ZINTEGROWANA REWITALIZACJA W LUBLINIE

UDZIAŁ MIESZKAŃCÓW W PROCESIE ODNOWY

ZANIEDBANYCH DZIELNIC

arch. Ewa KiptaKOORDYNATOR PROGRAMU REWITALIZACJI W LUBLINIE

STOWARZYSZENIE „FORUM REWITALIZACJI”

Pytanie o potrzebę zintegrowania działań

rewitalizacyjnych• Stan kryzysu – jako „zapaść” zintegrowana

– dotycząca ekonomii, ekologii i aspektów społecznych

• Interwencja w obszarze kryzysowym powinna obejmować wszystkie aspekty objęte kryzysem – w różnych dziedzinach i w różnej skali

• Mieszkańcy jako uczestnicy procesu odnowy mają – z natury rzeczy – zintegrowane podejście do przebiegu zmian

STARE BRONOWICE & KOŚMINEKKALENDARIUM PROCESÓW SPOŁECZNYCH

Od połowy XIX wieku – założenie obu dzielnic jako mieszkalno-przemysłowych, rozsądny plan regulacyjny, uwzględnione potrzeby społeczne, małe działki mieszkalne jako prywatna własność mieszkańców.

Od lat 60tych do 90tych XX wieku – zanegowanie praw własności i jakości życia – indoktrynacja przez upowszechnianie opinii o slumsach, opracowanie planów całkowitej przebudowy, zakaz remontów, imigracja w celu pozyskania mieszkania, stopniowe urzeczywistnianie tezy o slumsach, degradacja społeczna z nikłą nadzieją na mieszkanie w blokach, permanentny stan niepewności.

STARE BRONOWICE & KOŚMINEKstan na rok 1990

• koniec nadziei na mieszkanie w blokach (poza możliwościami finansowymi);

• brak ekonomicznego sensu realizacji planów przebudowy;

• brak nadziei na inwestorów zewnętrznych; • wysokie zagrożenie bezrobociem, bankructwo

większości starych zakładów przemysłowych; • analiza potrzeb mieszkaniowych – konieczność

zarzucenia dotychczasowych zasad polityki mieszkaniowej i umożliwienia renowacji istniejącej zabudowy (dekapitalizacja zasobów jako przyczyna 80% potrzeb mieszkaniowych – „luka remontowa”);

• odzyskanie praw własności; • możliwości zakupu materiałów budowlanych; • początki przedsiębiorczości

Planowanie z udziałem mieszkańców

• Ankieta do każdej rodziny – jako „pukanie do drzwi” w dzielnicy (dobrowolność odpowiedzi)

• Inwentaryzacja jako okazja do wyjaśniania celu planu• Pierwsze spotkanie: mieszkańcy versus Miasto za

pośrednictwem parafii – oficjalne odwołanie wyburzeń a potem czas na „skargi i zażalenia” mieszkańców

• Dalsze 2 spotkania: skarg ciąg dalszy + wyłonienie reprezentantów ulic i ustalenie zasad współpracy

• Praca w zespołach wg ulic i kwartałów – zrozumiałość zapisu, uzasadnienia, interakcje, pytanie o gwarancje dla realizacji planu i kwestie praktyczne

ALTERNATYWA na Kośminku : rozmowy z mieszkańcami w ich domach podczas

inwentaryzacji

PROGRAM INICJATYW LOKALNYCH• Likwidacja bariery rozwoju – „krajobrazowa” neutralizacja

wysypiska azbestu przez likwidatora Fabryki Eternitu jako inwestycja publiczna i gwarancja wiarygodności rewitalizacji

• Koordynacja działań struktur Urzędu na poziomie pod-decyzyjnym – zespół obsługi programu składający się z pracowników różnych wydziałów

• Inwestycje z udziałem mieszkańców – uzupełnienie uzbrojenia terenów (model z nowych osiedli jednorodzinnych) – negocjowany system nacisku na miasto w zakresie uzbrojenia terenów

• Dostępność informacji o możliwościach rozwoju i wsparcia prywatnej przedsiębiorczości

• Ulgi podatkowe dla inwestorów (z ograniczonym wykorzystaniem)

• Konsultowanie inwestycji prywatnych (zwłaszcza drobnych remontów i ulepszeń – na podstawie zdobytego kredytu zaufania), także przekształceń własnościowych, porządku itp.

Priorytety partnerów i modele uczestnictwa

PUBLICZNY

Miasto

PRYWATNY

Mieszkańcy

Usunięcie wysypiska

Kanalizacja

70:30%

Woda

50:50%

Gaz

30:70%

Działalność gospodarcza

0:100%

Tereny zielone

90:10%

Czas na zarabianie i planowanie

Ścieżka rowerowa

100:0%

Poprawa własnych domów

0:100%

Nawierzchnie

80:20%

ulic lokalnych

Kwestia otwarta

Domy czynszowe ???

Kwestia otwarta

Współfinansowanie rewitalizacjiRodzaj inwestycji Wartość

ogółemUdział prywatny

Udział miasta

Inne

Poprawa domów i rozwój przedsiębiorczości do 1995

2 009 000 2 009 000 0 0

Poprawa infrastruktury do 1995 357 200 177 700 179 500 0

Poprawa warunków środowiska do 1995

474 400 Brak danych 220100 254 300

Wartość inwestycji ogółem do końca 1995

2 840 600100 %

2 186 70077.0 %

399 60014.0 %

254 3009.0 %

Poprawa domów i rozwój przedsiębiorczości do 1996

2 999 500 2 999 500 0 0

Poprawa infrastruktury do 1996 595 000 231 500 363 500

Poprawa warunków środowiska do 1995

630 500 Brak danych 363 000 267 500

Wartość inwestycji ogółem do końca 1996

4 225 000

100 %

3 337 500

76.4 %

730 000

17.3 %

267 500

6.3 %

Wartość inwestycji ogółem do końca 1998

7 900 000100 %

6 100 00077.2 %

1 400 000

17.7 % 400 0005.1 %

Efekty rzeczowe w latach 1992 - 1998

Wygenerowanie inwestycji o wartości ok. 8 MLN ZŁ – przy udziale miasta rzędu 18% (w latach późniejszych zastosowane metody szacowania wartości inwestycji byłyby niewystarczające)

Uruchomienie procesu poprawy zainwestowania na terenie o powierzchni 107 ha, dotyczące 75% działek mieszkalnych i na 100% terenów przeznaczonych pod aktywność gospodarczą

Wzrost dostępności uzbrojenia podziemnego z 50% do 90% działek

Aktywność gospodarcza mieszkańców – stworzenie ponad 100 sklepów i drobnych przedsiębiorstw

Poprawa stanu terenów zielonych i warunków ekologicznych

Utwardzenie nawierzchni kilku ulic i radykalna poprawa jakości ich zabudowy

2010: PODZAMCZE

KONTEKST HISTORYCZNY

Debata społeczna o przyszłości Podzamcza – maj/czerwiec 2010

• Lokalna Grupa Wsparcia projektu HerO jako zespół wiodący w debacie

• Makieta w skali 1: 500 w ogólnodostępnym lokalu

• 6 konsyliów tematycznych z udziałem LGW i ekspertów:

• Obsługa terenu• Historia miejsca• Program użytkowy (x 2)• Krajobraz miejski• Przestrzenie publiczne

• Popołudniowe warsztaty otwarte obsługiwane przez wolontariuszy – Forum Rozwoju Lublina + studenci

Cele debaty

• Włączenie bezpośrednio zainteresowanych podmiotów w definiowanie kierunku zmian

• Wypracowanie społecznej presji ku poprawie zagospodarowania

• Uruchomienie opracowania planu przed działaniami inwestorów

• Zdefiniowanie interesów publicznych dla ich uwzględnienia w planie miejscowym

• Uzyskanie akceptacji społecznej dla zmian w określonym kierunku – zanim zostaną zdefiniowane przez inwestorów

• Określenie udokumentowanego zapotrzebowania społecznego na profil oferty nieoczywisty dla inwestorów

• Ochrona walorów unikalnych miejsca, które nie są oczywiste

• Opracowanie społecznego wniosku do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Godzenie wielości wizji

Wizja „zbiorcza”

• Odtworzenie dawnego układu ulic i kwartałów dzielnicy żydowskiej

• Rozdzielenie pasm ruchu drogi dwupasmowej i potraktowanie jej jako dojazdowej, a nie tranzytowej

• Kwartały pośrodku drogi jako centrum obsługi ruchu turystycznego (z ekspozycją historii miasta i historii dzielnicy żydowskiej)

• Zamknięcie kwartałów przeciętych drogą („brama” do Podzamcza) i kwartałów „wyszczerbionych”

• Podcienia i dostępne z nich „stragany” i sklepiki z ofertą „niszową”, wokół kwartałów, jako sposób na żywotność przestrzeni publicznych

• Możliwość odsłonięcia biegu rzeki• Targowisko przy cerkwi, a za nim

przystanek przejazdowy autobusów pozamiejskich

• Zielone dachy nad niższą zabudową i system kładek od Zamku na wzgórze Czwartek

Wizja zbiorcza założenia

Społeczny wniosek do miejscowego planu zagospodarowania

przestrzennego• Uzupełnienie kwartałów zabudowy na zasadzie kontynuacji

tkanki śródmiejskiej

• Różnorodność i wielofunkcyjność

• Wykorzystanie atutów lokalizacji – relacja do centrum i tras komunikacyjnych

• Handel jako atrakcja i fundament ekonomiczny przebudowy – oferta „niszowa” jako podstawa konkurencyjności wobec oferty innych centrów handlowych

• Ład przestrzenny - wysoka jakość od ogółu do szczegółu

• Zieleń i woda w mieście – Czechówka jako szansa na „miasto nad rzeką”

• Historia wielokulturowa i perspektywa unikalnej przestrzeni, ważnej dla regionu

Definiowanie wielofunkcyjności

• Handel i usługi ( w tym dla turystów) – min. 40%, a w tym:

– Standardowe powierzchnie komercyjne: do 75%

– Oferta „niszowa” co najmniej 25%

• Biura, urzędy, miejsca pracy – min. 10 %

• Mieszkania - min. 20 % na wyższych kondygnacjach

• Obiekty i instytucje kultury i edukacji – min. 5%

• 25 % - margines swobody kształtowania funkcji w zależności od potrzeb i rachunku ekonomicznego inwestorów

Wielofunkcyjność powinna dotyczyć kwartałów, a nawet budynków, żeby zapewnić odpowiednią

różnorodnośći śródmiejską gęstość wrażeń

Oferta „niszowa”• Produkty regionalne

• Zdrowa i świeża żywność („oaza ekologiczna”, targowisko)

• Sztuka ludowa

• Rzemiosła unikalne i ginące (bednarstwo, garncarstwo, siodlarstwo, introligatorstwo, wytwarzanie witraży, płatnerstwo, renowacja antyków)

• Sklepy dla artystów (instrumenty muzyczne, materiały dla plastyków, księgarnie tematyczne, antykwariaty)

• Sklepy i kluby dla hobbystów (modelarstwo, rekonstrukcje historyczne, sprzęt wspinaczkowy, jeździecki i in.)

• Sklepy „autorskie” z ofertą mody

Oferta niszowa może przyciągnąć znacząca liczbę małych i średnich inwestorów jako partnerów

dla przebudowy Podzamcza oraz zapewnić żywotność przestrzeni publicznych

Dziękuję za uwagę