Podstawy zarządzania - wykład 8

Podstawy zarządzania- wykład 8

Studia DSM/MSEM Wydziału ZarządzaniaUniwersytetu Warszawskiego

prof. UW dr hab. Krzysztof Klincewiczkklincewicz@wz.uw.edu.pl

Zakład Teorii i Metod Organizacji (TiMO) WZ UWwww.timo.wz.uw.edu.pl

Planowanie – proces ustalania celów i działań, niezbędnych do ich osiągnięcia

(=projektowanie pożądanej przyszłości)

Horyzont planistyczny – okres, którego dotyczy plan

Planowanie może być:• długoterminowe/-okresowe: zwykle >2 lat

• średnioterminowe• krótkoterminowe: zwykle do 1-3 miesięcy

• bieżące/doraźne

Poziom planowania:• strategiczne

• taktyczne• operacyjne

(1) Ustalanie lub

modyfikacja celów

(2) Określenie wariantów działania

(3) Ocena konsekwencji

(4) Wybór wariantu działania

(5) Wdrażanie planu

(6) Kontrola realizacji

Podejmowaniedecyzji

Sprzężeniezwrotne

(ang. feedback)

Źródło koncepcji planowania:centralne planowanie w gospodarce ZSRR

„Stachanowiec” – przodownik pracy, osoba przekraczająca normy przewidziane do wykonania (w ustroju socjalistycznym)Aleksiej Stachanow (ZSRR), Wincenty

Pstrowski (PRL), Stanisław Sołdek (PRL)

Porażka centralnego planowania gospodarczego – ale potencjał planowania w

działalności pojedynczych przedsiębiorstw

Planowanie gospodarcze w politykach Unii Europejskiej: 7-letnie perspektywy finansowe

(2014-2020), programy operacyjne krajów członkowskich/regionów i programy ramowe Komisji Europejskiej oraz inicjatywy flagowe

Ograniczenia inżynierii społecznej (socjotechniki) – nie wszystko da się

zaplanować, ludzie mają wolną wolę a przyszłe zdarzenia są obarczone ryzykiem

Przykład kontrowersji wokół planowania gospodarczego: polityki sektorowe

• czy rząd może zaplanować przyszły rozwój strategicznych branż gospodarki?

• czy promować „narodowych czempionów”?*por. szkoła austriacka w ekonomii: Ludwig von Mises,

Friedrich Hayek (katalaksja – spontaniczne procesy rynkowe)

Próba pogodzenia planowania i katalaksji:strategie inteligentnych specjalizacji w UE –

współtworzone oddolnie przez firmy, instytucje naukowe i rządowe/samorządowe w

„procesach przedsiębiorczego odkrywania”

Planowanie w przedsiębiorstwach – podstawy teoretyczne stworzył Igor Ansoff (1918-2002), emigrant z ZSRR, w latach 50-tych XX wieku

Alfred Chandler Junior • powiązanie strategii ze strukturą: sposoby

działania są związane z organizacją pracy• wykorzystanie historiografii w zarządzaniu:

badania firm korzystające z metod właściwych dla nauki o historii

Peter Drucker – prezentacja koncepcji Zarządzania Przez Cele (ZPC, ang. Management by Objectives, MBO)

Zarządzanie przez cele (Management by objectives) – ZPC, MBO

• jedno z najpopularniejszych podejść do planowania i zarządzania organizacją

• system powiązanych celów na różnych szczeblach hierarchii organizacyjnej

• cele niższego rzędu wynikają z celów wyższego rzędu (dekompozycja celów)

• cele określanie na początku okresu i weryfikowane na końcu

• informacja zwrotna od przełożonych jako podstawa do wyznaczania

kolejnych celów

Cele strategiczne dla całej firmy

Cele dla działu A

Cele dla pracownika AB

Cele dla pracownika AC

Cele dla działu B Cele dla działu C

Definiowaniecelów dla okresu 1

Definiowaniecelów dla okresu 2

Kontrola realizacjicelów z okresu 1 wyciąganie

wniosków(sprzężenie

zwrotne)

Styczeń Kwiecień Lipiec

REALIZACJA CELÓW

• wyciąganie wniosków z problemów przy realizacji celów w okresie 1 i modyfikacja

celów dla okresu 2

• znaczenie indywidualnie określonych celów dla skutecznego motywowania pracowników

• związki pomiędzy celami poszczególnych pracowników – przyczynianie się do sukcesu

organizacji

• system hierarchicznych, wzajemnie powiązanych celów

Problemy związane z definiowaniem celów

- Drogi panie Kiciu-Dziwaku - zaczęła raczej nieśmiało, ponieważ nie wiedziała, czy forma ta przypadnie Kotu do gustu - Czy nie mógłby pan mnie poinformować, którędy powinnam pójść? - mówiła dalej.- To zależy w dużej mierze od tego, dokąd pragnęłabyś zajść - odparł Kot-Dziwak.- Właściwie wszystko mi jedno.- W takim razie również wszystko jedno, którędy pójdziesz.

- Chciałabym tylko dostać się dokądś - dodała Alicja w formie wyjaśnienia.- Ach, na pewno tam się dostaniesz, jeśli tylko będziesz szła dość długo.Lewis Carroll „Alicja w Krainie Czarów”

Znaczenie świadomości celów i precyzji w ich definiowaniu

Cele powinny być mierzalne – pozwalać na łatwe i jednoznaczne

sprawdzenie, czy udało się je zrealizować

Definiowanie celu – technika SMART

• Specific Określony

• Measurable Mierzalny

• Attainable Osiągalny

• Results-focusedZorientowany na wyniki

• Time-related Ograniczony w czasie

(S) Określony + (M) Mierzalny + (A) Osiągalny + (R) Zorientowany na wyniki

+ (T) Ograniczony w czasie

„Chcę do końca czerwca 201. roku zdać na pozytywną ocenę resortowy egzamin

polskiego MSZ z języka tureckiego”

„Chcę do końca września 201. roku obronić pracę licencjacką na studiach … Wydziału … Uniwersytetu…, pisaną na

temat … pod kierunkiem …”

„Chcę być w życiu szczęśliwy”

„Chcę w ciągu 2 lat wziąć ślub i mieć dziecko”

„Chcę w najbliższym czasie zbudować nowy dom”

„Wdrożony do 23 marca 201. roku system komputerowy powinien być przyjazny dla

użytkownika”

„Firma […] do końca 201. roku osiągnie przychody ze sprzedaży na poziomie co

najmniej […] zł”

„Produkt […] w okresie pomiędzy styczniem a grudniem 201. roku zostanie

zakupiony przez co najmniej […] klientów”

Cele powinny być wzajemnie powiązane• poziom strategiczny i operacyjny• cele dla firmy, działu i pracownika

• wykorzystanie gotowych modeli – np. Management by Objectives, Balanced

Scorecard

Zrównoważona/strategiczna karta wyników (ang. Balanced Scorecard) – system

powiązanych ze sobą celów i wskaźników realizacji celu, wspierający zarządzanie

KPI – Key Performance Indicator• Wskaźnik pozwalający na pomiar stopnia

realizacji działań istotnych dla organizacji• Najlepiej: dający się wyrazić w formie

liczbowej, powiązany z celami SMART

KPI – Key Performance Indicators• jeśli są poprawnie zdefiniowane i

wykorzystywane, mogą być podstawą dla procesów planowania i kontroli w firmie

„Wskaźnikologia”• wykorzystywanie zbyt wielu wskaźników

• koncentracja na mało istotnych wskaźnikach• pomiar niewłaściwych zjawisk

• podporządkowanie działania wyłącznie uzyskaniu określonych wartości wskaźników

Korzystnym rozwiązaniem jest koncentracja na niewielu, starannie wybranych wskaźnikach,

dobrze odzwierciedlających specyfikę działalności

Wybór wskaźników i sposobów ich pomiaru może być wynikiem pracy zespołowej i

konsultacji z pracownikami niższych szczebli organizacji

Zjawiska podlegające kontroli są wzajemnie powiązane – trzeba brać to pod uwagę przy

konstruowaniu wskaźników i interpretacji wyniku pomiarów

Wykorzystanie systemu informacji kierowniczej – regularnie gromadzonych

danych/wskaźników i prowadzonych analiz/raportów, również przy pomocy

rozwiązań informatycznych

Kontrola może dotyczyć produktu (wyniku prac) lub procesu (sposobu

wykonywania pracy), być doraźna lub ciągła

Zarządzanie przez wyjątki – interwencja tylko w przypadku wystąpienia odchyleń, tylko w wybranych obszarach działalności

Zarządzanie przez „przechadzanie się” (ang. Management by Wandering Around, MBWA) – aktywne komunikowanie się zarządzających z

podwładnymi, spontaniczne rozmowy, przyjazna atmosfera pracy

Kontrola pracowników może negatywnie wpływać na ich motywację i kulturę organizacji

• ale: efekt Hawthorne (Elton Mayo)!

Wykorzystanie prognozowania (ang. forecasting) i techniki foresight jako wsparcia

dla planowania

Teoria gier – dział matematyki, zajmujący się analizami konfliktów i współpracy pomiędzy

aktorami społecznymi• Przydatny jako wsparcie dla planowania

Analiza scenariuszowa – przewidywanie możliwego rozwoju sytuacji dla kilku

alternatywnych wariantów

Planowanie – zwykle angażuje wielu pracowników, np. dedykowane zespoły

planistyczne

Wynik procesu planowania: plan (dokument planistyczny)

• np. plan strategiczny, plan marketingowy, plan rozwoju produktu, plan wprowadzania

na rynek produktu, plan ekspansji zagranicznej, plan eksportu, plan produkcji, plan zakupów, plan działalności badawczo-

rozwojowej

Planowanie finansowe – szczególnie istotne we współczesnych organizacjach

(w tym: coroczne budżety dla firmy i działów, plany finansowe inwestycji)

• Planowanie kadrowe (planowanie zapotrzebowania na personel, planowanie

zatrudnienia)• Planowanie karier

• Planowanie sukcesji

Biznesplan (ang. business plan) – dokument planistyczny tworzony dla nowej firmy lub jako

podstawa do wnioskowania o dodatkowy kapitał dla firmy (od inwestora lub instytucji

finansowej)

Planowanie w projektach – harmonogramy (plan wykorzystania zasobów ludzkich i

dostępnego czasu pracy) i kosztorysy (plan wykorzystania środków finansowych)

Planowanie odgórne (ang. top-down) albo oddolne (ang. bottom-up)

Technika ringi (jp. ringi-shō) – próba pogodzenia planowania odgórnego z

oddolnym

Zarządzanie przez delegowanie uprawnień – pracownicy niższego

szczebla lepiej potrafią zdefiniować cele i zaplanować pracę

Planowanie zmian o charakterze rewolucyjnym (przełomowym) lub ewolucyjnym

(inkrementalnym)

Pilotaż i roll-out – próba pogodzenia zmian rewolucyjnych

z ewolucyjnymi

Plan może przewidywać kolejne kroki (etapy) i punkty kontrolne

(tzw. kamienie milowe)

Krytycy podejścia planistycznego w zarządzaniu: nie wszystko da się

przewidzieć, nie warto poświęcać zbyt dużo uwagi dokumentom planistycznym,

konieczna jest elastyczność

Strategie „rosną” jak rośliny – można ten wzrost wspomagać, ale nie wszystko jest

pod naszą kontrolą(Henry Mintzberg)

Alternatywa: szkoła ewolucyjna / strategie inkrementalne

• metafora garncarza(Henry Mintzberg)

Zalety wykorzystywania pracy zespołów i wiedzy pracowników z różnych szczebli

organizacji oraz zachowania elastyczności – szybkiego reagowania

na zmiany w otoczeniu

Przykład narzędzia planistycznego – macierz Ansoffa (macierz produkt-rynek)

RYNEKPR

KTobecny

nynowy

PENETRACJARYNKU

ROZWÓJRYNKU

ROZWÓJPRODUKTU

DYWERSYFIKACJA

RYNEKPR

KTobecny

nynowy

PENETRACJARYNKU

ROZWÓJRYNKU

ROZWÓJPRODUKTU

DYWERSYFIKACJA

RYNEKPR

KTobecny

nynowy

PENETRACJARYNKU

ROZWÓJRYNKU

ROZWÓJPRODUKTU

DYWERSYFIKACJA

RYNEKPR

KTobecny

nynowy

PENETRACJARYNKU

ROZWÓJRYNKU

ROZWÓJPRODUKTU

DYWERSYFIKACJA

RYNEKPR

KTobecny

nynowy

PENETRACJARYNKU

ROZWÓJRYNKU

ROZWÓJPRODUKTU

DYWERSYFIKACJA

Przykład narzędzia planistycznego – macierz BCG

WZGLĘDNY UDZIAŁ W RYNKUwysoki niski

Przykład narzędzia planistycznego – baza danych PIMS (ang. Profit Impact

of Market Strategy)

Przykłady narzędzi planistycznych – modele portfelowe proponowane przez firmy doradcze(uproszczenie decyzji do

dwóch wymiarów, czterech opcji)

Przykład narzędzia planistycznego – analiza SWOT (więcej na kolejnych

wykładach)

Podstawy zarządzania - wykład 8

Education

Transcript of Podstawy zarządzania - wykład 8

Fizyczne Podstawy Teledetekcji Wykład 3

Teoretyczne podstawy zarządzania - michal.pulit.net…dzania.pdf · Teoretyczne podstawy zarządzania dr Michał Pulit. Literatura ... • Grifﬁn R.W., Podstawy zarządzenia organizacjami,

podstawy zarządzania własnym biznesem na przykładzie ...

Podstawy zarządzania - wykład 14

Wykład I - Radompd)_1.pdf · 1 dr Artur Bartoszewski - WYKŁAD: Podstawy informatyki; Studia Podyplomowe INFORMATYKA, Edycja 11 Wykład I: Studia Podyplomowe INFORMATYKA Podstawy

Kazimierz Ziemniewicz - Podstawy Zarządzania

Podstawy zarządzania - wykład 6-7

Fizyczne podstawy badań środowiska Wykład VI

Wykład 1 Podstawy Logistyki

Podstawy zarządzania projektemksz.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/agakla1283/pdf/PZP_W4.pdf · Podstawy zarządzania projektem wykład 4 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 . Planowanie

PODSTAWY ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI

Podstawy Ekonomii - wykład 4 · Podstawy ekonomii wykład 04 dr Adam Salomon KTiL. Podstawy Ekonomii: KONKURENYJNOŚĆ PRZEDSIĘIORSTW ... Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w

Podstawy zarządzania - wykład 4

Fizyczne Podstawy Teledetekcji Wykład 8

WYKŁAD PIĄTY: PODSTAWY EPIDEMIOLOGII (E)

Podstawy finansów i zarządzania cz.1

Wykład : Podstawy argumentacji - Aktualności | Wydział ... · Podstawy logiki praktycznej Wykład : Podstawy argumentacji Dr Maciej Pichlak Uniwersytet Wrocławski Katedra Teorii

Wykład 1 Podstawy Chemii

Fizyczne Podstawy Teledetekcji Wykład 9

Podstawy zarządzania - wykład 1