ZESPOŁY ZESPOŁY MIELODYSPLASTYCZNEMIELODYSPLASTYCZNE

ZESPOŁY MIELODYSPLASTYCZNE ZESPOŁY MIELODYSPLASTYCZNE (MDS-myelodysplastic syndromes) (MDS-myelodysplastic syndromes)

klonalne rozrosty z komórek macierzystych układu krwiotworzenia, które cechuje bogato lub normokomórkowy szpik i cytopenia krwi obwodowej

odsetek komórek blastycznych w szpiku nie przekracza 20% defekt genetyczny dotyczący regulacji procesów różnicowania i

dojrzewania komórek

EpidemiologiaEpidemiologia

występują głównie u osób w przedziale wieku 50 - 70 lat zachorowalność 3-5/ 100 000 osób na rok

EpidemiologEpidemiologiaia

3.4 / 100 000

Inci

den

ce R

ate

(per

10

0,00

0)

Age at Diagnosis (Yrs)*P for trend < .05

Rollison DE, et al. Blood. 2008;112:45-52.

0

10

20

30

40

50

< 40 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥ 80

0.1 0.7 2.0

7.5

20.9

36.4*

FemalesMalesOverall

Objawy kliniczneObjawy kliniczne

wiodące objawy zwykle są związane z niedokrwistością

infekcje grzybicze, wirusowe i bakteryjne skaza krwotoczna

Diagnostyka- badania laboratoryjneDiagnostyka- badania laboratoryjne

morfologia krwi retykulocyty stężenie żelaza w surowicy rozmaz stężenie witaminy B12 ocena cytologiczna szpiku z barwieniem na syderoblasty trepanobiopsja szpiku z oceną histopatologiczną badania cytogenetyczne i molekularne

Cechy dysplazji układu krwiotwórczegoCechy dysplazji układu krwiotwórczego w ocenie cytologicznej szpiku w ocenie cytologicznej szpiku

Cechy dyserytropoezy – odnowa megaloblastyczna– obecność paraerytroblastów wielojądrzastych z

jądrami podobnymi do koniczynki lub o nieregularnym kształcie

– obecność grubych ziaren żelaza, czasami ułożonych pierścieniowato wokół jąder- syderoblasty pierścieniowate (wykrywane przy pomocy reakcji z błękitem pruskim)

Cechy dysplazji układu krwiotwórczego Cechy dysplazji układu krwiotwórczego w ocenie cytologicznej szpiku (c.d.)w ocenie cytologicznej szpiku (c.d.)

Cechy dysgranulopoezy– skąpa ziarnistość i dwupłatowość jąder (anomalia pseudo Pelger–

Hueta)– mała aktywność peroksydazy i fosfatazy zasadowej (FAG)– zahamowanie dojrzewania szeregu granulocytarnego,

połączone ze zwiększeniem odsetka komórek blastycznych do 5- 20%

Cechy dysplazji układu krwiotwórczego w Cechy dysplazji układu krwiotwórczego w ocenie cytologicznej szpiku (c.d.)ocenie cytologicznej szpiku (c.d.)

Cechy dysmegakariopoezy – obecność dużych płytek z ziarnistościami– występowaniem atypowych megakariocytów-

hipolobulacja jąder, mikromegakariocyty, liczne małe jądra

Biopsja szpikuBiopsja szpiku Prawidłowa lub zwiększona komórkowość

– 85-90% przypadków Obniżona komórkowość

– 10-15% przypadków Nieprawidłowa lokalizacja niedojrzałych prekursorów (abnormal

localization of immature precusors-ALIP) Włóknienie

– Nasilone w 15-20% przypadków Zwiększona angiogeneza

Zaburzenia cytogenetyczneZaburzenia cytogenetyczne

Korzystne rokowniczo–Y, 5q- , 20q-

Pośrednie rokowanie +8, pojedyncze lub podwójne aberracje

Niekorzystne rokowniczozaburzenia chromosomu 7, złożone tj. >3 zaburzeń

Klasyfikacja zespołów mielodysplastycznych wg WHO

RCUD (oporna na leczenie cytopenia z jednoliniową dysplazją).

1. RA (niedokrwistość oporna na leczenie)2. RN (oporna na leczenie neutropenia)3. RT (oporna na leczenie trombocytopenia)

RARS (niedokrwistość oporna na leczenie z obecnością pierścieniowych syderoblastów).

RCMD (oporna na leczenie cytopenia z wieloliniową dysplazją).

RAEB (niedokrwistość oporna na leczenie z nadmiarem blastów)– RAEB 1- 5%-10% blastów w szpiku – RAEB 2- 11%-20% blastów w szpiku

MDS-U (zespół mielodysplastyczny niesklasyfikowany).

MDS z izolowaną delecją 5q-.

Swerdlow S.H. et al. “WHO Classification of Tumours of Haematopoietic and Lymphoid Tissues”, 2008

MIĘDZYNARODOWY WSKAŹNIK MIĘDZYNARODOWY WSKAŹNIK PROGNOSTYCZNYPROGNOSTYCZNY

INTERNATIONAL PROGNOSTIC INTERNATIONAL PROGNOSTIC SCORING SYSTEM FOR MDSSCORING SYSTEM FOR MDS

((IPSS)IPSS)

Skala rokownicza 0 0,5 1,0 1,5 2,0

Blasty szpiku (%)

< 5 5 - 10 - 11 - 20 21-30

Kariotyp delecja chromosomu Y, brak zmian cytogenetycznych, delecja 5q delecja 20q

Inne obecność więcej niż 3 zaburzeń lub monosomia chromosomu 7

Cytopenie

0/1 2/3

Suma punktów

0 0,5 – 1,0 1,5 – 2,0 > 2,5

Grupa ryzyka

niska pośrednia-1

pośrednia-2 wysoka

Średnia przeżycia ( w latach )

5,7 3,5 1,2 0,4

LeczenieLeczenie

IPSS, wiek, choroby współistniejące, stan ogólny- czynniki wpływające na strategię leczenia

Strategie leczenia:– Leczenie zachowawcze– Leczenie agresywne

Leczenie chorych Leczenie chorych z zespołami mielodysplastycznymiz zespołami mielodysplastycznymi

Agresywne– polichemioterapia – transplantacja allogenicznych komórek krwiotwórczych

Zachowawcze przetaczanie koncentratu krwinek czerwonych przetaczanie koncentratu płytek krwi zastosowanie cytokin: G-CSF, erytropoetyna profilaktyka/ leczenie zakażeń leczenie związkami chelatującymi żelazo

Leczenie immunomodulujące i Leczenie immunomodulujące i demetylującedemetylujące

ATG i cylosporyna A– Grupa niskiego ryzyka (RA; IPSS INT1) – Lepsza odpowiedź u chorych z HLADR15, klonem NNH, hipoplazją szpiku

Lanalidomid- lek immunomodulujący– Hamuje wydzielanie prozapalnych cytokin – Chorzy z zespołem 5q- z objawową niedokrwistością

Decytabina and 5-azacytydyna- leki demetylujące – Stymulacja różnicowania komórek krwiotwórczych– Grupa wysokiego ryzyka