POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA

POWTÓRZENIE PRZED EGZAMINEM GIMNAZALNYM 2013

CESARSTWO WSCHODNIE (BIZANTYJSKIE)

Po podziale cesarstwa rzymskiego, część wschodnią zaczęto nazywać cesarstwem bizantyjskim (Bizancjum).

Jej stolicą było miasto Konstantynopolpołożone na pograniczu Europy i Azji, słynące z handlu.

CESARSTWO WSCHODNIE (BIZANTYJSKIE)

Rządzący w VI w. n.e. cesarz Justynian I Wielki marzył o odbudowie dawnego imperium rzymskiego.

W tym celu podbił Italię, Afrykę Płn. i część Hiszpanii.

Kazał także spisać wszystkie prawa w tzw. Kodeksie Justyniana.

KONSTANTYNOPOL

Miasto otoczone było potężnymi murami, wewnątrz znajdował się m.in. ogromny pałac cesarski, oraz kościół Mądrości Bożej (Hagia Sophia) zbudowany w VI w. przez cesarza Justyniana.

Konstantynopol był nazywany „Nowym Rzymem”.

ROZŁAM W CHRZEŚCIJAŃSTWIE

CHRZEŚCIJAŃSTWO

KATOLICYZM PRAWOSŁAWIE

W 1054 r. doszło do rozłamu w Kościele (wielka schizma wschodnia).

ROZŁAM W CHRZEŚCIJAŃSTWIE

katolicyzm prawosławie

zasięg zachód wschód

stolica Rzym Konstantynopol

głowa papież patriarcha

świątynia kościół cerkiew

duchowny ksiądz pop

język liturgii łaciński grecki

PRAWOSŁAWIE

cerkwie ikony

BIZANCJUM

dromony ogień grecki

NARODZINY ISLAMU

Islam powstał w VII w na Półwyspie Arabskim za sprawą Mahometa.

Ogłosił się on prorokiem jedynego boga Allacha.

Wyznawcy islamu to muzułmanie, a święta księga – Koran.

Era muzułmańska zaczyna się od 622 r. (hidżra)

Obowiązki muzułmanów

V FILARÓW WIARY:

modlitwa 5 razy dziennie

wyznanie wiary w Allacha

dawanie jałmużny

post w okresie miesiąca ramadan

pielgrzymka do Mekki (raz w życiu)

Dodatkowo nakazywano im udział w świętej wojnie z niewiernymi (dżihad).

Architektura i sztuka islamu

meczet arabeski

ARABOWIE - pojęcia

hidżra –ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny w 622 r., kiedy prorokowi groziła śmierć, muzułmanie uznali to wydarzenie za początek nowej ery, od niego liczyli lata

kalifowie – współpracownicy i następcy Mahometa, (nie miał on synów), posiadali oni najwyższą władzę religijną i świecką, podbijając sąsiednie ziemie stworzyli ogromne państwo

państwo teokratyczne – to takie państwo w którym rządzą duchowni np. w państwie arabskim kalifowie byli najwyższymi duchownymi i jednocześnie władcami państwa

PAŃSTWO FRANKÓW

Frankowie –plemię germańskie, które we wczesnym średniowieczu zajęło Galię, zajmowało się głównie rolnictwem.

Przedstawiciel rządzącego rodu MerowingówChlodwig przyjął chrzest w 496 r.

PAŃSTWO FRANKÓW

Początkowo państwem Franków rządzili Merowingowie.

Stopniowo tracili jednak władzę (dlatego nazywano ich „królami gnuśnymi”) na rzecz zarządców dworu tzw. majordomów.

W VIII w. jeden z nich Karol Młot z rodu Karolingówpokonał Arabów pod Poitiers, a jego syn Pepin Mały przejął władzę i koronował się na króla.

KAROL WIELKI

Syn Pepina Małego Karol Wielkipowiększył i zreformował państwo. W 800 r. koronował się w Rzymie na cesarza, czym odnowił cesarstwo na Zachodzie.

ROZWÓJ PAŃSTWA FRANKÓW

Frankowie – hrabstwa i marchie

hrabstwa –okręgi w państwie Karola Wielkiego, znajdowały się one z dala od granic i były zarządzane przez urzędników zwanych hrabiami

marchie – okręgi w państwie Karola Wielkiego, które znajdowały się przy granicach państwa, zarządzali nimi margrabiowie, którzy mieli większe niż hrabiowie uprawnienia wojskowe konieczne do zorganizowania obrony granic

Frankowie – renesans karoliński

renesans karoliński –odrodzenie nauki i szkolnictwa za czasów Karola Wielkiego po okresie wielkiego upadku, zakładano szkoły kościelne, na dworze w Akwizgranie powstała akademia, odszukiwano i przepisywano dawne utwory, odradzała się starożytna sztuka, język, literatura

Podział państwa Franków

traktat w Verdun(843 r.) – ustalono tam podział Państwa Franków pomiędzy 3 wnuków Karola Wielkiego: Ludwika Niemieckiego, Karola Łysego i Lotariusza.

Podział ten dał początek 3 nowym państwom: Niemcom, Francji i Włochom.

Podział państwa Franków

PAŃSTWO

FRANKÓW

(Ludwik Pobożny)

cz. zachodnia

(Karol Łysy)

FRANCJA

cz. środkowa

(Lotariusz)

WŁOCHY

cz. wschodnia

(Ludwik Niemiecki)

NIEMCY

Powstanie Rzeszy Niemieckiej

Państwo Ludwika Niemieckiego rozpadło się później na drobne księstwa. Po wygaśnięciu rodu Karolingów książęta wybierali spośród siebie króla Niemiec (Rzeszy Niemieckiej – to związek księstw niemieckich).

Gdy królem wybrano Ottona I w 962 r. koronował się on na cesarza, czym wskrzesił

cesarstwo na Zachodzie.

Imperium uniwersalne Ottona III

imperium uniwersalne –czyli powszechne było marzeniem cesarza Ottona III, imperium to miało się składać z 4 równoprawnych prowincji: Germanii, Galii, Italii i Słowiańszczyzny, nie udało się go stworzyć, rychła śmierć cesarza przerwała te plany.

Normanowie - wikingowie

Normanowie – plemiona żyjące w Skandynawii.

Zajmowali się rolnictwem, rybołówstwem, rzemiosłem.

Wierzyli w wielu bogów: m.in. Odyna, Thora.

Z powodu braku żywności organizowali wyprawy handlowe i rabunkowe.

Łodzie wikingów

drakkary snekkary

Normanowie - wikingowie

Wikingowie dzięki łodziom o płaskich dnach o płytkim zanurzeniu pływali nie tylko po morzach, ale i po rzekach. Rabowali więc także osady w głębi lądów.

Stworzyli też pismo runiczne.

Najazdy wikingów

Najazdy wikingów

Normanowie stworzyli 3 państwa:

- Norwegię

- Danię

- Szwecję

Podboje Normanów:

- założyli osady na wybrzeżu Francji (Normandia), w Irlandii;

- odkryli i zasiedlili Islandię i Grenlandię;

Najazdy wikingów

- jako pierwsi dotarli do Ameryki (Leif Eriksson);

- wikingowie z Normandii podbili też Anglię (bitwa pod Hastings – 1066, Wilhelm Zdobywca);

- pokonali Arabów i Bizancjum na Morzu Śródziemnym (Robert Guiscard);

- uczestniczyli w założeniu pierwszych księstw na Rusi.

Na zdj. Kosciół klepkowy.

SŁOWIANIE

Słowianie – grupa ludów, która przybyła do Europy Śr. – Wsch. w okresie wędrówki ludów (V w.), wierzyli w wielu bogów (np. Światowit), czcili siły przyrody (np. słońce), byli zorganizowani we wspólnoty, na czele których stał wiec, w razie zagrożenia łączyli się w plemiona, na czele których stał wódz (książę)

PODZIAŁ SŁOWIAN

SŁOWIANIE

ZACHODNI

Polacy

Czesi

POŁUDNIOWI

Bułgarzy

Serbowie

Chorwaci

WSCHODNI

Rusini

Pierwsze państwa słowiańskie

Państwo Samona (pierwsze)

Państwo Wielkomorawskie (misja Cyryla i Metodego -cyrylica)

Ruś Kijowska (Włodzimierz Wielki – chrzest w 988 r. -prawosławie)

Sąsiadami Słowian byli Węgrzy (chrzest – Stefan Wielki)

Spór papieża z cesarzem o władzę(tzw. spór o inwestyturę)

papież Grzegorz VII cesarz Henryk IV

Spór papieża z cesarzem

Grzegorz VII ogłaszając reformę Kościoła sprzeciwił się inwestyturze duchownych przez władców świeckich w dokumencie „Dictatus papae” z 1075 r.

Henryk IV chciał unieważnić wybór papieża, za co ten rzucił na niego klątwę, zwalniając jego poddanych z posłuszeństwa dla cesarza.

Spór papieża z cesarzem

Henryk IV musiał się upokorzyć przed papieżem. W 1077 r. przybył do zamku w Canossie i przeprosił papieża.

Grzegorz zdjął z niego klątwę, później jednak cesarz usunął z tronu papieża.

Spór papieża z cesarzem

Spór zakończył się kompromisem w konkordacie wormackim (1122)- duchownych mianował papież, a władcy świeccy mogli nadać im ziemię.