MAKROEKONOMIA

dr Andrzej Pieczewski

Instytut Ekonomii

Katedra Historii Myśli Ekonomicznej i Historii Gosp.

apieczewski@uni.lodz.pl

DYŻUR: wtorki godz. 18.00-19.30 pok. A410

Literatura i egzamin

R. Milewski, E. Kwiatkowski, Podstawy ekonomii, Wydawnictwo PWN, Warszawa ……. r.

ZALICZENIE: egzamin pisemny w formie testu.

EKONOMIA

MIKRO MAKRO

EKONOMIA

POZYTYWNA NORMATYWNA

Przedmiot Makroekonomii

1. Poziom i wzrost produkcji

2. Cykliczność rozwoju gospodarki

3. Zatrudnienie i bezrobocie

4. Ogólny poziom cen i zjawiska inflacyjne

5. Polityka fiskalna

6. Polityka pieniężna

7. Powiązania gospodarki z zagranicą

8. Rola polityki państwa w procesach gosp.

Podstawowe doktryny ekonomiczne nt. roli państwa w gospodarce

PEŁNA WOLNOŚĆ PEŁNA KONTROLA

Liberalizm Interwencjonizm SocjalizmLibertarianizm (keynesizm) Komunizm

Anarchokapitalizm kapitalizm społeczny

państwo dobrobytu

państwo opiekuńcze

Etatyzm

LIBERALIZM

Postulat wolności gospodarczej

Pojęcie „niewidzialnej ręki rynku”

Koncepcja państwa jako „stróża nocnego”:

Funkcje państwa powinny zostać ograniczone do: • stanowienia i egzekwowania prawa

• zapewnienia bezpieczeństwa wew. i zew.

• ewentualnie – realizowania przedsięwzięć, które dają społeczeństwu istotne korzyści, ale ich finansowanie przekracza możliwości jednostek

Formy pośrednieNie negują wolnego rynku, ale

postulują interwencję

• Niemiecka ekonomia polityczna (F. List)

• Interwencjonizm / KEYNESIZM (John Maynard Keynes)

• Współcześnie: „kapitalizm społeczny”, „kapitalizm koordynacyjny”, „państwo opiekuńcze”, „państwo dobrobytu”

• Etatyzm

Socjalizm …. KomunizmOd negacji rynku po pełną kontrolę

• Karol Marks (1818-1883) Das Kapital

• Negacja rynku jako regulatora gospodarki

• Uwłaszczenie proletariatu (społeczna własnośćśrodków produkcji)

• Pełna kontrola gospodarki przez państwo(ceny, płace, alokacja zasobów)

• Centralne planowanie

• Realizacja postulatów równości społecznej

PRODUKT i DOCHÓD NRODOWY

PKB (Produkt Krajowy Brutto)

ang. GDP (Gross National Product)

Wartość wszystkich produktów i usług wytworzonych w danym kraju w określonym

czasie (1 rok)

Sposoby liczenia PKBna przykładzie

MODELU RUCHU OKRĘŻNEGO W GOSPODARCE

Ruch okrężny strumieniami pieniężnymi w gospodarce (dopływy i odpływy)

Metody obliczania PKB

1. Metoda sumowania produktów

PKB = suma wartości dóbr i usług

2. Metoda sumowania dochodów

PKB = suma wartości dodanych = suma dochodów czynników produkcji

3. Metoda sumowania wydatków

PKB = C + I + G + En

Jak liczymy PKB?

PKB – wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo przy pomocy czynników prod. (ziemi, pracy i kapitału), czyli: dobra konsumpcyjne, inwestycyjne, zakupy rządowe, eksport netto.

PKB nie zawiera:

1. Wartości dóbr pośrednich (półproduktów, podzespoły, itp.)

2. Wartości usług publicznych (brane są pod uwagę ich koszty)

3. Wartości usług produkowanych przez gosp. domowe

4. Wartości transakcji finansowych (transferów rządowych i prywatnych)

5. Wartość sprzedaży dóbr używanych

Kilka ważnych pojęć …

Produkty finalne (dobra i usługi nabywane przez ostatecznego użytkownika)

Produkty pośrednie (produkty całkowicie zużywanie przez przedsiębiorstwa przy wytwarzaniu innych produktów)

Wartość dodana (przyrost wartości produktów będący rezultatem procesu produkcji; wartość – koszty )

Ceny rynkowe i ceny stałe

Produkt narodowy brutto i dochód narodowy

PNB – koryguje PKB o przepływy dochodów z zagranicą

PNB = PKB + (Dochód netto z zagr.)

PNN (inaczej DN) – uwzględnia „amortyzacje”, czyli ekonomiczne odzwierciedlenie procesu zużywania się kapitału trwałego

PNN (DN) = PNB – amortyzacja

Inne kategorie ekonomiczne gospodarki narodowej

Co mówi nam PKB?

1. PKB

2. DYNAMIKA PKB

3. PKB per capita

4. DYNAMIKA PKB per capita

5. STRUKTURA TWORZENIA PKB i jej dynamika

6. PORÓWNYWANIE PKB różnych krajów (Metoda kursowa i metoda PPP)

Wady PKB jako miernika bogactwa

1. Pomijanie produkcji finalnej gospodarstw domowych.

2. Nie uwzględnia „szarej strefy”.

3. Czas wolny.

4. Szkody w środowisku

Inne miary dobrobytu i… jakości życia

• Human Development Index, HDI - „wskaźnik rozwoju ludzkiego”)–syntetyczny miernik opisujący efekty w zakresie społeczno-ekonomicznego rozwoju poszczególnych krajów (stąd czasem nazywany wskaźnikiem rozwoju społeczno-ekonomicznego)

• Wskaźnik HDI ocenia kraje na trzech płaszczyznach: „długie i zdrowe życie” (long and healthy life), „wiedza” (knowledge) i „dostatni standard życia” (decent standard of living). Do ich pomiaru służą następujące wskaźniki:1. Oczekiwana długość życia2. Średnia liczba lat edukacji otrzymanej przez mieszkańców w wieku 25 lat i starszych3. Oczekiwana liczba lat edukacji dla dzieci rozpoczynających proces kształcenia4. DN per capita w USD, liczony według (PPP).