1

Publiczne Gimnazjum im. H. Mniszek w Sabniach

ul. Słoneczna 1 08-331 Sabnie

Etap ponadszkolny Konkurs Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej

Rok szkolny 2010/2011

Zmiany demograficzne

w gminie Sabnie w latach 1990-2010

Autor: Piotr Stasiuk, III b Nauczyciel prowadzący: p. Anna Chmiel

SPIS TREŚCI

2

WSTĘP 1

1.DEMOGRAFIA – PODSTAWOWE POJĘCIA I ZNACZENIE 4

1.1.Definicja demografii 4

2.MIGRACJE – PODSTAWOWE POJĘCIA 9

2.1.Definicja migracji 9

2.2.Rodzaje migracji 9

a) Migracje zewnętrzne – emigracja/imigracja 9

b) Migracje wewnętrzne 10

c) Migracje zarobkowe – przyczyny i skutki 10

2.3.Przyczyny i skutki migracji 11

3. BADANIE PROBLEMU DEMOGRAFII – ANALIZA śRÓDEŁ 13

3.1 Ogólna charakterystyka gminy Sabnie 13

3.2.Analiza stanu, struktury i dynamiki ludności 16

3.2.1.Stan i zmiany w liczbie ludności 18

3.2.2.Struktura ludności: wiek i płeć 22

3.2.3. Ruch naturalny ludności i migracja (dynamika) 27

3.3.Wnioski z analizy materiału statystycznego 31

3.4.Opinia eksperta 33

4. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA PROBLEMU 36

BIBLIOGRAFIA 38

3

WSTĘP

Od dłuŜszego czasu stykam się z róŜnego typu informacjami

przekazywanymi w mediach i publikacjach, które wskazują na istotny problem z

jakim borykają się miejscowości gmin wiejskich. Mianowicie chodzi tu o

problem wyludniania się wsi, będący istotnym czynnikiem niekorzystnych

zmian demograficznych, mających wpływ na społeczne i ekonomiczne oraz

polityczne (np. frekwencja wyborcza) funkcjonowanie społeczności wiejskich.

Jako mieszkaniec wsi Sabnie zainteresowałem się tym zjawiskiem i chcąc

dowiedzieć się, jak faktycznie przedstawia się sytuacja demograficzna gminy

Sabnie, postanowiłem przeprowadzić stosowne rozeznanie problemu.

Na wstępie postawiłem sobie pytania odnoszące się do terenu gminy

Sabnie:

1/ czy wieś się wyludnia?

2/ czy wieś wymiera?

3/ czy wieś się starzeje?

4/ jaki wpływ na demografię ma migracja?

Jestem uczniem trzeciej klasy gimnazjum w Sabniach. Po ukończeniu tej

szkoły, za parę miesięcy podejmę dalszą naukę w liceum ogólnokształcącym w

mieście Sokołowie Podlaskim, a w dalszej kolejności studia, prawdopodobnie w

Warszawie. W tych okolicznościach równieŜ wyjadę i zmienię zapewne miejsce

zamieszkania. W tej perspektywie stanę się bezpośrednim uczestnikiem procesu

migracyjnego.

Migracje bezpośrednio i szybko oddziaływują na zmiany struktury i

rozmieszczenia ludności (szybciej niŜ ruch naturalny: urodzenia i zgony) i stanowi

istotny czynnik ilościowego i jakościowego rozwoju ludności.

4

Migracje występowały w całej historii ludzkości. Nie ma chyba w Europie

narodu, którego przedstawiciele tyle razy pozostawialiby za sobą dawne siedziby i

zakładali nowe, uchodzili z kraju lub do niego wracali, poznawali nowych sąsiadów,

inny pejzaŜ i uczyli się Ŝyć w nowym środowisku.

Migracje międzynarodowe odgrywały wielką rolę w kształtowaniu społeczności

wielu krajów. Przynosiły poprawę bytu najbiedniejszych, dynamizowały procesy

cywilizacyjne, upowszechniały wymianę wartości kulturowych, ale zarazem były

wyrazem słabości państwa, z którego emigrowano. Emigracja do innych krajów

oznaczała przyznanie się do słabego rozwoju cywilizacyjnego, poszukiwanie

moŜliwości awansu ekonomicznego, społecznego czy teŜ uzyskiwania większych

swobód i wolności politycznych, narodowych lub wyznaniowych.

Kiedy Polska nie miała swojej państwowości, emigracje były takŜe

podyktowane poszukiwaniem miejsca na terenie innego kraju w celu lepszego

przygotowania się do walki o odzyskanie niepodległości. Emigracje polityczne były

ucieczką przed przemocą, wyrazem poszukiwania warunków do Ŝycia na innych

płaszczyznach politycznych, pogonią za wolnością, którą miano przynieść do

rodzimego kraju nierzadko z bronią w ręku, w warunkach powstania, wojny czy

rewolucji.

Natomiast emigracje dobrowolne były jednak wymuszone nędza,

poszukiwaniem pracy, lepszych warunków Ŝycia. Były to więc emigracje

ekonomiczne.

Współczesne migracje rozpoczęły się od masowego wychodźstwa ludności

wiejskiej do miasta. Zjawisko to zostało zainicjowane w zachodniej części Europy

pod wpływem wielkich przemian społeczno-ekonomicznych (industrializacja i

urbanizacja) i ludnościowym (demograficzne przejście), skąd przeniosło się do

pozostałej części Europy.

Ocenia się, Ŝe około 1800 r., gdy rozpoczynał się exodus ze wsi do miast,

zaledwie 3% światowej populacji mieszkało w miastach. Pomimo wyŜszego przyrostu

naturalnego ludności wiejskiej, po 150 latach ten odsetek podniósł się do 29%, co

5

świadczy o tym, Ŝe zmiana ta wynikała głównie z migracji. Innym rodzajem

masowych współczesnych migracji, są międzynarodowe przepływy ludności o

charakterze osiedleńczym. W XX wieku ogromnie nasiliły się migracje odbywające

się pod wpływem zaburzeń politycznych, szczególnie migracje uchodźców w tym

związane z wysiedleniami na tle narodowościowym, etnicznym i plemiennym. Wielka

skala charakteryzuje równieŜ współczesne międzynarodowe migracje pracownicze.

W migracjach wewnętrznych, począwszy od okresu uprzemysłowienia,

najczęstszym kierunkiem przesunięć strumieni ludzi był kierunek ze wsi do miasta.

Główną przyczyna decyzji o migracji wewnętrznej było poszukiwanie zatrudnienia w

rozwijającym się przemyśle. Zjawisko zaobserwowano takŜe w Polsce. Miało ono

miejsce zarówno w okresie deficytu pracy i ziemi na wsiach w okresie zaborów i po

1918 roku, gdy na nowo tworzono zręby polskiej gospodarki. RównieŜ po roku 1945,

w latach powojennej odbudowy i rozbudowy miast i przemysłu po zniszczeniach

wojennych, potęŜna fala migracji wewnętrznej w Polsce objęła ludność rolniczą

napływającą do miast.

Kierunek migracji wewnętrznej – z peryferyjnych terenów wiejskich i z małych

miast do centrów gospodarczych i edukacyjnych utrzymuje się nadal. Wielkie miasta

stwarzają większe moŜliwości nie tylko znalezienia pracy, ale teŜ uzyskania wyŜszych

płac. Dlatego migrację wewnętrzną w dalszym ciągu obserwujemy jako przepływ

ludności z obszarów wiejskich do miast.

6

1.DEMOGRAFIA – PODSTAWOWE POJĘCIA I ZNACZENIE

1.1.Definicja demografii

Demografia: ( gr. demos „lud”, grapho „piszę” – oznacza opis ludności)

nauka zajmująca się statystycznym (ilościowym) badaniem rozmiarów,

struktury, zróŜnicowania ze względu na płeć, wiek czy wykształcenie i

trendami rozwojowymi zbiorowości ludzkich oraz ruchami ludności

(migracje, urodzenia, zgony). Przedmiotem demografii jest populacja, tj.

ludność zamieszkującą określoną jednostkę terytorialną; przez populację

rozumie się na ogół sumę wszystkich mieszkańców danego terytorium.

Populacja: ogólna liczba jednostek zamieszkujących określone terytorium lub osób

uznawanych za członków danej grupy czy zborowości społecznej; p o p u l a c j a

s t a t y s t y c z n a - całościowy zbiór zjawisk, obiektów lub osób, które zostały

poddane badaniu statystycznemu przez wydzielenie spośród nich próby.

Do głównych elementów definicji demografii, w zakresie uwzględnianych

zjawisk ludnościowych, naleŜy:

- stan i zmiany w liczbie ludności (świata, państwa, regionu lub jakiejkolwiek

jednostki administracyjnego czy geograficznego podziału terytorium );

- struktura ludno ściowa według: płci, wieku oraz niektórych cech społecznych (np.

stanu cywilnego);

- ruch naturalny : urodzenia, zgony, małŜeństwa, rozwody;

- ruch wędrówkowy: migracja (wewnętrzna i zewnętrzna: emigracja, imigracja).

Niekiedy zjawiska te grupuje się lub rozpatruje łącznie, jako tzw. reprodukcję

ludności, którą stanowi proces odtwarzania w czasie (czyli zmian) stanu liczebnego i

struktury demograficznej (przede wszystkim według wieku i płci) populacji oraz

podstawowych części.

Szczególną cechą zjawisk ludnościowych w ujęciu demograficznym jest ich

swoisty biologiczno-społeczny charakter i uwarunkowania.

7

Z punktu widzenia reprodukcji ludności zdarzenia – urodzenia i zgony – są

zdarzeniami biologicznymi. A mechanizm biologiczny jest istotą dwóch zasadniczych

cech strukturalnych populacji – płci i wieku.

Płeć i wiek charakteryzują skład demograficzny populacji, wywierają teŜ

istotny wpływ na przebieg prawie wszystkich zjawisk ludnościowych. Ostatecznie

wynikają one jednak z zachowań ludzi. Te zachowania z kolei (np. rozwody, regulacja

urodzeń, prokreacja, zachowania związane ze zdrowotnością, wędrówki), nazywane

zachowaniami demograficznymi, podlegają splotowi uwarunkowań społecznych.

Ten dwoisty, biologiczno-społeczny charakter zjawisk ludnościowych sprawia,

Ŝe badania demograficzne są często uprawiane na pograniczu róŜnych dyscyplin

nauki.

Demografia zmierza do ustalenia prawidłowości zjawisk ludnościowych w

określonych warunkach historycznych: posługuje się w tym celu metodą, której

waŜnymi elementami są:

- syntetyczne charakterystyki liczbowe, właściwe badaniom zjawisk masowych

(wywodzących się ze statystyki);

- modele ilościowe;

- źródła danych, charakterystyczne dla demografii (spisy ludności, badania

reprezentacyjne, ewidencja ruchu naturalnego i wędrówkowego, powszechny rejestr

ludności oraz inne źródła).

Właściwość tej metody, polegająca na dąŜeniu do wykrycia prawidłowości

zjawisk ludnościowych o charakterze masowym i abstrahowaniu od towarzyszącej

tym zjawiskom przypadkowości, stwarza pewne ograniczenia co do wielkości

badanych populacji, gdyŜ nie zajmuje się badaniem małych populacji ani zdarzeniami

rzadko występującymi.

8

LUDNOŚĆ, czyli populacja, oznacza w demografii ogół mieszkańców określonego

terytorium. Jest to podstawowa kategoria demografii.

Przedmiotem badań demografii są trzy cechy ludności:

1/ stan ludności;

2/ struktura ludności;

3/ dynamika ludności.

AD.1. STAN LUDNOŚCI – to liczba osób zamieszkujących dane terytorium w

określonym momencie. Wiedza o stanie ludności naleŜy do najwaŜniejszych

informacji, potrzebnych do sprawowania władzy i regulacji stosunków społecznych.

Ad.2. STRUKTURA LUDNOŚCI – to odzwierciedlenie podziału całej ludności na

grupy ze względu na:

- określone kryteria ilościowe, np. wiek;

- określone kryterium jakościowe, np. płeć.

Szczególne znaczenie ma struktura ludności według wieku i płci, poniewaŜ

wywiera duŜy wpływ na wszystkie zjawiska demograficzne oraz warunkuje wiele

innych zjawisk społecznych.

PŁEĆ: w demografii wiąŜe się ze zbiorem cech biologicznych organizmu człowieka

warunkujących jego zdolność do prokreacji (rozrodu).

WIEK : w demografii oznacza czas, jaki upłynął od momentu porodu osobnika do

momentu obserwacji; określa się go zwykle w ukończonych latach Ŝycia. W

przeciwieństwie do płci, wiek osobnika zmienia się nieustannie.

9

Strukturę według wieku ludności, kształtującą się pod wpływem dwóch

głównych czynników: urodzeń i zgonów, charakteryzuje na ogół zmniejszanie się

liczby osób w kaŜdej następnej, coraz starszej grupie.

Urodzenia i zgony wpływają decydująco równieŜ na strukturę ludności według

płci. ZauwaŜalna jest prawidłowość, Ŝe wśród osób nowo narodzonych zawsze

przewaŜają chłopcy (na 100 dziewcząt przypada około 106 chłopców, natomiast wśród

osób zmarłych kobiet zwykle jest mniej).

AD.3. DYNAMIKA LUDNO ŚCI – to zmienność w czasie liczby ludności, wyraŜana

zwykle za pomocą miar względnych odnoszonych do jednakowych, na ogół

corocznych, przedziałów czasu: czynnika przyrostu rzeczywistego (lub tempa

wzrostu) i współczynnika przyrostu naturalnego. RóŜnica między tymi miarami zaleŜy

od wielkości migracji netto.

PRZYROST NATURALNY – to róŜnica pomiędzy liczbą narodzin a liczbą zgonów,

które nastąpiły na określonym terytorium w analizowanym okresie; wyraŜony za

pomocą liczb moŜe przybrać trojaką postać:

A) dodatni przyrost naturalny – gdy liczba urodzeń przewyŜsza liczbę zgonów;

B) zerowy przyrost naturalny – gdy liczba urodzeń i zgonów jest jednakowa;

C) ujemny przyrost naturalny – gdy liczba zgonów jest większa od liczby urodzeń.

PRZYROST RZECZYWISTY – jest większy lub mniejszy od przyrostu naturalnego

o saldo wędrówek, czyli migracji (emigracji i imigracji).

Saldo zmian ludnościowych, czyli rzeczywisty przyrost ludności będący sumą

przyrostu naturalnego i przyrostu wędrówkowego, stanowi kategorię będącą

kombinacją strumieni: urodzeń i zgonów oraz przybycia i wyjazdu.

10

Dynamika ludności kształtuje się więc pod wpływem trzech czynników:

1/ rozrodczości (urodzenia);

2/ umieralności (zgonów);

3/ ruchu wędrówkowego (migracji).

URODZENIE : stanowi fundamentalne zdarzenie demograficzne; powoduje wzrost

populacji co najmniej o jedną osobę.

ZGON: czyli śmierć człowieka stanowi fundamentalne (obok urodzenia) zdarzenie

demograficzne; powoduje on zmniejszenie stanu populacji o jedna osobę z przyczyn o

charakterze biologicznym, wewnątrzpopulacyjnym.

O ile rozumienie pojęć rozrodczości (urodzenia) i umieralności (zgonów) nie

nastręcza większych kłopotów, o tyle trzeci z wyŜej wymienionych czynników,

określonych jako ruch wędrówkowy (migracja), wymaga oddzielnego omówienia z

uwagi na złoŜoność jego definicji i rozumienia.

11

2.MIGRACJE – PODSTAWOWE POJĘCIA

2.1.Definicja migracji

Migracje : (łac. migratio „przesiedlenie”) ruch ludności, przemieszczanie

się jednostek i grup ludzkich z jednego terytorium na inne, któremu

towarzyszy czasowa lub stała zamiana miejsca ich pobytu. Ze względu na

czynnik sprawczy wyróŜnia się migracje indywidualne i grupowe,

międzynarodowe i wewnętrzne, ekonomiczne, społeczne, polityczne i

religijne, dobrowolne i przymusowe. Ze względu na formę wyróŜnia się:

emigrację, imigrację, reemigrację i repatriację.

Migracja definiowana jest ogólnie jako względnie stała zmiana miejsca

zamieszkania dokonująca się w przestrzeni geograficznej. Zmiana ta moŜe obejmować

wyjazd poza kraj lub przemieszczanie się w jego obrębie.

Pierwsze nazywane są migracją zewnętrzną (emigracja, imigracją), drugie

migracją wewnętrzną.

2.2.Rodzaje migracji

a) Migracje zewnętrzne – emigracja/imigracja

Migracje zewnętrzne to przemieszczanie się ludzi pomiędzy poszczególnymi krajami,

łączące się z przekroczeniem granicy państwowej.

EMIGRACJA – to wyjazd z kraju pochodzenia do innego kraju, zwanego krajem

przyjmującym, goszczącym, lub krajem pobytu. Odpływ ludności z danego terytorium

na inne.

Emigrantem jest osoba opuszczająca kraj pochodzenia, zwanym tez krajem

rodzinnym.

IMIGRACJA – to przyjazd z innego kraju i przebywanie przez pewien okres w kraju

aktualnego pobytu. Napływ ludności na dane terytorium.

12

Imigrantem jest obcokrajowiec, cudzoziemiec w kraju przyjmującym.

Osoby przemieszczające się między poszczególnymi krajami są jednocześnie

emigrantami (w kraju pochodzenia) i imigrantami (w kraju przyjmującym).

REEMIGRACJA – to powrót do dawnego miejsca zamieszkania, czyli migracja

powrotna.

REPATRIACJA – to powrót obywateli jakiegoś kraju do ojczyzny, np. jeńców

wojennych, uchodźców, przesiedleńców.

b) Migracje wewnętrzne

Migracje wewnętrzne to przemieszczanie się ludzi wewnątrzregionalne lub

międzyregionalne - w obrębie danego państwa.

c) Migracje zarobkowe – przyczyny i skutki

Trudna sytuacja bytowa, a jednocześnie moŜliwości zatrudnienia na lepszych

warunkach niŜ w kraju decydowały jednak o stosunkowo licznych wyjazdach osób o

wysokich kwalifikacjach zawodowych, z niewielkimi nadziejami na ich powrót do

Polski.

Przemiany po 1990r. spowodowały, Ŝe w Polsce zaistniała normalna

międzynarodowa cyrkulacja siły roboczej, znajdująca wyraz w emigracji zarobkowej.

Do charakterystycznych przyczyn zjawiska emigracji zarobkowej zalicza się:

1. ogólna sytuację na rynku pracy (bezrobocie, brak pracy zaspokajającej

potrzeby finansowe – niskie zarobki);

2. cechy związane z mobilnością (względnie młody wiek i wykształcenie

powyŜej podstawowego).

13

2.3.Przyczyny i skutki migracji

Niezwykle złoŜone są przyczyny wyjazdów zarobkowych. Z perspektywy

ogólnej interpretuje się je jako efekt róŜnic w sferze ekonomicznej (w wysokości płac,

moŜliwościach zatrudnienia, realnej wartości poszczególnych walut) i w standardach

Ŝycia w poszczególnych krajach.

Zatem ogólnie trudna sytuacja bytowa, dąŜenie do znacznej poprawy standardu

Ŝycia wypychają migrantów z kraju niezaleŜnie od tego, czy kraj pochodzenia ułatwia

czy nie ułatwia wyjazdów. Z drugiej strony istnieje przekonanie, Ŝe za granicą, w kraju

dobrobytu, migranci znajda nie tylko pracę, ale teŜ lepszy standard Ŝycia i pracy oraz

Ŝe pobyt tam gwarantuje większe niŜ w kraju szanse na przyszłość dla siebie i rodziny.

Okres pracy zarobkowej za granicą powoduje określone konsekwencje dla kraju

pochodzenia emigrantów. Po pierwsze zmienia sytuacje na rynku pracy. Wyjazdy w

poszukiwaniu pracy lub lepszej pracy są skutkiem sytuacji występującej na rynku

pracy (bezrobocie) oraz niezadowolenia z wysokości płac (biedni pracujący), które

nie gwarantują satysfakcjonującego standardu Ŝycia.

Migracja zarobkowa powoduje:

- zmniejszenie stopy bezrobocia na skutek przepływu do innego kraju nadwyŜki siły

roboczej;

- napływ kapitału konsumpcyjnego – gdy na rynek napływa więcej pieniędzy

obserwowany jako wzrost konsumpcji, który z kolei zwiększa produkcję i usługi, a

pośrednio stymuluje powstawanie nowych miejsc pracy;

- napływ kapitału inwestycyjnego – w wyniku przekazywania zarobków do kraju

pochodzenia rozwijają się budownictwo, inwestycje produkcyjne i zwiększa się oferta

pracy.

NaleŜy zwrócić uwagę na korzyści osobiste – wzbogacenie osobowości dzięki

czerpaniu doświadczenia z nowego środowiska, własny rozwój, wzrost kompetencji

zawodowych, umiejętności językowych, wiarę we własne siły, itp.

14

Wyjazdy z kraju, szczególnie wówczas, gdy obejmuje duŜe grupy obywateli,

powodują szereg zmian o róŜnym charakterze. Obserwowane są one w strukturze

demograficznej, potencjale intelektualnym i wychowawczym oraz w sferze

ekonomicznej społeczeństw o wysokim poziomie migracji.

W sferze demograficznej zauwaŜalne są:

- osłabienie potencjału demograficznego kraju; przy czym skala osłabienia

oceniana jest według poziomu wskaźnika migracji w porównaniu ze wskaźnikiem

przyrostu naturalnego.

- zniekształcenie struktury wieku, głównie w obszarach wiejskich, gdzie

obserwowane jest „przyśpieszone” starzenie populacji, tak w wyniku migracji

zagranicznej młodych roczników, jak tez współwystępującej migracji wewnętrznej

(poszukiwanie pracy w miastach i zmiana miejsca zamieszkania).

Straty i korzyści wynikające z analizy konsekwencji migracji dla kraju

pochodzenia są trudne do zbilansowania i porównania.

15

3. BADANIE PROBLEMU DEMOGRAFII – ANALIZA śRÓDEŁ

3.1 Ogólna charakterystyka gminy Sabnie.

Powiat sokołowski połoŜony jest we wschodniej części województwa

mazowieckiego.

Rys. 1. - PołoŜenie powiatu sokołowskiego na mapie Polsce

16

W powiecie sokołowskim usytuowana centralnie znajduje się gmina Sabnie, z

którą sąsiadują gminy: Sokołów Podlaski, Kosów Lacki, Sterdyń, Jabłonna Lacka oraz

Repki.

Rys.2. PołoŜenie gminy Sabnie w powiecie sokołowskim

W granicach terytorialnych gminy Sabnie znajduje się 24 wsie. Większość

miejscowości gminy posiada dogodne połączenia komunikacyjne z Sokołowem

Podlaskim dwiema drogami: Sokołów Podlaski – Sterdyń (droga krajowa nr 63) i

Sokołów Podlaski – Jabłonna Lacka (droga powiatowa). Odległość z miejscowości

gminnej Sabnie do Sokołowa Podlaskiego wynosi 12 km, do Jabłonny Lackiej - 10

km, do ŁomŜy – 90 km, do Siedlec – 40 km.

17

Rys. 3. Wsie wchodzące w skład gminy Sabni

Teren gminy Sabnie naleŜy do Wysoczyzny Siedleckiej, rozciąganej się

pomiędzy doliną środkowego Bugu, a pradoliną Wieprza-Krzny.

Pod względem krajobrazowym, obszar Wysoczyzny Siedleckiej, dzięki licznym

wzniesieniom morenowym, jest bardzo urozmaicony pod względem ukształtowania

powierzchni. Ta gwałtowna róŜnica poziomów na terenie gminy Sabnie, szczególnie

uwidacznia się w pobliŜu takich miejscowości jak: Kupientyn, Nieciecz, Niewiadoma

lub Grodzisk. Średnia bezwzględnej wysokości Wysoczyzny waha się w granicach 50-

100 m n.p.m., natomiast na terenie gminy Sabnie wynosi od 120 m do ok. 170 m

n.p.m.

Przez teren gminy przepływa rzeczka Cetynia, największa rzeka powiatu po

Bugu, kierująca się z południa na północ. Tworzy ona niezwykle malowniczą dolinę,

w której w przeszłości skupiało się najstarsze osadnictwo na tym terenie. Cetynia

posiada kilka niezwykłych dopływów, z których dwa posiadają większe znaczenie,

mianowicie lewostronny z okolic Chmielnika i Hołowienek oraz prawostronny z

okolic Tchórznicy Włościańskiej. Gmina Sabnie jest gminą typowo rolniczą, nie ma tu

przemysły, ale istnieje drobna przedsiębiorczość.

18

3.2.Analiza stanu, struktury i dynamiki ludności

Przygotowując się do badania problemu demograficznego gminy Sabnie

uzyskałem w Urzędzie Gminy w Sabnie materiał źródłowy, zawierający niezbędne

dane statystyczne w postaci:

- statystyki ludności poszczególnych miejscowości w latach 1990-2010;

- statystyki mieszkańców wg wieku i płci w latach 1990-2010;

- statystyki urodzeń, zgonów i wymeldowań w latach 2002-2010.

WyŜej wymieniony materiał źródłowy poddałem analizie statystycznej, zgodnie

ze strukturą demograficzną opisaną w części teoretycznej mojej pracy.

W tym miejscu wyjaśniam, Ŝe statystyki urodzeń, zgonów i wymeldowań

zawierają tylko lata 2002-2010, gdyŜ dane z lat wcześniejszych są juŜ nie dostępne z

uwagi na proces archiwizacyjny.

Na wstępie, w celu zobrazowania zjawiska demograficznego gminy Sabnie w

kontekście całości powiatu sokołowskiego, przedstawiam mapkę pt. Nasi mieszkańcy

w statystykach zamieszczonej w tygodniku lokalnej gazety WIEŚCI SOKOŁOWSKIE

nr 6/2011 z dnia 10 lutego 2011r.

19

Informacje zebrała Katarzyna Nieroda

20

3.2.1.Stan i zmiany w liczbie ludności

Statystyka ludności w latach:

Wieś 1990 1995 2000 2005 2010

Chmielnik 62 56 53 35 46

Grodzisk 323 328 312 279 276

Hilarów 89 90 96 92 83

Hołowienki 313 343 337 321 310

Jadwisin 19 17 19 18 12

Klepki 41 45 34 27 18

Kolonia Hołowienki 167 141 133 121 128

Kolonia Kurowice 99 105 102 82 79

Kostki-Pieńki 79 75 65 50 46

Kupientyn 475 495 485 450 453

Kupientyn-Kolonia 87 92 92 89 87

Kurowice 388 408 412 404 387

Nieciecz Włościańska 335 348 357 358 346

Nieciecz-Dwór 162 163 155 142 144

Niewiadoma 104 107 112 94 99

Pieńki Suchodolskie 15 13 12 11 9

Sabnie 351 397 375 387 390

Stasin 166 170 177 168 150

Suchodół Szlachecki 67 86 104 118 119

Suchodół Włościański 215 218 214 188 174

Tchórznica Szlachecka 85 91 92 86 81

Tchórznica Włościańska 299 310 281 267 237

Wymysły 71 72 62 56 50

Zembrów 395 398 393 363 338

Ogółem gmina Sabnie 4 407 4 568 4 474 4 216 4 062

Tabela 1. Statystyka ludności gminy Sabnie

21

Wykres 1. Ludność gm. Sabnie w latach 1990-2010

Z porównania zestawień ogólnej liczby mieszkańców gminy Sabnie w

poszczególnych latach wynika, Ŝe w 1995r. odnotowano wzrost liczby mieszkańców,

jednak następnych dziesięć latach wystąpiła tendencja spadkowa. W badanym okresie

dwudziestu lat liczebność gminy Sabnie zmniejszyła się z 4407 do 4062

zameldowanych na pobyt stały, tj. o 345 osób.

W odniesieniu do stanów liczbowych poszczególnych wsi w porównaniu roku

2010 do 1990 jedynie w trzech na dwadzieścia cztery miejscowości odnotowano

wzrost liczby osób zameldowanych, tj.: Sabnie, Nieciecz Włościańska i Suchodół.

Trzeba pamiętać, Ŝe są to miejscowości połoŜone przy głównych szlakach

komunikacyjnych, dzięki czemu znajduje się tam drobna przedsiębiorczość, a takŜe

budynki uŜyteczności publicznej(szkoły w Niecieczy i Sabniach, przedszkole w

Sabniach).

22

Wykres 2. Statystyka ludności w latach 1990-2010

Wykres 3. Statystyka ludności w zestawieniu 1990r. a 2010r.

23

Wykres 4. Procentowe zestawienie liczby mieszkańców poszczególnych wsi w stosunku do całej gminy

Sabnie w 2010r.

PowyŜsza tabela (graficzne – wykresy) zawiera dane liczbowe ludności

zameldowanych w danym roku na pobyt stały w poszczególnych miejscowościach

oraz ogółem gminy Sabnie. W celu lepszej czytelności i zobrazowania zjawiska

ograniczyłem się do pokazania go w przekroju cyklicznym pięcioletnim. Tabela

powstała na podstawie corocznych wykazów pod nazwą: Statystyka ludności ilościowa

w odniesieniu do linii geografii (liczba mieszkańców – pobyt stały) cały obszar

adresowy

Z analizy danych liczbowych osób zameldowanych w 2010 r. w porównaniu do

1990 w poszczególnych miejscowościach wynika, Ŝe największą liczbę osób

zameldowanych odnotowano w trzech miejscowościach:

1/ Kupientyn: 453 osoby w 2010 a 475 w 1990, spadek o 22 osoby, 11,15% do ogółu

2/ Sabnie: 390 osób w 2010 a 351 w 1990, wzrost o 39 osób, 9,60% do ogółu

3/ Kurowice: 387 osób w 2010 a 388 w 1990, spadek o 1 osobę, 9.53% do ogółu

24

Najmniejszą liczbę odnotowano w 3 trzech wsiach:

1/ Pieńki Suchodolskie: 9 osób w 2010 a 15 w 1990, spadek o 6 osób, 0,22% do ogółu

2/ Jadwisin: 12 osób w 2010 a 19 w 1990, spadek o 7 osób, 0,30% do ogółu

3/ Klepki: 18 osób w 2010 a 41 w 1990, spadek o 13 osób, 0,44%.

Są to miejscowości połoŜone daleko od głównych szlaków komunikacyjnych, o

glebie słabej jakości oraz w zalesionym terenie.

3.2.2.Struktura ludności: wiek i płeć

Wiek Ogółem

1990 1995 2000 2005 2010

0-2 194 176 128 93 122

3 57 51 57 38 35

5 115 134 108 78 63

6 65 60 64 45 40

7 66 76 65 38 27

8-12 367 317 323 290 186

13-15 203 216 180 184 162

16-17 134 156 136 133 128

18 48 67 76 60 56

19-65 1 287 1 325 1 338 1 309 1 337

19-60 1 018 1 035 1 065 1 079 1 089

>65 283 331 335 324 283

>60 579 630 600 545 534

Ogółem 4 416 4 574 4 475 4 216 4 062

0-18 1201 1186 1061 899 763

18-60 2 305 2 360 2 403 2 388 2 426

60> 862 961 935 869 817

25

Tabela 2. Struktura ludności wg wieku

Wykres 5. Struktura ludności w określonych kategoriach wiekowych

PowyŜsza tabela (graficzne – wykresy) zawiera dane liczbowe ludności wg

kategorii wiekowych w osób zameldowanych w danym roku na pobyt stały w gminie

Sabnie. W celu lepszej czytelności i zobrazowania zjawiska ograniczyłem się do

pokazania go w przekroju cyklicznym pięcioletnim. Tabela powstała na podstawie

corocznych wykazów pod nazwą: Statystyka mieszkańców wg wieku i płci.

W kategorii wiekowej 0-18 lat zauwaŜyć moŜna tendencję spadkową liczby

dzieci we wskazanych latach. Natomiast w kategorii wiekowej 18-60 obejmującej

grupę produkcyjną badanej populacji zauwaŜyć moŜna nieznaczny wzrost liczby osób.

W kategorii wiekowej powyŜej 60/65 roku Ŝycia osób w wieku poprodukcyjnym

występuje od 1995r. zauwaŜalny spadek.

26

Rok Ogół ludzi starszych Liczba mieszkańców

gminy Procent ludzi starszych w

społeczeństwie

1990 862 4 416 19,5 %

1995 961 4 574 21,0 %

2000 935 4 475 20,9 %

2005 869 4 216 20,6 %

2010 817 4 062 20,1 %

Tabela 3. Udział osób starszych w ogólnej liczbie populacji

Wykres 6. Procentowy wskaźnik udziału osób starszych w ogólnej liczbie populacji

Z analizy powyŜszych danych liczbowych i procentowych wynika, Ŝe w gminie

Sabnie liczba osób starszych w wieku poprodukcyjnym (kobiety powyŜej 60, a

27

męŜczyźni powyŜej 65 roku Ŝycia) w ogólnej liczbie populacji jest stała, z nieznaczną

tendencją spadkową rejestrowaną od 1995r..

Płeć Mężczyźni Kobiety

Wiek 1990 1995 2000 2005 2010 1990 1995 2000 2005 2010

>65 283 331 335 324 283

>60 579 630 600 545 534

Tabela 4. Wykaz osób starszych wg płci

Wykres 7. Relacja między liczbą kobiet a męŜczyzn

Z przedstawionych powyŜej zestawień liczbowych wynika, Ŝe zarówno liczba

kobieta jak i liczba męŜczyzn w poszczególnych latach utrzymuje się(z niewielkimi

wahnięciami) na tym samym poziomie. ZauwaŜalna jest natomiast róŜnica między

liczbą kobiet i męŜczyzn. Kobiety bowiem stanowią nieomal połowę liczby męŜczyzn.

Przy czym równieŜ ta róŜnica utrzymuje się na tym jednakowym poziomie (z

28

niewielkimi wahnięciami) w poszczególnych latach. Tak więc w kategorii wieku

poprodukcyjnym przewaŜają męŜczyźni.

Rok 1990 1995 2000 2005 2010

Mężczyźni 2 233 2 299 2 239 2 117 2 040

Kobiety 2 183 2 275 2 236 2 099 2 022

Ogółem 4 416 4 574 4 475 4 216 4 062

Tabela 5. Wykaz ludności wg płci

Wykres 8.Liczba populacji w poszczególnych latach z podziałem na męŜczyzn i kobiet

29

Z analizy danych liczbowych zawartych w tabeli i według powyŜszego

wykresu wynika, Ŝe liczba męŜczyzn a liczba kobiet w poszczególnych latach jest do

siebie zbliŜona. W 1990 roku męŜczyzn zameldowanych na terenie gminy Sabnie było

2233, a kobiet 2183. MęŜczyzn było więcej o 50. Natomiast w roku 2010 męŜczyzn

było 2040 a kobiet 2022. MęŜczyzn było więcej o 18. Z tych zestawień wynika, Ŝe w

przeciągu 20 lat róŜnica pomiędzy liczbą męŜczyzn i kobiet znacznie się zmniejszyła.

Wykres obrazuje niemalŜe równomierny spadek liczby zarówno męŜczyzn jak i kobiet

w odniesieniu do kolejnych lat objętych badaniem.

3.2.3. Ruch naturalny ludności i migracja (dynamika)

Lata 2002 2004 2006 2008 2010

Urodzenia 41 40 45 47 38

Zgony 63 57 65 53 52

Wymeldowania 76 72 59 52 38

Tabela 6.Wykaz liczby urodzeń, zgonów i wymeldowań

30

Wykres 9.Dynamika urodzeń, zgonów i wymeldowań

Jak juŜ wcześniej nadmieniałem, otrzymane dane statystyczne z urzędu gminy

w Sabniach, odnoszące się do urodzeń, zgonów i wymeldowań, ograniczają się do ram

czasowych między 2002 a 2010 rokiem.

W celu większej czytelności obrazowanego problemu, przy opisie danych

dotyczących urodzeń, zgonów i wymeldowań zastosowałem dwuletnie przedziały

czasowe.

Z analizy danych liczbowych zawartych w powyŜszej tabeli i wykresie wynika,

Ŝe urodzenia kształtowały się w badanym okresie w sposób dynamiczny w postaci

spadków i wzrostów. Podobnie przedstawia się sytuacja ze zgonami. ChociaŜ w tym

przypadku poza rokiem 2006 ma tendencję malejącą. Jedynie dynamika wymeldowań

w znacznym, zauwaŜalnym stopniu posiada tendencję malejącą.

W odniesieniu do 2002r. wszystkie trzy czynniki: urodzenia, zgony i

wymeldowania w 2010r. wykazują tendencję malejącą.

31

Porównując liczby urodzeń w stosunku do liczby zgonów wskazać naleŜy na

pewną prawidłowość polegającą na tym, Ŝe liczba urodzeń zawsze jest mniejsza od

liczby zgonów i to w stopniu znacznym. I tak w roku 2002 urodzeń było 41 a zgonów

63, tj. o 22 mniej urodziło się dzieci w stosunku do osób zmarłych. Natomiast w 2010

roku urodzeń było 38 a zgonów 52, tj. o 14 dzieci urodziło się mniej w stosunku do

osób zmarłych.

W zakresie wymeldowań, porównując graniczne daty zestawień statystycznych,

zauwaŜalna jest tendencja spadkowa, przy czym w 2002r. wymeldowało się 76 osób a

w 2010r. juŜ tylko t38.

W tym miejscu naleŜy podkreślić, Ŝe wymeldowania to istotny wyznacznik

migracji. Innych danych liczbowych, pomocnych w określeniu problemu migracji,

zarówno w zakresie napływu jak i odpływu ludności w gminie nie otrzymałem.

Kształtowanie się dynamiki przyrostu naturalnego - przy czym przyrost

naturalny stanowi róŜnicę między liczba urodzeń Ŝywych i zgonów w danym okresie –

na terenie gminy Sabnie przedstawia poniŜsza tabela i jej graficzny obraz.

Rok Urodzenia Zgony Dynamika przyrostu

naturalnego

2002 41 63 -22

2003 28 60 -32

2004 40 57 -17

2005 28 62 -34

2006 45 65 -20

2007 34 47 -13

2008 47 53 -6

2009 42 54 -12

2010 38 52 -14

Tabela 7.Zestawienie liczbowe dynamiki przyrostu naturalnego

32

Wykres 10.Dynamika przyrostu naturalnego

Z analizy danych statystycznych jednoznacznie wynika, Ŝe na terenie gminy

Sabnie, w badanym okresie dynamika przyrostu naturalnego ludności jest ujemna.

W celu większego zobrazowania problemu związanego z przyrostem

naturalnym, poniŜej przedstawiłem wykaz tabelaryczny i graficzny współczynnika

przyrostu naturalnego w kolejnych latach od 2002 do 2010.

ROK URODZENIA ZGONY LUDNOŚĆ OGÓŁEM WSPÓŁCZYNNIK

PRZYROSTU NATURALNEGO

2002 41 63 4 389 -0,50%

2003 28 60 4 329 -0,74%

2004 40 57 4 273 -0,40%

2005 28 62 4 216 -0,80%

2006 45 65 4 177 -0,48%

2007 34 47 4 136 -0,31%

2008 47 53 4 122 -0,15%

2009 42 54 4 080 -0,29%

2010 38 52 4 062 -0,34%

33

Tabela 8.współczynnik przyrostu naturalnego

Wykres 11.Dynamika współczynnika przyrostu naturalnego

3.3.Wnioski z analizy materiału statystycznego

W celu uzyskania odpowiedzi na pytania postawione we wstępie pracy

przeprowadziłem badania polegające na analizie statystycznej uzyskanego materiału

źródłowego. Opisując przeprowadzone badania oparłem się na załoŜeniach

metodologicznych, które nakreśliłem w części teoretycznej pracy.

Dokonałem wyboru tylko tych, które uznałem za niezbędne dla celów mojej

pracy, czynników kształtujących zjawisko demografii, a mianowicie:

- stan i zmiany ilościowe ludności gminy,

- struktura ludności: wiek i płeć,

- dynamika ludności (ruch naturalny): urodzenia i zgony,

- ruch wędrówkowy (migracja).

34

Przeprowadzona analiza statystyczna w podanym wyŜej zakresie pozwoliła mi

na wysunięcie stosownych wniosków w wymienionych obszarach badawczych.

Analiza stanu i zmiany liczby ludności wykazała, Ŝe w ostatnich dwudziestu

latach ogólna liczba populacji gminy Sabnie zmniejszyła się o 345 osób. Poza

czterema wsiami wszędzie odnotowano spadek liczby zameldowanej tam ludności.

Jest to znaczący sygnał wskazujący na fakt wyludniania się wsi.

Analiza struktury ludności wykazała tendencję spadkową liczby dzieci., co jest

zjawiskiem niekorzystnym dla gminy. Natomiast w kategorii wiekowej 18-60 lat

obejmującej tzw. wiek produkcyjny, zarysował się nieznaczny wzrost liczby osób w

przeciągu omawianych dwudziestu latach. Sugerować to moŜe, Ŝe gmina posiada

pewien kapitał ludzki najbardziej produktywny, który powinien zostać zawaŜony przez

władze gminy oraz ewentualnych miejscowych przedsiębiorców i właściwie

zagospodarowany na rodzimym terenie. RównieŜ zjawiskiem korzystnym jest fakt, Ŝe

liczba ludności zaliczana do wieku poprodukcyjnego od 1995 roku wykazuje

tendencję spadkową. Nasuwa się wniosek przeczący powszechnie głoszonemu

poglądowi o starzeniu się populacji gminy Sabnie.

Analiza ruchu naturalnego ludności i migracji gminy Sabnie w okresie od 2002

do 2010 roku wykazała, Ŝe urodzenia, zgony i wymeldowania wykazują tendencję

malejącą. O ile w odniesieniu do zgonów i wymeldowań jest to zjawisko oczekiwane,

o tyle w przypadku urodzin – niepoŜądane.

Niekorzystne jest zjawisko ujemnego przyrostu naturalnego czyli mniejszej

liczby urodzeń w stosunku do liczby zgonów. Liczba zgonów znacznie przewyŜsza

urodzenia. Taki stan rzeczy moŜe wskazywać na fakt wymierania ludności gminy

Sabnie.

Do tej niekorzystnej tendencji dochodzi stosunkowo wysoki wskaźnik liczby

wymeldowań z pobytu stałego, który jest istotnym czynnikiem migracji ludzi z terenu

gminy Sabnie. Jedynie pozytywne jest to, Ŝe liczba wymeldowań systematycznie

maleje.

35

W trakcie zbierania materiałów do badań napotkałem obiektywne trudności w

uzyskaniu danych, które pozwoliłyby dogłębnie zanalizować zjawisko migracji

zachodzącej na terenie gminy Sabnie. Migracja w szerokim pojęciu jest zjawiskiem

bardzo złoŜonym i wielowymiarowym. Wymaga badania róŜnorodnych aspektów

Ŝycia ludzkiego w wymiarze historycznym, społecznym, ekonomicznym i

politycznym. Tego typu uwarunkowania w znacznym stopniu wykraczają poza zakres

mojej pracy badawczej.

3.4.Opinia eksperta

W celu uzyskania kompetentnej opinii eksperta wytypowałem Pana mgr Ireneusza

Piotra Wyszyńskiego, który jest drugą kadencję wójtem gminy Sabnie. Zarówno z

racji pełnionej funkcji jak teŜ zwaŜywszy na fakt, iŜ jest on rodowitym mieszkańcem

tej gminy, uznałem, Ŝe zna doskonale nie tylko problemy demograficzne ale takŜe

związane z nimi problemy społeczne i ekonomiczne tutejszej ludności oraz posiada

stosowną wiedzę w tym zakresie i zamierzenia niezbędne do ich rozwiązania.

Opinię eksperta uzyskałem poprzez osobiste przeprowadzenie wywiadu z

Wójtem Gminy Sabnie – Ireneuszem Piotrem Wyszyńskim .

Treść wywiadu:

Co uwaŜa Pan za największe problemy naszej gminy?

-Największym problemem naszej gminy jest duŜy spadek ludności, zauwaŜalny najbardziej w okresie ostatnich 10 lat. Bezpośrednimi przyczynami takiego stanu są migracja społeczeństwa , szczególnie młodych ludzi, do aglomeracji miejskich, mniejsza liczba urodzeń dzieci. Kolejnym problemem, tym razem z ekonomicznego punktu widzenia jest coraz większa liczba zadań samorządu gminnego za którymi nie zawsze idą środki finansowe i odpowiednie przepisy prawne.

-Jakie kierunki rozwoju widzi Pan dla naszej gminy, jak wpłynie to na rozwój tego terenu?

-Turystyka w szerokim tego słowa znaczeniu. Wykorzystanie zbiornika Niewiadoma w celach rekreacyjnych (sporty wodne), wykorzystanie energii – turbina wodna. Stworzenie dobrych warunków dla przedsiębiorców nowopowstałych firm, ulgi w

36

podatku itp. Organizowanie imprez cyklicznych w róŜnych formach dających moŜliwość zaprezentowania się miejscowym firmom oraz przyciągnięcie tym sposobem potencjalnych inwestorów. Mam tu na myśli takie imprezy jak Lato w Sabniach, koncerty, festiwale, targi itp. Przy okazji zbiornika moŜe powstać taka działalność jak mała gastronomia, usługi, handel, agroturystyka, sklepy itp.

-Czy plan rozwoju gminy zahamuje zjawiska takie jak bezrobocie, migracja, moŜe teŜ podniesie wskaźnik demografii?

-Plan rozwoju gminy moŜe zahamować pewne zjawiska, ale - patrząc realnie - części zjawisk, które juŜ nastąpiły nie będzie moŜna przywrócić do stanu poprzedniego – na przykład demografia. Z perspektywy czasu widać, Ŝe na pewnego rodzaju zmiany potrzeba kilku lat, a na efekty w innych aspektach nawet kilkunastu czy kilkudziesięciu lat.

-Czy są jakieś działania, które podejmuje Urząd Gminy i Rada Gminy, aby zapobiec migracjom?

-Działania, które są podejmowane przez Urząd Gminy mają za zadanie ograniczanie migracji. Podejmujemy róŜne działania w celu zminimalizowania odpływu mieszkańców z naszej gminy. Jest to zagadnienie bardzo specyficzne i złoŜone. ZaleŜy od wielu czynników. Do naszych działań moŜemy zaliczyć programy realizowane w ramach Europejskiego Funduszu Spójności.

-Co naleŜałoby zrobić według Pana, aby nasza gmina nie była postrzegana jako wymierająca, nie rozwijająca się?

-Myślę, Ŝe gmina nasza nie jest postrzegana jako wymierające, a jeŜeli juŜ to wszystkie gminy wiejskie mają ten sam problem. MoŜemy się róŜnić, jeŜeli mówimy o rozwijaniu się, ale jestem przekonany, Ŝe zmieni się to na plus. Wymaga to długofalowej, pozytywnej i ukierunkowanej polityki rozwoju gminy oraz stabilności w podejmowaniu decyzji. Jeszcze, co waŜne, trafnego przewidywania.

-Czy widzi Pan jakieś niebezpieczeństwa, zagroŜenia dla naszej gminy?

-ZagroŜeniem są chociaŜby zadania, które otrzymujemy „z góry” o czym wcześniej wspomniałem. ZagroŜeniem czy nazwijmy to problemem ze społecznego punktu widzenia jest w tym momencie słuŜba zdrowia przy coraz bardziej starzejącym się społeczeństwie. Niebezpieczeństwa komunikacyjne – 5 zwartych miejscowości przy drodze krajowej „63”[Kurowice, Zembrów, Sabnie, Suchodół, Kupientyn – przyp. autora].

37

-Dlaczego pozostał Pan w gminie pomimo ukończonych studiów itp.?

-Jest wielu młodych ludzi, którzy po ukończeniu wyŜszej szkoły zdecydowali się zostać w gminie i nie przeprowadzać się do miasta. Jest jeszcze wiele do zrobienia, zarówno w naszych wioskach i jak i miastach. Jestem z tych osób, które podejmują to wyzwanie na wsi.

Przeprowadzony wywiad w znacznym stopniu potwierdza uzyskane przeze mnie wnioski z przeprowadzonych badań demografii gminy Sabnie.

38

4. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA PROBLEMU

- PROGNOZA POZYTYWNA - jedyną szansą na wzrost liczby ludności oraz

zatrzymanie ludzi młodych jest perspektywa związana z budową "Zbiornika

retencyjnego" na terenie gminy miedzy Kupientynem, a Niewiadomą.

Pomysł utworzenia zbiornika retencyjnego Niewiadoma zrodził się w połowie

lat 90-tych. Głównym celem realizacji zadania jest retencja wód na terenie Gminy

Sabnie, a takŜe ochrona środowiska naturalnego. Zbiornik podniesie równieŜ

atrakcyjność turystyczną okolicy. Realizację projektu zaplanowano na 2 etapy. Etap

pierwszy to budowa zbiornika wstępnego pełniącego rolę zabezpieczenia zbiornika

głównego przed zanieczyszczeniami. Zbiornik wstępny w miejscowości Kupientyn-

Kolonia zrealizowano w latach 2002-2004. Obecnie realizowany jest drugi etap

projektu – budowa zbiornika głównego „Niewiadoma” na terenie czterech wsi:

Nieciecz Włościańska, Niewiadoma, Kupientyn-Kolonia i Kupientyn.

Projekt „Budowa zbiornik retencyjny Niewiadoma, obiekt Zbiornik główny

Niewiadoma” jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego w ramach Priorytetu IV „Środowisko, zapobieganie zagroŜeniom i

energetyka”, Działania 4.4 „Ochrona przyrody, zagroŜenia, systemy monitoringu”

Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007/2013.

Planowany okres realizacji projektu: 01.06.2009 – 30.06.2013r.

Rozległy obszar zbiornika w przyszłości stworzyć powinien miejsca pracy

związane z utrzymaniem takiego obiektu oraz pozwolić na utworzenie bazy

turystycznej w okolicznych miejscowościach mając na uwadze, iŜ w najbliŜszej

okolicy brak jest takich obiektów. Dla gospodarstw o niskich dochodach, a zasobie

siły roboczej pozwoli na zakładanie gospodarstw agroturystycznych. Rozwój gminy w

tym kierunku powinien zmobilizować jej mieszkańców do podnoszenia kwalifikacji,

tak aby związane one były ze wskazaną wcześniej perspektywą. waŜne wyzwanie stoi

równieŜ przed szkołami z terenu gminy, jak i szkołami średnimi z terenu powiatu.

NaleŜy utworzyć w szkołach np. Szkolne Koła Kariery prezentując zawody

39

przyszłości w odniesieniu do lokalnych potrzeb. Pozwoli to na pozostanie części

młodzieŜy na terenie gminy ze względu na zwiększający się rynek pracy, moŜliwości

własnego rozwoju oraz współtworzenie "małej ojczyzny". Pozostanie części młodych

ludzi w gminie spowodować powinno dodatni przyrost naturalny dający lepszy

wskaźnik co do średniej wieku w gminie. Rozwój infrastruktury turystycznej umoŜliwi

mieszkańcom gminy dostęp do imprez kulturalnych, poszerzy ofertę kulturalną, jak

równieŜ pozwoli na prezentację własnych osiągnięć, talentów. Zakładanie firm

spowoduje wzrost dochodów gminy wynikających z płaconych podatków. Rozwój

gminy w kierunku turystyki stworzy równieŜ moŜliwości dla szkół, aby w czasie

wolnym od zajęć szkolnych organizować wypoczynek dzieci z terenu gminy jak i

tworzyć ofertę wypoczynku w celach zarobkowych wykorzystując własną bazę

lokalową jak i walory geograficzno- historyczne gminy.

PROGNOZA NEGATYWNA- tak duŜa inwestycja jest zagroŜona nieterminowością

wykonania, długie procedury w funduszach Unijnych mogą przesunąć przewidywany

czas uŜytkowania. MoŜe to spowodować zniechęcenie społeczności w związku z

niepewnością, oczekiwaniem. Brak motywacji do podnoszenia kwalifikacji. Barierę

utrudniającą działanie mieszkańców gminy mogą stanowić równieŜ względy

finansowe, brak środków uniemoŜliwi lub przedłuŜy w czasie załoŜenie własnej

działalności lub organizację gospodarstwa agroturystycznego. Budowa zbiornika ma

tyle samo przeciwników, co zwolenników. Tworzenie lokalnej "propagandy" - anty -

powoduje dezintegrację społeczności lokalnej. Wskazana sytuacja zwiększy ilość

ludności napływowej - czasowo (zwiększy to anonimowość wśród ludności), wobec

czego moŜe nastąpić wzrost przestępczości o róŜnym charakterze. Bezpieczeństwo

mieszkańców moŜe być zagroŜone.

Instytucje które powinny być zainteresowane wynikami badania: Wójt gminy,

Rada Gminy, dyrektorzy szkół z terenu gminy, GOPS, Policji, Stowarzyszenie na

Rzecz Rozwoju Gminy Sabnie. Zostaną one powiadomione o tym badaniu.

40

Bibliografia

1. „Encyklopedia Gazety Wyborczej”; tomy 4, 10, 14; Wydawnictwo Naukowe

PWN

2. A. Furdal i W. Wysoczański (red.) „ Migracje: dzieje, typologia, definicje”,

Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006

3. B. Iwaniuk „Praca magisterska – dzieje Szkoły Podstawowej w Sabniach w

latach 1945-1999”, Siedlce 2000

4. Z. Kawczyńska-Butrym „Migracje-wybrane zagadnienia”, Wydawnictwo

Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009

5. M. Okólski „Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym

zarysie”, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004

6. K. Olechnicki, P. Załęcki „Słownik Socjologiczny”; Wyd. II, Wydawnictwo

Graffiti BC, Toruń 1998

7. Wydruki statystyczne mieszkańców gminy Sabnie w latach 1990-2010, Urząd

Gminy w Sabniach

8. Urząd Statystyczny w Warszawie „Ludność, ruch naturalny i migracje w

województwie mazowieckim w 2000 r.”, Warszawa 2001

Internet:

www.sabnie.pl

www.wikipedia.pl