Zmiany klimatyczne W obliczu zmieniającego się klimatu · ska pogodowe, wymieranie gatunków i...

W obliczu zmieniającego się klimatu

Zmiany klimatyczne

20

09

N

r 3

5

KOMISJA EUROPEJSKA

EFE_35_PL.indd C:1EFE_35_PL.indd C:1 10/14/09 2:27:14 PM10/14/09 2:27:14 PM

Europa z dużym zaangażowaniem stara się ograniczyć zmiany klimatyczne i

ich konsekwencje. Ponieważ skutki te będą drastyczne – ekstremalne zjawi-

ska pogodowe, wymieranie gatunków i prawdopodobna migracja milionów

ludzi – jasne jest, że w najbliższych dziesięcioleciach ludzie będą musieli się

przystosować do zmian na wiele różnych sposobów.

Obecnie zaledwie jedna trzecia państw członkowskich UE opracowała kom-

pletne strategie krajowe w dziedzinie adaptacji do zmian klimatycznych.

Wiosną ubiegłego roku Komisja opublikowała białą księgę zawierającą

propozycję ogólnej wspólnotowej strategii adaptacyjnej, która mogłaby

zostać wdrożona w 2013 roku. Jak opisano w jednym z artykułów, celem

działań jest stworzenie ogólnoeuropejskiej polityki w tym zakresie oraz

włączenie kwestii dostosowania się do zmian do wszystkich kluczowych

polityk wspólnotowych.

W innym artykule zastanawiamy się nad skutecznością europejskiego syste-

mu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) w przypadku niskich cen dwu-

tlenku węgla. Eksperci twierdzą, że system jest w stanie stawić czoła temu

wyzwaniu i przewidują, że rosnące ceny CO2 przyczynią się do opracowania

rozwiązań służących ograniczeniu emisji. W numerze opisano także unijne

plany stworzenia polityki w sprawie dzikiej przyrody, dotyczącej niewielkich,

lecz ważnych pod względem różnorodności biologicznej terenów.

Bioróżnorodność w UE nadal jest zagrożona. Zaledwie niewielka część licz-

nych gatunków i siedlisk chronionych na mocy unijnych przepisów dobrze

sobie radzi. Niemniej jednak dzięki wspólnotowym regulacjom w sprawie

ochrony środowiska oraz sieci Natura 2000 sytuacja kilku dużych gatunków

ssaków (np. wilków) znacząco się poprawiła. Rubryka „Ważne pytania” jest

poświęcona ośmiu nowym priorytetom w dziedzinie europejskiej bioróżno-

rodności, zebranym w „Przesłaniu z Aten”, oraz nowym wyzwaniom, takim

jak zmiany klimatyczne czy funkcje ekosystemów. Trwają prace nad określe-

niem (na początku przyszłego roku) nowych europejskich celów w zakresie

bioróżnorodności. Jedna z europejskich grup ekologicznych wzywa do

ustanowienia ambitnego celu, podczas gdy inna organizacja reprezentująca

właścicieli gruntów sądzi, że główna uwaga powinna zostać poświęcona

nadaniu większego znaczenia bioróżnorodności i ekosystemom.

© Okładka: istockphoto

Od redakcjiMagazyn Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska

ec.europa.eu/environment/news/efe/index_pl.htm

INFORMACJE OD REDAKCJIPrzyroda dla Europejczyków jest kwartalnikiem publikowanym przez Dyrekcję

ds. Środowiska Komisji Europejskiej. Czasopismo jest dostępne w języku angielskim,

francuskim, niemieckim, włoskim, hiszpańskim, polskim i greckim. Prenumerata jest

bezpłatna. Subskrypcji można dokonać przy pomocy formularza umieszczonego

w środku czasopisma lub na stronie internetowej pod adresem:

ec.europa.eu/environment/mailingregistration/main/mailing_reg.cfm

Redaktor naczelny: Carina Vopel.

Koordynator: Jonathan Murphy.

Aby uzyskać więcej informacji prosimy skontaktować się z Działem Komunikacji:

Faks: +32 2(0) 29-86327

Informacje i dokumenty: ec.europa.eu/environment/env-informa/Strona internetowa Przyrody dla Europejczyków:

ec.europa.eu/environment/news/efe/index_pl.htm

OCHRONA ŚRODOWISKA W INTERNECIE

Co robi Unia Europejska, aby chronić środowisko, czym jest zintegrowana polityka produktowa i jak uzyskać etykietę ekologiczną? Odpowiedzi na te pytania i nie tylko

można znaleźć na stronie internetowej DG ds. Środowiska:

ec.europa.eu/environment/index_pl.htm

UWAGA PRAWNAKomisja Europejska ani żadna osoba działająca w imieniu

Komisji nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne

skutki wykorzystania informacji zawartych w tej publikacji, ani za pomyłki, które mogły się pojawić, mimo starannego przygotowania i kontroli podczas drukowania publikacji.

Wydrukowano na papierze z recyklingu, wyróżnionym odznaką ekologiczną UE dla papieru graficznego

(ec.europa.eu/environment/ecolabel)

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2009 ISSN 1725-9800© Unii Europejskiej, 2009Zezwala się na kopiowanie tekstu pod warunkiem podania źródła. Zabrania się kopiowania fotografii (oraz ewentualnych ilustracji i schematów graficznych).Wydrukowano w Belgii

SPIS TREŚCI [ NR 35 ]

PRZYRODA DLA EUROPE JCZYKÓW [ 2009 NR 35 ]


Zmiany klimatyczne20

09

Nr

35

KOMISJA EUROPEJSKA

03 Stan europejskiej przyrody

Kontrola uwidoczniła wiele problemów

04 Zmiany klimatyczne


06 Przegląd polityki ochrony środowiska

Stan obecny

07 Dzika przyroda

Twórcy polityki dzikich terenów

08 WAŻNE PYTANIA

Co po roku 2010?

10 Stosunki UE–Stany Zjednoczone

Nauka obecną podstawą amerykańskiej polityki ochrony środowiska

11 Zielona infrastruktura

Komponując wspólnie przyrodniczą układankę

12 Handel uprawnieniami do emisji

EU ETS – dwutlenek węgla tani tylko tymczasowo

13 Biocydy

Z dala od szkodników i zarazków

14 LIFE

Intruz odesłany do domu

15 Kalendarz wydarzeń/Nowe publikacje

16 Wiadomości w skrócie • Zakaz handlu wyrobami z fok w UE

• Inauguracja Helsińskiego Forum Chemikaliów

• Chodź! Woda jest bardzo przyjemna!

©B

áli

nt

HA

LP

ER

N


03


Stan europejskiej przyrody

Opublikowany niedawno doku-

ment, określany mianem sprawoz-

dania wymaganego na mocy art. 17,

zawiera jak dotąd najbardziej szcze-

gółową ocenę stanu europejskich

obszarów i gatunków chronionych.

Raport, opisujący 216 rodzajów

siedlisk i ponad 1 180 gatunków

wymienionych w dyrektywie siedli-

skowej z 1992 roku, podsumowuje

wyniki uzyskane w 25 krajach UE

w latach 2001–2006. Dane zostały

podzielone na 11 regionów bioge-

ografi cznych. Analizą informacji za-

jęło się Europejskie Centrum Badań

nad Różnorodnością Biologiczną

(European Topic Centre on Biological

Diversity, ETC/BD).

Siedliska pod presjąWyniki przedstawione w sprawo-

zdaniu są niepokojące. Na pozio-

mie biogeografi cznym, zaledwie

17% unijnych typów siedlisk spełnia

wymogi zapisane w dyrektywie, tzn.

posiada „właściwy” stan ochrony.

W przypadku dwóch trzecich typów

siedlisk stan jest „niekorzystny–nie-

adekwatny” lub „zły” (oznaczany

odpowiednio za pomocą poma-

rańczowych i czerwonych świateł),

a w przypadku pozostałych nieznany.

W najtrudniejszej sytuacji znajdują

się typy siedlisk łąkowych, podmo-

kłych i przybrzeżnych. Niemniej

jednak w raporcie wspomniano

o znaczących różnicach w poszcze-

gólnych regionach. Żadne z atlan-

tyckich siedlisk nie uzyskało oceny

„właściwej”, w porównaniu z 20%

i 30% siedlisk w regionie śródziem-

nomorskim i alpejskim.

Jeśli chodzi o stan ochrony, oka-

zało się, że wszystkie powiązane

z rolnictwem rodzaje siedlisk mają

się znacznie gorzej niż pozostałe.

Wytłumaczeń dla tego zjawiska jest

kilka: od zmian skutkujących bar-

dziej intensywną i mniej przyjazną

dla przyrody produkcją rolniczą po

opuszczone lub słabo zagospoda-

rowane grunty rolne. W sprawozda-

niu podkreślono także negatywny

wpływ urbanizacji, turystyki i zmian

klimatycznych na siedliska podmo-

kłe i przybrzeżne.

Nieustające problemy gatunkówWyniki badań unijnych gatunków nie

są bardziej optymistyczne. Właściwy

stan ochrony zapewniono zaledwie

17% z nich, głównie w regionie

makaronezyjskim i alpejskim. Stan

53% gatunków jest „niekorzystny–

nieadekwatny”. Analizując stan

ochrony ośmiu głównych grup

gatunków, nie zauważono znaczą-

cych różnic. Niemniej jednak wiele

płazów i niektóre ssaki morskie

ewidentnie walczą o przetrwanie.

Autorzy sprawozdania, przygoto-

wanego w ramach dyrektywy siedli-

skowej, wspominają o trudnościach

związanych z formułowaniem wnio-

sków dotyczących gatunków z uwa-

gi na brak danych na temat niemal

jednej trzeciej badanego obszaru.

Stan większości regionów morskich

został określony jako „nieznany”;

podobnie było w przypadku po-

nad połowy gatunków zgłaszanych

przez cztery państwa z Europy

Południowej.

Sytuacja niektórych gatunków

chronionych na mocy dyrektywy

siedliskowej poprawia się w kilku

regionach UE. Dotyczy to między

innymi dużych ssaków, takich jak

wilk czy niedźwiedź brunatny,

a także różnych gatunków owadów

i roślin. Aczkolwiek nadal nie moż-

na powiedzieć, że populacja tych

i większości innych gatunków jest

zdrowa lub zrównoważona.

Sieć Natura 2000, utworzona

15 lat temu w celu ochrony siedlisk,

przyczyniła się do zapoczątkowa-

nia wielu pozytywnych tenden-

cji w przyrodzie, w szczególności

w obszarach, w których realizowa-

ne są projekty LIFE lub LIFE+ lub na

terenach objętych dyrektywą pta-

sią. Niemniej jednak – aby uzyskać

pewność co do ogólnych tenden-

cji – musimy poczekać do publi-

kacji kolejnego raportu Komisji na

temat stanu ochrony w 2013 roku.

Potrzebny jest lepszy system spra-

wozdawczości. Jednak największym

wyzwaniem dla Komisji jest prze-

konanie państw członkowskich do

większych inwestycji w ochronę

przyrody i poprawę sytuacji w znisz-

czonych obszarach.

„Na poziomie biogeografi cznym, zaledwie 17% unijnych typów siedlisk spełnia wymogi zapisane w dyrektywie, tzn. posiada »właściwy« stan ochrony”

Kontrola uwidoczniła wiele problemów

PRZYRODA: WYGRANI I PRZEGRANI

• Gatunki o rosnącej populacji: ryś euroazjatycki, bóbr europejski,

wydra europejska

• Zanikające siedliska: łąki, tereny podmokłe, wydmy

>

WIĘCEJ INFORMACJI

Sprawozdanie techniczne w sprawie art. 17

biodiversity.eionet.europa.eu/article17

Dyrektywa siedliskowa

ec.europa.eu/environment/nature/legislation/habitatsdirective/

index_en.htm

© B

áli

nt

HA

LP

ER

N

Najbardziej kompletne z opublikowanych dotychczas sprawozdań w sprawie ochrony przyrody wykazało, że sytuacja zaledwie jednej piątej chronionych przez UE siedlisk i gatunków jest dobra. W opracowaniu, obejmującym dane zebrane w 25 państwach członkowskich, podkreślono potrzebę lepszej ochrony europejskiej bioróżnorodności i zaproponowano przydatny wskaźnik umożliwiający ocenę przyszłych tendencji w przyrodzie.


04



Zmiany klimatyczne

Już dziś zmiany klimatyczne powodu-

ją nieuniknione, duże zmiany dotyka-

jące nasze środowisko, społeczeństwo

i gospodarkę. W ciągu ostatnich 30 lat

liczba oraz intensywność susz i powo-

dzi w Europie dramatycznie wzrosła.

Na całym świecie negatywne skutki

wspomnianych zmian są z każdym

rokiem coraz bardziej widoczne:

wysokie temperatury zwiększają

ryzyko wymierania gatunków i roz-

przestrzeniania się chorób zakaźnych,

topniejące lodowce mają wpływ na

dostawy wody i potęgują ryzyko

powodzi, a przymusowe migracje

z najbardziej zagrożonych terenów

mogą powodować konfl ikty i zakłó-

cać bezpieczeństwo.

Od 1998 roku Europę nawiedziło oko-

ło 100 poważnych powodzi, pociąga-

jąc za sobą 700 ofi ar śmiertelnych,

zmuszając ponad pół miliona ludzi

do ucieczki i powodując straty na

kwotę wielu miliardów euro. Problem

braku wody dotyka około 100 milio-

nów obywateli UE w ponad połowie

państw członkowskich.

Istnieje obawa, że na skutek zmian

klimatycznych ekstremalne zjawiska

pogodowe będą częstsze i bardziej

intensywne. To znacząco utrudni

pracę w sektorach takich jak rolnic-

two, energetyka, transport, opieka

zdrowotna czy turystyka. Zmiany

dotkną gospodarkę oraz społeczeń-

stwo poprzez wpływ na fi zyczne

i biologiczne elementy ekosystemów:

wodę, glebę, powietrze i różnorod-

ność biologiczną.

Dlatego też musimy nauczyć się prze-

widywać szkody wyrządzone przez

zmiany klimatyczne i podjąć odpo-

wiednie działania zapobiegawcze lub

łagodzące negatywne skutki, tj. pod-

jąć działania adaptacyjne. Wczesna

interwencja pozwoli zaoszczędzić

na naprawie szkód w przyszłości.

Przykłady działań adaptacyjnych to

wyhodowanie upraw odpornych na

susze, opracowanie sposobów bar-

dziej wydajnego wykorzystania wody

tam, gdzie tego surowca brakuje, oraz

wzmocnienie przybrzeżnych syste-

mów ochrony przeciwpowodziowej.

Odpowiedzialność za proces adapta-

cji nie może spoczywać wyłącznie

na osobach prywatnych czy fi rmach.

Jako że wpływ zmian znacząco różni

się w zależności od regionu, większość

strategii będzie musiała powstać na

szczeblu krajowym, regionalnym

lub lokalnym. Dotąd zaledwie nie-

wielka liczba państw członkowskich

UE opracowała strategie dotyczące

radzenia sobie ze skutkami zmian

klimatycznych. Aby zagwarantować

całościowe i strategiczne podejście,

Komisja Europejska zaprezentowała

białą księgę opisującą działania, któ-

re mogą wzmocnić Europę w obliczu

zmieniającego się klimatu.

Podejście UEW białej księdze zaproponowano

dwustopniową strategię służącą do-

stosowaniu UE do skutków zmian kli-

matycznych. Celem dokumentu jest

opracowanie unijnych ram działania

oraz dostarczenie narzędzi pozwala-

jących ocenić potrzeby i niezbędne

środki oraz podejmować decyzje

na właściwym szczeblu. Zadaniem

Unii Europejskiej będzie wspieranie

wysiłków państw członkowskich po-

przez zintegrowane i skoordynowane

podejście na poziomie UE. Zgodnie

z założeniem, dotychczasowe dzia-

łania mają zostać uzupełnione, a nie

zastąpione nowymi.

Pierwszy etap dotyczy okresu do

2012 roku, kiedy to zostaną opracowa-

ne podstawy dla bardziej komplek-

sowej unijnej strategii adaptacyjnej

na lata po 2013 roku. Działania w

pierwszym etapie obejmą cztery

kluczowe obszary. Pierwszy z nich

będzie dotyczył potrzeby zbudowa-

nia solidnej bazy wiedzy. Informacje

z całej Unii Europejskiej są niezbędne,

aby umożliwić podejmowanie sku-

tecznych decyzji. Pomimo że już dziś

dysponujemy znaczącą ilością infor-

macji, dane na temat wpływu zmian

klimatycznych są niewystarczające

i istotnie różnią się w poszczególnych

regionach. W związku z tym w białej

księdze zaproponowano utworzenie

Europejskiego Ośrodka Informacji

(European Clearing House), który peł-

niłby funkcję bazy danych na temat

wpływu zmian klimatycznych, trud-

ności i dobrych praktyk w dziedzinie

działań dostosowawczych i który

usprawniłby proces wymiany infor-

macji w całej Europie. Uruchomienie

systemu wymiany informacji plano-

wane jest na 2011 rok.

Po drugie, jako że zmiany klimatycz-

ne dotkną wiele sektorów, niezbędne

będzie włączenie działań dostoso-

wawczych do wszystkich kluczowych

polityk. Zmiany pogodowe będą miały

wpływ na rolnictwo i rybołówstwo, ale

także na plany infrastrukturalne i poli-

tykę w dziedzinie transportu, energii,

>

© Z

lep

oiz

on

.co

m

Ocieplenie, podnoszący się poziom wód, topniejące lodowce, pożary, powodzie i susze to tylko niektóre ze

zmian wywołanych przez zmiany klimatyczne. Nawet gdyby świat zaprzestał jutro emisji gazów cieplarnianych,

klimat zmieniałby się przez najbliższe dziesięciolecia. W kwietniu Komisja opublikowała propozycje dotyczące

całościowej strategii przygotowującej Unię Europejską do działań w obliczu zmian klimatycznych.


leśnictwa, różnorodności biologicz-

nej, wody i zdrowia. Włączenie inicja-

tyw adaptacyjnych do wspomnianych

obszarów polityki pozwoli w dłuższej

perspektywie ograniczyć zagrożenia

w poszczególnych sektorach.

Działania dostosowawcze będą tak-

że wymagały odpowiednich środ-

ków fi nansowych. Trzeci kluczowy

obszar dotyczy różnych publicznych

i prywatnych metod fi nansowania.

Propozycje zakładają lepsze wykorzy-

stanie dostępnych unijnych mechani-

zmów fi nansowych oraz stworzenie

nowych rozwiązań (np. ubezpieczeń)

i instrumentów rynkowych.

Wreszcie UE zwiększy wysiłki na rzecz

włączenia inicjatyw adaptacyjnych

do wszystkich polityk zewnętrznych

w celu wsparcia krajów najbardziej

dotkniętych zmianami klimatycz-

nymi oraz współpracy w zakresie

działań dostosowawczych z krajami

partnerskimi.

Ograniczenie emisji jest nadal niezbędne

Podczas gdy działania adaptacyjne

to ważny element strategii w obliczu

zmian klimatycznych, równie istotna

jest redukcja emisji gazów cieplar-

nianych (proces określany mianem

łagodzenia zmian klimatycznych).

Celem Unii Europejskiej jest ogra-

niczenie globalnej temperatury do

2°C powyżej poziomu sprzed indu-

strializacji, tzn. do granicy, powyżej

której zmiany klimatyczne mogą stać

się nieodwracalne. Oznacza to, że

w ciągu najbliższej dekady musimy

ustabilizować globalne emisje i do

2050 roku ograniczyć je do połowy

poziomu z 1990 roku.

UE zobowiązała się do szybkich dzia-

łań służących redukcji emisji gazów

cieplarnianych w postaci pakietu

energetyczno-klimatycznego przyję-

tego w grudniu 2008 roku. Wspólnota

dąży także do przekształcenia Europy

w społeczeństwo niskoemisyjne.

Niemniej jednak samo łagodzenie

zmian jest niewystarczające – skutki

zmian klimatycznych prawdopodob-

nie będą poważniejsze niż się spo-

dziewamy i wystąpią niezależnie od

podjętych działań.

Przyszłość

Dobra współpraca pomiędzy UE oraz

władzami krajowymi, regionalnymi

i lokalnymi będzie kluczem do sukcesu

pierwszego etapu zaproponowanych

działań adaptacyjnych. Komisja pla-

nuje utworzenie Zespołu kierującego

ds. oddziaływania i adaptacji (Impact

and Adaptation Steering Group, IASG),

którego zadaniem będzie wspieranie

koordynacji inicjatyw oraz czuwanie

nad postępem prac. Członkami tego

organu konsultacyjnego będą eks-

perci z państw członkowskich UE za-

angażowani w tworzenie krajowych

i regionalnych planów adaptacyjnych.

Będą oni współpracowali z przedsta-

wicielami społeczeństwa obywatel-

skiego, świata nauki oraz biznesu.

Prace grupy wesprą techniczne ze-

społy robocze.


05f eatureZmiany klimatyczne

© iS

tock

ph

oto

WIĘCEJ INFORMACJI

Komisja przedstawiła ponadto trzy dokumenty na temat wpływu zmian klimatycznych na rolnictwo, wodę, wybrzeża, gospodarkę morską oraz zdrowie. Więcej informacji w sprawie białej księgi i dodatkowych doku-mentów można znaleźć pod poniższymi adresami:

Strona internetowa Komisji na temat adaptacji do zmian klimatu

www.ec.europa.eu/environment/climat/adaptation/index_en.htm

Biała księga w sprawie adaptacji do zmian klimatu

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri= CELEX:52009DC0147:EN:NOT

Rolnictwo i zmiany klimatyczne

http://ec.europa.eu/agriculture/climate_change/index_en.htm

Zdrowie i zmiany klimatyczne

http://ec.europa.eu/health/ph_threats/climate/climate_en.htm

Kwestie związane z wodą, wybrzeżami i gospodarką morską

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri= CELEX:52009SC0386:EN:NOT



06

EPR rozpoczął się w 2003 roku. Jego

celem było przedstawienie głównych

zmian w polityce ochrony środowi-

ska w UE w mijających 12 miesiącach.

Co roku opisywane są także postępy

w czterech priorytetowych obszarach

określonych w ramach Szóstego planu

działania na rzecz ochrony środowiska

(2002–2012).

W komunikacie podsumowano nie-

dawne postępy w dziedzinie polityki

ochrony środowiska, najnowsze ini-

cjatywy i przyszłe wyzwania. Do szó-

stego wydania dołączono dwa ponad

200-stronicowe aneksy dostarczające

szczegółowych informacji na temat

tendencji środowiskowych oraz poli-

tyk na szczeblu unijnym i krajowym.

Informacje dotyczą sześciu obszarów:

zmian klimatycznych i energii, przyro-

dy i różnorodności biologicznej, środo-

wiska i zdrowia, zasobów naturalnych

i odpadów, środowiska i gospodarki

oraz wdrożenia.

Środowisko priorytetem działańEPR 2008 będzie ostatnim przeglądem

dokonywanym przez obecną Komisję

i Parlament. W dokumencie zaznaczo-

no, że na skutek rosnącego zaniepoko-

jenia zmianami klimatycznymi, utratą

różnorodności biologicznej i kurczący-

mi się zasobami naturalnymi ochrona

środowiska stała się kluczowym tema-

tem europejskiej polityki.

Autorzy przeglądu stwierdzają, że

Europa podjęła w 2008 roku szereg

działań w kierunku stworzenia nisko-

emisyjnej, oszczędnie zarządzającej

zasobami gospodarki. Między innymi

Parlament i Rada przyjęły w grudniu

pakiet energetyczno-klimatyczny,

na mocy którego UE zobowiązuje się

ograniczyć do 2020 roku emisje gazów

cieplarnianych o przynajmniej 20%

w porównaniu z poziomem z 1990 roku

oraz zwiększyć udział energii odnawial-

nej do 20%.

W ubiegłym roku podjęto także szereg

inicjatyw politycznych w dziedzinie

zmian klimatu. Zgodzono się m.in. na

włączenie – od 2012 roku – lotnictwa do

unijnego systemu handlu uprawnienia-

mi do emisji, ustanowiono nowe cele

zakładające ograniczenie emisji dwu-

tlenku węgla przez samochody oraz

utworzono nowy fundusz (GEEREF)

udzielający pomocy w dziedzinie efek-

tywności energetycznej i energii odna-

wialnej krajom rozwijającym się.

W EPR 2008 opisano także ważne dzia-

łania służące ochronie różnorodności

biologicznej. Można do nich zaliczyć:

rozszerzenie sieci Natura 2000, inicja-

tywy Komisji na rzecz ochrony lasów

na świecie oraz lepszą ochronę ssaków

morskich. Pierwsze wnioski sformuło-

wane w ramach badania TEEB na temat

ekonomii ekosystemów i bioróżnorod-

ności pokazują, że jeśli nie zostaną pod-

jęte żadne działania, globalne koszty

związane z utratą leśnych funkcji eko-

systemów w latach 2000–2050 wyniosą

około 28 miliardów euro rocznie.

W ubiegłym roku UE rozwinęła politykę

środowiskową w wielu innych dzie-

dzinach. Stworzono nowe inicjatywy

w sprawie zanieczyszczenia powietrza

oraz zrównoważonej produkcji i kon-

sumpcji, podjęto działania na rzecz

rozpowszechnienia

recyklingu oraz rozsze-

rzono przepisy UE tak,

aby obejmowały cały

cykl wodny. Ponadto

w życie weszły regula-

cje w sprawie chemi-

kaliów REACH.

Wyzwania i szanseNiemniej jednak w najnowszym EPR

zaznaczono, że należy uczynić znacz-

nie więcej, aby stawić czoła pozostałym

wyzwaniom środowiskowym. Przede

wszystkim państwa członkowskie mu-

szą w pełni wdrożyć istniejące przepisy

środowiskowe. W 2008 roku Komisja

wsparła ten proces poprzez połączenie,

uproszczenie i rozjaśnienie unijnych

regulacji.

Autorzy EPR 2008 wspominają o ne-

gatywnym wpływie globalnego kry-

zysu fi nansowego. Dodają jednak, że

kryzys stwarza wspaniałą okazję do

uczynienia naszej gospodarki bardziej

ekologiczną, co otworzy drogę do ni-

skoemisyjnego i „zasobooszczędnego”

wzrostu.

Stan obecny

Przegląd polityki ochrony środowiska

>

WIĘCEJ INFORMACJI

DG ds. Środowiska – strona internetowa przeglądu

polityki ochrony środowiska

ec.europa.eu/environment/policyreview.htm

© iS

tock

ph

oto

W przeglądzie polityki ochrony środowiska 2008 (Environment Policy Review, EPR) Komisja Europejska opisuje niedawne ważne osiągnięcia, takie jak przyjęcie unijnego pakietu w sprawie energii i klimatu. W dokumencie przedstawiono szanse na uczynienie gospodarki bardziej przyjazną dla środowiska oraz ogromne wyzwanie związane z wdrożeniem istniejących unijnych przepisów środowiskowych. Ponadto opracowanie zawiera około 30 kluczowych wskaźników UE, nowe ilustracje i szczegółowe tabele krajowe dotyczące tendencji śro-dowiskowych, a także przegląd najnowszych zmian w polityce środowiskowej w poszczególnych państwach członkowskich.

Nowości w EPR 2008➜ Szczegółowe tabele na temat

tendencji środowiskowych w

poszczególnych krajach

➜ Wykresy dotyczące np. problemu

braku wody, emisji CO2 przez nowe

samochody oraz reformy podatku

ekologicznego


WIĘCEJ INFORMACJI

Przesłanie z Pragi

www.wildeurope.org

Sprawozdanie Parlamentu Europejskiego w sprawie dzikiej

przyrody w Europie

www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=REPORT&reference=

A6-2008-0478&language=EN


Dzika przyroda 07

Dzikie tereny i obszary dzikiej przyrody stanowią zaledwie jeden procent powierzchni Europy

i w dużej mierze były zaniedbywane. Niemniej jednak podejmuje się teraz działania służące ich

ochronie, jako że stanowią one nasze dziedzictwo naturalne, biorąc pod uwagę ich bioróżnorodność

oraz usługi ekosystemowe. Według uczestników konferencji zorganizowanej niedawno w Pradze, celem

jest wypracowanie ogólnoeuropejskiego podejścia do ochrony obszarów dzikiej przyrody.

Twórcy polityki dzikich terenów

© Is

tock

ph

oto

Europejskie, nietknięte tereny są ma-

leńkie w porównaniu z rozległymi po-

łaciami dziewiczej ziemi w Ameryce

Północnej, na Syberii i w regionie

Amazonki. Jednak coraz większa grupa

ekologów uważa, że nasze własne „ob-

szary dzikiej przyrody” (obejmujące ob-

szary podmokłe, obszary morskie oraz

lasy pierwotne) są niezwykle cenne

i zasługują na znacznie lepszą ochronę.

W Rumunii i Bułgarii znajduje się

400 000 hektarów dziewiczej pusz-

czy, a duża powierzchnia Finlandii

i Szwecji pokryta jest lasami boreal-

nymi. Nawet silnie uprzemysłowio-

ne państwa takie jak Zjednoczone

Królestwo czy Niderlandy mogą się

poszczycić niewielkimi, rozproszo-

nymi obszarami dzikiej przyrody.

W sumie obszary te stanowią mniej

niż jeden procent powierzchni UE.

Eksperci są jednak przekonani, że przy

odpowiedniej woli politycznej odsetek

ten mógłby być wyższy.

Dzikie i cenne Rośnie świadomość dotycząca ogrom-

nej wartości dzikiej przyrody. Obszary

te mogą pomóc w powstrzymaniu

utraty bioróżnorodności. Ponadto dają

naukowcom niezwykłą możliwość ob-

serwowania z bliska naturalnych pro-

cesów. Dostarczają nam także wiele

różnych usług, takich jak oczyszczanie

wody i powietrza, oraz przyczyniają się

do łagodzenia zmian klimatycznych

i adaptacji do nich.

W lutym Parlament Europejski znaczną

większością głosów zatwierdził spra-

wozdanie w sprawie obszarów dzikiej

przyrody w Europie. Autorzy raportu

wezwali do lepszej ochrony dzikich

obszarów – za pomocą środków takich

jak inwentaryzacja, badania naukowe

i podnoszenie świadomości – oraz do

odpowiedniego fi nansowania działań

w tym zakresie.

Pod koniec maja w Pradze czeska prezy-

dencja była gospodarzem dwudniowej

konferencji na temat „Dzikich terenów

i dużych obszarów dzikiej przyrody

w Europie”, zorganizowanej przy

wsparciu Komisji Europejskiej. 250

uczestników spotkania, pochodzących

z 40 krajów, dyskutowało na tematy

związane ze zdefi niowaniem, zarzą-

dzaniem i ochroną istniejących dzikich

terenów. Konferencja zakończyła się

opracowaniem 24-punktowej deklara-

cji podkreślającej potrzebę stworzenia

polityki i zwiększania świadomości w tej

dziedzinie. Uczestnicy podkreślali także

o konieczność powiązania dzikich tere-

nów z siecią Natura 2000 oraz z europej-

ską polityką rolną, leśną i rybołówstwa.

Plan dla europejskich dzikich terenów W deklaracji podsumowującej konfe-

rencję zalecono ochronę pozostałości

dzikich terenów oraz zaznaczono, że

dużym połaciom „prawie natural-

nych” obszarów można by przywrócić

ich pierwotny stan. Ponadto wezwano

do odtworzenia dzikiej przyrody w naj-

bardziej rozwiniętych krajach Europy

wszędzie tam, gdzie istnieje taka po-

trzeba, oraz podkreślono zdolność

dziewiczych obszarów do przetrwania

bez interwencji człowieka.

Komisja rozważa obecnie sformułowanie

skoordynowanej polityki w sprawie dzi-

kich obszarów. Do końca tego roku

powstaną dwa opracowania na tem-

at dzikiej przyrody – jedno obejmie

szerokie defi nicje pojęć oraz oceni

gospodarcze znaczenie takich ter-

enów, a drugie skupi się na kwestii

lasów. Prace nad zaleceniami prask-

iej konferencji będą kontynuowane w

ramach platformy Wildland Support

Network (Sieć Wsparcia Dzikich

Terenów). Ogólna strategia powsta-

nie w ramach Wild Europe Initiative

(Inicjatywa Dzika Europa).

„Coraz większa grupa ekologów uważa, że nasze własne »obszary dzikiej przyrody« są niezwykle cenne i zasługują na znacznie lepszą ochronę”

CZYM SĄ DZIKIE TERENY?

To rozległe połacie obejmujące

lądowe i/lub morskie siedliska

naturalne oraz procesy

ekologiczne, które w dużej mierze

nie zostały zmienione w wyniku

działalności człowieka. „Obszary

dzikiej przyrody” są często

mniejsze i bardziej rozproszone,

a ich warunki naturalne uległy

zmianie.


08

OPINIE – EUROPEJSKIE FORUM SIEDLISKOWE (EHF)

„Europejskie Forum Siedliskowe (European Habitats Forum, EHF) jest platformą skupiającą 17 sieci organizacji działających na rzecz ochro-ny przyrody, zajmującą się promowaniem i rozwojem unijnej polityki różnorodności biologicznej. EHF lobbowało na rzecz osiągnięcia celu zakładającego zatrzymanie utraty bioróżnorodności do 2010 roku przez UE i państwa członkowskie. Najprawdopodobniej założenia tego w du-żym stopniu nie uda się zrealizować.

Nie jest jeszcze za późno, aby poprawić sytuację różnorodności bio-logicznej w Europie do 2010 roku. Z drugiej strony, nadszedł moment opracowania nowych ram politycznych na okres po 2010 roku. EHF dostrzega szereg kluczowych kwestii, które powinny zostać uwzględ-nione w unijnej polityce bioróżnorodności w kolejnych latach. Są to m.in. nowe, ambitne założenia polityczne na 2020 rok oraz wymierne zadania, które obejmują szerszy zakres niż tylko zatrzymanie utraty bioróżnorodności i których celem powinno być odwrócenie obecnych tendencji poprzez poprawę sytuacji i odbudowę ekosystemów.

Europa musi wykorzystać osiągnięcia i wysokie standardy zapisane w obowiązujących przepisach unijnych, w szczególności w dyrekty-wach ptasiej i siedliskowej, poprzez zdecydowane wdrażanie i egze-kwowanie prawa, oraz odpowiednie fi nansowanie. Ważne jest także, aby łagodzenie zmian i działania dostosowawcze oparte na funkcjach ekosystemów zostały włączone do wszystkich unijnych lub globalnych polityk w zakresie zmian klimatycznych. Ponadto istotne jest ustano-wienie ograniczeń dotyczących konsumpcji i zużycia surowców, energii i przestrzeni.

UE powinna dążyć do większej integracji potrzeb związanych z ochroną różnorodności biologicznej i ekosystemów z politykami sektorowymi. Oznacza to radykalne reformy wszystkich ważnych polityk, takich jak Wspólna Polityka Rolna (WPR), Wspólna Polityka Rybołówstwa (WPR), a także polityk regionalnych, pomocowych i handlowych, w celu wyeli-minowania ich negatywnego wpływu na różnorodność biologiczną.

EHF opowiada się za utworzeniem ekologicznej infrastruktury wokół i poza obszarami chronionymi. Cel ten można osiągnąć dzięki zintegro-wanemu planowaniu przestrzennemu i wysokiej jakości ocen oddzia-ływania na środowisko w całej UE. Forum wzywa także do „załatania legislacyjnych dziur”, np. w dziedzinie gatunków inwazyjnych, ochrony gleby oraz ochrony bogatej i unikalnej różnorodności biologicznej na unijnych terenach zamorskich i w regionach najbardziej oddalonych.

Wreszcie, EHF opowiada się za utworzeniem nowych ram gospodar-czych, w pełni uwzględniających wartość (dzikiej) przyrody i ograni-czających negatywny wpływ UE na środowisko. Reformy wymaga także budżet UE tak, aby zarówno w Unii, jak i poza nią fi nansowane działania faktycznie służyły ekologicznemu, zrównoważonemu rozwojowi.”

Autorzy niedawno opublikowanego raportu okresowego

(dotyczącego postępów od czerwca 2006 roku),

opracowanego w ramach Planu działania w dziedzinie ochrony

bioróżnorodności, twierdzą, że pomimo znaczących inwestycji,

włączenie tematyki ochrony bioróżnorodności i ekosystemów

do innych polityk sektorowych nadal stanowi duże wyzwanie.

Istnieje także potrzeba utworzenia systemu oceny funkcji

ekosystemów właściwego dla różnych sektorów polityki.

Wnioski te są zbieżne z treścią innego rozbudowanego

sprawozdania na temat różnorodności biologicznej

w UE obejmującego lata 2001–2006, w którym ponownie

przedstawiono skalę problemu w kontekście ochrony

przyrody. W raporcie napisano, że właściwy stan ochrony

udało się zapewnić zaledwie niewielkiemu odsetkowi z około

1 150 gatunków i 200 rodzajów siedlisk chronionych na mocy

unijnych przepisów.

Na szczęście pojawiają się także informacje, że niektóre duże

gatunki, takie jak wilk czy bóbr, zwiększają swoje populacje

w całej Europie. Naukowcy przypisują te małe, lecz ważne

sukcesy unijnym przepisom w sprawie ochrony przyrody

oraz sieci Natura 2000, które stanowią filary unijnej polityki

ochrony różnorodności biologicznej. Niemniej jednak państwa

członkowskie muszą uczynić znacznie więcej, żeby zapewnić

ochronę zagrożonym gatunkom i siedliskom.

Debata w Atenach

W konferencji ateńskiej, zorganizowanej przez DG

ds. Środowiska w dniach 27 i 28 kwietnia wzięło udział około

300 przedstawicieli zainteresowanych stron. Celem spotkania

było zapoczątkowanie debaty służącej określeniu unijnych celów

i kluczowych kwestii dotyczących ochrony bioróżnorodności

na okres po 2010 roku. Wśród uczestników byli przedstawiciele

państw członkowskich, organizacji międzynarodowych

i ekologicznych organizacji pozarządowych.

Dyskutanci zastanawiali się nad możliwościami poprawy

wyników państw członkowskich i UE w kontekście unijnego

zobowiązania z 2001 roku zakładającego zatrzymanie utraty

różnorodności biologicznej do końca dekady.

Wnioski wypracowane przez równoległe grupy robocze,

dotyczące różnych kwestii związanych z różnorodnością

biologiczną, zostały przedstawione w ośmiopunktowym

Już dziś wiadomo, że UE nie będzie w stanie zrealizować celu zakładającego wstrzymanie utraty róż-norodności biologicznej do 2010 roku. W związku z tym twórcy polityki wspólnotowej, zainspirowani wnioskami z konferencji w Atenach, pracują obecnie nad nową wizją i ambitnymi założeniami w sprawie ochrony bioróżnorodności, które będą zarówno jasne, jak i wymierne. Komisja Europejska chce oży-wić unijną politykę w dziedzinie bioróżnorodności, czyniąc ją uniwersalnym priorytetem politycznym, przy jednoczesnym uwzględnieniu nowych wyzwań związanych z ograniczaniem zmian klimatycznych i utrzymaniem funkcji ekosystemów. Jedna z instytucji skupiających organizacje zajmujące się ochroną przyrody wzywa do ustanowienia nowego, ambitnego celu w dziedzinie różnorodności biologicznej na 2020 rok. Zdaniem innej organizacji, reprezentującej właścicieli gruntów, UE powinna poświęcać więcej uwagi bioróżnorodności i ekosystemom.

Bioróżnorodność

Co po roku 2010?


WAŻNE PYTANIA

Zoltan Waliczky p.o. Przewodniczącego, Europejskie Forum Siedliskowe (EHF)

WAŻNE PYTANIA


09

„Przesłaniu z Aten”. Podkreślono w nim znaczenie informowania

o wadze problemu utraty bioróżnorodności, potrzebę

myślenia skoncentrowanego raczej na ochronie ekosystemów

niż gatunków, oraz konieczność przeznaczenia dostępnych

środków na projekty poświęcone ochronie przyrody.

Priorytety działań UE

W przesłaniu poruszono kilka kluczowych kwestii związanych

z ochroną różnorodności biologicznej. Pierwszą z nich są

zmiany klimatyczne, których wpływ na utratę bioróżnorodności

jest ogromny. Coraz wyraźniej widać, że problem utraty

bioróżnorodności nie może zostać rozwiązany bez działań

w zakresie zmian klimatycznych i odwrotnie.

Drugą kwestią jest związek pomiędzy ochroną przyrody

a funkcjami ekosystemów, które są niezbędne do utrzymania

życia na Ziemii. Wspomniane funkcje to produkcja żywności,

czysta woda, zdrowa gleba i wychwytywanie dwutlenku

węgla. Autorzy opracowania „Ekonomia ekosystemów

i bioróżnorodności” (TEEB), twierdzą, że utrata samych tylko

leśnych funkcji ekosystemów w latach 2000 –2050 będzie

kosztować rocznie około 28 miliardów euro.

Debata obejmie także szereg innych elementów, które

zostaną wykorzystane do oceny postępów w dziedzinie

ochrony różnorodności biologicznej. Wśród nich znajdują

się prace na temat oceny stanu ochrony siedlisk i gatunków

chronionych przepisami dyrektywy siedliskowej, nowe

zalecenia polityczne sformułowane w raporcie wstępnym TEEB,

ocena stanu bioróżnorodności dokonana przez Europejską

Agencję Środowiska oraz polityka UE w dziedzinie rolnictwa

i rybołówstwa.

Oczekuje się, że nowa, długoterminowa polityka UE, wizja

oraz założenia służące ochronie przyrody i różnorodności

biologicznej oraz przywróceniu funkcji przyrody w celu poprawy

dobrobytu ludzi, zostaną przedstawione przez nową Komisję

na początku 2010 roku, w czasie hiszpańskiej prezydencji UE.

Będzie to znaczący wkład w prace na rzecz nowych, globalnych

celów w zakresie ochrony bioróżnorodności, które zostaną

określone w październiku podczas dziesiątej Konferencji stron

konwencji o ochronie różnorodności biologicznej oraz podczas

specjalnego spotkania poświęconego bioróżnorodności na

forum Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych.

WIĘCEJ INFORMACJI

DG ds. Środowiska – strona internetowa na temat różnorodności

biologicznej

ec.europa.eu/environment/nature_biodiversity/index_en.htm

Europejska Organizacja Właścicieli Ziemskich

www.elo.org

Europejskie Forum Siedliskowe

www.eurosite.org/en-UK/content/european-habitats-forum


WAŻNE PYTANIA

OPINIE – Europejska Organizacja Właścicieli Ziemskich (ELO)

„Środowisko pełni ważne funkcje (np. zapewnia produkcję żywności), od których zależy życie ludzi. Niemniej jednak rozwój i działalność ludzkości spowodowały znaczące problemy praktyczne, przede wszystkim zmiany klimatyczne i utratę różnorodności biologicznej. Wyzwania na przyszłość obejmują lepsze pogodzenie naszych działań z przyrodni-czymi funkcjami ekosystemów.

Niewystarczająca podaż usług środowiskowych może być postrzegana jako klasyczny przykład zawodności rynku, dotykający większość europejskich obszarów lądowych. Skala problemu jest w dużej mierze niedoszacowana, a tworzone polityki są nieadekwatne. Krótko mówiąc, osoby zarządzające gruntami w Europie nie zapewniają odpowied-niego poziomu usług środowiskowych, a społeczeństwo jest coraz bardziej zaniepokojone pojawiającymi się problema-mi, szczególnie utratą różnorodności biologicznej.

ELO uważa, że produkcja żywności i środowisko to zależne od siebie aspekty przyrody. Zrównoważona produkcja żywności zależy, między innymi, od czystej wody i powietrza, żyznych gleb i różnorodności genetycznej. Intensywne wykorzysta-nie ziem ma bezpośredni wpływ na środowisko. Szacuje się, że zmiany klimatyczne będą negatywnie oddziaływać na środowisko, a zatem także na produkcję żywności. Według ostrożnych przewidywań, globalny system produkcji żyw-ności będzie musiał zwiększyć się dwukrotnie, aby wykarmić dodatkowe 3,5 miliarda ludzi w 2050 roku.

W związku z tym właściciele ziem będą w naturalny sposób odpowiadać na sygnały rynkowe w celu zwiększenia sprzedaży. W niektórych przypadkach nie zauważą, że ich działania będą wywierać coraz większą presję na delikatne ekosystemy i różnorodność biologiczną. Sytuację tę można zmienić poprzez wdrożenie długoterminowych systemów zachęt, określających w jasny sposób koszty i korzyści, które będą motywować prywatnych właścicieli gruntów do działania.

Od XX wieku, w wyniku wzrostu populacji świata oraz rozwoju gospodarczego, coraz większe połacie ziemi są wykorzystywane do celów rolniczych. W związku z tym musiała wzrosnąć intensywność eksploatacji ekosystemów terenów rolniczych, a rynkowe potrzeby ludzkości uzyskały pierwszeństwo nad nierynkowymi funkcjami środowiska. Należy zatem przywrócić dawną równowagę, ujmując koszty ponoszone przez środowisko w kosztach produkcji żywności przez ekosystemy. Uznanie rzeczywistej sytuacji byłoby ważnym krokiem na drodze do naprawy trwającego od wielu lat braku równowagi.

Ustanawianie ambitnych celów to tylko jedna strona medalu. UE powinna poświęcić więcej uwagi ochronie bioróżnorodności i ekosystemów, aby odwrócić dominujący, negatywny trend rynkowy związany z dostarczaniem usług środowiskowych. ”

Thierry de l’EscailleSekretarz Generalny/Prezes,

Europejska Organizacja Właścicieli Ziemskich (ELO)



© iS

tock

ph

oto

Po latach ignorowania zmian klima-

tycznych Stany Zjednoczone starają

się nadrobić stracony czas. Jedną

z pierwszych inicjatyw Prezydenta

Obamy było nominowanie na ważne

stanowiska wielu ekspertów posia-

dających solidną wiedzę naukową

i środowiskową, w tym na pozycję

dyrektora amerykańskiej Agencji

Ochrony Środowiska (Environmental

Protection Agency).

Pod koniec czerwca 2009 roku Izba

Reprezentantów przyjęła amerykań-

ską ustawę w sprawie czystej energii

i bezpieczeństwa (American Clean

Energy and Security Act, ACESA), która

zakłada ograniczenie do 2020 roku

emisji gazów cieplarnianych o 17%

w porównaniu z poziomem z 2005

roku. Działania te wpisują się w pre-

zydencką obietnicę podjęcia zdecy-

dowanych działań w kwestii zmian

klimatycznych. Jeśli zostanie zatwier-

dzona przez Senat, ustawa ta będzie

najbardziej spójnym i komplekso-

wym amerykańskim aktem prawnym

w sprawie energii i środowiska, wpro-

wadzającym największą gospodarkę

świata na drogę ku niskoemisyjnej

przyszłości. Stany Zjednoczone rozwa-

żają także walkę ze zmianami klimatu

poprzez wprowadzenie systemu han-

dlu uprawnieniami do emisji (na wzór

unijnego systemu ETS).

Świat patrzy na Stany Zjednoczone UE cieszy się z podjętych inicjatyw,

lecz chciałaby, aby Stany Zjednoczone

działały szybciej i ustanowiły bardziej

ambitne cele redukcji emisji gazów cie-

plarnianych. Zwiększyłoby to szanse

na przyjęcie w grudniu w Kopenhadze

globalnego, prawnie wiążącego po-

rozumienia w sprawie zmian klima-

tycznych zastępującego Protokół

z Kioto. Ponadto zobowiązanie Stanów

Zjednoczonych zachęciłoby do

podobnych działań inne duże kraje

rozwinięte, takie jak Japonia, Australia i

Kanada, oraz gospodarki wschodzące,

np. Meksyk, Chiny i Indie.

Krytycy ustawy ACESA twierdzą, że

organizacje lobbujące w imieniu sek-

tora energetyki i rolnictwa znacząco

osłabiły przepisy oraz że podjęte dzia-

łania pozwolą ograniczyć emisje ga-

zów cieplarnianych zaledwie o 4% w

porównaniu do emisji UE z 1990 roku.

Niemniej jednak jasne jest, że przy

pomocy wspomnianych przepisów

Stany Zjednoczone próbują osiągnąć

cel, który UE zrealizowała, przyjmując

w styczniu 2008 roku pakiet energe-

tyczno-klimatyczny, tj. określić cele

dotyczące udziału energii odnawialnej

i wydajności energetycznej. Ustawa bę-

dzie prawdopodobnie pełniła rolę ram

prawnych dla przyszłej amerykańskiej

polityki w sprawie klimatu i energii.

Ponadto nowe przepisy są sygnałem

dla świata, że Stany Zjednoczone

wreszcie rozpoczęły poważną walkę

ze zmianami klimatycznymi.

Także chemikaliaPowiew świeżości jest zauważalny

także w innych obszarach amerykań-

skiej polityki ochrony środowiska.

Amerykańscy politycy dokonali analizy

unijnych, wprowadzonych w trosce

o zdrowie i bezpieczeństwo obywa-

teli przepisów w sprawie chemikaliów

REACH, obowiązujących od czer-

wca 2007 roku. W lutym ubiegłego

roku udział przedstawicieli Stanów

Zjednoczonych w konferencji ONZ

poświęconej rtęci był znakiem, że kraj

ten nie przeciwstawia się już zawarciu

międzynarodowego, prawnie wiążące-

go porozumienia w tej kwestii.

W Stanach Zjednoczonych nadal ak-

tywna jest duża grupa środowisko-

wych sceptyków, niemniej jednak

wydarzenia od stycznia tego roku

świadczą o ogromnej zmianie podej-

ścia całego narodu do ekologii. Jest

jasne, że Stany Zjednoczone chcą

naśladować UE w jej dążeniach do

redukcji emisji gazów cieplarnianych

i stworzenia gospodarki niskoemisyj-

nej. Kraj ten zrozumiał, że stworzenie

optymalnej polityki środowiskowej

pozwoli stworzyć zielone miejsca

pracy i dostarczy czystą energię, co

z kolei przyczyni się do poprawy sy-

tuacji gospodarczej. Po obu stronach

Atlantyku istnieje wola, aby wspólnie

wyznaczyć wizję wykonalnych, prak-

tycznych i oszczędnych rozwiązań

w dziedzinie środowiska.

AMERYKAŃSKA USTAWA W SPRAWIE CZYSTEJ ENERGII I BEZPIECZEŃSTWA

● ograniczenie do 2020 roku emisji gazów cieplarnianych

o 17% w porównaniu z poziomem z 2005 roku

● utworzenie ekologicznych miejsc pracy

● redukcja emisji zaledwie o 4% w porównaniu z poziomem

emisji z 1990 roku

Stosunki UE–Stany Zjednoczone10

WIĘCEJ INFORMACJI

Dwustronne unijno-amerykańskie stosunki w dziedzinie ochrony środowiska

ec.europa.eu/environment/international_issues/relations_usa_en.htm

Amerykański program badawczy „Global Change” (globalne zmiany)

www.globalchange.gov/

>

Nauka obecną podstawą amerykańskiej polityki ochrony środowiskaLiczne spotkania pomiędzy kluczowymi przedstawicielami UE i Stanów Zjednoczonych na początku tego roku świadczą o nowej determinacji do lepszej współpracy w dziedzinie pilnych problemów środowiskowych. Cieplejsze transatlantyckie relacje w zakresie ochrony środowiska wynikają z bardziej „ekologicznej” postawy nowej administracji Prezydenta Baracka Obamy oraz z coraz powszechniejszego w Stanach Zjednoczonych poglądu, że konieczne są szybkie działania w kwestii zmian klimatycznych.



Zielona infrastruktura

„Zielona infrastruktura” to amerykań-

skie wyrażenie określające specjalną

sieć łączącą różne tereny zielone.

Natura 2000, unijna sieć obejmująca

ponad 25 000 obszarów chronionych,

stanowi podstawowe ogniwo europej-

skiej zielonej infrastruktury. Jej głów-

nym celem jest ochrona i odbudowa

bogatego dziedzictwa naturalnego

Europy oraz ponowne połączenie sie-

dlisk przyrodniczych, które zostały roz-

dzielone przez intensywne rolnictwo,

sieci transportowe i urbanizację.

Chociaż inicjatywy takie jak Natura

2000 już dziś odgrywają ważną rolę

w kontekście problemu coraz bardziej

rozproszonych siedlisk przyrodniczych,

należy poczynić dalsze wysiłki tak, aby

fl ora i fauna miały wystarczająco dużo

przestrzeni na interakcję oraz żeby

ekosystemy mogły spełniać swoje

podstawowe, ważne dla ludzi funkcje.

Wyzwanie zakładające integrację ob-

szarów Natura 2000 z otoczeniem było

niedawno omawiane przez polityków,

badaczy, przedstawicieli organizacji

pozarządowych i innych zaintereso-

wanych stron podczas warsztatu zor-

ganizowanego w Brukseli.

W ostatnich latach opracowano plany

służące połączeniu licznych rozproszo-

nych obszarów cennych przyrodniczo

poprzez zalesianie i nasadzanie ży-

wopłotów wzdłuż szlaków wodnych.

Nowe korytarze dla dzikiej przyrody

ułatwią zwierzętom i roślinom prze-

mieszczanie się. Na przykład dzięki

dogodnemu połączeniu lasu i otwartej

przestrzeni jelenie mogą nocą bez-

piecznie opuścić na kilka godzin zaro-

śla, aby paść się na pobliskich polach.

Zielona infrastruktura może także

spełniać szereg innych funkcji. Las

łęgowy niedaleko miasta może być

wykorzystany na potrzeby lokalnej

turystyki. Na szczeblu regionalnym

obszar taki może stanowić część sieci

Natury 2000. Na poziomie krajowym

las łęgowy może poprawić potencjał

przeciwpowodziowy dorzeczy, a na

szczeblu międzynarodowym pełnić

funkcje globalne, takie jak wychwyty-

wanie dwutlenku węgla czy łagodze-

nie zmian klimatycznych.

Wielofunkcyjne tereny zieloneUczestnicy warsztatu byli zgodni, że

sprawne, zdrowe ekosystemy wy-

magają różnego rodzaju zielonej in-

frastruktury, od mostów i korytarzy

ekologicznych budowanych przez

ludzi po strefy ekotonowe skupiają-

ce wiele typów siedlisk. Ekosystemy,

które są zbyt małe lub oddalone od

siebie, mogą przestać dostarczać nam

cennych surowców, takich jak żywność

czy słodka woda.

Uczestnicy opowiedzieli się za inteli-

gentnym i zintegrowanym podejściem

do planowania przestrzennego, aby

zapewnić, że ograniczone europejskie

lądy zostaną przekształcone w zielone

tereny będące w stanie spełniać licz-

ne funkcje ważne z punktu widzenia

przyrody i społeczeństwa. Ponadto

stwierdzili oni, że jest to obszar

polityki, w którym Komisja mogłaby

udzielić użytecznych wskazówek

w przyszłości.

Spotkanie zakończyło się konkluzją,

że zielona infrastruktura jest ważnym

narzędziem służącym zahamowaniu

utraty bioróżnorodności i walce ze

zmianami klimatycznymi. Uczestnicy

pozytywnie wyrazili się na temat mię-

dzynarodowych wysiłków na rzecz

wyceny dóbr i usług dostarczanych

przez ekosystemy, jako że wyniki tych

działań zachęcą do szybszej rozbu-

dowy zielonej infrastruktury. Wnioski

wypracowane w czasie warsztatu

przyczynią się do dalszych prac nad

kształtem zielonej infrastruktury

w Unii Europejskiej.

11

© iS

tock

ph

oto

ZIELONI PIONIERZY

◗ Prowincja Barcelona: W procesie planowania przestrzennego wszystkie dane

dotyczące gospodarki gruntami są zbierane w jednym systemie. Dzięki temu

lokalni decydenci mogą ocenić korzyści związane z zieloną infrastrukturą

w tym bogatym pod względem bioróżnorodności, lecz gęsto zaludnionym

regionie.

◗ Projekt „Wings over Wetlands”: największa międzynarodowa inicjatywa na

rzecz ochrony terenów podmokłych, wędrownych ptaków wodnych oraz sieci

obszarów niezbędnych do odbycia przez te zwierzęta dorocznych migracji.

W ciągu ostatnich 30 lat znacząco zwiększyła się liczba obszarów chronionych dla europejskiej fl o-ry i fauny, w szczególności unijna sieć terenów Natura 2000. Niemniej jednak potrzebne są dalsze wysiłki, aby połączyć poszczególne obszary i umożliwić swobodny przepływ gatunków i siedlisk pomiędzy nimi. Uczestnicy zorganizowanego niedawno w Brukseli warsztatu doszli do wniosku, że wspomniane działania są kluczowe nie tylko w kontekście ochrony bioróżnorodności, lecz służą także zagwarantowaniu, że przyroda będzie w dalszym ciągu spełniać ważne zadania, takie jak produkcja żywności czy słodkiej wody.

>

Komponując wspólnie przyrodniczą układankę

WIĘCEJ INFORMACJI

Ekosystemy poza obszarami Natura 2000

ec.europa.eu/environment/nature/ecosystems/index_en.htm

Dobra i usługi dostarczane przez ekosystemy

ec.europa.eu/environment/nature/biodiversity/economics/index_en.htm




12

„Środowiskowy efekt EU ETS wyznacza odgórny limit, który nie ma związku z cenami na rynku dwutlenku węgla”

Cena uprawnień do emisji w ramach

EU ETS znacznie zmalała od lipca

2008 roku. Przez większą część

2008 roku wynosiła ona około

20–25 euro za tonę. Niemniej jednak

w lutym tego roku cena spadła do

8 euro za tonę. W połowie marca kształ-

towała się na poziomie 12 euro i stop-

niowo rosła, osiągając 14 euro w lipcu.

Skąd tak niska cena?Analitycy doszli do wniosku, że spa-

dek ceny nastąpił, kiedy fi rmy zaczęły

sprzedawać swoje nadwyżki upraw-

nień, tj. uprawnienia, których nie

potrzebują do spełnienia wymogów

EU ETS. Krótko mówiąc, działania

te wynikają z rewizji oczekiwań

w świetle obecnego kryzysu gospo-

darczego. Sprzedaż uprawnień może

stanowić krótkoterminowe roz-

wiązanie problemów fi nansowych,

pozwalające poprawić bilanse za lata

2008/09.

Niemniej jednak wydaje się, że zamie-

szanie związane ze sprzedażą dobie-

ga końca. Udział natychmiastowych

transakcji spada; stale rośnie nato-

miast udział transakcji typu forward

z datą realizacji w grudniu 2009 roku,

2010 roku itd. Firmy raczej zabezpie-

czają się przed przyszłym wzrostem

cen niż szukają gotówki z powodu

kryzysu.

Podatek od emisji to instrument

bezpośredni, niezależny od aktu-

alnych warunków gospodarczych.

Z drugiej strony, rynek praw do emisji

to elastyczne narzędzie dostosowu-

jące koszt osiągnięcia celu środowi-

skowego do bieżących okoliczności

fi nansowych. Na kurczącym się rynku,

na którym udziały mogą zostać utrzy-

mane wyłącznie poprzez zmniejsze-

nie marży zysku, emisje CO2 stają się

tańsze, co przyczynia się do popra-

wy ogólnej sytuacji gospodarczej.

W czasie dobrej koniunktury fi rmy są

w stanie więcej zapłacić za emisje CO2.

Zatem rozwiązanie oparte na rynku

wprowadza pewną stabilizację eko-

nomiczną, czego nie da się zapewnić

przy nałożeniu sztywnego podatku

od emisji.

Cele długoterminoweŚrodowiskowy efekt EU ETS wyznacza

odgórny limit, który nie ma związku

z cenami na rynku dwutlenku węgla.

W 2020 roku limit zakłada ogranicze-

nie emisji o 21% poniżej poziomu

z 2005 roku. Zatem niskie ceny dwu-

tlenku węgla nie mają wpływu na

efekt środowiskowy systemu EU ETS.

Co do zasady ceny mogą determino-

wać wielkość inwestycji w rozwiązania

służące ograniczeniu emisji – niskie

koszty uprawnień nie zachęcają fi rm

do inwestowania, ponieważ mniej

działań wydaje się uzasadnionych

z ekonomicznego punktu widzenia.

Niemniej jednak decyzje o inwesty-

cjach zazwyczaj nie są podejmowane

w oparciu o oczekiwania krótkotermi-

nowe. Z tego względu obecne niskie

ceny nie powinny mieć znaczącego

wpływu na ogólne strategie inwesty-

cyjne, mimo że część decyzji może

zostać odłożona do momentu, w któ-

rym na horyzoncie będzie widoczny

koniec recesji.

Nowa, wdrożona dyrektywa w spra-

wie ETS ustanawia ogólnounijny

limit na okres ponad 12 lat, zakłada-

jący coroczny, liniowy spadek emisji.

Większa stabilność ustawodawcza

i przewidywalność stwarzają korzyst-

ne warunki do inwestowania. Przy

założeniu coraz bardziej wyśrubowa-

nych limitów w okresie po 2013 roku

ceny uprawnień do emisji dwutlenku

węgla prawdopodobnie wzrosną, co

zachęci do inwestowania w rozwiąza-

nia służące ograniczeniu zanieczysz-

czeń.

EU ETS – dwutlenek węgla tani tylko tymczasowo

Handel uprawnieniami do emisji

>

© iS

tock

ph

oto

©I

tk

ht

WIĘCEJ INFORMACJI

Strona internetowa Komisji na temat

systemu EU ETS

ec.europa.eu/environment/climat/emis-

sion/ets_post2012_en.htm

Europejska Sieć Działań w dziedzinie

Zmian Klimatycznych

www.climnet.org/EUenergy/ET.html

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla (EU ETS) to jedno ze sztandarowych narzędzi UE w walce ze zmianami klimatycznymi. Zasada jest prosta: poprzez wycenę emisji dwutlenku węgla i wprowadzenie ograniczeń na rynku system zachęca duże zakłady do redukcji emisji. Niemniej jednak w ciągu ostatniego roku cena uprawnień była niższa niż przewidywana. To rodzi pytanie: czy system jest nadal skuteczny?


WIĘCEJ INFORMACJI

DG ds. Środowiska – strona internetowa na temat biocydów

ec.europa.eu/environment/biocides/index.htm

Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA)

echa.europa.eu


13

Z dala od szkodników i zarazków

Biocydy

Biocydy są wykorzystywane na różne

sposoby – od detergentów stosowa-

nych w domach i środków przeciw

owadom po chemikalia przemysłowe,

jak konserwanty czy farby przeciwpo-

rostowe używane przy produkcji stat-

ków. Szacuje się, że roczna wartość

tego przemysłu w Europie wynosi

około 890 milionów euro.

Europejskie przepisy w sprawie bio-

cydów obowiązują od 2000 roku.

Dyrektywa dotycząca produktów za-

wierających biocydy została przyjęta

w celu harmonizacji europejskiego

rynku produktów biobójczych i ich

substancji aktywnych oraz zapew-

nienia wysokiego poziomu ochrony

ludzi, zwierząt i środowiska. Obecnie

przepisy dotyczą 23 różnych rodza-

jów produktów. Do tej pory w ramach

trwającego przeglądu oceniono bez-

pieczeństwo ponad 50 aktywnych

substancji.

Lepsza ochrona zdrowiaNiemniej jednak biocydy należy sto-

sować ostrożnie. W marcu br. Komisja

wdrożyła procedurę awaryjną zaka-

zującą używania fumaranu dimetylu

w produktach konsumpcyjnych, ta-

kich jak meble czy obuwie w odpo-

wiedzi na liczne doniesienia z całej UE

o silnych reakcjach alergicznych po

kontakcie z importowanymi produk-

tami zawierającymi tę zapobiegającą

rozwojowi pleśni substancję.

Propozycje ustawodawcze opu-

blikowane przez Komisję w czer-

wcu mają na celu rozwiązanie

problemu poprzez rozszerzenie

zakresu i zwiększenie przejrzystości

przepisów. Zasugerowano między

innymi zakaz sprzedaży biocydów

niezatwierdzonych przez UE, w tym

substancji importowanych do Unii

w produktach przetworzonych, takich

jak wyroby skórzane czy drewniane

słupy telegrafi czne.

Nowe przepisy obejmowałyby urzą-

dzenia służące do produkcji biocydów

oraz biocydy w materiałach, które

mogą mieć styczność z żywnością.

Propozycje Komisji wprowadzają

także nowe kryteria dotyczące naj-

bardziej niebezpiecznych substancji

(w szczególności substancji rakotwór-

czych oraz upośledzających płod-

ność) ograniczające ich używanie oraz

zastępujące je w miarę możliwości

bezpieczniejszymi środkami. Nowe

pomysły wpisują się w gruntowny

przegląd dyrektywy zainspirowany

doświadczeniem zdobytym w ciągu

ośmiu lat po jej wdrożeniu, konsulta-

cjami publicznymi oraz oceną dotych-

czasowych rezultatów.

Uproszczenie systemu zezwoleńKomisja dąży do upraszczania proce-

dur. Proces zatwierdzenia substancji

aktywnej przed wprowadzeniem jej

na rynek lub zastosowaniem w pro-

dukcie biobójczym zajmuje średnio

cztery lata i kosztuje przemysł nawet

5 milionów euro za każdą substancję.

W celu promowania biocydów o ni-

skim poziomie ryzyka i nowoodkry-

tych substancji Komisja proponuje

wdrożenie systemu wydawania po-

zwoleń na szczeblu unijnym. Dzięki

temu produkty byłyby łatwiej do-

stępne we wszystkich 27 państwach

członkowskich. Większość biocydów

nadal będzie zatwierdzana na pozio-

mie krajowym. Propozycja Komisji za-

kłada obowiązkową wymianę danych

oraz system wzajemnego uznania tak,

aby produkt biobójczy zatwierdzony

w jednym państwie członkowskim

mógł być bez problemów sprze-

dawany na całym unijnym rynku.

Europejska Agencja Chemikaliów

z siedzibą w Helsinkach weźmie udział

w badaniach naukowych poświęco-

nych produktom biobójczym i ocenie

ryzyka substancji aktywnych.

Propozycja, bazująca na unijnych

przepisach w sprawie chemikaliów

REACH oraz na przeglądzie przepi-

sów dotyczących pestycydów sto-

sowanych w rolnictwie, ma na celu

zmniejszenie kosztów ponoszonych

przez przemysł poprzez uproszcze-

nie procedur. Nowe przepisy, jeśli

zostaną przyjęte przez Parlament

Europejski i Radę, wejdą w życie

w 2013 roku.

>

KORZYŚCI PŁYNĄCE Z PROPONOWANYCH PRZEPISÓW W SPRAWIE BIOCYDÓW W PERSPEKTYWIE 10-LETNIEJ

Całkowite oszczędności sektora

biocydów: przynajmniej

2,7 mld euro

Ograniczenie o przynajmniej

350 000 sztuk liczby

kręgowców, na których

przeprowadzane są testy

Większa ilość innowacyjnych

środków biobójczych,

o mniejszym poziomie ryzyka.

Biocydy, powszechnie stosowane w przemyśle oraz w gospodarstwach domowych, to produkty, które pozwalają opanować lub wytępić groźne organizmy, takie jak szkodniki czy bakterie.

Aby móc kontrolować zagrożenia stwarzane przez te substancje dla ludzi, zwierząt i środowiska, ich dystrybucja i sprzedaż są ściśle uregulowane na

mocy unijnych przepisów. Komisja proponuje zaostrzenie środowiskowych i zdrowotnych aspektów ustawodawstwa oraz uproszczenie systemu

wydawania zezwoleń na produkty biobójcze.

© Is

tock

ph

oto



Ceniony przez ogrodników karpo-

brot jadalny (Carpobrotus edulis) jest

w przyrodzie nieproszonym gościem

zagłuszającym endemiczne gatunki

roślin. Niedawno C. edulis został

uznany za jeden z gatunków in-

wazyjnych najbardziej zagrażających

bioróżnorodności w Europie.

Karpobrot, kolorowy sukulent po-

chodzący z Afryki Południowej,

stanowi zagrożenie na licznych

terenach przybrzeżnych południo-

wej Europy. Od czasu dotarcia na

Minorkę w latach 50. XX wieku roślina

rozprzestrzeniła się w 80% siedlisk

rzadkich gatunków. Niektóre z nich

występują wyłącznie na Minorce

i były szczególnie zagrożone przez

południowoafrykańskiego intruza.

Obecnie, dzięki szeroko zakrojonej

kampanii, udało się zapanować nad

szkodnikiem.

W 2001 roku UE zainicjowała wspól-

nie z Consell Insular de Menorka,

władzami regionalnymi Minorki,

projekt LIFE-Nature, którego celem

było całkowite wytępienie karpobro-

ta. Projekt niedawno się zakończył.

Zdaniem kierowników inicjatywy

inwazyjny gatunek udało się z po-

wodzeniem usunąć z niemal całej

powierzchni wyspy.

Karpobrot pod kontrolą

Przed rozpoczęciem akcji usuwania

rośliny uczestnicy projektu musieli

się dowiedzieć więcej na temat ro-

zprzestrzeniania się karpobrota na

wyspie. Udało się także usprawnić

proces tępienia szkodnika dzięki

stworzeniu szczegółowych map

występowania C. edulis.

Prace, polegające na wyrywaniu

roślin z korzeniami i wywożeniu ich

do leśnych składowisk odpadów,

wspierali liczni wolontariusze.

W obszarach trudniej dostępnych,

np. na skalistych przylądkach,

w usuwaniu karpobrota pomagali

młodzi wspinacze. Czasami do akcji

włączano helikopter.

W niektórych zakątkach Minorki

karpobrot nie występuje już od lat.

Niemniej jednak proces wykorze-

niania gatunku trwa nadal, jako że

nasiona roślin sadzonych w pry-

watnych ogródkach mogą zostać

z łatwością przeniesione przez wiatr

lub zjedzone przez króliki i złożone

nawet kilometr dalej. Już dziś widać

korzystny wpływ działań na bogatą

różnorodność biologiczną wyspy.

Władze lokalne mają nadzieję, że uda

się przywrócić jej pierwotny stan.

Minorka posiada szereg obszarów

mających znaczenie dla Wspólnoty,

wchodzących w skład unijnej sieci

Natura 2000. Na obszarach tych

występuje osiem gatunków roślin

chronionych na mocy wspólnoto-

wych przepisów środowiskowych

(dyrektywy siedliskowej), z których

cztery są pod ścisłą kontrolą.

Władze regionalne dokonują oceny

wpływu wyeliminowania karpobrota

na gatunki endemiczne i wdrażają

programy zarządzania obejmujące

zagrożone gatunki roślin. Większość

mieszkańców jest przychylna

działaniom służącym usunięciu kar-

pobrota z Minorki. Niemniej jednak

z uwagi na sprzeciw niektórych pry-

watnych właścicieli gruntów władze

lokalne zwróciły się do rządu o na-

danie gatunkowi statusu szkodnika.

Projekt wzbudził zainteresowanie

także poza Minorką. Ma on stanowić

wzór dla przyszłych inicjatyw

służących opanowaniu gatunków

inwazyjnych w Europie.

Intruz odesłany do domu

LIFE14

„Mimo że w niektórych zakątkach Minorki karpobrot nie występuje już od lat, proces wykorzeniania gatunku trwa nadal”

Rdzennie europejska fl ora i fauna jest zagrożona przez obce gatunki, które mogą je wyprzeć i zniszczyć środowisko. Inwazyjne gatunki trudno wytępić. Niemniej jednak dzięki zbiorowej kampanii współfi nansowanej przez unijny program LIFE z niemal całej powierzchni Minorki, wyspy z archipelagu Balearów, udało się wyeliminować pewną pełzającą roślinę, która wyrządzała na wyspie szkody przez ponad 50 lat.

>

WIĘCEJ INFORMACJI

DG ds. Środowiska – strona

internetowa programu LIFE

ec.europa.eu/environment/life/

index.htm

© F

oto

lib

ra


31 sierpnia–4 września 2009

Światowa Konferencja

Klimatyczna (WCC-3),

Genewa, Szwajcaria. Głównym

tematem spotkania będzie

„Przewidywanie zmian klimatu

oraz informacje niezbędne

do podejmowania decyzji: ze

szczególnym zwróceniem uwagi

na postęp naukowy w dziedzinie

sezonowych i wieloletnich

prognoz klimatu, z uwzględnieniem

przewidywań wielodekadowych.”

www.wmo.int/wcc3/

index_en.html

1–5 września 2009 r.

Drugi Europejski Kongres

Ochrony Przyrody, Praga,

Republika Czeska. Uczestnicy

będą omawiać znaczenie nauki

zajmującej się ochroną przyrody

w procesie formułowania polityki

i w praktyce.

www.eccb2009.org

10 września 2009 r.

Seminarium naukowe na temat

oceny ryzyka nanotechnologii,

Bruksela, Belgia. Spotkanie ma

na celu omówienie wszelkich

tematów naukowych, które nie

zostały poruszone w opiniach

unijnych komitetów i instytucji

zajmujących się oceną ryzyka,

a także identyfikację głównych

potencjalnych zagrożeń

związanych z wykorzystaniem

nanomateriałów.

ec.europa.eu/health/dyna/

nanohearing


Światowe forum w sprawie

zasobów 2009, Davos,

Szwajcaria. Pierwsza edycja tego

Forum skupi interdyscyplinarny

zespół naukowców, polityków

i biznesmenów. Głównym celem

konferencji jest osiągnięcie

porozumienia w sprawie

przyszłych praktycznych działań

na rzecz zrównoważonej

gospodarki.

www.worldresourcesforum.org


Świat Bioenergii – czyste

pojazdy i paliwa 2009,

Sztokholm, Szwecja. Głównymi

tematami międzynarodowej

konferencji i targów będzie

praktyczne zastosowanie

systemów bioenergii oraz

rozwiązania w dziedzinie

zrównoważonego transportu.

www.elmia.se/en/wbcvf


Tydzień Mobilności 2009.

Głównym tematem ósmej edycji

imprezy będzie poprawa klimatu

w miastach.

www.mobilityweek.eu


Konferencja na temat

wdrożenia i egzekwowania

przepisów w dziedzinie

ochrony środowiska,

Sibiu, Rumunia. Uczestnicy

tegorocznej konferencji będą

rozmawiać na temat wdrożenia

i egzekwowania europejskiej

polityki i przepisów w sprawie

ochrony środowiska w praktyce.

www.gnm.ro/

implementationconference

15–16 października 2009 r.

Sieć ekologiczna w Alpach:

odpowiedź na zmiany

klimatyczne, która pozwoli

zachować różnorodność

biologiczną? Park Narodowy

Berchtesgaden, Niemcy.

Tematem międzynarodowej

konferencji będzie znaczenie

utworzenia sieci ekologicznej

w Alpach oraz związane z tym

korzyści. Sieć ma być sposobem

na dostosowanie regionu do

zmian klimatycznych, które

dotkną Alpy w większym stopniu

niż inne tereny.

25–26 listopada 2009 r.

Trzecie Forum Obrony Cywilnej,

Bruksela, Belgia. Celem spotkania

jest wzmocnienie europejskiego

systemu zarządzania kryzysowego,

rozwój współpracy sieciowej

i wymiany wiedzy pomiędzy

wszystkimi podmiotami

odpowiedzialnymi za obronę

cywilną oraz zwiększenie

świadomości społeczeństwa.

ec.europa.eu/environment/civil/

forum2009/index.htm

7–18 grudnia 2009 r.

Konferencja klimatyczna ONZ

(COP15), Kopenhaga, Dania.

W czasie konferencji COP15

rządy będą miały za zadanie

wypracowanie porozumienia

w sprawie przyszłych ram

międzynarodowej polityki

klimatycznej po 2012 roku.

en.cop15.dk

WRZEŚNIA GRUDNIA


Jeżeli nie zaznaczono inaczej, publikacje są dostępne bezpłatnie w „Księgarni UE” na bookshop.europa.eu lub w Centrum Informacji Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska (BU-9 0/11), Environment DG, European Commission, 1049 Bruksela, Belgia. Faks +32.2.29 96198

WIĘCEJ INFORMACJI NA TEMAT

NAJNOWSZYCH PROPOZYCJI

LEGISLACYJNYCH NA STRONIE:

eur-lex.europa.eu/pl/index.htm

kalendarz wydarzeń

NOWE PUBLIKACJE DYREKCJI GENERALNEJ DS. ŚRODOWISKA

15

W o r k i n g w i t h C h i n ao n t h e e n v i r o n m e n tThe role of the European Commission

Leading global action to 2020 and beyond

EU action against climate change

2009 edition

Współpraca z Chinami w dziedzinie ochrony środowiska: rola Komisji Europejskiej (Working with China on the environment: the role of the European Commission)ISBN 978-92-79-08391-4Numer katalogowy: KH-30-09-330-EN-CBroszura dostępna w języku angielskim20-stronicowa publikacja opisuje współpracę UE z Chinami w dziedzinie

ochrony środowiska. W broszurze przedstawiono unijno-chiński środowiskowy dialog polityczny oraz unijno-chińskie partnerstwo w sprawie zmian klimatycznych, a także szczegółowe programy poświęcone gospodarce leśnej, środowisku, dorzeczom, bioróżnorodności, energii i środowisku, zrównoważonej konsumpcji i produkcji oraz silnie uprzemysłowionej prowincji Liaoning.

Działania na skalę globalną do 2020 roku i później (Leading global action to 2020 and beyond)ISBN 978-92-79-12061-9Numer katalogowy: KH-78-09-725-EN-CBroszura dostępna w języku angielskimPublikacja (aktualizowana w 2009 roku) wyjaśnia znaczenie wypracowania w grudniu w

Kopenhadze „ambitnego, globalnego i całościowego” nowego porozumienia międzynarodowego w sprawie klimatu. Na 32 stronach przedstawiono unijne propozycje globalnych działań w dziedzinie zmian klimatycznych oraz środki podejmowane przez samą Unię, takie jak przyjęty w grudniu 2008 roku pakiet klimatyczno-energetyczny.


KH

-AD

-09

-03

5-P

L-C

CHODŹ! WODA JEST BARDZO PRZYJEMNA!

Według nowego sprawozdania opublikowa-nego przez Europejską Agencję Środowiska i Komisję Europejską, ogólna jakość wody w unijnych kąpieliskach w 2008 roku uległa dalszej poprawie. Dane te potwierdzają po-zytywną, wieloletnią tendencję zauważalną w Europie od 1990 roku.

W UE-27 około 96% nadmorskich terenów ką-pielowych i 92% kąpielisk nad jeziorami i rze-kami spełniało minimalne normy określone w europejskiej dyrektywie w sprawie jakości wody w kąpieliskach. Spośród 21 400 monitorowanych kąpielisk dwie trzecie znajduje się na terenach nadmorskich, przede wszystkim we Włoszech, Grecji, Francji, Hiszpanii i Danii. Największa liczba kąpielisk śródlądowych położona jest w Niemczech i we Francji.

Kraje o największym odsetku wód kąpielowych spełniających zalecane wartości to Cypr (98,2%), Grecja (97,7%), Francja (96,3%) oraz Malta (94,3%). Znaczące niedociągnięcia stwierdzono w ośmiu krajach, od Łotwy (11 miejsc niespełniających wymogów) po Francję (118 miejsc). Cztery pań-stwa musiały zamknąć na cały sezon ponad 10 kąpielisk.

W sezonie kąpielowym w 2008 roku 12 państw członkowskich monitorowało kąpieliska zgodnie ze wskaźnikami zawartymi w nowej dyrektywie przyjętej w 2006 roku. W dyrektywie uaktualnio-no wskaźniki oceny przy jednoczesnym uspraw-nieniu systemu zarządzania kąpieliskami oraz informowania społeczeństwa. Ponadto nowe przepisy usprawniają programy monitoringu i czynią je bardziej oszczędnymi. Państwa człon-kowskie mają czas na pełne wdrożenie dyrekty-wy do 2015 roku.

Więcej informacji:

Roczne sprawozdanie EEA, sezon kąpielowy 2008ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/report_2009.html

INAUGURACJA HELSIŃSKIEGO FORUM CHEMIKALIÓW

Uczestnicy pierwszego spotkania Helsińskiego Forum Chemikaliów dyskutowali na temat od-działywania REACH, unijnego rozporządzenia dotyczącego substancji chemicznych, poza gra-nicami UE. Ponadto w kontekście trwającego kryzysu gospodarczego wezwali oni do stymu-lowania innowacji chemicznych dostosowanych do krótkoterminowych potrzeb użytkowników.

Forum, skupiające licznych interesariuszy, oferuje międzynarodowemu przemysłowi chemicznemu możliwość nawiązania rozmów z ustawodawca-mi i konsumentami. Pierwsze spotkanie Forum odbyło się w dniach 27–29 maja w Helsinkach, tj. w mieście będącym siedzibą Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA). Zgodnie z założeniem forum ma być organizowane co roku. Biorący w nim udział przedstawiciele świata nauki i przemysłu, autorzy rozporządzeń i organizacje pozarządowe będą się spotykać w celu wymiany pomysłów, wiedzy i informacji na temat bezpiecznej i zrównoważo-nej produkcji chemikaliów, ich wykorzystania oraz handlu.

Głównym założeniem pierwszego spotkania było opracowanie „agendy helsińskiej” dotyczącej bez-piecznego i zrównoważonego tworzenia, produko-wania i stosowania chemikaliów. Autorzy agendy chcą określić aktualne i ważne kwestie związane z konkurencyjnością i innowacją, regulacją prze-mysłu, bezpieczeństwem, zrównoważonym roz-wojem i świadomością konsumentów.

Drugiego dnia, równolegle do Forum, ECHA zor-ganizowała specjalne spotkanie dla interesariuszy. Około 600 osób miało okazję wysłuchać prezen-tacji dotyczącej sposobu zarządzania i działań podejmowanych przez ECHA oraz podyskutować z ekspertami agencji.

Helsińskie Forum Chemikaliów jest organizowa-

ne przez Stowarzyszenie Forum Chemikaliów

we współpracy z Komisją Europejską i ECHA oraz

przy wsparciu licznych partnerów. Spotkanie

w 2010 roku odbędzie się w dniach 20 i 21 maja.

Jego głównym tematem będzie przemysł chemicz-

ny w kontekście zmian klimatycznych.

Więcej informacji:

Helsińskie Forum Chemikaliówwww.helsinkichemforum.eu

ZAKAZ HANDLU WYROBAMI Z FOK W UE

Dnia 5 maja Parlament Europejski podczas pierwszego czytania przegłosował propozycję dotyczącą zakazu wprowadzania do obrotu wyrobów z fok na unijny rynek, podzielając tym samym opinię Rady UE w tej kwestii. Osiągnięte przez instytucje porozumienie umożliwi ściślejszą ochronę tych morskich ssaków.

Co roku do celów komercyjnych zabijanych jest około 900 000 fok. Zgodnie z zaproponowanymi przepisami wprowadzanie wyrobów z fok na unijny rynek byłoby niedozwolone. Zakaz nie obejmowałby wyrobów pochodzących z tradycyjnych polowań prowadzonych przez rdzenną ludność i przyczyniających się do jej utrzymania.

Jednym z głównych powodów wprowadzenia unijnych przepisów w sprawie fok jest okrutny sposób uboju tych zwierząt. Zakazując niemal całkowicie handlu wyrobami z fok i ustanawiając surowe kryteria obrotu, UE chce zagwarantować, iż myśliwi będą przestrzegać przepisów w sprawie dobrostanu zwierząt.

Zakaz obejmowałby mięso, tłuszcze i olej, tran, organy oraz niewyprawione skóry. W praktyce zabronione byłyby wyroby z fok takie jak torby, czapki, buty i rękawice używane przez motocyklistów, narciarzy i bokserów, a także produkty parafarmaceutyczne (np. suplementy zawierające kwasy tłuszczowe Omega-3).

Więcej informacji:

Strona internetowa Komisji na temat zakazu importu wyrobów z fokhttp://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/09/698&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en

wiadomości w skrócie...

© iS

tock

ph

oto

© P

hil

ipp

e V

an

de

pu

tte

© iS

tock

ph

oto


Zmiany klimatyczne W obliczu zmieniającego się klimatu · ska pogodowe, wymieranie gatunków i...

Documents

Transcript of Zmiany klimatyczne W obliczu zmieniającego się klimatu · ska pogodowe, wymieranie gatunków i...