Fizjologia narzdu suchu i rwnowagi Charakterystyka dwiku jako bodca Anatomia funkcjonalna narzdu suchuAnatomia i fizjologia ucha zewntrznego Anatomia i fizjologia ucha rodkowego Anatomia i fizjologia ucha wewntrznego Przekazywanie informacji suchowej do kory mzgowej elementy drogi suchowej Tworzenie wra e suchowych

Fizjologia zmysu rwnowagi

Dwik Dwikiem nazywamy docierajce, odbierane i percepowane przez narzd suchu drgania orodka zewntrznego (powietrza, wody) tworzce tzw. fale akustyczne w zakresie czstotliwoci od 20 do 20kHz Dwiki charakteryzuj: czstotliwo w Hz (cykle/sek) wysoko dwiku nat enie dwiku w dB gono dwieku

Fale akustyczne o czstotliwoci poni ej 20 Hz tzw. infradwiki nie s percepowane przez czowieka (maj jednak pewne dziaanie biologiczne) Fale akustyczne o czstotliwoci powy ej 20kHz tzw ultradwiki rwnie nie s percepowane przez czowieka (mog mie jednak pewne dziaanie biologiczne)

Anatomia funkcjonalna narzdu suchu Ucho zewntrzne odbieranie i nakierowywanie dwikw z kontekstu akustycznego Ucho rodkowe transdukcja drga powietrza (fal akustycznych) na drgania perylimfy oraz wzmocnienie sygnau Ucho wewntrzne transdukcja drga perylimfy na informacje w postaci potencjaw czynnociowych w n VIII Droga suchowa przekazanie informacji suchowej do kory suchowej Kora suchowa powstawanie i interpretacja bodcw suchowych, tworzenie wra e suchowych

Ucho zewntrzne Ma owina uszna - u czowieka narzd szcztkowy znacznie pozbawiony funkcji nakierowywania na bodce suchowe Kana suchowy zewntrzny wypeniony woskowin kana peni funkcj: ochronn (krzywizna, woskowina) zabezpieczajc bon bbenkow przed uszkodzeniem Filtrujco-wzmacniajc (krzywizna i rozmiary kanau suchowego zewntrznego sprzyjaj przewodzeniu dwikw (fala stojca) o czstotliwoci ok. 3kHz tzn odpowiadajc ludzkiej mowie)

Ucho rodkoweJama bbenkowa, Jama sutkowa Trbka suchowa, Eustachiusza Bona bbenkowa Wzmocnienie na zasadzie powierzchniamisie napinacz bony bbenkowej

Ukad kosteczek suchowych, wzmocnienie na zasadzie dwigni moteczek kowadeko strzemiczkomisie strzemiczkowy

Ucho wewntrzne Ucho wewntrzne zawiera liczne nabonki zmysowe narzdu limakowego (narzd suchu) oraz dla narzdu przedsionkowego (narzd rwnowagi). Bdnik zlokalizowany jest w czci skalistej koci skroniowej W budowie ucha wewntrznego wyr niamy bdnik kostny bdcy cian kostn koci skroniowej i boniasty. Bdnik boniasty le y wewntrz bdnika kostnego, a pomidzy nimi znajduje si pyn zwany przychonk (perilympha). Wntrze bdnika boniastego wypenia rdchonka (endolympha). Z bdnikiem kostnym zwizany jest przewd suchowy wewntrzny. Bdnik kostny zo ony jest z przedsionka, limaka i trzech kanaw pkolistych: przedniego, tylnego i bocznego.

Teoria fali wdrujcej

Mechanizm percepcji dwiku Drgania bony bbenkowej. Przeniesienie drga przez ukad kosteczek suchowych drga na okienko owalne. Powstanie fali w perylimfie i jej przebieg przez schody przedsionka do szczytu limaka i jej powrt przez schody bbenka i odksztacenie okienka okrgego. Funkcj okienka okrgego jest tumienie fali Powstanie fali biegncej na bonie podstawnej Narzdu Cortiego. Fala biegnca jest "rozkadana" na poszczeglne czstotliwoci dziki waciwociom narzdu Cortiego, ktre zmieniaj si na przebiegu od podstawy do szczytu limaka. Najbli ej podstawy bona podstawna jest najw sza i najbardziej napita. Tutaj zostaje wprowadzona w rezonans bona podstawna czstotliwociami wysokimi. W miar oddalania si od podstawy narzd Cortiego staje si szerszy i zostaje wprowadzony w rezonans czstotliwociami wy szymi. Zjawisko to powoduje rozpoznawanie i kodowanie czstotliwoci przez r ne miejsca w limaku-tonotopia. Odksztacenie bony podstawnej powoduje drganie narzdu Cortiego. Woski zewntrznych i wewntrznych komrek woskowatych zginaj si o nieruchom bon pokrywajc. Zgicie woskw w kierunku do kinetocylium powoduje depolaryzacje komrki w kierunku przeciwnym hiperpolaryzacje.

Mechanizm percepcji dwiku c.d. OHC i IHC cz si z dwoma rodowiskami zewntrzkomrkowymi woski z endolimf (jedyne miejsce w organizmie gdzie jest wiksze st enie jonw potasu w rodowisku zewntrzkomrkowym ni wewntrzkomrkowym i z perylimif. Zgicie woskw powoduje otwarcie kanaw potasowych napyw jonw potasu do komrki z endolimfy, depolaryzacje, otwarcie potencjaozale nych kanaw jonowych wapniowych i uwolnienie glutaminianu. Glutaminian powoduje depolaryzacje komrki dwubiegunowej ktra powoduje powstanie potencjau czynnociowego.

Tonotopowa organizacja bony podstawnej narzdu Cortiego

Za kodowanie tonotopowe w limaku odpowiedzialne s nastpujce procesy.1. Amplituda max fali biegncej dla r nej czstotliwoci powstaje w r nych miejscach limaka j.w. 2. R ne napicie wkien poprzecznych ? 3. Wzmacniacz limakowy, funkcja OHC zewntrznych R nica potencjau bonowego wywoana napywem jonw K i Ca aktywuje nieznany ukad poredniczcy ktry powoduje drgania tych komrek. To powoduje drganie caego narzdu Cortiego i pobudzenie IHC ktre s odpowiedzialne za przekazywanie bodcw wy szym pitrom ukadu nerwowego Komrki OHC s pobudzane dwikami o wskim zakresie czstotliwoci. Tak wic w procesie odbierania bodcw uczestnicz 2 mechanizmy a) bierne odksztacenie bony podstawnej i wywoany ni ruch woskw IHC b) czynne wywoane odpowiedni czstotliwoci skurcze OHC ktre "wzmacniaj" drgania bony podstawnej z charakterystyczn czstotliwoci. OUN mo e w pewien sposb modulowa przewodnictwo dwikowe przez aferentne wkna z jdra oliwki ktre w wikszoci cz si z OHC. S to neurony Ach-ergiczne i powoduj wzrost st enie Ca w komrce to powouje otwarcie kanaw jonowych potasowych Ca zale nych i hiperpolaryzacje OHC czyli osabienie wzmacniacza

Fala I pochodzi z nerwu przedsionkowo- limakowego Fala II pochodzi z jder limakowych mostu Fala III pochodzi z jder oliwki (rdze przedu ony) Fale IV i V (czsto trudno jest je rozdzieli) pojawiaj si po pochodz ze wstgi bocznej oraz wzgrka dolnego pokrywy rdmzgowia. Fala V jest najwa niejsza ze wszystkich, poniewa wystpuje nawet dla bardzo maych bodcw i u wszystkich ludzi. Fala VI pochodzi z cia kolankowatego przyrodkowego wzgrza Fala VII pochodzi z promienistoci suchowej w korze nowej