8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
1/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
DEFINICJA ERGONOMII
ERGONOMIA - nauka zajmują ca się projektowaniem systemówpracy, produktów i środowiska zgodnie z fizycznymi.
Nazwa ergonomii pochodzi od greckiego sł owa
ERGON - praca, czynność , trud oraz
NOMOS - prawo, przepis, zasada
POSTACIE ERGONOMII
• ERGONOMIA KOREKCYJNA
• ERGONOMIA KONCEPCYJNA
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 1
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
2/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
ELEMENTY SKŁADOWE ERGONOMII
N A U K I T E C H N I C
Z N O
- O
R G A N I Z A C
Y J N E
N A U K
I O C Z Ł O W I E K UFizjologia pracy
Psychologia
pracy
Antropometria
Higiena pracyNormowanie
pracy
Nauki
mechaniczne
Naukowa
organizacja
pracy
Technika
i technologia
ELEMENTY SK ŁADOWE ERGONOMII
Moduł II – Foliogram 2Szkoły Ponadgimnazjalne
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
3/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
KSZTAŁTOWANIE STANOWISKA PRACY
STANOWISKO PRACY - to uk ł ad, gdzie cz ł owiek za pomoc ą środków pracy (maszyny, narz ędzia, przyrz ądy) w określonej przestrzeni środowiska wykonuje zorganizowane czynności,maj ące na celu wytworzenie określonego produktu.
FAZYKSZTAŁTOWANIA WARUNKÓW PRACY
FAZA PROJEKTOWANIA
PRACY
FAZA OCENY
ISTNIEJĄCEJ SYTUACJI
Waż nym narz ędziem w ergonomii przy kształ towaniu stanowiska pracy są LISTY KONTROLNE, zawieraj ące pytania dotycz ącewarunków pracy w zakresie organizacji pracy, środków pracy orazstruktury przestrzennej stanowiska pracy.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 3
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
4/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
PROJEKTOWANIE ERGONOMICZNE
Przedmiotem projektowania ergonomicznego są relacje zachodz ącemi ędzy cz ł owiekiem a:
• struktur ą techniczną (obiektem),• rodzajem zadania roboczego wykonywanego
w określonym środowisku pracy.
Decyduj ącym, a równocześnie najbardziej wraż liwym, ogniwemw systemie projektowania jest CZ ŁOWIEK, któregoniezawodność i bezpieczeństwo pracy jest uwarunkowane jegomoż liwościami psychofizycznymi.
Przy projektowaniu stanowiska pracy należ y wszystko to, co otaczacz ł owieka, dostosować do jego moż liwości i potrzeb.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 4
Ń
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
5/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
PROCES PROJEKTOWANIA BEZPIECZNEGO STANOWISKA PRACY
Waż ną rol ę w procesie projektowania odgrywa zaprojektowanie struktury przestrzennej stanowiska pracy.
STRUKTUR Ę PRZESTRZENN Ą STANOWISKA PRACY TWORZ Ą:
• konstrukcja stoł u • maszyna, urz ądzenie, narz ędzia pracy • elementy sterowania i informacyjne
• siedzisko, pojemnik, podstawki, regał y itp.
W strukturze stanowiska wyróż niamy przestrzeń dla:• przemieszczania si ę i stanowiska roboczego zajmowanego przez pracownika• wykonywania czynności wynikaj ących z procesu pracy
W procesie projektowania wyodr ębniamy nast ę puj ące etapy:• sformu ł owanie danych wyj ściowych• tworzenie koncepcji
• opracowanie projektu
• sprawdzenie poprawności rozwi ązania na wykonanym prototypie.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 5
Ń
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
6/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
KRYTERIA KSZTAŁTOWANIA STRUKTURY PRZESTRZENNEJSTANOWISKA PRACY
KRYTERIA
ANTROPOMETRYCZNE BIOMECHANICZNE•wymiary ciała ludzkiego
•zakresy ką towe ruchu
w stawach
Obciążenia układu ruchu na które
wpływają :
•pozycja przyjmowana podczas
pracy•czas pracy oraz częstotliwość
czynności roboczych
W procesie projektowania posł ugujemy si ę środkami i materiał amiwspomagaj ącymi, np:
• sylwetk ą cz ł owieka, któr ą wprowadza si ę do rysunku • fantomem (pł askim modelem reprezentuj ącym populacj ę ludzk ą )
• komputerowym modelem cz ł owieka dwu i trójwymiarowym• metod ą modelowania fizycznego stanowiska pracy.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 6
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
7/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
KSZTAŁTOWANIE BARWY ŚRODOWISKA PRACY
Parametry oświetlenia są dobierane indywidualnie w zależ ności od charakterystyki danego stanowiska oraz rodzaju wykonywanej czynności.Elementem cz ęsto u ż ywanym w miejscu pracy jest kolorystyka. Wyróż niamy
takie cechy barw jak kolor, jasność i nasycenie.
KSZTAŁ
T ZNACZENIEPRZYK ŁADY
STOSOWANIABARWY
BEZPIECZEŃSTWA
ZAKAZ Znaki zatrzymywania się ,
zatrzymanie awaryjne, znaki
zakazuCZERWONA
wypełnienie – czerwony Barwa stosowana w ochronie przeciwpożarowej, na sprzę cie przeciwpożarowym i w miejscach jegoumieszczenia.
wypełnienie – niebieski
NAKAZ
Obowią zek stosowaniaochronnego sprzę tu osobistego.
NIEBIESKA1)
wypełnienie – żółty OSTRZEŻENIE
Oznaczenie niebezpieczeństwa
(ogień, eksplozja,
promieniowanie itp.) ŻÓŁTA
wypełnienie - zielony
INFORMACJA (wraz z opisem)
Droga ewakuacyjna
Prysznic
Wyjście awaryjne ZIELONA
1) Barwę niebiesk ą uważa się za barwę bezpieczeństwa, jedynie w kombinacji z okr ą głym
kształtem znaku bezpieczeństwa.
Moduł II – Foliogram 7Szkoły Ponadgimnazjalne
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
8/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
ROLA UKŁADU KOSTNO – STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGOW PROCESIE PRACY
FIZJOLOGIA PRACY to nauka, która bada:
• podstawowe procesy fizjologiczne, które zachodz ą w uk ł adzie ruchowymi innych narz ądach wewnętrznych cz ł owieka podczas wysi ł ku,
• czynniki kształ tuj ące zdolność organizmu ludzkiego do pracy podczaswykonywania pracy.
SI Ł A MI ĘŚ NI przenoszona jest na uk ł ad szkieletowy.
W sk ł ad uk ł adu ruchu wchodz ą:• uk ł ad kostny • uk ł ad stawowo - wi ęzad ł owy • uk ł ad mi ęśniowy
UK Ł AD KOSTNY I STAWOWY stanowi bierną cz ęść uk ł adu ruchu.UK Ł AD MI ĘŚ NIOWY jest to czynna cz ęść uk ł adu ruchu.
HIPOKINEZJA - zespół zaburzeń wewnątrzustrojowych w wynikud ł ugotrwał ego ograniczenia ruchów.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 8
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
9/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
WYSIŁEK STATYCZNY I DYNAMICZNY
WYSIŁEK STATYCZNY cechują :
• Izomeryczne skurcze mięśni (wzrost napięcia bez
zmiany długości mięśnia),
• Zachamowanie swobodnego przepływu krwi przez
kurczą ce się mięśnie,• Zakwaszenie komórek mięśniowych (bóle mięśni)
wskutek gromadzenia się produktów przemiany materii
(kwasu mlekowego)
WYSIŁEK DYNAMICZNY ma miejsce wówczas, gdy:• następuje zmiana długości mięśnia (skurcz),
• występuje naprzemian skurcz i rozkurcz mięśnia.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 9
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
10/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
WYSIŁEK FIZYCZNY I JEGO SKUTKI
Wysiłek fizyczny Skutki
Człowiek pracują c fizycznie w normalnych warunkach nie
wykorzystuje więcej niż 30-35% swoich maksymalnych
możliwości (mierzonych wielkością maksymalnegopobierania tlenu VO2max podczas wysiłku
maksymalnego).
Praca o takiej intensywności nie stanowi nadmiernego
obciążenia dla organizmu. Zwią zane z nią zmęczenie
daje się łatwo usunąć w czasie odpoczynku.
Wysiłek w granicach 35 - 50% wydolności organizmu
ludzkiego.
Prowadzi do znacznego zmęczenia mięśniowego jak i
ogólnego, i wymaga dodatkowych przerw w pracy, a także
często podawania pracownikowi dodatkowych posiłków
regeneracyjnych i napojów.
Praca powyżej 50% maksymalnych możliwości
człowieka.
Stanowi nadmierne obciążenie organizmu. W warunkach
pracy zawodowej może występować jedynie
sporadycznie.
ZM Ę CZENIE to przej ściowe zmniejszenie sprawności ustroju spowodowane jegonadmiernym
obci ąż eniem prac ą. OBJAWY ZM Ę CZENIA:obiektywne - nast ę puje spadek wydajności pracy, wzrost liczby braków produkcyjnychi uszkodzeń narz ędzi oraz wzrost wypadków przy pracy; subiektywne - wyst ę puj ą
wyraź ne doznania bólowe w mi ęśniach, uczucie ogólnegoosł abienia, rozdraż nienia, przygnębienia i znu ż enia zw ł aszcza przy pracy monotonnej.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 10
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
11/25
PRZENOSZENIE CIĘŻARÓW A UCIĄŻLIWOŚĆ PRACY
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
Obowią zują ce w UE i w Polsce akty prawne zalecają eliminowanie r ęcznegoprzenoszenia przedmiotów i zastępowania go transportem mechanicznym(podnośniki, taśmy). Jeśli występuje konieczność r ęcznego transportu ładunków,zaleca się, aby robiły to osoby przeszkolone z uwzględnieniem zasad ergonomii wzakresie dopuszczalnym przez prawo.
PRZENOSZENIE CIĘŻARÓW Z PODŁOGI - powinno polegać na uchwycie ciężaru wprzysiadzie przy plecach możliwie wyprostowanych w pozycji pionowej a następniena uniesieniu ciężaru poprzez wyprostowanie nóg. Aby dokonać obrotu z ciężarem,należy przestawić nogi a nie skr ęcać tułów.
O uciążliwości pracy zwią zanej z dźwiganiem ciężarów decydują :
wielkość fizyczna ciężaru wyrażona w kg, wielkość w sensie wymiarów
przestrzennych ciężarów, jakość uchwytów, sztywność ciężarów, wysokość,z jakiej należy unieść ciężar, odległość od ciała, w jakiej należy utrzymać ciężar, masa ciała pracownika, wiek, płeć, wydolność fizyczna, muskulaturaitp. szerokość rozstawu r ą k, możliwość robienia przerw w pracy, pozycjaciała, chodzenie z ciężarem.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 11
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
12/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
ELIMINOWANIE ZMĘCZENIA
ZM Ę CZENIE moż emy wyeliminować przez:
• optymalizacj ę warunków pracy (jest to niezbędny warunek prawid ł owego i sprawnego jej wykonywania)
• przerwy odpowiednio dobrane do charakteru pracy:
• po pracy fizycznej - wypoczynek bierny
• po pracy umysł owej - wypoczynek czynny
• krótkie przerwy w czasie pracy
KORZY Ś CI WYNIKAJ ĄCE Z AKTYWNO Ś CI FIZYCZNEJ
• sprawność psychofizyczna• wypoczynek
• poprawa samooceny
• lekkość i dynamika sylwetki
• zdrowie
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 12
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
13/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
ZNACZENIE SŁOWA HIGIENA
S ł owo higiena pochodzi z j ęzyka greckiego od sł owa hygieinós,
co oznacza leczniczy lub przynosz ący zdrowie.
Higiena to dziedzina nauk medycznych:
• bada wpł yw środowiska naturalnego lub sztucznego na zdrowie
cz ł owieka
• identyfikuje czynniki środowiska i d ąż y do zapobiegania ichnegatywnym wpł ywom na zdrowie.
Stosowanie si ę do zasad higieny w peł ni świadomie i bez ż adnego przymusu jest świadectwem kultury cz ł owieka.
Higiena obowi ązuje również w środowisku pracy.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 13
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
14/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
HIGIENA I MEDYCYNA PRACY
Warunkami higienicznymi na stanowisku pracy zajmuje si ę
higiena pracy, a ich wpł ywem na zdrowie - medycyna pracy.
Higiena pracy to dziedzina nauk medycznych zajmuj ąca si ę określaniem zagroż eń oraz nat ęż eń i st ęż eń czynnikówszkodliwych i uci ąż liwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 14
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
15/25
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
CHOROBA ZAWODOWA
Chorobę zawodow ą rozpoznaje si ę, jeż eli u pracownikastwierdzi si ę objawy choroby, która znajduje si ę w wykazie
chorób zawodowych, i w środowisku pracy moż na wykazać wyst ę powanie czynników, które wywoł uj ą t ę chorobę.
Choroby zawodowe są określone w wykazie chorób zawodowych,które podaje rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r.
w sprawie wykazu chorób zawodowych ( Dz. U. nr 132 poz. 1115)
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 15
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
16/25
HIGIENA OSOBISTA
Higiena osobista
stosowana w każ dym okresie ż ycia cz ł owieka pomagaw prawid ł owym funkcjonowaniu organizmu
i czyni go zdolnym do podj ęcia pracy.
PRZESTRZEGANIE HIGIENY OSOBISTEJ Ś WIADCZY
O KULTURZE OSOBISTEJ CZ ŁOWIEKA.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 16
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
17/25
HIGIENA A CHOROBY
Przestrzeganie zasad higieny ustrzeż e nas przed
chorobami takimi jak:
• t ęż ec
• w ścieklizna• gru ź lica
• grypa
• salmonelloza
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 17
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
18/25
SEN A HIGIENA OSOBISTA
Pami ętajmy, ż e istotną rol ę w higienie osobistej
odgrywa sen.
dorosł y cz ł owiek powinien spać co najmniej
6 godzin,
mł odzież - co najmniej 8 godzin
w uregulowanej porze snu.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 18
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
19/25
HIGIENA Ż YWIENIA
Podstawowe zasady higieny ż ywienia:
• dostosowanie diety do wysi ł ku fizycznego cz ł owieka
• posi ł ki ze śwież ych produktów • przestrzeganie czystości przy sporz ądzaniu posi ł ków
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 19
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
20/25
WARUNKI HIGIENICZNE W ZAKŁADACH PRACY
Obiekty budowlane, budynki i inne obiekty, w których
będ ą pracować ludzie, musz ą speł niać warunki
umoż liwiaj ące utrzymanie higieny i ochronę zdrowia
pracowników oraz innych osób znajduj ących si ę tam.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 20
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
21/25
POMIESZCZENIA PRACY
Pomieszczenia pracy dziel ą si ę na:
• pomieszczenia przeznaczone na stał y pobyt ludzi,
w których pracownik przebywa d ł u ż ej
ni ż 4 godziny na dobę,• pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt
ludzi, w których pracownik przebywa
od 2 do 4 godzin.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 21
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
22/25
WARUNKI PRZESTRZENNE W POMIESZCZENIACH PRACY
Przyjmuje si ę, ż e na jednego pracownikaw pomieszczeniach stał ej pracy powinno przypadać
co najmniej 13 m³ wolnej obj ętości pomieszczeniaoraz 2 m² powierzchni pod ł ogi przy wysokości
pomieszczenia 3 m.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 22
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
23/25
WENTYLACJA I TEMPERATURA POMIESZCZEŃ PRACY
Wentylacj ę pomieszczeń należ y zapewni ć
zgodnie z wymogami Polskiej Normy zachowuj ąc
odpowiedni ą czystość , wilgotność i temperatur ę
powietrza.
Polska Norma przewiduje, ż e temperatura
pomieszczenia pracy nie moż e by ć ni ż sza ni ż
14°C. W pomieszczeniach, gdzie wykonywana jest
praca biurowa, temperatura powinna si ę mieści ć w
zakresie 20-26°C w zależ ności od pory roku.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 23
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
24/25
RODZAJE POMIESZCZEŃ HIGIENICZNOSANITARNYCH
• szatnie
• ubikacje
• umywalnie
• natryski
• pokoje śniadań • pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla kobiet
• palarnie
• pomieszczenia do ogrzewania si ę pracowników
• pomieszczenia do karmienia niemowl ąt
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 24
KULTURA BEZPIECZEŃSTWA
8/16/2019 Ergonomia, fizjologia i higiena pracy.pdf
25/25
RODZAJE SZATNI
• szatnia odzież y w ł asnej • szatnia odzież y roboczej i ochronnej • szatnia podstawowa
• szatnie przepustowe
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II – Foliogram 25
Top Related