Zagrożeniai szanse dla małych i średnich firm branży mięsnej

ŁÓDŹ 27 czerwca 2014r.

Opracował: Jacek Leonkiewicz

Przed akcesją – sytuacja branży mięsnej

Lata 90-te XX w.

ponad 7.500 zakładów produkcji i przetwórstwa

mięsa.

Przed akcesją - zagrożenia

Trzy lata na dostosowanie się Z chwilą spodziewanego przystąpienia Polski do UE, a więc 1 stycznia 2003 r. , producenci wyrobów pochodzenia zwierzęcego, którzy nie będą respektowali unijnych norm sanitarnych, otrzymają zakaz sprzedaży na rynek - zobowiązanie w trakcie negocjacji członkowskich w Brukseli wiceminister rolnictwa Jadwigi Berak.

Rzeczpospolita 14 kwietnia 1999 r.

Przed akcesją – implementacja prawa weterynaryjnego

ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej

pierwsze rozporządzenia dla branży mięsnej:

w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych wymaganych przy uboju zwierząt rzeźnych oraz rozbiorze i składowaniu mięsa, a także przy przetwórstwie mięsa i składowaniu przetworów mięsnych (Dz. U. z 1999r. Nr 10 poz. 90 i 91).

Przed akcesją – sytuacja branży mięsnej

KategoryzacjaKategoryzacjanegocjacje z UE – marzec 2001r.negocjacje z UE – marzec 2001r.

Wprowadzono kategorię C.   Kategoria A – zakłady zgodne z wymogami unijnymi, posiadające już

uprawnienia do eksportu na wspólny rynek.      Kategoria B-1 – zakłady bliskie dostosowania do norm unijnych, które obecnie realizują program restrukturyzacji i dostosują się do czasu akcesji.    Kategoria B-2 – zakłady nie spełniające wymogów unijnych, posiadające plan modernizacji i które mogą starać się o korzystanie z okresu przejściowego.

 Kategoria C – zakłady nie spełniające wymogów unijnych, nie posiadające planu modernizacji, przewidziane do likwidacji.

Zgodnie z nowymi zasadami, polskie stanowisko negocjacyjne zakładało możliwość skorzystania z okresów przejściowych na dostosowanie zakładów należących wyłącznie do kategorii B-2.

Przed akcesją – sytuacja branży mięsnej

czerwiec 2002 r.Uporządkowanie kategoryzacji zakładów Sporządzenie harmonogramu dostosowania

zakładów do weterynaryjnych standardów wspólnotowych.

Określenie terminu realizacji zobowiązań. Monitorowanie postępu prowadzonych prac

modernizacyjnych.

Analiza branży mięsnej

styczeń 2002 r. – 3.650 zakładów mięsnych. Zakładów kat. „A” – 45 (1,23%).

Przed akcesją – sytuacja branży mięsnej

Liczba polskich zakładów Liczba polskich zakładów październik 2002r. październik 2002r.

Kategoria A B1 B2Zakładymięsaczerwonego

63 1.842 260

Zakładymięsabiałego

27 194 53

Postęp prac dostosowawczych w modernizujących się polskich zakładach branży mięsa czerwonegostan w grudniu 2002r. wg archiwalnych danych GIW opracował J. Leonkiewicz

1671

92 163 1510

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

do 25% 25-50% 50-75% 75-100%

Ogółem 2077 zakładówmięsa czerwonego

Postęp prac dostosowawczych w modernizujących się polskich zakładach branży mięsa białegostan w grudniu 2002r. wg archiwalnych danych GIW opracował J. Leonkiewicz

201

11 16 14020406080

100120140160180200

do 25% 25-50% 50-75% 75-100%

Ogółem 242 zakładówmięsa białego

TVP 1; 26 października 2003r.

Nie będziemy administracyjnie zamykać zakładów kat. C

Zakłady mięsa czerwonego –stan w dniu 31 stycznia 2004 r.

A B 1 B 2 C Razem

111W tym:

68 zakładów mięsnych

12 zakładów przetwórstwa jelit

15 zakładów dziczyzny.

17 zakładów wspólna produkcja mięsa

białego

1.326W tym 112 zakładów

z dodatkowymi okresami

przejściowymi44 – 6 m-cy44 – 9 m-cy24 – 12 m-cy

237 1.487W tym 1.155

zakładówo małej

zdolności produkcyjnej

3.161

Zakłady mięsa białego –stan w dniu 31 stycznia 2004 r.

A B 1 B 2 C Razem

40W tym:

4 zakłady przetwórstwa królików17 zakładów wspólna

produkcja mięsa czerwonego

166W tym 12 zakładów

z dodatkowymi okresami

przejściowymi5 – 6 m-cy4 – 9 m-cy

23– 12 m-cy

40 162W tym

79zakładówo małej

zdolności produkcyjnej

408

Liczba zakładów o unieruchomionej działalności

(w okresie: 1 I – 1 V 2004r.)

Branżamięsna(tylko ubój)

Branżamięsna

(cały zakład)

Branżarybna

Branżamleczarska

119 74 34 15

Podejmowane decyzje o unieruchomieniu: administracyjnie (IW) oraz przez właścicieli

Środki przejściowe.Rozporządzenie Komisji

(WE) NR 2076/2005 z dnia 5 grudnia 2005 r.

ustanawiające środki przejściowe do celów wdrożenia rozporządzeń (WE) nr

853/2004, (WE) nr 854/2004 oraz (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i

Rady oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 853 oraz (WE) nr 854/2004.

Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2076/2005 z dnia 5 XII 2005r.

„…stosowanie niektórych spośród tych środków (852, 853 i 882/2004) ze skutkiem natychmiastowym, począwszy od dnia 1 stycznia 2006, spowodowałoby trudności natury praktycznej.

Aby pełne wprowadzenie w życie nowych zasad i procedur odbyło się w sposób łagodny, należy zastosować okres przejściowy…”

Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2076/2005 z dnia 5 XII 2005r.

Okres przejściowy„…do celów niniejszego

rozporządzenia ustanawia się okres przejściowy trwający cztery

lata, upływający dnia

31 grudnia 2009…”

1 stycznia 2010r.RYNEK KRAJOWY

UBÓJ

ROZBIÓR I PRZETWÓRSTWO

DOSTOSOWANIE DO HANDLU

DOSTOSOWANIE DO HANDLU DZIAŁALNOŚĆ MOL

Ocalić małe zakłady

ubojowe

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010r. w sprawie niektórych wymagańweterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przyprodukcji produktów pochodzenia zwierzęcego w rzeźniacho małej zdolności produkcyjnej – Dz. U. Nr 98, poz. 630.

165 rzeźni oraz 306 działów ubojowych w zakładach zintegrowanych

Ocalić małe

zakładyprzetwórcze

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010r. w sprawie niektórych wymagańweterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przyprodukcji produktów pochodzenia zwierzęcego wokreślonych zakładach o małej zdolności produkcyjnej

– Dz. U. Nr 98, poz. 629..

1174 zakłady wraz z działami ubojowymi,w tym 132 przedsiębiorstwa mięsa białego

1037

1565

881

1218

832

1137

770

1048

588

975

512

750

549

677

582

617

561

576

599

496

827

34

815

40

802

46

785

48

0

500

1000

1500

2000

2500

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

Handel Rynek krajowy

Rzeźnie w Polsce 2000-2013r.

31.XII.2009r.Koniec okresuprzejściowego

925

1494

908

1237

867

1292

760

1165

691

1224

672

1129

713

1027

750

857

690

756

767

628

1123

22

1140

25

1132

30

1110

34

0

500

1000

1500

2000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

handel rynek krajowy

Zakłady rozbioru mięsa czerwonegow Polsce 2000 – 2013r.

762

1876

725

1485

770

1552

719

1379

629

1249

594

1128

627

1064

666

935

576

765

617

641

874

5

883 871 883

0

500

1000

1500

2000

2500

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

handel rynek krajowy

Przetwórnie mięsa czerwonego w Polsce2000 – 2013 r.

226

140

220

96

226

100

212

87

177

100

149

95

159

79

162

71

171

63

176

47

201 200 197 193

1

0

50

100

150

200

250

300

350

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

handel rynek krajowy

Ubojnie drobiu w Polsce 2000 – 2013 r.

Koniecokresu

przejściowego

163

109

173

92

196

110

198

112

189

117

187

120

270

112

290

95

282

71

328

63

422

4

464

8

464

7

484

9

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

handel rynek krajowy

Zakłady rozbioru mięsa drobiowego2000 – 2013 r.

54

44

51

30

54

35

53

27

60

26

60

30

62

39

87

51

102

37

141

13

133

3310

283

370

2

0

50

100

150

200

250

300

350

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

handel rynek krajowy

Zakłady przetwarzające

mięso drobiowe 2000-2013r.

Rozwój sprzedaży bezpośredniej i MOL jako formy działalności gospodarczej

3791 4271 5139 5856 646627581790842709610520

0200040006000

1 V2004

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

0 0 0 0

9061167 1363

1817 1867 1920 2042

-450

50

550

1050

1550

2050

1 V2004

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Sprzedaż bezpośrednia

MOL

ZDOLNOŚĆ PRODUKCYJNArzeźni w Polscerocznie w mln. sztuk

Wg. listy GLWStan na dzień 3 lutego 2012r.

1,6

4,3

20,4

52,5

0 10 20 30 40 50

uboje

możliwości

uboje

możliwościTrzoda

Bydło

Porównanie potencjałów ubojowych rzeźni w PolsceZAŁOŻENIA:

42 tygodnie pracy w rokuw odniesieniu do liczby ubitych zwierząt w 2010r.

(19 730,5 tys. świń i 1 498,8 tys. sztuk bydła)

Rodzaj zakładu

Liczba zakładów

Trzodazdolność w %

Bydłozdolność w %

Rzeźnie największe 25 54% 24%Rzeźnie pozostałe 747 166% 185%

Rzeźnie w Polsce – lokalizacja w województwie ŁÓDZKIM

Bydło

Świnie

Zdolnośćubojowa szt. / tydz.

Liczba zakładów

Bydło

Świnie

Zdolnośćubojowa szt. / tydz.

Liczba zakładów

113 252 247

9 971

Trzoda

Bydło

Mieszane

Rzeźnie w Polsce – lokalizacja w województwie LUBUSKIM

Bydło

Świnie

Zdolnośćubojowa szt. / tydz.

Liczba zakładów

Bydło

Świnie

Zdolnośćubojowa szt. / tydz.

Liczba zakładów

5 833

15

135

99

143

86

179

2

183 171 174

0

50

100

150

200

2008 2009 2010 2011 2012 2013

Handel Rynek krajowy

Sytuacja zakładów mięsnych wojew. łódzkiegow latach 2008-2013 mięso czerwone (wszystkie działy)

28

14

31

982

50 5058

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2008 2009 2010 2011 2012 2013

Handel Rynek krajowy

Sytuacja zakładów mięsnych wojew. łódzkiegow latach 2008-2013 mięso białe (wszystkie działy)

Rada Gospodarki

Żywnościowej

Działalność powołanego w październiku 2011r.

KOMITETU ds. Przeciwdziałania Szarej Strefie

w Gospodarce Żywnościowej

R A P O R T

Zespołu ds. przeciwdziałaniaszarej strefie

w gospodarce żywnościowej

Problemy małych i średnichzakładów ubojowych i przetwórczych

Uboje w gospodarstwach

Szara strefa i złe prawo

Porównanie danych:

GUS – Roczniki Statystyczne – tabela:„ Przemysłowy ubój zwierząt”

I W – roczne sprawozdaniaRRW – 6 –badanie zwierzątrzeźnych i mięsa

Szarastrefa

INFORMACJA OGÓLNIE DOSTĘPNA

3045,5

3933,63464,6

2732,7

2696,9

1663 1889,9

12091563

1971 2180

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

13,2

15,6

15

12 10,7

6,78,6

6,47,9

% szarej strefy

Trzoda chlewna – zwierzęta rzeźne, które nie zostały poddane badaniom w tys. sztuk

7,711

2007, 63 (9)

W latach 2002-2007 wykryła677 przypadków nielegalnych ubojów lub nielegalnej produkcji.Wszystkie sprawy zostały umorzone

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa

i Rozwoju Wsi

z dnia 21 października 2010r. w sprawie wymagań weterynaryjnych

przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny

Dz. U. z 2010r. Nr 207, poz. 1370

Projekt opracowany przez Departament Bezpieczeństwa

Żywności i Weterynarii MRiRW

Nieograniczonaliczba świńmoże być ubitaw jednym gospodarstwie

Zwierzęta mogąpochodzić zterenu całegokraju.

Założenia i uzasadnienia

„…wymagania dla prowadzenia tego typudziałalności mogą być znacznie mniej rygorystyczne niż w

przypadku prowadzenia rzeźni pozyskującej mięso w celu wprowadzenia na rynek…”

Założenia i uzasadnienia

Pozostawia się obowiązek badania mięsa świń, dzików i nutrii na obecność włośni…

„…badanie poubojowe mięsa przeznaczonego na użytek własny wykonywane będzie tylko w przypadku, gdy takie jest życzenie posiadacza mięsa…”

lecz:37,69

50,0349,0351,2242,7748,18 45 41,6 39,2 38,1 37,2 33,8 30,9

0102030405060708090

100

2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013

Zmiany chorobowe stwierdzonew badaniach poubojowych

Polska(do 2007r.)30-60%zachorowańna włośnicęw UE !!!

Przypadki włośnicy u ludzi w UEw latach 2003 - 2011Włośnicy nie stwierdzono:Cypr, Czechy, Finlandia, Luksemburg,Malta, Portugalia i Wlk. Brytania.

1224688

9

9

0 500 1000 1500

Estonia

Irlandia

Szwecja

Słowenia

Grecja

Holandia

Włochy

Austria

Dania

13

16

48

48

56

161

190

302

746

765

1794

0 500 1000 1500

Belgia

Węgry

Niemcy

Słowacja

Francja

Łotwa

Hiszpania

Litwa

Polska

Bułgaria

Rumunia

Kto zezwolił naniekontrolowanyubój gospodarczy ?

Jaka była reakcjaInspekcji Weterynaryjneji Krajowej IzbyLekarsko –Weterynaryjnej ?

Rzeźnie o małej zdolności produkcyjnej

miały służyć lokalnej społeczności

Możliwości ubojowe w tygodniu:(alternatywnie)

100 13320

40

pow. 3 m-cy

pow. 100 kg

15-100 kg

do 3 m-cy

PLW na wniosek zakładu

może zwiększyć limit,zwłaszcza w sezonie

Dezinformacjapaństwowych

urzędów

VS

Problem padłych

zwierząt

Analiza Rynku padłych zwierzątBiuro QUATTRO na zlecenie ABP - PZP

Porównanie danych GUS oraz ARiMR za lata: 2009-2011

Cele i zadania statutowe

GATUNEK Dane GUS Dane ARiMR Różnica

Bydło do 6m. 169 476 185 858 16 382Bydło dorosłe 94 376 158 426 64 050

Prosięta 3 527 578 1 162 076 2 365 502Trzoda pow.20kg. 1 286 668 1 158 424 128 291

w województwie wielkopolskim do utylizacji nie trafiło ponad 460 tys. sztuk padłych świń !!!

Brak wyjaśnienia !

Co się dzieje z padliną, która nie została zebrana przez przedsiębiorstwa utylizacyjne ???

Co się dzieje z bydłem, za które Agencja „nadpłaca” rolnikom ???

ZWIERZĘTA – KUPNO ogłoszenia z dn. 24.08.2012r.Skup SZTUK POWYPADKOWYCH oraz SZTUK RZEŹNYCH, odbiór natychmiastowy, gotówka + VAT. Tel. 513 253 919. Kupię krowy oraz krowy i konie pourazowe do 2zł/kg od skupów, pośredników, rolników, płatność gotówką. Tel. 609 728 938. Skup bydła rzeźnego oraz pourazowego z Wielkopolski, ceny konkurencyjne, płatne gotówką przy odbiorze, odbieram całą dobę, posiadam auto z wciągarką. Tel. 507 068 090, 507 068 032. Ubojnia kupi bydło wybrakowane na wagę żywą lub WBC, cena do 2.5zł, płatne gotówką, przyjazd w dniu zgłoszenia, zapraszamy do współpracy, woj. kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, pomorskie, wlkp. Tel. 662 105 371. Kupię bydło pourazowe, płatne natychmiast gotówką, do 4zł /1kg. Teren całej Polski. Tel. 694 553 875. Skup bydła rzeźnego oraz pourazowego; skupujemy : krowy, byki, jałówki, płatne gotówką lub przelewem. Tel. 606 116 233.

Konferencja w Urzędzie Miejskim w Łodzi 29 listopada 2012r.

2013 rok - 16 marca około godziny 4 nad ranem.Na terenie gminy

Biała Rawska policjanci zatrzymali

do kontroli ciężarowe volvo przewożące bydło.

Ujawnili w przyczepie martwe zwierzęta –

informacja rzecznika

Komendy Wojewódzkiej Policji w Łodzi.

Okazało się, że z 24 przewożonych sztuk bydła martwych było aż 9. Pozostałe były w stanie agonalnym.

Stan 15 pozostawiał wiele do życzenia. Zwierzęta nie były w stanie samodzielnie opuścić części ładunkowej tira i trzeba było humanitarnie zakończyć ich cierpienia.

Odkryty przez śledczych tajny magazyn z 90 tonami mięsa

2010 rok.Final Report –

Preparatory Study on Food Waste

3,5 3,4

2,1

1,2 1,10,365

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

GB E F NL R PL

Odpady żywnościowe powstające w handlu

16,8 mln ton

Szacunki POHiD-u sięgają 600 tys. t.

Sprawozdanie firm utylizacyjnych:26 tys. ton rocznie

93%

Problem zwrotów – brak uregulowania 8 lat po kryzysie Constaru !!!

Problem zwrotów

Konieczność pilnego uregulowania powyższych kwestii została zgłoszona Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi przez Głównego Lekarza Weterynarii, a także przez producentów żywności i podmioty branży utylizacyjnej.

Propozycja legislacyjna

ZWROT WYCOFANIE

zwrócenia produktu

o właściwej jakości zdrowotnej z punktu sprzedaży detalicznej lub hurtowej do przedsiębiorstwa z którego produkt ten zakupiono

usunięcie z rynku produktów niezgodnych z prawem żywnościowym dotyczącym bezpieczeństwa żywności

DRAFT

Minister rolnictwa Stanisław Kalemba zwrócił się do Bartosza Arłukowicza Ministra Zdrowia z zapytaniami o

jego opinię i z prośbą o przestawienie stanowiska w przedmiotowej sprawie

Za bezpieczeństwo produkowanej i wprowadzanej

do obrotu żywności OPOWIADA PRODUCENT !!!

Brak jest uzasadnienia dla uszczegóławiania krajowych przepisów prawnych dotyczących

„zwrotów” …Jednocześnie Minister Zdrowia nie widzi przeciwwskazań, żeby

w celu poprawy nadzoru organów IW nad zakładami, … Główny Lekarz Weterynarii opracował stosowne

procedury bądź instrukcje …

ODPOWIADAMZ-ZP-073-27036-4/SF/13

Przy realizacji misji publikatorów

przekazywania opinii publicznej

wszystkich istotnych informacji,

sprawą o kapitalnym znaczeniu jest ich prawdziwość i rzetelność.

Pozyskiwanie informacji celem ichupublicznienia powinno odbywać się jedynie

z wiarygodnych i sprawdzonych źródeł.

Izba Rzemieślnicza w Poznaniu – 10 lipiec 2012r.

Spotkanie przedstawicieli rzemiosła: masarzy i cukierników z kierownictwem Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Inspekcji Weterynaryjnej

Konferencja dla mediów Chorzów IX’12

Marian WiniarskiDyrektor

Konferencja dla mediów Chorzów IX’12