Zapobieganie chorobom zakaźnym

PIERWSZY DZWONEK

Program edukacyjny opracowany w ramach Ogólnopolskiej Kampanii Profilaktyki Zakażeń Meningokokowych „Nie! Dla meningokoków” w 2011/12

Kampania „Nie! Dla meningokoków”

Inicjator i organizator działań

Fundacja Aby żyć

PartnerzyPaństwowa Inspekcja Sanitarna

Polskie Towarzystwo Pediatryczne

Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Pediatrycznych

Instytut Matki i Dziecka

Rzecznik Praw Dziecka – Marek

Michalak

Związek Powiatów Polskich

Stowarzyszenie Zdrowych Miast

Polskich

Meningokoki

Meningokoki (Neisseria meningitidis) to groźne bakterie wywołujące niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka choroby.

Najpoważniejsze z nich to sepsa (posocznica) i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, określane jako Inwazyjna Choroba Meningokokowa (IChM).

Meningokoki na śluzówce jamy nosowo-gardłowej

Drogi zakażenia, nosicielstwo

Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z osobą chorą lub bezobjawowym nosicielem

Co czwarty nastolatek może być bezobjawowym nosicielem

Szacuje się, że u około 20-40% osób meningokoki bytują w jamie nosowo-gardłowej, nie powodując żadnych objawów ani dolegliwości.

Przenoszenie meningokoków odbywa się podobnie, jak w przypadku wielu mniej groźnych infekcji:

• drogą kropelkową (podczas kaszlu lub kichania),

• przez kontakt bezpośredni (np. podczas pocałunku).

Grupy szczególnie narażone

Zwiększone zagrożenie Inwazyjną Chorobą Meningokokową pojawia się w drugim półroczu życia i wzrasta w kolejnych latach.

Na zakażenie meningokokami grupy C narażeni są wszyscy, niezależnie od płci czy wieku

Jednak Inwazyjna Choroba Meningokokowa największe zagrożenie stanowi dla:

• dzieci w wieku od 2 miesięcy do 5 lat• młodzieży między 11. a 24. rokiem życia• osób z niedoborem odporności bez względu na wiek

Profilaktyka zakażeń meningokokowych

Obecnie jedyną i najlepszą metodą zapobiegania zakażeniommeningokokowym grupy C są szczepienia ochronne

Szczepienie jest możliwe i celowe w każdym momencie życia

Meningokoki przenoszą się drogą kropelkową, dlatego wśród metod zapobiegających zakażeniom tymi bakteriami istotną rolę odgrywają odpowiednie zachowania, takie jak:

przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej, zasłanianie ust podczas kichania, kaszlu unikanie ryzykownych zachowań (picie z jednej butelki, dzielenie się kanapkami, słodyczami, palenie tego samego papierosa, używanie wspólnych sztućców)

Konieczność edukacji

Cele programu edukacyjnego

Szczególny nacisk na realizację programu w miejscowościach/województwach, w których były przypadki zachorowań z powodu meningokoków.

• Uświadomienie uczniom, czym są meningokoki, jakie niosą ze sobą zagrożenia

• Pokazanie uczniom dróg zakażenia meningokokami

• Kształtowanie postaw i właściwych zachowań w grupie, dzięki którym można uniknąć zakażenia meningokokami (profilaktyka)

• Uświadomienie uczniom i rodzicom, jak ważne jest szczepienie

• Utrwalenie podstawowych zachowań profilaktycznych

• Aktywizowanie do działań: uświadamianie kolegów, przestrzeganie zasad higieny

• Poprzez nauczycieli dotarcie do rodziców i opiekunów – osób decydujących o szczepieniach

Adresaci programu

SZKOŁY PODSTAWOWE GIMNAZJA i LICEAUczniowie klas IV-VI Uczniowie klas I-III i I-II

Nauczyciele i wychowawcy

Rodzice i opiekunowie

Wiedza programowa

Kompendium wiedzy dla nauczyciela przygotowuje go do przeprowadzenia zajęć

• Inwazyjna Choroba MeningokokowaCzym jest IChM?

• EpidemiologiaCo to są meningokoki, jak dochodzi do zakażenia i kto jest na nie narażony?

• Obraz klinicznyPrzebieg zakażenia i jego najczęstsze objawy: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i sepsa

• LeczenieChemioprofilaktyka – antybiotyki podawane dożylnie

• ImmunoprofilaktykaSzczepienia ochronne, grupy ryzyka i zalecany wiek szczepienia

• Profilaktyka nieswoistaJak unikać zakażeń meningokokami – higieniczne zachowania profilaktyczne

Bezpłatny pakiet edukacyjny

Poradnik dla nauczyciela Kompendium wiedzy na temat Inwazyjnej Choroby Meningokokowej

Scenariusze zajęć lekcyjnychIntegralna część Poradnika – propozycja wykorzystania tematu w praktyce:• Scenariusz dla szkoły podstawowej• Scenariusz dla szkół gimnazjalnych i liceów

Poradnik i scenariusze zajęć

Bezpłatny pakiet edukacyjny

Materiał edukacyjny dla ucznia„Wyciąg” najważniejszych informacji dla rodzica

Narzędzie pracy podczas zajęć lekcyjnych – informacje, dyskusja z nauczycielem podczas lekcji

Informacja dla rodziców – przekazana przez nauczyciela podczas wywiadówki lub przez dziecko po realizacji zajęć

Profilowane pod kątem adresata:• dzieci młodsze, • młodzież gimnazjalna i licealna

Ulotki informacyjno-edukacyjne

Bezpłatny pakiet edukacyjny

Materiał dla każdej klasy

Do zawieszenia w klasie lub na tablicy w holuZawiera główne założenia kampanii – hasło, logo, partnerów, adres strony www

Plakat

Bezpłatny pakiet edukacyjny

Forma dodatkowej aktywizacji uczniów podczas zajęć – jeden z etapów lekcji to dyskusja uczniów i nauczyciela na temat zagadnień przedstawionych w filmie

Zaangażowanie w problematykę rodziców – wspólne oglądanie filmu w domu, rozmowa dzieci i rodziców – film do pobrania ze strony internetowej (zakładka dla szkół)

Dwie wersje narracji filmowej:• dla szkół podstawowych• dla gimnazjów i liceów

Filmy edukacyjne

Platforma www

Zakładka poświęcona programowi edukacyjnemu

Możliwość pobrania wersji elektronicznej wszystkich materiałów pakietu edukacyjnego

Umożliwia realizację programu każdej szkole, która ma dostęp do sieci internetowej

Zakładka dla szkół

Pierwszy Dzwonek

II edycja 2011/12 – zrealizowało 14 placówek z pośród 815 wszystkich szkół:

3 szkoły gimnazjalne ( 1,2 %)7 szkół podstawowych ( 2,3 %)2 szkoły ponadgimnazjalne ( 0,6 %)

Pierwszy Dzwonek

Rozkład procentowy szkół, które zrealizowały program w II edycji

2%

98%

tak nie

Pierwszy Dzwonek

Grupa docelowa

3556

1181

111

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

Uczniowie Rodzice Nauczyciele

Pierwszy Dzwonek

Realizatorzy

0

8

5

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1Pielęgniarka Pedagog Nauczyciel przedmiotowy (biologii)

Pierwszy Dzwonek

Opinia szkolnych koordynatorów:„Odbiór programu przez uczniów był w zdecydowanej większości pozytywny, program podobał siꔄUczniowie chętnie brali udział w zajęciach”„Program porusza ważny problem”

Trudności w realizacji programu:„Brak lekcji szkolnej przeznaczonej na edukację zdrowotną i w związku z tym były trudności z organizacją zajęć z młodzieżą”„Dominowały uwagi i wskazania dotyczące przygotowania nowego, ciekawego filmu, uatrakcyjnienia scenariuszy zajęć, aby w większym stopniu wzbudzał zainteresowanie, mało pomocy do prowadzenia zajęć”

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m. st. Warszawie, ul. Kochanowskiego 21 Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia

tel. (022) 310-79 33 do 36, faks (022) 310-79-01

D E K L A R A C J A1

Jeśli Państwo jesteście zainteresowani realizacją programu …………………………………… adresowanego do uczniów klas ………………. szkół …………………….w roku szkolnym 2012/2013 prosimy wypełnić deklarację:

Program ………………………………………………………………………. o koordynator programu w placówce: ……………………………………………………………..

(imię i nazwisko, funkcja w placówce, e-mail)

1. Nazwa i adres szkoły, e-mail (pieczęć): ………………………………………………………...

..............................................................................................................................................................

2. Dzielnica: ………………………………………

2. Pedagog …………………………………………………………………………………………. (imię i nazwisko)

3. Psycholog ..……………………………………………………………………………………… (imię i nazwisko)

4. Pielęgniarka szkolna …………...……………………………………………………………….. (imię i nazwisko)

5. Dane liczbowe:

Ilość klas szkoła podstawowa: Ilość uczniów w klasach:

V

VI ………………………………………

………………………………………

V

VI

………………………………………

………………………………………

Ilość klas gimnazjum: Ilość uczniów w klasach:

I

II

III

………………………………………

………………………………………

………………………………………

I

II

III

………………………………………

………………………………………

………………………………………

Przystąpienie do programu:

po raz pierwszy

po raz kolejny

Zgodę na realizację programu w placówce uzyskano od:

………………………………… podpis i pieczątka dyrektora

Deklarację prosimy przesłać pod nr faksu: (022) 310 79 01 lub na adres mailowy: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl

1 Deklaracja o przystąpieniu do program jest składana raz na trzy lata.

Magdalena Kozak - koordynator powiatowy programu

PSSE w m. st. Warszawieul. Kochanowskiego 2101-864 Warszawatel. 22/310-79-36adres email: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl

Warszawa, dn. 02.10.2012r.