czy było coś co sprawiło Ci trudność”? „Czy byłeś dzisiaj dobry dla swoich kolegów/ pań?” „Czy kolega/ koleżanka pomógł Tobie, gdy tego potrzebowałeś?”

REFLEKSJA

BIBLIOGRAFIA

Roel Röhner – Hans Wenke, wprowadzenie: prof. dr hab. Bogusław Śliwerski ,,Pedagogika Planu Daltońskiego”, Łódź 2011,Wyd. SOR -MAN.

http://dalton.org.pl/letters/materialy_konf_www.pdf

http://www.plandaltonski.pl/publikacje/66-helen-parkhurst-qeducation-on-dalton-planq-1922

http://www.dalton.org.pl/artykuly/jak-dzis-wyglada-plan-daltonski-114-e395.pdf

http://www.plandaltonski.pl/ksiazki

Dziękujemy za uwagę

Opracowały: mgr Katarzyna Cichecka mgr Natalia Smolarek