zacisk rýchloupinák - turystyka rowerowa w gminie nowy targ · 2 PORADNIK MODEO ROWERZST...

siod

ełko

sedl

om

oste

k pr

edst

avec

kier

owni

ca

riad

itka

ster

y hl

avov

é zl

ožen

ie

ham

ulec

br

zda wid

elec

vidl

ica

zaci

skrý

chlo

upin

ák

wsp

orni

k si

odeł

ka

sedl

ovka

zaw

ór

vent

il

koło

ko

leso

prze

rzut

ka t

ylna

pr

ehad

zova

čpr

zerz

utka

prz

edni

a pr

esm

ykov

ač

peda

łpe

dál

2 3PORADNIK MŁODEGO ROWERZYSTY SPRIEVODCA MLADÉHO CYKLISTU

V tejto príručke sme pre vás pripravili množstvo rád a cenných informácií nielen o používaní bicykla, ale tiež o jeho stavbe a údržbe. Prečítajte si ho pozorne, určite bude pre vás užitočný, do-konca aj keď ste dlhoročným cyklistom. Technológie sa neustále vyvíjajú, bicykle sa za posledné roky veľmi zmenili. Ešte skôr, než sa pustíte do nastavovania vášho nového bicykla, nezabudnite si prečítať kapitolu nazvanú: „PRED PRVOU JAZDOU“. Upozorňujeme však, aby ste sa pri kúpe bicykla presvedčili, či je bicykel riadne zostavený, plne funkčný a pripravený na jazdu. Neprevezmite nefunkčný bicykel. Aby sme vám zaručili najväčší možný pôžitok z jazdy, mali by ste pravidelne vykonávať minimálnu kontrolu funkcií popísanú v kapitole: „PRED KAŽDOU JAZDOU“.

V súčasnej dobe existuje mnoho typov bicyklov určených pre konkrétny účel a vhodne vybavených:

• Mestské bicykle / ATB• Krosové bicykle • Fitness bicykle• Horské bicykle (MTB)• Pretekárske (cestné) bicykle • Trekingové bicykle• Turistické bicykle• Detské bicykle

PRED PRVOU JAZDOU 1. Každý bicykel bol navrhnutý s ohľadom na maximálnu celkovú nosnosť (celková hmotnosť jazdca, batožiny a bicykla). 2. Pretekárske cestné bicykle a fitnes bicykle sú navrhnuté výhradne na jazdu po asfaltových cestách s hladkým povrchom – asfalt, betón. Mestské, krosové a trekingové bicykle sú určené pre jazdu na cestách a traťach s pevným povrchom. Hor-

ské bicykle sú vhodné aj pre jazdu v teréne, ale nie na skákanie a na paralelný zjazd, freeride. Detské bicykle sú určené iba pre detí na miestach so spevneným povrchom.Používajte svoj bicykel iba zodpovedajúcim spôsobom, pretože inak nemusí zvládnuť zaťaženie a môže zlyhať. Nesprávne použitie môže viesť k neplatnosti záruky. Pri freeridovom spôsobe jazdy sú pády pomerne časté. Vždy dodržujte pravidlá platné pre premávku na verejných komunikáci-ách a tiež mimo nich v krajine, v ktorej jazdíte. 3. Ste oboznámení s činnosťou bŕzd? Overte si, či sú páčky bŕzd v takej pozícii, na ktorú ste zvyknutí. To znamená, ľavá páčka ovláda prednú brzdu, pravá zadnú, alebo naopak. Pokiaľ páčky bŕzd nie sú na tej strane, na ktorú ste zvyknutí, budete si musieť nacviči ich používanie, pretože nesprávne použitie prednej brzdy môže viesť k pádu! 4. Ste oboznámení s typom a funkciami meničov prevodov? Pokiaľ nie, oboznámte sa s nimi sami na mieste, kde nie je cestná premávka. Viac informácií o meničoch prevodov nájdete v kapi-tole „Radenie“. 5. Sú sedlo a riadítka správne nastavené? Sedlo by malo byť nastavené do výšky, z ktorej dosiah-nete pätou na pedál v jeho najnižšej pozícii. Skontrolujte si, či sa prsty dotknú zeme, keď sedíte v sedle. Podrobnosti nájdete v kapitole „Nastavenie bicykla podľa potrieb jazdca“. 6. Pokiaľ je bicykel vybavený košíkmi alebo nášlapnými pedálmi (SPD alebo ďalšími zámkový-mi systémami): skontrolujte, či máte vyhovujúcu obuv. Najskôr si v stoji vyskúšajte upnutie a uvoľ-

Wniniejszymporadnikuzgromadziliśmywieleużytecznychporaddotyczącycheksploatacjirowe-ru, które uzupełnione zostały szczegółowym omówieniem zagadnień dotyczących kwestii technicz-nychzwiązanychzTwoimrowerem,jegokonserwacjąibieżącymutrzymaniem.Zapoznajsięuważnie ztreścią-samprzekonaszsię,żebyłowarto,nawetjeżelijeździsznarowerzeoddziecka.Postęptech-nologiczny trwa i jest to szczególnie widoczne w przypadku rozwiązań technicznych stosowanych wrowerachwostatnichlatach.DlategoteżprzedwyruszeniemwdrogęnanowymrowerzeprzeczytajprzynajmniejrozdziałzatytułowanyPRZEDPIERWSZĄJAZDĄ. AbyjeżdżenieroweremsprawiałoCizawszenajwiększąprzyjemność,powinieneśprzedkażdąwy-cieczkąrowerowąprzeprowadzićminimalnyprzeglądfunkcjonalnyroweruopisanywrozdzialePRZEDKAŻDĄJAZDĄ.

Obecnieistniejebardzowielerodzajówrowerówzaprojektowanychzmyśląokonkretnymprzezna-czeniuistosowniewyposażonych:

• Rowerymiejskie/ATB• Rowerykrosowe• Roweryfitness• Rowerygórskie(MTB)• Rowerywyścigowe(szosowe)• Rowerytrekkingowe• Roweryturystyczne• Rowerydziecięce

PRZEDPIERWSZĄJAZDĄ 1. Każdy z rowerów został zaprojektowany zuwzględnieniem maksymalnego całkowitego obciąże-nia(łącznawagarowerzysty,bagażuiroweru). 2. Szosowe rowerywyścigowe i rowery fitness sąprojektowane wyłącznie z myślą o poruszaniu się podrogachasfaltowychiszosachogładkiejnawierzchni.Rowerymiejskie,krosoweitrekkingowesąprzeznaczo-nedojazdypodrogachiścieżkachotwardejnawierzch-ni.Rowerygórskienadająsięrównieżdojazdywtere-nie,aleniedoskoków,zjazdurównoległego, freeride.Rowerydziecięcezaprojektowanezostałydoużytkowa-niawyłącznieprzezdzieciwmiejscachonawierzchniutwardzonej.Swojegoroweruużywajzgodniezprzeznaczeniem.Wprzeciwnymraziemożeonniepodołaćstawia-nymmuwymaganiomiulecuszkodzeniu!Zawszeprzestrzegajzasadobowiązującychnadrogachpu-blicznychipozanimiwkraju,wktórymjeździszrowerem. 3.Czyzapoznałeśsięzukłademhamulcowymswojegoroweru?Sprawdź,czydźwigniaprzedniegohamulcaznajdujesięwpozycji,doktórejjesteśprzyzwyczajony(poprawejlublewejstronie).Jeślitaknie jest, tobędzieszmusiałpoćwiczyć,żebyoswoićsięznowymustawieniem,boomyłkoweużycieprzedniegohamulcamożesprawić,żeprzelecisznadkierownicąroweru! 4.Czyzaznajomiłeśsięztypemprzerzutkiijejfunkcjonowaniem?Jeślinie,topoćwiczzmienianiebiegówwmałouczęszczanymmiejscu.Więcejinformacjioprzerzutkachznajdzieszwrozdzialept.Prze-łożenia/zmianabiegów. 5.Czysiodełkoikierownicazostaływłaściwieustawione?Siodełkopowinnoznajdowaćsięnawy-sokości,zktórejjesteśwstaniesięgnąćpiętąpedałuwjegonajniższympołożeniu.Sprawdź,czypalcaminógsięgaszziemisiedzącnasiodełku.


nenie jednej nohy, potom druhej nohy. Viac informácií nájdete v časti „Pedále“. Nutne si prečítajte taktiež priložené pokyny, ako používať pedále.7. Pokiaľ ste si kúpili odpružený bicykel, požiadajte predajcu, aby vám pružiaci mechanizmus na-stavil podľa vašich potrieb. Nesprávne nastavené pružiace prvky sú zodpovedné za nesprávne fun-govanie, alebo sa môžu poškodiť. V každom prípade sa zhorší výkon bicykla a rovnako tak vaša bezpečnosť pri jazde.

PRED KAŽDOU JAZDOU 1. Sú rýchloupináky na prednom aj zadnom kolese, sedlovke a ďalších komponentoch správne zavreté? 2. Sú plášte v dobrom stave a majú primeraný tlak (test stlačením rukou, ako veľmi sa dá stlačiť plášť k ráfiku)? 3. Roztočte kolesá a skontrolujte, či sú ráfiky vycentrované. Sledujte medzeru medzi ráfikom a brzdovou gumičkou, alebo pri kotúčových brzdách, medzi rámom a ráfikom. Nevycentrovaný ráfik môže byť indikátorom popraskaných bokov plášťa, zlomenej osky náboja alebo prasknutej špice. 4. Otestujte brzdy – postavte sa a pevne pritiahnite brzdové páčky smerom k riadítkam. Brzdo-vé gumičky čeľusťových bŕzd alebo V-bŕzd sa musia pri brzdení dotýkať ráfika celou plochou tak, aby sa nedotýkali plášťa. Brzdová páčka by sa nemala dotýkať riadítok! Pri kotúčových brzdách by ste mali mať na páčke stabilný bod, kde brzda zaberá. Pokiaľ sa dá s brzdou „pumpovať“ (pri hydraulických brzdách) kontaktujte ihneď svojho predajcu. 5. Pokiaľ chcete jazdiť po verejných komunikáciách, musíte svoj bicykel vybaviť doplnkami v súlade s pravidlami cestnej premávky. Jazdiť na bicykli bez svetla a odrazových svetiel v tme alebo pri zníženej viditeľnosti je veľmi nebezpečné, pretože vás ostatní účastníci cestnej premávky nemôžu vidieť. Zapnite si svetlá, ako náhle sa začne stmievať. 6. Podvihnite bicykel a z malej výšky ho pustite kolesami na zem, pričom ho pridržujte. Ak počujete podozrivé zvuky, zistite, odkiaľ vychádzajú. Skontrolujte skrutkové spoje a ložiská (napr. v nábojoch, hlavovom zložení, stredovom zložení), či nejavia vôľu. 7. Ak máte odpružený bicykel, skontrolujte rám: zatlačte na bicykel a pozrite sa, či sa pružiace prvky sťahujú a rozťahujú tak, ako zvyčajne. 8. Pokiaľ má váš bicykel bočný sklápací stojan, skôr než nasadnete, skontrolujte či je úplne

zaklopený k rámu. 9. Doporučujeme zobrať si na cestu poriadnu zámku. Jediný spôsob, ako svoj bicykel účinne za-bezpečiť pred krádežou, je zamknúť ho k nepohyb-livému objektu.

PO NEHODE 1. Skontrolujte, či kolesá pevne držia v zakon-čení vidlice a či sú ráfiky stále vycentrované s ohľa-dom na rám alebo vidlicu. Roztočte kolesá a sledujte medzeru medzi ráfikom a brzdovými gumičkami. Ak sa vzdialenosť výrazne mení a vy nemáte možnosť na mieste ráfik vycentrovať, mali by ste brzdu trochu po-voliť tak, aby sa otáčajúci ráfik nedotýkal brzdových gumičiek. Zároveň v tomto prípade nezabudnite, že brzdy nebudú tak účinné, ako ste zvyknutí. 2. Skontrolujte, či riadítka a predstavec nie sú ohnuté alebo zlomené a či sú v rovine a smerujú

Więcejinformacjinatentematznajdzieszwrozdzialept.Regulacjarowerupodkątemużytkownika. 6.JeśliTwójrowerzostałwyposażonywpedałyzzatrzaskami(SPDlubinnesystemyzatrzaskowe):czykiedykolwiekprzymierzałeśpasującedonichbuty?Popierwszepoćwiczwpinaniebutawpedał ijegouwalnianiepodpierającsiędrugąnogą.Więcejinformacjinatentematznajdzieszwrozdzialept.Pedały.Koniecznieprzeczytajrównieżdołączoneinstrukcjedotycząceużytkowaniapedałów.Jeśliza-kupiłeśrowerzamortyzatorem,powinieneśpoprosićswojegosprzedawcęodostosowaniemechanizmuamortyzującegodoTwoichpotrzeb.Niewłaściwiewyregulowanekomponentysprężynoweamortyzują-cebędąźlepracowaćlubulegnąuszkodzeniu.WkażdymraziebędąmiałynegatywnywpływnapracęrowerujakrównieżnaTwojebezpieczeństwopodczasjazdy.

PRZEDKAŻDĄJAZDĄSPRAWDŹ: 1.Czydźwignie lubnakrętki zaciskówprzedniegoitylnegokoła,siodełkaiinnychkomponentówzostaływłaściwiezamkniętelubdokręcone? 2.Czyoponysąwdobrymstanie iczyznajdującesięw nich powietrzemawystarczające ciśnienie (testkciuka-jakbardzomożeszdocisnąćoponękciukiemdoobręczy)? 3.Pokręćkołami,żebysprawdzić,czykołasąwy-centrowane.Obserwujlukęmiędzyobręcząaklockiemhamulcowym,lub,wprzypadkuhamulcówtarczowych,pomiędzy ramą a obręczą. Niewycentrowane obręczemogąsugerować,żeoponymająpopękanebokilubżeosiebądźszprychykółsązłamane. 4. Sprawdź hamulcew pozycji stojącej przyciąga-jącmocnodźwigniedokierownicy.Klockihamulcowepowinnyprzywrzećdoobręczycałąpowierzchniąbezdotykaniaopony.Niepowinieneśbyćwstaniedocisnąćdźwignihamulcaażdokierownicy!Wprzypadkuhamulcówtarczowychpowinieneśdysponowaćsta-bilnympunktemnaciskunadźwignię.Jeżelimożeszstwierdzićtzw.pompowaniehamulca,natychmiastskontaktujsięzeswoimsprzedawcą 5.Jeślichceszjeździćpodrogachpublicznych,musiszwyposażyćswójrowerzgodniezwymogamiobowiązującymiwTwoimkraju.Jeżdżenierowerembezlampyibezodblaskówpociemkulubprzyograniczonejwidoczności jestniedozwolone,ponieważrowerzystapozostajeniewidocznydla innychużytkownikówdróg.Włączajlampy,kiedytylkozapadniezmrok. 6.Upuśćrowerzniedużejwysokościipozwól,byodbiłsięodziemi.Jeżeliusłyszyszjakieśskrzy-pienie, trzask lub stukot, zobacz z któregomiejscadochodzi.W razie konieczności sprawdź łożyska ipołączeniaśrubowe. 7.JeżeliTwójrowerzostałwyposażonywamortyzator,sprawdźramę:usiądźnarowerzeizobacz,czyelementyamortyzowanechowająsięiwysuwajątakjakzwykle. 8.JeżeliTwójrowerzostałwyposażonywpodpórkę,upewnijsię,żeprzedjazdąznajdujesięona wpozycjipodniesionej. 9.Niezapomnijozabraniuwpodróżsolidnegozamknięcia.Jedynymsposobemskutecznegozabez-pieczeniaroweruprzedkradzieżąjestprzymocowaniegodonieruchomegoelementu.

POWYPADKU 1.Sprawdź,czykołasąnadalmocnoosadzonewhakachwidełekorazczyobręczesąnadalwycen-trowanewodniesieniudoramylubwidelca.Obróćkołamiiobserwujlukęmiędzyobręczamiiklockami


dohora. Skontrolujte predstavec, či stále pevne drží na vidlici - skúste pootočiť riadítkami proti predné-mu kolesu. Tiež sa krátko oprite na brzdové páčky a uistite sa, či riadítka v predstavci pevne držia. 3. Pozrite sa, či reťaz zostala na prešmykovači a prevodníku. Ak váš bicykel spadol na stranu kde je reťaz, skontrolujte, či je možné zmeniť prevod. Po-žiadajte kamaráta, aby vám zodvihol bicykel za sedlo a opatrne vyskúšajte všetky prevody. Dávajte zvlášt-ny pozor pri prehadzovaní na najväčšie pastorky (najľahší prevod) a uistite sa, či sa menič prevodov nepohybuje príliš blízko k výpletu zadného kolesa.

Pokiaľ sa menič prevodov alebo zakončenie vidlice zohlo, môže sa prehadzovač dostať do výpletu. To môže viesť k poškodeniu prehadzovača, zadného kolesa alebo rámu. Skontrolujte fungovanie prešmykovača, pretože jeho posunutie môže spôsobovať padanie reťaze a tým prerušenie hnacej sily. 4. Skontrolujte, či sedlo nie je otočené, či pevne drží a je v osi s hornou rámovou trubkou. 5. Zdvihnite bicykel niekoľko centimetrov do vzduchu a nechajte ho dopadnúť na zem. V prí-pade, že počujete nezvyčajný zvuk, pozrite sa, či nie sú povolené niektoré skrutky. 6. Nakoniec sa poriadne pozrite na celý bicykel, či nezistíte nejaké deformácie, oškretie farby alebo praskliny. 7. Ak máte celoodpružený bicykel, skontrolujte zadný tlmič a uistite sa, či upevňovacie miesta nie sú poškodené. Pokiaľ váš bicykel splnil všetky body, pokračujte opatrne najkratšou možnou cestou domov. Nezrýchľujte ani nebrzdite príliš prudko a nepedálujte v stoji.Ak máte pochybnosti o správnom fungovaní bicykla, nechajte sa odviezť autom a zbytočne neriskujte.Doma bicykel znovu dôkladne prehliadnite a poškodené časti nechajte opraviť, alebo vymeniť.

PRÁVNE POŽIADAVKY SPOJENÉ S JAZDOU NA BICYKLIPokiaľ chcete používať váš bicykel na verejných komunikáciách, mal by byť vybavený doplnkami v súlade s predpismi. Jedná sa predovšetkým o odrazové sklíčka a osvetlenie.Váš bicykel musí byť povinne vybavený:• jedným predným bielym alebo žltým svetlom - to znamená predné svietidlo na batérie alebo dynamo, alebo žlté svetlo diódy, ale svietiace trvale (nemôže blikať);• jedným červeným zadným svetlom, odrazovým;• jedným červeným zadným svetlom, môže byť prerušované - napríklad populárny diódový „žmurkač“;• najmenej jednou účinne fungujúcou brzdou, zvončekom alebo iným zvukovým výstražným neprenikavým signálom. Bicykel je „jednostopovým vozidlom poháňaným silou svalov jazdca“. Podľa definície za bicyk-el sú považované všetky druhy kolobežiek a rikše.Osoba staršia ako 18 rokov na riadenie bicykla nepotrebuje povolenie .Mladšie osoby ako 18 rokov smú riadiť bicykel, keď získajú kartu cyklistu.Deti do 10 rokov môžu jazdiť na bicykli v sprievode dospelých.Trochu odlišne vyzerá situácia s bicyklami pre viac osôb (rikše a ďalšie). Riadiť takýto bicykel a prevážať niekoho iného je oprávnená osoba, ktorá dosiahla 17 rokov.Kartu cyklistu alebo mopedovú kartu poskytuje zdarma riaditeľ základnej školy, gymnázia a stred-nej školy. Podobne je to v prípade mopedovej karty .Deti do 7 rokov sa smie prevážať na bicykli vo vhodných sedadlách (sedačkach). Neprevážajte deti

hamulcowymi. Jeżeli jej szerokośćulega znacznymzmianom i niemaszwdanej chwilimożliwościwycentrowaniaobręczy,będzieszmusiałrozewrzećniecoszczękihamulców,takbyobręczmogłaporu-szaćsięswobodniemiędzyklockamihamulcowymibezichdotykania.Wtakimprzypadkupamiętaj,żehamulceniebędąjużtaksprawnejakwcześniej. 2.Sprawdź,czykierownicaimostekniezostaływygiętelubniepękłyorazczysąonerówneiproste.Upewnijsięrównież,kręcąckierownicąprzyunieruchomionymprzednimkole,czymostekjestmocnoosadzonywrurzesterowejwidelca,Oprzyjsiękrótkonaklamkachhamulcowych,żebysprawdzić,czykierownicajestmocnoosadzonawmostku. 3.Zobacz,czyłańcuchnadalobracasięnaprzedniejzębatceitrybach,koronkachtrybulubkasety.JeżeliTwójrowerprzewróciłsięnastronęzłańcuchem,sprawdź,czyprzerzutkanadaldziałaprawidło-wo.Poprośinnąosobęouniesienieroweruzasiodełko,anastępniedelikatnieprzerzućłańcuchprzezwszystkietryby.Zachowajszczególnączujnośćprzyprzerzucaniułańcuchanamniejszetryby,upewnia-jącsię,żeprzerzutkatylnaniezbliżasięzbytniodoszprychwmiaręwskakiwaniałańcuchanawiększezębatki.Jeżelitylnaprzerzutkalubhakitylnychwidełekzostaływygięte,tylnaprzerzutkamożezetknąćsięzeszprychami.Tozkoleimożespowodowaćzniszczenietylnejprzerzutki,tylnegokołabądźramy.Sprawdździałanieprzerzutki,ponieważprzemieszczonatylnaprzerzutkamożezrzucićłańcuch,powo-dująctymsamymutratęnapęduiuszkodzenieprzerzutkiitylnegokoła. 4.Posługując się rurągórną lub łącznikiemgórnym,obserwując„dziób”siodełkawzględemrurygórnejramyimufysuportowejjakopunktamiodniesienia,upewnijsię,żesiodełkonieuległoprzekrzy-wieniu. 5.Unieśrowerkilkacentymetrówwgóręipozwól,byopadłnaziemię.Jeżelirowerwydaprzytymjakiśniepokojącydźwięk,poszukajpoluzowanychpołączeńśrubowych. 6.Nakoniecprzyjrzyjsięuważniecałemurowerowipodkątemewentualnychodkształceń,odbar-wieńlubpęknięć. 7.Jeślijesteśposiadaczemroweruzpełnymzawieszeniem,sprawdźtylnyamortyzatorodtyłu,abyupewnićsię,żepunktymocowaniasąnadalustawioneprostowpionie.Pojedźbardzoostrożniezpowro-temdodomunajkrótsządrogą,jeżeliTwójrowerpomyślnieprzeszedłpełnytest.Nieprzyspieszaj,aniniehamujzbytgwałtownieiniestawajnapedałachpodczasjazdy. Jeślimaszjakiekolwiekwątpliwościcodosprawnościswojegoroweru,poprośkogośopodwiezieniesamochodemdodomuzamiastpodejmowaćniepotrzebneryzyko. Wdomurowerpowinienponowniezostaćpoddanyszczegółowymoględzinom,auszkodzoneczęścimuszązostaćnaprawionelubwymienionenanowe.

WYMOGI PRAWNE ZWIĄZANE Z JAZDĄROWEREM Jeżelichcesz jeździć rowerempodrogachpublicz-nych,musiszgowyposażyćzgodniezprzepisamiobo-wiązującymiwdanymkraju.Dotyczytowszczególno-ściodblaskówilamp!Twójrowermusibyćobowiązkowowyposażonyw:•jedno światło przednie białe lub żółte - czyli np.:lampkęprzedniąnabaterięlubdynamo, równieżlampkędiodowążółtą,aleświecącąciągłymświatłem(niemożemrugać);•jednoświatłotylneczerwone,odblaskowe;•jednoświatłotylneczerwone,któremożebyćmiga-jące-czylinp.:popularne“mrugacze”diodowe;• co najmniej jeden skutecznie działający hamulec,


na ráme alebo na batožinovom priestore.UPOZORNENIE ! V Poľsku sa nesmie prepravovať deti v prívese bicykla.

NASTAVENIE BICYKLA PODĽA POTRIEB JAZDCA Vaša výška je rozhodujúcim kritériom pri výbere vhodnej veľkosti rámu. Zvlášť si všimnite, či sedlo vás netlačí príliš v rozkroku, aby ste si neublížili pri rýchlom zosadaní z bicykla. Pri výbere konkrétneho typu bicykla, orientačne volíte polohu, akou zaujmete počas jazdy. Av-šak, niektoré komponenty vášho bicykla boli špeciálne navrhnuté tak, aby ste ich do určitej miery mohli prispôsobiť vašim rozmerom. Týka sa to podpory sedla, predstavca a brzdových páčiek.

Nastavenie správnej výšky sedla. Správna výška sedadla je výška, ktorá poskytuje maximálny komfort a efektivitu pri šliapaní. Počas šliapania van-kúšik veľkého prsta by sa mal nachádzať na stredo-vej časti osi pedálov povyše osi. V tejto polohe by ste nemali byť schopní plne narovnať nohu v najnižšom bode. V opačnom prípade bude šliapanie do pedálov sťažené. Môžete skontrolovať výšku svojho sedadla jednoduchým spôsobom. Najlepšie je vykonať túto činnosť topánkami s plochou podrážkou.Posaďte sa na sedadlo a dajte jednu pätu na pedál v jeho najnižšej polohe. V tejto pozícii by mala byť vaša noha úplne vystretá a vaše bedrá by nemali na-klonené na ktorúkoľvek stranu. Ak chcete nastaviť výšku sedla, povoľte upev-ňovaciu skrutku konzoly sedadla alebo páčku na rýchloupináku. Použite správne náradie na odskrut-kovanie upínacej skrutky sedlovky sedla otáčaním v

protismere hodinových ručičiek dvakrát alebo trikrát.Teraz môžete nastaviť sedadlo do požadovanej výšky. Uistite sa, že ste sedlovku nevytiahli príliš vysoko. Záznam na sedlovke by mal byť vždy skrytý vo vnútri podsedlovej trubky. Pre splnenie minimálnej požiadavky, sedlovka by mala byť vložená do hĺbky zodpovedajúcej 2,5-násobku jej priemeru, tj. sedlovka sedla s priemerom 30 mm by mala byť vložená do sedlovej trubky do hĺbky minimálne 75 mm.Uistite sa, že časť sedlovky vo vnútri sedlovej trubky je vždy čistá a mazané (okrem prípadu, že máte karbónovú sedlovku alebo rámu!). Nepoužívajte nadmernú silu, keď sa sedlovka nechce hýbať vo vnútri sedlovej trubky, ale obráťte sa o radu na predajcu.Vyrovnajte sedlo s osou bicykla vo vzťahu k jeho rámu pomocou špičky sedla a hornej trubky.Opätovne pevne utiahnite sedlovku otáčaním nastavovacej skrutky sedlovky v smere hodinových ručičiek.Uchopte oba konce sedla a pokúste sa ho otočiť, aby ste zistili, či sedlovka sa nehýbe. Nemalo by to byť možné.Ste pripravení podrobiť sa skúške na narovnanie nohy? Skontrolujte to pohybom chodidla a pe-dálom v najnižšej polohe. Ak vankúšik vášho palca na nohe sa nachádza nad stredovou časťou pedála presne nad osou (ideálna pozícia pre šliapanie), vaše koleno by malo byť mierne zohnuté. Ak je takto, správne ste nastavili výšku sedla. Uistite sa, že ste schopní zostať v sedle a bezpečne udržať rovnováhu prstami nôh dočahujúc k zemi. Ak nie, mali by ste mierne znížiť sedlo, aspoň na začiatku.

dzwoneklubinnysygnałostrzegawczyonieprzeraźliwymdźwięku. Rowerto“pojazdjednośladowylubwielośladowyporuszanysiłąmięśniosobyjadącejtympojaz-dem”.Zdefinicjiwynika,żezaroweruważanesątakżewszelkiegorodzajuhulajnogiiriksze.Dokie-rowaniaroweremosobapowyżej18rokużycianiepotrzebujeuprawnień.Osobyponiżej18rokużyciamogąkierowaćroweremjedynieposiadająckartęrowerową.Poniżej10rokużycianarowerzedziecimogąjeździćwyłączniepodopiekąosóbstarszych. Niecoinaczejwyglądasprawawprzypadkurowerówwieloosobowych(riksz i innych).Kierowaćroweremwieloosobowymorazprzewozićnarowerzeinnąosobęmożeosoba,któraukończyła17lat. Kartęrowerowąlubmotorowerowąwydajenieodpłatniedyrektorszkołypodstawowej,gimnazjum,szkołyponadgimnazjalnejorazponadpodstawowej.Podobniejestwprzypadkukartymotorowerowej. Dziecidolat7wolnoprzewozićnarowerzewspecjalnychsiodełkach(fotelikach)lubwprzyczepieprzystosowanejkonstrukcyjniedoprzewozuosób,ciągniętejprzezrower.Niewolnoprzewozićpasaże-równaramie,bagażnikuitp.

REGULACJAROWERUPODKĄTEMUŻYTKOWNIKA Twójwzrostjestdecydującymkryteriumprzydoborzerozmiaruramy.Zwróćszczególnąuwagęnato,czysiodełkonieuciskazbytnioTwegokrocza,abyśniezrobiłsobiekrzywdyprzyszybkimzsiadaniuzroweru. Wybierająckonkretnyrodzajroweru,orientacyjnieustalaszpozycję,którąprzyjmieszpodczasjazdy.JednakżeniektórekomponentyTwojegoroweruzostałyspecjalniezaprojektowanepoto,abyśmógłjedopewnegostopniadostosowaćdowłasnychwymiarów.Dotyczytowspornikasiodełka,mostkaidźwignihamulców. Ustawienie siodełkanaodpowiedniejwysokości.Właściwawysokość siodełka jestwysokością,którazapewniamaksymalnykomfort iwydajnośćpodczaspedałowania.Kiedypedałujesz,poduszkapaluchapowinnaznajdowaćsięnaśrodkowejczęściosipedałówpowyżejosi.Trzymającprzedniączęśćstopywtympołożeniu,niepowinieneśbyćwstaniewpełniwyprostowaćnogiwnajniższympunkcie.Wprzeciwnym razie pedałowaniebędzie utrudnione.Możesz sprawdzićwysokość swojego siodełka wnastępującyprostysposób.Najlepiejjestwykonaćtęczynnośćwbutachopłaskiejpodeszwie.Usiądźnasiodełkuiumieśćjednąpiętęnapedalewjegonajniższympunkcie.WtympołożeniuTwojanogapowinnabyćcałkowiciewyprostowana,aTwojebiodraniepowinnybyćprzekrzywionewktórą-kolwiekstronę. Wceluwyregulowaniawysokościsiodełka,poluzujśrubęzaciskowąwspornikasiodełkalubdźwignięzaci-sku.Korzystajzodpowiedniegonarzędziaprzyodkrę-caniu śruby zaciskowejwspornika siodełka, obracającjąwkierunkuprzeciwnymdoruchuwskazówekzegaradwalubtrzyrazy.Terazmożeszpodnieść siodełkona żądanąwysokość.Upewnijsię,żeniewysunąłeśwspornikasiodełkazbytwysoko. Oznaczenie na wsporniku siodełka powinnobyć zawsze schowane wewnątrz rury podsiodłowej.Jako wymóg minimum, wspornik siodełka powinienbyćwsuniętynagłębokośćodpowiadającą2,5-krotno-ści swej średnicy, tj.wspornik siodełka o średnicy 30mmpowinienzostaćwsuniętyw rurępodsiodłowąnagłębokośćprzynajmniej75mm.Upewnij się, że odcinekwspornika siodełka znajdują-cysięwewnątrz rurypodsiodłowej jestzawszeczystyinasmarowany(pozaprzypadkamigdymaszkarbono-


V závislosti na tom, či je sedlo umiestnené viac vpredu alebo vzadu, budú vaše nohy dočahovať na pedále vo väčšej alebo menšej miere zozadu. Ak chcete slobodne šliapať, musíte mať sedlo vo vodorovnej polohe.Niektoré sedlovky sú vybavené dvoma skrutkami k presnejšiemu nastaveniu sklonu. Ďalším rie-šením je tzv. podsedlova upínacia páka, ktorá má zvyčajne dve matice namontované na jednej priechodnej skrutke.Odkrúťte jednu alebo dve skrutky v hornej strane sedlovky. Otočte skrutkou najviac dve až tri otáčky proti smeru hodinových ručičiek. V opačnom prípade sa môže celá súprava rozpadnúť.Posuňte sedadlo dopredu alebo dozadu v závislosti od potreby. Nie je vylúčené, že ho budete mu-sieť ľahko udrieť, aby sa pohlo z miesta.Skontrolujte, či sa sedlo po upevnení nehýbe, celým telom tlačiac raz na jeho špičku raz na jeho zadnú časť.

Nastavenie výšky riadidla. Výška riadidiel rozhoduje o tom, aká časť tela sa je naklonená do-predu. Zníženie riaditok dáva jazdcovi efektívnejšiu siluetu v sede a spôsobuje, že väčšiu záťaž pre-náša na predné koleso. Zároveň však treba sa viac nakloniť telom dopredu, čo je únavné a menej výhodné, pretože to zvyšuje tlak na zápästie, ruky, telo a krk.

Riadidlá s tradičnými predstavcami majú obme-dzené možnosti nastavenie výšky. Nastavujeme ho pohybom predstavca riadidiel nahor alebo nadol vo vnútri hlavového žloženia.Ak chcete zmeniť výšku nastaviteľného predstavca riadidla stačí len uvoľniť a a opäť utiahnuť skrutky predstavca.V prípade bezzavitového systému, akým je systém Aheadset, predstavec je funkčnou súčasťou hla-vového zloženia. Nastavovanie výšky tohto druhu predstavca je zložitejšie, pretože je spojené s jeho demontážou a jeho opätovnou montážou.Nastavovanie sklonu riaditok, brzdových páčiek a nástavcov riaditokRiaditka horských a trekkingových bicyklov bývajú zvyčajne na koncoch mierne zakrivené. Nastavte ria-didlo do polohy, v ktorej vaše zápästia sú uvoľnené a nie sú vytočené von.V prípade pretekárskych bicyklov by rovné konce riaditok mali byť nastavené rovnobežné so zemou alebo sa mierne zvažovať nadol.Špičky brzdových pačiek v cestných bicykloch by mali byť v súmerné s myslenou čiarou, ktorá pre-bieha rovnobežne dopredu od koncov riadidla. Zvý-šenie alebo zníženie brzdových pačiek je najlepšie prenechať na profesionálneho opravára, pretože to súvisí s opätovným obalením riadidlá páskou.

Brzdy – používanie a údržbaPoužitie brzdovej páky na volante alebo brzdových pedálov spôsobí nátlak brzdového obloženia na ráfik,

wywsporniksiodełkalubramę!).Niestosujnadmiernejsiły,gdywsporniksiodełkanieporuszasięzłatwościąwewnątrzrurypodsiodłowej,alezwróćsięoporadędosprzedawcy.Wyrównajsiodełkowzględemramywykorzystującno-seksiodełkaisuportlubruręgórnąjakopunktodniesie-nia.Ponowniezaciśnijmocnowsporniksiodełkaobra-cającśrubędociskowąobejmypodsiodłowejwspornikasiodełkazgodniezruchemwskazówekzegara.Chwyćsiodełkozadwakońceispróbujjeobrócić,żebyspraw-dzić,czywsporniksiodełkanieruszasię.Niepowinnotobyćmożliwe.Czyterazjesteśwstaniezaliczyćtestnawyprostowanienogi?Sprawdźtoprzesuwającstopęipedałdonajniższe-gopołożenia. JeślipoduszkaTwojegopaluchaznajdujesiędokładniepowyżejnaśrodkowejczęścipedałapowy-żejosi(idealnepołożeniedopedałowania),Twojekolanopowinnobyćlekkozgięte.Jeżelitakjest,poprawnieusta-wiłeśwysokość siodełka. Sprawdź, czy jesteśw staniebezpiecznie utrzymać równowagę na siodełku sięgającpalcamistopydoziemi.Jeżelinie,powinieneśniecoopu-ścićsiodełko,przynajmniejnasampoczątek.Wzależnościodtego,czysiodełkojestustawionebar-dziej do przodu lub do tyłu, Twoje nogi będą sięgaćpedałówwwiększym lubmniejszym stopniu od tyłu.Abymócswobodniepedałować,musiszmiećsiodełkoustawionewpozycjipoziomej.Niektórewspornikisiodełkasąwyposażonewdwieśrubydobardziejprecyzyjnejregulacjinachylenia.Innymrozwiązaniemjesttzw.zaciskjarzmapodsiodłowy,któryzazwyczajposiadadwienakrętkiosa-dzonenapojedynczejśrubieprzelotowej.Odkręćjednąlubobieśrubyugórywspornika.Przekręćśrubęnajwyżejdwadotrzechobrotówwkierun-kuprzeciwnymdoruchuwskazówekzegara.Wprzeciwnymraziecałyzespółmożesięrozpaść.Przesuńsiodełkodoprzodubądźdo tyłuwzależnościodpotrzeby.Niewykluczone jest, żebędzieszzmuszonylekkojeuderzyć,żebyruszyłozmiejsca.Sprawdź,czypozamocowaniusiodełkonieprzekręcasię,opierającsięnanimcałymciałemzrękamiumieszczonymiraznaczubkuraznatylesiodełka.

Ustawieniewysokościkierownicy.Wysokośćkierownicydecydujeotym,jakaczęśćTwojegokor-pusubędziepochylonakuprzodowi.Obniżeniekierownicynadajerowerzyściebardziejopływowąsie-dzącąsylwetkęisprawia,żeprzenosionwiększyciężarnaprzedniekoło.Równocześniejednakoznaczatoprzyjęciebardzopochylonejdoprzodusylwetki,którajestmęczącaimniejwygodna,ponieważzwięk-szanacisknanadgarstki,ramiona,korpusiszyję.Kierowniceztradycyjnymimostkamimająograniczonąmożliwośćregulacjiwysokości.Odbywasiętopo-przezprzesuwaniewspornikakierownicywgóręlubwdółwewnątrzrurysterowejwidelca.Wceluzmianywysokościregulowanegowspornikakierownicywystarczypoluzowaćiponowniezacisnąćśrubymostka.WprzypadkusystemówbezgwintowychtakichjakAheadsetSystemmostekstanowiczęśćsterów.Re-gulacjawysokości tego rodzajuwspornika jest trudniejsza, ponieważwiąże się z koniecznością jegodemontażuiponownegomontażu.


a výsledné trenie spomaľuje koleso. Práva brzdová páka ovláda brzdu zadného kolesa a zasa ľavá páka ovláda brzdu predného kolesa. Ak jedna z brzdiacich plôch má kontakt s vodou, blatom alebo olejom, ovplyvni to koeficient trenia a zníži mieru spomaľovania. To je dôvod, prečo brzdy reagujú s miernym oneskorením, a sú menej účinné počas dažďa. Týka sa to najmä mechanických bŕzd.V záujme zachovania účinnosti bŕzd treba ich kontrolovať a pravidelne nastavovať. Synchronizácia a nastavenie bŕzdTakmer všetky typy bŕzd sú vybavené nastavovaciu skrutkou predpätie pružiny, ktorá je umiestne-ná na jednej alebo oboch brzdových čeľustiach.

Nastavte skrutku tak, aby vzdialenosť medzi brzdo-vým obložením a ráfikom bola na oboch stranách rovnaká.Počas regulácie bŕzd odskrutkujte nastavovaciu skrutku s poistnou maticou na mieste, kde brzdové lanko vchádza do brzdovej páky na riadidle. Nastavovaciu skrutku so zárezom odskrutkujte nie-koľko otáčok. Týmto spôsobom skrátite voľný chod brzdovej páky.Pene podržte nastavovaciu skrutku a utiahnite po-istný pružinový krúžok ku telu brzdovej páčky. Tým sa zabráni samovoľnému uvoľneniu nastavovacej skrutky.Uistite sa, že zárez skrutky nie je obrátený hore alebo dopredu, pretože by umožnilo vniknúť vode alebo nečistotám. Protišlapná pedálová brzda. Tento typ brzdy sa používa v niektorých mestských a detských bi-cykloch. Brzdiaci mechanizmus je úplne uzavretý a integrovaný s nábojom. Pedálová brzda je aktivo-vaná šliapaním dozadu. Pre dosiahnutie maximál-nej účinnosti brzdenia zatlačte na staňte na jeden z pedálov v polohe najviac vyčnievajúcej dozadu a kľukami v horizontálnej polohe. Ak je váš bicykel vybavený protišlapnou pedálovou brzdou, mali by ste občas skontrolovať napnutie reťaze. Rozsah vôle medzi prevodníkom a zadným pastorkom by nemal presiahnuť viac ako 2 centimetre. Kotúčové brzdy. Kotúčové brzdy sa vyznačujú vysokým brzdným účinkom a vysokou odolnos-ťou voči nepriaznivému počasiu. V daždivom po-časí reagujú oveľa rýchlejšie ako mechanické brzdy a dosahujú svoju normálnu vysokú brzdnú silu vo veľmi krátkom čase. Vyžadujú tiež relatívne menšiu

starostlivosť a neopotrebúvajú ráfiky ako mechanické brzdy. Jednou z nevýhod kotúčových, ale aj obyčajných bŕzd je, že za mokra sú hlučné.Brzdové páky je možné prispôsobiť veľkosti vašich rúk pre zaistenie optimálnej brzdnej účinnosti. Vo väčšine prípadov sa to uskutočňuje pomocou malej imbusovej skrutky umiestnenej priamo na brzdovej páke.

Regulacjanachyleniakierownicy,dźwignihamulcowychirogówkierownicyKierownicerowerówgórskichitrekkingowychsązazwyczajlekkowygiętenakońcach.Ustawkierow-nicęwpołożeniu,wktórymTwojenadgarstkisąrozluźnioneiniesąskierowanezbytnionazewnątrz.Wprzypadkurowerówwyścigowychprostekońcekierownicypowinnyzostaćustawionerównolegledoziemilubpochylaćsięniecokudołowi.Czubkiklamekhamulcowychwrowerachszosowychpowinnybyćzbieżnezumownąliniąprostąbie-gnącąrównolegledoprzoduodkońcówkierownicy.Podniesienielubopuszczenieklamekhamulcowychnajlepiejjestpowierzyćfachowcowi,ponieważwiążesiętozpowtórnymowinięciemtaśmąkierownicy.

Hamulce-działanieizapobieganiezużyciuUruchomienieklamkihamulcowejnakierownicybądźhamulcanożnegopowodujedociśnięcieklockahamul-cowego do obręczy koła, a powstałe tarcie spowalniakoło.Prawadźwigniahamulcaodpowiadazahamowa-nietylnegokoła,zaślewakołaprzedniego.Jeżelijednazdociskanychpowierzchnizetkniesięzwodą,błotemlubolejem,wpłynietonazmianęwspółczynnikatarciaizmniejszenietempawytracaniaprędkości.Otopowód,dlaktóregohamulcereagujązlekkimopóźnieniemisąsłabszepodczasdeszczu.Dotyczytoprzedewszystkimhamulcówmechanicznych.W celu zachowania skuteczności hamulcemuszą byćpoddawaneoględzinom,aichustawienieokresowoko-rygowane. SynchronizowanieiregulacjahamulcówPrawiewszystkietypyhamulcówsąwyposażonewśru-bęznajdującąsięobokjednegolubobuklockówhamul-cowych,którasłużydoregulacjiwstępnegonaprężeniasprężyny.Wyreguluj tę śrubę, aż odległość pomiędzy okładzinąhamulcaaobręcząbędzietakasamapoobustronach.W celu regulacji hamulców odkręć śrubę baryłkowąznakrętkąkontrującąznajdującą sięwpunkcie,gdzielinkahamulcowawchodzidodźwignihamulcanakie-rownicy.Odkręćbaryłkowąśrubęregulacyjnązrowkiemokil-kaobrotów.Wtensposóbskracaszwolnyskokklamkihamulcowej.Unieruchamiającśrubęregulacyjną,dokręćdokorpusudźwignihamulcanakrętkękontrującąpierścieńsprężynującyzabezpieczający.Zapobiegnietosamoczynnemuodkręceniusięśrubyregulacyjnej.Upewnijsię,żerowekśrubyniejestskierowanyanidoprzoduanidogóry,gdyżumożliwiłobytopene-tracjęprzezwodęlubbłoto. Hamulecnożny.Tenrodzajhamulcajestwykorzystywanywniektórychrowerachmiejskichidzie-cięcych.Mechanizmhamującyjestwpełniobudowanyipołączonyzpiastąplanetarną.Hamulecnożnyjest uruchamianypoprzez pedałowanie do tyłu.Dla uzyskaniamaksymalnej siły hamowania stań najednymzpedałówwpozycjinajbardziejwysuniętejdotyłuikorbamiwpozycjipoziomej.JeżeliTwójrowerjestwyposażonywhamulecnożny,powinieneśodczasudoczasusprawdzaćnapięciełańcucha.Luzmiędzyprzednimkołemzębatym,atylnąkoronkąpowinienbyćniewiększyniż2centymetry.


Prevody - radenie rýchlostných stupňov – prevodovka, prehadzovače Prevody vo vašom bicykli slúžia na prispôsobenie sily šliapania k profilu terénu, k sile vetra a požadovanej rýchlosti. Ľahký prevod (reťaz sa pohybuje na malom prevodníku spredu a veľkom pastorku vzadu) umožňuje jazdu do strmých kopcov pri miernej šliapacej sile, ale tiež vyžaduje pomerne rýchle tempo pedálovania. Ťažký prevod (veľký prevodník pri prešmykači a malý zadný pastorok na prehadzovači) sa používa na jazdu z kopca. Každé otočenie pedálov vás poženie veľa metrov vpred s dostatočne vysokou rýchlosťou.

Meniče prevodov - ich činnosť a použitie. V horských, mestských a trekkingových bicykloch zmenu prevodov sa spustí stlačením páčky, ktorý je kombináciou brzdovej a radiacej páky, alebo krát-kym pootáčaním gripu na otočnej rukoväti pomo-cou zápästia, v závislosti od modelu.V prípade väčšiny systémov s radiacou pákou väčšia páka slúži k prehadzovaniu reťaze na väčšie pastor-ky a menšia páka spredu riadidla, z pohľadu jazdca, sa používa k prevodu reťaze na menšie pastorky. To znamená, že každé preradenie rýchlosti vykonané stlačením radiacej páky palcom na pravej strane ve-die k preradeniu na nižší rýchlostný stupeň, zatiaľ čo stlačenie veľkej páky palcom po ľavej strane spôsobuje prehodenie reťaze na väčší prevodník, vďaka čomu zaradíte vyššiu rýchlosť.Rovnaké odporúčanie sa v zásade vzťahuje aj na otáčavé rukoväte. Otočením gripu pravej rukoväti k sebe vedie k zaradeniu nižšieho rýchlostného stup-ňa, zatiaľ čo rovnaká operácia na ľavej strane spôsobí zaradenie vyššej rýchlosti.Stlačenie radiacej páky pôsobí na prahadzovač pro-stredníctvom pružného ovládacieho lanka. Potom prehadzovač presunie reťaz, ktorý preskočí na ďalšie reťazové koliesko. Reťazové kolieska prevodníka sú vybavené špeciálnymi vodítkami, ktoré umožňujú meniť prevody pri silnom šliapaní, za predpokladu, že riadenie bolo primerane nastavené. Avšak vždy existuje možnosť, že sa reťaz zošmykne z ozubených koliesok, kazety a prevodníka najmä počas prevodu rýchlosti predným prešmykačom. Preto pri zmene prevodových stupňov je dôležité plynulo pokračovať

v jazde bez silného šliapania na pedále, tak dlho, kým sa reťaz pohybuje medzi prednými a zadný-mi ozubenými kolieskami!Moderné bicykle môžu mať až 30 prevodových stupňov. Použitie prevodov s extrémne , ktoré šikmým chodom reťaze, znižuje účinnosť pohonu a zrýchľuje opotrebovanie reťaze. Reťaz sa na-chádza v nežiaducej polohe, keď spája najmenší prevodník s tromi vonkajšími (najmenšími) pas-torkami alebo, keď najväčší prevodník je v polohe s jedným z najväčších (vnútorných) pastorkov. PrehadzovačNapnite riadiace lanko pootočením nastavovacej skrutky, ktorou lanko vstupuje do radiacej páky

Hamulcetarczowe.Hamulcetarczowewyróżniająsiędużąsiłąhamowaniaidużąodpornościąnazmianywarunkówpogodowych.Wdeszczowejpogodzie reagująznacznieszybciejniżhamulceme-chaniczneiosiągająswojąnormalnądużąsiłęhamowaniawbardzokrótkimczasie.Wymagająrównieżwzględnieniewielkiejkon-serwacji inieścierająobręczy tak jakhamulcemechaniczne.Jednązwadhamulcówtarczowych,atakżeizwykłychjestto,żezmoczonebywająhałaśliwe.KlamkihamulcowemogązostaćdostosowanedorozmiaruTwoichdłoni,zapewniającoptymalnąsku-tecznośćhamowania.Wwiększości przypadków regulacja jest dokonywana zapomocąmałej śrubkiimbusowejznajdującejsiębezpośredniowklamcehamulca. Przełożenia-zmianabiegów-Przekładnie-Prze-rzutki.PrzerzutkiwTwoimrowerzesłużądodostoso-wywaniasiłypedałowaniadokątanachyleniadrogi,siływiatruipożądanejprędkości.Niskibieg(wprzypadkutrybówprzerzutki łańcuchporusza siępomałymkolezębatymzprzoduipodużejzębatceztyłu)umożliwiapokonywanie stromych wzniesień przy umiarkowanejsile hamowania, ale równocześniewymagawzględnieszybkiegotempapedałowania.Biegiwysokie(dużeprzedniekołozębateimałazębatkatylna)sąwykorzystywaneprzyzjeżdżaniuzgóry.Każ-dyobrótpedałamiposuwaCięwielemetrównaprzódzodpowiedniodużąprędkością. Przerzutki - działanie i sposób użytkowania.W rowerachgórskich,miejskich i trekkingowych zmianębiegówrozpoczynasię,wzależnościodmodelu,odna-ciśnięciamanetkizmianybiegówumieszczonejnapołą-czonejdźwignihamulca/zmianybiegów lubkrótkiegoobrotumanetkiobrotowejprzyużyciunadgarstka,.W przypadku większości systemówmanetek większadźwigniasłużydoprzerzucaniałańcuchanawiększezę-batkitylne,amniejszadźwignia,umieszczonazprzodukierownicyzpunktuwidzeniakolarza,służydoprzerzu-cania łańcuchanamniejszezębatki tylne.Oznacza to,żekażdazmianabiegudokonywanaprzezprzesunięciedużejdźwignikciukiempoprawejstronieskutkujewrzuceniemniższegobiegu,podczasgdynaciśnięciedużejprzekładnikciukiempolewejstroniepowodujeprzejściełańcuchanawiększekołozębateprzed-nie,tymsamympowodującwrzuceniewyższegobiegu.Tesamezaleceniastosująsięwzasadziedomanetekobrotowych.Przekręcenieprawejmanetkidosiebieskutkujewrzuceniemniższegobiegu,natomiasttasamaczynnośćpolewejstroniepowodujewrzuceniewyższegobiegu.Przesunięciedźwignibiegówoddziałujenaprzerzutkęzapośrednictwemelastycznegonaciągulinki.Na-stępnieprzerzutkaprzesuwasiępowodującwskoczeniełańcuchanakolejnązębatkętylną.Kołazębateprzedniesąwyposażonewspecjalneprowadnice,któreumożliwiajązmianębiegówpodczasmocnegopedałowania,podwarunkiemżebiegizostałyuprzednioodpowiedniowyregulowane.Tymniemniejist-niejezawszemożliwośćzsunięciasięłańcucha,koronek,kasetyitarczmechanizmukorbowegozwłasz-cza podczas zmiany biegówprzednią przerzutką. Istotne jest zatempodczas zmieniania biegów, abypłynniekontynuować jazdębezmocnegonaciskunapedały, takdługo jak łańcuchprzemieszcza sięmiędzyzębatkamitylnymilubprzednimi!


alebo meniča prevodov.Po napnutí lanka sa presvedčte, či reťaz ľahko naskočí na susedné väčšie reťazové koliesko. Ak to chcete vyskúšať, rukou pootočte kľuku, alebo sa prevezte na bicykli.Ak reťaz ľahko naskakuje na susedný väčší pastorok, skontrolujte, či tiež ľahko naskakuje na malé pastorky pri zmene na vyšší prevodový stupeň. Nevylúčené, že správne nastavenie prehadzovača, si vyžiada niekoľko pokusov. PrešmýkačNastavenie rozsahu chodu prešmykača vyžaduje veľkú skúsenosť. Rozsah, v ktorom prešmykovač vedie reťaz na prevodníku bez toho, že sa sám reťaze dotýka, je veľmi malý. Často je lepšie nechať reťaz sa trochu šuchnúť o prešmykač, než riskovať spadnutie z prevodníka, čím by došlo k dočas-nej strate pohonu. Ak reťaz prejavuje tendenciu spadať z prevodníka, budete musieť obmedziť rozsah chodu rovnakým spôsobom, ako ste to urobili počas regulácie prehadzovača, tj. otáčaním dorazových skrutiek označených písmenom “H” a “L”.Tak ako bolo v prípade zadného prehadzovača, lanko prešmykača sa naťahuje, a to znižuje pres-

nosť riadenia. Keď je to nutné, napnite elastické lanko pootočením nastavovacej skrutky na spodnej rámovej trubke alebo na pancieri.

Údržba reťazeNaďalej platí porekadlo, že kto dobre mastí, ten dob-re jazdí – príjemnú jazdu zaisťuje správne mazanie. Nezáleží na množstve, ale radšej na rovnomernom a pravidelnom používaní oleja do bicyklovej reťaze.Z času na čas očistíte naolejovanou handričkou ne-čistoty a olej z reťaze. Pokiaľ reťaz nie je príliš zne-čistená, nie je potrebné používať špeciálne odmas-ťovacie prostriedky. Po možne najdôkladnejšom vyčistení reťaze, použite na reťazové články olej, vosk alebo mazivo.Počas olejovania reťaze aplikujte olej na reťazové valčeky a otáčajte kľukou. Potom reťaz pedalovaním pretočte niekoľko dĺžok a nechajte reťaz na niekoľko minút, aby olej vsiakol. Na koniec handričkou odstráňte prebytočný olej alebo mazivo, aby nešpliechal počas jazdy. Opotrebovanie reťazeAj keď reťaz patrí k jedným dielov bicykla, ktoré sa opotrebovávajú, je niekoľko spôsobov, ako predlžiť jeho životnosť. Uistite sa, že reťaz je pravidelne ole-jovaná, najmä po jazde v daždi. Snažte sa používať

prevody, ktoré umožňujú vhodný, čo najviac rovný chod reťaze. Zvykajte si na rýchle šliapanie. Snažte sa nejazdiť pri veľkej zaťaží reťaze .Bicyklové reťaze na prehadzovačoch sa opotrebujú po prekonaní od asi tisíc do troch tisíc ki-lometrov alebo skôr v prípade nesprávneho prevádzky a údržby. Silno napnuté reťaze horšujú činnosť meničov prevodov. Jazda na bicykli s opotrebovanou reťazou tiež značne urýchľuje opot-rebovanie pastorkov a prevodníkov. Výmena týchto článkov je pomerne drahé v porovnaní s cenou novej reťaze. Preto sa odporúča pravidelne kontrolovať stav reťaze.

Nowoczesnerowerymogąposiadaćdo30biegów.Korzystanieztrybów,którezakładająbardzoskośnyprzebiegłańcucha,zmniejszaefektywnośćnapęduiprzyspieszazużyciełańcucha.Niekorzystnyprze-bieg łańcuchamamiejscewówczas, gdy najmniejsza zębatka przednia jestwykorzystywana z jedną zdwóchlubtrzechnajbardziejskrajnychzewnętrznych(najmniejszych)zębatektylnychlubgdynaj-większazębatkaprzedniajestwykorzystywanazjednąznajbardziejskrajnychwewnętrznych(najwięk-szych)zębatektylnych. Regulacjaprzerzutek-PrzerzutkatylnaNaciągnij linkę przerzutki przekręcając śrubę regula-cyjną, przez którą przechodzi ona do dźwigni zmianybiegówlubprzerzutki.Po napięciu cięgna przerzutki sprawdź, czy łańcuchswobodniewchodzinakolejnąwiększązębatkę tylną.Wtymcelumusiszpokręcićkorbąrękąlubwybraćsięnaprzejażdżkęrowerem.Jeżeliłańcuchbeztruduwchodzinakolejnąwiększązę-batkętylną,sprawdź,czyprzechodzirównieżswobod-nienamałetrybyprzyzmianiebiegunawyższy.Niewy-kluczone,żebędzieszmusiałwykonaćkilkapróbprzedwłaściwymwyregulowaniemprzerzutki.Jeżeliłańcuchwykazujetendencjędospadaniazzęba-tek,będzieszmusiałograniczyćzakresywychylaniasięprzerzutki poprzezprzekręcenie śrubograniczającychoznaczonychliterami„H”i„L”. PrzedniaprzerzutkaRegulacja zakresu wychylania się przedniej przerzut-ki wymaga dużego doświadczenia. Zakres, w którymprzednia przerzutka utrzymuje łańcuch na przednimkolezębatymbezdotykania łańcucha, jestbardzonie-wielki. Często lepiej jest pozwolić na to, by łańcuchciągnął się nieco na przerzutce, niż ryzykować jegozsunięciezzębatki,cospowodowałobychwilowąutratęnapędu.Jeżeliłańcuchwykazujetendencjędospadaniazzębatek,należyograniczyćzakresywychylaniasięprzerzutkiwtensamsposób,wjakidokonałeśtegowprzypadkutylnejprzerzutki.Takjaktomiałomiejscewprzypadkutylnejprzerzutki,linkaprzedniejprzerzutkipodlegarozciągnięciu,coograniczaprecyzjęzmianybiegów.Wraziepotrzebynaprężelastycznynaciąglinkiprzekręcającśru-bęregulacyjną,któraznajdujesięnadolnejrurzeramylubnapancerzu.

KonserwacjałańcuchaNadalaktualnajeststaraprawda,żeprzyjemnajazdęgwarantujewłaściwesmarowanie.Liczysięnieilość,aleraczejrównomiernerozprowadzenieiregularnestosowanieoliwkidołańcucharowerowego.Odczasudoczasunaoliwionąściereczkąusuwajzabrudzenieiolejzłańcucha.Niemapotrzebystosowa-niaspecjalnychodtłuszczaczyjeśliłańcuchniejestnadmierniezabrudzony.Pomożliwienajdokładniej-szymoczyszczeniułańcuchanałóżnaogniwałańcuchaoliwędołańcucha,wosklubsmar.Wcelunaoliwieniałańcuchaskroprolkikręcącprzytymkorbą.Następnieprzejedźkilkadługościłańcu-chaipozostawłańcuchnakilkaminut,takabyoliwamogłasięrozprowadzić.Nakoniecusuńszmatkąnadmiaroliwylubsmaru,takbyniechlapałnaokołowczasiejazdy. ZużyciełańcuchaChociażłańcuchjestjednymzezużywającychsiękomponentówroweru,możnanakilkasposobówwpły-


Výmenu reťaze treba prenechať odborníkovi, pretože nie všetky reťaze majú teraz uzáver. Namiesto toho sa vyznačujú rovnorodou konštrukciou a vyžadujú požiť špeciálny nástroj na zopnutie.

Kolesa a plášte - dôležité informácie o funkč-nosti a údržbeKoleso sa skladá z náboja, špic a ráfika. Plášť je nasadený na ráfiku a obaľuje dušu. Dno ráfika je vybavené izolačnou páskou chrániacou citlivú dušu pred maticami špíc kolesa a vnútornými hranami ráfika, ktoré sú často veľmi ostré. Kolesa sú vystave-né značnému namáhaniu spôsobenú jednak hmot-nosťou jazdca a jeho batožiny, jednak nerovnosťami povrchu ciest alebo terénu. Kontrolujte kolesa pra-videlne po každej jazde. Zriedkavo je nutné špice doťahovať. Plášte, duše, ráfikové pásky, ventily a husteniePlášte zabezpečujú trenia, potrebné pre pohyb bi-cykla dopredu po jazdnom povrchu. Zároveň by mali vytvárať minimálne valivé trenie a zvyšovať pohodlie cyklistu absorbovaním menších nárazov. Vhodnosť plášťa na jednotlivé cestné povrchy alebo pre jazdu v teréne je predurčená jeho vnútornou štruktúrou, označovanou ako kostra, ako aj typom profilu plášťa.Ak chcete vymeniť plášť na nový, musíte poznať roz-mery starého. Rozmery sú uvedené na boku plášťa. K dispozícii sú dve označenia, z ktorých presnejšie používa milimetre. Sled čísiel 37-622 znamená, že plášť pri plnom nahustení má šírku 37 mm a vnú-torný priemer dĺžku 622 mm. Ďalšie onačenie tohto plášťa je 28” x 1 5/8” x 13/”. Plášte musia byť na-hustené na správny tlak, aby mohli správne fungo-vať.

Správne nahustené pneumatiky sú tiež odolnejšie voči defektu. Nesprávne nahustená duša sa môže ľahko dostať medzi plášť a ráfik pri náraze na vysoký obrubník, čo môže viesť k jej prasknutiu . Doporučený výrobcom tlak vzduchu je uvedený na pneumatike, alebo na typovom štítku. Nižšia hodnota tlaku z dvoch tlakových údajov udáva hodnotu na lepšie tlmenie nárazov, a je preto ideálna pre jazdu v teréne mimo ciest. Valivý odpor sa znižuje s rastom tlaku v pneumatike, ale zároveň znižuje jazdné pohodlie. Vysoký tlak v pneumatikách je preto najvhodnejší pre jazdu po asfaltových vozovkách. Ďalšie zvyšovanie tlaku neprispieva k zníženiu trenia, a len zvyšuje tvrdosť pneumatík. Plášť a ráfik by sami o sebe neboli schopné zadržať stlačený vzduch. Preto na zadrža-nie tlaku vzduchu musí byť do vnútra plášťa vložená duša. Dušu sa hustí cez ventil.

Upevňovanie kolies: matice alebo rýchloupínakyKolesá sú pripojené k rámu pri osi náboja. Každá osa je pevne upnutá v hákoch rámy pomocou šesťhranných matíc alebo rýchloupínakov.Na uťahovanie a povoľovanie matíc na skrutkách upevňujúcich kolesa obyčajne je potrebný 15 mm kľúč. Výbava bicykla týmto kľúčom počas každej rekreačnej jazdy je povinná, pretože jeho

waćnadługośćjegoeksploatacji.Upewnijsię,żełańcuchjestregularnieoliwiony,zwłaszczapojeździewdeszczu.Starajsiękorzystaćzprzełożeń,którepozwalająnamniejwięcejprostyprzebiegłańcucha.Wyróbwsobienawykszybkiegopedałowania.Starajsięniejeździćpoddużymobciążeniemłańcucha.Łańcuchybiegnącepoprzerzutkachzużywająsiępoprzebyciuokołotysiącadotrzechtysięcykilome-trówlubmniejwprzypadkunieprawidłowejeksploatacjiikonserwacji.Bardzowyciągniętełańcuchyzakłócajądziałanieprzerzutki.Jazdanarowerzezezużytymłańcuchemwznaczącysposóbprzyspieszatakżezużyciezębatektylnychiprzednich.Wymianatychkomponentówjestdośćkosztownawporównaniuzkosztemzakupunowegołańcucha.Zalecasięzatemokresowesprawdzaniestanułańcucha.Wymianęłańcuchanależypozostawićfachowcowi,ponieważniewszystkiełańcuchyposiadająobecniezapinkę.Zamiasttegocharakteryzująsięjednorodnąkonstrukcjąiwymagajązastosowaniaspecjalnegonarzędziaprzyzapinaniu.

Kołaiopony-ważneinformacjenatemateksploatacji,utrzymaniaikonserwacjiKołoskładasięzpiasty,szprychiobręczy.Oponajestzakładananaobręcziotaczadętkę.Wzdłużśrodkaobręczybiegnie taśmaizolacyjnazabezpieczającadelikatnądętkęprzednyplami ikrawędziamiśrod-kaobręczy,któreczęstobywająostre.Podciężaremrowerzystyijegobagażu,jakrównieżzasprawąwyboistych nawierzchni dróg lub terenu, koła podle-gają znacznemunaciskowi.Sprawdzaj koła regularniepokażdejjeździe.Dokręcenieszprychjestkoniecznewnielicznychprzypadkach.

Opony,dętki,taśmaizolacyjna,zawory,ciśnieniewoponachOponyzapewniajątarciepotrzebnedoprzemieszczaniarowerudoprzodupookreślonejnawierzchni.Równo-cześniepowinnyonegenerowaćminimalnetarcietocze-niaizwiększaćpoczuciekomforturowerzystypoprzeztłumienieniewielkichwstrząsów.Przydatnośćoponydojazdyponawierzchniachdrogowychlubwterenieokre-ślajejwewnętrznastruktura,zwanarównieższkieletem,jakrównieżrodzajposiadanegoprofilubieżnika.Jeżeli chcesz wymienić oponę na nową, musisz znaćwymiarystarej.Sąonepodanenabokuopony.Istniejądwaoznaczenia,zktórychprecyzyjniejszeopartejestnamilimetrach.Sekwencjanumerów37-622oznacza,żenapompowanadooporuoponamaszero-kość37mmiwewnętrznąśrednicęodługości622mm.Pozostałeoznaczeniedlatejoponybrzmi28” x15/8”x13/8”.Oponymuszązostaćnapompowane,ażdouzyskaniawłaściwegociśnieniapowietrza,abymogłyprawidłowopracować.Właściwienapompowaneoponysąrównieżbardziejodpornenaprzebicie.Niedostatecznienapompowa-nadętkamożezłatwościądostaćsięmiędzyoponę,aobręczprzynajechaniunawysokikrawężnikcomożespowodowaćjejprzebicie.Zalecaneprzezproducentaciśnienieoponjestpodawanenabokuoponylubnaetykiecieokreślającejjejtyp.Niższazdwóchspecyfikacjiciśnieniazapewnialepsząamortyzację,azatemjestoptymalnadojazdywterenie.Opórtoczeniazmniejszasięwrazzewzrostemciśnieniawoponie,alerównocześniespadakomfort jazdy.Stądwysokie ciśnieniewoponach jest najbardziej odpowiedniedo jazdypodrogachasfaltowych.Dalszezwiększanieciśnienianieprzyczyniasiędozmniejszeniatarcia,ajedyniesprawia,żeoponajesttwardsza.Samaoponazobręcząniezapobiegnieuchodzeniupowietrza.Dlategowceluutrzymaniaciśnieniapowietrzawewnątrzoponynależyumieścićdętkę.Dętkępompujesięprzezzawór.


nedostatok značne sťaží lepenie deravej duše alebo jej výmenu.Rýchloupínaky nevyžadujú vôbec žiadne nástroje. Jednoducho stačí uvoľniť páku, a v prípade nutnosti sa vyskrutkuje o niekoľko otočení a vyberie sa koleso.Predné koleso je zvyčajne zaistené dodatočnými úchytmi proti vypadnutie, ktoré zabráňujú kole-su, aby úplne nevypadlo pri uvoľnení rýchloupináku alebo matíc.

Oprava deravej dušeDefekty sa môžu prihodiť každému cyklistovi. Pokiaľ máte nevyhnutné náradie na výmenu pláš-ťov a duší a náhradné duše alebo súpravu na opravu defektov, nemusí to znamenať koniec vašej cesty na bicykli. V prípade kolesa s rýchloupinákmi potrebujete dve plastové páčky na demontáž plášťa a pumpu. Pokiaľ sú vaše kolesá sú upevnené maticami, budete tiež potrebovať vhodný kľúč na demontáž kolesa. Demontáž koliesAk je váš bicykel vybavený V- brzdami, musíte najprv uvoľniť brzdové lanko od brzdových čeľustí. Jednou rukou pevne uchopte bicykel a stlačte brzdové čeľušte proti sebe. V tejto polohe by ste nemali mať žiaden problém s odpojením vonkajšieho lanka.Ak máte cestné čeľusťové brzdy, uvoľníte páčku rýchloupináku pri brzde (Shimano, SRAM), ale-bo posuňte poistný kolík na kombinovanej brzdovej a riadiacej páčke (Ergopower) na riadidle (Campagnolo).V prípade vnútorných prehadzovačov (v náboji), treba dodatočne odskrutkovať rameno pedálovej brzdy, ktoré upevňuje zadnú nápravu k rámu.Pokiaľ máte kotúčové brzdy, mali by ste v prvom rade skontrolovať presnú polohu brzdových do-štičiek, t.j. ukazovatele opotrebovania. Týmito sú kovové výstupky v tvare ucha alebo nošteka. Vďaka tomu neskoršie určite, či je brzdová doštička vo svojej správnej polohe. Prečítajte pokyny výrobcu bŕzd. Ak máte bicykel so zadným meničom prevodov (prehadzovač), mali by ste pred demontážou zadného kolesa mali by ste najskôr presunúť reťaz na najmenší pastorok. Vďaka tomu prehadzovač sa presunie smerom von, kde nebráni vybratiu kolesa.

Otáčajte maticu skrutky kolesa v protismere hodi-nových ručičiek alebo otvorte páčku rýchloupínacej objímky podľa vyššie uvedeného popisu. Ak nie ste schopní demontovať predné koleso po uvoľne-ní páčky alebo povolením matice, pravdepodobne je držané na mieste záchytkami proti vypadnutiu. Tieto vypadajú ako výstupky, ktoré vyčnievajú do výrezov alebo ako kovové záchytky, ktoré zapadajú do vybraní výrezov. V každom prípade len uvoľ-nite niekoľkými otočeniami nastavovacou maticou rýchloupínaku a vysuňte koleso z úchytky von. De-montáž zadného kolesa bude jednoduchšia, keď po-tiahnete menič prevodov trošku dozadu. Nadvihnite bicykel trochu nad zem a udrite slabo rukou koleso tak, aby vypadlo von. Demontáž pneumatík Vyskrutkujte čiapočku ventila a upevňovaciu maticu ventilu a dušu úplne vypustite. Stlačte plášťa zo strán smerom do stredu ráfika. Plášť sa bude skladať ľah-šie, pokiaľ to spravíte po celom obvode.

Mocowaniekół:naśrubachlubzaciskachKołasąmocowanedoramyosiamipiasty.Każdaośjestmocnozaciśniętawhakachramyzapomocąnakręteksześciokątnychlubzacisku.Dokręcenielubpoluzowanienakrętekśrubmocującychkołazazwyczajwymagaużyciaklucza15mm.Posiadanietegokluczapodczaskażdejwycieczkirowerowejjestobowiązkowe,gdyżjegobrakznacznieutrudniłatanieprzebitejdętkilubjejwymianę.Zaciskiniewymagająwogóleużycianarzędzi.Wystarczyzwolnićdźwignię,wraziekoniecznościod-kręcićjąokilkaobrotówizdjąćkoło.Przedniekołojestzazwyczajdodatkowozabezpieczonezapomocązaczepównaprzednimwidelcuzapo-biegającychcałkowitemuwypadnięciuwprzypadkupoluzowaniasięzaciskulubnakrętek. NaprawaprzebitejdętkiKażdyrowerzystamoże„złapaćgumę”.Oilemamyprzysobiepotrzebnenarzędziadowymianyoponidętekorazzapasowądętkęlubzestawdołataniadziur,przebitadętkaniemusioznaczaćkońcawyciecz-ki.Wprzypadku rowerówwyposażonychwzaciskipotrzebujemy jeszcze tylkodwóchplastikowychłyżekdościąganiaoponipompki.JeżeliTwojekołasąmocowanenanakrętkach,potrzebujesz równieżodpo-wiedniegokluczadozdjęciakoła. ZdejmowaniekółJeżeliTwójrowerjestwyposażonywhamulcetypuV,musisz najpierwuwolnić linkęhamulcową z ramieniahamulca.Wtymcelujednąrękąchwyćkołowkładającpalcemiędzyszprychyiściśnijklockihamulcowewrazzramionamihamulca.Wtympołożeniuniepowinieneśmiećtrudnościzwypięciemlinkizewnętrznej.Jeżeliposiadaszwyścigowehamulceszczękowe,otwórzzacisk przy hamulcu (Shimano, SRAM) lub uwolnijsworzeńznajdującysięwkorpusiepołączonejdźwignizmianybiegów ihamulca (Ergopower)nakierownicy(Campagnolo). Wprzypadkuprzerzutekwewnętrznych(wpiaście)należydodatkowoodkręcićramięhamulcanożnegomo-cującetylnąośdoramy. Jeżeli posiadasz hamulce tarczowe, powinieneś wpierwszym rzędzie sprawdzić dokładne ułożenie okła-dzinhamulców, tj.wskaźnikizużycia.Są tometalowewypustkiwkształcieuchalubnoska.Wtensposóbbę-dziesz późniejmógł stwierdzić, czyokładzinahamulcanadal znajduje sięwewłaściwympołożeniu.Zapoznajsięzinstrukcjąobsługiproducentahamulców. JeżeliTwójrowerwyposażonyjestwprzerzutkę,przedzdjęciemtylnegokołapowinieneśprzerzucićłańcuchnanajmniejszytrybkasety.Dziękitemuprzerzutkatylnazostanieprzesuniętadoskrajnegoze-wnętrznegopołożenia,gdzieniebędziesprawiaćkłopotuprzyzdejmowaniukoła. Przekręćnakrętkękoławkierunkuprzeciwnymdoruchuwskazówekzegaralubotwórzdźwignięzaciskuwsposóbopisanywyżej.Jeżeliniejesteśwstaniezdjąćprzedniegokołapozwolnieniudźwignilubodkręceniunakrętki,prawdopodobniekołotrzymająwmiejscuzaczepyhakówwidelcaramy.Sątowystająceelementywcinającesięwhakiramylubmetalowezaczepynałożonenawgłębieniahakówramy.Wkażdymprzypadkuwystarczyodkręcićśrubęregulacyjnązaciskuokilkaobrotówizsunąćkołoprzezzaczep.Zdjęcietylnegokołabędzieprostsze,jeśliodciągniemyniecoprzerzutkędotyłu.Unieśćtrochęrowernadziemiąiuderzkołolekkoręką,żebysamowypadło.


Na demontáž plášťa nasaďte umelohmotnú montážnu páčku v blízkosti ventila a odtlačte plášť v tomto mieste od ráfika. Držte pevne páčku v tejto polohe. Založte druhú montážnu páčku medzi ráfik a plášť v mieste vzdialenom asi 10 cm od prvej montážnej páčky a stiahnite túto časť plášťa páčkou cez hranu ráfika.Po stiahnutí časti plášťa cez okraj ráfika by za normálnych okolností malo byť možné stiahnuť celý plášť na jednu stranu pohybom montážnej páčky okolo celého obvodu. Teraz môžete dušu vybrať. Dbajte na to, aby sa pritom ventil nezachytil, pretože sa tým môže duša poškodiť.Po vyhrnutí časti plášťa cez okraj ráfika obyčajne mali by ste byť v stave vytiahnuť celú pneumatiky z ráfiku jednou rukou, pohybujúc montpákou po obvode ráfika.

Teraz môžete vytiahnuť dušu. Dávajte pozor, aby sa ventil nezasekol, lebo môžete poškodiť dušu. Opravte defekt podľa inštrukcií výrobcu súpravy na opravu duší.Po stiahnutí plášťa by ste mali skontrolovať aj ráfi-kový pásik. Pásik by mal ležať presne na dne ráfika a pokrývať všetky koncovky špíc kolesa a nemal by byť nikde prekrútený alebo potrhaný. V prípade ráfikov s dvojitým dnom – známych tiež ako dvojkomorové ráfiky – musí pásik pokrývať celé dno ráfika, pričom by však jeho šírka nemala prečnievať na boky ráfika.Ráfikové pásiky na tento typ ráfika by mali byť vyro-bené iba z textilu alebo trvanlivej umelej hmoty. Ak si nie ste istí, ktorý druh ráfikového pásika použiť, obráťte sa na vášho predajcu bicyklov.Ak je to nutné, môžete demontovať celý plášť zobu-tím druhej päťky z ráfika. Nasadenie plášťa Pri zakladaní plášťa dbajte na to, aby sa do pláš-ťa nedostali cudzie predmety, špina alebo piesok a aby ste nepoškodili dušu. Nasaďte jednu stranu pláš-ťa na ráfik. Pomocou palcov zatlačte plášť cez okraj ráfika po celom obvode. Malo by to byť možné bez použitia nástrojov, bez ohľadu na typ plášťa. Prestrč-te ventil duše otvorom v ráfiku. Nahustite trochu dušu a zatlačte ju do plášťa po celej

jej dĺžke. Dbajte na to, aby duša nebola v plášti pretočená. Na dokončenie nasadenia plášťa začnite v bode oproti ventilu. Obidvomi palcami zatlačte druhú stranu plášťa cez okraj ráfika, ako najviac je to možné. Dbajte na to, aby sa duša nepricvikla medzi plášťom a ráfikom. Zatlačte plášť do ráfika, pričom postupujte symetricky z oboch strán smerom k ventilu. Nakoniec budete musieť stiahnuť plášť silno smerom dole, aby už nasadená časť plášťa skĺzla do najhlbšej časti dna ráfika. Značne to uľahčí prácu na posledných centimetroch. Znovu skontrolujte, či duša leží správne vo vnútri plášťa a palcami zatlačte poslednú časť plášťa cez okraj ráfika. Pokiaľ sa to nedá, budete musieť použiť montážne páčky.Zatlačte ventil hlboko do plášťa, aby sa duša nezachytila medzi ráfik a pätky plášťa. Stojí ventil rovno? Pokiaľ nie, demontujte znovu jednu stranu plášťa a upravte polohu duše. Aby sa duša ne-pricvikla medzi ráfikom a pätkou plášťa, nahustite trochu pneumatiku a potom s ňou pohybujte sem a tam medzi bokmi ráfika. Pritom môžete tiež skontrolovať, či sa neposunul ráfikový pásik. Nafúkajte dušu na potrebný tlak. Maximálny tlak je uvedený na boku plášťa.

Zdejmowanieopon Odkręćzatyczkęinakrętkęmocującązaworuidokońcaspuśćpowietrzezdętki.Naciśnijbokioponykuśrodkowiobręczy.PowtórzenietejczynnościpocałymobwodziekołaułatwiCizdjęcieopony.Wsuńplastikowąłyżkędooponwzdłużdrutówki(brzeguopony)bliskozaworuiwywińoponęzob-ręczy.Trzymajłyżkęsztywnowtympołożeniu.Następniewsuńdrugąłyżkęmiędzyobręczioponęwmiejscuoddalonymookoło10cmodpierwszejłyżkiiwywińkolejnyodcinekdrutówkipozakrawędźobręczy.Powywinięciuczęścidrutówkipozakrawędźobręczypowinieneśzazwyczajbyćwstaniewysunąćcałąoponęzobręczyzjednejstronyprzesuwającłyżkępoobwodziekoła.Terazmożeszwyciągnąćdętkę.Uważaj,żebyzawórsięniezakleszczył,bowtensposóbmożnauszko-dzićdętkę.Załatajdziuręzgodniezewskazówkamiproducentazestawudołataniadziurwdętkach.Jeżelizdjąłeśkoło,sprawdźpołożenietaśmyizolacyjnej.Powinnaonabiecprzezśrodekobręczy,zakry-waćwszystkienypleiniepowinnabyćwżadnymmiejscuporwanaaniukruszona.Wprzypadkuobręczyzpodwójnąścianką-zwanychobręczamidwukomorowymi-taśmamusipokrywaćcałyśrodekobręczy,aleniepowinnabyćnatyleszeroka,abynachodzićnaprogiobręczy.Taśmyizolacyjnedotegotypuobręczypowinnybyćwykonanewyłączniezmateriałulubtrwałegopla-stiku.Zapytajsprzedawcę,jeżeliniemaszpewnościcodotego,jakirodzajtaśmyizolacyjnejpowinieneśzastosować.Wraziepotrzebymożeszzdjąćcałąoponęwyciągającdrugądrutówkęzobręczy. Zakładanieopon Zakładającoponęupewnijsię,żedojejśrodkaniedostałosiężadneobceciałotakiejakbłotoczypiasekorazżenieuszkodziłeśdętki.Wsuńjednądrutówkę(brzegopony)wobręcz.Posługującsiękciu-kami,wciśnijjąprzezkrawędźobręczynacałymobwodziekoła.Powinieneśwkażdymprzypadkupo-radzićsobiebezużycianarzędzi,niezależnieodrodzajuopony.Wsuńzawórdętkiwotwórwobręczy.Lekkonapompujdętkę,ażprzybierzeokrągłykształtiwepchnijjądośrodkaoponynacałejdługości.Upewnijsię,żedętkaniezawinęłasięwewnątrzopony.Abyzakończyćzakładanieopony,zacznijwci-skaćjąwobręczwmiejscupołożonympoprzeciwnejstronieodzaworu.Posługującsiękciukamiwciśnijdrugądrutówkęprzezkrawędźobręczytakdaleko,jakCisiętylkouda.Upewnijsię,żedętkaniezostała„uszczypnięta”aniwciśniętamiędzyoponęiobręcz.Możesztemuzapobiecprzyciskającdętkępalcemdośrodkaoponywtrakciezakładaniaoponynakoło.Wciskaj oponęna obręcz zbliżając się do zaworu symetrycznie z dwóch stron.Podkoniec będzieszmusiałmocnociągnąćoponęwdół,takbyjużzałożonaczęśćwsunęłasięmożliwienajgłębiejwśrodekobręczy.ToznacznieułatwiCizadanienaostatnichcentymetrach.Sprawdźpowtórnie,czydętkależydobrzewewnątrzoponyipoduszkamikciukówwciśnijostatniodci-nekoponyprzezkrawędźobręczy.JeżeliCisiętonieuda,będziezmuszonyskorzystaćzłyżekdoopon.Upewnijsię,żetępekońcełyżekskierowanesąkudętceorazżedętkaniezostałauszkodzona.Wciśnijzawórgłębokowoponę,takbydętkaniedostałasięmiędzyobręczadrutówkę.Czyzawórwystajeprostopadledoobręczy?Jeżelitakniejest,ponowniewywińjedenbrzegoponyizmieńpołożeniedętki.Abymiećpewność,żedętkaniezostała„uszczypnięta”międzyobręcząadru-tówką,napompujjąlekko,anastępnieporuszajoponąnabokitamizpowrotemmiędzybokamiobrę-czy.Wtrakciewykonywaniatejczynnościmożeszrównieżsprawdzić,czytaśmaizolacyjnaniezostałaprzesunięta.Napompujdętkędożądanegociśnienia.Maksymalneciśnienieoponyjestpodanenajejboku.Sprawdź, czy opona jest prawidłowoosadzona, kierując się linią na obwodzie oponypoprowadzonątużnadkrawędziąobręczy.Odległośćpomiędzyliniąakrawędziąobręczypowinnabyćstałanacałymobwodzieopony.


Skontrolujte, či je plášť správne nasadený. Pritom sa riaďte čiarou na obvode plášťa, ktorá je tesne nad okrajom ráfika. Medzera medzi čiarou a okrajom ráfika by mala byť rovnaká po celom obvode plášťa. Montáž kolesa Pri montáži kolesa je postup opačný ako pri jeho demontáži. Presvedčte sa, či je koleso uložené v zárezoch a či je správne vycentrované medzi ramenami vidlice alebo zadnou stavbou.Presvedčte sa, či sú rýchloupináky a úchytky proti vypadnutiu správne usadené. Ak máte V brzdy, presvedčte sa, či ste znovu pripojili brzdové lanko! Ak máte cestné čeľusťové brzdy, uzavrite páčku rýchloupináku na brzde (Shimano, SRAM), alebo vráťte kolík na brzdovej páčke späť do pôvodnej polohy (Campagnolo).Pokiaľ máte kotúčové brzdy, skontrolujte, či sú brzdové doštičky správne uložené v brzdovej čeľus-ti. Skontrolujte súbežnosť medzery medzi oštičkami a polohu indikátora opotrebovania. Uistite sa, či je pri stlačení brzdovej páčky brzdový kotúč skutočne zovretý brzdovými doštičkami.Po montáži kolesa a dotiahnutí rýchloupínacích nábojov stlačte brzdovú páčku a koleso potom roztočte. Kotúčová brzda nesmie čeľusť ťahať ani drhnúť o doštičky V prípade vnútorných prevodov na náboji, overte, či všetky súčasti sú správne nainštalované. Napnite reťaz pred utiahnutím upínacích matíc ťahaním kolesa dozadu. Nemali by ste byť schop-ní natiahnuť reťaz viac ako dva centimetre hore a dolu. V každom prípade reťaz nesmie voľne visieť! Pripojte späť rameno protišlapnej pedálovej brzdy k rámu. Ak je váš bicykel vybavený kotú-čovými brzdami, uistite sa, že brzdové doštičky sú riadne usadené v brzdovej čeľusti. Môžete sa o tom presvedčiť, keď porovnáte vzdialenosť medzi doštičkami, ako aj kontrolou správnej polohy ukazovateľa opotrebovania. Uistite sa, že ste vtlačili brzdový kotúč medzi platničky.Po montáži kolesa a dotiahnutí upínacích matíc zatiahnite brzdovú páku a potom točte kolesom. Brzdový kotúč sa v zásade nesmie otierať o brzdový spínač alebo brzdové platničky.

Odpružené vidlice – dôležité informácie o funkčnosti, oprave a údržbeOdpružené vidlice. Väčšina horských bicyklov a niektoré trekingové a krosové bicykle sú vybavené odpruženou vidlicou, ktorá umožňuje bezpečnejšie ovládanie bicykla na nerovnom povrchu. Výrazne znižuje namáhanie nielen jazdca, ale tiež bicykla, ktoré je spôsobené mechanickými nárazmi počas jazdy. Ako náhle predné koleso dostane náraz, spodné trubky vidlice sú tlačené dohora. Nastavenie a údržba. Správna funkčnosť vid-lice je možná až po jej nastavení vzhľadom k hmot-nosti jazdca a účelu jazdy. Prvé nastavenie vyžaduje len málo práce – pokiaľ použijete jednoduchú po-môcku. Pred tým, než začnete vidlicu nastavovať, tlmenie a pruženie musí byť uvedené do najnižšej polohy.Založte na hornú trubku vidlice plastový sťahovací pásik tak, aby sa mohol po trubke ľahko posúvať. Po-suňte ho do najnižšej polohy. Pásik vám ukáže pono-renie vidlice zaťaženého bicykla.Pokiaľ to nie je možné kvôli nedostatku miesta, po-stupujte nasledovne: požiadajte inú osobu, aby vám

Zakładaniekół Wceluzałożeniakołazastosujodwrotnąproceduręniżwprzypadkuzdejmowaniakoła.Upewnijsię,żekołojestprawidłowoosadzonewhakachramyidokładniewypośrodko-wanemiędzyramionamiwidelcalubramionamigórnymiiramionamidolnymiwidełektylnych.Upewnijsię,żezaciskizaczepyhakówramysąprawidłowoosadzone.JeżeliTwój rower jestwyposażonywhamulce typuV,pamiętajo tym,żebyniezwłocznieponowniezapiąćlinkęhamulcową!Jeżeliposiadaszwyścigowehamulceszczękowe,zamknijzaciskprzyhamulcu(Shimano,SRAM)lubwsuńzpowrotemsworzeńznajdującysięwkorpusiepołączonejdźwignizmianybiegówihamulcanakierownicy(Campagnolo).Wprzypadkuprzerzutekwewnętrznych(wpiaście)sprawdź,czywszystkiekomponentyzostałyprawi-dłowozałożone.Naprężłańcuchprzeddokręceniemnakrętekmocującychkółodciągająckołodotyłu.Niepowinieneśbyćwstanieporuszyćłańcuchaowięcejniżdwacentymetrywgóręiwdół.Wżadnymraziełańcuchniepowinienzwisać!Zpowrotemprzymocujramięhamulcanożnegodoramy.JeżeliTwójrowerjestwyposażonywhamulcetarczowe,sprawdź,czyokładzinyhamulcowesąosadzoneprawidłowowszczęcehamulca.Możeszsięotymprzekonaćporównującodległościmiędzyokładzinamiorazsprawdzającwłaściwepołożeniewskaźnikaichzużycia.Upewnijsię,żewcisnąłeśtarczęhamulcamiędzyokładziny.Pozałożeniukołaizaciśnięciuzaciskówpociągnijzadźwignięhamulca,anastępniezakręćkołem.Tar-czahamulcowaniepowinnawzasadzieocieraćsięozaciskhamulcaaniookładzinyhamulcowe. Widelceamortyzowane.Większość rowerówgórskich iniektóre rowery trekkingowe i crossowesąwyposażonewwidelceamortyzowane.TenkomponentzapewniaCiwiększąkontrolęnadrowerempodczasjazdywterenielubponierównychnawierzchniachdróg.Wznaczącymzakresieograniczanie-wygodęrowerzystyiroweruspowodowanąwstrząsamimechanicznymi.Kiedyprzedniekotootrzymujebodziec,dolnegoleniewidelcaidąwgórę. RegulacjaikonserwacjaWceluzapewnieniaoptymalnejpracywidelcamusionbyćdostosowanydowagirowerzystyiprzezna-czenia.Dostosowaniewidelcadowłasnychpotrzebprzedpierwszymużyciemwymaganiewielkiegonakładusił,jeżeliuciekniemysiędoprostejmetody.Przedrozpoczęciemregulacjiwidelcanaprężeniewstępnesprężynyoraztłumieniepowinnybyćnamożliwienajniższympoziomie.Nasuńzaciśniętyplastikowypasekzacisklinkinagórnymgoleniuwidelca, takbyśmógłz łatwościąunieśćjąwzdłużrury.Jeżeliniejesteśwstanieumieścićpaskazaciskulinkinagórnymgoleniuwidelcazuwaginazbytmałeugięciewidelcalubzbytdużenaprężeniesprężynywidelcalubzbytdużeciśnieniewkomorzewidelca,poprośpomocnikaozmierzenieodległościodgórnejkrawędzikoronywidelcadoziemidlaobciążonegoinieobciążonegoroweru.Mówiącwskrócie-gdywsiądziesznarower,widelecpowinienugiąćsięookoło10do25%swegocałkowitego skoku. Jeżeli tak nie jest, należy zmienićwstępnenaprężeniesprężyny.Przejedźroweremporóżnychrodzajachnawierzchni,anastępnieprzyjrzyjsię,jakiprocentskokuwidelcazo-stałwykorzystany.Jeżelizacisklinkiprzesunąłsiętylkookilkamilimetrów,Twójwidelecjestzbytsztywnylubjestwnimzbytwysokieciśnienie.Sprawdź,czywstęp-nenaprężenie sprężyny jest na najniższymmożliwympoziomie,ajeślitak,tozlećwymianęsprężyn.Jeżeli plastikowy pasek zaciskowy linki przesunął się


zmerala vzdialenosť hornej hrany korunky vidlice od zeme – najskôr bez zaťaženého bicykla a potom si sadnite na sedlo.Všeobecne sa dá povedať, že pri zaťažení bicykla jazdcom by vidlica mala poklesnúť asi o 10 až 25% z udávaného celkového zdvihu. Pokiaľ tento prípad nenastane, musíte zmeniť predpätie pruženia.Prevezte sa na bicykli po rôznom povrchu a pozrite sa, v akom rozsahu vidlica pracuje. Pokiaľ sa sťahovací pásik posunul iba o pár milimetrov, vidlica je príliš tuhá alebo nafúkaná. Skontrolujte, či je počiatočné napätie pružiny v najnižšej polohe. Pokiaľ áno, nechajte pružinu vymeniť.Ak sa sťahovací pásik posunul po celom zdvihu alebo na konci pohybu vidlice počujete náraz, potom je pružina príliš pružná (flexibilná). Nastavte predpätie alebo vidlicu dofúkajte. Ak to ne-pomôže, musíte nechať (oceľovú) pružinu v odbornom servise vymeniť.Po nastavení pruženia môžete začať optimalizovať tlmenie podľa vlastných potrieb. Otočte skrut-kou o štvrť alebo pol otáčky a sledujte rýchlosť odozvy vidlice. Nedostatočné tlmenie spôsobí, že odpruženie je príliš silné a máte pocit, že sa vás bicykel pokúša „vyhodiť“. Čím viac uzatvárate mechanizmus tlmenia, tým pomalšie pružina reaguje a tlmenie sa stáva mäkším.Nadmerné tlmenie spôsobí, že sa vidlica pri sérii nárazov prepadá, pretože je spätné tlmenie príliš pomalé.Údržba odpruženej vidliceOdpružené vidlice sú veľmi zložité zariadenia a vyžadujú si značnú starostlivosť a zodpovedajúcu údržbu. Tento fakt vedie zvyčajne k tomu, že takmer všetci výrobcovia odpružených vidlíc si zria-ďujú servisné strediská, kde si môžu zákaznícinechať svoju vidlicu skontrolovať a opraviť.Na údržbu odpruženej vidlice je dôležitý nasledujúci pracovný postup: Nezáleží na tom, aký typ odpruženej vidlice máte, ale vždy udržujte klzné plochy horných trubiek vidlice úplne čisté. Po každej jazde utrite vidlicu mäkkou navlhčenou špongiou. Po umytí horského bicykla nastriekajte na horné trubky vidlice trošku špeciálneho oleja alebo ich jemne potrite hydraulickým olejom.Pokiaľ je vaša vidlica vybavená elastomérom, ste upozornení na pravidelné čistenie a mazanie týchto syntetických pružín. Na tento účel používajte iba mazacie prípravky bez živice, ktoré ne-podporujú koróziu. Niektorí výrobcovia poskytujú špeciálne mazacie prostriedky určené práve na údržbu vidlice. Dbajte na doporučenia výrobcu. Pri vidliciach so vzduchovým pružením je nutné pravidelne kontrolovať tlak vzduchu, ktorý časom klesá.

Celoodpružený bicykel (zadný tlmič)Celoodpružené bicykle sú vybavené nielen prednou odpruženou vidlicou, ale tiež pohyblivou zadnou stavbou, ktorá vďaka zadnému tlmiču pruží a tlmí nárazy. Nárazy obvykle absorbuje oceľová pružina alebo vzduchové pruženie, tlmenie je obyčajne rea-lizované olejom. NastaveniePred tým, než bicykel obdržíte, je nejakým spôso-bom nastavený, bolo zvolené pruženie alebo nasta-vený tlak vzduchu vzhľadom k veľkosti rámu a pred-pokladanej hmotnosti jazdca. Následne sa dozviete, ako je možné presnejšie nastaviť charakteristiku zad-ného tlmiča podľa hmotnosti a posedu jazdca. ÚdržbaVšetko, čo môžete pre údržbu zadnej časti rámu

urobiť, je udržovať úplne čistý nielen zadný tlmič, ale tiež spoje a plochy okolo ložísk. Pre tento

wzdłuż całego zakresu skoku lub słyszysz dobijaniewidelca, sprężyna jest zbyt elastyczna.Zwiększnaprężeniewstępnelubnapompujniecowidelec.Jeżelitoniepomoże,Twójsprzedawcapowinienwy-mienić(stalową)sprężynęi/lubelastomer. Podostosowaniusprężyndowłasnychpotrzebmożeszrozpocząćoptymalizacjętłumienia.Przekręcajpokrętłemregulacjioćwierćipółobrotuiobserwujszybkość,zjakąreagujewidelec.Niedostatecznetłu-mieniepowodujemocneodbijaniewidelca,cosprawia,żemaszwrażenie,żeTwójrowerstarasięzrzucićCięzsiodełka.Imbardziejzamykaszmechanizmtłumienia,tymwolniejreagujesprężynaitymłagodniej-szestajesięodbicie.Nadmiernetłumieniemożeskutkowaćzapadaniemsięwidelcawsytuacji,gdyjestonnarażonynaserięnastępującychszybkoposobiewstrząsów,ponieważodbicienastępujezbytwolno KonserwacjawidelcaamortyzowanegoAmortyzatorymają dość skomplikowaną budowę iwymagają konserwacji i dbałościw znacznymzakresie.Stądteżprawiewszyscyproducenciwidelcówamortyzowanychutworzylicentraserwisowe,gdziekliencimogązlecaćdokładneprzeglądyiremontyswoichamortyzatorówwregularnychodstę-pachczasu.Następującerutynoweczynnościmająistotneznaczeniezpunktuwidzeniakonserwacjiamortyzatorów:Niezależnieodtypuposiadanegoamortyzatoraupewnijsię,żepowierzchnieprzesuwnegórnychgo-lenisącałkowicieczyste.Przemyjwidelecwodąimiękkągąbkąpokażdejjeździe.Poumyciurowerunaoliwlekkogórnegolenieamortyzatoraaerozolembądźspecjalnymsmaremdoamortyzatorówalbonałóżnaniecienkąwarstwęoliwkihydraulicznej.JeżeliTwójamortyzatorposiadawypełnieniezelastomeru,zalecasię regularneczyszczenie i sma-rowaniesprężynsyntetycznych.Wtymcelustosujwyłącznieantykorozyjnysmarnieżywiczny.Nie-którzy producenciwidelców dostarczają specjalne smary do ich konserwacji. Przestrzegaj zaleceńproducenta.Widelcewyposażonewsprężynypneumatycznemusząbyćregularniesprawdzanepodkątemciśnie-niapowietrza,jakożezupływemczasuzamortyzatorówschodzipowietrze. Pełnezawieszenie(amortyzatortylny).Roweryzpełnymzawieszeniemsąwyposażonenietylkowwidelecamortyzowany,alerównieżwru-chomewidełkitylne,któresąporuszaneitłumioneprzezamortyzator.Amortyzacjęzapewniasprężynastalowalubpowietrzna,natomiasttłumieniejestzazwyczajolejowe. RegulacjaTwój rowerzostałwyregulowanywpewnymzakresieprzeddostawą, tj.wybranazostała sprężynabądźdostosowanezostałociśnieniepowietrzadorozmiaruramyiprzewidywanejwagirowerzysty.Terazmożnaprecyzyjniedostosowaćsprężystośćamortyzatoradoswojejwagiisylwetki. KonserwacjaJedynąrzeczą,którąmożeszzrobić,żebyutrzymaćwahacztylnąramęwdobrymstanie,jestdokładneczyszczenietylnegoamortyzatora,łącznikóworazobszaruwokółłożysk.Wtymcelunieużywajstru-mieniaparyaniagresywnychśrodkówczyszczących!Regularniesprawdzaj,czytylnywahaczniemaluzuiniekołyszesięnaboki,orazczyłożyskotylnegoamortyzatoraniemaluzuwpionie.Wceluwykrycialuzuwtylnymwahaczuunieśrowerzasiodełkoispróbujpokręcićporuszaćtylnymkołemnaboki.Wraziepotrzebypoprośpomocnikaounierucho-mienieprzedniejczęściramynaczaswykonywaniatejczynności.Wceluskontrolowanialuzunatylnymamortyzatorzepostawtylnekołodelikatnienaziemiiponownieunieśjenieco.Sprawdź,czycośniestuka.Jeżeliwykryjeszluz,poprośsprzedawcęojegoniezwłocz-newyeliminowanie.Poumyciurowerugórskiegonaoliwaerozolemmocowanietylnychamortyzato-rówiłączeniazłączy.Zapewnitosmarowanieibezgłośnąjazdę. Informacjeosystemiepedałów.Niewszystkiebutynadająsiędojazdyrowerem.OdpowiedniebutypowinnymiećsztywnąpodeszwęizapewniaćTwoimstopomsolidneoparcie.JeżelipodeszwyTwoichbutówsązbytmiękkie,pedały


účel nepoužívajte paru alebo agresívne čistiace pro-striedky! Pravidelne kontrolujte bočnú vôľu zadného kyvné-ho ramena a zvislú vôľu ložísk zadného tlmiča. Pri kontrole vôle zadného kyvného ramena zodvihnite bicykel za sedlo a skúste pohýbať zadným kolesom zo strany na stranu. V prípade nutnosti požiadajte o pomoc druhú osobu a zabezpečte, aby pri kontrole zostala predná časť rámu nehybná. Pri kontrole vôle zadného tlmiča položte zľahka zadné koleso na zem a opäť ho trochu zodvihnite. Skontrolujte, či nevydáva podozrivé zvuky. Ak zistíte nejakú vôľu v uložení, bezodkladne kontaktujte od-borný servis bicyklov.

Po umytí horského bicykla zľahka nastriekajte na pätku zadného tlmiča a kĺbové spojenia mazivo v spreji. Kritické miesta sa nielen premažú, ale zabezpečíte tým aj tichú jazdu. Pedálové systémyNie všetky topánky sú vhodné na cyklistiku. Topánky používané v cyklistike majú pevnú podrážku a poskytujú chodidlu pevnú oporu. Ak je podrážka príliš mäkká, pedále sa môžu pri dlhej jazde cez podrážku pretlačiť a znepríjemniť šliapanie, prípadne poraniť chodidlo. Mäkká podrážka tiež horšie prenáša silu vynaloženú na pedálovanie.V mieste podpätku nesmie byť topánka príliš široká, ináč sa môže počas pedálovania dostať do kontaktu so zadnou stavbou. Správna cyklistická obuv zaistí správnu a prirodzenú polohu nohy, ktorá aj pri dlhodobom šliapaní nespôsobuje bolesti chodidiel a kolien.

Osvetlenie – dôležité informácie o funkčnosti a údržbeKaždý, kto jazdí na verejných komunikáciách je podľa zákona povinný mať správne fungujúce osvetlenie. Pritom je dôležité poznať jeho konštrukčné riešenie, aby ste ho mohli v prípade závady sami opraviť. Väčšina problémov sa vyskytuje, ak jazdíte často v daždi alebo počas zimy. Vyhľadanie a odstránenie závadNajskôr skontrolujte žiarovky predného a zadného svetla. Skontrolujte, či nie sú poškodené ich vlákna. Žiarovky s čiernym nádychom sú takmer istým ukazovateľom závady. Skontrolujte kon-takty a zástrčky v kryte svetla. Biele alebo zelenkasté škvrny sú príznakom korózie. Skrutkovačom alebo brúsnym papierom odstráňte koróziu, aby sa kontaktné plôšky opäť leskli.Skontrolujte celý kábel, či nie je niekde poškodený. Skontrolujte všetky kontakty. Kolíkové a zástrčkové spojky, ak sú vystavené pôsobeniu soli a dažďu, sú náchylné na koróziu. Rozpojte ich a znovu spojte.Pokiaľ ešte stále nemôžete zistiť príčinu závady, pokúste sa dodať prúd priamo pripojením na ba-tériu (4,5 V). Ak sa svetlá rozsvietia, môže byť príčinou závady samotné dynamo. Ak sa svetlá nerozsvietia, približujte batériu krok za krokom smerom ku svetlám a dávajte pozor na okamih, kedy začne prúd pretekať. Nastavenie predného svetlaStred zväzku svetelných lúčov predného svetla by mal osvetľovať zem najďalej 10 m pred bicyklom. Na upravenie smerovania zväzku svetelných lúčov uvoľnite upevňovacie skrutky a nastavte svetlo podľa potreby. Upevňovacie skrutky potom znovu dotiahnite.

ČISTENIE A STAROSTLIVOSŤ O BICYKEL Zaschnutý pot, špina a soľ od jazdenia počas zimy alebo v prímorskom vzduchu vášmu bicyklu škodí. Preto by ste si mali zvyknúť pravidelne čistiť všetky jeho komponenty a chrániť ich pred koróziou.

mogąsięprzeznieprzebijaćizupływemczasupowo-dowaćbólstóp.Cowięcej,miękkiepodeszwyutrud-niająprzenoszenienapędu.Podeszwaniepowinnabyćzbytszerokawokolicachpięt.WprzeciwnymraziewpedałowaniuprzeszkadzaćCibędątylnewidełki.TozkoleibędzieuniemożliwiaćprzyjęcieprzezTwojestopynaturalnegopołożeniainadłuższąmetęmożepowodowaćbólkolan.

Oświetlenie-ważneinformacjenatemateksplo-atacji,utrzymaniaikonserwacjiKażdyrowerzystakorzystającyzdrógpublicznychjestobowiązanywświetleprawaposiadaćsprawneoświe-tlenieorazodblaski.Należyzaznajomićsięzkonstruk-cją lamp rowerowych, takbymócsamemunaprawićjewprzypadkuawarii.Większośćproblemówjestna-stępstwemczęstychwycieczekwdeszczulubwzimie. Diagnozowanieiusuwanieusterek Najpierw przeprowadź oględziny żarówek przed-niej i tylnej lampy.Sprawdź,czyżarnikipozostająnietknięte.Żarówkizosmolonymszkiełkiemsąniewątpliwąoznakąusterki.Sprawdźstykiigniazdkawobudowielampy.Białebądźzielonkawepla-mysygnalizująkorozję.Usuńrdzęśrubokrętemlubpapieremściernymażpowierzchniestykówstanąsięnanowobłyszczące. Dokonaj oględzin kabla na całej długości i sprawdź, czy nie jest gdzieś uszkodzony. Sprawdźwszystkiestyki.Złączawtyczkoweigniazdkowekorodująwkontakciezsolą ideszczem.Rozłączzłącza,anastępnieponowniejezepnij. Jeżelinadalniemożeszznaleźćźródłaproblemu,wypróbujzasilaniebateryjne(4,5V).Jeżelilampyzaświecąsię,źródłemproblemumożebyćsamaprądnica. Jeżelilampysięniezapalą,podłączajbaterięstopniowocorazbliżejlampiczekajnamoment,wktórymprądzacznieprzepływaćprzezkable. RegulacjaprzedniejlampyŚrodekstrumieniaświatłapadającegozprzedniejlam-pypowinienoświetlaćziemięniedalejniż10metrówprzed rowerem.W celu korekty ustawienia strumie-niaświatłaodkręćśrubymocująceiwyregulujlampęzgodniezpotrzebami.Ponowniedokręćśruby.

CZYSZCZENIEIDBANIEOROWER Zaschniętypot,błotoisólnagromadzonepodczasjazdyzimąlubwmorskimklimacieszkodząTwojemurowerowi.Powinieneśzatemregularniestaraćsięczy-ścićwszystkieelementyroweruichronićjeprzedrdzą. Najprostszą metodą usuwania błota i minerałówjest użycie strumienia wody. Ta metoda czyszczeniajestszybka,alemateżpoważnewady.Jakożewodajestwypuszczanapodwysokimciśnieniembardzowąskimstrumieniem,istniejedużeprawdopodobieństwojejprzeniknięciaprzezuszczelkiipenetracjiłożysk.Tozkoleiprowadzidorozpuszczeniasmarówiwkonsekwencjidowiększegotarciaiatakukorozji.Zupływemczasurdzaniszczybieżniełożyskoweiutrudniaichfunkcjonowanie.Czyszczenie


Najľahší spôsob, ako odstrániť špinu a minerály je vysokotlakovým čističom. Táto metóda čis-tenia je síce rýchla, ale má tiež vážne nedostatky. Pretože voda je striekaná veľkým tlakom v úzko sústredenom prúde, voda ľahko prenikne cez tesnenia do ložísk.Má to za následok zriedenie maziva a následnepotom vyššie trenie a začiatok korózie. Dlhodobo to potom zhoršuje a ničí funkciu ložísk. Ošetrenie vysokotlakovým čističom tiež vediek odliepaniu nálepiek na ráme. Omnoho citlivejší spôsob čistenia bicykla je použitie slabého prúdu vody alebo vedierka s vo-dou a špongie alebo metličky prípadne štetca. Ručné čistenie bicykla má aj ďalší kladný efekt, pretože umožňuje včasné zistenie poškodeného laku, opotrebovaných alebo vadných dielov.Po vysušení bicykla by ste mali impregnovať jeho lakované plochy voskom. Vosk tiež môžete apli-kovať na špice kolies, náboje, skrutky a matice. Použite špeciálne prípravky pre bicykle.Po skončení čistenia skontrolujte reťaz a v prípade potreby ju namažte (pozri kapitola „Údržba reťaze“).Po vysušení bicykla, mali by ste impregnovať jeho lakované a kovové povrchy tvrdým voskom. Použite pevný vosk aj na špice, náboje, skrutky a matice. Využite ručný sprejový prípravok na impregnáciu časti s neveľkou plochou. Vizuálne skontrolujte po vyčistení reťaz a v prípade potreby namažte ho (pozri kapitolu „Údržba reťaze“).

OCHRANA A USKLADNENIEPokiaľ váš bicykel v priebehu sezóny pravidelne kontrolujete, nebude nutné pri jeho krátkodo-bom uskladnení robiť žiadne zvláštne opatrenia, okrem jeho zabezpečenia proti krádeži.Doporučuje sa, aby bol bicykel umiestnený na suchom a vetranom mieste. Pri zimnom uskladnení bicykla je treba pamätať na niektoré veci. Ak nie je bicykel dlhodobo používaný, nafúkané duše kolies postupne strácajú tlak vzduchu. Ak bicykel stojí dlhšiu dobu na prázd-nych pneumatikách, môže to spôsobiť poškodenie štruktúry plášťov. Preto je lepšie bicykel zavesiť, prípadne tlak pneumatík pravidelne kontrolovať.Bicykel čistite a chráňte pred koróziou tak, ako je napísané vyššie. Zložte sedlo a umožnite tak, aby vlhkosť, ktorá mohla preniknúť do vnútra rámu vyschla. Nastriekajte trochu oleja do sedlovej trubky.Bicykel skladujte na suchom mieste. Zaraďte reťaz na najmenší prevodník a najmenší pastorok. Uvoľnia sa tak lanká a pružiny radiaceho mechanizmu..

BEZPEČNÉ TECHNIKY JAZDYAk chcete jazdiť ekonomicky, treba často preraďovať rýchlosti. Rovnako ako v prípade motorového vozidla, Váš „motor“ chce pracovať na určitom rozsahu rýchlosti, keď jeho výkon má byť optimál-ny. Na rovnom teréne frekvencia Vášho šliapania by mala byť väčšia než 60 otáčok za minútu. Pri stúpaní Vaše tempo šliapania prirodzene trochu slabne. Avšak šliapanie by malo vždy prebiehať hladko a nerušene. Do kopca… Technika prekonávaní svahov závisí predovšetkým na ich dĺžke. Zároveň pokro-čilý cyklista, ako aj rekreačný jazdec musia pamätať nielen na správny prevod, ale tiež na rovno-merné rozloženie síl.Do kopca ideme sediac na sedle alebo po stojačky na pedáloch. Napriek zdaniu, jazda na sedle, aj keď sa zdá pomalšia, je menej únavná. Má to veľký význam najmä počas dlhého stúpania, kde je potrebná veľká zásoba energie. V stojí na pedáloch prekonávame svahy so značným sklonom, alebo keď počítame s tým, že budeme musieť odrazu zrýchliť.V skutočnosti, či svah budeme prekonávať sediac v sedle alebo stojac na pedáloch, záleží na indi-viduálnych vlôh cyklistu a stupňa jeho vyškolenia.

wodąprzyczyniasięrównieżdościeranianaklejekumieszczanychnaramie.Znaczniełagodniejszymsposobemczyszczeniarowerujestrobienietegoprzyużyciudelikatnegostru-mieniawodylubwiadra,gąbkiidużejszczotki.Ręczneczyszczenierowerumatakżeinnypozytywnyefektuboczny,jakożeumożliwiawczesnewykrywanieuszkodzeńlakierulubzużytychbądźwadli-wychkomponentów.Powysuszeniurowerupowinieneśzaimpregnowaćjegolakierowaneimetalowepowierzchnietwar-dymwoskiem.Nałóżtwardywoskrównieżnaszprychy,piasty,śrubyinakrętki.Skorzystajzręcznegopreparatuwaerozoludoimpregnacjiczęścioniewielkiejpowierzchni.Używajspecjalnychprepara-tów rowerowych.Przeprowadźoględziny łańcuchapo zakończeniu czyszczenia iw raziepotrzebynasmarujgo(patrzrozdziałpt.„Konserwacjałańcucha”).

PRAWIDŁOWEPRZECHOWYWANIEROWERUJeżeliregularniedbaszoswójrowerwtrakciesezonu,pozazabezpieczeniemprzedkradzieżąniebę-dzieszmusiałpodejmowaćspecjalnychśrodkówostrożnościprzyparkowaniugonakrótkiczas.Zale-casiępozostawianieroweruwsuchychiprzewiewnychmiejscach.Jestkilkarzeczy,októrychnależypamiętaćprzyodstawianiurowerunazimę.Znapompowanychdętekzazwyczajstopniowouchodzipowietrze,gdyrowerjestwyłączonyzeksploatacjinadłuższyczas.Jeżelipozostawiszrowerstojącynanienapompowanejdętceprzezdługiczas,strukturaoponymożezostaćuszkodzona.Lepiej jestzatemwieszaćrowerlubsprawdzaćokresowociśnieniewjegooponach.Zdejmijsiodełkoipozwólnawyschnięciewilgoci,któramogłasiędostaćdorurypodsiodłowej.Napryskajniewielkąilośćoliwkiwaerozoludorurypodsiodłowej.Przechowujrowerwsuchymmiejscu.Wybierznajmniejszytrybzprzoduiztyłu.Pozwalatonamoż-liwienajwiększepoluzowanielinekisprężyn.

BEZPIECZNETECHNIKIJAZDY Aby jeździć ekonomicznie, należy często zmieniać biegi. Podobnie jakw przypadku samocho-du,Twój„silnik”pragniepracowaćwokreślonymprzedzialeprędkości,jeżelijegoosiągimająbyćoptymalne.NapłaskimterenieTwojaczęstotliwośćpedałowania,zwanarównieżkadencją,powinnabyćwiększaniż60obrotównaminutę.PodczaspokonywaniawzniesieńTwojetempopedałowaniawsposóbnaturalnyniecosłabnie.Tymniemniejpedałowaniepowinnozawszeodbywaćsięwsposóbpłynny. Wgórę… Technikapokonywaniepodjazdówzależyprzedewszystkimod ichdługości.Będączaawansowanymkolarzem lubcyklistą rekreacyjnympamiętaćmusimyzarównoodobraniuodpo-wiedniegoprzełożenia,jakteżiorównomiernymrozłożeniusił.Podgóręwjeżdżamysiedzącnasiodełkilubstojącnapedałach.Wbrewpozorom,jazdanasiodełku,nawetjeśliwydajesięwolniejsza,jestmniejmęcząca.Matodużeznaczenienadługichpodjazdach,gdziepotrzebny jestdużyzapassił.W“pedałach”,czylistojąc,pokonujemypodjazdyoznacznymnachyleniulubgdyliczymysięztym,żebędziemymusieligwałtownieprzyspieszyć.Taknaprawdęjadącpodgórkętoczybędziemysiedzieć,czystaćnapedałachzależyodindywidual-nychcechkolarzaistopniajegowytrenowania. Wdół… Przyzjazdachprzedewszystkimzalecamdużorozsądku iwyobraźni.Niedajmysięponieśćemocjomipamiętajmy,żenajlepszynawetkasknieuchroninaswstarciuztwardymiprzed-miotami.Wtymwłaśnieelemencieważnąrolęodgrywadobrewyczucieroweru.Jeżelijest,możemypedałowaćustawiającdużąkoronkęzprzoduimałąztyłu,abyzwiększyćprędkość.Przysłabszymwyczuciu,ajużnapewnoprzyjeździerekreacyjnej,lepiejzwolnićibezpieczniezjechaćpamiętając,żeniezmiernieistotnąjestrównieżprzyjemnośćzjazdy. Jadącwdółręcezawszetrzymamynakierownicy,bliskoklamekhamulcowych,abymoćwraziejakiejśniespodziewanejsytuacjiszybkozahamować.Wżadnymwypadkuniemożnaodrywaćwzroku

32

od drogi. Musimy obserwować sytuację, szybko ją ocenić i dostosować prędkość do chwilowych warunków na drodze. Na zakręcie… Pokonywanie zakrętów to miks kilku czynników, z których najważniejszym jest odpowiedni balans ciałem. W czasie szyb-kiego przejeżdżania zakrętu musimy pochylić się do jego środka, tak by zniwelować działanie siły odśrodkowej. O tym, jak duże powinno być to pochylenie decydują kąt zakrętu oraz prędkość z jaką chcemy pokonać dany zakręt.Jadąc w zakręcie nie pedałujemy, nie hamujemy – generalnie zakręt powinniśmy pokonać na stałej prędkości, przyspieszając dopiero wtedy, kiedy zaczynamy widzieć drogę za zakrętem. O tym z jaką prędkością i jakim torem nale-ży wjechać w dany zakręt musimy zdecydować wcześniej, pamiętając, że zbyt szybkie i wczesne wejście w zakręt może spowodować konieczność hamowania, a przez to stracimy i rytm i prędkość jazdy. Trzymajmy się zasady, że lepiej wolniej wjechać w zakręt, a szybciej z niego wyjechać.

Noszenie kasków rowerowych jest konieczno-ścią w dzisiejszych warunkach ruchu drogowego. Kupując kask nie spiesz się, a preferowany przez siebie model potrzymaj przez chwilę na głowie przed dokonaniem ostatecznego wyboru. Dobrze dopasowany kask powinien przylegać ściśle do głowy bez jej ugniatania. Weź pod uwagę, które kaski posiadają certyfikaty przebytych testów.

Z kopca... Počas jazdy z kopca odporúča-me veľa rozvahy a predstavivosti. Nepodľahnite emóciám a pamätajte, že aj tá najlepšia prilba vás neochráni pri páde na tvrdý povrch. Prá-ve v tomto prvku dôležitú úlohu zohráva dobré cítenie bicykla. Ak ho máme, môžeme šliapať nahodením veľkého prevodníka spredu a ma-lého pastorka vzadu pre zvýšenie rýchlosti. Slabšom cítení bicykla, a rozhodne počas rekre-ačnej jazdy, je lepšie spomaliť a bezpečne zísť s vedomím, že nesmierne dôležitá je tiež radosť z jazdy.Počas jazdy z kopca vždy držte ruky na riadit-kách , blízko brzdových rukovätí, aby ste v ná-hlej a nečakanej situácii mohli rýchlo zabrzdiť. V žiadnom prípade nemôžete odvrátiť zrak od cesty. Musíte sledovať situáciu, rýchlo ju posú-diť a prispôsobiť svoju rýchlosť aktuálnym pod-mienkam na ceste. Na zákrute … Prekonávanie zatáčok to zmes niekoľkých faktorov, z ktorých najdôle-žitejší je správny posed a držanie rovnováhy telom. Počas rýchlej jazdy na zákrute musíme sa nakloniť do jeho stredu, aby sme prekonali odstredivú silu. O tom, aký veľký by mal byť ten sklon určuje uhol zatáčky a rýchlosť, akou chceme prekonať tu zákrutu.Počas jazdy na zatáčke nešliapeme ani nebrzdí-me - v zásade zákrutu by sme mali prejsť kon-štantnou rýchlosťou, zrýchľujúc iba vtedy, keď uvidíme cestu za zákrutou.O tom, ako rýchlo a po akej dráhe vojsť do zá-kruty, musíme rozhodnúť skôr, majúc na zre-teli, že príliš rýchly a skorý vstup do zatáčky môže spôsobiť nutnosť brzdenia, a tým stratí-me rytmus a rýchlosť jazdy. Držme sa zásady, že lepšie je pomaly vojsť do zákruty, a rýchlejšie z nej odísť.

Nosenie ochrannej prilby je nutnosťou v podmienkach dnešnej cestnej premávky. Pri kúpe prilby sa neponáhľajte a uprednostňovaný vami model podržte na chvíľu na hlave, kým sa konečne rozhodnete. Dobre pripasovaná prilba by mala priliehať k hlave, ale nemala by ju tla-čiť. Vezmite prosím do úvahy prilby, ktoré majú certifikáty vykonaných testov.

SPISTREŚCI

PRZEDPIERWSZĄJAZDĄ.........................................................................................................2 PRZEDKAŻDĄJAZDĄ...............................................................................................................4 POWYPADKU................................................................................................................................4 WYMOGIPRAWNEZWIĄZANEZJAZDĄROWEREM....................................................6 REGULACJAROWERUPODKĄTEMUŻYTKOWNIKA....................................................8 Ustawieniesiodełka.......................................................................................................................8 Ustawieniewysokościkierownicy...............................................................................................10 Hamulce-działanieizapobieganiezużyciu..............................................................................12 Przełożenia-zmianabiegów-Przekładnie-Przerzutki........................................................14 Konserwacja łańcucha .............................................................................................................16 Kołaiopony-ważneinformacjenatemateksploatacji,utrzymaniaikonserwacji............18 Widelceamortyzowane-regulacjaikonserwacja.................................................................24 Informacjeosystemiepedałów...........................................................................................26 Oświetlenie-ważneinformacjenatemateksploatacji,utrzymaniaikonserwacji.........28 CZYSZCZENIEIDBANIEOROWER...................................................................................28 PRAWIDŁOWEPRZECHOWYWANIEROWERU.............................................................30 BEZPIECZNETECHNIKIJAZDY............................................................................................30

OBSAH

PRED PRVOU JAZDOU ................................................................................................................ 3 PRED KAŽDOU JAZDOU..............................................................................................................5 PO NEHODE.......................................................................................................................................5 PRÁVNE POŽIADAVKY SPOJENÉ S JAZDOU NA BICYKLI ...................................................7NASTAVENIE BICYKLA PODĽA POTRIEB JAZDCA ................................................................9 Nastavenie správnej výšky sedla ....................................................................................................9 Nastavenie výšky riadidla .........................................................................................................11 Brzdy – používanie a údržba .................................................................................................. 11 Prevody - radenie rýchlostných stupňov – prevodovka, prehadzovače ....................... 15 Údržba reťaze ...........................................................................................................................17 Kolesa a plášte - dôležité informácie o funkčnosti a údržbe ............................................. 19 Odpružené vidlice – dôležité informácie o funkčnosti, oprave a údržbe ........................ 25 Pedálové systémy .................................................................................................................. 29 Osvetlenie – dôležité informácie o funkčnosti a údržbe .................................................. 29 ČISTENIE A STAROSTLIVOSŤ O BICYKEL ........................................................................ 29 OCHRANA A USKLADNENIE .....................................................................................................31 BEZPEČNÉ TECHNIKY JAZDY ....................................................................................................31

Wyłączną odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji ponosi Gmina Nowy Targ i w żadnym razie nie może ona być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem

Unii Europejskiej ani Euroregionu „Tatry”

Výhradnú zodpovednosť za obsah tejto publikácie nesie Gmina Nowy Targ a v žiadnom prípade ju nemožno stotožňovať s oficiálnym stanoviskom

Európskej únie ani Euroregiónu Tatry.

Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu „Tatry” w ramach Programu Współpracy

Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013

Publikácia spolufinancovaná Európskou úniou z Európskeho fondu regionálneho rozvoja a štátneho rozpočtu prostredníctvom Euroregiónu „Tatry” v rámci Programu cezhraničnej spolupráce

Poĺsko-Slovenská republika 2007-2013

Egzeplarz bezpłatnyExemplár zadarmo

zacisk rýchloupinák - turystyka rowerowa w gminie nowy targ · 2 PORADNIK MODEO ROWERZST...

Documents

Transcript of zacisk rýchloupinák - turystyka rowerowa w gminie nowy targ · 2 PORADNIK MODEO ROWERZST...