Post on 26-Jan-2016
description
Roztwory stałe materiałów tlenkowych jako podłoża do epitaksji Marek Berkowski
Instytut Fizyki PAN Al. Lotników 32/46, 02-668 Warszawa
1. Czego oczekujemy od monokryształów wykorzystywanych na podłoża dla cienkich warstw ?2. Perowskity • deformacja komórki elementarnej, przejścia fazowe • własności roztworów stałych prostych perowskitów • kubiczne perowskity (SrAl0.5Ta0.5O3)1-x(LaAlO3)x (SAT1-xLAx) • perowskity potrójne SAT:LA:CaAl0.5Ta0.5O3 • nowe perowskity o niższych (CaAl0.5Ta0.5O3)1-x(NdAlO3)x (CAT1-xNAx) i
(LaAlO3)1-x(NdAlO3)x (LA1-xNAx) i • wyższych wartościach stałych sieci (CaGa0.5Nb0.5O3)1-x(SrGa0.5Nb0.5O3)x
(CGN1-xSGNx) 3. Materiały o strukturze K2NiF4 • problemy technologiczne, niekongruentne topienie galanów i tantalanów • roztwory stałe (SrLaAlO4)1-x(SrLaGaO4)x (SLA1-xSLGx) oraz SLA1-x(Sr2Al0.5Ta0.5O4)x i SLA1-x(Sr2TiO4)x • nowe materiały o strukturze K2NiF4 i najniższych wartościach stałych sieci
roztwory stałe SLA1-x(SrNdAlO4)x (SLA1-xSNAx) i (SrNdAlO4)1-x(CaNdAlO4)x (SNA1-xCNAx)
4. Wnioski
Podstawowe własności jakich oczekujemy od podłoża
• zgodność stałych sieci od temp. epitaksji do pokojowej • brak przejść fazowych • odporność na reakcję z warstwą w temperaturze epitaksji • odporność mechaniczna • niska wartość stałej dielektrycznej i współczynnika strat • temperatura topnienia niższa niż 2100oC • topienie kongruentne
Temperaturowa zależność wartości stałych sieci typowych nadprzewodników i manga-nitów oraz najważniejszych podłoży stoso-wanych do epitaksji
OB
OA
RR
RRt
2
Perowskity – deformacja komórki elementarnej, współczynnik tolerancji
Przejścia fazowe w perowskitach, zbliźniaczenia, nierówność powierzchni
Wzrost i badania strukturalne monokryształów roztworów stałych perowskitów galowych La1-xRExGaO3
Normalizację stałych sieci przeprowadzono według zależności an = aort/ bn = bort/ i cn = cort/2.
2
2
Kubiczne perowskity SrAl0.5Ta0.5O3 - LaAlO3 (SAT1-xLAx)
2
22
Typ jonu Al lub Ta w położeniu B w komórce elementarnej SAT:
Typ i symetria sieci:Parametry sieci:
1.Regularna Fm3m lub
F-43m;2ap
2.Tetragonalna P4mmm
ap ap ap
1.Tetragonalna P4;
ap, ap, ap
Typ jonu Al lub Ta w położeniu B w komórce elementarnej SAT:
Typ i symetria sieci:Parametry sieci:
4. Trójskośna P1;
2ap, 2ap, 2ap,
5. Romboedryczna R-3m
ap, α=60o
6. Trójskośna P1;
2ap, 2ap, 2ap,
Dopuszczalne ustawienia jonów Al i Ta w komórce SAT, symetria oraz parametry sieci
Roztwory stałe potrójnych perowskitów (SAT:LA:CAT) SrAl0.5Ta0.5O3:LaAlO3:CaAl0.5Ta0.5O3
Perowskity – stan aktualny i co dalej
CGN1-xSGNx
SAT1-xLAx
SAT:LA:CAT
LA1-xNAx CAT1-xNAx
[[[[
[
[są [ badamy
Roztwory stałe perowskitów glinowych La1-xRExAlO3 i CAT1-xNAx
Krystalizacja metodą Czochralskiego roztworów stałych CAT1-xNAx. Próbne procesy krystalizacji metodą topienia strefowego CAT1-xNAx dla wartości x = 0.5, 0.6, 0.7 i 0.8. Badania rentgenowskie pozwoliły na określenie struktury i wartości stałych sieci. Mają strukturę R-3c a wartości stałych sieci pokrywają zakres 3.819 a 3.77 Å.
LA, PrAlO3 (PA), i NA tworzą roztwory stałe w całym zakresie. Mają strukturę R-3c. LA1-xNAx dla x0.3 mismatch = 0 do Sr2-xLaxCuO4- przejście fazowe II rodzaju około 900 oC.
Roztwory stałe (CaGa0.5Nb0.5O3)1-x(SrGa0.5Nb0.5O3)x (CGN1-xSGNx)
CGN – Pbnm, a=5.4298, b=5.5315, c=7.7352 Å; SGN – Pm3m + Fm3m ?, a=7.899 Å; Zakres stałych sieci 3.8728 – 3.9495 Å, zmiana struktury od Pbnm przez P4/mbm do Pm3m + Fm3m ??; kefCa/Sr=0.43, kefSr/Ca=2.32; kefNb/Ga=1.06, kefGa/Nb=0.94; topienie niekongruentne ?!, redukcja dla CGN też !!! Struktura kubiczna (Pm3m + Fm3m)? od składu x0.6; Sr0.6Ca0.4Ga0.5Nb0.5O3; a3.924 Å
H.M. O’Bryan, P.K. Gallagher, G.W. Berkstresser and C.D. Brandle, J. Mater. Res. 5, (1990), 183; S.Erdei, L.E. Cross, F.W. Ainger, A. Bhalla, J. Cryst. Growth 139, (1994), 54;
[
Wspólne cechy różnych grup perowskitów
Zależność objętości komórki perowskitowej od średniej wartości promienia jonowego RB dla różnych rodzin perowskitów o strukturach (R) rombowej, (T/Re) tetragonalnej lub romboedrycznej i (K) kubicznej.
Roztwory stałe monokryształów o strukturze K2NiF4
• (SrLaAlO4)1-x(SrLaGaO4)x (1)
• SLA1-x(Sr2Al0.5Ta0.5O4)x (2)• SLA1-x(Sr2TiO4)x (3)• SLA1-x(SrNdAlO4)x (4)• (SrNdAlO4)1-x(CaNdAlO4)x (5)
(1,2,3) [
(4) [(5) [
Roztwory stałe monokryształów o strukturze K2NiF4
(3) SLA1-x(Sr2TiO4)x= Sr1+xLa1-xAl1-xTixO4 dla x≈0.15 a≈3.777 Å
(4) SLA1-x (SrNdAlO4)x 3.754 – 3.712 Å(5) (SrNdAlO4)1-x(CaNdAlO4)x 3.712 - 3.688 ÅA. Novoselov et al. Cyst. Res. & Technol., 40, (2005), 405
Wnioski
• Znaleziono interesujące monokryształy na podłoża w dwóch grupach materiałów: perowskitach i o strukturze K2NiF4;
• Roztwory stałe pozwalają na dobranie wartości stałych sieci podłoża dogodnych dla epitaksji konkretnej warstwy;
• Można otrzymać monokryształy bez zbliźniaczeń o stałych sieci dla perowskitów od 3.876 do 3.819 Å i dla materiałów o strukturze K2NiF4 od 3.754 do 3.688 Å;
• Badane są inne roztwory stałe w celu otrzymania monokryształów o stałych sieci pokrywających cały interesujący dla epitaksji zakres od 3.946 do 3.688 Å;
• Badane monokryształy mają dobrą odporność na reakcję z warstwą, niskie i tan a otrzymywanie ich metodą Czochralskiego zapewnia wysoką jakość strukturalną;