PO CO NAM EMOCJE ?

EMOCJE

Emocje- to procesy psychiczne, silne doczucia są to zwykle automatyczne dość

krótkie i złożone reakcje organizmu.

Procesy emocjonalne – są to procesy psychiczne, które poznaniu i czynnościom podmiotu nadają jakość oraz określają znaczenie, jakie mają dla

niego będące źródłem emocji przedmioty, zjawiska, inni ludzie, a także własna osoba,

czyli wartościują stymulację.

KLASYFIKACJA PROCESÓW EMOCJONALNYCH

UCZUCIA

AFEKTY

EMOCJE

NASTROJE

NAMIĘTNOŚCI

SENTYMENTY

-UCZUCIA-

Stany psychiczne wyrażające ustosunkowanie się człowieka do określonych zdarzeń, ludzi i innych elementów otaczającego świata, polegające na

odzwierciedleniu stosunku człowieka do rzeczywistości. Czuje się coś do kogoś lub czegoś

np. miłość. Uczucia stanowią świadomą interpretację emocji, dokonywaną na podstawie

zakodowanych w pamięci człowieka wzorów kulturowych i doświadczeń oraz podyktowanej nimi

oceny sytuacji.

-AFEKTY-

Uczucia powstające najczęściej pod wpływem silnych bodźców zewnętrznych, zwłaszcza

działające nagle, (gniew, złość, rozpacz, radość i strach). Posiadające wyraźny komponent

fizjologiczny i ograniczające racjonalność działania. Pojęcie używane niekiedy jako synonim emocji.

-EMOCJE-

 Świadome lub nieświadome, silne, względnie nietrwałe, gwałtowne uczucia (stany afektywne) o silnym zabarwieniu i wyraźnym wartościowaniu (o

charakterze pobudzenia pozytywnego lub negatywnego), poprzedzone jakimś wydarzeniem i

ukierunkowane. Np. gniew, wzruszenie, trema.  Zdarza się, że dana czynność wywołuje

równocześnie emocje pozytywne i negatywne.

-NASTROJE-

Uczucia o spokojnym przebiegu, mniejszym nasileniu i dłuższym czasie trwania niż emocje

(np. zadowolenie lub niezadowolenie, wesołość lub smutek, niepokój

tęsknota, nostalgia, irytacja, samotność, dobrostan wewnętrzny).

-NAMIĘTNOŚCI-

To trwałe skłonności do przeżywania różnych nastrojów i afektów w związku z określonymi celami

dążeń człowieka. Namiętności mają dużą siłę pobudzającą, ukierunkowują myśli, spostrzeżenia,

pamięć i inne procesy psychiczne. Są charakterystyczne dla wieku młodego, z czasem

słabną, ale niektóre (np. chciwość) mogą narastać.

-SENTYMENTY-

Sentymenty Słowo to odnosi się do trwałych sympatii bądź antypatii. A także są to uczucia

przywiązania do kogoś lub czegoś. Sentymenty ludzkie, to psychologiczne uwarunkowania, które

obdarzają przywiązaniem pewną ograniczoną liczbę jednostek, pozostałe spychając na margines.

Podstawowe emocje człowieka

Po co nam emocje?

Emocje są narzędziem w które wyposażyła nas natura, a które ma nam umożliwić przetrwanie. Człowiek stający oko w oko z zagrożeniem nie

ma czasu na myślenie. Musi działać natychmiast, dlatego, że zwlekanie w takiej sytuacji może skończyć się dla niego śmiercią.

Umysł emocjonalny jest dużo szybszy niż umysł racjonalny; przystępuje do działania, nie zastanawiając się ani chwili nat tym co robi. Szybkość

jego reakcji wyklucza jakąkolwiek refleksję czy analizę. W processie ewolucji ta szybkość działania związana była z koniecznością

podejmowania decyzji - na co zwrócić uwagę, a po zwróceniu uwagi np. na jakieś zwierzę, z koniecznością podejmowania następnych

błyskawicznych decyzji w rodzaju: czy ja to zjem, czy to zje mnie? Istoty które musiały by zbyt długo zastanawiać się nad odpowiedzią na takie

pytanie, miały by niewielką szanse dochowania się licznego potomstwa i przekazania mu swoich genów.

Działaniom, podejmowanym pod wpływem emocji towarzyszy silne poczucie pewności, które jest wynikiem uproszczonego sposobu patrzenia na świat. Działając pod wpływem emocji

działamy potocznie mówiąc jakby z klapkami na oczach, odbieramy świat przez filtr danej emocji (im silniejsza emocja

tym jest to wyraźniejsze). Kiedy emocje opadają, a nawet już w trakcie działania wywołąnego emocją, chwytamy się na tym, że myślimy: „Po co ja to zrobiłem?”, i jest to znak, że przebudził się

umysł racjonalny - ale daleko mu do szybkości reakcji umysłu emocjonalnego.

Mapa emocji w ludzkim

ciele:

Jakie negatywne emocje odczuwamy i jak sobie z

nimi poradzić?

Czy ,,negatywne’’ emocje tak naprawdę są

negatywne?

Metody kontrolowania emocji.

Tłumimy, ukrywamy.

• Jest to pierwszy najpowszechniejszy a zarazem najbardziej szkodliwy sposób radzenia sobie z emocjami. Przyczynia się on do stopniowego gromadzenia coraz większej niechcianej energii emocjonalnej w naszym ciele. Emocje są jedynie spychane do podświadomości i dają o sobie znać w momencie najmniej oczekiwanym. To coś w rodzaju czajnika z wodą. Gdy tłumimy emocje, to tak jakbyśmy zwiększali ogień pod czajnikiem.

Wyrażamy.

• To drugi sposób radzenia sobie z emocjami. Tutaj nasze emocje zamieniamy w działanie, dzięki czemu możemy uwolnić troszkę pary z czajnika, który cały czas jest podgrzewany. Ta metoda jest lepsza od tłumienia, ale ma też swoje wady. Gdy wyrażamy emocje w niewłaściwy sposób, to może to prowadzić do jeszcze większych kłopotów i problemów. Kiedy jesteśmy źli, to krzyczymy, gdy jesteśmy smutni, to płaczemy. Czasami możemy wyrządzać krzywdę sobie i innym.

Kontrola emocji przez człowieka dorosłego

• Na podstawie obserwacji małp i ich zachowań badacze porównali je z zachowaniami ludzi. Wszystko to co nowe, nieznane, może wywołać niepokój i strach, tym mocniej im zwierze jest starsze. Podobnie u ludzi, którzy odbierają otaczający świat w kategorii zagrożenia. Jedni reagują lekiem, inni agresją. Dorosły człowiek ma możność kontrolowania emocji w rozmaitych trudnych sytuacjach. Uzewnętrznia on wtedy emocje w sposób społecznie akceptowany.

Koncepcja Adama Frączka

• Zdaniem Frączka „kontrola emocjonalna staje się możliwa w warunkach socjalizacji procesów emocjonalnych jednostki polegającej na przechodzeniu od prymitywnych do dojrzałych form wyrażania emocji.” Dorosły człowiek powinien znać granice, w których mieszczą się sposoby wyrażania emocji mające akceptację społeczną. Są ludzie nadmiernie kontrolujący swoje emocje, stosujący sztuczne metody kontroli, są też tacy, którzy nie kontrolują swych zachowań w wystarczający sposób.

Medytacja.

• wyciszenie i opanowanie swoich myśli, koncentracja uwagi, np. poprzez skupienie wzroku na pojedynczym obiekcie. Ta wielowiekowa tradycja na pewno przyczyni się do lepszej jakości życia emocjonalnego, ale wymaga wielu ćwiczeń.

Działalność twórcza.

• Jeśli nie radzisz sobie z emocjami, jesteś zbyt wybuchowy, porywczy czy wrażliwy, zaprzęgnij swoje emocje w działalność twórczą, bądź kreatywny. Śpiewaj, tańcz, sadź kwiatki, dziergaj na drutach, rób po prostu coś, co sprawia ci przyjemność.

Rozmowa.

• Dialog z drugim człowiekiem wymusza precyzyjne nazwanie tego, co się czuje, a to z kolei ułatwia zrozumienie własnych reakcji i kontrolę ekspresji.

Relaks.

• Jeśli czujesz, że emocje biorą górę nad tobą i doskwiera ci nieprzyjemne napięcie, zrób sobie przerwę. Możesz wykonać np. kilka ćwiczeń polegających na tzw. „strzepnięciu stresu”.

Myśl pozytywnie, śmiej się.

• Zamiast negatywnego – problemy z emocjami znikną, kiedy będziesz potrafił je przewartościować i odnaleźć wewnętrzne poczucie harmonii.

• Śmiej się z siebie i sytuacji, które cię denerwują. Nawet niewielki uśmiech może rozładować negatywne emocje i ogromne napięcie.

Oddech i muzyka relaksacyjna.

• Koncentracja na oddechu – umożliwia zdystansowanie się do emocji i rozluźnienie się.

• Muzyka relaksacyjna – można ją połączyć z wcześniejszą metodą. Pozwala ukoić zmysły, zredukować napięcie, zagłębić się w sobie i zrozumieć, dlaczego czuje się to, co się czuje.

• Nie ma panaceum na okiełznanie emocji. Poza tym życie bez „porywów serca” byłoby nudne, a ludzie, którzy chcą nadmiernie kontrolować swoje emocje, mogą być spostrzegani jako nieautentyczni i mało wiarygodni.

Dziękujemy za uwagę!

• Barbara Szczepańska

• Andrzej Pasierb

• Grzegorz Motyka

• Arkadiusz Miazga