1. 1. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 1 Zakony Rycerskie Kamil Sobieszek O Templariuszach, Joannitach i Krzyakach.
2. 2. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 2 KRZYACY Czyli Zakon Szpitala Najwitszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Zakon krzyacki jest jednym z trzech najwikszych zakonw jakie powstay na fali krucjat w XI i XII wieku. Zakon zosta sprowadzony by zapewni bezpieczestwo ewangelizacji Prusw. Opanowujc militarnie pniejsze obszary Prus Wschodnich oraz dzisiejszej otwy i Estonii utworzy z tych ziem formacj pastwow - Prusy Zakonne. Niektre ziemie Polski i Litwy take zostay podbite przez zakon. STRUKTURA ZAKONU W CZASIE JEGO ROZKWITU W PRUSACH: Spoeczno skadaa si z: braci-rycerzy, braci-kapanw i braci- suebnych. Rycerze tworzyli tzw. kast wysz i sprawowali wadz. Brami- suennikami byli za najczciej podoficerowie skadajcy albo luby wieczyste, albo okresowe na czas trwania suby. Na czele zakonu sta wielki mistrz wybierany przez kapitu generaln na doywotni kadencj. Wadza jak posiada bya niemale absolutna (z wyjtkiem niektrych kluczowych spraw politycznych takich jak podpisywanie rnych ukadw i rozpoczynanie wojny). Wtedy musia on uzyska zgod kapituy. Wybieraa ona take najwaniejszych dygnitarzy penicych funkcj zarzdu. Byli to: - wielkikomtur, - wielkimarszaek zakonu krzyackiego, - wielkiszpitalnik, - wielkiskarbnik, - wielkimincerz,
3. 3. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 3 - wielkiszafarz. Oprcz tych urzdw w rnych prowincjach zakonu funkcjonowali krajowikomturzy, ktrzy mieli wok siebie lokalne kapituy i dygnitarzy. Czonkami zakonu czsto byli bandyci. Dziao si tak dlatego, e podczas rekrutacji szeregowych onierzy zakonnych zwracano uwag tylko i wycznie na pochodzenie, natomiast rzeczy takie jak wczeniejsze ycie byy nieistotne. Przyczynia si do tego take decyzja papiea - Honoriusza III, ktry zarzdzi, e przyjcie w poczet zakonu chroni przed odpowiedzialnoci prawn za wczeniejsze czyny we wszystkich pastwach chrzecijaskich. HISTORIA ZAKONU: Za pocztek istnienia zakonu przyjmuje si okres III krucjaty i oblenia Akki w 1191 roku, w trakcie ktrego rycerze krzyowi niemieckiego pochodzenia postanowili zaoy nieformalne stowarzyszenie przy szpitalu zorganizowanym przez mieszczan z Bremy i Lubeki. Stowarzyszenie miao opiekowa si rannymi i chorymi Niemcami. Fryderyk V ksi szwabski przekaza wkrtce stowarzyszeniu niemiecki szpital przeniesiony z Jerozolimy do Akki i wymusi jednoczenie na jego czonkach zoenie lubw czystoci. Szpital nosi nazw Najwitszej Marii Panny przy Domu Niemieckim w Jerozolimie i od nazwy owego szpitala powstaa take nazwa bractwa szpitalnego, ktrego istnienie zostao oficjalnie zatwierdzone w 1191 przez papiea Klemensa III. Po zdobyciu Akki papie przyzna te bractwu rozlege dobra wok tego miasta dziki czemu zakon zacz bardzo szybko powiksza swoje szeregi. Kolejne ziemie zostay nadane bractwu przez rzymskiego cesarza Henryka VI Hohenstaufa. Znajdoway si one w poudniowych Woszech. Cesarz wyjedna take u papiea Celestyna III przyznanie bractwu statusu penego zakonu rycerskiego, co nastpio okoo roku 1198. Celestyn III zwolni dodatkowo ziemie zakonne od dziesiciny. Po mierci Henryka VI i niepowodzeniach krucjaty zakon zacz przeywa kryzys. Dopiero czwarty z kolei wielki mistrz zakonu Hermann von Salza nada ponowny rozpd zakonowi. Drog cierpliwych dziaa
4. 4. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 4 dyplomatycznych udawao mu si wyjednywa u papiey i cesarzy nowe przywileje i dobra na terenie Woch, Niemiec i Palestyny. Dziki temu zakon sta si prawdziw potg ekonomiczno-polityczn i wyprzedzi zakony joannitw i templariuszy, ktre uznawane byy wczeniej za wzory (ze wzgldu na posiadane bogactwa i ogromne znaczenie polityczne). Dziki cesarzowi Fryderykowi II zakon wszed w posiadanie licznych dbr na Sycylii, posiadoci w Brindisi, Bari, Barletcie i Palermo. W 1212 r. krl Armenii podarowa zakonowi twierdz Amudai. W trakcie pitej wyprawy krzyowej, w roku 1219 zakonnicy mieli znaczcy udzia w obleniu Damietty. Ich czyny spowodoway wiele nada w Europie. Konwenty zakonu powstay przy posiadociach w miejscach takich jak: Wenecja, Parmia, Padwia, Bolonia i Friula. Zakon otrzyma te due dotacje w Hesji, Turyngii, Nadrenii i Frankonii. W 1228 r. zakon rozpocz budow zamku Montfort, a w 1229 roku otrzyma szpital w Jerozolimie. Oprcz licznych nada w Akce, Antiochii, Sydonie, Trypolisie i Jaffie zakon otrzyma take baroni Sydon. Honoriusz III u ktrego wielki mistrz zyska szczegln przychylno nada krzyakom a 113 przywilejw. Dla Hermanna von Salza byo to jednak zbyt mao. Jego ambicj byo utworzenie niezalenego pastwa zakonnego. Dobrze wiedzia o tym, e zdobycze na terenie Palestyny nie s trwae i stara si znale nowe lokum dla zakonu. Na pocztku by to wschodni Siedmiogrd. W 1212 roku krl nada im ziemi Borsa. Krzyacy budowali tam zamki i sprowadzali niemieckich osadnikw. W 1224 roku Krzyacy sprbowali uwolni si spod zalenoci lennej od krla Wgier i przekazania dzierawionych dbr jak lenno papiestwu. Zostali za to wygnani przez krla w 1225 roku. Na pocztku XIII wieku w latach 1222-1223 ksi Wadysaw Odonic, Konrad Mazowiecki, Mciwj I, Leszek Biay i Henryk Brodaty przeprowadzili akcj chrystianizacyjn na terenach Prus. Akcje te nie przyniosy jednak spodziewanych efektw. W 1226 roku ksi mazowiecki Konrad zaprosi zakon na swoje ziemie i przyzna mu w dzieraw ziemi chemisk i michaowsk. Miay one stanowi dla zakonu baz do rozpoczcia walk z plemionami Prusw, ktre zagraay pnocnym rubieom Mazowsza.
5. 5. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 5 Zakon jako wykrystalizowana organizacja rycerska stanowi powan konkurencj dla biskupa. Pniejsze porozumienia biskupa z Krzyakami wcale nie oznaczay poddania si tych ostatnich jego woli, a wrcz przeciwnie Zakon z pomoc Wilhelma z Modeny legata papieskiego podwaa stanowisko biskupa pruskiego. W kocu udao mu si przej kontrol nad misj w Prusach, a biskupowi zostao tylko jedno z trzech biskupstw utworzonych na terenie Prus. W 1234 roku wspprac Krzyakw i Konrada mazowieckiego zakci najazd zaproszonego przez nich do walki z Prusami margrabiego Mini Henryka. Napad on na stolic ksistwa mazowieckiego Pock i spali tamtejsz katedr. Byo to bardzo niekorzystne dla Zakonu wydarzenie ukazywao Zakon w zym wietle, bowiem po wcieleniu Braci Dobrzyskich Krzyacy nieopatrznie przejli bez zgody Konrada przekazan Braciom Dobrzyskim ziemi. Zaostrzyo to reakcj Konrada i postanowi on odebra Zakonowi wszystkie nadane ziemie. Krzyacy postarali si u cesarza Fryderyka II, aby wyda im tzw. Zot Bull, ktra potwierdzaa nadanie Krzyakom ziemi chemiskiej oraz michaowskiej, nie jako lenna Konrada mazowieckiego, ale jako suwerennych wacicieli dzielnicy. Stao si to w 1235 roku. Zota Bulla dostarczya argumentw legatowi papieskiemu i pozwolio to na doprowadzenie Wilhelmowi z Modeny do zawarcia ugody Konrada i wadz Zakonu. Zgodnie z treci ugody Konrad powtrnie przekaza Zakonowi ziemi chemisk, michaowsk i okrg nieszawski, a Zakon zwrci Konradowi ziemi dobrzysk. Pniej oprcz napywu kolejnych braci, zakon uzyska te wsparcie papiea. Wyprawy przeciw Prusom zyskay bowiem rang krucjat. Brali w nich udzia take polscy ksita. W 1235 roku do Krzyakw doczyli si bracia dobrzyscy, a w 1237 zakon kawalerw mieczowych postanowi zawrze z nimi sojusz polityczno-militarny, bdcy uni tych dwch zakonw. PODBJ PRUS Od 1230 do 1249 zakon dziki stale napywajcym posikom i wsparciu wysyanym przez Fryderyka II zajmuje dawne tereny Prusw. Podbijanie Pomezanii spowodowao wybuch I postania Prusw popartych przez ksicia pomorskiego witopeka, ktry wypowiedzia wojn Krzyakom w 1242 roku. W zwizku z porwaniem przez zakonnikw jego syna podpisa on pokj
6. 6. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 6 na Kowalowym Ostrowie w 1248 roku, na mocy ktrego utraci na rzecz Krzyakw grd Zantyr i Pie oraz prawo pobierania od nich ca. Byo to decydujc rzecz dla klski powstania i zmusio Prusw do podpisania ukadu w Dzierzgoniu, w 1249 roku. Prusowie uznali wadz zwierzchni zakonu i przenieli si wedug jego postanowie za Pask. Chopi sprowadzani z Mazowsza, Czech i Niemiec skolonizowali za wieo zdobyte tereny zakonne. Rok po ukadzie w Dzierzgoniu zacz si kolejny etap podbojuPrus. W 1260 roku wybucho II powstanie Prusw, ktre niemale zakoczyo si sukcesem, jednak ponowne, szybkie wsparcie cesarza rzymskiego dla zakonu i kilka innych czynnikw takich jak specjalna technika budowania twierdz i stosowanie terroru sprawiy, e w 1282 roku powstanie upado. Przywdca zosta powieszony przez Krzyakw, a sami Prusowie wycici w pie albo zamienieni w niewolnikw. EKSPANCJA NA ZIEMIE LITEWSKIE W latach 1282-1325 Krzyacy wtargnli 75 razy na mud, Litw i Ru Czarn. Litwini za odpowiedzieli 44 atakami na ziemie zakonu w Prusach i Inflantach. W wyniku tego konfliktu pograniczy mudzkie ulego wyludnieniu. Mimo wszystko Krzyakom nie udao zdoby si mudzi. EKSPANSJA NA ZIEMIE POLSKIE W 1308 roku zakon bezprawnie zaj Pomorze Gdaskie, co wywoao protest Wodysawa okietka i pozwanie przed sd papieski w Inowrocawiu, ktry 10 lutego 1321 roku nakaza zakonowi zwrot Pomorza. Zakon nie zastosowa si jednak do tego wyroku. Wielki mistrz przekupi krla Francji aby przekona papiea do uniewanienia wyroku. Wymuszenie tej decyzji na papieu nie byo trudne poniewa ten znajdowa si w niewoli awinioskiej. W 1327 roku po sprzymierzeniu si z ksiciem Janem Luksemburskim i wadc Meklemburgii Krzyacy zaatakowali Kujawy i Wielkopolsk. Wtedy zostaa stoczona nierozstrzygnita bitwa pod Powcami. Pniej atak z 1331 roku wojsk Jana Luksemburskiego od poudnia nie zdoa zdoby Poznania i zawrci z powrotem do Czech. W 1345 roku za zakon najecha i zupi katedr w Poznaniu.
7. 7. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 7 Zakon prbowa nadal atakowa Kujawy oraz Wielkopolsk stosujc metod wojen podjazdowych, jednake dyplomatyczne dziaania Kazimierza Wielkiego rozbijajce w czasie zjazdu w Wyszehradzie w 1335 roku ich sojusz z Czechami (przy okazji pozywajc ich przed polubowny sd papieski w Warszawie) chcc te zaj tereny Rusi Czerwonej skoni zakon do podpisania pokoju w Kaliszu w roku 1343. Wtedy zakon zwrci Kujawy i ziemi dobrzysk, a warunkowo jako jamun otrzyma Pomorze, ziemi chemisk i michaowsk. Pokj w Kaliszu spowodowa zaprzestanie atakw na Polsk. Zakon skierowa si wwczas przeciwko Litwie i czciowo zaj mud. Zmusio to ksicia litewskiego do przyjcia chrztu na ktrym otrzyma imi Wadysaw. Oeni si take z crk Ludwika Wgierskiego Jadwig Andegawesk, zapocztkowujc uni polsko-litewsk. Na skutek cigych walk podjazdowych na Kujawach i Litwie prowadzonych przez zakon Jagieo ostatecznie zdecydowa si na rozpoczcie wojny. Trwaa ona od 1409 do 1411 roku, a jej momentem kulminacyjnym bya bitwa pod Grunwaldem. Uwieczeniem za pokj w Toruniu. Pokj ten nie odda ponownie Pomorza Gdaskiego i ziemi chemiskiej zmusi za zakon do zatrzymania atakw na Litw i Polsk. Zakon traci od tego czasu na sile, a jego sytuacja ekonomiczna znacznie si pogorszya (midzy innymi na skutek blokady wymiany handlowej prowadzonej przez Polsk i Litw). W 1454 roku wybucho wewntrz pastwa zakonnego powstanie mieszczan wspierane przez krla Kazimierza Jagielloczyka. W efekcie wojna ta przyniosa kolejny pokj toruski zakon odda Pomorze Gdaskie, ziemi chemisk i michaowsk, a take cz Warmii cznie ze stolic zakonu Malborkiem. Oprcz tego wielki mistrz zgodzi si zosta lennikiem krla Polski i przenis swoj stolic do Krlewca. Zamek w Malborku, rdo: http://polskiedzieje.pl/
8. 8. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 8 KRES PASTWA ZAKONNEGO W PRUSACH Zakon co jaki czas organizowa upiecze wypady na tereny Warmii i Mazur, ale nie przynosiy one adnych wikszych rezultatw. Od roku 1501 wielcy mistrzowie krzyaccy odmawiali skadania hodu lennego wadcom Polski, co byo powodem wojny polsko-krzyackiej. Trwaa ona od 1519 do 1521 roku. Po przegranej wojnie wielki mistrz zakonu Albrecht Hohenzollern przeszed na luteranizm, co pooyo kres istnienia pastwa zakonnego. Pastwo ktrym zarzdza Albrecht mimo, e wci byo dosy silne militarnie, to znalazo si w prni politycznej, co wykorzysta krl polski Zygmunt I Stary. Zmusi on bowiem Albrechta do hodu lennego w 1525, jako wieczystego lennika Krlestwa Polskiego. TEMPLARIUSZE Czyli o braciachz Zakonu Ubogich Rycerzy Chrystusa i wityni Salomona. WCZESNE POCZTKI: Zakon ten powsta w 1118 roku, kiedy to rycerz Hugo de Payens i jego towarzysze: Godfryd de Saint-Omer, Gofryd dEygorande, Nicolas de Neuvic, Jean dUssel, Jean de Meymac i Pierre dOrlean zaoyli przed Gormondem de Picquigny patriarch Jerozolimy luby ubstwa, czystoci, posuszestwa i walki z wiar wedug reguy cysterskiej. Zobowizanie to obejmowao obron pielgrzymw i szlakw pielgrzymkowych. W 1120 roku otrzymali od krla Jerozolimy meczet Al.-Aksa, ktry zosta przebudowany na koci i cz paacu wznoszcego si w pobliu, ktra staa si ich kwater. W roku 1125 do zakonu doczyli: Andre de Montbard i Hugo z Szampanii. Cztery lata pniej na synodzie w Troyes, ktremu przewodzili kardyna legat Mateusz dAlbano i Bernard z Clairvaux templariusze otrzymali Regu Zakonn opierajc si na regule cysterskiej. W 1147 roku w czasie pontyfikatu Eugeniusza III papie nada templariuszom godo przedstawiajce
9. 9. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 9 czerwony, omioktny krzy symbol mczestwa. Godo noszono na biaym habicie. DALSZA HISTORIA: 19 marca 1128 roku templariusze z rk Teresy, krlowej Portugalii, otrzymali pierwsze nadanie. Oddaa im ona zamek w Soure nad Mondego. W tym roku take Hugo De Payens zaoy angielsk prowincj ze Star wityni w Holborn, a Gotfryd z Saint-Omer uzyska darowizny na rzecz zakonu od Wilhelma Clitona hrabiego Flandrii. Nastpne lata take przyczyniy si do wzrostu sponsorwi wspbraci zakonu. Hrabia Barcelony i Prowansji - Rajmund Berengar III zoy lub zakonny 14 lipca 1130 roku i ofiarowa templariuszom zamek Granena na granicy marchii saraceskiej. Alfons za, krl Portugalii podarowa templariuszom puszcz Cera pozosta w rkach Saracenw. Po wyzwoleniu regionu rycerze zaoyli Coimbr, Ega i Rodin. Podlegay one papieowi, bez porednictwa biskupw. W 1131 roku podczas oblenia Burgos Alfons I krl Aragonii pozostawi spadku templariuszom jedn trzeci swego krlestwa. Po jego mierci, w 1134 testament zosta jednak uniewaniony przez poddanych. Nie chcieli aby podzieli krlestwo pomidzy zakony rycerskie i przekazali krlestwo donRamirowi, bratu Alfonsa, biskupowi Burgos. Po uniewanieniu testamentu wybuchy walki o sukcesj, jednake templariusze nie wzili w nich udziau. Kolejne nadania uzyskali w: - 1132 roku zyskujc zamek Barbara od Armengola (hrabia Urgel), - 1134 roku zyskali twierdz saracesk Calatrava od arcybiskupa Toledo. Pniej take, w kwietniu 1134 roku hrabia Barcelony Rajmund Berengar IV zoy przysig templariuszom i obieca pomc im w obronie Graneny. W 1136 roku zmar Hugo de Payens pierwszy mistrz templariuszy. Na jego miejsce zosta wybrany Robert de Craon z Andegawenii. 29 marca 1139 roku papie Innocenty II wyda bull Omne Datum Optimum, ktra bya podstaw przywilejw templariuszy. Wprowadzi do zakonu braci kapelanw i kapitule pen odpowiedzialno za wadze w Zakonie. Wyczy take spod opaty dziesicin i upowani do budowy kaplic oraz kociow wyczonych
10. 10. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 10 spod jurysdykcji biskupw. Nastpnie, w 1144 roku za spraw bulli Milites Templi zostao nadane zakonowi prawo do kwestionowania raz do roku w kadym kociele. W tym roku templariusze przyjli te do swego grona bdcego w agonii i oboonego kltw Gotfryda z Mandeville (hrabiego Essex). Umoliwio to jego pochowanie w ziemi powiconej i stanowio wyraz ich szczeglnego przywileju. W 1145 kolejna bulla Militia Dei powiadomia biskupw o tym, e templariusze maj prawo do budowy kaplic. W 1147 za papie Eugeniusz III nada templariuszom godo czerwonego krzya na biaych habitach. Wszystkie te przywileje uszczuplay znaczco dochody duchowiestwa i byy powodemnarastania niechci kleru do zakonu. Nowe bractwo wypenio luk w wewntrznej organizacji pastwa kolonialnego Frankw. Na pocztku speniao tylko i wycznie rol policji (patrolowao drogi i zwalczao opr miejscowej ludnoci za rwno muzumaskiej, jak i chrzecijaskiej). W ten sposb odciao szczupe siy wojskowe krlestwa od zajmowania si sprawami bezpieczestwa w okupowanym kraju dziki temu szybko zyskao uznanie i cieszyo si poparciem krla. Duchowiestwo rwnie przyjo z zadowoleniem powstanie rycerskiego bractwa. W 1291 roku upado Krlestwo Jerozolimskie. Templariusze przenieli si wic na Cypr (rok 1291), a nastpnie do Francji. Filip IV Pikny krl francuski by zaduony u templariuszy. Chcia uwolni si od zobowiza i w pitek, 13 padziernika 1307 roku uwizi czonkw zakonu we Francji. Zarzuci im midzy innymi: herezj, witokradztwo, rozpust i odstpstwo od wiary. Proces trwa do czerwca 1311 roku. Kiedy si zakoczy bdcy pod wpywem krlw Francji sobr w Vienne zdecydowa o kasacie zakonu templariuszy. Jego majtki we Francji zostay skonfiskowane. Wielu templariuszy ponioso mier przez spalenie na stosie. W ten sposb zgin np. wielki mistrz Jakub de Molay. Nie wszdzie jednak likwidacja zakonu przebiegaa bez problemowo. Opr zbrojny stawiali templariusze aragoscy i cypryjscy, a templariusze niemieccy stawili si przed wadzami wieckimi w penym rynsztunku bojowym i uniknli dziki temu aresztowania.
11. 11. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 11 Tu przed upadkiem zakon liczy okoo 4500 ludzi. 1000 z nich to bracia- rycerze. Pozostali za byli to: bracia suebni, rzemielnicy i kapelani- duchowni. 2000 czonkw przebywao we Francji, a 2500 poza jej obszarem. Papie Klemens V uleg naciskom krla Francji i 3 kwietnia 1312 roku na Soborze w Vienne bull Vox in exscelso zawiesi zakon. Uwolni go jednak z zarzutw o herezj. Dobra zakonu zostay przekazane joannitom, a cz przejli lokalni wadcy. Templariuszom w Portugalii pozwolono na utworzenie nowego zakonu, znanego jako Zakon Rycerzy Chrystusa ktry przej posiadoci templariuszy. Stworzenie tego zakonu moliwe byo dziki stosunku templariuszy w tym kraju z wadcami. Cieszyli si tam oni bowiem licznymi przywilejami. Jeeli chodzi o Aragoni to majtek zakonu zosta przekazany nowo utworzonemu Zakonowi Rycerzyz Montesy.
12. 12. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 12 JOANNICI O czonkach Zakonu Szpitalnikw w. Jana z Jerozolimy. Zakon ten powsta jeszcze przed I krucjat, a jego waciwe pocztki sigaj nieformalnego bractwa utworzonego przy szpitalu w. Jana Chrzciciela utworzonego w 1070 roku przez mieszczan woskiego pastewka Amalfi. Byo to bractwo zakonne pod wodz plegendarnego, a obecnie i bogosawionego brata Gerarda. Bractwo mieszczce si w szpitalu przeksztacio si w zakon rycerski, oficjalnie uznany przez papiea Paschalisa II w 1113 roku. Do zakonu mg doczy kady szlachetnie urodzony rycerz katolicki bez wzgldu na posiadan narodowo. Wadze Krlestwa Jerozolimskiego (powstaego na bazie sukcesw pierwszej krucjaty) postanowili naoy na joannitw obowizek strzeenia bezpieczestwa wewntrznego w nowym pastwie. Miao to odciy jednostki liniowe. Joannici rozpoczli wtedy budow sieci warowni i zamkw na terenie Palestyny. Bya wrd nich take pniejsza siedziba zakonu - szpital-warownia Margat.W 1144 roku Rajmund II odda szpitalnikom zamek Krak des Chevaliers. Oprcz tego by to dla zakonu czas licznych przywilejw w caej chrzecijaskiej Europie. Upadek Jerozolimy spowodowa przeniesienie gwnego szpitala do Akki, a siedziby do Margat. W 1291 roku upado Krlestwo Jerozolimskie, a mameluki zdobyli Akk. Zakon przenis si wic razem z templariuszami na Cypr. Tam po likwidacji zakonu templariuszy papie przekaza wiele ziem oraz dbr joannitom. Ten nagy wzrost potgi umoliwi zakonowi na zorganizowanie najazdu na wysp Rodos formalnie bdc pod wadz Bizancjum. Joannici zajli wysp i utworzyli na jej terenie pastwo zakonne. Przyjli wtedy take nazw Kawalerw Rodyjskich. Rycerze zsiedli z koni i przenieli si na okrty. Pastwo stao si bardzo szybko morsk potg i kontrolowao handel we wschodniej czciMorza rdziemnego.
13. 13. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 13 Zakonnicy pochodzili z wielu zaktkw Europy i byli podzieleni na osiem grup narodociowo-terytorialnych, zwanych mowami. Byy to nastpujco: - Prowansja, - Owernia, - Francja, - Anglia, - Wochy, - Niemcy, - Aragonia, - Kastylia. W fortecach ochranianych przez Zakon kada mowa ochraniaa tylko jedn cz murw, co wzmacniao rywalizacj midzy grupami. Sprzeczno kontroli zakonnej handlu morskiego z interesami Imperium Osmaskiego doprowadzia do cigych atakw na Rodos. Czwarta prba zdobycia wyspy przez wojska Sulejmana Wspaniaego w kocu si powioda i wielki mistrz Filip Villiers de IIsle Adam zosta zmuszony do kapitulacji. W uznaniu dla mstwa Kawalerw sutan pozwoli im na odpynicie wraz z broni i caym sprztem. Zwycizcy oddali pokonanym rwnie wojskowe honory. Siedem lat trwao zakonowi znalezienie odpowiedniej siedziby. Joannici bkali si bowiem przez siedem lat po rnych portach Morza rdziemnego. W 1530 roku Cesarz Karol V pozwoli im osiedli si na Malcie. Przyjli tam uywan do dzi nazw Kawalerw Maltaskich i ponownie zaczli nka okrty osmaskie. Ataki okrtw nalecych do zakonu byy powodem szybkiej odpowiedzi Imperium w postaci inwazji. Mimo wszystko Wielkie Oblenie z 1565 roku przez wojska Sulejmana Wspaniaego nie przynioso oczekiwanych efektw. W 1566 rozpocza si budowa miasta, ktre miao sta si now stolic. Na cze Jeana de la Vallette (wielki mistrz w latach 1557-1568 i dowdcawojsk zakonu podczas wielkiego oblenia) nazwano je Vallett.
14. 14. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 14 Zakon stworzy na Malcie pastwo zorganizowane tak wietnie jak wczeniejsze na wyspie Rodos. Wszystko to trwao do roku 1798, kiedy to flota Napoleona kierujca si do Egiptu postanowia zaj wysp przeksztacajc j w zamorsk prowincj Francji. Udao im si to bez wikszego oporu a kawalerowie maltascy zmuszeni byli pozostawi na Malcie wikszo swoich dbr. W 1800 roku powstanie wywoane przez Maltaczykw wsparte przez flot angielsk i portugalsk spowodowao zajcie Malty przez wojska brytyjskie. Dwa lata pniej za midzy Francj a Wielk Brytani zosta zawarty pokj w Amiens jeden z jego punktw mwi o przywrceniu Malty zakonowi. Rok pniej w traktat zosta zerwany i do oddania wyspy zakonowi nie doszo. Joannici musieli ostatecznie pogodzi si z jej utrat. Po tym jak upada Malta wielki mistrz Ferdynand von Hompesch uda si z konwentem do austriackiego Triestu. W 1799, po rezygnacji von Hompescha nowym wielkim mistrzem zosta Pawe I car Rosji. Od 1774 na terenie Rzeczpospolitej Obojga Narodw dziaa katolicki Wielki Przeorat Polski (w 1797 roku przeksztacony we Wielki Przeorat Rosji). W 1798 zosta utworzony te nowy prawosawny Wielki Przeorat Rosji i w tym wanie czasie stolic Zakonu sta si Sankt Petersburg. Pawe I zosta uduszony przez czonkw swojej wity w 1801 roku. Wrd nich byo czterech kawalerw maltaskich. Kolejny car Aleksander I (syn Pawa I) zrzek si dziedziczenia stanowiska wielkiego mistrza i mianowa nim baliwa Mikoaja Satykowa. Rada zakonu za zgod Aleksandra I zwrcia si z prob o wyznaczenie nowego wielkiego mistrza do papiea w 1802 roku, a w 1803 roku papie zatwierdzi wybr Jana Chrziciela Tommassiego.
15. 15. Zakony Rycerskie 7 wrzesie, 2014 str. 15 Wykorzystane rda i materiay ze stron WWW: - ksika ladami Przeszoci podrcznik do nauki historii dla klasy II gimnazjum, - encyklopedia internetowa Wikipedia, - materiay z serwisu ciga.pl - materiay z edulandia.pl - materiay z polskiedzieje.pl