Zycie_UAM_02_2009_czb_web

¿ycieUNIWERSYTECKIE

ISSN 1231- 8825 ¿ycieUNIWERSYTECKIE

e-mail: [email protected] 2 (185) luty 2009

Patrzymy na to samo niebo s.18

NASZ UNIWERSYTET WYDARZENIA

2 | ¯ Y C I E U N I W E R S Y T E C K I E | l u t y 2 0 0 9

Europejski audyt Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej

Wrêczenie Medalu za zas³ugi dla UAM dr. Richardowi Pyritzowi z Lubeki

Gospodarzem kolejnegoKolegium Rektorów MiastaPoznania by³ UniwersytetMedyczny

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

FOT.

KA

ZIM

IERZ

FRY

Œ

l u t y 2 0 0 9 | ¯ Y C I E U N I W E R S Y T E C K I E | 3

4 } KALENDARIUM

5-7 } WYDARZENIA

8 } MIANOWANIAPromocja doktorów habilitowanych i doktorów w IFA

9 } PERSPEKTYWYPrawne „usprawnianie” Uniwersytetu Z prof. Krzysztofem Krasowskim, prorektorem ds. kszta³ceniaUAM rozmawia Jolanta Lenartowicz

10 } JUBILEUSZENasz Profesor Sylwester Dworacki

12 } JUBILEUSZEZ wielkiej mi³oœci do ksi¹¿ek Z okazji Jubileuszu pracy naukowej, z prof. zw. dr hab. Mari¹ Dudzikow¹ w Zak³adzie PedagogikiSzkolnej (Wydzia³ Studiów Edukacyjnych UAM), którym dotychczas kierowa³a, rozmawia Magdalena Zió³ek

14 } W NOWEJ FORMULE?Uniwersytet „na moœcie”

16 } KIM JESTEŒMYKandydaci, przybywajcie…

18 } Globalnie o AstronomiiPatrzymy na to samo niebo

20 } DEBATYDialog chrzeœcijañsko-¿ydowski a mass media

22 } KONKURSYPrzypomnijcie, jak za dawnych lat…

24 } MY I ŒWIATNiezwyk³e kompendium

26 } WYPRAWYSpitsbergen z bliskaZ dziennika wprawy prof. Jerzego Fedorowskiego

28 } MIÊDZY KULTURAMINowy Rok Chiñski na UAM

29 } MUZYKAAula koncertowa

30 } NA SPORTOWONiezmiennie wysoki poziom

NASZ UNIWERSYTET W NUMERZE

¯YCIEUNIWERSYTECKIE

UAM POZNAÑnr 2 (185) luty 2009

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Rektorat, 67-712 Poznañ,

ul. Wieniawskiego 1

Redaktor naczelny:

Jolanta Lenartowicz [email protected]

Stali wspó³pracownicy:

Teksty: Adam Barabasz, Danuta

Chodera-Lewandowicz, Marcin Piechocki,

Romuald Po³czyñski, Ewa Woziñska,

Magdalena Zió³ek, Maria Rybicka

Zdjêcia: Maciej Mêczyñski, Maciej Nowaczyk

Korekta: Lucyna Drajewska

Materia³ów nie zamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów, zmiany tytu³ów.Za treœæ zamieszczanych og³oszeñ, reklam i komunikatów redakcja nie odpowiada. Zapraszamy do wszechstronnej wspó³pracy.

Adres redakcji: 61-734 Poznañ,

ul. Nowowiejskiego 55, tel./fax 061 829 39 60

Biuro redakcji: Marta Dzionek

Zdjêcia na ok³adkach: Maciej Mêczyñski

Opracowanie graficzne: Agata Rz¹sa

Druk: BEL Studio Sp. z o.o.

ul. Powstañców Œl¹skich 67 b

01-355 Warszawa

18 FOT.

MA

RTA

DZI

ON

EK

Wydarzy³o siê: • Nadzwyczajne posiedzenie Senatu orazRady Wydzia³u Matematyki i Informatyki po-œwiêcone uczczeniu pamiêci zmar³ej w dniu28 paŸdziernika 2008 r. prof. dr hab. WandyNowak odby³o siê 26 stycznia w Ma³ej AuliUAM.

• V Zwyczajne Posiedzenie Senatu odby³o siê26 stycznia w Ma³ej Auli. W programie obradznalaz³y siê: opinie Senatu UAM w sprawiemianowania na stanowisko profesora zwyczaj-nego prof. dr hab. Wies³awy Jarnuszkiewicz,opinia w sprawie ponownego mianowania nastanowisko profesora nadzwyczajnego prof.UAM dr. hab. sztuki Tadeusza Gowarzewskie-go oraz zaopiniowanie wniosków w sprawiepowo³ania: dyrektora Szko³y T³umaczy i Jêzy-ków Obcych, dyrektora Kolegium Jêzyków Ob-cych, kierownika Studium Wychowania Fizycz-nego i Sportu. Ponadto Senat zaopiniowa³ re-cenzjê prof. dr. hab. Jerzego Strzelczyka wsprawie nadania tytu³u doktora honoris causaprzez Uniwersytet Opolski prof. dr. hab. Hen-rykowi Samsonowiczowi oraz podj¹³ uchwa³êw sprawie nadania imion salom dydaktycznymw Collegium Physicum: – Audytorium A – im. profesora SzczepanaSzczeniowskiego,

– Audytorium B – im. profesora ArkadiuszaPiekary.

Senat wyrazi³ zgodê na zmiany w strukturzeorganizacyjnej:

– na Wydziale Neofilologii w Instytucie Filo-logii Angielskiej utworzona zosta³a PracowniaWydawnicza,

– na Wydziale Nauk Geograficznych i Geo-logicznych przekszta³cone zosta³y: InstytutPaleogeografii i Geoekologii w Instytut Geo-ekologii i Geoinformacji, Centrum Turystyki iRekreacji w Samodzielny Zak³ad Turystyki iRekreacji, Zak³ad Kszta³towania ŒrodowiskaPrzyrodniczego i Fotointerpretacji w Zak³adGeografii Kompleksowej i Kartografii, Cen-trum Edukacyjne Ochrony Œrodowiska iZrównowa¿onego Rozwoju w Pracowniê Cen-trum Ochrony Œrodowiska i Zrównowa¿one-go Rozwoju,

– na Wydziale Nauk Geograficznych i Geolo-gicznych w Instytucie Geoekologii i Geoinfor-macji utworzona zosta³a Pracownia Analiz Ge-oinformacyjnych,

– na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznejprzekszta³cone zosta³y: Studium Jêzyka Pol-skiego dla Cudzoziemców w Studium JêzykaPolskiego i Kultury dla Cudzoziemców,

– w Instytucie Filologii Polskiej PracowniaEstetyki Literackiej przekszta³cona zosta³a wZak³ad Estetyki Literackiej. • Miêdzynarodowa konferencja naukowa pt.„Europa XXI wieku. Stan obecny i perspekty-wy rozwoju” odby³a siê 5-6 lutego w Colle-gium Polonicum w S³ubicach. W konferencjiudzia³ wziêli pracownicy naukowi, dziennika-rze, politycy oraz inni specjaliœci, m.in. z Pol-ski, Niemiec, Belgii, Finlandii, Turcji, Ukrai-ny. G³ównym celem spotkania by³a analizaobecnej sytuacji politycznej, spo³ecznej iekonomicznej Europy – nie tylko z perspek-tywy ca³ego kontynentu, ale z punktu widze-nia Unii Europejskiej, a tak¿e poszczegól-nych pañstw. Organizatorem konferencji by³Wydzia³ Nauk Politycznych i DziennikarstwaUAM.

• Warsztaty „Naprzód i nie zapomnieæ? Nowepodejœcie do historii na Ziemi Lubuskiej i wBrandenburgii” to temat konferencji zorgani-zowanej w dniach od 18 do 20 lutego w Colle-gium Polonicum w S³ubicach i na Uniwersyte-cie Europejskim „Viadrinia” we Frankfurcienad Odr¹.

Celem spotkania by³o stworzenie p³aszczy-zny porozumienia dla dzia³aczy organizacjipozarz¹dowych oraz osób zaanga¿owanychobywatelsko po obu stronach Odry, którzyzajmuj¹ siê histori¹, pamiêci¹ i dziedzictwemkulturowym. Warsztaty pozwoli³y na wymianêdoœwiadczeñ. Wspólne debaty oraz znalezie-nie przysz³ych partnerów do projektów i koo-peracji.

• „Physical activity and fitness: the contempo-rary challenges” – seminarium naukowe po³¹-czone z debat¹: pt. „Lifelong physical activity– breakthrough obstacles” odby³o siê 24 lute-go w Ma³ej Auli Collegium Biologicum. Celemseminarium by³a dyskusja na temat aktywno-œci ruchowej i sprawnoœci fizycznej dzieci im³odzie¿y w Polsce i Norwegii. Spotkanieprzygotowano w ramach polsko–norweskiegoprojektu „U progu doros³ego ¿ycia: zdrowie ijakoœæ ¿ycia m³odzie¿y w zró¿nicowanym spo-³ecznie i ekonomicznie œrodowisku (ADOPOL-NOR)”. Organizatorami seminarium byli kie-

rownik projektu, prof. dr hab. Maria Kaczma-rek oraz dziekan Wydzia³u Biologii, prof. drhab. Bogdan Jackowiak.

Ju¿ wkrótce: • Ogólnopolskie seminarium poœwiêcone stu-diom doktoranckim „Studia Doktoranckie –Regu³y Kszta³cenia” odbêdzie siê 25 lutego wMa³ej Auli w Collegium Minus (ul. H. Wieniaw-skiego 1). Udzia³ w spotkaniu zapowiedzieli:wiceminister Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego,prof. dr hab. Gra¿yna Prawelska-Skrzypek,przewodnicz¹cy Rady G³ównej Szkolnictwa Wy-¿szego, prof. dr hab. in¿. Jerzy B³a¿ejowski,przewodnicz¹cy Uniwersyteckiej Komisji Akre-dytacyjnej, prof. dr hab. Marek W¹sowicz orazprorektorzy-cz³onkowie Uniwersyteckiej Komi-sji Akredytacyjnej.

• „Miêdzy s³owami 2009” – wspólny projektInstytutu Filologii S³owiañskiej UAM oraz Insty-tutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAModbêdzie siê w dniach od 10 do 11 marca. Wprogramie znajd¹ siê wyk³ady, warsztaty, spo-tkania oraz wydarzenia artystyczne. Celem re-alizacji projektu jest utworzenie platformy po-rozumienia miêdzy œrodowiskami naukowymizajmuj¹cymi siê szeroko rozumian¹ problema-tyk¹ „niewypowiedzianego”. Prowadzoneprzez miêdzywydzia³owych prelegentów wyk³a-dy i warsztaty bêd¹ mia³y charakter interdyscy-plinarny. Do wspó³pracy zaproszeni zostalipracownicy naukowi z ró¿nych jednostek UAM,tj. Instytutu Filologii S³owiañskiej, Instytutu Fi-lologii Polskiej, Instytutu Etnologii i Antropolo-gii Kulturowej czy Wydzia³u Nauk Spo³ecznych.„Miêdzy s³owami 2009” towarzyszyæ bêdzieogólnopolska studencko-doktorancka konfe-rencja naukowa „Opisy, Transformacje, Fanta-zmaty”, która odbêdzie siê 11 marca. Konfe-rencja jest rezultatem nieformalnych dyskusji,na podstawie których wypracowane zostan¹metody dalszego dialogu naukowców.

• „Nowe trendy w tomografii procesowej. Teo-ria i wybrane zastosowania” – wyk³ad prof. dr.hab. in¿. Dominika Sankowskiego (Katedra In-formatyki Stosowanej Politechniki £ódzkiej)odbêdzie siê w ramach seminarium wydzia³o-wego 20 marca o godz. 10.00 w sali posie-dzeñ Rady Wydzia³u Fizyki UAM.

NASZ UNIWERSYTET


K a l e n d a r i u m

W koñcu stycznia br. ju¿ po raz drugi Euro-pejskie Stowarzyszenie Studentów Pra-

wa ELSA Poznañ goœci³o na Wydziale Prawa iAdministracji UAM maturzystów z 17. poznañ-skich liceów w ramach Dni Prawnika. Bra³o wnich udzia³ 100. najlepszych uczniów, którychwy³oni³ test rekrutacyjny. Projekt przybra³ formu-³ê podobn¹ do zesz³orocznej edycji – w ci¹gu ty-godnia licealiœci uczestniczyli w przygotowa-nych specjalnie dla nich wyk³adach, prelekcjachoraz konwersatoriach. W tym roku motywemprzewodnim imprezy by³y prawa cz³owieka.

Ca³oœæ rozpocz¹³ dr hab. Robert Zaw³ocki –prodziekan WPiA UAM. W trakcie piêciu dni,które uczestnicy spêdzili na naszym wydziale,zapewniliœmy im ró¿norodne zajêcia. Z prze-prowadzonej ostatniego dnia projektu ankietywynika, ¿e najbardziej podoba³y siê: Symula-cja Rozprawy S¹dowej, która odby³a siê w po-znañskim S¹dzie Okrêgowym, wyk³ad panaKlaudiusza Ryngielewicza (szef Sekcji Polskiejw Kancelarii Europejskiego Trybuna³u PrawCz³owieka w Strasburgu) – „Co oznacza byæ

prawnikiem w dziedzinie praw cz³owieka?”oraz wyk³ad dr. Maksymiliana Stanulewicza(Katedra Historii Ustroju Pañstwa WPiA UAM)nt. prawnych unormowañ Wielkiej RewolucjiFrancuskiej. O ile pierwsze i trzecie „miejsce”to sprawdzone formu³y, o tyle zaproszenie pra-wnika ze Strasburga by³o dla nas nowym wy-zwaniem. Oprócz udzia³u w Dniach Prawnikanasz goœæ wyg³osi³ tak¿e wyk³ad otwarty dlastudentów i pracowników naszego wydzia³u.Jego wizyta nie by³aby mo¿liwa, gdyby niewsparcie finansowe udzielone przez dziekanaWPiA UAM – prof. dr. hab. Tomasza Soko³ow-skiego.

Kolejn¹ innowacj¹ w projekcie by³o zorgani-zowanie debaty oksfordzkiej – „Prawa homo-seksualisty prawami cz³owieka”. Temat wybra-li sami maturzyœci i to oni – ju¿ od grudnia ze-sz³ego roku – przygotowywali siê do wyst¹pie-nia w niej w charakterze stron. Przy jej organi-zacji pomog³o nam Ko³o Naukowe Praw Cz³o-wieka HUMANITAS. Za³o¿eniem zorganizowa-nia w³aœnie debaty by³o uaktywnienie liceali-

stów, co uda³o siê w 100.%. Kontrowersyjnytemat wywo³a³ naprawdê gor¹c¹ dyskusjêwœród widowni.

Najwiêksz¹ nagrod¹ dla organizatorów i po-ziomem sukcesu projektu jest pozytywna oce-na jego uczestników. Na podstawie ankietewaluacyjnych widaæ, ¿e wydarzenia takie jakDni Prawnika s¹ potrzebne. Dziêki nim wielumaturzystów dowiedzia³o siê nowych rzeczy, októrych w szkole nie mówi siê z powodu bra-ku czasu, a poza tym poczu³o – choæ przezchwilê – akademick¹ atmosferê. Cieszy nasrównie¿ informacja, i¿ wielu licealistów zdecy-dowa³o siê ubiegaæ o przyjêcie na studia nanaszym wydziale, chocia¿ przed projektemmyœleli o podjêciu studiów na innych kierun-kach.

Wiêcej informacji o Europejskim Stowarzy-szeniu Studentów Prawa ELSA Poznañ mo¿naznaleŸæ na stronie internetowej: www.po-znan.elsa.org.pl.

Aleksandra £aniecka Koordynator Projektu ELSA Poznañ



Pierwsz¹ nagrodê za najcie-kawsz¹ ofertê edukacyjn¹,zaprezentowan¹ w dniu 11 lutego br. na targachEdukacji i Pracy „Start2009”, organizowanych w Bydgoszczy, otrzyma³ Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.

Przewodnicz¹cy Kapitu³ykonkursu w uzasadnieniuzwróci³ szczególn¹ uwagê na estetykê stoiska i prezen-tacjê bogatej oferty dydak-tycznej Uczelni. na

P rof. Roland Wittmann odebra³ 16 lutego zr¹k rektora Medal za Zas³ugi dla UAM.

Jest wybitnym prawnikiem, wielce zas³u¿onymstworzeniu i rozwijaniu studiów prawa dla pol-skich studentów na Uniwersytecie „Viadrina”.Laureat podziêkowa³ po polsku, podkreœlaj¹cz uœmiechem, ¿e dziêki nauce jêzyka polskie-go sta³ siê w wieku dojrza³ym znowu studen-

tem. Wspomina³ zawarte jeszcze na Uniwersy-tecie w Monachium przyjaŸnie z polskimi pra-wnikami, które sta³y siê podstaw¹ wspó³pracy,gdy by³ ju¿ dziekanem prawa na „Viadrinie”;wspomina³ statut mieszanej komisji niemiec-ko-polskiej, który napisa³ w ci¹gu jednego po-po³udnia, a dyskusje nad nim trwa³y 8 lat, a¿wreszcie zaowocowa³y podpisaniem miêdzy-

rz¹dowej umowy o akademickiej wspó³pracy„Viadriny”. W trakcie tych rokowañ wielokrotniepytano mnie: czy reprezentujê stronê niemiec-k¹ czy polsk¹? – powiedzia³ ze œmiechem. Od 2. lat jest na emeryturze, lecz dalej prowa-dzi wyk³ady z ró¿nic miêdzy prawem niemieckima polskim i dalej otacza serdeczn¹ opiek¹ polskich studentów na „Viadrinie”. MAJ

Medal dla prof. Rolanda Wittmanna

II Dni Prawnika

Na UAM – najciekawiej

Nagroda za „Start 2009”

FOT.

MA

RTA

DZI

ON

EK

A rek Ziemba, Zbigniew Sas i Piotr Sudo³odbyli rowerow¹ podró¿ po Madagaska-

rze, œladami podró¿nika i pisarza ArkadegoFiedlera (1894-1985). Dotarli miêdzy innymido wioski Ambinanitelo, w której przez ponadrok (z poœlubion¹ na miejscu ¿on¹) ¿y³ autortakich ksi¹¿ek, jak: „Gor¹ca wieœ Ambinanite-lo” czy „Madagaskar – okrutny czarodziej”.

Rowerzyœci spotkali tam ostatnich ¿yj¹cychmieszkañców, wspominaj¹cych przybysza zPolski. 17 marca br. (wtorek) podró¿nicy przy-jad¹ do Poznania na zaproszenie magazynu„Rowertour” i Klubu 7 Kontynentów. Spotkanierozpocznie siê o godzinie 19, w auli Wy¿szejSzko³y Bankowej (wejœcie od ul. Koœciuszki).Wstêp wolny.

C eremonia odznaczenia prof. dr hab. Tere-sy Tomaszkiewicz Francuskim Orderem

Palm Akademickich odby³a siê 2 lutego 2009r. w gabinecie rektora. Nagrodzona pracujena stanowisku profesora zwyczajnego w In-stytucie Filologii Romañskiej. Tytu³ profesoranauk humanistycznych uzyska³a w 2000 r.Jest wybitnym specjalist¹ z zakresu jêzyko-znawstwa romañskiego i przek³adoznawstwa,uznanym w Polsce i na œwiecie badaczem te-orii dyskursu, semiologii i pragmatyki komuni-

kacji werbalnej i niewerbalnej. Order Kawaler-ski Palm Akademickich przyznawany jestprzez francuskie Ministerstwo Edukacji za za-s³ugi w promowaniu kultury francuskiej.

Odznaczenie zast¹pi³o tytu³ honorowy wpro-wadzony przez Napoleona I w 1808 r. PrezydentRené Coty ustanowi³ 4 paŸdziernika 1955 rokuOrder Palm Akademickich w miejsce tytu³u Ofi-cera Akademii, który Napoleon I przyznawa³ za-s³u¿onym wyk³adowcom uniwersyteckim. Jest tonajstarsze francuskie odznaczenie cywilne.

W naszych czasach Order Palm Akade-mickich, w stopniu kawalera, oficera lub ko-mandora, jest przyznawany za zas³ugi wdziedzinie nauczania. Od 1866 r., s¹ nimrównie¿ odznaczane osoby, które nie s¹ na-uczycielami, ale przys³u¿y³y siê w sposóbszczególny edukacji narodowej. Palmy aka-demickie s¹ tak¿e przyznawane obcokra-jowcom i Francuzom mieszkaj¹cym za grani-c¹, którzy przyczyniaj¹ siê do szerzeniafrancuskiej kultury. na



Graliœmy w „Orkiestrze” „z” dzieæmi „dla” dzieci

Slajdowisko z „Rowertourem” Poznaj uczestników „Madagascar Extreme”

W styczniowy mroŸny dzieñ 11stycznia 2009 r., podczas XVII

Fina³u Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznejPomocy nie mog³o zabrakn¹æ studen-tów Wydzia³u Studiów EdukacyjnychUniwersytetu im. Adama Mickiewicza.Wolontariusze z Wydzia³owego Cen-trum Wolontariatu „Volontario” wraz zdzieæmi i dla dzieci w holu Auli Uni-wersyteckiej zabaw¹ rozpalali „œwia-te³ko do nieba”. W imprezie z konkur-sami, tañcami, quizami, zajêciamikó³ek zainteresowañ nie zabrak³o nie-spodzianek i prawdziwej magii. Dlanajm³odszych, którzy wraz z rodzicamikwestowali na rzecz wczesnego dia-gnozowania chorób onkologicznych udzieci, wyst¹pili: Studenckie Ko³o Li-teracko–Teatralne, Zespó³ TañcaWspó³czesnego „Kontrast”, Iluzjoni-sta, zespó³ dudziarzy.

Ordre des Palmes Académiques

Order Palm AkademickichFO

T. M

ACI

EJ M

ÊCZY

ÑSK

I

FOT.

ARC

HIW

UM

„M

AD

AG

ASC

AR

EXTR

EME”

AmbasadorRepubliki Francuskiej - François BarryDelongchampsodznacza prof. dr hab.TeresêTomaszkiewiczOrderemKawalerskimPalm Akademickich

Bardzo wa¿n¹ rzecz¹ dla UniwersyteckiejKomisji Akredytacyjnej jest to, ¿e wycho-

dzi ona poza granice Polski i w³¹cza siê w eu-ropejskie struktury. Jest cz³onkiem CEE Ne-twork (Centralna i Wschodnioeuropejska SieæAgencji Zapewniania Jakoœci). Podjêto te¿ ini-cjatywê formalnej rejestracji i stworzenia eu-ropejskiego ugrupowania wspó³pracy ekstery-torialnej Network, z siedzib¹ na Wêgrzech.

Jedn¹ z istotnych misji UKA jest wspó³pra-ca z instytucjami zajmuj¹cymi siê jakoœci¹kszta³cenia. UKA podjê³a te¿ decyzjê o wej-œciu do Europejskiego Rejestru jakoœciEQAR.

– To dlatego obecnie UKA musia³a siêpoddaæ akredytacji, a raczej audytowi ze-wnêtrznemu. Poddanie siê procedurom oce-niaj¹cym jest pierwszym warunkiem przystaraniach o wejœcie do tej presti¿owej w Eu-ropie grupy ekspertów – podkreœla prof. Zbi-gniew Palka. – To jest nowa mo¿liwoœæ. Re-jestr powsta³ niedawno, otwarty jest odwrzeœnia ubieg³ego roku, UKA taki akceszg³osi³a, zwróci³a siê do austriackiej komisjiakredytacyjnej, aby audyt zorganizowa³a.

W œlad za tym do Poznania zjecha³a gru-pa miêdzynarodowych ekspertow, wœródnich byli przedstawiciele Austrii, Danii, Nie-miec i Szwecji, a tak¿e reprezentant Parla-mentu i Ministerstw Edukacji.

Intensywne rozmowy, których celem by³oustalenie zgodnoœci polskich procedur z za-leceniami europejskimi, trwa³y dwa dni. Ko-misja spotka³a siê z ekspertami, którzy

standardy przygotowuj¹, cz³onkami UKA,KRASP, a tak¿e z osobami wizytuj¹cymi po-szczególne oœrdki ubiegaj¹ce siê o akredy-tacjê. Do Poznania zaproszono te¿ przedsta-wicieli polskich uniwersytetów pañstwowychi prywatnych.

Do tego spotkania przygotowywaliœmy siêznacznie wczeœniej, mniej wiêcej od pó³ roku– podkreœla prof. Zbigniew Palka, cz³onekUKA. Trzeba by³o zebraæ stosowne materia-³y, raporty samooceny.

Wyniki przeprowadzonych obecnie rozmówznane bêd¹ mniej wiêcej za dwa miesi¹ce.Nie znaczy to jednak, ¿e proces ubieganiasiê o cz³onkostwo w Rejestrze Europejskiegona tym siê zakoñczy. Trzeba bêdzie jeszczeodebraæ i przeanalizowaæ wnioski, wprowa-dziæ zalecane rozwi¹zania i sugestie. Towszystko nie jest prost¹ spraw¹. Jednak kie-dy uporamy siê z tym, uznaæ bêdzie mo¿na,¿e UKA jest cz³onkiem elitarnej grupy stra¿ni-ków jakoœci na uczelniach europejskich.



Europejski audyt

UKA – „elita elity”

Ostatnie wydarzenia, do jakich dosz³o wAuli Uniwersyteckiej podczas uroczysto-

œci wrêczenia medalu „Sprawiedliwy wœródNarodów Œwiata”, sprawi³y, ¿e konflikt na Bli-skim Wschodzie sta³ siê tematem rozmówwielu mieszkañców Poznania. Prezentowaneopinie s¹ dowodem na niezwykle trudn¹ sytu-acjê w tym regionie i swoist¹ niemoc w rozwi¹-zaniu kwestii pokojowego wspó³istnienia Izra-ela i Palestyny. Tematyk¹ t¹ interesuj¹ siêrównie¿ studenci, czego dowodem s¹ dwaspotkania zorganizowane przez Wydzia³ NaukPolitycznych i Dziennikarstwa UAM. Z politolo-gami spotkali siê Amabasador Izraela w Pol-sce, David Peleg oraz Ambasador AutonomiiPalestyñskiej, Khaled Ghazal Soufan. Wartododaæ, ¿e konflikt bliskowschodni od wielu latznajduje siê w obszarze zainteresowañ nauko-wych pracowników wydzia³u. Tym ciekawiej za-powiada³y siê oba spotkania, zw³aszcza ¿estudenci ju¿ wczeœniej pokazali, ¿e s¹ wyma-

gaj¹c¹ publicznoœci¹, która nie unika trudnychpytañ. Z³o¿onoœæ sytuacji, w jakiej znajduj¹ siêoba narody, pokaza³a siê podczas debat z ca-³¹ si³¹. Wysoka temperatura dyskusji, wype³-nione po brzegi sale i spektrum pogl¹dów pre-zentowanych przez goœci oraz studentów wyra-Ÿnie na to wskazuj¹. Jak wyjaœnia organizatorspotkania, dr Wojciech Nowiak z WNPiD, dlaskonfliktowanych stron g³ówn¹ przeszkod¹ nadrodze do pokojowego porozumienia jest Ha-mas, który w wyniku zamachu stanu przej¹³w³adzê w Strefie Gazy. Problemem jest to, ¿enie chce siê on wyzbyæ terroryzmu jako narzê-dzia osi¹gania celów politycznych i d¹¿y dounicestwienia Izraela.

Arena ostatniego konfliktu jest tak¿e ele-mentem rozgrywki innych pañstw regionu. W opinii Jacka Raubo z Ko³a Naukowego Sto-sunków Miêdzynarodowych, konflikt jest wy-korzystywany przez Syriê i Iran, które odwra-caj¹ uwagê opinii miêdzynarodowej od ato-

mowych aspiracji tego ostatniego kraju.Wœród wielu – niekiedy trudnych – pytañ za-dawanych przez uczestników debat, najwiê-cej emocji wzbudzi³a kwestia powstaniawspólnego pañstwa. Jak jednak wyjaœni³ Am-basador Autonomii Palestyñskiej, jego krajjest okupowany przez Izrael i po drugiej stro-nie nie ma z kim rozmawiaæ na temat przy-sz³oœci obu narodów. Niestety, druga stronakonfliktu pos³uguje siê podobn¹ retoryk¹.Rz¹d Izraela uwa¿a, ¿e nie bêdzie pertrakto-wa³ z terrorystami. W jednej kwestii uda³osiê osi¹gn¹æ porozumienie. Ambasadorzyuznali, ¿e g³ównymi ofiarami konfliktu s¹ cy-wile i zwaœnione strony zrobi¹ wszystko, comog¹, by zminimalizowaæ straty ponoszoneprzez nich. Szkoda jedynie, ¿e relacje me-diów ze Strefy Gazy pokazywa³y rzeczywi-stoœæ odmienn¹ od deklaracji obu goszcz¹-cych u politologów dyplomatów.

Marcin Piechocki, Adam Barabasz

Dyplomaci u politologów

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

Europejski audyt Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej

D nia 8 stycznia 2008 roku w Ma³ej Auli Collegium Minus UAM odby-³a siê uroczysta promocja osób, którym Rada Instytutu Filologii An-

gielskiej nada³a stopnie doktora i doktora habilitowanego. O godzinie12:00, przy dŸwiêkach poloneza, wprowadzono do auli doktorów habilito-wanych i doktorów wraz z promotorami oraz dyrektor Instytutu Filologii An-gielskiej, przewodnicz¹c¹ Rady Naukowej IFA – prof. dr hab. Katarzyn¹Dziubalsk¹-Ko³aczyk i prorektorem – prof. dr. hab. Jackiem Witkosiem. Po odegraniu hymnu „Gaude Mater Polonia”, dyrektor Instytutu uroczy-œcie powita³a zgromadzonych goœci. Po krótkim przemówieniu przedsta-wi³a listê mianowanych doktorów habilitowanych oraz doktorów, a nastêp-nie wraz z prorektorem przyst¹pi³a do uroczystego aktu promocji nastê-puj¹cych doktorów habilitowanych:

1. dr. hab. Piotra Chruszczewskiego,2. dr hab. Ma³gorzaty Fabiszak,3. prof. dr hab. Sabine Heinz,4. dr. hab. Miros³awa Pawlaka,5. dr hab. El¿biety W¹sik.

W drugiej czêœci uroczystoœci zaproszono do indywidualnych promocji doktorów i ich promotorów. Wœród doktorów znaleŸli siê:1. dr Magdalena Bator,

promotor: prof. dr hab. Jacek Fisiak,2. dr Anna Bogacka,

promotor: prof. dr hab. Katarzyna Dziubalska-Ko³aczyk,3. dr Andrzej Cirocki,

promotor: prof. dr hab. Teresa Siek-Piskozub,4. dr Kamila Dêbowska,

promotor: prof. dr hab. Anatolij Dorodnych,

5. dr Ewa Dynarowicz, promotor: prof. dr hab. Jerzy Koch,

6. dr Wies³awa Ferlacka, promotorzy: prof. dr hab. W³odzimierz Sobkowiaki prof. dr hab. Aleksander Szwedek

7. dr Aleksandra Górska,promotor: prof. dr hab. Barbara Kryk-Kastovsky,

8. dr Micha³ Janowski,promotor: prof. dr hab. Aleksander Szwedek,

9. dr Sylwester Jaworski, promotor: prof. dr hab. Katarzyna Dziubalska-Ko³aczyk,

10. dr Maciej Kielar, promotor: prof. dr hab. Zdzis³aw W¹sik,

11. dr Karolina Krawczak, promotor: prof. dr hab. Arleta Adamska-Sa³aciak,

12. dr Agnieszka Kuja³owicz, promotor: prof. dr hab. Anna Cieœlicka,

13. dr Ma³gorzata Kul, promotor: prof. dr hab. Katarzyna Dziubalska-Ko³aczyk,

14. dr Ewa Maciejewska-Stêpieñ, promotor: prof. dr hab. Krystyna DroŸdzia³-Szelest,

15. dr Barbara Pastuszek-Lipiñska, promotor: prof. dr hab. Katarzyna Dziubalska-Ko³aczyk,

16. dr Agnieszka Pysz, promotorzy: prof. dr hab. Marcin Krygieri prof. dr hab. Jacek Witkoœ

17. dr Anna Warmuz,promotor: prof. dr hab. Liliana Sikorska,

18. dr Bartosz Wolski, promotor: prof. dr hab. W³odzimierz Sobkowiak,

19. dr Monika Ziêba-Plebankiewicz, promotor: prof. dr hab. Katarzyna Dziubalska-Ko³aczyk.

Po wrêczeniu dyplomów dyrektor Instytutu Filologii Angielskiej – prof.dr hab. Katarzyna Dziubalska-Ko³aczyk i prorektor – prof. dr hab. JacekWitkoœ z³o¿yli serdeczne gratulacje wypromowanym doktorom i dokto-rom habilitowanym. Nastêpnie pan prorektor wyg³osi³ krótkie prze-mówienie, ¿ycz¹c doktorom i doktorom habilitowanym dalszych sukce-sów na œcie¿ce kariery naukowej. Uroczystoœæ zakoñczy³a siê odœpie-waniem hymnu akademickiego „Gaudeamus Igitur...”

NASZ UNIWERSYTET MIANOWANIA


K olekcjonujemy p³yty z muzyk¹, filmami,czasem z nagranym tekstem literackim.

Z³ota Kolekcja jednak to zupe³nie coœ innego.Z³o¿¹ siê na ni¹ najpiêkniejsze fragmenty cy-klu Verba Sacra, unikatowego projektu arty-stycznego, w którym wybitni aktorzy polscyczytaj¹ Bibliê. Dlaczego warto tê Kolekcjêmieæ? W³aœnie dlatego, ¿e jest niezwyk³a. Tak-¿e dlatego, ¿e jest chlub¹ Poznania – ¿adnemiasto (ani ¿aden uniwersytet poza UAM) niemo¿e pochwaliæ siê takim przedsiêwziêciem.Jest odkryciem – nie tylko dla kogoœ, kto bê-dzie s³ucha³ tych s³ów pierwszy raz, ale dla se-tek fanów, którzy przybywali i przybywaj¹ na tespotkania do poznañskiej katedry. Ta niezwy-

kle liczna, ró¿norodna i wierna publicznoœæ do-wodzi dobitnie, jak atrakcyjne mog¹ byæ spra-wy serio. Warto j¹ mieæ, bo wprowadza inn¹rzeczywistoœæ do naszych domów (albo aut –re¿yser Verba Sacra, Przemys³aw Basiñskitwierdzi, ¿e p³yt tych mo¿na s³uchaæ tak¿e tami po prostu wszêdzie, jeœli tylko nadchodzi tachwila, ¿e nie wystarcza nam przyziemna po-wszednioœæ).

Kolekcjê otwiera mistrz nad mistrzami Gu-staw Holoubek, pierwszy wykonawca VerbaSacra, który jak mówi Przemys³aw Basiñski,od razu ustawi³ bardzo wysoko poprzeczkê dlakolejnych aktorów. Czyta Ksiêgê Koheleta iPieœñ nad pieœniami. Kolejne p³yty bêd¹ uka-

zywaæ siê co miesi¹c: pojawi¹ siê m.in. JanPeszek z Ksiêg¹ Hioba, Teresa Budzisz-Krzy-¿anowska czy Maja Komorowska. P³yty s¹ sta-rannie wydane, nagrane przez Radio „Merku-ry”, do³¹czona jest do nich ksi¹¿eczka z wpro-wadzeniem i tekstem. Kosztuj¹ tylko kilkana-œcie z³otych. Kolekcja jest limitowana, rozpro-wadzana w parafiach, ale jako ¿e Verba Sacrajest przedsiêwziêciem uniwersyteckim, czêœænak³adu mo¿na kupiæ w Ksiêgarni Uniwersy-teckiej przy ul. Zwierzynieckiej 7 (ko³o D. S.„Jowita”). Wiele osób kupuje nagrania jakoprezent dla rodzeñstwa lub dzieci, pracuj¹-cych za granic¹ i jak „Latarnik” spragnionychpiêkna brzmienia jêzyka polskiego… maj

Z³ote s³uchanie

Promocja doktorów habilitowanych i doktorów w IFA

FOT.

ARC

HIW

UM

IFA

• • W strukturze w³adz uczelnianych niema³ozadañ Panu przydzielono. Proszê wiêcprzypomnieæ, jakie to zadania? – To prawda. W wielu dziedzinach funkcjo-

nowania Uniwersytetu wyznaczono dla mnierozmaite dzia³ania. Po pierwsze, sprawy pra-wne, szeroko rozumiane zagadnienia kszta³-cenia, w tym jego jakoœæ, co samo w sobiejest szerokim tematem, wyzwaniem. Dalej,zajmujê siê studiami doktoranckimi, kszta³ce-niem nauczycieli akademickich, oœrodkami za-miejscowymi, z których ka¿dy sam w sobiewnosi wiele problemów…

• • Ka¿da z tych spraw wymaga³aby szersze-go omówienia. Nie chc¹c jednak trakto-waæ powierzchownie wa¿nych zagadnieñ,na dzisiejsz¹ rozmowê wybierzmy w¹tekprawny. Jest Pan prawnikiem odpowie-dzialnym za ten obszar. Mo¿na powie-dzieæ, ¿e przej¹³ Pan rolê „stra¿nika” lite-ry prawa. Co zrobi on na pocz¹tek, czymzajmie siê w pierwszej kolejnoœci? – Zacznijmy od dzia³añ natychmiastowych,

doraŸnych. Otó¿, stawiaj¹c sobie cel stworze-nia spójnego systemu wewnêtrznego prawana UAM, niezbêdnego ju¿ dziœ, od zaraz nale-¿a³o wprowadziæ dwie grupy spraw. Pierwszadotyczy wewnêtrznego uniwersyteckiego po-rz¹dku, druga ³¹czy siê z obszarem zewnêtrz-nym, bardzo jednak dla nas wa¿nym, a miano-wicie z projektowanymi ustawami i z ca³¹ re-form¹ szkolnictwa wy¿szego. Tu chcemy siêniezwykle aktywnie w³¹czyæ w kszta³towanietych projektów, poniewa¿ wychodzimy z za³o¿e-nia, ¿e jeœli nam siê nie uda przeforsowaæ wustawie pewnych naszych zamierzeñ, to bar-dzo trudno bêdzie nam potem realizowaæ swo-je cele. S¹ „w¹skie gard³a” w pracy Uniwersy-tetu, których bez zmian ustawowych nie zlikwi-dujemy.

• • Rozpocznijmy jednak od spraw najbli¿-szych, doraŸnych, uczelnianych... – Nazwa³bym je tak ogólnie – usprawnia-

niem Uniwersytetu czy dok³adniej usprawnia-niem obs³ugi prawnej rektora, Biura Rektora.Wi¹¿e siê to z naszymi przedsiêwziêciami.Utworzyliœmy odpowiednie stanowisko dorad-cy prawnego rektora. Opiniuje, wspiera przypodejmowaniu decyzji, te¿ przy formu³owaniuniektórych pism. T¹ osob¹ jest dr AgnieszkaPyrzyñska z Wydzia³u Prawa i Administracji,doœwiadczona miêdzy innymi w pracach nadstatutem. Mam te¿ dobry zespó³ radców praw-nych, bardzo przydatny w codziennym zarz¹-dzaniu. Jest Komisja Prawna Senatu, któr¹kieruje prof. Jan Grad, doœwiadczony organi-

zator ¿ycia uniwersyteckiego na szczeblu wy-dzia³u.

• • Zadañ jest du¿o. Jakie ju¿ zosta³y podjête?– Przygl¹damy siê zgodnoœci ró¿nych aktów

wewnêtrznych z obowi¹zuj¹c¹ liter¹ prawa uni-wersyteckiego, od uchwa³ Senatu poczynaj¹c,na zarz¹dzeniach rektora koñcz¹c.

• • Co spowodowa³o, ¿e te problemy uznali-œcie Pañstwo za nie cierpi¹ce zw³oki, bakonieczne do szybkiego za³atwienia? – Wynika to z koniecznoœci ustalenia przej-

rzystej struktury Uniwersytetu. Po wejœciu w ¿y-cie nowego statutu, ta struktura powinna byæuporz¹dkowana, powinien ukazaæ siê akt do-stosowuj¹cy strukturê Uniwersytetu do statu-tu. Tak sta³o siê wraz z uchwa³¹ Senatu z22.12.2008 r. Jest to konieczne i niezbêdne.Czêœæ jednostek zosta³a statutowo zniesiona,a one jeszcze funkcjonuj¹... Uporz¹dkowaniebyæ musi. Ustalenie struktury jest koniecznepo to, aby sporz¹dziæ regulamin funkcjonowa-nia Uniwersytetu. Jest to ³añcuch naczyñ po³¹-czonych, dlatego te¿ daliœmy sobie kilka mie-siêcy na owo przystosowanie. Temu jednocze-œnie towarzyszy przegl¹d kadr, które tymi jed-nostkami kieruj¹. Taki przegl¹d jest potrzebny.

• • Czasem trzeba, jak to powiadaj¹, prze-wietrzyæ, przyjrzeæ siê, jak co dzia³a, ¿ebymieæ œwiadomoœæ, gdzie zmiany s¹ nie-zbêdne. – Tak, to w³aœnie stanowi ów wymiar we-

wnêtrzny naszego dzia³ania, o czym wspomi-naliœmy na wstêpie.

• • Wszystko to dotyczy spraw obecnych,bie¿¹cego dzia³ania uczelni. A patrz¹c da-lej, jakie zadania Pan przed sob¹ widzi? – Chcemy i musimy ustosunkowaæ siê do

projektów ustaw, projektowanej reformy. Mana to sk³adaæ siê siedem aktów, miêdzy inny-mi o zasadach finansowania nauki, w tym pro-jekty Narodowego Centrum Badañ i Rozwojuoraz Narodowego Centrum Nauki. Regulacjezawarte w nich maj¹ tak istotne znaczenie dlagospodarki finansowej uczelni, ¿e ju¿ dziœ œro-dowiska akademickie powinny zabraæ g³os wtej sprawie.

• • A zatem, co w nich jest dobrego, co war-to poprzeæ? – Za w³aœciwy nale¿y uznaæ generalny kieru-

nek reformy, która ma polegaæ na bardziejefektywnym wykorzystaniu œrodków przezna-czonych w bud¿ecie pañstwa na naukê. Dalej,godna poparcia jest idea dekoncentracji

uprawnieñ ministra tak, aby oddzielone by³ykompetencje z zakresu okreœlania polityki nau-kowej i wyznaczania strategii rozwoju nauki odpodejmowania decyzji o finansowaniu konkret-nych badañ naukowych i prac rozwojowych.

• • S¹ jednak, jak mo¿na siê domyœlaæ, nie-pokoj¹ce propozycje, jakie przynios¹ re-zultaty po wprowadzeniu ich w ¿ycie? – Tak, dotycz¹ kilku spraw. Chodzi mianowi-

cie o potencjalne ograniczenie udzia³u bud¿etucentralnego w finansowaniu szkó³ wy¿szych.

• • Co konkretnie ma Pan na myœli? – W dzia³alnoœci statutowej nie przewidzia-

no wprost istniej¹cego dot¹d odrêbnego dzia-³u w postaci badañ w³asnych. W konsekwencjidoprowadziæ to mo¿e do braku œrodków na fi-nansowanie rozwoju naukowego badaczy. Wy-odrêbnienie finansowania ze Ÿróde³ central-nych jedynie aparatury o wartoœci powy¿ej150000 z³ w odniesieniu do wydzia³ów o pro-filu humanistycznym praktycznie uniemo¿liwiatym jednostkom korzystanie z dotacji.

• • Tyle o finansach, a inne problemy? – Niepokoi nas zamys³ pozbawienia œrodo-

wisk akademickich mo¿liwoœci bezpoœrednie-go udzia³u w procesie wy³aniania sk³adu Komi-tetu Akredytacyjnego Jednostek Naukowych iRady Nauki, bardzo wa¿nych organów nauko-wych. Dotyczyæ te¿ by to mia³o powo³ywaniaRady Narodowego Centrum Badañ i Rozwojuoraz Rady Narodowego Centrum Nauki. Naszniepokój budzi te¿ propozycja ministra, zw³a-szcza ¿e chodzi o powo³ywanie wszystkichcz³onków rad i zespo³ów, a tak¿e mnogoœæodes³añ do przepisów wykonawczych. Ponad-to nale¿y braæ pod uwagê prezentowane pro-jekty ustaw. Bêd¹ one wymaga³y od uczelnirozwoju wspó³pracy pomiêdzy nauk¹ i sfer¹gospodarki. Generalnie popieraj¹c tê wspó³-pracê, nale¿y jednak braæ pod uwagê poten-cjalne zagro¿enia, jak na przyk³ad obni¿eniepoziomu studiów i zanikanie ma³o rynkowychkierunków.

• • Rozwi¹zywanie problemów, o których Panwspomina³, aby by³o efektywne, musi zo-staæ poprzedzone ogóln¹ dyskusj¹ w sze-rokim krêgu œrodowiska naukowego. – Tak. Tak¹ dyskusjê chcielibyœmy podj¹æ,

korzystaj¹c równie¿ ze wsparcia naszych parla-mentarzystów, którzy niedawno byli goœæmi Uni-wersytetu. Na listopadowym posiedzeniu Senatprzyj¹³ uchwa³ê, w której zaj¹³ stanowisko wo-bec projektów ustaw, dotycz¹cych finansowa-nia nauki, o czym równie¿ by³o powy¿ej.

NASZ UNIWERSYTET PERSPEKTYWY


Prawne „usprawnianie” Uniwersytetu

Z prof. Krzysztofem Krasowskim, prorektorem ds. kszta³cenia UAM rozmawia Jolanta Lenartowicz

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

Taki tytu³ nada³ swojemu wyst¹pieniudedykowanemu Jubilatowi, helleni-œcie, prof. dr. hab. Sylwestrowi Dwo-rackiemu, podczas uroczystego spo-tkania w Auli Lubrañskiego (13.01.),

jego przyjaciel prof. Jerzy Danielewicz. – Po-wy¿szy nag³ówek oddaje w skrócie nie tylkog³êbokie i wszechstronne powi¹zania dzisiej-szego Jubilata z Uniwersytetem w Poznaniu, aw szczególnoœci z poznañsk¹ filologi¹ klasycz-n¹, ale tak¿e postrzeganie Jego osoby jakokogoœ bliskiego przez pokolenia studentów igrono wspó³pracowników... – wyjaœni³ prof. J.Danielewicz.

Œcie¿ka naukowa Jubilat zwi¹zany jest z poznañskim Uniwersyte-tem od 1957 r., kiedy rozpocz¹³ studia filologiiklasycznej, choæ egzamin wstêpny zda³ weWroc³awiu. Do Poznania przeniós³ siê przedrozpoczêciem roku akademickiego, gdy dowie-dzia³ siê, ¿e na UAM reaktywowano filologiêklasyczn¹. Do dziœ jednak czuje siê mocnozwi¹zany z Wroc³awiem. Nic zatem dziwnego,¿e na Jubileusz, na który przybyli przyjaciele ikoledzy z ca³ej Polski, najwiêksza, bo a¿ 20-osobowa, grupa dotar³a w³aœnie z Wroc³awia.

W swoim wyst¹pieniu, które w wersji posze-rzonej ukaza³o siê w dedykowanym JubilatowiXVIII tomie instytutowego pisma „SymbolaePhilologorum Posnaniensium”, prof. J. Danie-lewicz przypomnia³ kolejne etapy drogi nauko-

wej prof. S. Dworackiego. Mistrzem Jubilataby³ przede wszystkim prof. Wiktor Steffen,który zachêci³ go do napisania pracy magister-skiej o „Odludku” Menandra. Praca doczeka-³a siê publikacji (1965), a dzisiejszy Jubilat ju¿jako pracownik naukowo-dydaktyczny UAMprzez nastêpnych kilkanaœcie lat bada³ ró¿neaspekty twórczoœci Menandra, co zaowocowa-³o rozpraw¹ doktorsk¹ (1968), seri¹ artyku-³ów, a wreszcie rozpraw¹ habilitacyjn¹ (1975).Do Menandra wraca³ jeszcze wiele razy, alezainteresowa³ siê te¿ szerzej dramatem grec-kim, zarówno komedi¹, jak i tragedi¹. Pracêprofesorsk¹ poœwiêci³ jednemu z trzech mi-strzów komedii attyckiej – Eupolisowi (1991),przeprowadzaj¹c wczeœniej kwerendy w biblio-tekach zagranicznych. Jako profesor zaintere-sowa³ siê kolejnym polem badawczym, a mia-nowicie proz¹, zw³aszcza romansem epoki Ce-sarstwa. Wówczas rozpocz¹³ t³umaczenie naj-bardziej skomplikowanego romansu greckie-go „Opowieœci etiopskiej Heliodora” (wyd.2000). Wczeœniej przez miesi¹c przebywa³ naUniwersytecie w Oxfordzie. Dziêki obfitemudorobkowi naukowemu prof. S. Dworacki zdo-by³ wysok¹ pozycjê w œrodowisku polskich filo-logów klasycznych, a tak¿e uznanie za grani-c¹, czego dowodem s¹ liczne kontakty nauko-we i zaproszenia na goœcinne wyk³ady do Fin-landii, Szwecji, Niemiec oraz USA.

Ponadto Jubilat przez wiele lat by³ redakto-rem (od 1977) i redaktorem naczelnym (w la-

tach 1983–2003) pisma „Eos” – organu Pol-skiego Towarzystwa Filologicznego. Pe³ni³ te¿funkcje: kierownika Zak³adu Hellenistyki(1977–1987), zastêpcy dyrektora Instytutu Fi-lologii Klasycznej (1977–1981 i 1988–1993),prodziekana Wydzia³u Filologicznego(1982–1985) i prorektora (1993–1999). By³te¿ cz³onkiem Pañstwowej Komisji Akredyta-cyjnej (2002–2007).

Profesor Dworacki jest te¿ przedstawicie-lem UAM w Senacie Pañstwowej Wy¿szejSzko³y Zawodowej w Gorzowie Wlkp. (od1997), podobn¹ funkcjê pe³ni³ równie¿ w Pañ-stwowej Wy¿szej Szkole Zawodowej w Koninie(1997–1999). Od roku 1995 dzia³a w Funda-cji Bibliotek Naukowych Miasta Poznania, odroku 1996 w Fundacji Lanckoroñskich z Brze-zia, która raz w roku przydziela stypendia sta-ro¿ytnikom. Jest te¿ wspó³organizatorem Fe-stiwalu Nauki i Sztuki w Poznaniu (od 1998).W 1999 r. mimo w¹tpliwoœci, czy to siê uda,da³ siê te¿ „wci¹gn¹æ” w realizacjê projekture¿ysera Przemys³awa Basiñskiego Verba Sa-cra i do dziœ nale¿y do Komitetu Organizacyj-nego tego cyklu. Bardzo szybko nabra³ przeko-nania, ¿e jest to inicjatywa, któr¹ warto po-przeæ. Do dziœ dziwi siê, jak do tego dosz³o, ¿ecykl przewidziany na jeden rok Wielkiego Jubi-leuszu Chrzeœcijañstwa trwa nadal, w dodat-ku rozbudowany – z inicjatywy rektora StefanaJurgi – o cykl Wielka Klasyka w Auli UAM.

Za liczne osi¹gniêcia Jubilat zosta³ odzna-czony Z³otym Krzy¿em Zas³ugi, Krzy¿em Kawa-lerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Meda-lem Komisji Edukacji Narodowej i wieloma na-grodami naukowymi.

Profesor S. Dworacki lubi³ tak¿e zajêcia dy-daktyczne. Wypromowa³ 5. doktorów i 67. ma-gistrantów. – By³em nauczycielem wyrozumia-³ym, ale oczekiwa³em prawdomównoœci –mówi o sobie, dodaj¹c, ¿e kr¹¿y³a o nim opi-nia, i¿ na jego zajêcia nie wypada przyjœæ nie-przygotowanym.

Rozdarcie Z perspektywy Jubileuszu Profesor dostrzegaw swoim ¿yciu zawodowym pewne rozdarcie.Zaczê³o siê ono w 1993 r. Mia³ ju¿ wtedy do-br¹ pozycjê zawodow¹, niez³y dorobek, odby³sta¿e i stypendia zagraniczne i wyobra¿a³ so-bie, ¿e teraz bêdzie móg³ w pe³ni realizowaæswoje plany naukowe, skupiæ siê nad ulubio-nymi autorami antycznymi, gdy nieoczekiwa-nie zaproponowano mu funkcjê prorektora.

NASZ UNIWERSYTET JUBILEUSZE

1 0 | ¯ Y C I E U N I W E R S Y T E C K I E | l u t y 2 0 0 9

Nasz ProfesorSylwesterDworacki

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

Przyj¹³ j¹ jako wyraz zaufania œrodowiska, aleulubionym pisarzom, a zw³aszcza przek³adowi„Opowieœci etiopskiej” Heliodora móg³ ju¿ po-œwiêciæ niewiele czasu, g³ównie noce. – Prze-t³umaczenie na jêzyk polski jakiegoœ autorasprawia, ¿e on lepiej ¿yje w œwiadomoœci filo-logów i studentów – uwa¿a prof. S. Dworacki.Miejsce we w³adzach rektorskich otworzy³ojednak nowe perspektywy – trzeba by³o zaj¹æsiê sprawami uniwersyteckimi. Po up³ywie ka-dencji Jubilat trafi³ do Komisji Akredytacyjnej,w której dzia³a do dziœ jako jej ekspert. Choætrochê ¿a³uje, ¿e lata pracy poza Instytutem Fi-lologii Klasycznej sprawi³y, i¿ jego dorobek na-ukowy jest mniejszy ni¿ móg³by byæ, to jestprzekonany, ¿e praca dla Uniwersytetu te¿ by-³a potrzebna. Marzeniem naukowym Profeso-ra pozostaje doprowadzenie do koñca przek³a-du i wydania dzie³a historyka greckiego Diodo-ra Sycylijskiego pt. „Biblioteka”. To obszernedzie³o, zachowane nawet nie w po³owie, obej-muje historiê powszechn¹ do czasów Cezara ijest czêsto jedynym dokumentem tego etapuhistorii Grecji i Rzymu. Tu¿ po kadencji prorek-tora Profesorowi uda³o siê wspólnie z kolega-mi z ró¿nych oœrodków filologicznych zdobyægrant ogólnopolski na wydanie tego dzie³a. Zo-sta³o jeszcze do przet³umaczenia 20% frag-mentów tekstu i nad tym teraz prof. S. Dwo-racki pracuje. – Je¿eli uda siê wydaæ tê pracêdziewiêciu t³umaczy z komentarzem prof. Le-szka Mrozewicza, to bêdê bardzo zadowolony,¿e powstanie polski przek³ad Diodora, po-trzebny historykowi, filologowi, wszystkim sta-ro¿ytnikom – wyznaje Jubilat.

Wszystko ju¿ by³o W filologii klasycznej fascynuje Profesora: –Ustawiczna œwiadomoœæ, ¿e nie ucieknie siêprzed sta³ym porównywaniem wspó³czesnoœcize staro¿ytnoœci¹ choæby greck¹ i ¿e œwiat i na-tura ludzka niewiele siê zmieni³y od tamtychczasów. Mo¿e jest to cecha narodów ¿yj¹cychw kulturze œródziemnomorskiej, które wyros³yz pnia grecko-rzymskiego – dodaje Jubilat,który wiele prawid³owoœci wspó³czesnegoœwiata rozumie g³êbiej, dziêki staro¿ytnej per-spektywie. Bardzo czêsto chwyta siê na myœli:– Przecie¿ to ju¿ by³o. Wystarczy spojrzeæ nateatr wspó³czesny i wszelkie w nim ekspery-menty i porównaæ z bogactwem form w teatrzeantycznym, by znaleŸæ bardzo wiele analogii.Aktualna pozostaje te¿ myœl staro¿ytnych – abypowsta³a wielka sztuka, potrzebna jest wol-noœæ i demokracja. Nawi¹zuje siê równie¿ dowzorców antycznych z zakresu procedury poli-tycznej w systemie demokratycznym, która zo-sta³a przerobiona na przyk³adzie miasta-pañ-stwa greckiego. Fascynacja filologi¹ klasyczn¹polega zatem na nieustannym odkrywaniu, ¿e„to ju¿ by³o” i ¿e wszystkiego mo¿na siê nau-czyæ na podstawie kultury greckiej.

Fotografia i œpiew – Lubiê robiæ zdjêcia – odpowiada bez waha-nia Jubilat zapytany o fascynacje pozazawodo-we. – Mam ich sporo, a przez to, ¿e teraz s¹aparaty cyfrowe, to gromadzê du¿o zdjêæ.Mam spore archiwum – dodaje. ¯a³uje nawet

trochê, ¿e z racji pe³nionych funkcji w wielu sy-tuacjach nie wypada mu wyci¹gaæ aparatu i ro-biæ zdjêcia. – A druga rzecz, któr¹ lubiê, toœpiew. Œpiewanie polubi³ zw³aszcza w szkoleœredniej, kiedy nale¿a³ do dobrego szkolnegochóru. Do dziœ nie mo¿e od¿a³owaæ, ¿e niezg³osi³ siê do Chóru Uniwersyteckiego, ale wokresie studiów uzna³, ¿e powinien skupiæ siêna nauce. Teraz uwa¿a, ¿e ka¿dy, kto lubi œpie-waæ, powinien skorzystaæ z tego, ¿e s¹ a¿ dwachóry na Uniwersytecie. Sam od wielu lat jestzwi¹zany w szczególny sposób z Miêdzynaro-dowym Festiwalem Chórów Uniwersyteckich.Na proœbê dyrektora Chóru KameralnegoUAM, Krzysztofa Szydzisza Profesor na ka¿dyFestiwal wybiera odpowiedni tekst ³aciñski al-bo niekiedy sam t³umaczy wybrany wiersz pol-ski na ³acinê, a nastêpnie jakiœ znany kompo-zytor pisze do niego muzykê i wszystkie chóryœpiewaj¹ razem ten utwór podczas Festiwalu.Specjalnoœci¹ Jubilata s¹ te¿ okolicznoœciowewiersze, uk³adane do znanych melodii, któreœpiewa dla przyjació³ podczas bardziej kame-ralnych spotkañ. ¯a³uje, ¿e nie umie graæ na¿adnym instrumencie. Korzysta tylko z elek-tronicznej klawiatury, by odnaleŸæ w³aœciw¹ to-nacjê, kiedy œpiewa.

W oczach innych Jak zauwa¿y³ w swoim wyst¹pieniu prof. J. Da-nielewicz, wspó³pracownicy, którzy znaj¹ Jubi-lata d³u¿ej, podkreœlaj¹ jego: – Umiejêtnoœæutrzymania równowagi miêdzy dystansem na-le¿nym profesorowi a relacj¹ osobist¹, a tak-¿e zalety charakteru, jak m.in.: otwartoœæ, po-stawa z gruntu ¿yczliwa, wyrozumia³oœæ, nieu-leganie irytacji, niezawodna dyskrecja, pokoranaukowa, naturalnoœæ, skromnoœæ i bycie so-b¹ podczas pe³nienia wszystkich funkcji naUniwersytecie. Równie pozytywnie odbieraj¹Profesora studenci. – Wszyscy (…) zauwa¿a-my jego wielk¹ ¿yczliwoœæ, kole¿eñskoœæ,skromnoœæ, oddanie Uniwersytetowi, niezwy-k³¹ wrêcz odpowiedzialnoœæ i obowi¹zkowoœæ,lojalnoœæ, dystans wobec spraw ma³o wa¿-nych przy jednoczesnym przywi¹zywaniu wagido pryncypiów, umiejêtnoœæ dialogu i wspó³-pracy z ludŸmi o ró¿nych pogl¹dach i przeko-

naniach (…), predyspozycje do stabilizowaniarelacji miêdzyludzkich, zdolnoœæ do wzniesie-nia siê ponad dawne zasz³oœci – podsumowa³prof. J. Danielewicz.

Czas wdziêcznoœci W mowie, któr¹ tradycyjnie wyg³asza Jubilat,wys³uchawszy opinii o sobie i historii swojejdrogi naukowej, prof. S. Dworacki skupi³ siêprzede wszystkim na podziêkowaniach i wyra-zach wdziêcznoœci dla wszystkich przyjació³,kolegów, cz³onków rodziny, którzy wziêli udzia³w uroczystym spotkaniu, ale tak¿e dla wszys-tkich, którzy w jakikolwiek sposób przyczynilisiê do jego rozwoju i wyboru drogi ¿yciowej ja-ko filologa klasycznego, zatem m.in. dla Ro-dziców, proboszcza z Krobi, ³acinnika ze szko-³y œredniej, profesorów z Uniwersytetu, zw³a-szcza Wiktora Steffena i Jerzego £anowskie-go (Wroc³aw). Jubilat nie zapomnia³ te¿ oprof. Julii Zab³ockiej, która w swoim czasiepodda³a mu myœl o przek³adzie „Biblioteki”Diodora, podziêkowa³ te¿ serdecznie dyrekto-rowi IFK, prof. El¿biecie Weso³owskiej, którana w³asn¹ odpowiedzialnoœæ rozszerzy³a objê-toœæ tomu ”Symboli”, dedykowanego specjal-nie Jubilatowi. S³owa wdziêcznoœci us³yszelite¿ byli dziekani Wydzia³u Filologicznego: pro-fesorowie Edward Pieœcikowski i TadeuszZgó³ka oraz rektorzy, profesorowie: Jerzy Fe-dorowski, Stefan Jurga, Stanis³aw Lorenc iobecny rektor Bronis³aw Marciniak, który po-prosi³ Jubilata „o niewychodzenie z CollegiumMinus”. Oddzielne podziêkowania Jubilatskierowa³ do swojej rodziny – ¿ony Aleksan-dry, która: – Pozwoli³a na oddanie niema³ejczêœci mojego czasu na pracê naukow¹ is³u¿bê spo³ecznoœci akademickiej. Synowi icórce z rodzinami, w tym czwórk¹ bardzo do-brze zapowiadaj¹cych siê wnuków. Podsumo-wuj¹c swoje bez w¹tpienia udane ¿ycie, Jubi-lat sparafrazowa³ zdanie Marka Aureliusza:„Do tego wszystkiego potrzebna by³a pomocboska i szczêœcie”.

Jubilatowi ¿yczymy zatem dalszej „pomocy boskiej i szczêœcia”.

Danuta Chodera-Lewandowicz


l u t y 2 0 0 9 | ¯ Y C I E U N I W E R S Y T E C K I E | 1 1

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

• • Pani Profesor, która z ksi¹¿ek dzieciñ-stwa zaprowadzi³a Pani¹ na polonistykê? – To nie by³a pojedyncza ksi¹¿ka, tylko ich

ogólny niedostatek. Mia³am ojca, który tak¹dobr¹ rêk¹ wprowadzi³ mnie w œwiat literatury(zarazi³, np. mi³oœci¹ do Szekspira). Kiedy by-³yœmy ma³e z siostr¹, rodzice streszczali namklasykê, zamiast czytaæ ksi¹¿eczki dla dzieci –teraz to siê wydaje nieprawdopodobne. Je-stem dzieckiem wojny, w domu z ró¿nychwzglêdów nie mieliœmy du¿ego ksiêgozbioru.Bywa³o, ¿e musia³o wystarczyæ to, co moi ro-dzice mieli w g³owach, co sami pamiêtali. Awracaj¹c do Pani pytania, myœl, ¿e ksi¹¿ki mo-g¹ byæ w zasiêgu mojej rêki, ¿e to bêdzie siêjeszcze nazywa³o studiami, wprawia³a mnie wwielki zachwyt.

Mi³oœæ do ksi¹¿ek przekazujê swoim dzie-ciom i wnukom. Wczoraj by³ Dzieñ Babci. Wnu-ki telefonowa³y z ¿yczeniami – z wyj¹tkiem naj-m³odszego – rozmawialiœmy g³ównie o ksi¹¿-kach. Lubimy dzieliæ siê tym, co ostatnio prze-czytaliœmy, co warto przeczytaæ – i to nas wi¹-¿e. ¯yczenie, ¿eby nie opuszcza³a mnie wenatwórcza, przyjê³am z satysfakcj¹. Mam podpi-sane dwie umowy wydawnicze z GWP i jedn¹z „Impulsem”. Weny mi raczej nie brakuje, go-rzej z czasem...

• • Studia polonistyczne nie rozczarowa³y Pani? – Mia³am swój sposób studiowania. Jeœli

przejrza³aby Pani mój indeks, to oceny wska-zywa³yby, ¿e by³am œredni¹ studentk¹. Chodzi-³am w³asnymi drogami. Z scs-u (staro-cerkiew-no-s³owiañskiego) mia³am ledwie trójczynê, zato z literatury powszechnej ocenê bardzo do-br¹. Egzamin u profesora Eustachiewicza pa-miêtam do dziœ. To by³a szalenie kontrowersyj-

na osoba, niekryj¹ca swojej niechêci do ko-biet. Zdawa³am jako ostatnia, profesor by³ ju¿zmêczony i poprosi³, abym sama wymyœli³a py-tanie. Zaproponowa³am, ¿e porównam spo-sób, w jaki umieraj¹ bohaterowie dramatówSzekspira. Wraz z moj¹ odpowiedzi¹ profesorcoraz bardziej siê o¿ywia³. Egzamin zamieni³siê w pasjonuj¹c¹ rozmowê.

Nie rozczarowa³am siê. Z perspektywy cza-su mogê powiedzieæ, ¿e da³y mi taki zbawien-ny... brak pewnoœci. Jeœli coœ piszê i mamw¹tpliwoœci jêzykowe, to zawsze telefonujê doPoradni Jêzykowej. Nie chodzi zreszt¹ o to...Wiem, jak du¿o jeszcze nie wiem i to daje mipoczucie perspektywy... Mam wiêc co robiæ dokoñca ¿ycia. Czytam du¿o, du¿o ksi¹¿ek kupu-jê. S¹ zwi¹zane z moim warsztatem naukowo-badawczym i dydaktyk¹. S¹ z ró¿nych dziedzin– z psychologii, socjologii, politologii, antropo-logii, filozofii, literaturoznawstwa. Staram siêuprawiaæ pedagogikê interdyscyplinarnie.

• • Doktorat na pedagogice by³ konsekwen-cj¹ wyboru zawodu nauczyciela? – Nie myœla³am o nim. W trakcie studiów

pracowa³am dorywczo w moim rodzinnym mie-œcie w dziale miejskim lokalnej gazety. Ta pra-ca bardzo mi odpowiada³a (zaproponowanonawet etat), ale wtedy wi¹za³am ju¿ swoje lo-sy z Poznaniem. Nie znalaz³am tu pracy w re-dakcji, podjê³am wiêc j¹ w szkole. Mia³am 21lat, ukoñczone studia, ale ¿adnej praktyki iwiedzy z zakresu pedagogiki. Szybko zoriento-wa³am siê, ¿e nie umiem byæ nauczycielk¹.Pocz¹tki by³y bardzo trudne. Mia³am wielkieszczêœcie, ¿e w szkole trafi³am na kompetent-n¹ dyrektorkê „podstawówki”, która przyjê³amnie bardzo ¿yczliwie i, co wa¿ne, potrafi³a wy-

prowadziæ z wielu b³êdów pedagogicznych. Zczasem by³o coraz lepiej: urozmaica³am lek-cje, nie trzyma³am siê sztywno konspektów –które wtedy nauczyciele byli zobowi¹zani pi-saæ. Mia³am tak¿e poczucie odpowiedzialno-œci za uczniów, czu³am siê zobligowana do te-go, aby pracowaæ nad sob¹. Zaczê³am studio-waæ literaturê przedmiotu, no i bardzo szybkow szkole zrobi³o mi siê „ciasno”, choæ ju¿ pra-cowa³am w liceum. Chcia³am czegoœ wiêcejdla siebie, aby móc oddawaæ innym. Kiedyskusi³am siê na studium doktoranckie, mia-³am 32 lata, ma³e dzieci, a m¹¿, lekarz, robi³specjalizacjê. Nie zdawa³am sobie sprawy, naco siê porywam. Jak siê Pani domyœla, na Uni-wersytecie wszystko musia³am zaczynaæ odnowa. Stanê³am przed gór¹ wiedzy i zaczê³amsiê na ni¹ wdrapywaæ. Zreszt¹ robiê to do dzi-siaj i to jest piêkne. Teraz mam tu ju¿ swojemiejsce, wiem gdzie kopaæ.

• • Pisze Pani ksi¹¿ki o szkole? – Tak, do wyboru, mówi¹c najogólniej, mam

strukturalno-funkcjonalne i fenomenologiczno-interakcjonistyczne perspektywy jej ogl¹du.Mo¿na to wyt³umaczyæ na przyk³adzie filmów„Mikrokosmos” i „Makrokosmos”. Na pierw-szym widzimy biedronkê, przestraszon¹ wiel-k¹ kropl¹ deszczu, a obok równie¿ w takim po-wiêkszeniu robaczka, który wygl¹da jak w¹-sacz ze strasznymi rogami. Jeœli na szko³êspojrzymy z perspektywy ucznia, to mo¿emyopisaæ jego problemy, prze¿ycia – jak tej bie-dronki. Natomiast, jeœli na szko³ê spojrzymy wskali „makro”, to nie bêdzie nas interesowa³oprze¿ycie pojedynczego ucznia, który jak... ku-lawy dziki ³abêdŸ, trzês¹c siê ze strachu, pa-trzy na klucz odlatuj¹cych ptaków i zastanawia


Z wielkiej mi³oœci do ksi¹¿ek Z okazji Jubileuszu pracy naukowej, z prof. zw. dr hab. Mari¹ Dudzikow¹w Zak³adzie Pedagogiki Szkolnej (Wydzia³ Studiów Edukacyjnych UAM),którym dotychczas kierowa³a, rozmawia Magdalena Zió³ek FO

T. M

ACI

EJ N

OW

ACZ

YK


siê, czy prze¿yje (przywo³ujê film). Wtedy inte-resuje nas, ile ³abêdzi doleci, a ile z tych,które pozosta³y, prze¿yje zimê. Mówi¹c dalejmetaforycznie, mo¿na badaæ zale¿noœæ miê-dzy d³ugoœci¹ skrzyde³ a szybkoœci¹ lotu – alemnie to podejœcie zaczê³o ju¿ nu¿yæ. Dlategochêtnie piszê eseje etnopedagogiczne, jak np.„Mit o szkole jako miejscu »wszechstronnegorozwoju« ucznia...” czy „Pomyœl siebie...”.

• • Czy jest Pani surowym nauczycielem aka-demickim? Doktoranci, np. cytuj¹ Paniwypowiedzi: „Tekst powinien byæ jakwalc, a nie jak walec”, „Pisz albo giñ” itp. – Jest wiele fraszek na mój temat, lubiê tê:

„Dudzikowa da Ci trop, weŸ ³y¿eczkê, no ikop”. Nie jestem surowa, tylko wymagaj¹ca –a to jest ró¿nica. Wymagam wiele od siebie,sama „kopiê ³y¿eczk¹”. No, ale jest to pyta-nie o wspó³czesny uniwersytet – a mam onim nie najlepsze zdanie. Jeœli, np. student zlektur „obowi¹zkowych” przeczyta tylko jed-n¹, a o reszcie powie, ¿e nie zna, bo: biblio-teka by³a zamkniêta, by³y wypo¿yczone, a wksiêgarni skoñczy³ siê nak³ad i nie zd¹¿y³przeczytaæ. To nie przyjmujê tego do wiado-moœci, jak i tego, ¿eby mu podyktowaæ czywskazaæ „metod¹ paznokciow¹” – o co zabie-ga – czego mia³by siê „nauczyæ odt¹d – do-t¹d”. To jest znacznie szerszy problem – pro-ces odchodzenia uniwersytetu od elitarnoœcina rzecz masowoœci studiów, przeciêtnoœci,a nawet pewnej infantylnoœci, jak pisze FrankFuredi w g³oœnej ksi¹¿ce, której tytu³em pyta:„Gdzie siê podziali wszyscy intelektualiœci?”.Studenci coraz czêœciej nie potrafi¹ czytaæ,pisaæ, myœleæ – na uniwersytet przychodz¹ zezubo¿a³ych intelektualnie (bo nastawionej na

rozwi¹zywanie testów) szko³y œredniej i poma-turalnych licencjatów, które nie rozwinê³y za-interesowañ i chêci zdobywania wiedzy, a je-dynie „apetyt” na tytu³ magistra; nierzadkotylko po to, aby otrzymaæ dyplom „³atwo iprzyjemnie” (na podstawie kompilacji œci¹-gniêtych z Internetu, opracowañ i „kserówek”rozmaitych fragmentów) i nie bez pogardy dlastudiuj¹cych bezinteresownie, bo na szczê-œcie s¹ jeszcze i tacy. Wspomniany Frank Fu-redi powiada, ¿e na uniwersytetach panujedziœ „kultura schlebiania”, ¿e studentów trak-tuje siê jak konsumentów, biernych „odbior-ców us³ug”. Wielu z nich z ochot¹ przystajena to, tworz¹c wspomnian¹ kulturê „kse-rówek”, minimalizuj¹c¹ zdobywanie wiedzyprzez intelektualny wysi³ek i ciê¿k¹ pracê. Fu-redi nie bez ironii, któr¹ podzielam, mówi, ¿e„styl rodzicielskiej afirmacji zalecany dla nie-mowl¹t zosta³ zaadaptowany przez uniwersy-tet”. Z tego wzglêdu od paru lat zdarza siê, ¿eniechêtnie idê na w³asne seminaria magister-skie. By³ czas, kiedy zaprasza³am magistran-tów do domu. Dwanaœcie osób siada³o na dy-wanie w moim niedu¿ym pokoju. Zwykle goto-wa³am na tê okazjê bigos, jedliœmy go z chle-bem, popijaliœmy herbatê i rozmawialiœmy oksi¹¿kach, które le¿a³y obok. Przegl¹daliœmyje, czytaliœmy fragmentami, spieraliœmy siê,rozwa¿aliœmy wa¿ne dla nas kwestie teore-tyczne, metodologiczne, a nawet jêzykowe.Czy Pani Redaktor widzia³a te plakaty na ko-rytarzu naszego wydzia³u: „Wybieramy Walen-tynkê roku”, czyli – proszê siê nie zdziwiæ –najmilszego wyk³adowcê (w podtekœcie tego,który najmniej wymaga)? Profesor KazimierzD¹browski mówi³: „Rozwój intelektualny boli,jak nie boli, to nie jest ¿aden rozwój”. Wszy-

stko przebiega w trudzie. Pyta mnie Pani, czyjestem surowa? Nie, ale „Walentynki” napewno nie dostanê.

• • Wiem, ¿e Pañstwo prowadzicie rozleg³ebadania nad studentami naszego Uniwer-sytetu. Czy potwierdzaj¹ one powy¿sz¹opiniê?– Dziêkujê, ¿e Pani o nich wspomnia³a.

Rzeczywiœcie, na pocz¹tku roku akademic-kiego 2005/2006 podjêliœmy w ramach Za-k³adu Pedagogiki Szkolnej badania obejmuj¹-ce studentów z wszystkich wydzia³ów: „Stu-denci UAM 2005/2006-2009/2010. Uni-wersytet jako miejsce kszta³towania i rozwi-jania kapita³u spo³ecznego. Z doœwiadczeñstudentów. Badania panelowe”. Realizujemyje w ramach grantów MNiSW. Mamy ju¿ wyni-ki dwóch pierwszych pomiarów –2005/2006 oraz 2007/2008, trzeci przednami. Wyniki przybli¿¹ nam wiedzê zarównoo naszych studentach, jak i naszej uczelni.Tak¹ pracê mo¿na wykonaæ tylko zespo³owoi to z zespo³em, którego relacje oparte s¹ nazaufaniu i zaanga¿owaniu w dobro pozajed-nostkowe. Doœwiadczam tego na co dzieñ,tote¿ jestem spokojna o los Zak³adu Pedago-giki Szkolnej. Jako ¿e zegar nieub³aganie bi-je, 1 stycznia br. zosta³am profesorem-senio-rem. Senior..., nie mogê siê do tego przyzwy-czaiæ. Musia³am odst¹piæ od kierowania Za-k³adem, ale nie oznacza to koñca wspó³pra-cy. £¹czy nas nie tylko realizacja grantu. W¹t-ków do wspó³pracy nie zabraknie. Oby ¿yciastarczy³o na wszystkie. Przecie¿ ju¿ 70 latpoza mn¹. W jakiejœ fraszce przeczyta³am,¿e nie chodzi o to, ile ¿ycia za, tylko ile je-szcze przed i to mnie trzyma.


NASZ UNIWERSYTET W NOWEJ FORMULE?


Uniwersytet „na moœcie”

C ollegium Polonicum nazywane jest „naj-bardziej wysuniêt¹ na zachód placówk¹UAM”. Od pocz¹tku, od czasu, kiedy

przy zachodniej granicy zacz¹³ powstawaæ Uni-wersytet Europejski „Viadrina”, a ju¿ zw³a-szcza, gdy w 1991 roku, podpisuj¹c wspólneoœwiadczenie o wspó³pracy miêdzy rz¹damiBrandenburgii i Polski, og³oszono ideê utwo-rzenia Collegium, jako jednostki, po³¹czonej z„Viadrin¹” wspólnot¹ dydaktyczno-naukow¹.

Warto tu przypomnieæ, ¿e koncepcja Uni-wersytetu Europejskiego we Frankfurcie nadOdr¹ zak³ada³a zrazu wybudowanie po stroniepolskiej, w S³ubicach, jedynie domów stu-denckich, a po stronie niemieckiej – instytucjinaukowo-dydaktycznych.

– Kierownictwo Uniwersytetu im. AdamaMickiewicza w Poznaniu niemal natychmiastdostrzeg³o tu asymetriê koncepcji, zak³adaj¹-cej kszta³cenie i badania w Niemczech, aurz¹dzanie sypialni w Polsce; to stawia³o nau-kê i wy¿sz¹ edukacjê polsk¹ w sytuacji przy-najmniej niezrêcznej – przypomina prof. JerzyFedorowski, za którego rektorskich rz¹dów ¿y-ciorys europejskiego uniwersytetu nad Odr¹siê zaczyna³.

– Przedstawiliœmy zatem w MinisterstwieEdukacji Narodowej niesprecyzowan¹ pocz¹t-kowo myœl powo³ania po polskiej stronie Odryinstytucji komplementarnej w stosunku doUniwersytetu Europejskiego, której zadaniemby³oby dokszta³canie studentów z zakresu za-gadnieñ z ró¿nych wzglêdów nieporuszanychna „Viadrinie”, a tak¿e prowadzenie badañoraz twórcze wp³ywanie na przygraniczne re-giony œrodkowej Odry. Pomys³ ten zosta³ zaak-ceptowany.

W œlad za tym Uniwersytetowi im. AdamaMickiewicza wyznaczono przy narodzinach te-go wspólnego przedsiêwziêcia rolê szczegól-n¹. Mo¿e nie by³ tu mistrzem ceremonii, aletak na dobr¹ sprawê przej¹³ na siebie rolêmamki, zabiegaj¹cej o elementarne potrzebypowitego niedawno Collegium Polonicum.

– To, ¿e ono istnieje, to zas³uga naszegoUniwersytetu – niezmiennie powtarza prof. Fe-dorowski. – Choæ aktem sprawczym jest tuumowa miêdzynarodowa, to wystaraliœmy siêo to. Nasz Uniwersytet zdoby³ pieni¹dze na re-alizowanie ca³ego pomys³u.

A trzeba ich by³o niema³o. Trzeba by³o wiel-kich, wielkich zabiegów, aby z buduj¹cej siêprzy granicy placówki naukowo-dydaktycznejuczyniæ „wydatek bud¿etu pañstwa”, nie tylkoUniwersytetu w Poznaniu. Po wielu trudach,g³ównie Profesora Fedorowskiego i jegowspó³pracowników, powiod³o siê.

Bez tych rozlicznych zabiegów niewiele byby³o ze szczytnej i piêknej idei uniwersyte-tu–mostu. Czy te¿ bez tego w ogóle powsta³a-by „Viadrina”? Czym by³aby, obudzona po kil-kuset latach? Próbuj¹c¹ swych si³ m³odziutk¹,regionaln¹ szko³¹, usi³uj¹c¹ stan¹æ u bokuswych szacownych kuzynów-uniwersytetów?Jej istota przecie¿ polega na wpó³dzia³aniu. Poto powsta³a przy granicy, aby kszta³ciæ studen-tów z ró¿nych krajów, g³ównie z Europy Wscho-dniej. W europejskim wymiarze. We wspó³-dzia³aniu z innymi uczelniami.

Za³o¿ono wtedy, we wrzeœniu roku 1991,podpisuj¹c wspólne oœwiadczenie o wspó³pra-cy, podczas spotkania ministra Edukacji Naro-dowej Rzeczpospolitej Polskiej oraz ministrado Spraw Nauki i Kultury Brandenburgii, ¿e cotrzeci student „Viadriny” winien byæ... Pola-kiem. Polscy s³uchacze podjêli studia prawni-cze, wkrótce ekonomiczne, kulturoznawcze...,a z czasem z zakresu ochrony œrodowiska ipolitologii. Niezale¿nie od wymienionych kie-runków zaplanowano tam ustawiczne kszta³-cenie, zwi¹zane z szeroko rozumianymi sto-sunkami polsko-niemieckimi.

Podpisane wówczas porozumienie rz¹dowemiêdzy w³adzami polskim a w³adzami Bran-denburgii zak³ada³o rozwój uczelni po dwubrzegach rzeki, po dwu stronach granicy, alejako ca³oœci, jako jednego organizmu. Wpro-

wadzaj¹c ten zamys³ odtwarzania z jednejstrony starego uniwersytetu, z drugiej tworze-nia nowego Collegium Polonicum, baczono nazachowanie uk³adu partnerskiego. Có¿ to byby³ za most, gdyby nie wspiera³ siê na równiesilnych i równorzêdnych przês³ach?

Pierwsza uroczysta inauguracja roku akade-mickiego odby³a siê 12 paŸdziernika 1998 r.w pierwszej czêœci budynku Collegium Poloni-cum. Otwarcie ca³oœci – po³¹czone z miêdzy-narodow¹ konferencj¹ – to 6 lutego 2001 r.Umowê miêdzy Ministerstwem Nauki, Badañ iKultury Brandenburgii a Ministrem EdukacjiNarodowej i Sportu RP podpisano 2 paŸdzier-nika 2002 r. Ona stwarza³a podstawy funkcjo-nowania Collegium Polonicum.

Minê³y lata. Istotne dla Polski i Europy wy-darzenia zmodyfikowa³y bieg rzeczy, równie¿ ina Uniwersytecie Europejskim, który z za³o¿eñmia³ byæ mostem do Europy. Polska sta³a siêcz³onkiem Unii Europejskiej i taki most prze-stawa³ byæ absolutnie niezbêdnym.

• • Jak to wp³ynê³o na istnienie i funkcjono-wanie Uniwersytetu Europejskiego? Jak¹rolê Collegium Polonicum pe³niæ ma terazw kszta³towaniu europejskiej przestrzeninaukowej, edukacyjnej; jak¹ na macierzy-stym Uniwersytecie? Rozmawiamy o tymz prorektorem, prof. Krzysztofem Krasow-skim, odpowiedzialnym z ramienia w³adzuczelni za funkcjonowanie Collegium Po-lonicum. – Kiedy rozpoczynaliœmy tam przy granicy

kszta³cenie polsko-niemieckie prawników, by³to w Polsce oryginalny i jedyny taki kierunek.By³y to studia popularne i bardzo dla polskiejm³odzie¿y atrakcyjne; wprowadza³y j¹ w kr¹gEuropy Zachodniej, co podnosi³o aspiracjem³odych ludzi i presti¿ szko³y. Ci absolwenci, zbieg³¹ znajomoœci¹ obu jêzyków, stawali siêbardzo poszukiwanymi. Ta formu³a edukacjisprawdza³a siê do pewnego czasu. Za³amanienast¹pi³o po 2004 roku, w zwi¹zku z wej-

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

œciem Polski do Unii Europejskiej. Atrakcyj-noœæ Collegium Polonicum zdecydowaniezmala³a...

• • Chce Pan powiedzieæ, ¿e tak piêkna ideaz pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych wyma-ga teraz przeorganizowania? – Tak, trzeba znaleŸæ nowe impulsy tak do

wspó³pracy, jak i samego dzia³ania. Nie bezpowodu sprawa Collegium Polonicum podno-szona by³a w kampanii wyborczej przez wszys-tkich kandydatów do stanowiska rektora.

Konieczne jest okreœlenie organizacyjno-prawnego statusu Collegium. Otó¿ chcê po-wiedzieæ, ¿e przy porz¹dkowaniu jednostekuniwersyteckich musimy sobie odpowiedzieæna pytanie, czym Collegium Polonicum wstrukturze Uniwersytetu jest?

• • A czym jest? – Po raz pierwszy status ten zosta³ uregulo-

wany w umowie miêdzynarodowej (podpisanie2 paŸdziernika 2002 r.), która w wesz³a w ¿yciew 2003 roku. Okreœla ona miêdzy innymi, ¿eCollegium Polonicum to wspólna jednostkadwu uniwersytetów, przy czym w³aœcicielemobiektów jest UAM. Badania naukowe prowa-dzone s¹ wspólnie i merytorycznie, nastawionena problematykê polsko-niemieck¹ i transgra-niczn¹. Dalej dydaktyka: prowadzenie wspól-nych kierunków studiów, zw³aszcza z zakresuprawa polsko-niemieckiego. One spe³nia³y wy-znaczone warunki od samego pocz¹tku.

• • Jak ten status placówki wygl¹da³ w œwie-tle naszego uniwersyteckiego prawa? – Collegium by³o tak zwan¹ jednostk¹ poza-

wydzia³ow¹. Jednak¿e Statut UAM z 2006 rokuzniós³ tak¹ kategoriê. Pojawi³ siê istotny pro-blem. Jak zakwalifikowaæ tê placówkê, wype³-niaj¹c przy tym nakazy obowi¹zuj¹cego prawa?

To wszystko powiêksza³o skalê problemu,zw³aszcza ¿e rzecz dotyczy³a kontaktów miê-dzynarodowych. Przez kilka miesiêcy zastana-wialiœmy siê.

Po analizie ró¿nych mo¿liwoœci i konsulta-cjach z MNiSW pojawi³ siê pomys³, ¿eby Colle-gium potraktowaæ jako tak zwan¹ jednostkêwspóln¹. Takie prawne mo¿liwoœci daje namustawa „Prawo o szkolnictwie wy¿szym z2005 roku”. Tak wiêc dziêki temu wczeœniej-sze umowy nie straci³y wa¿noœci i nie grozinam ¿aden konflikt z prawem, równie¿ miêdzy-narodowym.

• • Co dalej w takiej sytuacji? Bowiem przej-muj¹c tak¹ kwalifikacjê, trzeba przecie¿równoczeœnie wype³niæ obowi¹zki, jakie zniej wynikaj¹? – Prowadzenie takiej jednostki wymaga

wzajemnego z „Viadrin¹” porozumienia w za-kresie organizacji, finansowania, prowadzeniastudiów, kszta³cenia. To sprawy, które musz¹znaleŸæ siê w treœci stosownego porozumie-nia. W zwi¹zku z tym doszliœmy do wniosku,¿eby takie porozumienie z „Viadrin¹” wynego-cjowaæ. W grudniu na mocy Uchwa³y Senatu,uda³o nam siê „umieœciæ Collegium Poloni-cum w naszej uczelnianej strukturze”, jakoow¹ jednostkê wspóln¹. To by³ pierwszy for-malny krok. Towarzyszy³o mu powo³anie przezrektora Komisji Wspólnej, która zajmie siê ro-boczo opracowaniem tekstu porozumienia.Wa¿ne w tej mierze wydarzenie odby³o siê wstyczniu 2009 r., kiedy w Poznaniu obradowa-³a Komisja Sta³a, reprezentuj¹ca na najwy¿-szym szczeblu obydwie uczelnie. Z wielk¹ sa-tysfakcj¹ nale¿y podkreœliæ, ¿e w³adze „Viadri-ny” zaakceptowa³y nasze propozycje.

• • Panie Profesorze, ale bez wzglêdu na roz-maite prawne zawirowania i niejasnoœci

Collegium Polonicum rozwija³o siê w swo-im rytmie. Powstawa³y nowe kierunki,niekoniecznie œciœle odpowiadaj¹ce cha-rakterowi placówki miêdzynarodowej,transgranicznej, takie jak w ka¿dej innejjednostce zamiejscowej. – W porozumieniu, do którego zmierzmy, za-

warte bêd¹ pewne koncepcje dalszej wspó³-pracy. Okreœliliœmy m.in. kierunki, które bê-dziemy tworzyæ jako wspólne, typ podejmowa-nych badañ. Bêdziemy staræ siê przyspieszaæawanse tym pracownikom UAM, którzy chcieli-by swoj¹ karierê zwi¹zaæ na sta³e z Collegium.Za³o¿enia, na których nam zale¿y szczególnie,zamierzamy zawrzeæ w przygotowywanym do-kumencie. Okreœlony tu te¿ bêdzie status stu-dentów (np. komu podlegaj¹, jakim regula-cjom s¹ poddawani).

Co do wspólnej dydaktyki, to na razie, jakpowiedzia³em, mamy jeden kierunek, to zna-czy polsko–niemieckie studia prawnicze, na-prawdê odpowiadaj¹cy za³o¿eniom kszta³ce-nia wspólnego. Z dnia na dzieñ jednak nie uru-chomimy nowych kierunków studiów, zw³a-szcza unikatowych. W zwi¹zku z tym realniewszystko oceniaj¹c, bêdziemy starali siêk³aœæ nacisk na te kierunki, które ju¿ s¹ reali-zowane po stronie polskiej, a które po pew-nych zmianach mog³yby uzyskaæ status„wspólnych”. Przyk³adowo s¹ to: politologia,komunikacja miêdzykulturowa; myœli siê rów-nie¿ o polonistyce dla cudzoziemców. Naszenadzieje budzi te¿ wizja po³¹czenia naszej go-spodarki przestrzennej z ochron¹ europejskie-go dziedzictwa kulturowego, czym zajmuje siêstrona niemiecka. Interesuj¹ nas germanisty-ka: w jakiœ sposób profilowana, studia pody-plomowe, studia mened¿erskie zarz¹dzaniaszko³ami wy¿szymi. Mo¿liwoœci s¹, chcemy jew³aœciwie wykorzystaæ.

Rozmawia³a Jolanta Lenartowicz

NASZ UNIWERSYTET W NOWEJ FORMULE?


Europejskie S³ubice po raz dziewi¹ty Ju¿ tradycyjnie w lutym, na dwa dni, Collegium

Polonicum w S³ubicach staje siê miejs-cemdebat politologów z ca³ej Europy, którzy zasta-nawiaj¹ siê nad kondycj¹ starego kontynentu.Tegoroczna konferencja „Europa XXI wieku.Stan obecny i perspektywy rozwoju” zgroma-dzi³a ponad 150. badaczy z oœrodków nauko-wych w: Polsce, Turcji, Szwecji, Belgii, Lu-ksemburgu, Francji, Niemczech, Finlandii i Ro-sji. Debatê podzielono na 14 paneli tematycz-nych w jêzykach polskim i angielskim, wœródktórych warto wskazaæ takie jak: „Gospodar-ka i bezpieczeñstwo energetyczne w Europie”,„Unia Europejska i jej relacje zewnêtrzne”,„Polska w Unii Europejskiej”, „Migracje i pro-blemy spo³eczne w Europie”, „Reforma insty-tucjonalna Unii Europejskiej”. Obrady otworzy-li organizatorzy spotkania: prof. Teresa Sasiñ-ska-Klas, przewodnicz¹ca Polskiego Towarzy-stwa Nauk Politycznych oraz dr hab. TadeuszWallas, dziekan Wydzia³u Nauk Politycznych i

Dziennikarstwa UAM. Czêœæ plenarn¹ rozpo-czê³o wyst¹pienie prof. Bogdana Koszela,który oceni³ stosunki polsko-niemieckie wostatnim okresie. Zwróci³ on uwagê na anty-niemieck¹ nagonkê podczas rz¹dów koalicjiPiS-LPR-Samoobrona. – W tym czasie – jakpodkreœli³ – relatywizowano przesz³oœæ, deza-wuowano dokonania poprzedników, a wexposé premiera nie pad³o ani jedno s³owo okooperacji z Niemcami. Tymczasem, relacjepomiêdzy krajami uznawane s¹ aktualnie zastrategiczne. To one decyduj¹ o pozycji Polskii Niemiec w Unii Europejskiej. Prof. Koszelzwróci³ równie¿ uwagê na rolê W³adys³awaBartoszewskiego, który z sukcesem w³¹czy³siê w próby przezwyciê¿enia trudnej przesz³o-œci. W kolejnym wyst¹pieniu prof. Zdzis³aw Pu-œlecki przybli¿y³ now¹ perspektywê bud¿etow¹Unii Europejskiej, która jest odpowiedzi¹ naglobalne wyzwania konkurencyjne ze stronyUSA, Chin i Japonii w latach 2007-2013 i

2014-2020. W³aœnie rola Unii Europejskiej ja-ko globalnego gracza najczêœciej pojawia³asiê w referatach prelegentów. Na znaczeniepolityki wschodniej zwróci³a uwagê prof. Tere-sa Sasiñska-Klas, która analizowa³a stosunekPolaków do Rosjan w latach dziewiêædziesi¹-tych oraz obecnie. WyraŸnie zaznaczy³a, ¿ewzajemne postrzeganie zmienia siê i to pomi-mo trudnych relacji na poziomie wspó³pracypomiêdzy rz¹dami. Zauwa¿alny jest wyraŸnywzrost sympatii Polaków do wschodniego s¹-siada w porównaniu do lat dziewiêædziesi¹-tych. Nieco inny charakter mia³o wyst¹pieniedr. Piotra Lissewskiego i mgr Dominiki Naro¿-nej na temat historii i dokonañ, znanego ju¿poza Wydzia³em Nauk Politycznych i Dzienni-karstwa, zespo³u „Spó³dzielnia Têcza”. Muzy-kuj¹cy politolodzy wyst¹pili po zakoñczeniuobrad plenarnych, uœwietniaj¹c czêœæ nieofi-cjaln¹ konferencji.

Adam Barabasz, Marcin Piechocki

• • Przygotowany przez Pana raport z badañnad kandydatami na studia na UAM maogromn¹ objêtoœæ – prawie 1800 stron… – Jest to surowy raport z badañ, które objê-

³y ponad 8 tysiêcy osób, mniej wiêcej jedn¹czwart¹ kandydatów na studia dzienne i za-oczne. Daje to jakiœ obraz ca³ego Uniwersyte-tu, ale trudno porównywaæ z sob¹ ró¿ne kie-runki, np. filologiê wietnamsko-tajsk¹, z którejodpowiedzia³o na ankietê 5 osób, z prawem,na którym odpowiedzia³o 916. kandydatów.

• • Rok temu takie badania równie¿ prowa-dziliœcie? – Rok temu zadaliœmy tylko dwa pytania: co

zdecydowa³o o wyborze kierunku studiów i ktoewentualnie mia³ wp³yw na tê decyzjê. Tym ra-zem ankieta by³a d³u¿sza. Dziêki dodaniu pytaño wybór kierunku, miejsce zamieszkania itd.uniknêliœmy – jak wynika z analizy tzw. numerów

IP – wielokrotnego wype³niania ankiety przez têsam¹ osobê, co zdarza³o siê w ubieg³ym roku.

• • Zwraca uwagê ogromny procent staraj¹-cych siê o przyjêcie kobiet, bo to a¿ 71%? – Owszem, jest du¿a nierównowaga p³ci,

choæ wiadomo, ¿e Uniwersytet ma wiele kie-runków humanistycznych, wybieranych w³a-œnie przez dziewczêta. Trzeba by porównaæten wynik z liczb¹ kobiet, które rzeczywiœciedosta³y siê na studia: czy dalej jest ta nierów-nowaga. Z drugiej strony to wa¿na wskazówkadla osób zajmuj¹cych siê promocj¹, aby lepiejdociera³y ze swoj¹ ofert¹ do mê¿czyzn czy doszkó³, gdzie jest ich wiêcej.

• • Co ostatecznie decyduje o wyborze stu-diów na UAM? – Widaæ wyraŸnie, ¿e najbardziej miejsce

uczelni w rankingu, reputacja.

• • Tak twierdz¹ odpowiadaj¹cy kandydaci,ale jeœli spojrzy siê na to, sk¹d pochodz¹,to wydaje siê, ¿e bliskoœæ uczelni. – To prawda, ¿e najwiêcej kandydatów jest

z Wielkopolski – 58%. Dzieje siê tak nawet nabardzo renomowanych kierunkach, kandydaciz Wielkopolski stanowi¹ na prawie: 49%, filo-logii angielskiej: 47%, informatyce 58%, pe-dagogice nawet 85% wszystkich, którzy sk³a-daj¹ dokumenty. Tylko na kierunki unikatowew skali kraju, takie jak re¿yseria dŸwiêku czyfilologia wietnamsko-tajska przychodz¹ donas kandydaci z ca³ej Polski, ale nie zmieniato ogólnego obrazu, gdy¿ na tych kierunkachstudiuje po kilkanaœcie osób. Jest te¿ praw-d¹, ¿e nasza uczelnia „obs³uguje” g³ówniewojewództwa oœcienne: lubuskie, kujaw-sko–pomorskie i zachodniopomorskie. W ja-kieœ mierze to skutek rozwoju studiów zaocz-nych. Trudno wyobraziæ sobie, ¿e ktoœ bêdziejecha³ do Poznania co dwa tygodnie z Bia³ego-stoku czy Lublina… Jednak istnienie studiówzaocznych to nie jedyny powód stosunkowoma³ego zainteresowania UAM w bardziej od-leg³ych regionach. To musi ulec zmianie. Niemo¿na rozwijaæ siê poprzez tworzenie nowychkierunków, bo to raczej ucieczka przed pro-blemem. O ile wiem, lista kierunków, naktórych mo¿na studiowaæ w Polsce, jest ju¿znacznie d³u¿sza ni¿ w krajach maj¹cychznacznie lepsze od naszego uniwersytety.Cambridge czy Oxford maj¹ od co najmniejdziesi¹tek lat, je¿eli nie od stuleci, te samekierunki, za to wyœmienite.

NASZ UNIWERSYTET KIM JESTEŒMY


KATARZYNA EBBIG II rok studiów Tegoroczna sesja jest dla mnie gorsza ni¿ tena pierwszym roku, mamy teraz znaczniewiêcej egzaminów i du¿o wiêcej materia³u doopanowania. Dla mnie stres jest nierozer-walnie zwi¹zany z egzaminami, dzia³a te¿ sty-muluj¹co.

AGATA KARASZEWSKA III rok studiów Na pierwszym roku studiów by³o znacznie ³a-twiej, teraz dosz³y specjalizacje i du¿o prac pi-semnych, na wszystko trzeba znaleŸæ czas.Umiejêtnoœæ przyswajania wiedzy adaptuje siêz czasem, pod tym wzglêdem teraz wiem le-piej, jak rozplanowaæ naukê.

MATEUSZ ROZWORA I rok studiów Dla mnie to pierwsza sesja egzaminacyjna.Nie jest ³atwo, system nauki jest inny ni¿ w li-ceum, trzeba przywykn¹æ. Nastroje s¹ jednakoptymistyczne. Byle do przodu!

Sesja

Pierwsza i te kolejne: Wra¿enia studentów UAM

Kandydaci,

Z prof. Krzysztofem Podemskim rozmawia Maria Rybicka

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

FOT.

6X

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

• • Brak po³udniowych s¹siadów wskazuje,¿e przegrywamy tu rywalizacjê z Wroc³a-wiem? – Tak, wygl¹da na to. Myœlê, ¿e zadecydo-

wa³y tu dwie rzeczy. Po pierwsze, Wroc³awma wizerunek miasta wyj¹tkowo „m³odzie¿o-wego”: otwartego, wielokulturowego, tole-rancyjnego, sprzyjaj¹cego innowacjom, no-winkom, kreatywnoœci. Po drugie, w ostat-nim rankingu „Perspektyw” UniwersytetWroc³awski zdetronizowa³ UAM – a¿ 34%kandydatów sk³ada dokumenty i na UAM, ina inn¹ uczelniê publiczn¹ w innym regionie.Mo¿na siê domyœlaæ – skoro decyduje ran-king – ¿e rywalizujemy z Warszaw¹ i Krako-wem, a coraz bardziej tak¿e z Wroc³awiem.Warto by³oby te dane skonfrontowaæ z wyni-kami rekrutacji, czyli dowiedzieæ siê, któr¹uczelniê wybra³ kandydat, jeœli zosta³ przyjê-ty na obie. Rywalizujemy tak¿e na miejscu,bo 22% kandydatów ubiega siê o przyjêcierównoczeœnie na inn¹ uczelniê publiczn¹ wnaszym regionie. Kierunki œcis³e i przyrodni-cze maj¹ groŸnych rywali w samym Pozna-niu: Politechnikê, Uniwersytet Rolniczy, Me-dyczny czy Ekonomiczny. Na uczelnie niepu-bliczne w regionie sk³ada dokumenty jedynie7% kandydatów na UAM, g³ównie na kierun-ki humanistyczne.

• • Rozczarowa³o mnie to, ¿e m³odzie¿ jesttak ma³o mobilna i wybiera studia „w po-bli¿u”. Mo¿e to wina braku miejsc w aka-demikach?

– Jako spo³eczeñstwo te¿ jesteœmy ma³omobilni. Nie sadzê, by decydowa³y o tym wa-runki mieszkaniowe, bo tylko znikomy procentkandydatów odpowiedzia³, ¿e wp³yw na wybórUAM mia³o posiadanie dalszej rodziny – uktórej mo¿na by mieszkaæ – w Poznaniu. Byæmo¿e znikomy procent ma krewnych czy przy-jació³ poza regionem, ale ta ma³a mobilnoœæte¿ jest jakimœ wyzwaniem dla osób zajmuj¹-cych siê promocj¹: dlaczego maturzysta z Ma-³opolski nie mia³by w³aœnie studiowaæ w Po-znaniu? Warszawa i Kraków lepiej „wyci¹gaj¹”studentów z innych regionów ni¿ my. Mo¿e po-winniœmy aktywniej promowaæ siê na DolnymŒl¹sku czy Mazowszu? Odwiedzaæ szko³y w in-nych województwach? Otworzyæ tam jakieœpunkty informacyjne? Sam Internet nie wystar-czy, bo potrzebna jest zachêta, ¿eby kandydatzainteresowa³ siê nasz¹ ofert¹.

• • Z raportu wynika, ¿e po³owa kandydatównie zetknê³a siê z ¿adn¹ form¹ promocjiUAM. – Tak, warto by siê dowiedzieæ, do kogo ta

promocja nie dociera. Jeœli chodzi o formy,wygrywa Internet – st¹d dobrze by³oby, gdy-by strona UAM by³a du¿o bardziej atrakcyjnani¿ dziœ. Bardzo s³abo wypada prasa i innepapierowe media, a stosunkowo dobrze tar-gi edukacyjne, któr¹ s¹ doœæ now¹ form¹promocji.

• • Czy jest coœ, co Pana zaskoczy³o w wyni-kach badañ?

– Mo¿e to, ¿e tak wyraŸnie decyzja o podjê-ciu studiów na uniwersytecie zale¿y bardziejod wy¿szego wykszta³cenia matki (35% kandy-datów) ni¿ ojca (29%).

• • Jakie wnioski mo¿na wyci¹gn¹æ z raportuistotne dla UAM? – Pierwszy wniosek to taki, ¿e warto zrobiæ

kilka dodatkowych badañ, by móc bardziejprecyzyjnie opisaæ ró¿ne zjawiska. Na podsta-wie raportu widaæ wyraŸnie, ¿e o wyborzeuczelni decyduje g³ównie miejsce w rankinguszkó³ wy¿szych czy reputacja danego wydzia-³u. Mam wra¿enie, ¿e wizerunkowo Uniwersy-tet Jagielloñski i Uniwersytet Warszawski s¹lepsze od Uniwersytetu im. A. Mickiewicza,nawet tam, gdzie s¹ s³absze merytorycznie.Mo¿e warto wzmocniæ kierunki najlepsze,„flagowe”? Mo¿e warto lepiej wykorzystaæosoby z charyzm¹ popularyzatorsk¹, bo ma-my takie na Uniwersytecie? „¯ywy” uczony wszkole to najlepsza reklama. Mo¿e wykorzy-staæ do tego pe³nych naukowego zapa³u dok-torantów? S¹dzê, ¿e specjaliœci od promocjiwyci¹gn¹ z raportu wiele wniosków. Raportpokazuje równie¿, ¿e potrzebna jest promocjadwutorowa. Po pierwsze, ogólna promocjaca³ej uczelni, jako jednej z najlepszych w Pol-sce. Po drugie, promocja szczegó³owa, dopa-sowana do poszczególnych kierunków. Z pew-noœci¹ wymienione tu przyk³adowo prawo i filologia wietnamsko-tajska maj¹ inne mo¿li-woœci pozyskiwania kandydatów i odgrywaj¹inna rolê w ¿yciu kraju.

NASZ UNIWERSYTET KIM JESTEŒMY


MATEUSZ OTTA III rok Doskona³ym pomys³em jest zdawanie egzaminów wtzw. „przedterminie”, o ile wyk³adowcy umo¿liwiaj¹podejœcie do egzaminu przed rozpoczêciem sesji.Stres na takim egzaminie jest o wiele mniejszy pod wa-runkiem, ¿e odpowiednio wczeœniej i systematycznierozpoczê³o siê naukê.

KATARZYNA MUSZYÑSKA II rok studiów Dla mnie tegoroczna sesja jest du¿o tru-dniejsza ni¿ ta na pierwszym roku. Ka¿-da sesja to próba opanowania stresu inerwów. Te uczucia zna ka¿dy student.Zawsze jednak jestem dobrej myœli iuczê siê.

KAROLINA GETKA II rok studiów Pierwsza sesja by³a zdecydowanie ³a-twiejsza. Teraz materia³u jest wiêcej, wiê-cej pracy. Stres jest zawsze, ale do opa-nowania. Grunt to pozytywne myœlenie isolidne przygotowanie.

Notowa³a Marta Dzionek

Opustosza³e korytarze budynków uniwersyteckich, pojedyncze osoby, wszyscy w biegu... i nerwowa atmosfera – to znak, ¿e rozpoczê³a siê sesja egzaminacyjna na UAM. Zapytaliœmy studentów, jakie wra¿enia towarzysz¹ pierwszej sesji, jak to jest w póŸniejszych latach, czy do stresu zwi¹zanego z egzaminami mo¿na przywykn¹æ...

przybywajcie…

Okazuje siê, ¿e wspó³czesny astronomswoje obserwacje prowadzi… na mo-nitorze komputera. Technika umo¿li-

wia mu prowadzenie badañ w najdalszych za-k¹tkach œwiata bez koniecznoœci podró¿y. –Astronomia jest nauk¹ globaln¹ – mówi³ w roz-mowie z nami profesor Edwin Wnuk, dyrektorInstytutu – Obserwatorium AstronomicznegoWF UAM – w koñcu niezale¿nie od narodowo-œci obserwujemy to samo niebo.

Od dwóch lat do dyspozycji poznañskichastronomów jest SALT (Southern African Lar-ge Telescope) – jeden z najwiêkszych telesko-pów na œwiecie, znajduj¹cy siê w RPA. SALTwyposa¿ony w nowoczesny uk³ad optycznymo¿e obserwowaæ odleg³e gwiazdy, galaktyki ikwazary miliardy razy s³absze ni¿ te dostrze-galne go³ym okiem. Zosta³ zbudowany przezmiêdzynarodowe konsorcjum – w którym Pol-ska ma do dyspozycji 11% udzia³ów. Na pod-

stawie afrykañskich obserwacji powstaje w³a-œnie na UAM praca habilitacyjna. Badania pro-wadzone by³y na odleg³oœæ. Dla wygody nau-kowców na miejscu w obserwatorium zatru-dnieni s¹ astronomowie, którzy wykonuj¹ po-lecenia sp³ywaj¹ce do nich z oœrodków badaw-czych z ró¿nych czêœci œwiata.

W Poznaniu, niestety, nie ma warunków doobserwacji astronomicznych – co t³umaczy kli-mat willi na S³onecznej – badania prowadzones¹ za to w Borowcu, gdzie znajduj¹ siê dwaprofesjonalne teleskopy. Pierwszy – fotome-tryczny – s³u¿y do obserwacji jasnoœci obiek-tów. Drugi teleskop – spektroskopowy – zo-sta³ zbudowany przez in¿. Romana Baranow-skiego z UAM. Mo¿na przez niego obserwo-waæ widma gwiazd, a jedn¹ z jego wielu zaletjest fakt, ¿e jest on ca³kowicie automatyczny.I choæ nie jest to funkcja, z której teraz siê ko-rzysta, w teorii mo¿na nim sterowaæ za pomo-

c¹ sieci internetowej z dowolnego miejsca naœwiecie.

W trakcie rozmowy prof. Wnuk, prezes Pol-skiego Towarzystwa Astronomicznego przypo-mnia³, ¿e 2009 rok zosta³ og³oszony RokiemAstronomii: – Rano przysz³a do mnie wiado-moœæ, ¿e prezydent Lech Kaczyñski zgodzi³ siêobj¹æ funkcjê przewodnicz¹cego Komitetu Ho-norowego obchodów Roku Astronomii w Polsce– mówi³ rozentuzjazmowany. W obchody RokuAstronomii w³¹czy³o siê 140 pañstw, w Polsceuroczyste otwarcie nast¹pi³o 19 lutego w Toru-niu, w rocznicê urodzin Miko³aja Kopernika.

W planach jeszcze m.in. dwa wa¿ne wyda-rzenia ogólnokrajowe: Zjazd Polskiego Towa-rzystwa Astronomicznego w Krakowie orazKonferencja Gwiazd, która odbêdzie siê podkoniec roku w Centrum Astronomii PAN w War-szawie. Do udzia³u zaproszonych zosta³o 15.najlepszych astronomów na œwiecie. W trak-

NASZ UNIWERSYTET GLOBALNIE O ASTRONOMII


Prof. Bogdana Marciñca w œrodowisku spe-cjalistów nazwano twórc¹ „Biblii hydrosililo-wania”. Prof. John F. Harrod z Kanady, jedenz najwiêkszych autorytetów w tej dziedzinie,w przedmowie do nowej ksi¹¿ki profesora,nazwa³ go ¿artobliwie tak¿e twórc¹ „Nowe-go Testamentu” dla wszystkich, którzy zaj-muj¹ siê t¹ metod¹ otrzymywania zwi¹zkówkrzemoorganicznych.

Wi¹zanie krzemu z wêglem dla profesoraMarciñca jest fascynuj¹ce dlatego, ¿e symbo-lizuje zwi¹zki chemiczne, które chocia¿ nie wy-stêpuj¹ w przyrodzie, ³¹cz¹ œwiat organiczny,reprezentowany przez wêgiel, ze œwiatem mi-neralnym, reprezentowanym przez krzem, co,mówi¹c obrazowo, przypomina ³¹czenie wodyz ogniem, gdy¿ oba te pierwiastki maj¹ bardzoró¿norodne w³aœciwoœci. Reakcja hydrosililo-

wania zosta³a odkryta w 1947 roku, ale a¿przez 10 lat, dopóki Amerykanin John Speier(Dow Corning USA) nie odkry³ do niej efektyw-nego katalizatora, synteza zwi¹zków krzemo-organicznych t¹ metod¹ nie mia³a praktyczne-go zastosowania.

„Biblia”, pierwsza ksi¹¿ka „ComprehensiveHandbook on Hydrosilylation” pod redakcj¹prof. Marciñca, wspó³autorstwa Jacka Guliñ-skiego, W³odzimierza Urbaniaka i ZygmuntaKornetki ukaza³a siê w 1992 roku i by³a zade-dykowana prof. Johnowi Speierowi na jego70. urodziny. By³a pierwsz¹ w œwiecie syntez¹wszystkiego, czego w tej dziedzinie od ponad40. lat zdo³ano dokonaæ, a praca nad ni¹ za-jê³a zespo³owi dwa lata. Jak pisze prof. JohnF. Harrod, wydana przez Pergamon Pressmonografia by³a kamieniem milowym tej dys-cypliny, obejmuj¹c wszystkie jej aspekty i sta-

³a siê obowi¹zkow¹ lektur¹ wszystkich intere-suj¹cych siê t¹ dziedzin¹ specjalistów.

Prof. Marciñca skusi³o ju¿ wtedy zastoso-wanie tego procesu do opracowania w³asnychtechnologii silanowych promotorów adhezji i powo³ania w tym celu Przedsiêbiorstwa Inno-wacyjno-Wdro¿eniowego Unisil, z udzia³amiUniwersytetu, Zak³adów Azotowych w Tarno-wie, Huty Stalowa Wola i Stomilu.

– To by³ pierwszy typowy uniwersyteckispin-off – wspomina prof. Marciniec – czyliwyjœcie naukowców do praktyki. Zrobiliœmy tow Tarnowie-Moœcicach, gdzie by³ dostêpny su-rowiec, HSiCl3, z którego otrzymywano krzem.To by³a prawdziwie mêska przygoda, kiedy wewspó³pracy z in¿ynierami tworzyliœmy wszyst-ko od nowa.

Silanowe œrodki adhezyjne s³u¿¹ m.in. w hucie do robienia form odlewniczych; sypki

Patrzymy na to samo niebo

Krzemowe drogi zbiegaj¹ siê w Poznaniu

Naszej wizycie w Obserwatorium Astronomicznym towarzyszy³o pewne niedowierzanie. WyobraŸnia podpowiada³a nam, ¿e zobaczymy tutaj jakieœbli¿ej nieokreœlone, supernowoczesne urz¹dzenia astronomiczne, grupy naukowców obserwuj¹cych przez teleskopy ruchy cia³ niebieskich. Tymczasem odnieœliœmy wra¿enie, ¿e w willi przy ul. S³onecznej czas zatrzyma³siê w miejscu. Zamiast podró¿y w kosmos by³a zatem wycieczka w przesz³oœæ,dziêki której poznaliœmy zabytkowe przyrz¹dy astronomiczne.

cie wrêczony zostanie po raz pierwszy Medalim. Bohdana Paczyñskiego.

W Poznaniu w ramach ogólnoœwiatowychdzia³añ otwarte zostan¹ dla zwiedzaj¹cychobserwatoria przy ul. S³onecznej i w Borow-cu. Poza tym, co miesi¹c obywaæ siê bêd¹wyk³ady otwarte, a 28 kwietnia w Auli UAMwyk³ad wyg³osi prof. E. Bowel z USA, znaw-ca planetoid.

Wróæmy teraz na ul. S³oneczn¹ – dziêkiuprzejmoœci dr Justyny Go³êbiewskiej i dr. Woj-ciecha Borczyka zapoznaliœmy siê z urz¹dze-niami, co do istnienia których nie mieliœmypojêcia.

– Wiecie, dlaczego Kolumb nie dop³yn¹³ doIndii? – zacz¹³ Borczyk. – Mapy z tego okresumia³y zafa³szowany kszta³t kontynentów na linii wschód-zachód. – Dlaczego? – zapytali-œmy. – Przy wyznaczeniu szerokoœci geogra-

ficznej wystarczy dobrze zmierzyæ wysokoœæGwiazdy Polarnej, natomiast d³ugoœæ jest ró¿-nic¹ czasu pomiêdzy po³udnikiem odniesieniai po³udnikiem, na którym siê znajdujemy – do-da³ dr W. Borczyk. Jak zmierzyæ czas na mo-rzu? Jako pierwszy poradzi³ sobie z tym an-gielski stolarz, John Harrison – wynalazcachronometru. Urz¹dzenie znajduj¹ce siê przyul. S³onecznej pochodzi prawdopodobnie z XIXwieku i mimo swego wieku nadal dzia³a. – Nie-dawno wymieni³em w nim sprê¿ynê i od tegomomentu dzia³a bez zarzutu – dopowiedzia³naukowiec.

Nastêpny przyrz¹d wygl¹dem przypomina³ ka-sê sklepow¹ z lat 80. ubieg³ego wieku. – To jestarytmometr rêczny – mówi³ nasz przewodnik –„maszyna o mózgu stalowym” jak nazwa³ j¹ pro-fesor Tadeusz Banachiewicz, znany astronom zokresu miêdzywojennego. Za pomoc¹ tego urz¹-dzenia mo¿na by³o wykonaæ cztery podstawowe

dzia³ania matematyczne. To by³a du¿a rewolu-cja, zw³aszcza ¿e dotychczas wszystkie oblicze-nia wykonywa³o siê na kartce papieru. Arytmo-metr znacznie u³atwi³ pracê astronomów. W la-tach 30. na takich urz¹dzeniach ca³kowa³o siênumerycznie orbitê komety. To by³a praca mo-zolna i d³ugotrwa³a, ale na podstawie tych obli-czeñ mo¿na by³o napisaæ pracê habilitacyjn¹.Dzisiaj takie dzia³ania wykonuje siê na kompute-rze w ci¹gu kilku minut.

W oparciu o dzia³anie zegarów stoj¹cych napiêtrze wilii jeszcze w miêdzywojniu dzia³a³a ca-³a s³u¿ba czasu, ustala³y one czas dla ca³ej Pol-ski. Jak zapewnia³ nas Borczyk, prezentuj¹ oneszczytowe mo¿liwoœci zegara mechanicznego.Zaraz po nich nast¹pi³a era zegarów kwarco-wych. Takich jak te przy ul. S³onecznej jest oko-³o 100. na œwiecie, w tym trzy w Polsce.

Na kole po³udnikowym znajduj¹cym siê tutajobserwacje prowadzi³ pierwszy kierownik Obserwatorium Poznañskiego Bohdan Zaleski.W parê tygodni po obronie pracy habilitacyjnejzmar³ na gruŸlicê. Ko³o po³udnikowe pozwala naobliczenie wspó³rzêdnych gwiazd, a jego dzia³a-nie mo¿na porównaæ do wspó³czesnego GPS-u,tyle ¿e wyniki obserwacji mo¿na uzyskaæ w trak-cie tygodniowego cyklu obserwacyjnego.

Ukoronowaniem naszej wycieczki by³ zabyt-kowy teleskop, pamiêtaj¹cy czasy jeszczesprzed I wojny œwiatowej, znajduj¹cy siê wosobnym budynku, przykrytym dla wygodyastronomów ruchom¹ kopu³¹. W 1949 rokudziêki obserwacjom na tym w³aœnie teleskopieodkryty zosta³ przez grupê poznañskich astro-nomów planetoid Posnania. Urz¹dzenie obe-cnie s³u¿y pracownikom OA do pokazów, któreodbywaj¹ siê przy okazji wyk³adów otwartych.

Wizyta w poznañskim Obserwatorium Astro-nomicznym pokaza³a, jak daleko rozwój wspó³-czesnej techniki wkracza w ¿ycie i zmienia rze-czywistoœæ, równie¿ tê naukow¹. Szkoda, ¿enie zawsze za tym rozwojem pod¹¿a nasza wy-obraŸnia. Magdalena Zió³ek

NASZ UNIWERSYTET GLOBALNIE O ASTRONOMII


piasek w po³¹czeniu z ¿ywic¹ organiczn¹,zwieraj¹c¹ dodatki krzemoorganiczne, stajesiê plastyczn¹ mas¹, z której ³atwo mo¿na zro-biæ precyzyjne, trwa³e formy. W tym roku PIWUnisil obchodzi 20-lecie istnienia.

„Czas nie stoi w miejscu” – jak pisze prof.Harrod – od momentu ukazania siê tamtejpierwszej publikacji pojawi³y siê zupe³nie no-we, czêsto niespodziewane sposoby wyko-rzystania hydrosililowania do tworzenia no-wych zwi¹zków chemicznych, polimerów, aprzede wszystkim nowych materia³ów. Dziêkinowym odkryciom ich struktura staje siê co-raz bardziej skomplikowana, a projektowaniecoraz bardziej precyzyjne. Zespó³ prof. Mar-ciñca, w sk³ad którego wchodzi kolejne ju¿pokolenie uczniów, sta³ siê zespo³em numerjeden na œwiecie w tej dziedzinie. – Mój ze-spó³ zna siê i na katalizie, i na zwi¹zkach

krzemu, co jest doœæ rzadkie – mówi prof.Marciniec – a dziœ jednym z kluczowych zaga-dnieñ staje siê poszukiwanie nowych katali-zatorów, które pozwol¹ na otrzymywanie no-wych materia³ów i nie bêd¹ zanieczyszcza³yproduktów reakcji. Zespó³ profesora Marciñ-ca opracowa³ katalizatory wydajniejsze odkatalizatora Speiera i co bardzo wa¿ne ichimmobilizacja krzemionki pozwala na wielo-krotne u¿ycie i izolacjê od produktów reakcji.Zespó³ zg³osi³ ju¿ patent europejski na takikatalizator.

W maju 2007 roku profesor Marciniec zo-sta³ zaproszony jako jeden z czterech wyk³a-dowców plenarnych (jedyny z Europy) na odby-waj¹ce siê corocznie presti¿owe Amerykañ-skie Sympozjum Krzemowe, poœwiêcone no-woœciom w nauce o krzemie – pierwiastku XXIwieku. Wyg³osi³ tam wyk³ad zatytu³owany „Sili-

cometallics and Catalysis”. Nic dziwnego, ¿epó³ roku póŸniej Wydawnictwo Springer przy za-planowanej serii publikacji, poœwiêconej postê-pom w nauce o krzemie, zwróci³o siê do prof.Marciñca o napisanie pierwszego tomu tej se-rii („Advances in Silicon Science”). W³aœnie siêukaza³, pod tytu³em „Hydrosilylation. A Com-prehensive Review on Recent Advances” podredakcj¹ prof. Bogdana Marciñca, z Hieroni-mem Maciejewskim, Cezarym Pietraszukiem i Piotrem Pawluciem jako wspó³autorami. „W sposób niezwykle systematyczny i rzetelnyw ksi¹¿ce omawiane s¹ wszystkie najnowocze-œniejsze aspekty hydrosililowania – pisze prof.Harrod – i nie w¹tpiê, ¿e, po »Biblii«, bardzoszybko zyska reputacjê »Nowego Testamentu«dla chemików i in¿ynierów, zajmuj¹cych siêzwi¹zkami krzemoorganicznymi”.

Maria Rybicka

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

Po co dialog chrzeœcijañsko–¿ydowski? Zdaniem Tomasza Terlikowskiego, filozofa, t³umacza, publicy-sty „Rzeczypospolitej” i tygodnika „Wprost”, celem dialogu jestwzajemne poznanie siê po to, by lepiej zrozumieæ swojeodmienne odczucia, wynikaj¹ce z odmiennego doœwiadczenia.Celem jest te¿ przenikanie dotychczasowych osi¹gniêæ w dialo-gu, prowadzonym w Polsce przez kilkaset osób, do szerszegogrona. Dialog jest te¿ form¹ pamiêci o przesz³oœci, zobowi¹za-niem wobec poprzednich pokoleñ. Dziennikarz zastrzeg³ przytym, ¿e poziom porozumienia zale¿y od tego, jacy chrzeœcijaniei jacy ¯ydzi podejmuj¹ dialog, na przyk³ad dla ortodoksyjnych¯ydów i dla katolików wspólnym tematem mo¿e byæ rodzina czyobrona ¿ycia.

Drugi z uczestników panelu, redaktor naczelny miesiêcznika„WiêŸ” oraz wspó³przewodnicz¹cy Polskiej Rady Chrzeœcijan i¯ydów, Zbigniew Nosowski jako wspólny temat, ubogacaj¹cyobu partnerów dialogu religijnego, wskaza³ modlitwê. Podkre-œli³ te¿, ¿e podstawowym celem ustanowionego 12 lat temuDnia Judaizmu w Koœciele katolickim jest przypominanie kato-likom o ¿ydowskich korzeniach chrzeœcijañstwa, na co wielo-krotnie zwraca³ uwagê papie¿ Jan Pawe³ II: „Kto spotyka Jezu-sa, spotyka judaizm”. Naczelny „Wiêzi” uwa¿a siebie za „zawo-dowego katolika” i „dialoganta”, bowiem, jego zdaniem, w ka-tolicyzm wpisana jest otwartoœæ na innych, a zatem postawadialogu. Nawi¹zuj¹c do motta XII Dnia Judaizmu: „£uk mój k³a-dê na ob³oki, aby by³ znakiem przymierza miêdzy Mn¹ a zie-mi¹” (Rdz. 9,13), za bp. Mieczys³awem Cis³em, przewodnicz¹-cym Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijne-go, zauwa¿y³, ¿e to „my mamy byæ malarzami têczy” – uczest-nicy dialogu.

Wed³ug kolejnego uczestnika debaty, publicysty, t³umaczai redaktora naczelnego „S³owa ¯ydowskiego” Micha³a Sobel-mana, w dialogu uczestniczy nie kilkaset, a zaledwie kilka-dziesi¹t osób w Polsce, st¹d dialog ten ma charakter elitar-ny, dyskusje s¹ bardzo intelektualne, oderwane od ¿ycia.Trudno te¿ mówiæ o prawdziwym dialogu religijnym, bowiemortodoksyjni rabini nie uczestnicz¹ w nim i nie przekraczaj¹progu koœcio³a. Tote¿ w praktyce mamy do czynienia z dialo-giem polsko–¿ydowskim, w którym „zawodowi dialogiœci”prowadz¹ dyskusje z ¯ydami, którzy nie do koñca nimi s¹.Zdaniem M. Sobelmana, jest to przede wszystkim dyskusjaPolaków têskni¹cych za dawn¹ barwn¹, wielonarodow¹ Pol-sk¹. Niemniej dialog polsko-¿ydowski, którego celem jestnormalizacja wzajemnych relacji, jest wa¿ny i bêdzie trwa³wiecznie.

Równie¿ przewodnicz¹cy Towarzystwa Spo³eczno-Kultu-ralnego ¯ydów w Polsce, Artur Hoffmann uwa¿a, ¿e dialogjest potrzebny, tak¿e polsko-polski i ¿ydowsko-¿ydowski.Obecnie najwa¿niejszy jest, wed³ug niego, dialog polskich¯ydów z Polakami. Pochodz¹cy z Wa³brzycha A. Hoffmannprzypomnia³, ¿e do 1968 roku ¯ydzi w Polsce byli stale obe-cni i w takim Wa³brzychu nie musia³ ukrywaæ swojej to¿sa-moœci, choæ zosta³ wychowany w lêku przed pogromem, su-rowsz¹ kar¹ od tej, któr¹ otrzymaliby za to samo przewinie-nie koledzy Polacy. Obecnie w Polsce pozosta³o 5-7 tysiêcy¯ydów, a nie, jak czêsto siê mówi, kilkadziesi¹t tysiêcy. Pol-scy ¯ydzi s¹ wychowani w kulturze chrzeœcijañskiej, coprzek³ada siê nawet czasem na zachowania w synagodze.Zdaniem A. Hoffmanna, w dzisiejszym dialogu zbyt górno-lotnie mówi siê o judaistycznych korzeniach chrzeœcijañ-stwa, podczas gdy chrzeœcijanie czêsto niewiele wiedz¹ ow³asnej religii.

NASZ UNIWERSYTET DEBATY


Dialogchrzeœcijañsko-¿ydowski a mass media Poza ciekawymi wystawami, projekcj¹ filmu dokumentalnego, koncertami itp., uroczystoœci¹ wrêczenia medali „Sprawiedliwych wœród Narodów Œwiata” jednym z punktów bogatego programu obchodów XII Dnia Judaizmu w Poznaniu (8.-18.01.2009) by³a dyskusja panelowa na temat: „Mass media – szanse i zagro¿enia dla dialogu chrzeœcijañsko–¿ydowskiego”. Debata odby³a siê 15 styczniaw Wy¿szej Szkole Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa. Uczestnicy spotkania szukali, m.in. odpowiedzi na pytanie, jakie s¹ cele dialogu chrzeœcijañsko-¿ydowskiegodzisiaj oraz jak¹ rolê mog¹ odegraæ w tym dialogu media. Animatorem debaty by³ jezuita, ks. Janusz Salamon.

Rola szko³y, Koœcio³a i mediów Zapraszaj¹c uczestników panelu do podjêcia dyskusji o roli me-diów, przewodnicz¹cy Stowarzyszenia COEXIST, ks. dr JerzyStranz jako znamienny przyk³ad marginalizowania przez mediaspraw wa¿nych i wysuwania na pierwszy plan sensacji wskaza³koncert symfoniczny dedykowany Irenie Sendlerowej, po³¹czo-ny z wrêczeniem medalu „Sprawiedliwy wœród Narodów Œwia-ta” (14.01.). Jak wiadomo, podczas uroczystoœci z udzia³emAmbasadora Izraela w Polsce, Davida Pelega dosz³o do mani-festacji anarchistów oraz interwencji najpierw jednego z goœciizraelskich, a potem tak¿e policji. Relacje z trzygodzinnej uro-czystoœci niemal ca³kowicie zdominowa³y opisy przykrego incy-dentu. Prawdziwi bohaterowie spotkania zostali zepchniêci nadalszy plan.

Jak zauwa¿y³ animator debaty, ks. J. Salamon SJ, celem dia-logu jest przemiana serc, by nie by³o w ludziach nienawiœci, a,niestety, w Polsce nadal jest bardzo wiele osób, tak¿e duchow-nych, które maj¹ uprzedzenia wobec ¯ydów. Zdaniem jezuity,na zmianê postawy takich osób winny wp³ywaæ: szko³a, Koœció³i media, przy czym za najbardziej wp³ywowe uzna³ media. – Ce-lem mediów jest zarabianie pieniêdzy, a nie misja – podkreœli³w odpowiedzi T. Terlikowski. – Media nie bêd¹ wychowywaæ. Odwychowania jest rodzina. Celem mediów jest dostarczanie roz-rywki, newsów, sensacji. Zdaniem redaktora „Wprost”, mediamog¹ jedynie zmieniæ jêzyk, mog¹ dostarczaæ tematów do re-fleksji, natomiast o wiele wiêkszy wp³yw maj¹… seriale.

– Problemem mediów jest to, ¿e dobre wiadomoœci ma³o jeinteresuj¹ – zauwa¿y³ Z. Nosowski. Jako przyk³ad poda³ bardzooblegane spotkania dialogiczne, które nie s¹ odnotowywaneprzez dziennikarzy, bo nawet na nie przychodz¹. Redaktor„Wiêzi” przyzna³ jednak, ¿e Dzieñ Judaizmu jest znany g³ówniedziêki mediom. Równie¿ dziêki mediom, co podkreœli³ M. So-belman, podjêta zosta³a dyskusja o Jedwabnem. Dziêki me-diom Polacy œledz¹cy przebieg obecnego konfliktu w Gazie bro-ni¹ Izraela.

Zdaniem A. Hoffmanna, media to „szatañski wynalazek”,bowiem dziennikarze id¹ na ³atwiznê i nie sprawdzaj¹ da-nych, które publikuj¹, jak choæby o liczbie ¯ydów w Polsce.– Dziennikarze spe³niaj¹ rolê ch³opców na posy³ki – krytyko-wa³ goœæ z Warszawy, dodaj¹c, ¿e prawdziwe jest zdanie:„Kto ma media, ten ma w³adzê”. Co wiêcej, media to dzisiaj„wróg numer jeden ka¿dego myœl¹cego cz³owieka”, bowiemzabijaj¹ one wolê oraz pragnienie poszukiwania prawdy. Uni-kaæ nale¿y zw³aszcza telewizji, z powodu której ludzie cierpi¹na chroniczny brak czasu. Wed³ug A. Hoffmanna, prasa, me-dia odpowiadaj¹ na stereotypowe potrzeby odbiorców, tote¿jeœli mowa o ¯ydach, to wybiera siê do zdjêcia (kamery) ¯y-

da charakterystycznego, zgodnie z oczekiwaniami widza(odbiorcy).

Podsumowuj¹c debatê, ks. J. Salamon SJ zauwa¿y³, ¿e po-cz¹tkiem zmian jest w³aœciwa diagnoza sytuacji, a skoro w Pol-sce jest zaledwie kilkudziesiêciu ksiê¿y proboszczów (zdaniemZ. Nosowskiego znacznie wiêcej) otwartych na dialog z judai-zmem, to znaczy, ¿e nie jest dobrze i media nie spe³niaj¹ swo-jej w³aœciwej roli. W odpowiedzi T. Terlikowski przypomnia³, ¿eju¿ nie raz podejmowano próby budowania pozytywnych me-diów, ale, niestety, koñczy³y siê one niepowodzeniem z powo-du zbyt ma³ej liczby odbiorców. Natomiast jeœli chodzi o kwe-stiê polsko–¿ydowsk¹, to media powinny zrezygnowaæ z ci¹g³e-go pisania o antysemityzmie Polaków. – Nie ma lepszej meta-fory mówienia o dialogu ni¿ pokazywanie ciekawych osób pro-wadz¹cych dialog – uwa¿a publicysta „Rzeczypospolitej”. –„Œrednioœæ” mediów nie interesuje – dodaje. Pozytywne przy-k³ady przemawiaj¹ skuteczniej, nawet informacja, ¿e w Hiszpa-nii antysemityzm jest bardziej nasilony ni¿ w Polsce mo¿e wy-wo³aæ pozytywn¹ zmianê w spo³eczeñstwie.

Jako proces ze wszech miar pozytywny, sprzyjaj¹cy dialogo-wi, Z. Nosowski postrzega fenomen odradzania siê ¿ycia reli-gijnego ¯ydów w Polsce. Innego zdania jest M. Sobelman,który nie bardzo wierzy w odrodzenie religijne swoich rodaków.Wed³ug niego te¿, zwa¿ywszy na liczbê ¯ydów w Polsce, anty-semityzm ma tu charakter mityczny. – Bycie ¯ydem w Polscejest profesj¹ – pokpiwa³ sobie nieco, dodaj¹c, ¿e zdarzaj¹ siê„licytacje”, kto ma wiêksze doœwiadczenie w byciu ¯ydem. –Nowoœci¹ jest to, ¿e dziœ mo¿na siê chwaliæ tym, ¿e jest siê ¯y-dem, swoim „sta¿em ¿ydowskim” – dopowiada. Zdaniem Z.Nosowskiego, groŸniejszy dla ¯ydów jest dziœ nowy antysemi-tyzm – antyizraelski ni¿ ten stary „o zabójcach Jezusa”.

Pytanie, czy media s¹ szans¹, czy te¿ zagro¿eniem dla dialo-gu, pozosta³o bez jednoznacznej odpowiedzi, bo takiej daæ siênie da. S¹ szans¹, gdy podaj¹ obiektywne relacje z wydarzeñdialogicznych i mog¹ byæ zagro¿eniem dla dialogu, jeœli bêdzieon oœmieszany czy marginalizowany b¹dŸ ukazywany jako zjawi-sko niebezpieczne dla to¿samoœci narodowej czy religijnej.

Na koniec jeszcze jedna myœl, skierowana do chrzeœcijan i ¯ydów przez abp. Stanis³awa G¹deckiego w homilii wyg³oszo-nej podczas Nabo¿eñstwa biblijnego, wieñcz¹cego obchodyXII Dnia Judaizmu (17.01.): „Ten dzieñ nie ma prowadziæ dozacierania ró¿nic, do judaizowania chrzeœcijañstwa ani doukrytej chrystianizacji judaizmu. Naszym pragnieniem jestkszta³towanie atmosfery dojrzalszego dialogu, poszanowaniai zrozumienia, wzajemnego ubogacenia siê duchowego, którema owocowaæ tak¿e w ¿yciu spo³ecznym, m.in. wyzbyciem siêwrogich uprzedzeñ i nieufnoœci”.


NASZ UNIWERSYTET


FOT.

MA

CIEJ

NO

WA

CZYK

1. Konkurs literacki dla Absolwentów UAM na napisanie wspo-mnieñ pt. „Moje studia – 10, 20… 50 i wiêcej lat temu”,zwany dalej „konkursem”, organizowany jest przez Stowa-rzyszenie Absolwentów Uniwersytetu w Poznaniu oraz redak-cjê miesiêcznika „¯ycie Uniwersyteckie”, z siedzib¹ w Po-znaniu, zwanych dalej Organizatorem. Celem konkursu jestaktywizacja Absolwentów UAM i w³¹czenie ich w obchody ju-bileuszu 90-lecia UAM.

2. Konkurs rozpoczyna siê w dniu publikacji komunikatu.

3. W konkursie mo¿e wzi¹æ udzia³ ka¿dy AbsolwentUniwersytetu, z wyj¹tkiem cz³onków Komisji Konkursowej,który w terminie do 31 marca 2009 r. przeœle elektronicz-nie na adres mailowy: [email protected] lub w formiepapierowej na adres: „¯ycie Uniwersyteckie”, ul. H. Wie-niawskiego 1, 61–734 Poznañ prawid³owe zg³oszenie kon-kursowe, zwane dalej „zg³oszeniem” oraz oœwiadczenia sta-nowi¹ce za³¹czniki do niniejszego regulaminu. Absolwent,który przeœle zg³oszenie, staje siê uczestnikiem konkursu.Organizator nie zwraca prac nades³anych na konkurs zarów-no w formie elektronicznej, jak i papierowej.

4. Zg³oszenie powinno zawieraæ:

a) s³owo „Konkurs literacki” w tytule e-maila lub na kopercie, b) dane Uczestnika konkursu (imiê, nazwisko, adres, telefon

kontaktowy), c) pracê literack¹ w formie wspomnieñ – w wersji elektronicz-

nej lub papierowej, d) oœwiadczenie o posiadaniu praw autorskich do pracy literac-

kiej – wzór oœwiadczenia stanowi za³¹cznik nr 1 do niniejsze-go regulaminu,

e) zgodê na przetwarzanie danych osobowych, o treœci zgodnejz za³¹cznikiem nr 2 do niniejszego regulaminu.

5. Wys³anie zg³oszenia jest równoznaczne z akceptacj¹ przezUczestnika konkursu zasad regulaminu konkursu.

6. Rozstrzygniêcie konkursu nast¹pi dnia 9 kwietnia 2009 r. Zawiadomienia o wygranych zostan¹ wy-s³ane do Uczestników do dnia 24 kwietnia 2009 r.

7. Komisja Konkursowa dokonywaæ bêdzie oceny nades³anychprac i wyboru najlepszych w nastêpuj¹cym uk³adzie:

a) jedno pierwsze miejsce, b) jedno drugie miejsce, c) jedno trzecie miejsce, d) dwa wyró¿nienia.

8. Nagrodami w konkursie bêd¹ gad¿ety promocyjne UAM orazod pozyskanych Sponsorów.

9. W sk³ad Komisji Konkursowej wchodz¹: a) Przedstawiciel UAM, b) Przedstawiciel redakcji „¯ycia Uniwersyteckiego”, c) Przedstawiciel SAUP.

10. Autor nagrodzonej pracy zostanie pisemnie powiadomionyo wygranej oraz o formie wrêczenia nagrody.

11. Nie jest mo¿liwe dokonanie zamiany nagrody na inn¹ lubna ekwiwalent pieniê¿ny.

12. Uczestnik konkursu, wysy³aj¹c pracê na adres wskazany wpkt. 3. niniejszego regulaminu, wyra¿a tym samym zgodê,aby praca zosta³a utrwalona technik¹ drukarsk¹ oraz elek-troniczn¹, w ca³oœci lub w czêœci, zwielokrotniona, opubli-kowana w czasopiœmie „Bli¿ej Uczelni”, miesiêczniku „¯y-cie Uniwersyteckie” lub innych wydawnictwach zwi¹zanychz Jubileuszem 90-lecia UAM i rozpowszechniona, w tymtak¿e wprowadzona do pamiêci komputera, opublikowanaw portalu UAM – www.amu.edu.pl i SAUP – www.saup.po-znan.pl. Za publikacjê prac autorzy nie otrzymuj¹ wynagro-dzenia.

13. Decyzje Komisji Konkursowej dotycz¹ce wyboru prac i przy-znania nagrody dla ich autorów s¹ ostateczne.

14. Regulamin niniejszego konkursu wraz z za³¹cznikami jestdostêpny w portalu UAM – www.amu.edu.pl i SAUP –www.saup.poznan.pl. oraz w siedzibie SAUP, ul. H. Wie-niawskiego 1, pokój 317 w terminach dy¿urów Cz³onkówZarz¹du, tj. we wtorki w godz. 16.00–18.00, w czwartki wgodz. 11.00–13.00.

A bsolwenci naszej uczelni to ogromna rzesza osób. Do tego gro-na nale¿¹ zarówno absolwenci UAM, jak i Uniwersytetu Poznañ-skiego.

Dla wiêkszoœci z nas studia – to pewien etap m³odoœci, zamkniêtyju¿ rozdzia³ ¿ycia. Niektórzy zwi¹zali siê z Uniwersytetem na sta³e, za-wodowo. Inni powêdrowali w œwiat… Niezale¿nie jednak od tego, jakpotoczy³y siê nasze dalsze losy, pocz¹tek mieliœmy podobny. Studiowa-nie, zajêcia, wyk³ady, zabawa, mi³oœæ, potem wejœcie w prawdziwe, ju¿nie–studenckie ¿ycie. I to s¹ chwile, do których wracamy, wa¿ne w ¿y-ciu ka¿dego z nas. Z biegiem lat – wspominamy je z coraz wiêksz¹ nu-t¹ sentymentu.

W tym jubileuszowym dla naszego Uniwersytetu roku chcielibyœmywspólnie ten obraz odœwie¿yæ, przypomnieæ, utrwaliæ.

Dlatego Stowarzyszenie Absolwentów Uniwersytetu w Poznaniu wrazz redakcj¹ „¯ycia Uniwersyteckiego” og³asza dwa konkursy:

> literacki – „Moje studia – 10, 20… 50 i wiêcej lat temu”, > fotograficzny – „Moje studia w obiektywie”.

Podzielcie siê wspomnieniami. Napiszcie do nas, opiszcie swoj¹ hi-storiê, przypomnijcie studenckie chwile... Z przepastnych szuflad i kar-tonów ze szparga³ami wyjmijcie zdjêcia, fotografie ze studenckich cza-sów. Kiedy byliœcie m³odzi, pe³ni zapa³u, marzeñ...

Poni¿ej regulaminy konkursów.

ZAPRASZAMY!

NASZ UNIWERSYTET KONKURSY


REGULAMIN KONKURSU LITERACKIEGO DLA ABSOLWENTÓW UNIWERSYTETU W POZNANIU

Przypomnijcie, jak za dawnych lat…

Nasze studiowanie

1. Konkurs fotograficzny dla Absolwentów Uniwersytetupt. „Moje studia w obiektywie” zwany dalej „konkursem”,organizowany jest przez Stowarzyszenie Absolwentów Uni-wersytetu w Poznaniu oraz redakcjê miesiêcznika „¯ycieUniwersyteckiego” zwanych dalej Organizatorem. Celemkonkursu jest aktywizacja Absolwentów UAM i w³¹czenie ichw obchody Jubileuszu 90-lecia UAM.

2. Konkurs rozpoczyna siê w dniu publikacji komunikatu.3. W konkursie mo¿e wzi¹æ udzia³ ka¿dy Absolwent Uniwersytetu,

z wyj¹tkiem cz³onków Komisji Konkursowej, który w terminie do31 marca 2009 r. przeœle elektronicznie na adres mailowy: [email protected] lub w formie papierowej na adres: „¯ycieUniwersyteckie”, ul. H. Wieniawskiego 1, 61–734 Poznañ pra-wid³owe zg³oszenie konkursowe, zwane dalej „zg³oszeniem”oraz oœwiadczenia stanowi¹ce za³¹czniki do niniejszego regula-minu. Absolwent, który przeœle zg³oszenie, staje siê uczestni-kiem konkursu. Organizator nie zwraca fotografii nades³anychna konkurs drog¹ elektroniczn¹, a fotografie przes³ane w formiepapierowej – zwraca na pisemne ¿¹danie Uczestnika konkursu.

4. Zg³oszenie powinno zawieraæ:

a) s³owo „Konkurs fotograficzny” w tytule e-maila lub na kopercie, b) dane Uczestnika konkursu (imiê, nazwisko, adres, telefon

kontaktowy), c) fotografiê (lub fotografie – nie wiêcej ni¿ 3. – w wersji elek-

tronicznej w formacie JPEG o maksymalnym rozmiarze1200x1600 pikseli ka¿da; w wersji papierowej – w dowol-nym formacie i technice, umo¿liwiaj¹cych jednak przeniesie-nie na format elektroniczny,

d) tytu³ i opis fotografii – gdzie i w jakich warunkach zosta³a zrobiona,

e) oœwiadczenie o posiadaniu praw autorskich do fotografii –wzór oœwiadczenia stanowi za³¹cznik nr 1 do niniejszego regulaminu,

f) zgodê na przetwarzanie danych osobowych, o treœci zgodnejz za³¹cznikiem nr 2 do niniejszego regulaminu.

5. Wys³anie zg³oszenia jest równoznaczne z akceptacj¹ przezUczestnika konkursu zasad regulaminu konkursu.

6. Rozstrzygniêcie konkursu nast¹pi dnia 9 kwietnia 2009 r.Zawiadomienia o wygranych zostan¹ wys³ane do Uczestni-ków do dnia 24 kwietnia 2009 r.

7. Komisja Konkursowa dokonywaæ bêdzie oceny nades³anych

fotografii i wyboru fotografii najlepszych w nastêpuj¹cymuk³adzie:

a) jedno pierwsze miejsce, b) jedno drugie miejsce, c) jedno trzecie miejsce, d) dwa wyró¿nienia.

8. Nagrodami w konkursie bêd¹ gad¿ety promocyjne UAM orazod pozyskanych Sponsorów.

9. W sk³ad Komisji Konkursowej wchodz¹:a) Przedstawiciel UAM, b) Przedstawiciel redakcji „¯ycia Uniwersyteckiego”, c) Przedstawiciel SAUP.

10. Autor nagrodzonej fotografii zostanie pisemnie powiado-miony o wygranej oraz o formie wrêczenia nagrody.

11. Nie jest mo¿liwe dokonanie zamiany nagrody na inn¹ lubna ekwiwalent pieniê¿ny.

12. Uczestnik konkursu, wysy³aj¹c fotografie na adres wskaza-ny w pkt. 3. niniejszego regulaminu, wyra¿a tym samymzgodê, aby fotografie te zosta³y utrwalone technik¹ drukar-sk¹ oraz, w ca³oœci lub w czêœci, zwielokrotnione, opubli-kowane w czasopiœmie „Bli¿ej Uczelni” i miesiêczniku „¯y-cie Uniwersyteckie” i rozpowszechnione, w tym tak¿e wpro-wadzone do pamiêci komputera, opublikowane w portaluUAM – www.amu.edu.pl i SAUP – www.saup.poznan.pl, atak¿e wykorzystane w publikacjach i podczas imprez zwi¹-zanych z obchodami 90-lecia UAM. Za publikacjê i inne wy-korzystanie zdjêæ przez Organizatora autorzy zdjêæ nieotrzymaj¹ wynagrodzenia.

13. Publikacja fotografii mo¿e nast¹piæ od pierwszego dniatrwania konkursu i nie jest jednoznaczna z nagrodzeniemzdjêcia.

14. Decyzje Komisji Konkursowej dotycz¹ce wyboru fotografii iprzyznania nagrody dla ich autorów s¹ ostateczne.

15. Regulamin niniejszego konkursu wraz z za³¹cznikami jestdostêpny w portalu UAM – www.amu.edu.pl i SAUP –www.saup.poznan.pl oraz w siedzibie SAUP, ul. H. Wie-niawskiego 1, pokój 317 w terminach dy¿urów Cz³onkówZarz¹du, tj. we wtorki w godz. 16.00–18.00, w czwartki wgodz. 11.00–13.00.

NASZ UNIWERSYTET KONKURSY


REGULAMIN KONKURSU FOTOGRAFICZNEGO DLA ABSOLWENTÓW UNIWERSYTETU W POZNANIU

ABSOLWENCI NA „BALUMASKOWYM”

W 2009 rok StowarzyszenieAbsolwentów Uniwersytetu w Poznaniu wesz³o krokiemtanecznym, tradycyjnie organizuj¹c noworocznespotkanie dla swoichcz³onków, po³¹czone ze spektaklem „Bal maskowy”, w poznañskim Teatrze Wielkim. FO

T. A

RCH

IWU

M

Mam przed sob¹ ksi¹¿kê absolutnieniezwyk³¹ – stwierdzi³ znakomity hi-storyk, prof. Maciej Serwañski,

otwieraj¹c spotkanie promuj¹ce najnowsz¹ksi¹¿kê napisan¹ przez romanistów: prof.Wies³awa Malinowskiego i Jerzego Styczyñ-skiego pt. „La Pologne et les Polonais dans lalitérature française (XIV–XIX siecles)” [„Pol-ska i Polacy w literaturze francuskiej (XIV–XIXwiek)”]. – Jest to pierwsze w literaturze fran-cuskiej takie kompendium poloników, niezwy-kle rozleg³e w czasie – od stulecia XIV a¿ poXX wiek, po wielk¹ wojnê – doda³ znawca hi-storycznych zwi¹zków polsko–francuskich,profesor wizytuj¹cy na wielu francuskich uczel-niach, zaprzyjaŸniony od lat z Uniwersytetamiw Strasburgu, Pary¿u. To niezwykle kompen-dium zawiera ponad 150 wyimków z literaturyfrancuskiej, które przekopuj¹c siê przez kilkawieków, wybra³o dwóch badaczy. Prof. Wie-s³aw Malinowski to wybitny znawca francu-skiego XIX w., który od pocz¹tku swojej karie-ry naukowej na UAM zajmowa³ siê nowel¹ ipowieœci¹ historyczn¹ i to zainteresowanie hi-stori¹ zaowocowa³o poszukiwaniami archiwal-nymi i opublikowan¹ ksi¹¿k¹. Ma na swoimkoncie 5 ksi¹¿ek i dziesi¹tki artyku³ów. JerzyStyczyñski jest absolwentem poznañskiej ro-manistyki; w latach 70. pracowa³ krótko jakoasystent na UAM, potem wyemigrowa³ doFrancji, gdzie zdoby³ odpowiednie kwalifikacjei jest nauczycielem w szkole œredniej. Na u¿y-tek ksi¹¿ki „przekopa³” literaturê XVIII w. iopracowa³ przypisy do tej czêœci.

Ta imponuj¹ca publikacja obejmuje utworypoetyckie, powieœci, sztuki teatralne, pamiêt-niki, relacje z podró¿y, listy, anegdoty, portre-

ty czy opracowania historyczne, artyku³y pra-sowe, przemówienia, a nawet piosenki.Ogromnym sukcesem jest wydanie ksi¹¿kiprzez znakomite wydawnictwo francuskieL`Harmatton (odpowiednik PWN), które przyj-muje do druku jedn¹ na piêæ propozycji, a jed-n¹ na dziesiêæ z zakresu literaturoznawstwa.

Od turnieju do króla Francuza Czternaste stulecie jest obecne w zbiorze wsposób symboliczny. Dokumentuje je opispierwszego turnieju rycerskiego w Polsce, au-torstwa sekretarza poselstwa zwi¹zanego zFrancj¹. Tekst pochodzi z 1364 r., kiedy to zaKazimierza Wielkiego w Krakowie dosz³o dozjazdu monarchów europejskich. Potem na-stêpuje przeskok do XVI wieku, kiedy Polskawesz³a w orbitê zainteresowania polityki fran-cuskiej. Od koñca XV w. trwaj¹ wojny o prymatw Europie miêdzy Walezjuszami i Habsburga-mi. Polska jest postrzegana jako przeciwwagadla Habsburgów na wschód od Rzeszy Nie-mieckiej.

Pierwsze zwi¹zki z Polsk¹ nawi¹za³ Franci-szek I, który chcia³ uzyskaæ polski g³os elek-cyjny Zygmunta Starego na rzecz wyboru cesa-rza Rzeszy, co siê nie uda³o. Tendencja w po-lityce francuskiej, ¿eby pozyskaæ dawn¹ Rze-czapospolit¹ jako partnera do antyhabsbur-skiej polityki w Europie, owocuje powstaniemna dworze francuskim tzw. planu polskiego –w przypadku bezpotomnej œmierci ZygmuntaStarego, na tron elekcyjny w Polsce chcianozaproponowaæ ksiêcia francuskiego dÀnjou.W maju 1573 r. dosz³o do jego elekcji na tronpolski. Z tej okazji do Pary¿a uda³o siê posel-stwo polskie. W literaturze francuskiej nie ma

opisu tej wizyty, ale zachowa³ siê opis histo-ryczny tego wydarzenia, który przytoczy³ prof.M. Serwañski. Opis bardzo pochlebny dla Po-laków. Oto na ulice Pary¿a wyleg³y nieprzebra-ne t³umy (m.in. na dachy domów), by witaæ ipodziwiaæ polskich pos³ów, którzy biegle po-s³ugiwali siê kilkoma jêzykami, imponowaliwzrostem, strojem i urod¹.

Kolejny etap wzajemnych relacji pol-sko–francuskich to elekcja ksiêcia HenrykaWalezego na króla Polski. Ksi¹¿ê przyjecha³do naszego kraju pod koniec stycznia, zatemprze¿y³ spory okres polskiej srogiej zimy. Izo-lowa³ siê od Polaków, a¿ w koñcu uciek³ doFrancji. Wtedy te¿ po raz pierwszy Francuzi pi-sali bardzo niepochlebnie o Polakach, co ilu-struje wiersz nadwornego poety ksiêcia Hen-ryka, Philippeà Desportesà pt. „Adieu a laPologne” [„Po¿egnanie Polski”]. Ten w³aœniepamflet na d³ugie lata uformowa³ sposób wi-dzenia Polski we Francji jako kraju polarnegoz niekoñcz¹c¹ siê zim¹, barbarzyñstwem,gdzie siê ci¹gle pije, gdzie ludzie mieszkaj¹ ra-zem ze zwierzêtami itp.

Odnowienie kontaktówNa 25 lat stosunki z Francj¹ zosta³y potem za-wieszone. Przywróci³ je Henryk IV, który poœmierci ¿ony Habsbur¿anki w 1644 r. posta-nowi³ zwróciæ siê w stronê Francji. W 1645 r.o¿eni³ siê z Mari¹ Ludwik¹ Gonzag¹. Ta po je-go œmierci wysz³a za m¹¿ za przyrodniego bra-ta króla – Jana Kazimierza. Od momentu przy-bycia Marii Ludwiki na dworze warszawskimby³o mnóstwo Francuzów, którzy bacznie przy-gl¹dali siê sarmackiej Polsce. Wœród nich by³niejaki Gérard de Saint-Amant, poeta-podró¿-

NASZ UNIWERSYTET MY I ŒWIAT


L atem 2008 roku grup¹ siedmiorga stu-dentów wraz z opiekunem naukowym wy-ruszyliœmy w podró¿ na Ukrainê. Przeby-

liœmy 1200 kilometrów w 36 godzin, korzysta-liœmy z poci¹gów linii polskiej i ukraiñskiej, au-tobusu i samochodu. Tak rozpoczê³a siê naszawakacyjna przygoda w ramach wymiany stu-denckiej z Wydzia³em Przyrodoznawstwa Uni-wersytetu w Chersoniu. Wymiany studenckiemaj¹ dwa g³ówne cele. Pierwszym z nich jest,oczywiœcie, zapoznanie siê z regionem, doktórego siê wyje¿d¿a. Drugim natomiast jestpoznanie ludzi i wymiana wzajemnych doœwiad-czeñ. W przypadku wymiany, jak¹ od 10. latprowadzi Wydzia³ Biologii UAM z Wydzia³em

Przyrodoznawstwa Uniwersytetu w Chersoniu,oba te cele s¹ w pe³ni realizowane. Mieliœmyunikatow¹ okazjê pobytu w Parku NarodowymMorza Czarnego, gdzie doœwiadczaliœmy uro-ków ukraiñskich stepów, przebywaj¹c przez po-nad tydzieñ z dala od jakiejkolwiek cywilizacji.Przez ten czas goszczono nas w chatach, wktórych na co dzieñ mieszkaj¹ rodziny stra¿ni-ków Parku i pracownicy naukowi tamtejszychstacji badawczych. W ten sposób realizowali-œmy cel drugi – zapoznaliœmy siê z obyczajamimieszkañców i wymieniliœmy doœwiadczenia.

Pierwszy tydzieñ (ponad po³owê pobytu)spêdziliœmy w Black Sea Biosphere Reserve.Istnieje on od 1927 roku, a w roku 1985 zo-

sta³ w³¹czony w Miêdzynarodow¹ Sieæ Rezer-watów Biosfery. W obszar rezerwatu w³¹czones¹ przybrze¿ne zatoki, ich wyspy i pó³wyspy,wody otwartego morza oraz obszary œródl¹do-we. Ró¿norodnoœæ ekosystemów nale¿¹cychdo rezerwatu znajduje odzwierciedlenie w bo-gactwie flory i fauny. Na terenie „zapowiedni-ka”, jak po ukraiñsku nazywaj¹ siê parki naro-dowe, wystêpuje ponad 700 gatunków roœlinnaczyniowych oraz oko³o 3000 gatunków bez-krêgowców. Ponad 457 gatunków krêgowców,w tym 80 gatunków ryb, 5 gatunków p³azów,9 gatunków gadów, 306 gatunków ptaków i53 gatunki l¹dowych i wodnych ssaków. Nie-ska¿one cywilizacj¹ stacje badawcze idealnie

Niezwyk³e kompendium

Gdzie jedzie student, gdy p³aci dziekan… …czyli relacja z wyprawy naukowo–badawczej Ko³a Naukowego Przyrodników UAM, Ukraina 2008

wspó³gra³y z naturalnymi krajobrazami Ukrai-ny. Ich wygl¹d i wyposa¿enie dalece odbiega³yod naszych wyobra¿eñ, jednak wszystkie nie-dogodnoœci rekompensowa³a ¿yczliwoœæ ka-dry naukowej.

Drug¹ czêœæ naszego wyjazdu spêdziliœmyw Chersoniu. Jest to miasto po³o¿one na po-³udniu Ukrainy nad prawym brzegiem Dniepru.Znajduje siê tam port zarówno rzeczny, jak i morski. Miejscami godnymi uwagi s¹: s³ynnaniegdyœ na ca³ym œwiecie szko³a lotników i pe³ni¹cy dziœ funkcjê muzeum dom wybitne-go przyrodnika – Józefa Paczoskiego, któregoto postaæ w sposób wyj¹tkowy ³¹czy Chersoñi Poznañ. Paczoski wspó³pracowa³ z Uniwersy-tetem Poznañskim. Warto równie¿ odwiedziæMuzeum Malarstwa Rosyjskiego XIX i XX wie-ku oraz Muzeum Narodowe z ciekawym dzia-³em przyrodniczym i archeologicznym.

Tu¿ przed powrotem do domu mieliœmy oka-zjê „rzuciæ okiem” na Odessê, bêd¹c¹ bram¹na Krym. Jest ona miastem o wielu twarzach. Z

jednej strony urokliwy Park Szewczenki, z drugiejubogie podwórka, kontrastuj¹ce z przepychemsecesyjnych kamienic. Niestety, nie wystarczy³onam czasu, by w pe³ni zg³êbiæ jej tajemnice. Zd¹-¿yliœmy obejrzeæ tylko to, co najwa¿niejsze: po-rt, s³ynne schody Potiomkinowskie i dworzec, zktórego trzeba by³o wracaæ do domu.

To, co najbardziej zwraca³o nasz¹ uwagê,to fakt, ¿e Ukraina jest krajem ogromnychkontrastów. Krajobraz obrze¿y wyspy Tendra i miast ukraiñskich wybrze¿y Morza Czarnegojest piêkny i zadziwiaj¹cy, ale zarazem szoku-j¹cy. Widok b³êkitnego, czystego nieba, bez-kres ci¹gn¹cych siê stepów, poroœniêtych tra-w¹ we wszystkich odcieniach z³ota, br¹zu i zieleni wprawia w zachwyt. Rozleg³e, p³askiei gliniaste brzegi zalewane przez wodê mor-sk¹ tworz¹ s³one jeziora, a zarazem stanowi¹idealne siedliska bytowania i gniazdowaniaptaków. Niestety, nawet najbardziej odleg³ezak¹tki Ziemi zosta³y dotkniête przez postêpcywilizacyjny i rozwój gospodarczy. Ogromne

obszary stepów wraz z ich szat¹ roœlinn¹ zo-sta³y zamienione na pola uprawne. Pal¹cesiê œmieci i bezmyœlnie pozostawione odpadymocno kontrastuj¹ z dzik¹ natur¹. Dochodz¹do tego zaniedbane budowle i zauwa¿alneniemal¿e wszêdzie ubóstwo. Mimo wszystkojest to kraj, który warto zwiedziæ.

Po dwóch tygodniach pe³nych wra¿eñ naszawyprawa dobieg³a koñca. D³ugo bêdziemy pa-miêtaæ nasz¹ podró¿, w której mogliœmy ucze-stniczyæ dziêki dzia³alnoœci w Kole NaukowymPrzyrodników UAM. Mamy równie¿ nadziejê,¿e prof. Bogdan Jackowiak, dziekan naszegowydzia³u sfinansuje nam kolejny tak wspania-³y wyjazd.

Autorki: Sylwia Kamiñska

Hanna Kêsicka Sylwia £ukasik

Dorota Matuszyk Agata O¿arowska

Barbara Œmiœniewicz

nik. Jak zauwa¿y³ prof. W. Malinowski, w jegobogatej twórczoœci Polska zajê³a poczesnemiejsce. Jeszcze zanim uda³ siê do Polski, oczym marzy³, z upodobaniem opisywa³ sar-mack¹ modê i obyczaje. Poeta wyraŸnie przed-k³ada³ sarmack¹ modê na wygolon¹ g³owênad francuskie peruki. Za bardziej eleganckieod kusych francuskich p³aszczyków uwa¿a³d³ugie polskie p³aszcze i sukmany. By³ nawetgotowy spolonizowaæ siê i zmieniæ nazwiskona polskie... Sêtamowski. Kiedy zosta³nadwornym poet¹, nadal opiewa³ zalety króle-stwa Sarmatów oraz Marii Ludwiki jako królo-wej Polski.

Druga po³owa XVII w. to okres dwóch królo-wych francuskich: Marii Ludwiki Gonzagi i jejcórki Marii Kazimiery, która najpierw roman-sowa³a z Janem Zamoyskim, a potem zkrólem Janem III Sobieskim, którego w koñcupoœlubi³a. Maria Ludwika by³a znienawidzonaprzez szlachtê polsk¹ z powodu swojej polity-ki profrancuskiej, niekorzystnej dla Polski Z te-go czasu zachowa³ siê kolejny ciekawy tekst oPolsce – list poetycki samego La Fontanie`a„A me la Princesce de Baviere”, z 1669 r. Po-eta powróci³ w nim do stereotypu Polski jakokraju wielkiego zamêtu politycznego i Polakajako barbarzyñcy.

Zacieœnienie stosunków z Francj¹ nast¹pi³oponownie w pierwszych latach panowania Ja-na III Sobieskiego, który zawar³ nawet w taje-mnicy przed szlacht¹ traktat sojuszniczy zkrólem Francji, Ludwikiem XIV, ale ten ostatninie kwapi³ siê, by wspieraæ wschodniego soju-sznika. Sobieski zwróci³ siê zatem z czasemku Austrii. Z Francj¹ ³¹czy³a go ju¿ tylko ¿onaMarysieñka, równie¿ znienawidzona przezszlachtê polsk¹. Po œmierci Sobieskiego w1696 r. nast¹pi³a kolejna elekcja i Francjaznowu chcia³a narzuciæ swego kandydata. Tenprzegra³ jednak z Augustem II Sasem. Mimoto nadal utrzymywane s¹ stosunki z Francj¹oraz podejmowane próby sojuszy.

Kolejny etap silniejszych zwi¹zków z Francj¹przynios³o ma³¿eñstwo króla francuskiego Lu-dwika XV z Mari¹ Leszczyñsk¹ w 1725 r., wy-bran¹ na ¿onê spoœród stu kandydatek z ca³ejEuropy. Za poœrednictwem króla jego teœæ Sta-nis³aw Leszczyñski zosta³ dwukrotnie obranykrólem Polski, ale ostatecznie zosta³ wygnanyz kraju i osiad³ w Lotaryngii. Paradoksalnie wXVIII w. Polska by³a podziwiana przez Francu-zów jako republika, choæ ten ustrój doprowa-dzi³ wkrótce do upadku Rzeczypospolitej i roz-biorów. Potem nasta³ okres nadziei i rozczaro-wañ doby napoleoñskiej.

PrzyjaŸñ i braterstwo broniW kompendium poloników znajduje siê ca³yobszerny rozdzia³ na temat epoki napoleoñ-skiej, m.in. wzruszaj¹ce œwiadectwo przyjaŸnioraz braterstwa broni polsko–francuskiej za-warte w piosence u³o¿onej przez ¿o³nierzyfrancuskich na czeœæ polskich, niezwykle wa-lecznych lansierów, którzy po nieudanej kam-panii napoleoñskiej mieli wracaæ do swoich ro-dzinnych stron w 1814 r. W piosence Francu-zi wyra¿aj¹ solidarnoœæ z Polakami walcz¹cymio niepodleg³oœæ swej ojczyzny. Powraca tu ste-reotyp Polski jako kraju polarnego. Na uwagêzas³uguje fakt, ¿e piosenka zosta³a opubliko-wana dopiero kilka lat temu i w wykonaniuwspó³czesnego chóru brzmi imponuj¹co.

Szerokim echem we Francji odbi³o siê te¿powstanie listopadowe. Wydarzenia lat 1830-1831 komentowali wybitni pisarze francuscy,a wœród nich Jean Béranger napisa³ dwie pio-senki, opiewaj¹ce m.in. bohatersk¹ œmieræksiêcia Stanis³awa Poniatowskiego oraz fran-cusko–polskie braterstwo broni. Równie¿ pi-sarz Victor Hugo wyrazi³ swoje oburzenie prze-ciwko uciskowi Polaków zadawanemu przezcara, porównuj¹c przeœladowanie Polaków dogwa³tu zadanego dziewicy... Jako par w swoimpierwszym wyst¹pieniu w parlamencie francu-skim w zwi¹zku z powstaniem z 1846 r. uza-

sadnia³ historyczne i moralne prawa Polski doniepodleg³oœci, podkreœlaj¹c liczne zwi¹zkiPolski i Francji jako pañstw równorzêdnych namapie Europy. W literaturze doby romantyzmupodkreœlano te¿ wielkodusznoœæ Polaków wal-cz¹cych o wolnoœæ dla innych. Pojawi³ siê te¿motyw Francji i Polski jako sióstr. Ten obrazprzez d³ugie lata funkcjonowa³ w literaturze,poezji, mediach.

Na szczególn¹ uwagê zas³uguje te¿ przypo-mniana w kompendium ankieta, jak¹ w reak-cji na wzrost przeœladowañ Polaków w zabo-rze pruskim w 1907 r. przeprowadzi³ noblistaHenryk Sienkiewicz. Pisarz wystosowa³ apelna ca³y œwiat w obronie Poznañczyków i Pomo-rzan. Kilkadziesi¹t osób wypowiedzia³o siê napiœmie, w tym twórcy francuscy, m.in. Paul Gi-nisty. W kwietniu tego roku minie sto lat odopublikowania tych wypowiedzi.

– To jest inna wizja, to jest wizja wchodz¹caw psychologiê, w odczucia, emocje, sympatie,antypatie, a wiêc zupe³nie inaczej pokazujeprzesz³oœæ ni¿ historycy – podsumowa³ meto-dê badawcz¹ autorów tego niezwyk³ego zbiorupoloników prof. M. Serwañski. Historyk pod-kreœli³ te¿ wartoœci poznawcze ksi¹¿ki, wktórej ka¿dy tekst jest obudowany biografi¹autora i skomentowany przypisami. – Jest toksi¹¿ka cenna nie tylko dla Polaków, dla ka¿-dego humanisty, który operuje jêzykiem fran-cuskim, ale przede wszystkim jest to opraco-wanie, które sytuuje nas we Francji – pokazu-je w sposób przekrojowy, jak Polacy nale¿elido kultury europejskiej i do kultury francuskiej– stwierdzi³ te¿ prof. M. Serwañski, dodaj¹c,¿e kompendium: – lepiej pokazuje bliskoœæstosunków francusko–polskich na p³aszczy-Ÿnie kulturalnej, ni¿ one w rzeczywistoœci siêmia³y na p³aszczyŸnie politycznej.

Pozostaje mieæ nadziejê, ¿e to arcyciekaweopracowanie doczeka siê polskiego przek³adui wydania.


NASZ UNIWERSYTET MY I ŒWIAT


04.07.2004. W nocy dobiliœmy do po³udniowego wybrze-

¿a Bellsundu w pobli¿u jego wylotu na ocean,tzn. naprzeciw Calypsostranda. Po œniadaniuurz¹dzono nam krótk¹ pogadankê na tematprzestrzegania warunków bezpieczeñstwapodczas zajêæ terenowych. Wczorajsze niefra-sobliwe zachowanie wiêkszoœci uczestnikówwarsztatów po prostu wymusi³o tego rodzajuinstrukta¿. Po Spitsbergenie nie mo¿na prze-cie¿ ³aziæ jak po Krupówkach w pe³ni sezonu.Tutejsze bia³e misie nie pozuj¹ do fotografii, astrzelb nie nosi siê dla parady i w celu udra-matyzowania pami¹tkowych zdjêæ. Tutaj na-prawdê mo¿e siê z nag³a pojawiæ prawdziwiemocarny drapie¿nik, a organizatorzy napraw-dê za nas odpowiadaj¹. Zaproponowano dzi-siaj podzia³ na 3 grupy: dwie o podobnym pro-gramie, tzn. id¹ce d³ug¹ tras¹ na Recherche-breen i jedn¹ krótsz¹, przewidzian¹ na 5 go-dzin na Scottbreen. Obydwie zaczyna³y siê wbazie u¿ytkowanej przez UMCS na Calypso-stranda. Zapisa³em siê na tê krótsz¹.

Pogoda bardzo piêkna. Cisza. Wysokierzadkie „baranki”, tylko nieznacznie przes³a-niaj¹ce s³oñce. Morze g³adkie jak przys³owio-we lustro. Do fiordu zaczyna nap³ywaæ lód,który dodatkowo stabilizuje morze, nie utru-dniaj¹c (na razie) ¿eglugi, a nawet przewo¿e-nia ludzi na l¹d pontonami. Przetransportowa-no nas zatem szybko i sprawnie. Zwiedzamydomek UMCS-u, jeden z kilku pozosta³ych pobrytyjskiej kompanii eksploracyjnej, zamierza-j¹cej eksploatowaæ wêgiel i marmury. Wycho-dnie cienkiego pok³adu wêgla znajduj¹ siê nie-daleko bazy. Lubliniacy korzystaj¹ wiêc z nie-go czêœciowo do ogrzewania chaty. G³ówniepal¹ jednak drewnem dryftowym, wyrzucanymw sporej iloœci na brzeg. Wnêtrze ich chatyprzestronne, urz¹dzone wygodnie i z gustem.Jedynym jej mankamentem s¹ zbyt cienkie is³abo izolowane œciany. Nie nadaje siê wiêcjako „zimownik”.

Prof. Marian Harasimiuk, obecny RektorUMCS daje krótki wyk³ad na temat historii ba-zy i badañ lubelskich w tym regionie. Nie gadad³ugo, jest bowiem cz³owiekiem ma³omównymi konkretnym. Robimy sobie zdjêcie grupowe.

Wyruszamy pla¿¹, maj¹c po lewej wysokiklif z ods³aniaj¹cymi siê piaskowcami i mu³ow-cami dolnego trzeciorzêdu. W³aœnie w nich wy-stêpuj¹ owe pok³adziki wêgla, których eksplo-atacja okaza³a siê nieop³acalna. Na klifie roz-winiête s¹ terasy morskie ze ¿wirami. Przekra-czamy kilka ma³ych cieków i dochodzimy dorzeki Scotta, wyprowadzaj¹cej wody z topnie-j¹cego lodowca Scotta, który cofn¹³ siê ju¿ o2-3 kilometry od brzegu, pozostawiaj¹c po so-

bie osady morenowe. Rzeka rozcina terasy,które dopiero po wejœciu na nie demonstruj¹swoj¹ rzeczywist¹ wysokoœæ i rozleg³oœæ. Znajwy¿szej morskiej terasy rozci¹ga siê osza-³amiaj¹cy widok na pó³nocne obrze¿enie fior-du, z górami wyrastaj¹cymi wprost z morza.Ku po³udniowi szeroka równia osadów polo-dowcowych, pokryta nêdzn¹ tundr¹, poszatko-wan¹ glebami poligonalnymi, przechodz¹cymiw gleby smugowe na wszystkich stokach i ma-³ych spadkach terenu. W dali moreny czo³oweScotta i sam lodowiec piêtrz¹cy siê ku swoje-mu polu firnowemu pod szczytem obramowu-j¹cych go gór. Tworz¹ one strom¹ œcianê, po-ciêt¹ g³êbokimi Ÿlebami. Buduj¹ je póŸnopre-kambryjskie, zmetamorfizowane ska³y forma-cji Hecla Hoek.

Równin¹ rozwiniêt¹ na osadach trzeciorzê-dowych, wype³niaj¹cych rów tektoniczny, do-chodzimy do jego uskoku brze¿nego. Natych-miast zmienia siê sk³ad rumoszu, tylko nie-znacznie zakamuflowany przez tundrê. Znikaj¹otoczaki najwy¿szej terasy morskiej, czêstowiêksze od mojej piêœci, pojawiaj¹ siê ostro-krawêdziste fragmenty s³abo zmetamorfizo-wanych tyllitów, czyli skamienia³ych morenwieku neoproterozoicznego. Zanim doszliœmydo tej krawêdzi, fotografowa³em piêknie rozwi-niête poligony, obrze¿one du¿ymi fragmenta-mi rumoszu. Prof. Harasimiuk wyjaœni³, i¿ wy-noszenie rumoszu by³o tutaj u³atwione pêcz-nieniem trzeciorzêdowych i³ów, stanowi¹cychpod³o¿e mocno rozmytej terasy morskiej, obe-cnie tundry.

Po przekroczeniu linii uskoku zarz¹dzonazostaje przerwa na posi³ek. Siedzimy na zwie-trza³ych tyllitach. Tu¿ obok morena czo³owaScotta. Ponad pó³ miliarda lat ró¿nicy pomiê-dzy powstaniem obydwu moren nic nie znaczyw sensie ich genezy. Trudno o lepsze potwier-dzenie powiedzenia „Nihil sub sole novum”.Morena kopalna ró¿ni siê w tym miejscu jedy-nie mniejszymi ob³amkami skalnymi, u³o¿ony-mi w smugi wskutek kompakcji i metamorfi-zmu. Po posi³ku przekraczamy morenê wspó³-czesn¹ i d¹¿ymy przez przedpole lodowca dojego czo³a, a raczej czó³ka. Ablacja jest tak du-¿a, i¿ czo³o stanowi jedynie zgruz³owan¹ po-wierzchniê lodu, pokryt¹ zielonkawo-szar¹papk¹ – przysz³¹ glin¹ zwa³ow¹. Owo czó³koScotta styka siê bezpoœrednio z jego bardziejgruboklastycznymi osadami. Niebacznie nanich stan¹³em i natychmiast ugrz¹z³em po ko-stki. To po prostu uwodniona bryja b³otna zkamieniami. Kilkoma kana³ami wyp³ywaj¹spod lodowca strumienie, zbieraj¹ce tak¿ewodê z roztapianej powierzchni lodu. Wij¹c siêwœród dzikiego krajobrazu wytopiskowych za-

padlisk i morenowych pagórków, przecinaj¹cje i rozmywaj¹c, poszczególne strumyki ³¹cz¹siê wreszcie w roztokow¹ rzekê Scotta, sp³y-waj¹c¹ do fiordu.

Idziemy w górê lodowca, a¿ do pocz¹tku je-go moreny bocznej, po której zaczynamy siêwspinaæ. Pocz¹tkowo ³agodnie nachylone zbo-cze moreny staje siê bardzo strome i wspinasiê wysoko nad g³ow¹. Jest zbudowane g³ów-nie z tyllitów z dodatkiem ³upków krystalicz-nych. Wspinaczka mêcz¹ca, ale po pokonaniuzbocza moreny warta trudu. Zarówno z przy-czyn estetycznych, jak i praktycznych. Przeko-na³em siê mianowicie, ¿e jestem nadal zdolnydo sporego wysi³ku, mimo coraz bardziej uwie-raj¹cej przepukliny.

Widok na jêzor i szerokie przedpole Scotta,wyg³adzone wysokoœci¹, z której na nie spogl¹-damy, osza³amiaj¹cy. Góry, o niemal równejgórnej krawêdzi, spadaj¹ na lodowiec ciemn¹kaskad¹ prawie pionowej œciany, pociêtej g³ê-bokimi Ÿlebami, opartymi na stromych, w¹-skich wachlarzach wysypuj¹cych siê z nich piar-¿ysk. Podstawy sto¿ków osypiskowych zsypuj¹siê na krawêdŸ powierzchni lodowca, który uno-si je w dó³, formuj¹c moreny boczne. Stoj¹c najednej z nich, spogl¹damy na przeciwleg³¹, wi-doczn¹ w postaci pasemka wij¹cego siê nisk¹smug¹ u stóp ostatnich fragmentów ³añcuchagórskiego, ju¿ opuszczonych przez lodowiec.Wdrapaliœmy siê na tê morenê z trudem i wie-my, jak jest wysoka. Za naszymi plecami wzno-si siê ku niebu œciana skalna – niemal lustrza-ne odbicie tej, na któr¹ spogl¹damy. Odleg³oœæpozornie niewielka w czystym powietrzu, sp³a-szcza i przybli¿a. Wiemy jednak, a zmierzyliœmyto równie¿ naszym wysi³kiem, ¿e morena makilkadziesi¹t metrów wysokoœci. Z mapy wynikanatomiast, ¿e linia szczytowa ³añcucha wznosisiê na niemal 700 metrów ponad dno dolinyszerokiej na ponad kilometr. Z prostego wylicze-nia wynika zatem, i¿ uformowanie ka¿dego me-tra bie¿¹cego doliny, na któr¹ spogl¹damy, wy-maga³o usuniêcia 700. kilometrów szeœcien-nych twardych jak ¿elazo tyllitów. Moreny bocz-ne, denne i czo³owe to jedynie marne resztkiowych wyerodowanych ska³. Wiêkszoœæ zosta³aw rozmaity sposób usuniêta.

Czekaj¹c na pozostaj¹cych w tyle uczestni-ków wycieczki, uderzam bezmyœlnie m³otkiemw u³amek ska³y. M³otek odbija siê dŸwiêczniejak od kowad³a, pozostawiaj¹c na skale zale-dwie nik³e œlady. Myœli o potêdze tej niewiel-kiej przecie¿ rzeki lodowej, która wraz z lodow-cem wyerodowa³a dolinê; o czasie, jakim dys-ponuje natura na tworzenie swoich wielkichdzie³; o nik³oœci cz³owieka wobec przyrody, na-suwaj¹ siê same.

NASZ UNIWERSYTET WYPRAWY


Spitsbergen z bliskaZ dziennika wprawy prof. Jerzego Fedorowskiego

Marsz po luŸnych blokach skalnych wzd³u¿moreny jest mêcz¹cy, ale niewyczerpuj¹cy natyle, by czêsto odpoczywaæ. Dochodzimy dokrawêdzi szerokiej bramy, któr¹ niegdyœ lodo-wiec Scotta wylewa³ siê na terasy morskie, aprzez któr¹ teraz wymykaj¹ siê kapryœnie po-szczególne warkoczyki rzeki Scotta. Schodzi-my na te rozmyte terasy i wracamy na brzegfiordu, do chatki kolegów z Lublina. Po drodzenatykamy siê jeszcze na obalony maszt radio-wy i odremontowan¹ z grubsza chatê. Zbudo-wali j¹ Niemcy podczas II wojny œwiatowej, wy-posa¿yli w urz¹dzenia radiowe i osadzili kilkuo-sobow¹ za³ogê z zadaniem nadawania komuni-katów meteorologicznych i ewentualnych wia-domoœci o ruchu statków alianckich. Co siêsta³o z za³og¹ – nie wiadomo. S³ysza³em, alenie wiem czy to prawda, i¿ wiele takich ekip po-zostawiano w ró¿nych odleg³ych miejscach,bez ci¹g³ego zaopatrzenia. Na przepad³e.

W chatce kolegów z Lublina czeka³ na nasdr Piotr G³owacki oraz przygotowana przez nie-go znakomita herbata z rumem. Piliœmy j¹ za-ch³annie i nieco za szybko. Mo¿e dlatego, i¿byliœmy zmêczeni marszem, czego nikt nieukrywa³. Niejednemu zatem, mnie równie¿,zaszumia³a ta herbatka w g³owie. Popijaliœmyj¹ w najlepsze, ciesz¹c siê ¿yciem i nieco wy-g³upiaj¹c, gdy nadesz³a przez radiotelefon na-gl¹ca wiadomoœæ od kapitana. Wracaæ natych-miast. Lody zaczynaj¹ siê zaciskaæ wokó³ stat-ku. Szybko dopi³em swoj¹ herbatkê i wyruszy-³em na brzeg. Kilka osób nieco zlekcewa¿y³oalarm i zosta³o. Wróci³y póŸniej jako ostatnie,

lawiruj¹c wœród gwa³townie gêstniej¹cej kry.Przed nimi ewakuowa³y siê jeszcze te dwiegrupy, które wyruszy³y d³u¿sz¹ tras¹ i wróci³ybez jej zrealizowania – równie¿ zdopingowaneprzez kapitana. Na szczêœcie zakotwiczonystatek przesuwa³ siê na kotwicy to w lewo, tow prawo, wymiataj¹c spore pole wolne od lo-du, którym mo¿na by³o dop³yn¹æ do trapu.

Ludzie byli zwo¿eni szybko i sprawnie. Nie-stety, zamiast schodziæ pod pok³ad, gromadzi-li siê na pok³adzie ³odziowym, wskutek czegonie mo¿na by³o rozpocz¹æ wci¹gania ponto-nów na pok³ad. Pilotuj¹cy je ch³opcy z uczniowskiej za³ogi statku oraz Maciej Bu-rzyk kr¹¿yli bezradnie po zacieœniaj¹cym siê,wolnym od lodów polu, a bosman krêpowa³siê krzykn¹æ na nas dostatecznie energiczniei spêdziæ nas z pok³adu. Jako stary profesor icz³owiek doœæ gwa³townego temperamentu,uczyni³em to za niego, co wreszcie sk³oni³orozgadane towarzystwo do usuniêcia siê z drogi i pontony wci¹gniêto.

Po zabraniu wszystkich na pok³ad kapitannatychmiast uruchomi³ statek i ruszyliœmyku wyjœciu z fiordu. Z pocz¹tku ¿egluga nieby³a trudna. Kana³ów miêdzy krami by³o du-¿o, a same kry niewielkie. Im dalej jednak,tym by³o trudniej. W koñcu trzeba by³o wp³y-waæ na kry i ³amaæ je pod ciê¿arem. Statekdawa³ sobie z tym radê, posuwaliœmy siêjednak bardzo powoli. Na dodatek pogodasiê zmieni³a. Powsta³y mg³y, ograniczaj¹cewidocznoœæ do kilkuset metrów. Oczywiœcie,przy tak dobrze wyposa¿onym statku nie

sprawia³o to trudnoœci nawigacyjnych. Kapi-tan wiedzia³ w ka¿dej chwili, gdzie siê znaj-duje i na jak g³êbokich wodach. Nie wiedzia³jedynie, jak rozleg³e jest pole lodowe. W ci¹-gu szeœciu bodaj godzin próbowa³ wiêc prze-bijaæ siê przez lody, a¿ w koñcu zatrzyma³maszyny. Przep³ynêliœmy w ci¹gu tego czasuzaledwie 2,5 kilometra. Postanowiono za-tem daæ siê dryfowaæ w nadziei, ¿e pr¹d wy-p³ywaj¹cy wyniesie nas pó³nocn¹ stron¹Bellsundu na wolny od lodu ocean. Niebez-pieczeñstwa nie by³o ¿adnego. Do l¹du mie-liœmy prawie dwa kilometry, wody pod kilemponad 180 metrów. W dodatku stanêliœmyza ogromn¹, grub¹ kr¹, która swoj¹ inercj¹ iogromem chroni³a statek przed innymi kra-mi, a swoim bardzo du¿ym zanurzeniem,wiêkszym znacznie od zanurzenia statku,chroni³a go tak¿e przed ugrzêŸniêciem namieliŸnie oraz przed ewentualnym uderze-niem o szkiery. Ona pierwsza by siê na ta-kich przeszkodach zatrzyma³a.

Pomimo wszystko kapitan by³ bardzo zde-nerwowany. Wyprosi³ wszystkich z mostka, cosiê dotychczas jeszcze nie zdarzy³o. Siedzieli-œmy wiêc w saloniku i dowcipkowaliœmy o zi-mowaniu wœród lodów. Na mi³ych rozmowachzszed³ nam czas do „podkurka”, który to po-si³ek kilkoro z nas kultywuje oko³o pó³nocy. Natemat zimowania czy te¿ „latowania” w lodachpowiedziane zosta³o ju¿ wszystko. „Podkurek”zosta³ skonsumowany. Mo¿na by³o udaæ siêna spoczynek o niezwykle wczesnej porze –tu¿ po dwunastej.


FOT.

ARC

HIW

UM

AU

TORA

Zokazji rozpoczynaj¹cego siê ChiñskiegoNowego Roku, Roku Br¹zowego Wo³u, 6 lutego br. w Auli Lubrañskiego odby³a

siê bardzo mi³a uroczystoœæ upamiêtniaj¹cazarazem pierwszy rok dzia³alnoœci InstytutuKonfucjusza przy UAM, 5-lecie dzia³alnoœci po-znañskiego oddzia³u Towarzystwa PrzyjaŸniPolsko-Chiñskiej (TPPCh) oraz 20-lecie sinolo-gii na Uniwersytecie.

Witaj¹c zgromadzonych na noworocznymspotkaniu goœci, prorektor, prof. Jacek Witkoœzauwa¿y³ m.in., ¿e jest to doskona³a okazja, byprzypomnieæ dorobek sinologii poznañskiejoraz otwartego w czerwcu ub.r. Instytutu Kon-fucjusza, za którego poœrednictwem Uniwersy-tet jest partnerem chiñskiego UniwersytetuTechnologicznego w Tianjin (University of Tech-nology). Chocia¿ obecna siedziba Instytutu – wCollegium H.Cegielskiego – jest niewielka, jed-nak ca³y czas siê rozrasta, podobnie jak posze-rza siê oferta programowa Instytutu. Prorektorzapewni³ te¿ dyrektora IK, dr. Macieja Gacê i je-go wspó³pracowników, ¿e w³adze UAM w pe³nipopieraj¹ wspó³pracê z Instytutem.

Korzystaj¹c z okazji dyrektor IK, dr MaciejGaca podziêkowa³ wszystkim za przybycieoraz przypomnia³, ¿e misj¹ drugiego w PolsceInstytutu Konfucjusza (pierwszy otwarto przyUJ w Krakowie) jest prze³amywanie stereoty-pu, ¿e chiñszczyzna to coœ, czego siê nie dazrozumieæ. Temu celowi s³u¿¹ kursy jêzykowe.Jeden dla pocz¹tkuj¹cych ju¿ zosta³ przepro-wadzony, a od po³owy lutego tego roku startu-j¹ kolejne trzy grupy (³¹cznie 40 osób). Drugiewa¿ne zadanie to promowanie szeroko rozu-mianej kultury chiñskiej, st¹d m.in. obchodychiñskiego Nowego Roku, bowiem w Chinachjest to wielkie œwiêto, przede wszystkim ro-dzinne. Przybli¿eniu chiñskiej tradycji ma te¿s³u¿yæ zaplanowany na maj-czerwiec pierwszyOgólnopolski Festiwal Latawców. Sukces im-prezy bêdzie zale¿a³ od pomyœlnych wiatrów…Na listopad przewidziana jest natomiast,m.in. konferencja poœwiêcona opracowaniu„Wielkiego s³ownika polsko-chiñskiego”. Narazie zosta³ powo³any 10-osobowy zespó³ au-torski, który w ci¹gu 4 lat zamierza doprowa-dziæ do wydania tego tak potrzebnego dzie³a.

Dyrektor IK przypomnia³ te¿, i¿ w³aœnie mija20 lat od powstania sinologii na UAM, do cze-go przyczyni³ siê w du¿ym stopniu obecny nauroczystoœci prof. Jerzy Bañczerowski, dyrek-tor Instytutu Jêzykoznawstwa oraz nieobecnyprof. Alfred Majewicz z Instytutu Orientalistycz-nego. Dwudziestoletnie dzieje sinologii mo¿naby³o poznaæ na miniwystawie przygotowanejprzez dr. M. Gacê w holu Auli im. Lubrañskie-go. Na pierwszy rocznik w 1988 r. przyjêto 15osób, z których 7 ukoñczy³o studia. Trzy spo-œród nich pracuj¹ obecnie na UAM. Do 2002 r.,nabór na studia odbywa³ siê co 2 lata, od2002 r. z uwagi na rosn¹ce zainteresowaniesinologi¹, nabór odbywa siê co roku. Do tejpory studenci uczyli siê wspó³czesnego jêzyka

chiñskiego (mandaryñskiego). Od paŸdzierni-ka tego roku bêd¹ uczyli siê tak¿e jêzyka chiñ-skiego kantoñskiego (yue). Od 2008 r., decy-zj¹ w³adz UAM, Zak³ad Sinologii podzielony zo-sta³ na dwie jednostki badawcze: Zak³ad Jêzy-ków Chin w Katedrze Orientalistyki oraz Za-k³ad Literatury i Kultury Chin w Katedrze Stu-diów Azjatyckich, co nie u³atwia pracy ani nau-kowcom, ani studentom. Oba zak³ady wspól-nie prowadz¹ specjalnoœæ sinologiê na jedno-litych studiach magisterskich 5-letnich oraz nastudiach 2-stopniowych, zgodnie z postano-wieniem tzw. Karty Boloñskiej. Okolicznoœcio-wa ekspozycja objê³a te¿ wykaz prac magister-skich z sinologii (47), doktoratów (5) oraz ha-bilitacji (1). W oddzielnej gablocie mo¿na by³oobejrzeæ publikacje naukowe sinologów orazwybrane prace magisterskie.

Na zakoñczenie swojego wyst¹pienia dr M.Gaca nawi¹za³ do obchodów Nowego Roku,zwracaj¹c uwagê, ¿e w horoskopie chiñskimrozpocz¹³ siê w³aœnie Rok Br¹zowego Bawo³u,który powinien przynieœæ nadziejê i szybkierozwi¹zanie uci¹¿liwych, drêcz¹cych spraw, cozabrzmia³o bardzo optymistycznie w kontek-œcie œwiatowego kryzysu.

DyplomyWa¿nym punktem programu by³o wrêczenie pa-mi¹tkowych dyplomów uczestnikom historycz-nego, bo pierwszego kursu jêzyka chiñskiego,zorganizowanego przez poznañski Instytut Kon-

fucjusza. Dyplomy dwujêzyczne, opatrzone spe-cjalnie wykonan¹ dla Instytutu pieczêci¹ otrzy-ma³o 9 osób. Jak stwierdzi³a jedna z uczestni-czek, p. Iwona Gondera, „nauka chiñskiego niejest ani lekka, ani ³atwa, ale na pewno jest bar-dzo przyjemna”, a to dziêki bardzo mi³ym lekto-rom i wyk³adowcom, zatem tak¿e dziêki Uniwer-sytetowi, z którym Instytut wspó³pracuje.

Natomiast osoby, które najbardziej zaanga-¿owa³y siê w przygotowanie „Sezonu Chiñskie-go w Poznaniu”, czyli licznych imprez przybli¿a-j¹cych kulturê chiñsk¹ w ub.r., otrzyma³y z r¹kprezesa poznañskiego oddzia³u TPPCh, p. El¿-biety Malik dyplomy z podziêkowaniem zawspó³pracê. Wyró¿nienie otrzyma³ m.in. Rek-tor UAM, prof. Bronis³aw Marciniak, prezydentmiasta Poznania Ryszard Grobelny, a tak¿esenior TPPCh W³adys³aw Nowaczyk. Jak wyja-œni³a prezes TPPCh, choæ poznañski oddzia³Towarzystwa obchodzi oficjalnie 5–lecie dzia-³alnoœci, to tradycja dzia³añ na rzecz porozu-mienia polsko-chiñskiego w Poznaniu jest bar-dzo d³uga, bowiem TPPCh zosta³o za³o¿one poraz pierwszy na pocz¹tku lat 60. w³aœnieprzez W³adys³awa Nowaczyka, który wczeœniejby³ dyplomat¹ w Chinach.

Nowy Rok to równie¿ okazja do wrêczaniaprezentów. Mi³¹ niespodziankê dyrektorowi IKzrobi³a grupa praktykuj¹ca Tai Chi z OœrodkaRelaksacji i Terapii Ruchem „Daruga”, wrêcza-j¹c mu „Historiê kultury polskiej” w jêzykuchiñskim. Prezent okaza³ siê bardzo „trafiony”,bo dr M. Gaca nie zna³ jeszcze tej publikacji.

Spektakl i koncertUczestnicy spotkania mieli te¿ okazjê przeko-naæ siê, ¿e w ci¹gu roku czy dwóch mo¿na ju¿nauczyæ siê p³ynnie œpiewaæ po chiñsku, o czym œwiadczy³a „Wspólna pieœñ” w wyko-naniu studentów I i II roku sinologii. Przybli¿e-niu kultury i tradycji chiñskiej s³u¿y³o równie¿przedstawienie „Chiñski Nowy Rok” w wyko-naniu tych¿e studentów. Bohaterami zabaw-nego spektaklu by³y zwierzêta odpowiadaj¹cedwunastu znakom zodiaku w horoskopie chiñ-skim. Zwierzêta urz¹dzi³y zawody, by ustaliæhierarchiê poœród siebie, przy czym niektóre znich zajê³y lepsze miejsca dziêki ró¿nymsztuczkom i fortelom. Po spektaklu studencizaœpiewali piosenkê z ¿yczeniami noworoczny-mi, oczywiœcie w jêzyku chiñskim: „W NowymRoku ¿yczê ci szczêœcia i spokoju,/ Naszymnajwiêkszym ¿yczeniem jest to, byœ zawszeby³ szczêœliwy”.

Prawdziw¹ uczt¹ duchow¹ na zakoñczeniespotkania by³ koncert „Muzyka chiñska – odKonfucjusza do dziœ” w wykonaniu kwartetusmyczkowego Sinfonieta Polonia, który zapre-zentowa³ aran¿acje chiñskich pieœni ludo-wych. Nastêpnie uczestnicy spotkania mieliokazjê skosztowaæ wielu przysmaków kuchnichiñskiej w ramach œwi¹tecznego bankietu w holu Auli Lubrañskiego.


NASZ UNIWERSYTET MIÊDZY KULTURAMI


Nowy Rok Chiñski na UAM

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

• Nowy Rok (1. I) Filharmonia rozpoczê³a popo³udniowymkoncertem Orkiestry Salonowej Opery Niemieckiej w Berli-nie. Nieco starsi wiekiem melomani mieli okazjê przypo-mnieæ sobie o istnieniu w powojennym Poznaniu co najmniejtrzech tego typu zespo³ów: dwóch kierowanych przez filhar-monicznych koncertmistrzów Mieczys³awa Gi¿elskiego i Mie-czys³awa Paszkieta, a w kawiarni Kruka (potem W–Z) przezJana Popia³kiewicza. Dzisiaj pozosta³y jedynie wspomnienia.Kto ich nie ma, przyjmowa³ goœci owacyjnie, nawet na stoj¹-co. Dwunastce muzyków przewodzi³ polski skrzypek TomaszTomaszewski, uczestnik Konkursu im. Henryka Wieniaw-skiego w 1981 r., od lat – koncertmistrz wspomnianego wy-¿ej berliñskiego teatru i twórca salonowej grupy. Program„Od Straussa do Straussa” komentowa³ prof. Rufin Makare-wicz, znany z muzycznych pasji akustyk na Wydziale FizykiUAM. By³y wiêc równie¿ korepetycje, m.in. z walorów aku-stycznych auli i form ich badania.

3. I Filharmonia powtórzy³a ten wieczór na dorocznym Kon-cercie Marsza³kowskim.

• S³ynne marsze i polki rozbrzmiewa³y (9. I) na filharmonicz-nym koncercie, dedykowanym Automobilklubowi Wielkopol-skiemu, na zakoñczenie 80. roku dzia³alnoœci. S³uchano m.in.utworów rodziny Straussów, Berlioza, Bizeta, Czajkowskiego,Dinizettiego, Elgara, Mendelssohna i Moniuszki. Solistk¹ by³asopranistka Barbara Gutaj, dyrygowa³ Marek Pijarowski, s³o-wem uzupe³niali Marlena Gnatowicz i Bartosz Micha³owski.

• Wspólnota uniwersytecka – o czym informowaliœmy ju¿ w po-przednim numerze „¯.U.” – zjawi³a siê (12. I) w sporym nad-komplecie, ju¿ na trzy kwadranse przed pocz¹tkiem KoncertuNoworocznego zespo³ów UAM. JM Rektor Bronis³aw Marciniakprzywita³ swych goœci refleksj¹ o zwi¹zku piêkna i m¹droœci,jednym z najwa¿niejszych elementów ducha europejskoœci. ¯y-czy³ swym pracownikom zdrowia i pomyœlnoœci oraz si³ w zwal-czaniu skutków kryzysu ekonomicznego.

W dwuczêœciowym maratonie muzycznym najpierw królowa³Astor Piazzolla, argentyñski mistrz tanga, bardzo modny ostat-nio na œwiatowych estradach – w niezliczonych opracowaniachwokalnych, wykonanych przez Chór Kameralny UAM KrzysztofaSzydzisza i jego solistów, a tak¿e Orkiestrê Kameraln¹ UAMpod dyrekcj¹ Aleksandra Grefa oraz bandoneonistê Wies³awaPrz¹dkê. O kompozytorze Piazzolli mówi³ (a jak¿e, przecie¿ wieo nim wszystko!) Andrzej Chylewski.

Po przerwie zmieni³ siê nastrój. Chór Akademicki UAM Jac-ka Sykulskiego przygotowa³ show karnawa³owy, z³o¿ony z opra-cowañ popularnych arii, pieœni i piosenek ró¿nych narodów. Za-dowolona publicznoœæ dopiero przed 22.00 opuszcza³a aulê.

• W zgo³a innej atmosferze (14. I) przebiega³ koncert w ra-mach XII Dnia Judaizmu w Poznaniu, poœwiêcony pamiêci Ire-ny Sendlerowej, która podczas II wojny œwiatowej uratowa³a2,5 tys. ¿ydowskich dzieci. Wyst¹pili: filharmoniczny Chór Ste-fana Stuligrosza oraz Orkiestra Symfoniczna z izraelskiego mia-sta Ra'anana pod dyrekcj¹ Omera Wellbera.

W trakcie przemówienia Ambasadora Izraela w Warszawie kil-ku m³odych ludzi rozwinê³o transparent z napisem „Doœæ rzezi wGazie”, sprowadzaj¹c historyczn¹ chwilê do politycznej aktualno-œci. Izraelski dziennikarz rzuci³ siê na demonstrantów. Niestetydosz³o do krótkiego zk³ócenia porz¹dku tej uroczystoœci.

• Trzy dni póŸniej (17. I), ju¿ na koniec dorocznych dni pamiê-ci, Filharmonia zaprosi³a do auli ostatniego klezmera Galicji,90–letniego Leopolda Koz³owskiego – pianistê, kompozytora,dyrygenta, artystê ze œwiata, którego ju¿ nie ma, lecz o którymzapomnieæ nie sposób. Z arcymistrzem muzyki i humoru ¿y-dowskiego, mimo podesz³ego wieku – duchem m³odzieñca, wy-st¹pi³y cztery znakomite, krakowskie wokalistki, skrzypaczka iharmonista oraz œpiewaj¹cy aktor. Prowadz¹cy program JacekCygan (m.in. autor tekstów do wiêkszoœci melodii L. Koz³ow-skiego) bardzo prêdko nawi¹za³ œwietny kontakt z publiczno-œci¹. Ten wieczór na pewno pozostanie d³ugo we wspomnie-niach.

• Natomiast kolejny, filharmoniczny Koncert Rodzinny (18. I wsamo po³udnie) wype³ni³a kolêdami i pastora³kami KapelaGóralska Marcina Pokusy ze Œlemienia.

• W gwiazdkow¹ atmosferê wpisa³ siê te¿ po czêœci koncert(18. I wieczorem) Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia „Ama-deus”. Na koniec programu dyrektor Agnieszka Duczmal – z³o-¿ywszy ¿yczenia noworoczne – zaproponowa³a s³uchaczomwspólne zaœpiewanie kolêdy „Cicha noc”. Przedtem zabrzmia-³y: Kwintet fortepianowy g-moll Juliusza Zarêbskiego (w opraco-waniu na orkiestrê) z pianistk¹ Ew¹ Pob³ock¹ oraz utwory C.Saint-Saënsa, P. Sarasatego, G. Finzi, A. Benjamina i J. Brahm-sa (V i VI Taniec wêgierski). Solist¹ w tej czêœci by³ skrzypek Ja-ros³aw ¯o³nierczyk.

• 391. Koncert Poznañski (24. I) stworzy³ okazjê poznania ko-lejnego, wybitnego solisty s³ynnych Filharmoników Berliñskich.Pierwszy waltornista tej orkiestry Stefan Dohr wykona³ fenome-nalnie II Koncert na róg Ryszarda Straussa. Ponadto filharmo-nicy poznañscy pod batut¹ 28-letniego Eugene'a Tzigane'a,Amerykanina urodzonego w Japonii, zwyciêzcy ubieg³orocznegoMiêdzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. G. Fitelberga wKatowicach, zagrali Uwerturê Gra¿yny Bacewicz i IV Symfoniê„W³osk¹” F. Mendelssohna-Bartholdy`ego. Jak zwykle – bardzociekawie – o kompozytorach i wykonawcach opowiada³ Krzy-sztof Szaniecki. Dziêki temu, a nade wszystko za spraw¹ do-skona³ych wykonawców, doœæ trudny i bynajmniej nie karnawa-³owy program, publicznoœæ przyjê³a z aplauzem.

• Dwoje kolejnych m³odych polskich artystów-muzyków, ¿yj¹-cych od pewnego czasu poza granicami kraju, przedstawi³a(30. I) Filharmonia. Dyrygent Pawe³ Kotla ukoñczy³ klasê skrzy-piec w poznañskim liceum, studiowa³ dyrygenturê u Bogus³a-wa Madeya w Warszawie, po czym doskonali³ siê w zachodnio-europejskich szko³ach. W jego ¿yciorysie przewija siê plejadaznakomitoœci batuty, u których asystowa³ i s³ynnych orkiestr, zktórymi wspó³pracowa³. Tak¿e sopranistkê koloraturow¹ Kata-rzynê Dondalsk¹ nobilituj¹ wielkie nazwiska oraz nazwy scen iestrad europejskich i amerykañskich. Nam zaœpiewa³a dwies³ynne, weneckie karnawa³owe arie Victora Masse'a i JulesaBenedicta, wzbudzaj¹c umiarkowany entuzjazm. Równie¿ inter-pretacje orkiestrowych dzie³ Dworzaka (Uwertura „Karnawa³”) iKar³owicza („Epizod na maskaradzie”) pod batut¹ P. Kotli nieprzypad³y do gustu publicznoœci. Dopiero koñcz¹ca wieczór IISuita Szostakowicza ze znanym Walcem wywo³a³a iœcie karna-wa³owy nastrój. By³y wiêc owacje i bisy. Wprowadzenie do kon-certu wyg³osi³ Adam Banaszak. (rp)

NASZ UNIWERSYTET MUZYKA


A u l a k o n c e r t o w a

Z wyciêstwem za trzy punkty zakoñczylirozgrywki rundy zasadniczej siatkarzeII–ligowego zespo³u KU AZS UAM. W

ostatnim spotkaniu zdecydowanie pokonaliwy¿ej notowanych rywali z Sulechowa (3:1).Mecz zapowiada³ siê niezwykle interesuj¹co,bowiem oba zespo³y mia³y szansê wejœæ dopierwszej czwórki, która w najbli¿szych tygo-dniach walczyæ bêdzie o awans do I ligi. Ju¿od pierwszego gwizdka akademicy górowalinad rywalami. Przewagê kilku punktów wy-pracowa³ najlepszy tego dnia na boisku Bar-t³omiej Miszke, którego zagrywka za ka¿dymrazem zaskakiwa³a przeciwników. Solidnieprezentowa³ siê tak¿e œrodek dru¿yny pozna-niaków. W tej formacji brylowa³ Lech Karol-kiewicz. To w³aœnie kilka przys³owiowych „bu-

tów” – bloków punktowych – odebra³o chêædo gry najlepszemu wœród goœci – KarolowiHachule, by³emu zawodnikowi „Stilonu” Go-rzów, graj¹cego w przesz³oœci za granic¹,m.in. w Izraelu. Tradycyjnie ju¿ wysoki po-ziom prezentowa³ graj¹cy trener, Damian Li-siecki, który sprawnie dyrygowa³ zawodnika-mi. Trudne pi³ki w polu z ³atwoœci¹ odbiera³libero zespo³u, Szymon Œmietana. Sprawnepo³¹czenie tych elementów oznacza³o jedno– zespó³ AZS UAM nie móg³ tego spotkaniaprzegraæ.

Po zakoñczeniu rundy zasadniczej sytuacjazespo³u jest stabilna. Co prawda, ostatecznienasi zawodnicy nie walcz¹ o awans do I ligi,ale równie¿ nie grozi im spadek do ni¿szej ka-tegorii rozgrywek. Damian Lisiecki zdradza, ¿e

z nadziej¹ patrzy w przysz³oœæ. Wkrótce dru¿y-nê wzmocni¹ m³odzi i obiecuj¹cy siatkarze,którzy – dziêki odpowiedniej polityce prowa-dzonej w klubie i dobrej atmosferze wokó³siatkówki na UAM – coraz czêœciej pukaj¹ dobram uczelni. – Jesteœmy jedyn¹ mêsk¹ dru¿y-n¹ siatkarsk¹ w Poznaniu – podkreœla. – Cie-szymy siê równie¿ z tego, ¿e nasi zawodnicypo ukoñczeniu studiów graj¹ w innych zespo-³ach II–ligowych w ca³ym kraju. Z niecierpliwo-œci¹ czekamy na otwarcie nowej hali sporto-wej na Morasku, która pomieœci oko³o tysi¹caosób. W tym sezonie wielokrotnie by³o widaæ,¿e sala przy ul. M³yñskiej „pêka w szwach”podczas naszych meczów.

Adam Barabasz, Marcin Piechocki

NASZ UNIWERSYTET NA SPORTOWO


Niezmiennie wysoki poziom

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

FOT.

MA

CIEJ

MÊC

ZYÑ

SKI

FOT.

MA

CIEJ

NO

WA

CZYK

SPITSBERGEN Z BLISKA

Ca³oœæ dzienników z podró¿y prof. Jerzego Fedorowskiego, jego zdjêcia – strona internetowa www.zycie.amu.edu.pl

Zycie_UAM_02_2009_czb_web

Documents

Transcript of Zycie_UAM_02_2009_czb_web