Zedaszta Armoryka Demo

7/17/2019 Zedaszta Armoryka Demo

http://slidepdf.com/reader/full/zedaszta-armoryka-demo 1/39

ZĘDASZTAto jest życiodawcza

książeczka Zoroastra

albo

AWESTA WIELKA Armoryka

Ś W I Ę T

E K S I Ę G I , Ś

W I Ę T E T E

K S T Y



ZĘDASZTAZĘDASZTA albo albo

AWESTA WIELKAAWESTA WIELKA



Miano SłowiańskieMiano Słowiańskiew ręku jednej Failii od !r"e#$ !%się#% la! "os!aj&#ew ręku jednej Failii od !r"e#$ !%się#% la! "os!aj&#e

#"%li nie #"%li nie

ZE'DAWESTAZE'DAWESTA a ZĘDASZTA a ZĘDASZTA

!o jes!!o jes!

(%#iodaw#"a ksi&)e#"ka Zoroas!ra(%#iodaw#"a ksi&)e#"ka Zoroas!ra

albo albo

AWESTA WIELKAAWESTA WIELKA

przełożył Ignacy Pietraszewski

wstępem opatrzyli:

Julian Edgar Kassner i Andrzej arwa

Aror%ka

Sandoier" *+,,



Seria: ŚWIĘTE KSIĘGI, ŚWIĘTE TEKSTY, Nr 19

Redaktor serii: Andrzej SarwaTekst przygotowali do druku i zredagowali:

Julian Edgar Kassner oraz Andrzej Sarwa

Tłumaczenie nagłówk ów z języka francuskiego:

Karolina Romańska

Projekt okładki: Juliusz Susak

Na okładce: Zaratusztra

Copyright © 2011 by Wydawnictwo „Armoryka”

Wydawnictwo ARMORYKA

ul. Krucza 16

27–600 Sandomierz

tel +48 15 833 21 41e–mail: [email protected]

http://www.armoryka.pl/

ISBN 978-83-7950-308-7



Awesta i inne święte księgi

Zaratusztrianizm, zwany również zoroastryzmem, swoją nazwę za-

wdzięcza ZaratustrzeI wielkiemu prorokowi i reformatorowi religijnemu

Medo-ersów, żyjącemu prawdopodo!nie w latac" #$%%-#&%% p'n'e' (e-

d)ug niektóryc" *róde) ta data jest przesunięta na prze)om wieków +IIi +I p'n'e', ale najnowsze !adania wykazują jednak !)ędno takiego da-

towania' .est to data szacunkowa i mocno "ipotetyczna, ale niestety ni-czego !ardziej precyzyjnego na ten temat powiedzie nie można'

Informacje na temat życia Zaratusztry można znale* jedynie w litera-turze awestyjskiej i tekstac" pa"lawi' /ie istnieją natomiast jakiekolwiek

*ród)a niezależne, w któryc" można !y się natkną na informacje doty-

czące tej tajemniczej postaci z zamierzc")ej epoki' 0o !owiem co znajdu-

jemy w starożytnyc" pismac" greckic" opiera się na informacjac" uzy-skanyc" przez 1reków od samyc" ersów'

2 oto zwięz)y życiorys proroka3

Zaratusztra należa) do stanu kap)a4skiego' rawdopodo!nie !y) kap)a-nem wykszta)conym wed)ug o!yczajów i norm o!owiązującyc" w spo-)ecznoci, wród której ży)' Można domniemywa, iż od siódmego do

piętnastego roku życia po!iera) nauki, a!y po ic" uko4czeniu móc spe)-

nia zwyk)e o!owiązki duc"ownego'II

(idocznie jednak nurtowa)o go wiele pyta4 i wątpliwoci, na którenie znalaz) odpowiedzi w tradycyjnie przekazanej mu wiedzy religijnej,

!o przez d)ugi czas, wędrując od mistrza do mistrza, szuka) mądroci' /a

pytanie jak należy postępowa w życiu, a!y uzyska wszystko co najko-

rzystniejsze dla duszy uzyska) od mędrców odpowied*, iż należy żywi!iedaków, karmi !yd)o, gromadzi drewno na podsycanie więtego

ognia, wlewa "aomę do wody, oraz czci dewy, wys)awiając je w modli-

IZoroastrowi 5 Zoroaster to grecka forma imienia proroka, w języku awestyjskim zwanego

Zaratustra, a w języku pa"lawi Zartoszt, Zartos"t'II Denkard, Book 7. Marvels of Zoroastrianism, 6w37 8acred 9ooks of t"e :ast,t' ;, <=ford #>?@, 6w37 Internet 5 "ttp3AAwww'aBesta'org'

V

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/



twie'III I Zoroaster stosowa) się do tyc" zalece4, z jednym wyjątkiem 5 ni-gdy nie odda) czci daewomI+' Zaratusztra oficjalnie zwalcza) !a)woc"wal-

stwo, które jest uważane za jeden z najcięższyc" grzec"ów, przeciwsta-

wianie się !a)woc"walstwu i fa)szywym religiom jest natomiast wielkązas)ugą'+

Mija)y lata, a Zaratusztra wciąż nie znajdowa) odpowiedzi na nurtują-

ce go pytania, mimo iż posiad) już ogromną wiedzę' rze)om nastąpi),gdy osiągną) wiek trzydziestu lat Cwiększo *róde) podaje taki w)anie

wiek proroka, jedno z nic" mówi jednak, że mia)o to miejsce, gdy Zara-

tusztra uko4czy) lat czterdzieci+ID' (ówczas dozna) czego niezwyk)ego

5 o!jawi)a mu się wietlista istota, która sama sie!ie nazwa)a +o"u Ma-na", czyli Eo!ra Myl'

<!jawienie jakiego dozna) Zaratusztra mia)o miejsce podczas więtawiosny, gdy uda) się nad rzekę, a!y dokona rytualnej a!lucji w jej ożyw-

czym i oczyszczającym nurcie' 1dy wyszed) z wody i c"cia) na powrótprzywdzia u!ranie, ujrza) wietlista istotę 5 arc"anio)a +o"u Mana"+II

w ludzkiej postaci, przystojnego, lniącego i wspaniale przyodzianego

w szaty, które wygląda)y jak!y zosta)y uszyte z drogocennego jedwa!iu'

9y)a to istota ogromna, Fdziewię razy większa od ZaratusztryG'+o"u Mana" poprowadzi) Zaratusztrę przed o!licze 9oga 2"ura Maz-

dy, który znajdowa) się nieopodal w otoczeniu pięciu innyc" arc"anio)ów

równie wspania)yc", co ten, który pierwszy o!jawi) się nad rzeką' 0eksto!razowo mówi, że gdy szli do 2"ura Mazdy arc"anio) postawi) dziewiękroków, prorok za musia) ic" zro!i aż dziewiędziesiąt'

1dy Zaratusztra znalaz) się w o!ecnoci wietlistyc", nieziemskic"

istot, zauważy), iż intensywno wydzielanego przez nie !lasku sprawi)a,

iż nie widzia) na ziemi w)asnego cienia, a więc znalaz) się niejako w ser-

IIIZadspram XX, 14: Selections of zadspram, 6w37 8acred 9ooks of t"e :ast, t' ;, <=ford

#>?@H por' też3 Eenkard, 9ook ;' 0"e ife of Zarat"us"tra, and ot"er marBels,6w37 8acred 9ooks of t"e :ast, t' ;, <=ford #>?@'IVInaczej dewom, czyli demonom'V

Te !"rn"ma# $ %rdas$r $ Ba&a#"n. CJ9ook of t"e Eeeds of 2rdas"ir son of 9a!agJD !eing

t"e oldest surBiBing records of t"e Zoroastrian :mperor, #>?K, 6w37 Internet 5"ttp3AAwww'aBesta'orgH por' także3 !artir's inscription at (a)s*i +aa&. +o-al inscriptionfond on te !a&a of Zartst. %n accont of o/ Zoroastrianism /as propa#ated &e-ond

0ranian territories drin# te Tird entr-, and oter reli#ions sppressed, 6w37 Internet 5"ttp3AAwww'aBesta'org'VI

M' (illey, Te secrets of zoroastrianism, #??;'+II( tekstac" pa"lawi jego imię !rzmi3 +o"uman'

VI

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/



cu wiat)oci' rorok z)oży) "o)d 2"ura Mazdzie oraz arc"anio)omi wówczas o!jawiono mu wielkie prawdy, z któryc" pierwszą jest ta, iż

w widzialnym, materialnym, doczesnym wiecie trzy rzeczy są w)aciwe

i prowadzące do doskona)oci3 do!re myli, do!re s)owa i do!re czyny'

+III

Eano też Zaratustrze zaznajomi się z wszelką wiedzą' rzede wszyst-kim pozna) on, że jedynym i najwyższym 9ogiem, stworzycielem wszyst-

kiego, jest 2"ura Mazda, co oczywicie znalaz)o odd*więk w tekstac"więtej księgi %/est-, której pojawienie się na wiecie zawdzięczamy

temu w)anie prorokowi'

%/esta, natc"niona księga zaratusztrianizmu, zosta)a zredagowana

w !ardzo starożytnym języku zwanym awestyjskim, a zawiera przekazyprzez niektóryc" datowane na niezwykle zamierzc")ą przesz)o, !o aż na

II tysiąclecie przed naszą erą' 0ekst %/est- prawdopodo!nie zosta) osta-tecznie zredagowany w +I wieku p'n'e', ale gdy 2leksander (ielki pod-

!i) imperium perskie, nakaza) tę więtą księgę zniszczy' Zosta)a ona od-twarzana przez !ardzo d)ugi czas, !y ostateczną redakcję uzyska dopiero

za panowania szac"a 8zapura II CL%?-L@?D z dynastii 8asanidów'

Istniejąca o!ecnie %/esta sk)ada się z dwudziestu jeden ksiąg Cna-

skówD i dzieli się na kilka częci' 8ą to3 2 3asna C.asnaD czyli litr#ia stanowiąca najstarszą czę księgi' .ej au-

torstwo przypisywane jest samemu Zaratustrze'

2 at- 5 najstarsze "ymny i pieni' 2 5isperat czyli 6sz-sc- sdzio/ie' Z!iór wezwa4 i modlitw do wszyst-kic" patronów'

2 5endidad C(endidad, (endidat, (idewdatD czyli 8ra/o przeci/ de*

monom 5 zawiera przepisy prawne i rytualne'

2 9aszt- czyli 8ieni poc/alne, zawiera "ymny religijne' 2 Siroza 2 czyli Trz-dzieci dni 5 jest to wyliczenie Crazem z ic" epiteta-

miD i przywo)ywanie trzydziestu !oskic" patronów poszczególnyc" dni

miesiąca'

2 orda %/esta czyli M;odsza %/esta to z!iór rozmaityc" modlitwprzeznaczonyc" do odmawiania w różnyc" okolicznociac" przez oso!y

wieckie' 5 <ra#ment- 5 jak sama nazwa wskazuje 5 o!ejmuje niekompletne awe-

styjskie teksty, któryc" nie da)o się przyporządkowa do żadnejz wczeniej wymienionyc" częci więtej księgi'

+IIISelections of Zadspram, 6w37 8acred 9ooks of t"e :ast, t' ;, <=ford #>?@, rozdz' &#, >-#K,6w37 Internet 5 "ttp3AAwww'aBesta'org'

VII

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/



8ądzę, że warto zapozna się z tym co na ten temat %/est- w Iwieku pisa) Ns' ()adys)aw Za!orski3

F/ajstarszym za!ytkiem pimiennictwa ira4skiego jest %/esta =l& %vesta, %pastak, %/istak 2 od s)owa apartak, czyli pra/o>, z!iór różno-rakic" pism, sk)adającyc" się na księgę, niegdy nazywaną Zend*%/est?'

0ę nazwę zaproponowa) 2nOuetil Euperron, sądząc, iż taki w)anie nosi)aona tytu)'

<wo przypuszczenie !y)o !)ędne, ponieważ poszczególne częci,

z któryc" o!ecnie sk)ada się księga, początkowo istnia)y niezależnie od

sie!ie, a zatem nie mog)y mie żadnej wspólnej nazwy, i dopiero gdy ze-!rano je w jedną ca)o, oraz zaopatrzono komentarzami, otrzyma)y od-

powiedni tytu), mianowicie za z!iór ten w języku pa"lawiI

nazwano3 %/estak /a Zand, w perskim za3 %/esta /a Zand 5 co znaczy3 @8ra/o

i komentarzA. (ynika stąd, że wyraz %/esta odnosi) się tylko do z!ioru oryginal-

nyc" pism ira4skic" i !y) rzeczywistym jego tytu)emH tytu) ten zac"owu-

jemy, odrzucając z!yteczny i niew)aciwy dodatek Zand, Zend' Po się ty-

czy nazwy języka, w którym pisana !y)a %/esta, jakkolwiek nazwa języ-ka awestyjskiego, jaką mu nadano, nie jest najodpowiedniejsza, nie istnia)

!owiem żaden lud, który !y się tak nazywa), jednakże, ponieważ nie wie-

my jaką nazwę nosi) lud, który go używa), a znany jest tylko z %/est-,taką nazwę przyjęto w nauce'

Qczeni europejscy zapoznali się z %/est? dopiero z ko4cem ostatnie-

go C+II wiekuD stulecia' 2nOuetil Euperron sprowadzi) pierwszy do :u-

ropy rękopisy, zawierające tekst %/est-, i wyda) częciowe jego t)uma-

czenie w języku )aci4skim' <g)oszenie tej pracy da)o !odziec :uropej-czykom do dalszyc" poszukiwa4 w tym kierunku'

Z!ierano skrzętnie rzadkie rękopisy w Indiac" i ersji, kupowano je

na wagę z)ota i sprowadzano do :uropy3 aryż, ondyn, Nopen"aga

i Monac"ium posiadają z nic" najcenniejsze' 0e rękopisy jednak dod)ugo stanowi)y tajemnicę3 języka awestyjskiego nie znali nawet ci, któ-

rzy go używali w liturgii, i dopiero mozolne prace filologów europejskic"doprowadzi)y do jego zrozumienia'

INs' ()adys)aw Za!orski uważa, że język pa"lawi powsta) z języka perskiego, i któregoz języków semickic"H prawdopodo!nie językiem tym pos)ugiwali się artowie sąsiadujący z 2sy-ryjczykamiH język pa"lawi !y) językiem urzędowym w ersji, spotyka się monety z I+ w'Cnp' pieniądz satrapy 2!d 1o"arauD które noszą napisy w tym języku'

VIII

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/



o przyswojeniu so!ie języka %/est- poczęto porównywa rękopisy,grupowa i sk)ada rozrzucone częci pimiennictwa ira4skiego 5

i wreszcie zestawiono je w ca)o, taką, jaką o!ecnie posiadamy'

( pierwszej po)owie I stulecia pojawi)y się wydania oryginalnegotekstu' :ugeniusz 9urnouf wyda) C#>&?-#>$LD litografowany tekst jednejczęci %/est-, zwanej 6endidadH 8ade-8piegel og)osi) drukiem C#>;#-

#>;>D w)aciwą %/est w języku awestyjskim, wraz z t)umaczeniemw języku pa"lawi' (estergaard w Nopen"adze wyda) ca)ą %/est C#>;&-

#>;$DH wielu innyc" iranistów opracowa)o pojedyncze częci księgi'

ierwszej pró!y częciowego t)umaczenia %/est- dokona) 2nOuetil

C#@@#DH oprócz wielu niedok)adnoci jakie przedstawia)o to t)umaczenie,nie !udzi)o ono ufnoci przede wszystkim dlatego, że dokonane zosta)o

wed)ug tekstu pa"lawi' ( ciągu I wieku :' 9urnouf, Rot", 8piegel,(indisc"mann, de Sarlez wydali kolejne t)umaczenia %/est- na różne ję-

zyki europejskie' %/esta, jaką dzi posiadamy w wydaniac" europejskic", sk)ada się

z dwóc" dzia)ów3 z w i e l k i e j czyli w ) a c i w e j %/est- i z m a -

) e j %/est- 5 zwanej orda*%/esta X ' ( sk)ad w)aciwej %/est- wc"o-

dzą trzy częci3 6endidad, 6ispered i 9asna3 pierwsza i trzecia zajmują sięlegendami i przepisami prawnymi, druga jest księgą liturgiczną'

6endidad stanowiący najo!szerniejszą czę %/est-H podzielony jest

na rozdzia)y czyli <ar#ard-' 0raktuje on o sposo!ac" oddalania z)yc" du-c"ów, zawiera podania o czasac" pierwotnyc", oraz przestrogi i wska-zówki, odnoszące się do rolnictwa i "odowli !yd)a' 6ispered jest z!iorem

pieni, które są, zdaje się, u)omkami tylko, należącymi do częci trzeciej'

( sk)ad 9asn- =3asna> wc"odzą "ymny zwane at-' at- pisane są

wierszem i oso!nym dialektem, którego używali niegdy prawdopodo!-nie mieszka4cy Merwu CMuruD' 2rc"aiczno języka wskazuje, że 1at"y

są najdawniejszym pomnikiem pimiennictwa ira4skiegoH różnorodno

stylu daje do mylenia, iż nie są dzie)em jednego autora' Po do treci,

at- nie stanowią ca)oci3 traktują o rozmaityc" przedmiotac", przeważ-nie jednak zawierają czę dogmatyczną'

orda*%/esta sk)ada się z pieni i modlitw, które odmawiają wy-znawcy zaratusztrianizmu' .est to książka do na!oże4stwa' Nażda prawie

pie4 i modlitwa nosi oso!ną nazwę, z wyjątkiem tak zwanyc" j a s z t ó w,!ędącyc" "ymnami religijnymi, a któryc" jest dwadziecia jeden i które sta-

N"orda-2Besta, orda 2Besta'

IX

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/



nowią pewną ca)o' Zaratusztrianie dzisiejsi posiadają, rozumie się,wszystkie te dawne pisma ira4skie lecz w innym uk)adzie' I tak ic" księgą

liturgiczną jest tak zwana 6endidad Sade' Nsięga ta podzielona jest na

rozdzia)y, z któryc" każdy zawiera wyjątki z różnyc" częci %/est- i od-mawia się w pewne dni uroczyste i przy stosownyc" o!rzędac"' 6endidadSade zawiera tekst tylko w języku awestyjskim' osiadają również zaratusz-

trianie oddzielne częci tak wielkiej jak i ma)ej %/est-, lecz o!ok tekstu awe-styjskiego umieszczony jest zawsze tekst w języku pa"lawi wraz z komenta-

rzamiH taki uk)ad jest kanonicznym dla ic" studiów teologicznyc", ponieważ

język awestyjski jest dla nic" niezrozumia)ym'

0aka jest dzisiejsza %/esta' Pzy istnia)a niegdy jaka o!szerniejsza %/esta, tego nie wiemy' Serodot pisze, że Sermippus utrzymuje, iż %/e*

sta sk)ada)a się z &% ksiąg, a każda księga zawiera)a sto tysięcy wierszy 5 jest tu widoczna przesada' (ed)ug poda4 arsów, za dynastii 8asanidów

mia)o istnie &# ksiąg' (ymieniają oni nazwy tyc" ksiąg, tre i ilorozdzia)ów zawartyc" w każdej' Ilo tyc" rozdzia)ów mia)a wynosi po-

ważną licz!ę >&K, z któryc" #?K zaginę)o już za 2leksandra Macedo4-

skiego' Za!orcy ara!scy mieli zniszczy te pisma, tak że zosta) jedynie

6endidad i oderwane ustępy z innyc" ksiąg' /ie ulega wątpliwoci, że %/esta w dzisiejszym sk)adzie Cposiadająca ##? rozdzia)ówD przedstawia

wy!itne !raki, lecz czy !y)a ona tak o!szerna, jak utrzymują arsowie, to

inna rzecz3 wed)ug najnowszyc" !ada4 i przekonywującyc" dowodów, je-żeli istnia)y niegdy owe &# ksiąg, to należa)y one do pimiennictwa pa"-lawi i zawiera)y komentarze, nie za oryginalne pisma ira4skie'

Pzas, w którym pisane !y)y różne dzia)y %/est-, jest !ardzo trudny

do oznaczeniaH nie zawierają one !owiem takic" danyc" "istorycznyc",

które pozwoli)y!y powiąza ją sync"ronicznie ze znanymi dziejami in-nyc" ludów' Tilologia porównawcza, stan spo)ecze4stwa, przedstawiony

w tyc" pismac", podania zoroastran i wzmianki o!cyc" pisarzy, są jedy-

nymi wskazówkami, z pomocą któryc" możemy ustali prawdopodo!ny

czas ic" powstania'.ęzyk %/est- jest narzeczem jakiego ludu indoira4skiego, który za-

mieszkiwa) stepy nadwo)ża4skie' onieważ język ów sta) się martwy jużna kilka wieków przed naszą erą, nadto ponieważ ma on większe powino-

wactwo z sanskrytem niż z językiem perskim, można sądzi, że starożyt-no tyc" za!ytków pimiennictwa sięga !ardzo g)ę!okiej przesz)oci'

Za odleg)ą starożytnocią przemawia również stan spo)eczny, w jakimpozostawa) lud, wród którego powsta)y te pisma' 8po)ecze4stwo !y)o

X



jeszcze pierwotne, prowadzi)o koczowniczy try! życia, zajmowa)o sięc"owem !yd)a, szczególnymi względami otacza)o psy, które strzeg)y

trzód przed napacią drapieżników' Zaczyna)y się już rysowa warstwy

spo)eczne 5 kap)ani, wojownicy i lud'Rękopisy %/est-, jakie posiadają !i!lioteki europejskie poc"odząz III, a najpó*niejsze z +I w' naszej ery, a mają !y kopiami rękopi-

sów z epoki 8asanidów' (ed)ug poda4 ersów, za panowania 8zapura II,w I+ w' naszej ery, ze!rane zosta)y lu*no istniejące podówczas dzia)y pi-

miennictwa ira4skiego w jedną ca)o'I

rzyjmuje się, że teksty awestyjskie zosta)y ze!rane i spisane specjal-

nym alfa!etem, liczącym $? liter, w okresie sasanidzkim C&&K-K;# r n'e'D'onieważ oko)o I+ wieku p'n'e' język %/est- sta) się dla ersów ca)ko-

wicie niezrozumia)y powsta)y wówczas parafrazy więtyc" tekstów i ko-mentarze do nic" napisane w rednioperskim języku pa"lawi'II /iektóre

dzie)a literatury religijnej napisano także w tym języku w okresie pó*niej-szym'

rócz %/est- istnieją jeszcze inne teksty religijne' I tak wymieni na-

leży Denkard, czyli Zasad- /iar-. Denkard, który jest powsta)ą

w dziewiątym stuleciu encyklopedią zoroastryzmu, zawierającą o!szernecytaty z dzie) starszyc" o tysiące lat' .est to jedno z naj!ardziej wartocio-

wyc" *róde) informacji na temat religii zoroastryjskiej, oprócz samej

%/est-.Nolejną księgą jest Bndaiszn CBndaisn, BndainD, czyli Cpo*

/ie o pocz?tkac Co stworzeniuD' owsta)a ona w +III-I wieku naszej

ery, a więc w tym samym mniej więcej okresie co Denkard. X000

(spomnie też trze!a o jeszcze innyc" tekstac" zaratusztria4skic"'

9ędą to na przyk)ad3 !si#a %rda 5iraf nama# C!ąd* %rda 6iraz nama#D, czyli !si#a

o po&oEn-m 6irazie, autorstwa nieznanego pisarza, o którym wiemy tyle

ile mówi sama !si#a..', która !y może wysz)a spod pióra pewnego po-

!ożnego autora komentarzy do %/est-, napisanyc" w czasac" 8asanidów' %rda 5iraf opowiada o wizjac" nie!a i piek)a' (izje piek)a są !ardzo dra-

styczne, tak że często podczas czytania ic" opisów na po!ożnyc" zgroma-dzeniac", ludzie 5 szczególnie ko!iety 5 krzyczą ze strac"u' !si#a ta ma

I(' Za!orski, +eli#ie %r-F/ /scodnic, Nraków #>?$, s' KK-@#'IIS' (aldenfels, Geks-kon reli#ii, (arszawa #??@, s' &%'III0amże'

XI

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/



mie rzekomo potężny wp)yw na powstrzymywanie się zaratusztrian odgrzec"u'

Zand*i 5oman 3ast to zoroastria4ska apokalipsa, zawierająca o!ja-

wienie czasów ostatecznyc", gdy religia !ędzie !liska wyganięcia,a pó*niej na skutek interwencji 2"ura Mazdy nastąpi odnowienie wszec"-wiata'

ida# %ndarz i 8or-otkesan 5 katec"izm zaratusztria4ski, zawiera- jący podstawową wiedzę religijną, która musi !y znana każdemu c")op-

cu i dziewczynie w wieku piętnastu lat, zanim otrzyma więty sznur ku-

sti'I+ .est to więty sznur, którym opasują się doroli zaratusztrianie'

Skand*#mani# 5izar to zaratusztra4ska rozprawa apologetyczna,którą napisa) Mardanfarrok"-i <"rmazddad, jest to tekst pa"lawi poc"o-

dzący z I w' Dadestan*Deni# 5 tekst pa"lawi z I stulecia 5 to rodzaj przewodnika

po religii zaratusztria4skiej w formie ?& pyta4 i o!szernyc" odpowiedzi,któryc" udzieli) Eastur Manus"c"i"r i 1os"najaman'

9amasp (amak 5 !si#a 9amaspi zawiera opowieci o stworzeniu,

opowiada o różnyc" w)adcac", ludac" Sindustanu, P"in, 2ra!ii, 0urkie-

stanu i 9ar!aristanu, poza tym zawiera interesujące przepowiednie doty-czące ko4ca wiata'

Da&estan*e Madae& 5 tekst poc"odzi z +II stulecia n'e' i zawiera

opisy m'in' tajemnyc" praktyk panującyc" w Indiac" w tamtym czasie'<pisuje "induizm, !uddyzm, judaizm, c"rzecija4stwo, islam, zoroastria-nizm i rozmaite sekty religijne' Qważa się, że autorem tekstu jest Mir

EuJl-feOar 2rdestani, który napisa) go w latac" #K@%-@#' 2utor jest lepiej

znany jako Molla Mow!ad lu! Mow!ads"a"' Istnieje dowód, że autor na-

leża) do perskiej rodziny 8"iJite, i sta) się stronnikiem pseudozoroastryj-skiej sekty 2zar NayBani gdy !y) jeszcze dzieckiem'

'Hlema*i 0slam 5 zawi)y tekst filozoficzno-teologiczny powsta)y we-

d)ug jednyc" !adaczy w +II, a wed)ug innyc" w III w n'e', prawdopo-

do!nie jest to t)umaczenie al!o raczej transkrypcja oryginalnego tekstupa"lawi zajmująca się m' in' zagadnieniami esc"atologicznymi w ujęciu

zurwanistycznym' Zurwanizm to "erezja, która powsta)a w )onie zara-tusztrianizmu pod koniec epoki 2c"menidów, a zanik)a w kilka stuleci po

pod!oju ersji przez 2ra!ów'

I+:' (' (est, Te !sti rital. Te follo/in# accont is tat of Dastr 9amaspi Minociari9amasp*%sa*na, as recorded, s' L>L, 6w37 Internet 5 "ttp3AAwww'aBesta'org'

XII

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/



6izida#ica*i Zadspram 5 to tekst pa"lawi z I stulecia, sk)ada sięz fragmentów %/est- i Zand, jest to niejako z!iór legend i wierze4 zara-

tusztra4skic" z epoki 8asanidów'

Mo/- %dar&ada s-na Maraspandana 5 autor to wysokiej rangi du-c"owny, który !y) premierem szac"a 8zapura II CL%?-L@? n'e'D 5 jest todzie)o mądrociowe zawierające pouczenia jak ży, że!y osiągną wiecz-

ne szczęcie i unikną kary w Eniu 8ądu' !"rn"ma# $ %rdas$r $ Ba&a#a 5 !si#a z-nF/ %rdaszira s-na Ba*

&a#a 5 2rdaszir I, syn 9a!aga !y) za)ożycielem dynastii 8asanidów C&&$-

K&> r n'e'D' 0o krótka praca, napisana prostym stylem, zajmująca się także

sprawami religijnymi' ( "istorii 2rdaszira zawarta jest myl, że zwalcza-nie !a)woc"walstwa jest zas)ugą'

Meno#*i !ard 5 Cs?d- Dca M?droci 5 tekst pa"lawi powsta)yprawdopodo!nie w +I w n'e' zawierający pouczenia na temat religii zara-

tusztria4skiej udzielone pytającemu przez samego Euc"a Mądroci' Iim va !erat i <arko a&ra 5 (atra i m?dro szczli/e#o cz;o*

/ieka 5 jest to mądrociowy tekst pa"lawi zawierający pouczenia jak mą-

drze i szczęliwie ży'

rócz wyliczonyc" tekstów są także i inne, ale nie ma potrze!ywszystkic" ic" wymienia' Zaznaczę tylko, iż wszystkie one dostarczają

nam niez!ędnyc" informacji, zarówno na temat systemu wierze4 i o!rzę-

dów religijnyc" czcicieli 2"ura Mazdy, jak również informacji na tematpostaci proroka Zaratusztry'

ierwszego przek)adu %/est- na język polski dokona) Ignacy ietra-

szewski C#@?K-#>K?D 5 iranista rodem z (armii, wielki patriota' ocząt-

kowo w s)uż!ie cara, potem, gdy car w zamian za stanowisko profesora

na uniwersytecie peters!urskim, zażąda) od niego unikalnej kolekcji sta-rożytnyc" monet orientalnyc", jaką uczony zgromadzi) w okresie pracy

dyplomatycznej na 9liskim (sc"odzie, w roku #>$L porzuci) Rosję i za-

mieszka) w 9erlinie' 0u uzyska) stanowisko profesora na miejscowym

uniwersytecie, zosta) cz)onkiem 2kademii .agiello4skiej i licznyc" towa-rzystw naukowyc"' ( swoim pracowitym życiu podją) trud przet)uma-

czenia na język polski %/est-, ale ów przek)ad podporządkowa) swej "i-potezie, jako!y Zaratusztra nakaza) swemu ludowi powędrowa na dzi-

siejsze polskie ziemie, i tutaj, w okolicac" jeziora 1op)o, osiedli się' ie-traszewski wyciągną) 5 na podstawie widocznyc" podo!ie4stw języko-

wyc" 5 wniosek, iż olacy wywodzą się od starożytnyc" ersów' Qpo-rczywe trzymanie się tej teorii poz!awi)o go profesury na uniwersytecie

XIII



!erli4skim, cz)onkostwa wielu towarzystw naukowyc", a nawet !ezcen-nej kolekcji monet, którą straci) za d)ugi' ietraszewski zmar) w nędzy,

ale doko4czy) dzia)a i wyda) w)asnym nak)adem swój przek)ad %/est-'

8amo dzie)o ietraszewskiego wydane !y)o w ramac" wydawnictwazeszytowego i sk)ada)o się z trzec" tomów' 0om I+ C9erlin #>;@D przed-

stawia pierwsze > rozdzia)ów Nsięgi (endidat, sk)ada się z perskiegoorygina)u księgi i zawiera jej t)umaczenia na język francuski, polski oraz

niemiecki' (ydanie to zosta)o pó*niej wznowione w roku #>;>+I' Nolej-

ny tom II dope)ni) do ko4ca tekst Nsięgi (endidat i wydany zosta)

w #>K& r'+II' 0utaj tekst sk)ada się także z perskiego orygina)u księgiwraz z jej t)umaczeniami na języki francuski i polski' <statni w ko4cu, III

tom dzie)a, zawiera Nsięgi (isperad i .asna, opatrzone orygina)em per-skim wraz z t)umaczeniami na języki francuski i polski' 0om ów ukaza)

się w #>K& r'+III ( niniejszym wydaniu postanowilimy wznowi jedyniet)umaczenie 2westy ietraszewskiego na język polski'

2utorom niniejszej edycji przywieca) cel maksymalnie jasnego i ko-

munikatywnego dla dzisiejszego czytelnika przekazania Fduc"aG tego t)u-maczenia' Zac"owano więc oryginalną sk)adnię zda4 i tam gdzie to !y)o

tylko możliwe 5 zac"owano arc"aizmy' Qsunięto za to liczne !)ędy zecer-

skie, rozdzielono tzw' Fz!itkiG s)owne 5 zgodnie z dzisiejszymi prawid)a-mi języka polskiego oraz, w przypadkac" mogącyc" wywo)a pro!lemyz jasnocią niektóryc" s)ów, zastosowano ic" zapis fonetyczny' Qwspó)-

czeniono także interpunkcję'

9linan Jd#ar !assner

%ndrze Sar/a

XV Miano slavianskie / rk ednK familii od trzec t-ic- lat zosta?ce, cz-li (ie Zenda/esta,

a Zdaszta, to est E-cie da/cza ksi?Eeczka Zoroastra' +ol' #, Eu wendidad, c"ap' #-> At)' z zędskiego jęz' Ignacy ietraszewski' 9erlin #>;@, ss' L#$, # nl!' k', :str' III, L?>'XVI

Zend*%vesta o plt t Zen*Dascta eLpili)e daprNs n principe tot O fait novea parồ

0#nace 8ietrasze/ski, Bol' #, c"ap I-+III Eu wendidad, 9erlin #>;>, ss' $$%'XVII

Zend*%vesta o plt t Zen*Dascta eLpili)e daprNs n principe tot O fait novea parồ

0#nace 8ietrasze/ski, Bol' &, c"ap I-II Eu wendidad, 9erlin #>K&, ss' #&%'XVIII

Zend*%vesta o plt t Zen*Dascta eLpili)e daprNs n principe tot O fait noveaồ

par 0#nace 8ietrasze/ski, Bol' L, (yspered et .asna, 9erlin #>K&, ss' L&#'

XIV

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/

http://0.0.0.0/



Księga I: Wendidad



Przegart I

Bóg rozmawia sam z Zoroastrem, opowiadając: jak tworzył po razy kilkanaście towarzystwaludzkie, na oraz i podoie!stwo swoje " wa#na to jest ksi$ga pod wzgl$dem geogra%iiw kraju &erskim, t' j' pierwiastkowym'

1 &rzemawia Bo(ater )tworzenia do uczonego Zoroastra'

2 *am jest dawca, +wórca' +y uczony Zoroastrze, ąd spokój dającym, " o nie ma kto y go dał przyzwoitszym' " - .dyym ja #ył pokarmem,nie miałym potrzey współdawcy' +y wi$c uczony Zoroastrze ąd spo/kój dającym, " o nie ma, kto y go dał przyzwoitszym' " 0 szak#e3wszystko ywałe, t' j' wszystek lud zostaje w #yciu a rządzie li tylko so/ie udzielnym, rozprz$#onym3, i ka#dy tylko poznaje si$, świątkuje, nicnie roi43' " 5 +y ąd spokój dającym, o nie yło dotąd nikogo, co yten lud3 uspokoił uporządkował3'

6 &o raz pierwszy, i po raz ywały jam towarzystwa ludzkie stwarzał3' " 7 8le, znalazło si$ tu i posłannictwo' " 9 *a nieśmiertelnego #ycia jestem,yłem i $d$' " &o raz pierwszy, co do jani mojej; co do koniecznegoo#ycia; oraz, co do wejścia na mieszkanie, jam si$ przetworzył, " ja Bo/(ater )tworzenia' " 1< +am ka#dy #ył i rządził si$ oddzielnie " tam ka#dyył szcz$śliwy, we wszystko odarzony' " 11 8le, znalazło si$ tam posłan/nictwo, które to wszystko przeroiło' Był to o(ater mniemany, urojony,pełen #ądzy piekielnej'

12 =o do ytu człowieka3, jam go z ytu mojego przeodział, przetwo/rzył3; a zaś co do sposou #ycia, &rawodawca tam go nadał, wskazał3' "1- Było tam3 dziesi$> wiatrowyc(, miesi$cy zimowyc(, a tylko dwa cie/płe' " 10 ?iedy siedm ywało tam ciepłyc( miesi$cy, pi$> zimnyc( yło'+akowe miesiące, ściskały wod$ " ściskały ziemi$ " ściskały, mroziły3urwiątka' " 15 +u i ówdzie, yła ziemia li tylko po wierzc(u zmarzłą3, tui ówdzie, yła ziemia zmarzłą a# w )ercu' " 16 +u i ówdzie, za#ywały nie/

-



które rozpuszczone kiełka, pączki3' +u i ówdzie, zostawały mi$dzy y/tem, a wygniciem do szcz$tu'

17

&o raz drugi, co do jani mojej, co do o#ycia koniecznego, oraz codo wejścia na mieszkanie, jam si$ przetworzył, " ja Bo(ater )tworzenia' "19 Bydłem, miasto )ogd$ za#yłem szczególnie' " 1 8le, znalazło si$ tamposłannictwo, które to przeroiło' Był to Bo(ater mniemany, pełen pie/kielnej miłości' " 2< )yczące @uc(y, jedzące takowe Bydła, on tam napu/ścił, ten przepełniony miłością piekielną'

21 +rzeci raz tak#e, we wzgl$dzie jani mojej, we wzgl$dzie koniecz/nego o#ycia, i we wzgl$dzie wejścia na mieszkanie, jam si$ przetworzył,

" ja, Bo(ater )tworzenia' "22

@iasto @erw, z cnotami widnemi, o#ywi/łem, zaludniłem3' " 2- 8le, znalazło si$ i tu posłannictwo, i to przetworzy/ło si$' Był to o(ater urojony, pełen piekielnej miłości' " 20 An tu wprowa/dził w zwyczaj, morderczy samogwałt'

25 &o raz czwarty, co do jani #ycia mojego; co do o#ycia koniecznego,oraz co do wejścia na mieszkanie, przetworzyłem si$ zupełnie " ja, Bo(a/ter )tworzenia' " 26 Było to miasto Balc(, szczególnie czyste, zdrowe, "urządzone w oóz drzewcami osadzony' " 27 8le, znalazł si$ i tu posłan/

nik, i przetworzył to wszystko' Bo(ater urojony, pełen miłości piekielnej' " 29 An tu naprowadził przedsi$iercze, wsz$dzie osiadające @rówki3'

2 &o raz piąty, co do jani #ycia, co do o#ycia koniecznego, co do wej/ścia na mieszkanie, przetworzyłem si$ zupełnie " ja, Bo(ater )tworzenia' " -< Było to miasta isa, le#ące w pośrodku miasta @erw i Balc(u' "-1 8le, znalazł si$ i tu posłannik, i wszystko to przetworzył' Był to o(aterurojony, pełen piekielnej miłości' " -2 An tu wprowadził grzec( okropny'An tu wmówił ludowi, #em ja wymienny, nie stały, urojony'

-- &o szósty raz tak#e, do jani #ycia mego, co do o#ycia koniecznego,i co do wejścia na mieszkanie, przetworzyłem si$ zupełnie " ja, Bo(ater)tworzenia' " -0 Było to miasto Cerat, gdzie wszyscy o(atersko, cnotli/wie, i trzewo #yli' " -5 8le, znalazło si$ i tu posłannictwo, i wszystko toprzetworzyło' Był to o(ater urojony, pełen piekielnej miłości' " -6 An tuzaprowadził zwyczaj opilstwa, skąd powstawały: )arkazm, darcie si$, za/ójstwo ciągłe'

0



-7 &o siódmy raz nawet, co do jani #ycia mojego, co do o#ycia ko/niecznego, i co do wejścia na mieszkanie przetworzyłem si$ zupełnie, "

ja, Bo(ater )tworzenia' "

-9

Było to miasto ejekeret, t' j' gdzie owiewa/niem r$kodzieła tworzono3' Było one du#o o#ywione, zaludnione' "- 8le, wmieszał si$ i tu posłannik, i wszystko przetworzył' Był to o(aterurojony, pełen piekielnej miłości' " 0< An tu wprowadził zwyczaj ogi!miłości, Bac(antki3, które zjadały ostatnie tc(nienia m$#czyzn, " któreyły zdolne przywai>, paś> przed soą: )tadnika'

01 &o raz ósmy tak#e, co do jani #ycia, co do o#ycia koniecznego, orazwejścia na mieszkanie, przetworzyłem si$ zupełnie, " ja, Bo(ater )tworzenia'

"02

Było to miasto Drwa, pełne łąk i uprawy roli' "0-

8le, znalazło si$ i tu po/słannictwo, które to przeroiło' Był to o(ater urojony, pełen miłości piekiel/nej' " 00 An tu wprowadził grzec( lenistwa, przy wszetecz$stwie'

05 &o raz dziewiąty, co do jani #ycia mego, co do o#ycia potrzenego,oraz co do wejścia na mieszkanie, wszystko to przetworzyłem, " ja, Bo/(ater )tworzenia' " 06 Byli to mieszka!cy wszystkiemi cnotami natc(nie/ni, ystrą krwią o#ywieni, nazwy: (irkanieE " 07 8le, i tu si$ znalazło po/słannictwo, i wszystko to przetworzyło' Był to o(ater nowy, urojony, pe/

łen miłości piekielnej' "09

An tam wprowadził grzec( niczem nie napra/wiony, dla duszy3 szkodliwy' +am m$#czyzna dawał si$ wciela>'

0 &o raz dziesiąty, co do jani #ycia mojego, co do o#ycia konieczne/go, i co do wejścia na mieszkanie, przetworzyłem si$ zupełnie " ja, Bo(a/ter )tworzenia' " 5< Było to miasto Cerec(ejt, czystością przecudnyc( cnotnapełnione w oóz urządzone, drzewcami okolone3' " 51 8le, wmieszałosi$ i tu posłannictwo, i przetworzyło to wszystko' Był to o(ater urojony,pełen miłości piekielnej' " 52 An tu wprowadził grzec( niczem nie popra/

wiony, duszy szkodliwy, " tam nieoszczyków pieczono'5- &oraz jedenasty, co do jani #ycia mojego, co do o#ycia potrzene/

go, co do wejścia na mieszkanie, przetworzyłem to wszystko ja, Bo(ater)tworzenia' " 50 Było to miasto Ceumeąt, szczególnie świetny, szczegól/nie w karm ogaty i drugic( wykarmiający' " 55 8le, pojawiło si$ i tu po/słannictwo, i wszystko to przetworzyło' Był to o(ater urojony, pełen mi/łości piekielnej' " 56 An tam wprowadził w zwyczaj strac(y i czary'

5



57 Znalazło si$ tam czterec( c(ciwyc(, szczególnie uczonyc(3, szcze/gólnie mową zac(wycającyc(' " 59 &owtarzali oni zawsze3, my jesteśmytu we czterec(, i prawa #ycia podajemy' " 5 Była tam istotnie3 wielka ic(

siła, o " oraiali, zdrowyc( na umyśle, oczarowywaniem' "

6<

.dzie onitylko poywali, to wszystkic( za soą czarami pociągiwali' " 61 .dzie si$takowi tylko pojawili z oraianiem mową, to do śmierci ludzi oczarowy/wali, " to zgnilizną ic( )erca napawali' " 62 Byli oni c(ciwi datkowaniaciągłego, a nie c(cieli dawa>, gdy u nic( prosiłeś'

6- &o raz dwunasty, co do jani #ycia mojego, co do o#ycia konieczne/go, i wejścia na mieszkanie przetworzyłem si$ zupełnie, " ja, Bo(ater)tworzenia' " 60 Było to miasto Faga, o trzec( #yliszczac(, t' j' &rzedmie/

ściac(' "65

8le, wmieszało si$ i tu posłannictwo, i przeroiło one' Był toBo(ater urojony, pełen miłości piekielnej' " 66 An i tu zaprowadził grze/c(y wielkie " oni tam upornymi i wymiennymi w słowie stali si$'

67 &o raz trzynasty, co do jani #ycia mego, co do o#ycia koniecznego,i wejścia na mieszkanie, przetworzyłem si$ zupełnie " ja, Bo(ater )two/rzenia' " 69 Było to miasto =zec(ra czysto murowane, murem oprowadzo/ne, ardzo o#ywione' " 6 8le, pojawiło si$ i tu posłannictwo, i przeroiłoone' Był to o(ater mniemany, pełen piekielnej miłości' " 7< An tu zapro/

wadził grzec( niczem nie naprawiony, duszy3 szkodliwy' Było to, #ei tam trupów pieczono, palono'

71 &o raz czternasty tak#e, co do jani #ycia mojego, co do o#ycia ko/niecznego, i wejścia na mieszkanie, przetworzyłem si$ zupełnie " ja, Bo/(ater )tworzenia' " 72 Było to miasto erena, które miało czteroocznemury' " 7- +u miał za#y>, urodzi> si$ trzyciałowy, mą# szczególnie silny, "który odziałał, uił o#ywczego Ge(aka' " 70 8le, znalazło si$ i tu posłan/nictwo, i przetworzyło one' Był to o(ater urojony, pełen miłości piekiel/

nej' "75

An tu zaprowadził domy puliczne, a w nic( dziewcz$ta zalotne,które za to pieniądze wyłudzały i zogacały si$'

76 &o raz pi$tnasty znowu, co do jani #ycia mojego, co do za#ycia ko/niecznego, i wejścia na mieszkanie, przetworzyłem si$ zupełnie " ja, Bo/(ater )tworzenia' " 77 Było to miasto siedmiu Hndji' .dzie si$ wyciągają,wpadają rzeczki3 Hndyjskie, " a co tworzy du#y i szeroki Hndus' " 79 8le,znalazło si$ i tu posłannictwo, i to przetworzyło' Był to o(ater mniema/

6



ny, urojony, pełen miłości piekielnej' " 7 An i tu zało#ył c(ciwe, luie#nezalotnice Gziewcz$ta3, " a co utworzyło tam powszec(ne gorączki'

9<

&o raz szesnasty, co do jani #ycia mojego, co do o#ycia konieczne/go, i wejścia na mieszkanie, przetworzyłem si$ zupełnie " ja, Bo(ater)tworzenia' " 91 Było to miasto Fa!(a, nadspodziewanie odziane, zoga/cone we wszystko3' " 92 ?tóre dą#ąc do szcz$ścia3, stałoy si$ yło naj/po#ąda!szym miejscem #ycia wolnego' " 9- 8le, pojawiło si$ i tu posłan/nictwo, i przetworzyło one' Był to o(ater urojony, pełen miłości piekiel/nej' " 90 +am si$ pojawił i za#ył prawodawca dany, narzucony gwałtem'Był to, li tylko drugic( wyzyskujący, " on pieniądze od wszystkic(wyłudzał'

95 Iecz y> tam muszą jeszcze niektórzy, co $dą niepodlegli w ic(osadac(, w ic( #yciu nale#ytym, w ic( cnotac( pierwotnyc(, w ic( roz/mowac( szczeryc(, w ic( rzetelności, w ic( sąsiednem po#yciu, i w ic(gościnności uprzejmej4

Przegart II

ie pierwszy Zoroastr opowiadał moralnoś> i oja! Bo#ą, " ył to Hma, G#emszyd perski,który wiary Boga lud nauczał i w Fzeczpospolitą go ustanawiał' +u si$ pokazuje zamiar 8u/tora, #e )yn jego poprowadzi lud &erski do )iódmego klimatu na swoodne #ycie i wolnoś>w Fzeczypospolitej'

1 &rosi, t' j' wypytuje si$ Zoroaster Bo(atera )twórc$ w taki sposób

I. Pietraszewski tłumaczy imię Ahura Mazda – przyp. red.3 " Bo(aterze,)twórco, li myślą spojony, pojmowany34 Gawco świata ludmi jak gajrozmno#onego, zostawa> w czystości przeznaczonego4 " 2 ?omu toz pierwszyc( mieszka!ców na tej ziemi3, udało si$ rozpytywa> =ieieE=ieie, Bo(aterze )tworzeniaE " - ?omu# innemu, prócz mnie, który si$

Zoroastrem zowie, " komu# to udziełałeś, pouczałeś tyc(#e samyc( prawwiary o Bo(aterze Zoroastrowskim, " t'j' li o tym Bogu szec(mogą/cym, którego Zoroastr istotnie pojąłE3

0 a to, odrzekł Bo(ater )tworzenia: Z *mą w sumieniu czystym, mnąnatc(nionym " o#ywiony cnotami Zoroastrze' " 5 An to ył pierwszymz mieszka!ców na tej ziemi, przez którego wyadywany równie yłem, jaBo(ater )tworzenia' " 6 An to ył ten inny, toie podony, a który zo/

7



wiesz si$ Zoroastrem, " któremu podawałem, nauczałem praw o tym#eBo(aterze, którego Zoroastr dziś tak czysto3 pojmuje'

7

Awa, o czem rozmawiałem z nim, Zoroastrze, " ja Bo(ater )tworze/nia' " 9 ysłuc(aj mnie z uwagą, Hmo w sumieniu czysty, dla szcz$ścialudu zrodzony' &rzemawiaj na piśmie3, ay si$ lud rał do prawa' " Awa, co mnie odpowiedział na to Hma, w sumieniu czysty, Zoroastrze'

1< ie jest mnie danem, ay komu wmawia>, nie jestem ja czystymmówcą na piśmie, ay poucza> ra> prawa Bo#e'

11 Ató# tedy, Zoroastrze, ja mu odpowiedziałem, " ja, Bo(ater )two/rzenia' " 12 *e#eli mnie Hma nie mo#esz wywy#sza>, pisząc prawa Bo#e3

i pouczając onyc(' "1-

+o przynajmniej, w pośród ludu mojego, gajemrozkrzewionego wdaj si$' +o &rzynajmniej, poucz#e lud mój, wiaryBoga3' +o przynajmniej wszystko na świecie dla mnie #yjące, traktuj do/rze " opiekuj si$ dorze, i wedle woli ka#dego uczy! szcz$śliwym ezró#nicy stanu'

10 Awa, co mnie potem odrzekł Hma w sumieniu czysty, Zoroastrze' "15 *estem gotów, wpośród ludu +wego wda> si$, jako pośrednik' *estemgotów, lud +wój Bo#y, wiarą oświeci>' *estem gotów wszystko +woje,

a co tylko #yje na świecie traktowa> dorze, " i ez ró#nicy stanu, ka#de/go szcz$śliwym uczyni>' " 16 ie $dzie u mnie samowładnej c($tki pano/wania koniecznego, " a to ym ył, jako wiatr pop$dliwym' ie $d$ jagorącym, niecierpliwym, tyranem3' ie $d$ ja gwałcicielem istot nie/winnyc(, cnotliwyc(3' ie $dzie u mnie c(uci miłości piekielnej' "17 Ató# tedy, ay i on #ył długo, przyrałem go soie " ja, Bo(ater)tworzenia'

19 Gałem mu do rąk3 przeszyjnic$, lanc$ złotem wykładaną, oraz

ostrzem, tak#e złotem wykładanem, przepasałem go'1 Hmo4 jesteś dopiero iorącym wszec(władny rząd panowania t' j' przy/

jąłeś królewskoś>3'

2< Awo tu, dla Hma królewską władzą oarczonego, trzysta ziemi wy/dzieliło si$, przeznaczyło si$' " 21 H tu, jego ta ziemia, stała si$ wkrótcepełniute!ką pastwisk, oromej ziemi, mieszka!ców co niemiara, &sów,

9



&taków, Agniw rolniczyc(, ognisk koczowniczyc(, które si$ tam wsz$/dzie zoczały, świeciły' " 22 ie yło tam ju# gotowej ziemi, na wynalezie/nie, gdzie y paś> trzody, gdzie y rol$ uprawia>, gdzie y mieszka!com

nowo si$ zaudowa>'2- H to tu Hmowi w sumieniu czystemu poszło przekarmienie, zarakło

wolnej ziemi3' Hmo w sumieniu czysty, wy#ywicielu wszystkiego na zie/mi' yczerpała si$ ju# ziemia, ay gdzie paś> trzody, ay gdzie na noworol$ oraia>' 8y mieszka!com si$ na nowo za#y>, i psy utrzyma>, i pta/stwo utrzyma>, " ay nowe ogniwa zało#y>, " ay nowe ognie koczowni/ków rozło#y>, gdzie y one na nowo załyszczały' ie ma ju# tam u cie/ie3 gotowej, wolnej ziemi na wyjadanie trzodom " na nowe oranie " na

nowe mieszkania' H tu, Hma przysiadł, ukląkł łagalnie' A świetny &anie4a daj mi upaś> gdzie na karm nowy " owo ten tam, ju# łaga o jedzenie "a ten tu: ja mam ziemi nadto wy#ywiającej, nadto płodnej' *u# pługa na/ro#niki pozłacały u mnie " i tu, on ją przeszył ostrzem' Dc(od precz stądodziaływaczu " )porzycielu świ$ty, uspokoicielu4 ?iedy tym czasem#yją tu wioski przepełnione ludem a nie mające skąd wzią> nowyc( pa/stwisk dla trzód " nowej ziemi na upraw$ roli " wolnyc( miejsc, na nowemieszkania'

8le#, Hmo4 mam ja ziemi dosy>, która wy#ywi jedno jeszcze tyle, troje

tyle " a niec( jeno trza $dzie wi$cej, to i to si$ znajdzie' 8 niec(y si$przerało i to jeszcze, to jestem jutro w stanie przekarmi> trzód znowutyle, da> roli znowu tyle, i miejsc na nowe mieszkania znowu tyle'8 c(o>y i to jeszcze uszło, wyczerpało si$, " to jestem w stanie zawszetyle przekarmi>, ile si$ tego ju# za#yło, rozmno#yło3' H tu, Hmowiwszec(władcy, sześ>set ziem nowyc(, przydało si$'

20 8le, i tu, jego ziemia przepełniła si$ wkrótce pastwiskami trzód "oromą ziemią " mieszka!cami co niemiara " &sami " &tastwem domo/

wem " ogniwami rolniczemi " i ogniskami koczowniczemi, zewsządłyszczącemi' " 25 ie yło ju# tam gotowej a swoodnej ziemi na wyna/lezienie gdzie paś> trzody, gdzie ora> na nowo, i gdzie mieszka!com si$za#ywa>' 26 H tu, Hmowi wszec(władnie panującemu, dziewi$>set nowyc(ziem dołączyło si$' "

27 8le, i ta ziemia jego, przepełniła si$ wkrótce trzodami paszącemi si$ " ziemią zaoraną " mieszka!cami za#yłemi " &sami, ptastwem domowym



" ogniwami rolniczemi " i ogniskami koczowników, które z dala łyscza/ły' H nie yło ju# gotowo"wolnej ziemi na wynalezienie pastwisk nowyc(,roli na nową upraw$ " ani miejsc na nowe mieszkania' " 29 H tu znowu,

Hmowi w sumieniu czystemu zarakło wyjadania " Hmo w sumieniu czy/sty, wy#ywicielu4

2 &rzepełniła si$ i ta ziemia #ywiołami " ju# cierpią rak trawy trzody " ju# rak wolnej ziemi na upraw$ " ju# niema wolnyc( miejsc dla miesz/ka!ców, &sów, &tastwa, ogniwom rolniczym, i koczowniczym a łyszczą/cym zewsząd ogniskom' " -< *u# niema gotowo swoodnej ziemi na wy/nale#enie pastwisk trzodom, na nowe oranie i na #yliscza mieszka!com'

-1 H tu, Hma przysiadł, ukląkł łagalnie' A &anie prześwietny4 a daj mi

upaś> gdzie na nowe przekarmienie, " o owo ten tam, ju# prosi jeś>'-2 +en zaś tu powiada: ja mam ziemi nadto wy#ywiającej " ju# i naro#/

niki pługa pozłociały' " -- H on ją tu przeszył ostrzem' " -0 Dc(od preczstąd pomocniku, sporzycielu świ$ty, uspokoicielu4 " -5 ?iedy tymczasemsą tu wioski nic nie mające'

-6 )kąd#e wzią> wolnyc( pastwisk dla trzód " nowej ziemi na upraw$ " wolnyc( miejsc na nowe mieszkania'

-7

8le# Hmo4 ja mam podostatek ziemi, która wy#ywi jeszcze tyle, trojetyle " a niec( $dzie potrzea i wi$cej, to jest jeszcze " a niec( si$ i toprzeierze, to y> musi' " -9 8le# Hmo4 ja mam ziemi tyle, która wy#ywidwoje tyle, troje tyle " a niec( $dzie potrzea wi$cej, to jest " a niec( si$i takowa przeierze, to jeszcze y> musi' " - 8le#, Hmo4 ja mam ziemityle, która wy#ywi troje tyle, i jeszcze troje tyle nowonarodzonyc( "a niec( potrzea $dzie wi$cej, to i to jest " a niec( si$ i to przeierze, toi jeszcze y> musi' " 0< +akową znowu iloś> trzód, jutro $d$ w stanieprzekarmi>, " da> nowej roli do orania, " da> nowyc( miejsc na mieszka/

nia' "01

8 niec( no i to jeszcze ujdzie, przeierze si$, " to we wzgl$dziewy#ywienia tyle, ile si$ tego ju# narało, jam zawsze wy#ywiciel gotowy'

02 Bo jam pośrednik mi$dzy iorącymi, " o jam dawca wszystkiego, jam Bo(ater )tworzenia' .dzie kto jeno, o jakim miejscu, zec(ce pomy/śli>, to jam wsz$dzie " jam najczystszy, jam oddzielony, ja wynajduj$i jeś> daj$ wszelką łogoś>, szcz$ście, dary' " 0- +y równie głównym po/średnikiem y> powinieneś mi$dzy potrzeującymi ra>' +y Hmo wszec(/

1<



władny, dorocią natc(niony' .dzie jeno trza $dzie, ty powinieneśwc(odzi>, " ty powinieneś #y> razem z mieszka!cami " oś ty czysty "oś i ty oddzielony, ale widny " oś i ty wynalazca i karmiciel łogością,

szcz$ściem'00 8 teraz, pośredniczko, przystąpmy do działania, do tworzenia szcz$/

ścia ludu " ja, jako wszec(mocny dawca, " jako Bo(ater )tworzenia " jako wsz$dzie li myślą pojmowany, wsz$dzie ytujący, jako przeczysty,niepokalany " jako udzielny, niewidomy " jako wynalazca i karmicielłogością, szcz$ściem, dorodziejstwami'

05 Ató# tedy mówi$, przystąpmy dopiero do oddziaływania szcz$ścia

ludu' +y, jako Hma wszec(władny, dorocią natc(niony, ty wsz$dzie powi/nieneś wejś>, wsz$dzie z mieszka!cami #y>, " oś i ty niepokalany, " ośi ty dla wszystkic( jedyny, " oś i ty karmiciel łogością, szcz$ściem, do/rodziejstwami'

06 H tu przemówił, dodał Bo(ater )tworzenia Hmowi' Hmo niepokalany, " wy#ywicielu wszystkic( zarówno' " 07 a tyc(, którzy są zostającymiw grzec(ac(, zima mocno działa> musi' " 09 @usi nasta> z tego c(orowa/nie stojąc, " wycie!czenie zupełne sił, " i umiera> $dą, #y> mogące isto/

ty' "0

a tyc( ludzi, którzy oddają si$ zytecznie c(uci, zima mocnodziała> musi' " 5< @usi nastąpi> z tej zimy, najpierw ściśnienie mrone,a potem mocno zaśnie#y' " 51 @usi si$ w takiej porze c(roni> tam, gdziesą góry " musi si$ tam otula>, jak mo#na' " 52 +rzecia cz$ś>, idzie uprowa/dzonego tam #ywiołu, na działanie pomoru' " 5- =(ocia#y uprowadzo/nem tam yło w najpo#ąda!szym ycie' " 50 =(ocia#y yło sc(ronione,otulone okólnemi górami' " 55 =(o>y yło ukryte w rozpadlinie gł$okieji szerokiej i równiutkiej' " 56 Iud i #ywioł Bo#y powinien zostawa> w po/c(ronie " powinien mie> domy, c(lewy' " 57 &rzed zimą zatem, mając

zwłaszcza grosz gotowy, potrzea nara> siana' "59

&rzy tyc(, wod$, jaknajpr$dzej, potrzea wyprowadzi>, " o ona potem wyciecze w mrozac(' " 5 Bo woda ciekąca, idąc jej nara> w potrzeie, zostawa> $dziew osiadłości' " 6< 8 kiedy #ywioł wyjdzie na pasz$, to nie potra%i on tamsoie i nogą coś odgrzea> a zjeś>'

61 Ató# tedy, udowy przyka#esz przygotowa> dla #ywiołu trawą #yją/cego " )zerokie a długie, przeszło coś coś, nad cztery są#nie' " 62 *ak na/

11



le#y, na nasienie u%ne, " naierzesz trzód #ywiołu domowego, wołów doorania, mieszka!ców rooczyc(, psów, ptastwa, ogniw rolniczyc(, orazkoczowników z ogniami ic( łyszczącemi'

6- Ató# tedy, przyka#esz wystawi> udowy przy tyc( c(lewac(, szero/kie a długie przeszło na cztery są#nie, " a to, ay tam ludzie, wedle woli,wygodnie soie mieszkali' " 60 =(lewy szerokie a długie, przeszło czterysą#niowe, dla krów cielącyc( si$' " 65 +ak jak nale#y, trza tam równie#wod$ w ciek wprowadzi> " a c(o>y to yło o całą (atr$ odległości, i da/lej, " o to dla pojenia i karmu nale#y' " 66 +yle ile trza, ptastwa domowe/go, nawiecie tam soie' " 67 Znajdzie one tam do #arcia ju# ró#noarwnekwiateczki, " ju# jadło odziałane, wymłócone' " 69 ale#ycie, trza tam

i miana, domy wystawi>' "6

B$dą one jedno"pi$trowe z czeladnią dlatyc(, co przy stołkac( stawają " z warzeniem, oraz z tem, co około kuc(nimie> potrzea' " 7< *ak nale#y, wszelkiego rodu m$#czyzn i koiet,wszystko to zdatne do mno#enia si$ naierzcie tam z soą'

71 8 to takic(, jacy si$ jeno mają na owej tam ziemi, co do urody " codo wejścia a okazania si$ " i co do czystości oyczajów' " 72 +yle ile trza$dzie, ze wszelkiego rodu ydła, i szczególnie serdecznego, do poradyzdatnego, naierzcie tam ze soą' " 7- 8 to takiego, jakie si$ jeno ma na

owej ziemi co do urody, postawy " co do okazałości " i co czystej krwi' "70 +yle ile trza $dzie, wszelkiego rodu urwiątek, t'j' drzew które $dązdatne do porody, naierzcie tam z soą' " 75 8 to, jakie si$ jeno mają naj/lepsze na tej ziemi, co do wytrwałości " a nawet i co do zapac(u' " 76 +yleile trza wszelkiego rodu jadła warzywnego, do rozmno#enia udonego,naierzcie tam ze soą'

77 8 to takiego, jakie si$ jeno ma na onej ziemi: najlepsze, i co smaku,i razem co do zapac(u' " 79 +akowe po parze ka# odziała>, przygotowa>'

"7

szyscy, a wszyscy powinni tam tak #y>, jaky li jeden mą# w całejtej warowni, ył' " 9< ie trza tam $dzie nikogo mie> nad soą pośredni/kiem, ani opiekunem' " 91 ie trza tam mie> nad soą kogoś wysoko/dmiącego " nie trza tam i (orodniczego' " 92 ie trza tam mie> nad soązdzierc$ " ani podatkowyc(' " 9- ie trza tam cierpie>: ani zatargi czynią/cyc( " ani wyorców' " 90 ie trza tam cierpie> mi$dzy soą, wyrywa/czów z$owyc(' " 95 8ni przepasanego pasem, t' j' owego który wycieraciała'

12



96 +am matki przez jednego zarzemienione, a które yłyy nagloneprzez o(atera urojonego, przez człowieka podłego, do za#ycia si$ z nim,

sposoem nierządnym, " ju# si$ nie poddadzą' "

97

@i$dzy tymi spieni$/#ającymi si$ tam mieszka!cami, dziewi$> przec(odów ulicznyc(, ka#eszwyprowadzi>' " 99 e środku sześ> " w nie oj$ciu zaś, t' j' zewnątrz mia/sta, trzy' " 9 @i$dzy temi przec(odami ulicznemi, tysiąc m$#ów z koie/tami, a wszyscy zdolni do porody, ka#esz nara> i osadzi>' " < e środkumiasta, $dzie ic( tam sześ>set " zewnątrz miasta trzysta' " 1 8y dorzesi$ działo tej warowni, otwieraczów w złociste lance, postaw' " 2 tejwarowni, ka#esz poroi> drzwi martwe, t' j' zawsze zamkni$te, z %urtkąprzezroczystą, " ay potrzeującym jedzenia, do środka ima>, dowo#y>

i naiera>'- a to, pomyślał Hma: a gdzie ja to miasto mam wystawi>, które mi

Bo(ater )tworzenia, przykazujeE0 a to przemówił Bo(ater )tworzenia Hmowi' Hmo w sumieniu czy/

sty, zakładniku szcz$ścia ludzkiego' " 5 +akowe ziemie, powinieneś na/przód rozpozna>, potem ka#esz tam wc(odzi>' " 6 a podoie!stwoowyc(, jak to nowi mieszka!ce czynili, c(cąc z ziemi wy#ywia> si$'

7

Ató# tedy, Hma tak postąpił i uczynił, jak mu to wskazał Bo(ater)tworzenia' An ow$ ziemi$ naprzód rozpoznał, a potem wszystkim tamwc(odzi> przykazał' Było one podone owym, jak to pierworodni miesz/ka!ce stawili soie, usiłując przekarmi> si$ z ziemi3' Ató# tedy, Hma mia/sto wyudował' Gomy yły szersze coś nad cztery są#nie' "

9 +ak jak nale#y, do rozmno#enia si$ tam niec(ynego, narał on y/dła nierogatego i rogatego do roli " oraz mieszka!ców, psów podostatek,ptastwa domowego, ogniw ju# za#yłyc(, oraz koczowników, a któryc(

ognie, zwykle z dala zoczają si$' Ató# tedy Hma zało#ył miasto' =(aty yły tam coś coś szersze i dłu#/sze, nad cztery są#nie " a które ludowi stawały si$ wygodne i ardzo si$podoały' " 1<< =(lewy szersze i dłu#sze nad cztery są#nie, yły tam wy/stawione dla krów cielącyc( si$' " 1<1 ale#ycie, sprowadził on tami wod$, " c(ocia# yło to o całą (atr$ odległości " a to dla poju ydła' "1<2 ale#ycie, ptastwo tak#e tam postawił' " 1<- .dzie ono miało do skua/nia ju# złociste a ró#noarwne kwiaty, ju# i #arcie, ziareczka wymłócone'

1-



" 1<0 ale#ycie, i domy mieszkalne tam wystawił' " 1<5 *edno"pi$trowez czeladnią dla tyc(, co przy stołkac( stawają " z kuc(nią, i z tem, cookoło kuc(ni mie> potrzea' " 1<6 ale#ycie, wszelkiego rodu m$#czyzn

i koiet, a wszyscy zdatni do mno#enia si$, narał tam z soą' "

1<7

8 totakic(, jakie si$ jeno miały najprzystojniejsze co do urody, co do okazaniasi$ w c(odzie, i co do czystości oyczajów'

1<9 ale#ycie, wszelkiego rodu rogatego ydła, a szczególnie ser/decznego, do porody zdatnego, narał z soą' " 1< 8 to takiego, jakiesi$ jeno miało w owej tam ziemi co do postawy, co do okazałościi czystej krwi, najlepsze' " 11< ale#ycie, wszelkiego rodu urwiątek,t' j' drzew i kwiatów, a do rozmno#enia pewnyc(, narał tam ze soą' " 111 8 to, jakie si$ jeno miały najlepsze na owej tam ziemi co do wy/

trwałości i co do zapac(u' "112

ale#ycie, wszelkiego rodu jadła wa/rzywnego, do rozmno#enia udonego, narał tak#e z soą' " 11- 8 totakiego, jakie si$ jeno miało w owej tam ziemi najsmaczniejsze i naj/wonniejsze' " 110 +akowe odziałał po parze, i dostatecznie przygoto/wał' " 115 szyscy, a wszyscy powinni yli tam #y> i #yli, jaky jedenmą# w całej tej warowni ył mieszkał'

116 ie yło tam potrzey, i nie miano pośrednika " ani opiekuna' "117 ie miano tam nikogo nad soą, co y wysoko nadymał si$ " nie yłotam ani (orodniczego' " 119 ie yło tam nikogo co y zdzierał " nie yło

i podatkowego' "11

ie yło tam zatargi czyniącyc( włócz$gów " aniwyorców' " 12< ie cierpiało si$ tam wyrywaczów z$ów jako oszczer/ców3' " 121 ie cierpiało si$ tam zapaśnika, któryy ciała komu wycierał' "122 +am najedzone, a które, jeśli yły naglone przez o(aterów urojonyc(,do za#ycia si$ z nim sposoem nierządnym, ju# si$ nie poddawały' "12- @i$dzy tymi spieni$#ającymi si$ mieszka!cami, dziewi$> ulicznyc(przec(odów, kazał on tam wyprowadzi>'

120 e środku miasta, wyprowadził sześ>, " a zewnątrz trzy' " 125'@i$/dzy temi przec(odami ulicznemi, tysiąc m$#ów z koietami, a wszyscy

udatni do porody, on tam narał i osadził' "126

e środku miasta umieściłsześ>set, " a zewnątrz miasta, trzysta' " 127 Gla aczenia nad tą warownią,otwieraczów w złociste lance przyranyc( przeznaczył' " 129 tym mie/ście, przykazał on poroi> drzwi martwe, zawsze zamkni$te a z przezro/czystą %urtką, " ay potrzeni, jedzenie do! imali'

12 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 1-< =zyją# to yło przyczyną, #e takowe światło tam

10



istniałoE o przeczysty Bo(aterze )tworzenia4 a które, oy yło w laskuistniało na wieki wieczne " t' j' w tym mieście które Hma wystawiłE

1-1 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " Apieka ciągła a dałoś>

o światło, oraz wstyd' "

1-2

+am wszyscy nie grzeli si$ " tam oświeciwszysi$ raz, ka#dy ju# dą#ył do cnot, i drugic( w cnotac( >wiczył' +am wszy/scy wstydzili si$ naoczności' " Arząc ciągle rol$, udoskonalili rolnictwow całym ic( okr$gu' Ani gardzili #yciem doczesnem, pomnąc na przejściedo #ycia wiecznego' )iedząc, oni wyjmowali nauk$ gwiazd, ksi$#ycai sło!ca' " 1-- +akowi tam ludzie, jedn$ nieoddzielnoś> mniemali y>rokiem'

1-0 =zterysta koiet, ywało tam na dore zarzemienionemi' &o dwojenaraz one rodziły w jednym mał#e!stwie' &o dwóc( c(łopaków, " a ju#

te# za#ywały si$ tam i lini$ta " c(łopiec i dziewczynka' "1-5

+akim #esposoem stawało si$ tam i z owemi krówkami serdecznemi' " 1-6 +akowiludzie, w czystym a cnotliwym mał#e!stwie #yjąc, przemieszkiwali dłu/gie wieki w tej warowni, którą tam Hma wystawi> kazał'

1-7 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 1-9 *akie trzea# y nadania o Bogu, t'j' prawa o )twór/cy najwy#szym wyiera>E Były# y to owej warowni, którą Hma wysta/wi> przykazałE

1-

a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: szystko tam yło przekarczo/wanem " uczony Zoroastrze'

10< Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 101 ?to jest przeznaczonym, ay stał si$ ludu świata,ratującymE

102 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " 10- Drwiątko' @ą# Zoroastrow/ski' Z cieie to wyjdzie, " ty, który si$ zowiesz Zoroastrem'

Przegart III

=ała ta ksi$ga poucza rolnictwa, dowodząc: #e rolnik przykładny, do #eractwa nie przyj/dzie' Jcierwa a trupów ludzkic(, na oromą ziemi$, zarania si$ tu srogo, przykazując two/rzy> mogilniki gminne' =złowiek nierządny około sieie, a w Boga wierząc, i praw Bo#yc(lud pouczając, zawionym y> mo#e'

1 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystości prze/znaczonego' " 2 =o jest najpierwszem na tej tu ziemi i najprzyzwoitszemE

15



- a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &otrzea, ay si$ porzuciło nie/czyste #ycie którego si$ dotąd trzymało " uczony Zoroastrze' " 0 iec( si$stara y> samoistnym, " niec( $dzie przedsi$iorczym, " niec( (oduje

ydełko' " niec( uprawia ciągle rol$' "

5

iec( zapragnie a pomiłujenadania, prawa' " iec( przemawia zawsze: @ajstrze mój " połogosławmój całkowity #ywot " zdziałaj mi spokój upragniony'

6 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 7 =o jest drugiego na tej tu ziemi najprzyzwoitszemE

9 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " +rza koniecznie, ay porzuci> nie/czyste' " Gomek swój własny, niec( soie pouduje' " iec( zało#y ogniwo " niec( (oduje #ywioł domowy " niec( si$ o#eni " niec( putruje " niec( cią/

gle usiłuje' "1<

+akowo #yjąc, on soie potem przysporzy miana, które goprzekarmi' " Kywioł domowy, #ycie podtrzymujący' " )tan, który go karmi>$dzie' " Iny, które go odzieją' " duc(u uśpionyc(, na! pracującyc(' "Białk$, #ycie jego utrzymującą' " @ładzików równie usłu#nyc(' " )wójogie! c(aty, wszystkic( ogrzewający' " An wszystko odziała'

11 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 12 =o jest trzecie, na tej ziemi naju#yteczniejszem'

1- a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &otrzea, a#ey w gospodar/

stwie ciągle si$ karczowało " uczony Zoroastrze' " +rza, ay si$ starałoo jadło, o siano, o lny' " +rza, ay si$ drzewa szczepiło, skąd y jadłoowoców ra>' " 10 ypadło# y tam ez wody, alo przy wodzie oraia>rol$ " wypadło# y przy wodzie, alo opodal oraia>'

15 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 16 =o jest czwarte tu na ziemi najdogodniejszem'

17 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &otrzea jak najwi$cej, w rol/niczym gospodarstwie za#ywia> łąki dla trzód, rol$ do wyorywania'

19 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 1 =o jest piąte na tej ziemi nąjdogodniejszem'

2< a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &otrzea, ay mie> w gospo/darstwie, jak najwi$cej rosłej i czystej porody ydła dla orania'

21 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 22 =o jest pierwszego tu na ziemi najnieprzyzwoitszem'

16



2- a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " *est to rozorujące grzanie si$nami$tne " uczony Zoroastrze' " 20 *est to owe prawo, do zierania si$grzania, drugic( powołujące'

25 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 26 =o jest drugiego na tej ziemi najnieprzyzwoitszem'

27 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &otrzea, ay w gospodarstwieutrzymywano si$ czysto " ay nie wyrzucano ez zakopania ścierwa, niludzi zmarłyc('

29 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 2 =o jest trzeciem na tej ziemi najnieprzyzwoitszem'

-<

a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &otrzea, ay w gminie urządzanosm$tarze wśród oromej a usiewnej roli " ay si$ ludzkie ciała niewalały'

-1 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " -2 =o jest czwartego na tej ziemi najnieprzyzwoitszego'

-- a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &otrzea strzec si$ w społe/cze!stwie, ay da> si$ uwieś>, cierpiąc u sieie %ałszywego o(atera, któ/rego ł$dnemi myślami mo#na y si$ ogrza>'

-0

Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " -5 =o jest piąte na tej ziemi najnieprzyzwoitszem'-6a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &otrzea, ay m$#czyni uytnieni "

uczony Zoroastrze " jak równie dziewice niedorosłe, śpiewami zawierzającemi,waili si$ i #yli' " -7 ?tórzy po polu łąkają si$ " (ukają przy śpiewac( miło/snyc( " porywają si$ w oj$cia, a zgrzytając z$ami, tu# mile przemawiają'

-9 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " - *aka rzecz pierwsza, zaj$tą ziemi$, najwy#szem

ukontentowaniem uprzyjemniE0< a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " )koro si$ z roli gospodarczejodgrzeią " a#e ona ma y> czystą, wi$c nie $dzie si$ nadal grzea>ścierwa i trupów'

01 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 02 *aka rzecz druga, posiadaną ziemi$, najwy#szemszcz$ściem uprzyjemniE

17



0- a to Bo(ater )tworzenia odrzekł: " )koro si$ w gminie poddaszamogilnicze naznaczą i okopią' " +rzea ay ludzkie trupy, nie gdzie in/dziej, a tam si$ oddawały' " 00 ie powinien, jak nie ąd, ra> jedyny

człowiek, skoro si$ kto zirytawał' "

05

Bo owa, " je#eliy wziął, pojedyn/czy człowiek, to co tam umarło' " 06 @o#e si$ on spodziewa>, #e przyrzutzarazy, lu śmier> nagła pojawi si$ u niego na nosie, " alo w oczac( "alo na szyi " alo tam, gdzie przec(odzą pokarmy' " An si$ osro#y i po/ jawi tam, gdzie pac(winy " lu te#, tu i tam' " 07 @iał#ey si$ potem onwyleczy>' " Był#ey ten gwałtowny przyrzut, lu te# śmier> nagła, preczulatującą' " 09 ieoczekanym on potem $dzie, dopóki mu #ycia " na wie/ki wieczne'

0

Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 5< 8 gdzie powinni ludzie na gotowo, sporządzi> mo/gilnik, " ay si$ nieoszczyki do! ściągałyE

51 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " +am, gdzie ziemia zupełniewywodniona " gdzie si$ z urwiątek oczyszczyło' " 52 Aczyszczy> trza zu/pełnie takową ziemi$ " ysuszy> trza zupełnie takową ziemi$' " 5- .dziesi$ najmniej ucz$szcza i nie prowadzi droga, któr$dy c(odzą na pasz$trzody, oracze do roli' " 50 ie lisko od ogniwa Bo(atera )tworzenia " odiorątek u#ytkowi słu#ącyc( od ludu łogosławionego'

55 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 56 8 jak#e to ma y> daleko od ogniwa gospodarzegoE " *ak daleko od wodyE " *ak daleko od sprz$tów do u#ytku słu#ącyc(E "*ak daleko od ludu ytującego, rooczegoE

57 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " +rzydzieści kroków od ogniwa " trzydzieści kroków od wody " trzydzieści kroków od sprz$tów domo/wyc( " trzy kroki od ludu łogosławionego' " 59 Ató# tedy ci którzy są@azdajaśni, ową tam ziemi$ na około orzucą, " na około #ywym płotem

osadzą' "5

*edzenie ugotowane, potem rozstawią tam ci, którzy są wiarąoświeconymi' " =(usty odzienia przysposoionego, rozło#ą tam i nało#ąci, którzy są wiarą oświeconymi' " 6< @a to y> najdro#sze' " 61 @a to y>noworoczne' " 62 +akowe jedzenie oni tam zjedzą' " +akowe odzienie, onitam nało#ą' " 6- szystko a wszystko, powinno y> tam tego uczestni/kiem, czy to rozorany " czy to przypatrujący si$ a ciekawy " czy to przy/yły' " 60 8le, podjadłszy do sytości wszyscy, nawet #erak " nawet mło/dzik ciekawy " nawet nowo przyyły' "

19



65 &owinni tam oddzieli> z tego potem ci, którzy są wiarą oświeceni, "a to najczystsze, najsmaczniej wydające si$, " w nadziei, #e i nieoszczykze! wemie' " 66 &i$tnastu współraci do tej komory nale#ącyc(, powinni

zera> do kupy niedojadki' " Ane świ$tym, li myślą pojmowanym, odda/dzą' " ?rew zaś jadliwą i krwistoś>, potem spo#yją ptaki, zwykle ścierworwiące' " 67 Ay odjął za to odziaływacz, który gładzi, temu który umarł:wszystkie grzec(y du#e," nawet du#uc(ne, i ardzo du#o"uczynkowe' "69 8 je#eli tam którzy mają grzec(y szkodliwe, śmiertelne, " to niec( jewyznają' " 6 &ójdzie od nic( godna im kara' " 7< Bo je#eli #e niektórzy,grzec(y duszy szkodliwe, nie wyznają' " 71 Adrzuceni $dą ci ludzie nawieki " na wieki wieczne'

72

Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 7- *aka rzecz trzecia, posiadaną ziemi$ najwy#szemszcz$ściem uprzyjemniE

70 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " )koro si$ raz na zawsze, w to/warzystwie waszym, wyt$pi o(ater %ałszywy, do nami$tnyc( c(uci pro/wadzący'

75 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 76 *aka rzecz czwarta, posiadaną ziemi$, najwy#szem

szcz$ściem odarzy> potra%iE77 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " )koro si$, w towarzystwieludzkim, upowszec(ni rolnictwo " uczony Zoroastrze " a to, ay mie>ziareczka " ay mie> siano i lny " ay mie> urwiątka owocowe, skądysi$ na pokarm rało' " 79 @iało#y si$ ez wody, alo lisko przy wodzie,około roli pracowa>' &rzyszło# y tam przy wodzie, alo opodal wodysia> i ora>' "

7 ie za#ywi ziemia ogatem #yciem, kto drogo nie orze i nie sieje' "9< ?to krzewi, ten si$ rozkrzewi' " 91 Zdą#ajcie# tedy do posiadania łoga,

a wygodnie #y> $dziecie' "92

+ylko ydle trawą #yjące, idzie w urod$, "kiedy we wzgl$dzie drogiego przypłodku, jałowo zostaje' " 9- )ta!cie si$tedy łogiego szcz$ścia godnymi'

90 ?to posiada ziemi$, ten ją t$go wyrzyna> ma " uczony Zoroastrze " on jąz lewego oku na prawy, z prawego oku na lewy, przewraca> ma' " 95 iec(si$ spodziewa, #e (ojne plony ziera> $dzie' " 96 &odoie!stwem tego jest: jakto nierządnik nierządnic$ oraiając, traci on i ona gotówk$' )iemienny zaśczłowiek, doczeka si$ dziecka, " alo plonów, lu to owo, ziera> musi'

1



97 ?to ziemi$ posiada, ten ją t$go wyrzyna> musi " uczony Zorastrze' " An ją z lewego oku na prawy, a z prawego na lewy, przewraca> ma' "99 ówczas to ona mu powie: =złowieku4 poniewa# mi$ t$go wyrzynałeś

" poniewa# mi$ z lewego oku na prawy, z prawego na lewy oraiałeś' "9 iec(#e ci idzie jadło " zieraj#e ogato' " < szystkiego tego, co si$z ziareczek je, $dziesz przeierającym' " awet dawa> ra> ziareczka,pierwszym doroczy!cą $dziesz'

1 ?to posiadaną ziemi$ nie $dzie t$go wyrzyna> " uczony Zoroastrze " a to z lewego oku na prawy, z prawego na lewy przewracając' "2 tenczas powie mu ziemia: " =złowieku, coś mi$ nie wyrzynał t$go,z lewego oku na prawy, " z prawego na lewy, nie przewracając'

- Hd#e dopiero stawa> przy drzwiac( innyc(, " gdzie śpiewa> musisz,

#erząc o #arcie " gdzie ciągle prosi> musisz, ay ci$ nakarmiono' "0 iec(#e $dzie twym udziałem teranie si$' " +y przymuszonym $/dziesz dr#y> z zimna' " +y jadła, zaledwo tam cząsteczk$ wemiesz' "5 +e #eracze kąski, ty tylko tam odierzesz, " gdzie si$ najdzie mi$dzy jedzącymi przepływ'

6 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 7 ?iedy# staną si$ prawa @azdajasnyc( najkorzyst/niejszemiE

9

a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " Ii tylko wtedy, kiedy do potuczoła, wszyscy karczowa> poczną " uczony Zoroastrze' " ?to jadłouprawia> $dzie, ten swą *a! uprawi' " 1<< +en, prawa @azdajasnyc(zwa#ywszy, c(wyci si$ onyc(' " 1<1 +en, c(wyciwszy si$ na dore praw@azdajasnyc(, " sam one, wpośród drugic(, rozpostrzenia> $dzie' "1<2 An w setny sposó, rozprzestrzeni one wpośród drugic(' " 1<- An w ty/siączny sposó stanie si$ onemi odarzającym drugic(' " 1<0 =iągle a cią/gle wówczas, pójdzie jasnoś> w oraianie' " 1<5 ?iedy si$ uda zo#e,wtenczas gospodarze $dą c(y#ymi' " 1<6 )tało# si$ tak, #e osiadło, " to

zasmucą si$ gospodarze' "1<7

)tało# si$ zaś tak, #e " pstrokato wzeszło, "to gospodarze ka#ą na nowo zaora> i zasia>' " 1<9 ?iedy sama mietlica we/szła, to gospodarze ka#ą przecią>' " 1< 8 kiedy si$ to skosi, gospodarzedorze zroią, kiedy ic( c(aty, ową mietlicą pokryją' " 11< F#ysko niec(przyka#ą stopi>, a wi$kszy plon $dzie' " Drwiątka si$ potem zasiedzą' "@usi tam y> zo#e pełniejsze' "

111 Gopiero, niec( słowa m$drca za cieie przemawiają' " 112 L?iedynic nie roisz, nie jadło, niec( $dzie udziałem twoim'M " 11- L?to do potu

2<



czoła nie pracuje, ten wygodnie #y> nie mo#e'M " 110 L?to nie pracuje dopotu czoła, ten si$ nie przyodziejeM " Bez pracy do potu, i otroka nie zro/isz' " 115 L=(cąc #y>, wszyscy muszą pracowa> " kto nie c(ce, niec(

umiera z głodu'M116 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystości

przeznaczonego' " 117 *aka rzecz piąta, posiadaną ziemi$, najwy#szemszcz$ściem odarzyE

119 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &otrzea " uczony Zoroastrze " a#ey t$ ziemi$, m$#owie łogosławieni wyrzynali, a w Boga wierzyli "c(ocia#y lud ogaty, nie c(ciał si$ temu odda>' " 11 +akowyc( uśpiwkrótce świ$ta ziemia' " Ani spoczną w ciemnościac(' " 12< 8 gdzie oni

wy#yją, od#yją " gdzie nieczysto " gdzie oc(anie same' "121

+am wszy/scy, mając płomienia, połyka> one muszą'

122 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 12- przypadku, #e na oromą ziemi$, rzucono ścierwo,ludzi zmarłyc(, " i przez niepełny rok, precz nie wyrzucono' " 120 *aka zato ma y> karaE

125 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " &i$>set, powaliwszy, kaza>da> poganiaczem ko!skim' " Astrzej, pi$>set o#ywczyc(, czarniawa poły/

sknyc( monet3'126 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystości

przeznaczonego' " 127 przypadku, #e na oromą ziemi$ wyrzucono ścier/wo, ludzkie trupy " i tego przez cały rok precz nie rugowano' " 129 *ak zato trza ukara>E

12 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " +ysiąc atów, powaliwszy, da>mu w sedno' " Astrzej, tysiąc o#ywczyc( a czysto rz$czącyc('

1-<

Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' " 1-1 )koro na zaoraną ziemi$ wyrzucono ścierwo, ludzizmarłyc(, " i tego dłu#ej roku, niemal dwa, precz nie rugowano' "

1-2 *ak takiego kara>E " 1-- *akie jemu $dzie przejście z #ycia docze/snego do wiecznegoE " 1-0 ?iedy# to jemu nastanie oczekanieE

1-5 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " ie ma ju# dla! doczesnejkary " nie ma dla! zawienia " on si$ nigdy z tego grzec(u nie oczyści' "1-6 ie przejdzie on z tego grzec(u szkodliwego, dopóki jeś> $dzie, i na

21



wieki wieczne' 1-7 =o jednak#e sta> y si$ mogło' " 1-9 *e#eli $dzie sta/łym " alo szczególnie czystym w po#yciu rolnictwa, " alo podającymnauk$ o jasności )twórcy wszec(mocnego' " 1- 8le, je#eli nawet $dzie

niestałym " lu niedoryc(, nie czystyc( przymiotów " a rozprzestrze/niały światłoś> )twórcy wszec(mocnego' " 10< iec( on soie czem c(ce$dzie, a yle usypiał lud w rozpasanyc( nami$tnościac(' " Byley starałsi$ sam i przez drugic( rozpostrzenia> jasnoś> )twórcy wszec(mocnego' " 101 Byley nie ył czyniącym nadal, duszy szkodliwyc( grzec(ów' "102 iec( on zasypia w #yciu " uczony Zoroastrze' " Fozpostrzeniającegoświatłoś> Bo#ą człowieka zostawi> trza takim, jakim jest' " 10- iec( so/ie zasypia, $dąc i zdziercą' " 100 iec( zasypia, c(ocia# w sercu gnije' "105 iec( śpi, c(o>y snem trupa' " 106 iec( zasypia w grzec(ac( nawet

nieprzeaczanyc(, duszy szkodliwyc(' "107

iec( zasypia, c(ocia# za/trzymuje naprzód wzi$ty grosz' " 109 iec( zasypia we wszystkic( tyc(duszy szkodliwyc( grzec(ac(, jakie wyrznął' " 10 &ami$tajcie o tem "uczony Zoroastrze " rozpostrzeniający światłoś> Bo#ą człowiek, $dziezawionym' " Bo on przez to ju# umorzył grzec(y du#e, du#uc(ne i ar/dzo nawet du#e' " *est to tak prawda, jak wiatr dzier#y su%it twej ziemi' "An si$ uprawni " jemu umorzą si$ grzec(y'

15< Gorze, łogo idzie " Zoroastrze " tym, którzy w Boga wierzą "

c(o>y nawet duszy szkodzi> mogące grzec(y mieli' "151

Błogosławionesą prawa jasności )twórcy wszec(mocnego " one gładzą grzec(y, przea/czają kar$, na którą si$ zasłu#yło'

Przegart IV

+u si$ traktuje o prawac( sumiennyc(, cywilnyc( i kryminalnyc(' +u ka#e Bóg kara> srogotego &ana roli, który nie opłaca rooczemu ludowi umówionego myta' +u si$ jawnie mówio kunie, za odstąpienie od raz przyj$tej wiary w Boga jedynego i w nieśmiertelnoś> duszy'

1 ?to u ludzi nic nie mającyc(, sam nie $dąc iednym, coś wemie' "2 +akowy iedny, $dąc w zasmuceniu, dług swój odera> powinien' "- @iało#y to y> jutro, " alo jasne jutro " alo noc, mająca ciemnoś> "c(ciwiec powinien słowo urwa>'

0 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystości prze/znaczonego' " 5 iele te# y> y mogło powinności ardzo przest$pnyc(,grzec(ów powszednic( temu, co ju# śluował Bo(aterowi )tworzeniaE

22



6 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " )ześ>, czysty w sumieniu Zoro/astrze' " 7 &ierwszy: złorzeczenie, ołuda' " 9 Grugi, umyślne rozójstwo' " +rzeci, pastuc(a wyzyskiwanie' " 1< =zwarty, oracza wyzyskiwanie' "11

&iąty, wyorywaczowi myta zatrzymanie' "

12

)zósty, gotowy grosz za/trzymywanie' " 1- ?to na gotowy grosz pracowa> musi, ten si$ poni#a jakydl$, przymuszony słu#y> u dumnyc(, szkodzi> drugim luiącyc(, "a rzadko u wspaniałomyślnyc(, sumiennyc('

10 &rzyrzekający na niepewno, pierwszy grzec( czyni' " 15 ?to za/trzymuje myto, ten zjada oopólną umow$' " 16 ?to zatrzymujemyto, ten niszczy środkowe urwiątka, jakie si$ tam oopólnie miałyprzynosi>' " 17 Zatrzymanie pastuc(owi myta, niszczy oopólną umo/w$' " 19 Zatrzymanie pastuc(owi myta, niszczy środkowy owoc, jaki

si$ tam oopólnie miał dawa>' "1

Zatrzymanie oraczowi myta, nisz/czy oopólną umow$' " 2< Zatrzymanie oraczowi myta, niszczy środ/kowy owoc, jaki si$ tam oopólnie miał rodzi>' " 21 Zatrzymaniemyta dopatrywującemu wyorywanie, niszczy oopólną umow$' "22 Zatrzymanie myta ekonomowi, niszczy pośredni owoc, jaki si$ tammiał rodzi>' " 2- &rzywłaszczanie soie gotowego grosza, niszczyoopólną umow$' " 20 &rzywłaszczanie soie gotowego grosza, nisz/czy oopólny przyc(ód'

25

Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' a ile czasu mitr$gi przeznaczony jest ów, który dru(o/wi do starości słowa nie dotrzymywałE

26 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: +rzysta lat w Cadzie Nhadesie –

red.O, za kar$ ludziom iea oczekującym zostawa> $dzie, gdzie prze/iera> musi'

27 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' a wiele lat mitr$gi przeznaczony jest ów, który współ/

raci ju# staryc( śmiertelnie katował'29 a to odrzekł Bo(ater )tworzenia: " )ześ> lat w Cadzie, w miejscuza kar$ ludziom iea oczekującym, " on zostawa> musi, ay przeierałcierpienie'

2 Gawco świata ludmi jak gaj rozmno#onego, zostawa> w czystościprzeznaczonego' Hle lat zostawa> ma na mitr$dze ów, który współratu dostarości, a ten ył u niego pastuc(em, myta nie opłacałE

2-



Spis treści

Awesta i inne święte księgi V

Księga I: Wendidad 1

Księga II: Wyspered 135

Księga III: Jasna – Światłość Boga 157

POEM W !O"#IE $K%%&"&' 210

POEM #O!O%(! 227

)!EO%*+,&E%*+( – O(O *#&%( *-O( 247

Zedaszta Armoryka Demo

Documents

Transcript of Zedaszta Armoryka Demo