Zasady korzystania

z usług elektronicznych„e-usługi”

E-usługa w szerokim rozumieniu jest świadczona drogą elektroniczną, niezależnie od odległości dzielącej

usługobiorcę od usługodawcy, a jej wykonanie bez zastosowania technologii informacyjnej byłoby

niemożliwe. Sam proces świadczenia e-usługi jest w dużej mierze zautomatyzowany i nie wymaga

każdorazowej ingerencji człowieka po stronie usługodawcy. Najbardziej popularnymi e-usługami są:

E-finanse – operacje dotyczące finansów wykonywane za pośrednictwem mediów

elektronicznych, w tym e-bankowość.

E-handel – zawieranie umów przez Internet, wysyłanie towarów zakupionych drogą

tradycyjną.

E-praca – rekrutacja pracowników, kontakt z pracownikiem, przesyłanie przez

Internet materiałów pomiędzy firmą i pracownikiem, zdalne zarządzanie serwerami

internetowymi.

E-nauka – szkolenie w dowolnym miejscu i czasie przez Internet.

E-komunikacja – komunikatory internetowe, serwisy społecznościowe, wirtualne

światy Second Life).

E-turystyka – wyszukiwanie miejsc noclegowych, wycieczek, połączeń lotniczych, z możliwością

wyliczenia kosztów i rezerwacją oraz wirtualne zwiedzanie.

E-logistyka – wspomaganie funkcjonowania łańcucha dostaw towarów, przy czym nie chodzi o

fizyczne przemieszczanie towarów, ale o realizację wirtualnych procesów mających na celu

koordynację i integrację partnerów biznesowych.

E-biznes – wszelkiego rodzaju usługi księgowe i doradcze, także serwisy wspomagające tworzenie

witryn internetowych.

E-ubezpieczenia – usługi z zakresu ubezpieczeń, wyszukiwanie firm ubezpieczeniowych,

obliczanie wysokości składki.

E-kultura – portale dostarczające informacji dotyczących wydarzeń kulturalnych i osób

związanych z kultura i rozrywką; wyszukiwanie seansów filmowych, teatralnych i koncertów oraz

informacji z życia gwiazd, prezentacje dzieł artystów.

E-zdrowie – komunikacja pomiędzy lekarzami, instytucjami ochrony zdrowia i pacjentami.

E-porównywarki – porównywanie cen produktów i usług, opiniowanie konsumenckie.

Zalety e-usług

•Minimalizacja kosztów podróży z domu do miejsca świadczenia usługi,

•Minimalne koszty wynajmu pomieszczeń potrzebnych do działalności

usługowej,

•Niższe ceny towarów i usług dostępnych w firmach internetowych,

•Bardzo szybka wymiana informacji między e-pracownikami,

•Możliwość kontaktów online niezależnie od odległości między usługodawcą i

usługobiorcą.

Jak działa e-naukaE-nauka to forma zdalnego przekazywania wiedzy, wykorzystująca środki elektronicznej transmisji informacji. Szkolenia na odległość można prowadzić w różnych trybach:Tryb samokształceniowy – zakłada brak stałego bezpośredniego kontaktu ucznia z nauczycielem i innymi uczniami. Uczeń sam musi decydować, kiedy i jak długo chce się uczyć i samodzielnie kontrolować postępy w zdobywaniu wiedzy przy pomocy dostarczonych mu narzędzi (np. testy).

Tryb synchroniczny – pozwala uczestnikom i nauczycielowi komunikować się w czasie rzeczywistym. Wykorzystuje komunikację głosową Voice over IP oraz wspólny dostęp do narzędzi kursu, a okno przeglądarki pełni często rolę tablicy wirtualnej, widocznej dla całej grupy uczących się.

Tryb asynchroniczny – uczeń może korzystać ze wsparcia nauczyciela, lecz bez bezpośredniego kontaktu z nim i innymi uczniami. Weryfikacja następuje poprzez automatyczne testy oraz prace domowe sprawdzane przez nauczyciela. Kontakt z nauczycielem odbywa się poprzez e-mail i forum, czasami komunikator.

Tryb mieszany - pewna część zajęć odbywa się tradycyjnie i jest prowadzona na żywo przez instruktora, reszta to samodzielna praca kursanta z materiałami dydaktycznymi dostarczanymi elektronicznie w trakcie szkoleń internetowych.

Jak działa e-pracaE-praca (telepraca) to wykonywanie działalności zawodowej z dala od siedziby macierzystej firmy. Telepraca pozwala być czynnymi zawodowo osobom, które z różnych przyczyn nie mogą lub nie chcą opuszczać swojego miejsca zamieszkania (np. osoby niepełnosprawne).

Obszary telepracy:

-Administrowanie siecią komputerową, pracą serwera internetowego,

-- obsługa sklepów internetowych,

-- tłumaczenie z języków obcych,

- Telefoniczna obsługa klienta, telefon zaufania,

-- księgowość, biura rachunkowe,

-Dziennikarstwo, twórczość artystyczna (np. pisarstwo),

-Działalność naukowa i edukacyjna.

Rodzaje telepracyChałupnicza:

•Wyłączna – kontakt z pracodawcą zredukowany do minimum w długich przedziałach

czasowych,

•Częściowa – telepraca jedynie przez kilka dni w tygodniu lub miesiącu, co pozwala

świadczyć usługi nawet dla kilku pracodawców.

Nomadyczna – wykonywana w różnych miejscach poza siedzibą firmy, np. u klienta,

podwykonawcy, w podróży (przedstawiciel handlowy).

Telecentra – biura zlokalizowane poza główną siedzibą macierzystej firmy.

Zagrożenia

Należy bardzo krytycznie oceniać wszystkie niejasności w ofertach pracy. Im bardziej

atrakcyjna propozycja, tym większe prawdopodobieństwo oszustwa. Najbardziej podejrzane

są oferty, w których nie podano pełnej nazwy firmy z dokładnym adresem siedziby i

numerem telefonu stacjonarnego. Oszuści częściej posługują się telefonami komórkowymi i

skrytkami pocztowymi zamiast adresów. Ogłoszenia z numerem telefonu rozpoczynającym

się od 0-70 można od razu wyrzucić do kosza.

Zgodnie z polskim prawem każda firma zajmująca się pośrednictwem pracy musi posiadać

wpis do rejestru podmiotów gospodarczych GUS oraz zgodę Ministerstwa Pracy i Polityki

Socjalnej. Pośrednik nie może za swoją działalność pobierać żadnych opłat wstępnych,

zaliczek na pokrycie kosztów itp. Takie praktyki to oszustwo.

Zalety i wady telepracy

Zalety1. Mniejszy stres związany z pracą w grupie, brak konfliktów w miejscu pracy.2. Mniejsze koszty organizacji miejsca pracy.3. Eliminacja kosztów i niedogodności związanych z dojazdami.4. Możliwość zatrudnienia niepełnosprawnych, kobiet opiekujących się dziećmi itp.5. Swoboda w organizowaniu sobie czasu i miejsca pracy przez telepracownika.6. Większa swoboda w sposobie realizacji zleconych zadań.

Wady1. Utrudniona kontrola telepracownika.2. Możliwość wystąpienia wyobcowania telepracownika.3. Trudność w oddzieleniu pracy od życia prywatnego.4. Nienormowany czas telepracy.5. Uzależnienie od techniki, osłabia osobiste kontakty między pracownikami tej samej firmy.

Jak bezpiecznie korzystać z e-bankuUmowę o świadczenie usług bankowości elektronicznej można podpisać w oddziale prowadzącym

Twój rachunek. W chwili zawarcia umowy otrzymujesz unikatowy numer klienta, za pomocą którego

będziesz identyfikowany w serwisie internetowym i telefonicznym.

Logowanie w banku internetowym

•Włącz obsługę szyfrowania w przeglądarce internetowej (Firefox – Narzędzia – Opcje –

Zaawansowane – Szyfrowanie – zaznacz Włącz obsługę SSL 3.0).

•Poprawnie wprowadź adres internetowy banku, sprawdź, czy poprzedzony jest skrótem „https”

oznaczającym szyfrowanego protokołu komunikacji.

•Sprawdź poprawność certyfikatu bezpieczeństwa (dane o certyfikacie są dostępne w przeglądarce,

wystarczy dwukrotnie kliknąć ikonę kłódki na pasku adresu przeglądarki lub w jej dolnym prawym

rogu).

•Jeśli pojawi się ostrzeżenie, że przeglądarka nie może zweryfikować certyfikatu to może oznaczać, że

strona należy do hakera podszywającego się pod bank.

Zapamiętaj !

•Do wykonywania transakcji elektronicznych używaj zawsze własnego komputera i własnego konta na nim.

•Systematycznie aktualizuj oprogramowanie (system operacyjny, przeglądarkę internetową).

•Zwróć uwagę, aby przeglądarka nie zapisywała wpisywanych haseł.

•Używaj innego, bardziej złożonego hasła.

•Nie udostępniaj danych związanych z kontem w banku elektronicznym osobom trzecim (numeru klienta,

hasła, karty kodów jednorazowych).

•Nie zapisuj nigdzie haseł ani PIN-u.

•System prosi o podanie jednorazowego kodu jedynie podczas ruchu środków pieniężnych na koncie.

•System nie prosi o podanie kilku kodów na raz.

•Nie odpowiadaj na e-maile, których autorzy proszą o ujawnienie czy zweryfikowanie Twoich danych

osobowych, informacji dotyczących numeru konta, karty kredytowej czy kodów jednorazowych. Żaden bank

nigdy nie wysyła tego typu listów.

•Wyloguj się za każdym razem z serwisu bankowego.

Przelew bezgotówkowyHasło niezbędne do pierwszego zalogowania otrzymasz przy zakładaniu konta w banku. Po jego pierwszym użyciu system poprosi o jego zmianę. Zmień je w taki sposób, aby było unikatowe i bezpieczne. Dobrze je zapamiętaj. Trzykrotne podanie błędnego hasła może zablokować dostęp do konta.

1. Wejdź na stronę banku, zaloguj się do systemu wpisując numer identyfikacyjny oraz hasło.

2. Po zalogowaniu kliknij rachunek, którego zasobami chcesz się posłużyć.3. Z dostępnego na stronie menu wybierz rodzaj operacji, którą chcesz wykonać, np.

Przelewy lub Płatności, a następnie rodzaj przelewu – np. jednorazowy, między własnymi rachunkami lub do odbiorców zdefiniowanych. W każdym z banków poszczególne opcje mogą nosić inne nazwy.

4. Pojawi się formularz przelewu, wpisz:• Numer konta docelowego,• Dane adresata (warto zdefiniować na stałe tych odbiorców, którym często przelewamy

pieniądze),• Tytuł przelewu,• Kwotę przelewu.5. System poprosi o autoryzację zlecenia np. przez wpisanie kodu jednorazowego.

Zabezpieczenia stosowane w banku internetowym

Każdy bank stosuje kilka poziomów zabezpieczeń:

•Poufne hasło i numer klienta,

•Karty kodów jednorazowych,

•Takeny,

•Bezpieczny protokół SSL dla połączeń internetowych,

•Dzienny limit kwoty operacji.

Token (żeton) to elektroniczny generator kodów jednorazowych służących do

uwierzytelniania transakcji internetowych. Ze względów ekonomicznych banki zastępują

go kartą kodów jednorazowych lub opcja kodów jednorazowych wysyłanych sms-sem na

telefon komórkowy

Uważaj na phishingPhishing – słowo powstało ze skrzyżowania dwóch angielskich słów: fishing (wędkowanie) i

password (hasło). Oznacza proceder wykradania od internautów ich poufnych haseł

dostępowych, loginów itp. Zazwyczaj sprawca podszywa się pod inne instytucje poprzez

odpowiednio spreparowane listy lub strony internetowe, które swoim wyglądem i działaniem

przypominają oryginalne. Nieświadomy niczego użytkownik zdradza swoje poufne informacje,

myśląc, że ma do czynienia z właściwym podmiotem.

Jak bronić się przed phishingiem?

•Nie ufaj żadnym informacjom rozsyłanym drogą mailową. Bank nigdy nie prosi o przekazywanie

jakichkolwiek danych drogą mailową.

•Zanim klikniesz na stronie internetowej, sprawdź na pasku adresu, czy połączenie jest

szyfrowane, a na pasku statusu, czy znajduje się kłódka potwierdzająca certyfikat.

•Nigdy nie korzystaj wprost z linków podawanych w e-mailach.

Jak bezpiecznie robić e-zakupy1. Jeśli zamierzasz płacić w sklepie internetowym przy pomocy karty kredytowej korzystaj z

komputera, o którym wiesz, że pozbawiony jest wirusów, a także odpowiednio skonfiguruj

przeglądarkę internetową. Zalecane jest włączenie zaszyfrowanego protokołu SSL3 i

zaznaczenie opcji: Nie zapisuj zaszyfrowanych stron na dysku.

2. Przed dokonaniem transakcji sprawdź opinie o sklepie wpisując np. w wyszukiwarce

nazwa_sklepu opinie.

3. Przed zakupami możesz skorzystać z porównywarki cenowej . Jest to zazwyczaj bezpłatny

serwis gromadzący informacje o prduktach (usługach), cenach tych produktów i sklepach

(dostawcach).

4. Przykładowe adresy porównywarek: www.skapiec.pl, www.ceneo.pl, www.nokaut.pl,

www.radar.pl, www.bazarcen.pl, www.najtaniej24.pl

5. Po wybraniu produktu w porównywarce internetowej wyświetlona zostanie lista dostawców,

które go oferują, posegregowana zazwyczaj od najtańszej do najdroższej oferty. Przed

kupnem warto zapoznać się z opiniami innych internautów o produkcie i rzetelności sklepu.

Sklepy internetoweNowy klient sklepu musi się zarejestrować. Można to zrobić przed dokonaniem zakupów lub w ich trakcie.

Rejestracja i samo zamówienie, są zazwyczaj potwierdzane e-mailem przesłanym na podany w czasie

rejestracji adres.

Przed kupnem towaru należy sprawdzić wysokość kosztów przesyłki oraz dostępne sposoby płatności.

Z reguły stałym elementem każdego sklepu internetowego jest koszyk. Produkty przeznaczone do zakupu

wkładamy do koszyka, klikając odsyłacze umieszczone w opisie towaru. Zawartość koszyka w każdej chwili

możemy zweryfikować lub udać się z nim do wirtualnej kasy klikając łącze Kontynuuj zakupy oraz Idź do kasy.

Zapłaty za wybrany produkt można dokonać na wiele sposobów. Sklepy oferują np. płatność kartą

kredytową, przelewem lub przy odbiorze towaru (za pobraniem). Wiele sklepów dopuszcza też zakupy w

systemie ratalnym poprzez zewnętrzną instytucję pożyczkową.

Na podany przez klienta adres e-mail jest automatycznie wysyłany list elektroniczny z prośbą o potwierdzenie

chęci dokonania zakupu. Wystarczy kliknąć odsyłacz zawarty w takim liście. Dopiero po otrzymaniu takiego

potwierdzenia sklep rozpocznie procedurę realizacji zamówienia.

Aukcje internetoweNajpopularniejszym w Polsce serwisem aukcyjnym jest Allegro.pl. Zanim możliwy będzie udział w

aukcjach trzeba się zarejestrować. Allegro oferuje od jakiegoś czasu nieco ograniczone konto dla

niepełnoletnich osób powyżej 13 roku życia.

Zaraz po założeniu konta nie jest ono jeszcze w pełni aktywne (inni widzą je jako oznaczone

kopertą). W przeciągu kilku dni otrzymujemy tradycyjną pocztą list od Allegro z kodem

weryfikującym. Dopiero po wprowadzeniu tego kodu będzie można w pełni korzystać ze

wszystkich funkcji serwisu.

Komentarze o sprzedającymW ramach ochrony przed nieuczciwymi sprzedawcami Allegro udostępnia system komentarzy. Dzięki niemu każdy może wyrazić opinię o kontrahencie po dokonanej transakcji. Można również skomentować jej aspekty: szybkość dostawy (lub przesłania zapłaty), zbieżność opisu z otrzymanym przedmiotem, jakość obsługi i inne kwestie. Komentarz może wystawić zarówno kupujący jak i sprzedający.Komentarze mogą mieć charakter pozytywny, neutralny lub negatywny. Allegrowicz otrzymuje jeden punkt za każdy pozytywny komentarz, za negatywny – traci. Neutralny komentarz nie zmienia stanu punktowego.

Przykładowe zestawienie komentarzy o sprzedającym

Aukcje z licytacjąAukcje trwają od kilku do kilkudziesięciu dni. Allegro oferuje dwa zasadnicze rodzaje aukcji:

Aukcje z licytacją – towar kupi ten, kto da więcej. W ten sposób często są sprzedawane

przedmioty używane. Licytując, podajemy maksymalną kwotę, jaką chcemy zapłacić. System

przelicytuje poprzedniego kupującego tylko o tyle, o ile to konieczne. Jeśli ktoś złoży kolejną

ofertę, system spróbuje go przelicytować, jeśli tylko zmieści się w naszym maksimum. W każdej

chwili możemy zwiększyć swoje maksimum.

Przy aukcjach z licytacją warto zwrócić uwagę na czas, jaki pozostał do końca aukcji. Większość

doświadczonych internautów licytuje w ostatniej chwili, na kilka sekund przed końcem.

Aukcje „Kup teraz”Cena jest z góry ustalona i nie podlega negocjacji. Zazwyczaj do kupienia wystawionych jest kilka egzemplarzy

tego samego produktu. Bez żadnego czekania wpisujemy liczbę egzemplarzy i klikasz Kup Teraz!. Zazwyczaj

sprzedający, nie czekając do końca aukcji, wysyła towar po uzgodnieniu z kupującym formy płatności.

Po skończonej aukcjiBez względu na rodzaj aukcji, po dokonaniu zakupu kupujący otrzyma od sprzedającego wiadomość z numerem konta i

wszelkimi danymi potrzebnymi do sfinalizowania transakcji. Jeśli sprzedający nie ma ustawionej opcji automatycznego

wysyłania wiadomości, kupujący otrzyma od Allegro list z danymi kontaktowymi.

Na Allegro pojawił się mechanizm polegający na tym, że na koncie kupującego obok wygranej aukcji pojawia się opcja

Zapłać. System poprowadzi kupującego do jego konta bankowego, a nawet wpisze wszystkie dane potrzebne do przelewu.

Jeśli otrzymamy nie to, co zamówiliśmy, lub w ogóle nic nie otrzymamy, postępujemy kolejno wg następujących kroków:1. Wysyłamy zapytanie lub dzwonimy do sprzedającego (na tym etapie wyjaśnia się wiele pomyłek i

znajduje się rozwiązanie.2. Jeśli sprzedający nie odpowie na nasze zapytanie lub będzie unikał kontaktu, należy zgłosić sprawę

do serwisu w trybie sporu.3. Jeśli nie odniesie to pożądanego skutku należy zgłosić fakt na policję (należy przedstawić dowody

związane z transakcją (dowód wpłaty, korespondencję)

Porady dla aukcjonariuszy

1. Przy rejestracji podaj swoje prawdziwe dane.

2. Nie podawaj nikomu danych do logowania na swoje konto.

3. Przed zalicytowaniem zawsze sprawdź wiarygodność sprzedawcy.

4. Sprawdź koszt przesyłki.

5. Czytaj dokładnie opis aukcji – po dokonaniu zakupu będzie już za późno.

6. Nie kupuj dla zabawy- kupienie przedmiotu łączy się z zawarciem umowy prawnej, a wtedy

sprawa może skończyć się nawet w sądzie.

7. W przypadku wątpliwości zadaj pytanie sprzedającemu (sprawdzisz sprawność

korespondencji) i wybierz płatność przy odbiorze, jeśli to możliwe.

Jak działa e-czytelniaZalety elektronicznych książek:

1. Niższa cena niż w tradycyjnej księgarni.

2. Mniejsze koszty wytworzenia po stronie wydawnictwa.

3. Kilka form czytania ( z wykorzystaniem komputera, tabletu, telefonu komórkowego, dedykowanego

czytnika).

4. Łatwy dostęp, łatwą archiwizację i składowanie, łatwy transport.

5. Łatwość zakupu przez Internet.

Znane w Polsce modele czytników e-boków: Kindle, eClicto, iRiver Story, BeBook One.

Polscy operatorzy telefonii komórkowej oferują bardziej uniwersalne tablety z opcją czytania

e-książek (np. Apple iPad, Samsung Galaxy Tab, Motorola Xoom.

Dowolny czytnik pozwala czytać dokumenty własne i niezabezpieczone e-booki, zaś książki z

e-księgarni mogą być czytane tylko w niektórych z powodu istnienia kilku formatów e-książek

zabezpieczonych przed nielegalnym kopiowaniem.

Najpopularniejsze formaty e-bookówTXT – zwykły plik tekstowy, w którym żadne elementy nie są wyróżnione, cały tekst wygląda tak samo, niektóre urządzenia mogą źle wyświetlać polskie znaki narodowe.

PDF – opracowany przez Adobe i uznany za międzynarodowy standard wymiany dokumentów, wygląda tak samo na każdym urządzeniu, tak jakby był fotografią dokumentu, na małych ekranach jest słabo czytelny, a jego powiększenie zmusza do ciągłego przewijania.; jest obsługiwany przez wszystkie czytniki i systemy operacyjne.

e-PUB – standard zalecany przez Międzynarodowe Forum Wydawnictw Cyfrowych; bezpłatny i otwarty, oparty na XHTML, wielkość czcionki automatycznie dostosowuje się do rozmiarów wyświetlacza.

PRC – patent francuskiej firmy Mobipocket skierowany głównie do użytkowników organizerów (PDA) i smartfonów. Pozwala regulować krój i wielkość czcionki.

FB2 – to kolejny otwarty format opraty na XML-u, stosowany raczej do opisu struktury dokumentu niż przdstawiania strony; jest wykorzystywany jako materiał źródłowy podczas konwersji na inne formaty.

Bardzo ogólnie systemy zabezpieczeń e-booków możemy podzielić na dwie kategorie: zamknięte,

związane z jednym dostawcą, oraz uniwersalne, otwarte. Książka zabezpieczona pierwszym z nich

będzie czytana wyłącznie na firmowym urządzeniu dostawcy. Drugi system pozwala użytkownikowi

korzystać z e-booków różnych dostawców. Kupując czytnik, należy sprawdzić, jakie zabezpieczenia w

nim zaimplementowano.

Adresy stron udostępniających e-booki:

www.pbi.edu.pl www.wolnelektury.pl/katalog/ eczytelnia.net www.bezkartek.pl www.e-tekst.pl http://literat.ug.edu.pl

Na podstawie slajdów opracuj następujące zagadnienia:1. Opracuj w zeszycie tabelę: Lp. Nazwa e-usługi Rodzaj e-usługi

2. Odpowiedz na pytania:a) W jaki sposób sprawdzane są postępy w nauce metodą e-learningową?b) Jakie typy kursów internetowych możesz wymienić?3. Opracuj w zeszycie tabelkę prezentującą w jednej kolumnie zalety, w drugiej wady telepracy.4. Na co należy uważać odpowiadając na ofertę pracy.5. Jakie procedury stosują banki, by zagwarantować bezpieczeństwo transakcji elektronicznych?6. Jak możesz zabezpieczyć się przed phishingiem?7. Jakie elementy w przeglądarce internetowej świadczą o tym, że Twoje połączenie z bankiem jest bezpieczne?8. Na czym polega system komentarzy w serwisie Allegro.pl i jakie ma znaczenie dla bezpieczeństwa transakcji